RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK basisschool Mikado Plaats : Venlo BRIN nummer : 12PY C1 Onderzoeksnummer : 292204 Datum onderzoek : 18 april en 8 mei 2017 Datum vaststelling : 4 juli 2017
Pagina 2 van 11
SAMENVATTING Basisschool Mikado heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. Wat gaat goed? De leraren spannen zich op een aansprekende manier in om een plezierige werksfeer in hun groepen en de school te creëren. De gekozen systematiek om dit te ondersteunen draagt hier op een goede manier aan bij. Het ondersteunen van de leerlingen gebeurt dan ook in een positief en stimulerend schoolklimaat. Steeds meer betrekt de school de wijk daarbij. Op deze manier beoogt het team de ontwikkeling van de leerlingen op allerlei manieren positief te ondersteunen binnen de uitdagende context waar zij mee te maken heeft. De ambities van het team liggen hoog. Vanuit de gedachte 'samen leren, samen werken, samen leven' krijgt het onderwijs op basisschool Mikado steeds meer handen en voeten. In verschillende lagen in de school (leerlingen, groepen én team) zijn deze kenwaarden inmiddels duidelijk zichtbaar. De kwaliteitszorgsystematiek, waarbinnen zichtbaar gebruik wordt gemaakt van de professionaliteit die in het team aanwezig is, levert hier een belangrijke bijdrage aan. Wat kan beter? Het vergroten van betrokkenheid van de leerlingen is onderwerp van gesprek in het team. Dit vraagt de komende tijd nog wel een verdere doordenking: hoe dit, in de dagelijkse praktijk in alle groepen, vorm te geven. De inhoudelijke afstemming van het onderwijs kan daarbij ook nog verder verfijnd worden als het gaat om de instructiegroep zowel als de plusgroep. Wat is inhoudelijk anders voor deze leerlingen voor wat betreft hun specifieke onderwijsbehoeften? Dat is de vraag die het team zich nog meer mag stellen. Het team heeft zich ook al gerealiseerd dat de groepsplannen nog verder verstevigd kunnen worden als het gaat om de specifieke accenten voor leerlingen die meer dan de basisinstructie nodig hebben. Dit veronderstelt een versterking van de analyse van de problematiek en vervolgens de vertaling naar de dagelijkse lespraktijk in de vorm van het plannen van de noodzakelijke ondersteuning of hulp. Op dit moment vindt vanuit de analyse, de ondersteuning wel plaats, echter de beschrijving van de geboden hulp en de na te streven doelen van het (individuele ) kind / kinderen mag specifieker. Wat moet beter? Tijdens het onderzoek hebben wij geen tekortkomingen geconstateerd. Pagina 3 van 11
Pagina 4 van 11
1 INLEIDING Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen een onderzoek met een concept-waarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor 2017. Zo ook basisschool Mikado. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Werkwijze Op 18 april en 8 mei 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleiders, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Aan het eind van de tweede onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding, de intern begeleiders en de leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Naast de beoordeelde standaarden hebben wij enkele aanvullende wettelijke aspecten beoordeeld. Wanneer niet voldaan is aan één of meer van deze artikelen, geven wij dat aan in paragraaf 3.2. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie van het onderzoek op basisschool Mikado. Hoofdstuk 3 geeft per kwaliteitsgebied de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 4 is de reactie van het bestuur op het onderzoek en de rapportage opgenomen. Pagina 5 van 11
2 HOOFDCONCLUSIE De kwaliteit van het onderwijs op basisschool Mikado is op de meeste standaarden van voldoende niveau. Op een aantal standaarden is de kwaliteit zelfs goed te noemen. Gezien dit kwaliteitsbeeld en de ambities die de school heeft geformuleerd in haar schooldocumenten, kunnen de volgende punten een zinvolle bijdrage leveren aan de verdere schoolontwikkeling: De gedrevenheid van het team, de kwaliteitscultuur en de kwaliteitszorgsystematiek kunnen de ontwikkeling van de school op een goede manier ondersteunen. Omdat het vergroten van de autonomie van de leerlingen, een van de belangrijke thema's is binnen de schoolontwikkeling, is het mooi dat een aantal teamleden op dit punt al initiatieven ontplooien. Deze initiatieven kunnen de komende periode uitgebreid worden naar de andere groepen. Bij de leraren is verder volop aandacht voor de vraag 'hoe maken we het groepsplan passend zodat het waardevol is voor het dagelijks handelen? Dit verdient eveneens nog wel aandacht de komende periode, zeker gezien het belang dat binnen de school gehecht wordt aan betrokkenheid van de leerling. Afgestemd onderwijs draagt hier eveneens aan bij evenals de groepsplannen. Pagina 6 van 11
3 RESULTATEN ONDERZOEK BASISSCHOOL MIKADO 3.1 Kwaliteitsoordelen op onderzochte standaarden Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP1 OP2 OP3 OP4 Aanbod Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen (Extra) ondersteuning Onderwijsproces De school biedt een aanbod dat gebaseerd is op de kerndoelen. De school probeert daarbij ook de brede ontwikkeling steeds meer te ondersteunen met het aanbod. Een aantal methoden zijn recent vernieuwd of worden de komende tijd vernieuwd. De school heeft daarnaast eigen ambities geformuleerd als het gaat om het stellen van doelen door leerlingen en 21 e eeuwse vaardigheden om de leerlingen zo op een goede manier op de toekomst voor te bereiden. Hierbij is het voor de leerlingen van Mikado wel van belang oog te houden voor een aantrekkelijke en (talige) ondersteunende leeromgeving. Het team van basisschool Mikado houdt met behulp van toetsen en observaties zicht op de voortgang in ontwikkeling van haar leerlingen. Naast de eindtoets in groep 8 maken alle leerlingen de toetsen uit het leerlingvolgsysteem voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Leerlingen die extra hulp nodig hebben, worden daarmee tijdig gesignaleerd. Verder worden ook de sociale competenties van de leerlingen in beeld gebracht. Op deze manier hebben de leerkrachten een compleet beeld van 'waar de leerling staat'. De systematiek van toetsen en groepsbesprekingen voorziet zo in een adequate signalering van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Dit geldt zowel voor leerlingen die meer aankunnen als voor de groep bij wie de vorderingen achterblijft. Voor de leerlingen die specifieke extra ondersteuning ontvangen, zijn documenten beschikbaar die goed inzicht geven in wat er nodig is voor deze specifieke leerlingen. Ook geeft het planmatig en inzichtelijk weer wat er in de dagelijkse onderwijspraktijk gedaan wordt. Pagina 7 van 11
In de groepsplannen laten de leraren zien gedifferentieerd en handelingsgericht te werken. Wel wordt er binnen het team volop nagedacht over de vraag hoe het groepsplan ondersteunend is voor de dagelijkse praktijk. Een verbeterpunt is nog de verdieping van de analyse als blijkt dat de ontwikkeling van leerlingen stagneert. Een meer gerichte diagnostiek dan nu het geval is, is dan noodzakelijk voor aanvullende informatie over hoe de ontstane achterstanden toch in te lopen. Het team heeft zich dit ook al gerealiseerd en besteedt hier tijdens een van de komende studiedagen specifiek aandacht aan. Verder kan de systematiek nog aan kracht winnen als een deel van de analyses en conclusies voor de subgroep waarvoor (extra) ondersteuning geldt, ook in het groepsplan of een hieraan gerelateerd document zou worden opgenomen. Het idee is dat er meer leerrendement behaald kan worden wanneer vanuit de gedegen analyse, concreet in het groepsplan beschreven wordt wat de individuele leerling nodig heeft. In de lessen slagen de leraren er in een prettige sfeer in hun groepen te creëren. Dit heeft een duidelijk effect op de leerlingen: zij zijn betrokken en taakgericht. De leraren beschikken over voldoende vaardigheden om de leerlingen tot leren te laten komen in alle groepen. De ingezette coöperatieve werkvormen dragen op een mooie manier bij. Het team zoekt op verschillende manieren naar mogelijkheden om het leerkracht handelen te versterken. Afstemming van het onderwijs op de verschillen tussen leerlingen in de verschillende instructiegroepen was tijdens de lesbezoeken te zien. Dit neemt niet weg dat aandacht voor een verdere verfijning van de afstemming van het onderwijs voor zowel de plus-leerlingen als de instructiegroep, de komende tijd nog wel nodig is. De aandacht voor het vergroten van de autonomie van de leerling was in een enkele groep al zichtbaar. Het zou mooi zijn als deze ontwikkeling zich de komende tijd uitbreid naar de andere groepen. Verder is het voor de leerlingen van basisschool Mikado van groot belang om de aandacht voor woordenschat(ontwikkeling) niet uit het oog te verliezen. Pagina 8 van 11
Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Kan beter Voldoende Goed SK2 Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Het veiligheidsbeleid is gericht op het voorkomen, analyseren en evalueren van incidenten. Veiligheid is duidelijk een speerpunt binnen de school. Er wordt nadrukkelijk ingezet op preventie en het voorkomen van negatief gedrag. Er is lijn gebracht in de activiteiten rondom het stimuleren van positief gedrag, het ontwikkelen van goede sociale competenties en weerbaarheid. Er wordt tevens gewerkt met een anti-pestbeleid. Verder is er een methodiek in gebruik, die volgens het team op een positieve manier ondersteuning biedt aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden van de leerlingen. De leerlingen met wie wij gesproken hebben, geven aan dat er een prettige sfeer is op school. Ook ouders beamen dit en waarderen deze sfeer. Zij zien hier de afgelopen periode duidelijk ontwikkeling in. De school laat ook zien welke waarden zij uitdraagt door deze zichtbaar te maken. Zo staat 'de grondwet' van de school inmiddels op de toegangstrap. Dit illustreert op een mooie manier dat wat de school in haar onderwijspraktijk waar probeert te maken. De jaarlijkse veiligheidsmeting biedt na aanpassing van het instrument de mogelijkheid om de veiligheidsbeleving van de leerlingen ook adequaat te kunnen monitoren. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Onderwijsresultaten De eindresultaten zijn over het geheel genomen voldoende op basisschool Mikado. De vraag die binnen het team nog wel nadrukkelijker aan bod kan komen is welke eigen ambities (doelen) de school nastreeft als het gaat om cognitieve resultaten. Daarbij zou het goed zijn om ook de resultaten voor andere vakken dan taal, lezen en rekenen, te analyseren. Resultaten kunnen immers breder gedefinieerd worden dan deze basisvaardigheden. Binnen de visie van de school wordt immers gestreefd naar de maximale ontplooiing van elk kind op Pagina 9 van 11
persoonlijk, sociaal en cognitief gebied. Het vormt dan ook nog een uitdaging voor de school om hiervoor ook ambities te formuleren en vervolgens na te gaan of de gestelde doelen gerealiseerd worden. Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 KA3 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur Verantwoording en dialoog Kwaliteitszorg en ambitie Na een periode van veel wisselingen in het team lijkt er nu een periode van rust aangebroken. Hopelijk kan het team haar hoge ambities en betrokkenheid nu benutten om het onderwijs op basisschool Mikado verder te ontwikkelen. Actie en reflectie zijn hierbij volgens de schoolleiding van groot belang. Het team van de school heeft de afgelopen periode, ondanks de vele personele wisselingen, al laten zien over een stabiele basis te beschikken van waaruit de ontwikkeling in gang gezet wordt. De kracht van het team wordt ingezet om de kwaliteit van de school nog verder te verstevigen. Vanuit een gezamenlijke opvatting wordt gewerkt aan een voortdurende verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en de eigen professionaliteit. Schoolontwikkeling is zo een gezamenlijke verantwoordelijkheid op basisschool Mikado. De school beschikt hiervoor over een sluitende kwaliteitscyclus. Het schoolplan geeft een duidelijk beeld van de noodzakelijke schoolontwikkeling. In de 90 dagen plannen staan de doelen voor de komende periode verwoord. De kwaliteitszorg ondersteunt zo op een mooie manier de ontwikkeling van de school. Op verschillende niveaus is zichtbaar dat verantwoording afgelegd wordt. Een voorbeeld is de door het bestuur uitgevoerde audit binnen de school. Ook ouders voelen zich gehoord én geïnformeerd over de ontwikkelingen binnen de school. 3.2 Overige wettelijke voorschriften De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 10 van 11
4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Mikado. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: Wij hebben het als prettig ervaren, dat de inspecteur van onderwijs vanuit haar professionele houding het hele team meegenomen heeft in het kijken naar onze school Mikado. Haar bevindingen zijn herkenbaar en het geeft ons team handvatten om volgende stappen te zetten in ontwikkeling. In de studiedag die is geweest is o.a. onze schoolontwikkeling en de merkbare taakdruk aan de orde gesteld. De schoolontwikkeling zal komend jaar ( jaren ) vanuit een hernieuwde blik op de visie leiden tot een verandering in ons onderwijsaanbod, waardoor we andere talenten van kinderen ontwikkelen, die nu niet worden aangeboord. In het schooljaar 2016-2017 heeft een begeleidingstraject voor de leerkrachten van de groepen 1-2 plaatsgevonden, waarin de leerkrachten vaardigheden en competenties hebben ontwikkeld in spel- en spelbegeleiding gekoppeld aan het beredeneerde aanbod in de groepen 1-2. Heel graag willen wij deze manier van werken doorzetten in de groepen 3 en de schakelklas van Bs. Mikado, zodat spelend en ontdekkend leren een grotere rol krijgt in het aanbod van groep 3 en de schakelklas. Hiermee wensen wij ook de overgang / overstap tussen groep 2 en groep 3 te versoepelen en het leren in groep 3 beter aan te laten sluiten bij de verworvenheden van de kinderen in groep 2. Wij streven naar een doorgaande lijn in deze en wensen deskundige ondersteuning hierbij. Door nu aan de slag te gaan met de leerkrachten van groep 3 en de leerkracht van de schakelklas, zoals bovenstaand beschreven, kunnen we tevens ook hier de verbinding maken naar een rijke, talige en uitdagende speelleeromgeving middels spel. De leerkrachten ontwikkelen vaardigheden om middels spel aan te sluiten op de ontwikkelbehoeften van kinderen, met name op het gebied van (begrijpend) lezen, schrijven en rekenen. Daarnaast is het kunnen creëren van een rijke, talige en uitdagende speel-leeromgeving van essentieel belang voor de kinderen op Bs. Mikado. Zo heeft ook de inspectrice, die recent Bs. Mikado heeft bezocht, in haar verslag aanbevolen veel aandacht te blijven schenken aan woordenschat en taalontwikkeling. Pagina 11 van 11