INHOUDSTAFEL. VOORWOORD... v. PRINCIPES INZAKE INVORDERING VAN DIRECTE BELASTINGEN Bruno VANERMEN...1

Transcriptie

1 INHOUDSTAFEL VOORWOORD... v PRINCIPES INZAKE INVORDERING VAN DIRECTE BELASTINGEN Bruno VANERMEN...1 Inleiding: de fiscus, een bevoorrecht schuldeiser?...1 I. De inning van de directe belastingen aan de bron...1 II. Het kohier: de uitvoerbare titel inzake directe belastingen Omschrijving Bevoegde ambtenaar Wijze van opmaak van de kohieren Bewijskracht In het kohier op te nemen personen...6 A. Algemene regel...6 B. Aanslag van echtgenoten en hun kinderen in de personenbelasting Beperkingen aan de uitvoerbare kracht van het kohier...7 A. Personele beperkingen Invordering van directe belastingen tegen echtgenoten Fiscaal recht versus gemeen recht De fiscale invorderingsmogelijkheden tegen echtgenoten Uitvoerbare kracht van het kohier tegen echtgenoten Beperking van de uitvoerbare kracht door de rechter Tenuitvoerlegging van het kohier ten laste van derden.. 31 B. Uitvoerbare kracht van het kohier beperkt tot het Belgische grondgebied...33 C. Schorsing van de uitvoerbare kracht van het kohier in geval van betwisting van de aanslag Draagwijdte van de wijziging van de wettelijke regeling Wettelijke regeling Bespreking...35 III. Opeisbaarheid en betalingstermijnen van de belastingen, de voorheffingen en de gelijkgestelde belastingen Bijkomende betalingstermijnen inzake directe belastingen...38 A. Bevoegdheid van de rechtbanken...39 vii

2 B. Bevoegdheid van de ontvanger Nalatigheidsinterest IV. De vervolgingen en de kennisgevingen die eraan voorafgaan Aanslagbiljet Aanmaning A. Aangetekende herinneringsbrief B. Ingebrekestelling tot betaling (art. 393bis WIB 1992) Vervolgingen A. De Koning regelt de vervolgingen B. Dwangschrift C. Bewarende beslagen D. Vervolgingen van het KB/WIB Rechtstreekse en onrechtstreekse vervolgingen De bijzondere fiscale schuldvergelijking van artikel 166 KB/WIB Aard van de aanrekening als bedoeld in artikel 166, 3, KB/WIB E. Praktische organisatie van de vervolgingen F. Aansprakelijkheid van de ontvanger der directe belastingen V. De verjaring Verjaringstermijn Wijze van verjaringstuiting Verjaring en betwiste belastingen A. Dwangbevel B. Verjaringstuitend bevel tot betaling C. Alternatieve wijzen van verjaringstuiting D. Schorsing van de verjaring VI. Fiscale zekerheden en waarborgen Het voorrecht van de Schatkist A. Algemeen B. De ontoereikende rang van het voorrecht inzake bedrijfsvoorheffing C. Wijziging van het voorrecht van de werknemer D. Het voorrecht van de Schatkist in het kader van de collectieve schuldenregeling Hypotheek van de Schatkist viii

3 3. Mogelijkheid om waarborgen te eisen voor de betaling van toekomstige belastingen Medewerking van notarissen Overdracht handelszaak Verplichtingen van kredietinstellingen of -inrichtingen Registratie van aannemers Hoofdelijke aansprakelijkheid van daders en mededaders van fiscale misdrijven Onderzoeksbevoegdheden...91 VII. Mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen van de personen die de invordering van de belasting onmogelijk hebben gemaakt Algemeen Mogelijkheid voor de fiscus om zich burgerlijke partij te stellen...94 VIII. Belastingen en insolventierecht Gerechtelijk akkoord...95 A. Verbindendverklaring van het herstelplan voor de fiscale administratie...95 B. Invorderingsmogelijkheden tijdens het gerechtelijk akkoord Faillissement...97 A. Invordering van belastingen tijdens het faillissement...97 B. Invordering van belastingen na de afsluiting van het faillissement Belastingschuldige werd niet verschoonbaar verklaard Belastingschuldige werd verschoonbaar verklaard Collectieve schuldenregeling A. Invordering van belastingen tijdens de collectieve schuldenregeling B. Invordering van belastingen ten laste van de echtgenoot van de verzoeker C. Kwijtschelding van belastingschulden in het kader van de collectieve schuldenregeling Minnelijke aanzuiveringsregeling Gerechtelijke aanzuiveringsregeling D. Het voorrecht van de Schatkist en de aanzuiveringsregeling ix

4 IX. Gerechtelijke geschillen inzake invordering Algemeen Standpunt van de administratie Rechtspraak A. Bevoegde rechter voor een verzet tegen dwangbevel van de ontvanger B. Bevoegdheid van de fiscale rechtbank inzake vrijstelling van nalatigheidinteresten C. Bevoegdheid van de fiscale rechtbank om betalingstermijnen inzake belastingen te verlenen D. Verzoek tot handlichting van de wettelijke hypotheek van de Schatkist HET GEBRUIK VAN PRIVAATRECHTELIJKE VORDERINGEN BIJ DE INVORDERING VAN FISCALE SCHULDEN: AANSPRAKELIJKHEIDSVORDERINGEN LASTENS AANDEELHOUDERS OF MANDATARISSEN VAN VENNOOTSCHAPPEN EN VERENIGINGEN MET RECHTSPERSOONLIJKHEID Antoine DOOLAEGE Inleiding I. De aansprakelijkheidsvorderingen lastens aandeelhouders en mandatarissen van vennootschappen Bevoegde overheid Bevoegde rechtsmacht Aansprakelijkheidsvorderingen lastens aandeelhouders of vennoten A. Juridische grondslag B. Analyse van de rechtspraak Algemeen Verhoging van het minimumkapitaal (coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid) Aansprakelijkheidsvorderingen lastens bestuurders of zaakvoerders A. Juridische grondslag B. Analyse van de rechtspraak Algemeen Fout De schade x

5 4. Het oorzakelijk verband De schadebeperkingsplicht van de Ontvanger Faillissement Verjaring Aansprakelijkheidsvorderingen lastens vereffenaars A. Juridische grondslag B. Analyse van de rechtspraak Algemeen Fout De schade Het oorzakelijk verband De verbintenissen aangegaan door vennoten Dagvaarding in vrijwaring van de boekhouder Verjaring Aansprakelijkheidsvorderingen lastens commissarissen A. Juridische grondslag B. Analyse van de rechtspraak II. De aansprakelijkheidsvorderingen lastens leden en mandatarissen van V.Z.W. s De leden van de V.Z.W De bestuurders van de V.Z.W De vereffenaar van de V.Z.W. s Verjaring III. Alternatieve benaderingen Herkwalificatie V.Z.W. in onregelmatige V.O.F De fictieve vennootschap IV. Besluit DE ROL VAN DE BESLAGRECHTER Karen BROECKX I. Probleemstelling II. Materiële bevoegdheid van de beslagrechter Macht en bevoegdheid van de beslagrechter Schorsen van tenuitvoerlegging Verlenen van uitstel xi

6 4. Interpreteren van uitvoerbare titels De rol van de beslagrechter bij fiscale executiegeschillen III. Territoriale bevoegdheid van de beslagrechter HET VEREENVOUDIGD FISCAAL DERDENBESLAG Eric DIRIX I. Inleiding II. Vervolging tegen derde-houders Algemeen Vormvereisten Gevolgen A. Algemeen: beschikkingsonbevoegdheid en stuiting verjaring B. Positie derde-houder C. Verplichtingen derde-houder Betalingsverplichting Verklaring derde-beslagene Sanctie: verklaring tot schuldenaar III. Fiscaal eigenbeslag IV. De notariële notificatie Algemeen Kennisgeving aan de ontvanger Notificatie aan de notaris Gevolgen notificatie: bewarend derdenbeslag Verdere afwikkeling V. Collectieve dimensie VI. Besluit xii

7 INVORDERING VAN INKOMSTENBELASTINGEN LASTENS FEITELIJK GESCHEIDEN ECHTGENOTEN EN EX-ECHTGENOTEN Sylvie DE RAEDT I. Inleiding en afbakening van het onderwerp II. De invordering van de inkomstenbelasting lastens feitelijk gescheiden echtgenoten en gewezen echtgenoten Voorafgaand: de basisprincipes van de invordering van aanslagen voor aanslagjaren tot en met aanslagjaar Invordering van aanslagen voor aanslagjaren 1981 tot en met A. Relevante wetsbepalingen verhouding B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens het huwelijksvermogensrecht Basisprincipes Kwalificatie van de fiscale schuld C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht Tijdens het huwelijk Tijdens de feitelijke scheiding Na de ontbinding van het huwelijk Invordering van aanslagen voor aanslagjaren 2000 tot A. Relevante wetsbepalingen verhouding B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het burgerlijk recht C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht Tijdens het huwelijk Tijdens de feitelijke scheiding Na de ontbinding van het huwelijk De invordering van de aanslagen voor aanslagjaar 2002 en volgende A. Relevante wetsbepalingen verhouding B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het burgerlijk recht C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht Tijdens het huwelijk Tijdens de feitelijke scheiding Na de ontbinding van het huwelijk xiii

8 5. Toekomst III. Besluitend: enkele nog onbeantwoorde twistvragen De discriminatie tussen gehuwden en feitelijk samenwonenden De onderscheiden behandeling van de fiscale schuldeiser en de niet-fiscale schuldeiser De temporele werking van de diverse wetswijzigingen De problematiek van de verjaring van de invordering INVORDERING VAN LOKALE BELASTINGEN Luc DE MEYERE I. Inleiding Historiek Techniek van de verwijzing II. Invordering Kohierbelasting of contante inning A. Kohier- of contantbelasting B. Vermeldingen op het kohier Wet van 24 december Het Koninklijk Besluit tot uitvoering van het WIB C. De aanslag D. Betalingstermijn Termijn Uitstel van betaling De ontvanger A. Algemeen B. Terugbetaling van ontheven belastingen Invordering van de belasting A. Inleiding B. Belastingschuldigen Inleiding Erfgenamen van een overleden belastingschuldige (Hoofdelijke) derde-aansprakelijkheid C. Werkzaamheden waarvoor een beroep moet worden gedaan op een geregistreerde aannemer D. Betwiste belastingen Inleiding xiv

9 2. Invordering van betwiste belastingen E. Nalatigheids- en moratoriumintresten Algemeen Contantbelastingen Schorsing van de interesten Vrijstelling van nalatigheidsintresten F. Verjaring Verjaringstermijn Stuiting van de verjaring Stuiting van de verjaring van betwiste belastingen Schorsing van de verjaring door een geding voor het gerecht G. Vervolgingen Rechten en voorrechten A. Voorrechten en wettelijke hypotheek B. Waarborgen C. Aansprakelijkheid en plichten van sommige ministeriële officieren, openbare ambtenaren en andere personen De notaris Overdracht van een handelszaak of universaliteit INVORDERING VAN REGIONALE BELASTINGEN Luc DE MEYERE I. Inleiding II. Invordering van eigenlijke regionale belastingen Vlaams Gewest A. Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging Inleiding Kohier en aanslagbiljet Verwijzingsregel Invordering van betwiste heffingen Wettelijke hypotheek Opschorting van betaling B. Heffing op de verwijdering van vaste afvalstoffen Inleiding Betalingstermijn Invordering Voorrechten en wettelijke hypotheek xv

10 5. Verjaring Dadingen Sancties C. Mestdecreet Inleiding Betalingstermijn Invordering Voorrechten en wettelijke hypotheek Verjaringstermijn Dadingen Sancties D. Heffing op leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten Inleiding Betalingstermijn Invordering E. Heffing ter bestrijding van leegstand en verkrotting van gebouwen of woningen Inleiding Het aanslagbiljet Betaling Interesten Sancties Invordering Onteigening ten algemene nutte Ambtshalve ontheffing F. Grindheffing Inleiding Kohier en heffingsbiljet Betalingstermijn Nalatigheidsintresten Invordering Verjaringstermijn Algemeen voorrecht en wettelijke hypotheek G. Heffing op de winning van grondwater Inleiding Kohier en heffingsbiljet Verwijzingsregel Vrijstelling nalatigheidsintresten H. Planbatenheffing Algemeen Kohier en aanslagbiljet Betalingstermijn xvi

11 4. Interesten Invordering Verjaring I. Watervangheffing Inleiding Betaling en invordering Sancties Verjaringstermijn Het Waals Gewest A. De vestiging, invordering en de geschillen betreffende directe gewestbelastingen Inleiding Het aanslagbiljet Betalingstermijn Interesten Invordering Verjaring, voorrechten en hypotheken Administratieve sancties B. Afvalwaterheffing Inleiding Belasting op het lozen van industrieel afvalwater Belasting op het lozen van ander afvalwater dan industrieel afvalwater Gemeenschappelijke bepalingen Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest A. Gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende eigendommen Inleiding Kohier en aanslagbiljet Betalingstermijn Invordering Voorrecht en wettelijke hypotheek Verjaringstermijn Dadingen B. Overgenomen provinciale fiscaliteit C. Taks op de taxidiensten en de diensten voor het verhuren van voertuigen met chauffeur D. Heffing op de lozing van afvalwater Inleiding Inning Voorrecht en wettelijke hypotheek xvii

12 4. Verjaringstermijn Administratieve boetes Besluit DE INVORDERING VAN DE INKOMSTENBELASTINGEN EN DE WET MOTIVERING BESTUURSHANDELINGEN Geert VAN HAEGENBORGH I. Inleiding II. Materiële en formele motiveringsplicht Toestand vóór de Wet Motivering Bestuurshandelingen Wet Motivering Bestuurshandelingen A. Doel van de wet B. Toepassingsgebied ratione personae C. Toepassingsgebied ratione materiae Het begrip bestuurshandeling Bestuurshandeling versus voorbereidende handelingen en uitvoeringsmaatregelen Het bericht van wijziging: een voorbereidende handeling? D. Een uitdrukkelijke en afdoende motivering E. De draagwijdte van artikel 6 Wet Motivering Bestuurshandelingen F. Sanctie bij niet-naleving van de uitdrukkelijke motiveringsplicht III. Toepassing Wet Motivering Bestuurshandelingen op de handelingen tot invordering van de inkomstenbelastingen Standpunt van de Administratie Rechtspraak van het Hof van Cassatie Toepassingsgevallen A. Het aanslagbiljet B. Het onmiddellijk betekenen van een dwangbevel wanneer de rechten van de Schatkist in gevaar zijn (art. 298, 2 WIB 1992) C. Waarborgen voor betwiste belastingen (art. 409 en 410 WIB 1992) xviii

13 D. De beslissing van de ontvanger om de ingekohierde belasting onmiddellijk betaalbaar te stellen wanneer de rechten van de Schatkist in het gedrang komen (art. 413, tweede lid WIB 1992) E. Het al dan niet toestaan door de directeur van een uitstel van de invordering in geval van bezwaar (art. 410, derde lid WIB 1992) F. De inschrijving van de wettelijke hypotheek (art. 427, tweede lid WIB 1992) G. De handlichting van de wettelijke hypotheek (art. 431 WIB 1992) H. Het toestaan van betalingsfaciliteiten door de ontvanger I. De vrijstelling door de directeur der belastingen van de nalatigheidsintresten (art. 417 WIB 1992) J. De beslissing tot aanwending van sommen die aan een belastingschuldige moeten worden teruggegeven of betaald (art. 166 K.B. tot uitvoering WIB 1992) K. De beslissing tot het toekennen van moratoriumintresten bij teruggave van belastingen (art. 418 WIB 1992) IV. Besluit xix