Strategiese Omgewingsassessering vir Fase 1 van die Vierkantekilometer-reeksteleskoop in Suid-Afrika

Transcriptie

1 Strategiese Omgewingsassessering vir Fase 1 van die Vierkantekilometer-reeksteleskoop in Suid-Afrika AGTERGRONDINLIGTINGSTUK Afdeling A: Afkortings AIS agtergrondinligtingstuk NOP Nasionale Ontwikkelingsplan BA basiese assessering NEMA Nasionale Wet op Omgewingsbestuur 107 van 1998 (Eng. National Environmental Management Act) B/GP belanghebbende of geaffekteerde party ODP openbare-deelname-proses DLBV Departement van Landbou, Bosbou en OBP omgewingsbestuursprogram Visserye DOS Departement van Omgewingsake OBR omgewingsbestuursraamwerk DOSNB Noord-Kaapse Departement van OIA omgewingsimpak-assessering Omgewingsake en Natuurbewaring DWS Departement van Water en Sanitasie SAEON Suid-Afrikaanse Omgewingswaarnemingsnetwerk (Eng. South African Environmental Observation Network) DWT Departement van Wetenskap en Tegnologie SIP strategiese [sic] geïntegreerde projek (Wet op Infrastruktuurontwikkeling 23 van 2014) EWT Trust vir Bedreigde Natuurlewe (Eng. Endangered Wildlife Trust) SKA vierkantekilometer-reeksteleskoop (Eng: square kilometre array) GBP geïntegreerde-bestuur-plan SKA- fase 1 van die SKA in Suid-Afrika SA 1 GIS geografiese-inligting-stelsel sms kortboodskapdiens (Eng: short message system) ha hektaar SOA strategiese-omgewing-assessering KAVKG Karoo-astronomiesevoordeel-kerngebied WNNR Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad

2 Afdeling B: Woordomskrywings Belanghebbende of geaffekteerde party (B/GP) verwys na enige persoon, groep persone of organisasie wat ʼn belang by ʼn bepaalde onderneming of bedrywighede het of wat daardeur geaffekteer word, en enige staatsinstelling wat jurisdiksie oor enige aspek van die betrokke onderneming of bedrywighede mag hê soos in artikel 24(4)(a)(v) van NEMA bedoel. Belanghebbendes verwys na alle B/GP s, wat regeringsorganisasies, die aansoeker, omgewingspraktisyns, akademici, nieregeringsorganisasies, gemeenskapsgebaseerde organisasies en sakeondernemings insluit. Betrekking van belanghebbendes verwys na ʼn proses waardeur B/GP s geleentheid kry om kommentaar te lewer of kwessies te opper wat verband hou met die voorgenome ontwikkeling of met die OIA wat uitgevoer gaan word om die geleenthede en beperkings te ondersoek wat die voorgenome ontwikkeling inhou. Geïntegreerde-bestuur-plan (GBP) verwys na ʼn dokument wat ʼn hoëvlak-assessering bied van die verskillende vlakke van omgewingsgevoeligheid in die omgewing van die voorgenome perseel sowel as van geleenthede vir en beperkings op ontwikkeling wat deur die regering daargestel is. Die GBP maak aanbevelings oor prosedures vir die tempering en monitering van omgewingsimpakte wat die voorgenome bedrywighede moontlik kan meebring. Die dokument bevat ook omgewingsbeginsels waaraan die projekaansoeker moet voldoen om nadelige omgewingsimpakte te beperk of uit te skakel. Die GBP moet tersaaklike programme en magtigingsvereistes insluit wat die voorgenome bedrywighede moontlik kan meebring, soos ʼn langtermyn-navorsingsprogram en bestuursprogramme rakende uitheemse indringers en beskermde gebiede. Die dokument moet vir die duur van die projek deurentyd geraadpleeg word; gevolglik moet dit gereeld bygewerk word sodat dit belyn bly met die projek namate dit vorder vanaf die konstruksietot die bedryfsfase en uiteindelik tot buite-gebruik-stelling. Geregistreerde belanghebbende of geaffekteerde party verwys na B/GP s wie se name in verband met ʼn aansoek opgeteken is in die register wat ingevolge regulasie 42 vir daardie doel geopen is. MeerKAT verwys na die voorloper van die SKA, wat uit ʼn reeks van 64 aaneengeskakelde reseptore bestaan (ʼn reseptor is die volledige antennestruktuur met die hoofweerkaatser, subweerkaatser en alle opvangers, digiteerders en ander elektroniese onderdele klaar geïnstalleer). MeerKAT sal met die middelfrekwensiekomponent van SKA-SA 1 geïntegreer word. Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP) verwys na die nasionale program wat daarop gemik is om teen 2030 armoede uitgeroei en ongelykheid meer ewewigtig te hê deur die werkkrag van die land se mense aan te wend, ʼn inklusiewe ekonomie te ontwikkel, vermoëns te bou, die staat se vermoë te verbeter, en leierskap en vennootskappe in alle samelewingskontekste te bevorder. Omgewing verwys na die omgewing waarbinne mense hulle bestaan voer, en wat bestaan uit (i) die aarde se grond, water en atmosfeer, (ii) mikro-organismes, plant- en dierelewe, (iii) enige gedeelte of kombinasie van (i) en (ii) en die onderlinge en wedersydse verbande daartussen, en (iv) die fisieke, chemiese, estetiese en kulturele eienskappe en toestand van voorgenoemde wat ʼn impak of die gesondheid en welsyn van mense het. Omgewingsbestuursprogram (OBP) verwys na ʼn program wat ingevolge artikel 24N van NEMA vereis word en wat onder meer die volgende inligting insluit: enige voorgenome bestuurs- en temperende maatreëls wat geneem sal word om die omgewingsimpakte wat geïdentifiseer is, teen te werk; ʼn beskrywing met besonderhede oor die aspekte van die bedrywighede wat onder die OBP ressorteer; en inligting oor die voorgestelde meganismes om voldoening aan die OBP te moniteer en daaroor verslag te doen. Omgewingsbestuursraamwerk (OBR) verwys na ʼn ondersoek van die biofisiese en sosiokulturele sisteme in ʼn geografies omskrewe gebied om uit te vind waar sekere soorte grondbenutting ten beste bedryf kan word, en om prestasiestandaarde te bepaal sodat gepaste benutting van die betrokke grond volgehou kan word. Omgewingsimpak-assessering (OIA) verwys na ʼn sistematiese proses waarvolgens die omgewingsimpakte wat die voorgenome bedrywighede moontlik kan meebring, geïdentifiseer, geassesseer en oor verslag gelewer word. Openbare-deelname-proses (ODP) verwys na ʼn proses waardeur moontlike B/GP s geleentheid kry om kommentaar te lewer of kwessies te opper wat verband hou met die OIA wat oor enige aansoek om omgewingsmagtiging uitgevoer gaan word. Radioteleskoop verwys na ʼn instrument wat gebruik word om radioseine uit die lugruim op te spoor, hetsy vanaf natuurlike voorwerpe in die hemelruim of vanaf kunsmatige satelliete.

3 Spesiale Advieskomitee (SAK) verwys na ʼn groep kundiges wat verskeie regeringsafdelings en verenigings verteenwoordig en wat die projekspan bystaan deur insette tot die SOA-proses te lewer. Die gedagte om ʼn groep kundiges by die SOA-proses te betrek, het met die oog op SOAʼs van SIPʼs ontstaan. Die SAK moet insette oor tegniese aspekte van die SOA lewer en help om die omgewingsmagtigingsproses te stroomlyn. Die funksies van die komiteelede is om (i) oor die opstelling van die SOA vir SKA-SA 1 toesig te hou en leiding daarmee te gee; (ii) die nodige ruimtelike data en inligting aan die DOS te verskaf om die SOA-proses te bedryf; (iii) toe te sien dat die mandate van alle betrokke departemente en instellings in ag geneem word tydens die deurvoering van SKA-SA 1; en (iv) insette aan die DOS te lewer oor hoe om die vereistes rakende permitte en lisensies vir verdere fases van die SKA-projek te stroomlyn. Die volgende instellings moet in die SAK verteenwoordig word: Agri Noord-Kaap Nasionale Erfenisraad van Suid-Afrika Astronomievereniging van Suid-Afrika Onafhanklike Kommunikasie-owerheid DOS van Suid-Afrika (Okosa) DOSNB Raad vir Geowetenskap DWS SAEON DWT Suid-Afrikaanse Astronomieobservatorium EWT Kamer van Mynwese Suid-Afrikaanse Burgerlugvaartowerheid Nasionale Departement van Energie (SABLO; Eng. SACAA) Nasionale Departement van Handel en Suid-Afrikaanse Nywerheid Erfenishulpbronagentskap (Sahra; Eng. Nasionale Departement van Landelike SAEHA) Ontwikkeling en Grondhervorming Suid-Afrikaanse Nasionale Padagentskap Nasionale Departement van Beperk Telekommunikasie en Posdienste Suid-Afrikaanse Nasionale Parke Nasionale Departement van Verdediging WNNR Staatsinstelling verwys na staatsinstellings soos dit in die Grondwet omskryf word. Strategiese geïntegreerde projekte (SIP s) verwys na katalitiese projekte wat die pas van ontwikkeling en groei kan versnel as dit belyn word volgens sleutel- dwarsliggende aspekte soos menslike-nedersettingbeplanning en vaardigheidsontwikkeling, wat maatskaplike en ekonomiese infrastruktuur oor al nege provinsies heen insluit. Strategiese-omgewing-assessering (SOA) verwys na ʼn sistematiese proses ter ondersteuning van ʼn besluit, met die oogmerk om te verseker dat omgewingsake en moontlik ook ander aspekte van volhoubaarheid doelmatig in ag geneem word wanneer beleid, planne en programme opgestel word. Deur op hoërvlakprosesse te fokus, vul die SOA die OIA op projekvlak aan en verskaf n raamwerk daarvoor. ʼn Verdere onderskeid wat tussen OIA en SOA getref word, is dat OIA gebruik word om die omgewingsimpakte van ontwikkeling te meet, terwyl SOA daarop gemik is om die geleenthede vir en beperkings op ontwikkeling te oorweeg wat deur die omgewing daargestel is. Vierkantekilometer-reeksteleskoop (Eng: SKA square kilometre array) verwys na die radioteleskoopprojek wat in Australië en in Suid-Afrika opgerig gaan word. Dit sal ʼn gesamentlike opvanggebied van ongeveer een vierkante kilometer hê. Die SKA sal die wêreld se grootste en gevoeligste radioteleskoop ongeveer 50 keer gevoeliger as ander teleskope wees, en tot keer vinniger as die beste bestaande radioteleskope (wat opnamespoed betref). Dit sal kragtig genoeg wees om radiogolwe op te tel vanaf voorwerpe wat miljoene of selfs biljoene ligjare ver van die Aarde af is. Die SKA sal bestaan uit drie verskillende soorte antennes (opvangers) wat ontwerp is om teen verskillende frekwensies te werk: (i) skottels wat min of meer soos ʼn DSTV-antenne lyk, net veel groter ongeveer 13 m op die deursnee; (ii) enorme plat, skyfvormige antennes van ongeveer 60 m in die breedte; en (iii) klein, regop radioantennes met ʼn hoogte van ongeveer 1,5 m. Wanneer dit klaar geïnstalleer is, sal die duisende SKA-skottels en ander soorte radio-opvangers saam soos een reusagtige virtuele instrument funksioneer. Visuele-absorpsie-vermoë verwys na die landskap se vermoë om nuwe of bykomende menslike ingrepe te absorbeer sonder dat dit ernstige veranderings aan die kenmerke en visuele gehalte van die landskap meebring. Visuele gehalte verwys na die kwalitatiewe evaluering van die manier waarop landskapkomponente saamgestel is en hoe dit die skoonheid van die natuurlike omgewing beïnvloed.

4 Volhoubare ontwikkeling verwys na die integrasie van maatskaplike, ekonomiese en omgewingsfaktore in beplanning, deurvoering en besluitneming ten einde te verseker dat ontwikkeling huidige én toekomstige generasies dien. Afdeling C: Inleiding Hierdie projek skakel aan die SIP*-program wat die doelwitte van die 2012-NOP* bevorder. Die NOP is bedoel om die ekonomiese landskap in Suid-Afrika te transformeer, ʼn aansienlike aantal nuwe werksgeleenthede te skep, die lewering van basiese dienste te verbeter en die integrasie van ekonomieë in Afrika te steun. SIP 16 is geïdentifiseer as die konstruksie van die Suid-Afrikaanse komponent van die SKA-projek, wat die SKA*- en die MeerKAT*- radioteleskoop insluit. Die SKA-projek is ʼn internasionale onderneming wat beplan om die grootste en mees sensitiewe radioteleskoop ter wêreld te bou. Die DOS, in vennootskap met die DWT en SKA-SA, het die WNNR opdrag gegee om ʼn SOA vir SKA-SA 1 uit te voer. Die bedrywighede en tydraamwerk vir hierdie SOA sowel as die betrekking van belanghebbendes, wat deel van die SOA sal uitmaak, word hier onder (afdeling D) uiteengesit. Afdeling D: Sleutelvrae en -antwoorde oor die SOA vir SKA-SA 1 1) Wat is ʼn SOA? ʼn SOA, soos dit in afdeling A van hierdie dokument omskryf word, is ʼn omgewingsassesseringsinstrument met die volgende funksies: (i) bepaal die implikasies wat strategiese ontwikkeling, beleid en planne vir die omgewing inhou; (ii) integreer omgewings-, maatskaplike en ekonomiese oorwegings; en (iii) rig toekomstige ontwikkeling en die ter plaatse assessering wat vereis word. NEMA bevorder geïntegreerde omgewingsbestuur van bedrywighede wat ʼn beduidende uitwerking (ten goede óf ten kwade) op die omgewing mag hê. Verskeie geïntegreerde instrumente vir omgewingsassessering en -bestuur ressorteer onder NEMA en fasiliteer die integrasie van omgewingsassesserings- en -bestuursbeginsels met besluitneming oor omgewingsake, byvoorbeeld die OBR*, SOA*, OIA*, BA*, OBP*, GBP*, norme of standaarde en ander instrumente vir ruimtelike ontwikkeling. Weens die strategiese aard van SKA-SA 1 (die SIP-16-projek ressorteer onder die DOS) en die groot gebied wat geraak word (ongeveer ha), is die SOA die mees geskikte omgewingsassesseringsinstrument. Die SOAinstrument is nie gereguleer nie (d.w.s. daar is geen SOA-regulasie wat wetlike vereistes rakende die assesseringsproses of die betrekking van belanghebbendes stel nie). Die OIA-regulasies wat die DOS in 2014 uitgereik het, geld nie vir die SOA-instrument nie. Terwyl die OIA-instrument gebruik word om die impakte van voorgenome ontwikkeling by ʼn kleinskaalse perseel te bepaal, word die SOA-instrument gebruik word om die geleenthede en beperkings te evalueer wat strategiese ontwikkeling op streekvlak sal inhou. Deur op hoërvlakprosesse te fokus, kan die SOA-instrument ʼn raamwerk verskaf vir toekomstige projekvlak-oia s op die vooraf-geassesseerde streekskaal. Aangesien die SOA-instrument strategies en ruimtelik so belangrik is, is ʼn verskeidenheid benaderings tot die betrekking van belanghebbendes en fasiliteringstegnieke vir die instrument ontwerp. ʼn Breë spektrum word gedek wat betref kreatiwiteit, kompleksiteit en die tegnologie wat ingespan word, en elke benadering het eiesoortige voordele en gebreke. Die doeltreffende, doelmatige en billike betrekking van belanghebbendes hang grootliks af van die regte keuse oor ʼn kombinasie van benaderings en tegnieke vir ʼn besondere proses. So ʼn aangepaste strategie vir die betrekking van belanghebbendes is vir die besondere vereistes van hierdie SOA ontwerp en word in afdeling D.4 van hierdie dokument omskryf. Die hoofdoelwit van die SOA vir SKA-SA 1 is om ʼn podium te bied vir die koördinering van navorsing en datainsameling binne die SKA-projekgebied en om die omgewingsmagtigingsproses te stroomlyn. Sodoende kan verseker * Kyk in afdeling B van hierdie dokument vir n omskrywing.

5 word dat daar in die beplanningsfase voldoende oorweging aan omgewingsfaktore geskenk word en dat omgewingsbeginsels toegepas word. 2) Hoe lyk die stap-vir-stap-proses vir die SOA? 3) Hoe groot is die SOA-projekgebied? Die kaart hier onder toon die gebied waaroor die SOA beplan om navorsing en data-insameling te koördineer en die omgewingsmagtiging te stroomlyn. Die projekgebied vir SKA-SA 1 beslaan ongeveer ha en sluit die 64 MeerKAT-antennas en 133 bykomende antennas vir hierdie fase van die projek in. Die SOA sal hierdie gebied noukeurig met behulp van GIS-ontledings, vakkundige navorsing en veldwerk ondersoek.

6 4) Wat behels die GIS-ontledings, vakkundige navorsing en veldwerk wat as deel van hierdie SOA onderneem sal word? Die volgende vakkundige navorsing en veldwerk vir data-insameling word vir die SKA-SOA beplan. Plaaslike belanghebbendes en vakkundiges is welkom om insette oor die onderstaande lys te lewer, indien enige belangrike kwessie, kenmerk of belang ontbreek. Sensitiwiteitsskaarte met stelle ruimtelike data ter stawing sal volgens ʼn viervlakkige sisteem van sensitiwiteit (baie hoë, hoë, middelmatige en lae vlak van sensitiwiteit) opgestel word. Die kaarte sal alle biofisiese kenmerke wat op die SKA-projekgebied van toepassing is, bymekaarvoeg byvoorbeeld beskermde gebiede, soorte plantegroei, varswater ekosisteme, kritiese biodiversiteitsgebiede in die Namakwadistrik, argeologiese en paleontologiese persele, grondvermoë, akkerbougrense, donga-erosie, geologie, reënval en grondbedekking. Grondsoorte, erosie en landboupotensiaal Johann Lanz sal, met insette deur die DLBV, die sensitiwiteit van grondsoorte, erosie en landboupotensiaal in die SKA-projekgebied assesseer. Die gebied wat deur die SKA-projek geraak word, word gekenmerk deur uiters lae vlakke van beskikbare vogtigheid (reënval in verhouding tot verdampingstranspirasie) wat die landbou besonder sterk belemmer. Grondsoorte, ingedeel volgens die data oor die soort terrein, is hoofsaaklik soutgrond en vlak, klipperige grondsoorte op ʼn onderlaag van rots of hardebank. Die beperkings wat deur klimaat en grondsoorte gestel word, het tot gevolg dat die projekgebied uiters beperkte landboupotensiaal het. Daarom sal sensitiwiteitsvlakke, vanuit ʼn landboukundige perspektief meestal, laag wees. Die enigste gebiede binne die projekgebied waar sensitiwiteitsvlakke na verwagting hoër sal wees, is klein, afgeslote lappies besproeibare grond. Die besproeibaarheid van die gebiede hang af van water beskikbaarheid en of die grond geskik is daarvoor. Die studie sal dus daarop fokus om die landbouwaarde en daarmee saam die sensitiwiteit van hierdie gebiede te identifiseer en na te gaan. Habitatte met stabiele ondergrond (vaste gesteente, kwartsstroke, ligeenveld) en ander funksionele kenmerke wat moeilik of glad nie herstel kan word nadat dit versteur is nie, sal sensitiewer en minder stabiel wees (bv. los sand of gruis). Die ander faktor wat moontlik kommer kan wek, is die grondsoorte wat voorkom

7 in die area se sensitiwiteit vir erosie. Dit behoort egter ʼn groter uitwerking op die vereisde omgewingsbestuursaksies te hê as op gevoeligheid op sigself. Erosie sensitiwiteit sal karteer word aan die hand van data oor helling en die grondsoort se sensitiwiteit vir erosie (wat met data oor grondsoorte in verband gebring is). Terrestriële ekologie Renu-Karoo, ʼn beslote korporasie met n fokus op veldherstel, sal die sensitiwiteit van die terrestriële ekologie in die SKA-projekgebied assesseer met insette van SAEON, EWT en SANBI. Die assessering sal fokus op areas met hoë sensitiwiteitsvlakke, bv. biodiversiteitsgevaarpunte; habitatte wat krities is vir die voortbestaan van bedreigde, skaars en plaaslik endemiese plant- en diersoorte; en natuurlike deurgangsroetes vir die beweging van plantsade en diere tussen biome en habitatte. Die terrestriële ekologie studie gaan ondersoek wat die onderskeie SKA-bedrywighede en -infrastrukture (antennes, paaie, kabelslote, ens.) se impakte op die terrestriële-ekologiese omgewing gaan wees, en sal veral fokus op die areas met hoë sensitiwiteitsvlakke. Kumulatiewe impakte en die uitwerking van maatreëls om impakte te bestuur en te versag sal ook bespreek word. ʼn Losstaande plantreddings- en plantbeskermingsplan sal inligting bevat oor prosedures vir die identifikasie, verwydering, verskuiwing of skending van plantspesies wat van bewaringsbelang is en wat verwyder moet word uit gebiede wat omskep gaan word. Hierdie plan sal aan die DOSNB vir hersiening beskikbaar gestel en hulle voorstelle daarby ingewerk word voordat die plan gefinaliseer word. ʼn Losstaande bestuurs- en moniteringsprogram rakende uitheemse indringers gaan ook opgestel word and sal die biologie van die algemeenste en mees problematiese spesies in die gebied (onder meer Prosopis sp., sekere Cactaceae, Salsola kali en Argemone spp.) beskryf, en sal ook verslag lewer oor maatreëls om beheer met behulp van biologiese en chemiese middels sowel as met die hand uit te oefen. Varswater ekologie Kundiges uit die Freshwater Consultancy Group sal die sensitiwiteit van varswaterhabitatte binne die SKAprojekgebied assesseer met insette vanaf dr Wietsche Roets Pr.Sci.Nat. van die DWS, ʼn spesialis-wetenskaplike oor in-stroom-watergebruik. Varswater habitatte is van groot bewaringsbelang omdat water ʼn skaars hulpbron in die Karoo is en omdat skade aan sulke habitatte ʼn uitwerking verder stroomaf sal hê (verlaagde grondwatergehalte, toeslikking van damme, verlies van sleutelhulpbronne vir natuurlewe op die perseel sowel as daarbuite). Die assessering sal met ʼn voldoende graad van betroubaarheid ʼn stel ruimtelike data oor oppervlak-varswaterekosisteme en hulle buffers ontwikkel, wat gebruik kan word om die SKA-infrastruktuur op so ʼn manier te posisioneer dat die impakte sover moontlik beperk word en regulatoriese vereistes aan voldoen word. Die impakte wat die posisionering, konstruksie en bedryf van die SKA-antennes en -infrastrukture moontlik kan meebring, sal geassesseer word volgens die maatstawwe wat in die NEMA-regulasies (2014) en die DWS se risikoassesseringsmatriks vervat is. Erfenis (sluit in: argeologie, paleontologie en kultuurerfenis) Die sensitiewe areas vir argeologie, paleontologie en kultuurerfenis binne die SKA-projekgebied sal deur ʼn span kundiges geassesseer word, onder andere mnr Nicholas Wiltshire en dr Mariagrazia Galimberti van Cedar Tower Services (Pty) Ltd, dr Jayson Orton van ASHA Consulting (Pty) Ltd en dr John Almond van Natura Viva (Pty) Ltd. Die geïdentifiseerde persele en erfenishulpbronne sal gekarteer word volgens soort (argeologiese erfenis, monument, grafte, kultuurlandskappe, ens.) en belang (graad 1: nasionaal tot graad 3c: plaaslike belang). ʼn Kaart sal opgestel word van alle erfeniskenmerke wat in SKA-SA 1 gebied geïdentifiseer is. Hierdie kaart sal die graderingsvlak aandui wat aan elke perseel toegeken is. Die erfenisassessering sal voorstelle vir bestuursmaatreëls en permit vereistes (indien enige) vir elke erfenisperseel wat deur die voorgenome ontwikkeling geraak sal word bevat. Die erfenisassessering moet ook die moontlike impakte op die kultuurerfenis oorweeg, met die fokus op plaaslike visuele reseptore en omliggende dorpe wat vir boerderygemeenskappe bekend is. Dit is ʼn stil en rustige gebied. ʼn Instroming van nuwe aankomelinge tot die gebied (d.w.s. vreemdelinge wat die gebied binnestroom weens ʼn toename in werksgeleenthede of

8 toerisme, of albei) kan hierdie kenmerke van die dorpe verander en tot die ondergang van die gebied se atmosfeer lei. Wat visuele impakte en landskap-assessering betref, het die SKA-projek ʼn middelmatige tot swak vermoë vir visuele absorpsie*, wat toegeskryf kan word aan die plantegroei (laag op die grond) en die topografie (relatief plat). Die voorgestelde gebied vir die SKA-projek word as hoogs gevoelig vir landskapskenmerke beskou, aangesien die relatief onontwikkelde en onaangetaste toestand van die gebied beteken dat dit n hoë visuele gehalte het. Die SKA-projek gaan redelik blootgestel en hoogs sigbaar vanuit omliggende gebiede wees a.g.v. die plantegroei wat laag op die grond is en daarom verskaf weinig afskerming gaan verskaf. Die konstruksie van die antennes sal die landskapskenmerke na verwagting op plaaslike vlak verander, maar die nadelige impak op streekvlak sal beperk wees. Die atmosfeer van die plek en die visuele gehalte* sal nie in so n mate geraak word dat dit die aard van die landskap sal benadeel word nie. Weens die gebied se topografie kan die beplande skottels ʼn impak op die visuele kenmerke van die gebied hê. Aangesien n klein aantal mense naby die SKA-projek gaan woon, behoort die visuele impak van die voorgenome ontwikkeling egter onbeduidend te wees. Sosio-ekonomiese aspekte Die sosio-ekonomiese assessering sal ʼn oorsig van bestaande planne en beleide van die plaaslike munisipaliteite binne die SKA-projekgebied doen om die kumulatiewe voordele en koste te bepaal van die onderskeie soorte grondgebruik en ontwikkelings wat binne die SKA-projekgebied beplan word. Die moontlike maatskaplike impakte wat waarskynlik uit die konstruksie en bedryf van die SKA sal voortspruit, huidige maatskaplike omstandighede en sleuteltendense wat maatskaplike ontwikkeling betref, sal vasgestel word binne die SKA-projekgebied sowel as in omliggende dorpe. Die raamwerk van aandrywer-toestand-respons sal gebruik word om sleutelaandrywers van maatskaplike verandering, tersaaklike impakte en gevolglike responsstrategieë te identifiseer. Beduidende moontlike impakte sal geassesseer word op grond van die potensiaal wat dit het om aandrywers of tendense van nadelige maatskaplike verandering te versterk, aandrywers of tendense van voordelige maatskaplike verandering te belemmer en ʼn nadelige uitwerking op mense se behoeftes en bevrediging te hê. Moontlike beperkings op telekommunikasietoestelle weens elektromagnetiese inmenging sal in oorleg met die SKA-span ontleed word om die potensiële impak op plaaslike gemeenskappe en sakeondernemings te evalueer. Waar toepaslik sal bestuursmaatreëls voorgestel word om nadelige impakte te versag en voordelige impakte te versterk. Belangrike ekonomiese bedrywighede en tendense in die SKA-projekgebied sal geïdentifiseer word op grond van bestaande opnames en data sowel as insette wat tydens openbare vergaderings en beraadslaging met groepe in die loop van die SOA vanaf plaaslike belanghebbendes, plaaseienaars, eienaars van plaaslike sakeondernemings en plaaslike owerhede ontvang word. Die aard en intensiteit sal bepaal word van impakte wat uit die verlies van landbougrond en die afname in landboubedrywighede in die projekgebied kan voortspruit. Moontlike ekonomiese voordele wat uit die konstruksie en bedryf van die SKAfasiliteit in die Karoo kan voortspruit, sal ontleed word met inagneming van die geleenthede wat moontlik as neweprodukte van die SKA-bedrywighede opgelewer kan word in die Karoo sowel as op provinsiale en nasionale vlak. Die gevolge van beperkings wat op die gebruik van die radiofrekwensiespektrum deur stem- en data-telekommunikasie op die plaaslike ekonomie gelê word, sal op grond van verdere beraadslaging met plaaslike belanghebbendes, plaaseienaars, eienaars van plaaslike sakeondernemings en plaaslike owerhede ontleed word. Plaaslike belanghebbendes se insette en oordra van plaaslike kennis is van bepalende belang vir die sosio-ekonomiese ondersoek. Alle belanghebbendes word uitgenooi na die openbare vergaderings wat die SOA sal reël, en om kommentaar te lewer op die konsepdokumente wat vir die publiek se kommentaar beskikbaar gestel sal word. Die volgende afdeling bevat besonderhede oor die betrekking van belanghebbendes, byvoorbeeld in die dorpe waar openbare vergaderings gehou gaan word, geboue waar dokumente ter insae beskikbaar gestel sal word, koerante waarin aankondigings gedurende die SOA-proses gedoen sal word, en bykomende inligting oor hoe belanghebbendes aan die SOA-proses kan deelneem en sodoende ook plaaslike kennis oor die SKA-projekgebied kan oordra.

9 5) Op watter maniere sal belanghebbendes by hierdie SOA betrek word? Die betrekking van belanghebbendes tydens die SOA sal beste praktyke vir betrekking van belanghebbendes as maatstaf vir doeltreffende beraadslaging met belanghebbendes stel. Weens die grootte en ligging van die projekgebied (die meeste belanghebbendes woon ver van opvoedkundige fasiliteite af en het min toegang tot vervoer, indien enige) is die volgende die vernaamste kwessies wat vir SOA-betrekking van belanghebbendes kan opduik: (1) onduidelikheid oor die omskrywing van en doelstellings vir die betrekking van belanghebbendes by die SOA, en (2) ʼn onvanpaste keuse van benaderings en tegnieke om sodanige betrekking te fasiliteer. Dit is dus noodsaaklik dat die doelwitte vir die betrekking van belanghebbendes by die SOA-proses sowel as die verantwoordelikhede van verskillende belanghebbendes en van die omgewingskonsultante uiteengesit moet word om enige misverstand of misplaaste verwagtings te verhoed. Die betrekking van belanghebbendes by die SOA sal fokus op die uitruil van plaaslike kennis oor die projekgebied, op die kwessies en bekommernisse wat by belanghebbendes oor die SKA-SOA bestaan en op die hersiening van die GBP-konsepdokument wat in die loop van die SOA vir SKA-SA 1 opgestel sal word. Die betrekking van belanghebbendes by die SOA sal, in navolging van beste praktyke en ter voldoening aan die NEMA, verseker dat B/GP s die geleentheid kry om kommentaar te lewer of kwessies te opper wat verband hou met die bedrywighede, tydsraamwerk en uitsette van die SOA vir SKA-SA 1. Dit is belangrik dat belanghebbendes se gebrekkige vermoë tot doeltreffende, doelmatige en billike betrokkenheid sover moontlik verlig moet word; sodanige gebrekke kan veroorsaak word deur (bv.) taalverskille, die afgeleënheid van die perseel, en gebrek aan geld of tyd om vergaderings by te woon. Verskeie ander metodes om inligting aan belanghebbendes te verskaf, moet tydens die betrekking van belanghebbendes aangebied word, soos ʼn projekwebblad, openbare vergaderings, plakkate, telefoonoproepe of SMS-bondelkennisgewings aan die belanghebbendes wat in die databasis is, radio-aankondigings en advertensies in uitgesoekte plaaslike en streekskoerante. Daar is egter ook praktiese en finansiële oorwegings wat die betrekking van alle belanghebbendes beperk. Die betrekking van belanghebbendes by die SOA is daarop gemik om kwessies te opper wat verteenwoordigend van sektore uit die samelewing is, nie van elke individu nie. Daarom is dit ontwerp om ʼn wye reeks sektore in te sluit wat vir die voorgenome projek tersaaklik is. Die betrekking van belanghebbendes by die SOA is bedoel om ʼn verskeidenheid perspektiewe te stel, nie om eenstemmigheid onder belanghebbendes af te dwing nie. Deur ʼn diversiteit van menings te ontlok eerder as om eenstemmigheid te wil bewerkstellig sal waarskynlik die uiteindelike besluitneming verryk. Gevolglik sal die betrekking van belanghebbendes by die SOA ten doel hê om ʼn aanduiding te kry van kompromieë wat alle belanghebbendes bereid is om te aanvaar wat betref die ekologiese volhoubaarheid, maatskaplike billikheid en ekonomiese groei wat die projek moontlik kan meebring. Die SOA-webblad kan by besoek word. Dit is toeganklik vir die publiek en word vir die volle duur van die SOA opgedatteer en in stand gehou. Alle belanghebbendes kan hulle regstreeks op die webblad op die SOA se databasis van belanghebbendes inskryf. Tersaaklike dokumente sal ook op hierdie webblad gelaai word vir oorlegpleging met belanghebbendes. Die koerante wat in die tabel hier onder genoem word saltydens die SOA vir aankondigings en kennisgewings gebruik word. Kommentaar oor die keuse van koerante en voorstelle van ander koerante sal verwelkom word. Koerant Plekke en tye van verspreiding Taal waarin advertensies moet wees Gemsbok Brandvlei en Kenhardt, weekliks op Woensdae Afrikaans Noordwester/Oewernuus Carnarvon, Williston, Copperton, Vosburg en Van Wyksvlei, weekliks op Vrydae Afrikaans Noordkaap Kimberley en omliggende gebiede, weekliks op Woensdae Afrikaans Victoria West Messenger Loxton, weekliks op Vrydae Afrikaans Sunday Times Landwyd, weekliks op Sondae Engels City Press Landwyd, weekliks op Sondae Engels Rapport Landwyd, weekliks op Sondae Afrikaans ʼn Databasis van belanghebbendes sal gedurende die SOA saamgestel en voortdurend bygewerk word (met name, kontakbesonderhede en adresse van belanghebbendes wat hulle belange of bekommernisse of albei rakende SKA-SA 1 uitgespreek het). Geen belanghebbende sal op die databasis vir SKA-SA 1 aangeteken word nie, mits die persoon (i) op die SOA-webblad as belanghebbende by SKA-SA 1 ingeskryf het of die SOA-span skriftelik of telefonies versoek het om sy of haar naam op die register in te skryf; (ii) skriftelike kommentaar by die SOA ingedien het of aan

10 vergaderings met die SOA-span deelgeneem het; of (iii) ʼn staatsinstelling verteenwoordig wat jurisdiksie het oor die bedrywighede waarmee die aansoek verband hou. Die databasis van belanghebbendes sal saam met die finale GBP aan die bevoegde owerheid vir besluitneming voorgelê word. Die betrekking van belanghebbendes by die SOA sal ʼn deursigtige en billike prosedure volg deurdat moontlike belanghebbendes van die volgende voorsien sal word: (i) tersaaklike inligting oor SKA-SA-1-bedrywighede, tydraamwerke en -uitsette; (ii) redelike geleentheid om op sodanige bedrywighede, tydraamwerke en uitsette kommentaar te lewer; en (iii) voldoende kennisgewing van die tersaaklike prosedures rakende insae in, kommentaar op en die verkryging van bykomende inligting oor sodanige bedrywighede, tydraamwerke en uitsette. Die SOA se betrekking van belanghebbendes sal gerig word deur die beginsels van deursigtigheid, openlikheid, eerlikheid en integriteit ten einde die oogmerke van doeltreffendheid, doelmatigheid en billikheid te bereik. Dit vereis dat alle belanghebbendes hulle tot die proses sal verbind, en dat die insette wat tydens die SOA ontvang word, in berekening gebring sal word sodat belanghebbendes op n doeltreffender en meer gepaste manier by die SOA betrek kan word. Die betrekking van belanghebbendes sal uitgevoer word in die drie fases wat vervolgens beskryf word. Fase 1 van die betrekking van belanghebbendes by die SOA: Agtergrondinligting oor die SOA en algemene insette vanaf plaaslike belanghebbendes rakende die projekgebied Openbare vergaderings sal gedurende die week van Maandag 16 November tot Vrydag 20 November 2015 oor die SOA te verskaf en plaaslike kennis en insette vanaf plaaslike belanghebbendes in te win. Openbare vergaderings: - Van Wyksvlei : 16/11/2015 om 5pm by die Van Wyksvlei Gemeenskap Saal (Hanekom Weg); - Carnarvon : 17/11/2015 om 5pm by die Carnarvan Laerskool Skool (Van Wyksvlei Weg ); - Williston : 18/11/2015 om 5pm by die Karoo Kombuis (Lutz Straat 5); en - Brandvlei : 19/11/2015 om 5pm by die VG Kerk Saal (Kerk Straat). Almal wat belange by die SKA-bedrywighede het of daardeur geraak word, word na die openbare vergaderings uitgenooi. Die plek en tyd van die vergaderings sal aan die einde van Oktober bevestig word by wyse van e-pos of briewe aan almal wat op die SOA se databasis van belanghebbendes verskyn, die SKA-SOA se webblad en plakkate wat op die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei, Brandvlei en Vosburg aangebring sal word. ʼn AIS sal aan plaaslike belanghebbendes verskaf word wat die SOA-proses verduidelik, die omgewingsassessering en spesialisondersoeke wat in die loop van die SOA uitgevoer sal word, die betrekking van belanghebbendes en die beskikbaarstelling van dokumente ter insae van belanghebbendes. Die AIS sal aan almal op die SOA se voorlopige databasis van belanghebbendes uitgestuur word en ook op die SKA-SOA se webblad beskikbaar wees om afgelaai te word. Gedrukte eksemplare van die AIS sal ter insae beskikbaar gestel word by: - Van Wyksvlei : Van Wyksvlei Biblioteek; - Carnarvon : Openbare Biblioteek Carnavon and Kareeberg Muisipaliteit Kantoor; - Williston : Williston Biblioteek and Williston Munisipale Kantoor; en - Brandvlei : Hantam Munisipale Kantoor. Kommentaar oor die plekke waarop besluit is om gedrukte eksemplare van die AIS beskikbaar te stel en voorstelle oor ander plekke sal verwelkom word. Die openbare vergaderings sal opgevolg word met ʼn dokument wat die kommentaar en die SOA se reaksie daarop bevat. Die dokument met kommentaar en die SOA se reaksie daarop sal die inligting, kwessies en bekommernisse saamvat wat by die openbare vergaderings met die belanghebbendes bespreek is, asook geskrewe insette wat tot op daardie datum ontvang is, met die SOA se reaksie op sodanige kommentaar wat aantoon hoe kwessies en bekommernisse hanteer sal word. Buiten die openbare vergaderings wil die SOA-span ook graag ʼn vergadering met die plaaslike boerevereniging(s) hou of hulle gedurende die week van Maandag 16 November tot Vrydag 20 November betrek om agtergrondinligting oor die SOA te verskaf en plaaslike kennis en insette in te win wat op die landboubedrywighede en moontlike gevolge van veranderde grondgebruik in die projekgebied fokus.

11 Ander vergaderings wat vir die week van Maandag 16 November tot Vrydag 20 November gereël sal word, is onder meer met die plaaslike munisipaliteite en owerhede wat binne die projekgebied val en kommentaar gelewer het. Fase 2 van die betrekking van belanghebbendes by die SOA: Hersiening van die konsep- GBP wat op grond van die spesialisbevindings opgestel is Openbare vergaderings sal in Februarie 2016 in die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei en Brandvlei gehou word om die konsep-gbp, wat op grond van die spesialisbevindings opgestel is, te bespreek. Almal wat belange by die SKA-bedrywighede het of daardeur geraak word, word na die vergaderings uitgenooi. Die plek en tyd van die openbare vergaderings sal bevestig word by wyse van e-pos of briewe aan almal wat op die SOA se bygewerkte databasis van belanghebbendes verskyn, die SKA-SOA se webblad en plakkate wat op die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei, Brandvlei en Vosburg aangebring sal word. Die vergaderings sal ook in die streekskoerante geadverteer en oor die plaaslike radiostasies aangekondig word. ʼn Konsep-GBP sal ter insae aan plaaslike belanghebbendes verskaf word. Gedrukte eksemplare van die konsep-gbp sal beskikbaar wees by die openbare biblioteek en munisipale geboue in die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei en Brandvlei. Die besonderhede oor waar en wanneer die gedrukte eksemplare van die konsep-gbp beskikbaar sal wees, sal bekendgemaak word by wyse van e-pos of briewe aan almal wat op die SOA se bygewerkte databasis van belanghebbendes verskyn, die SKA-SOA se webblad en plakkate wat op die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei, Brandvlei en Vosburg aangebring sal word. Alle belanghebbendes, wat die bevoegde owerhede insluit, sal ʼn tydperk van 30 dae kry waarin hulle kommentaar op die konsep-gbp kan voorlê. Wanneer belanghebbendes kommentaar op die konsep-gbp vir SKA-SA 1 voorlê, moet hulle die SOA-span se aandag vestig op enige kwessies wat hulle reken by die oorweging van die SOA van belang is mits hulle die regstreekse sake-, finansiële, persoonlike of ander belang verklaar wat hulle in die SKA-SA 1- projek sou hê. Die openbare vergaderings sal opgevolg word met ʼn dokument wat die kommentaar en die SOA se respons daarop bevat. Die dokument met kommentaar en die SOA se respons daarop sal die kommentaar op die konsep-gbp saamvat wat tydens die openbare vergaderings met belanghebbendes bespreek is, asook geskrewe insette wat tot op daardie datum ontvang is, met die SOA se respons op sodanige kommentaar wat aantoon hoe kwessies en bekommernisse tydens die hersiening van die konsep-gbp hanteer sal word. Die kommentaar-en-respons-spoor sal ingesluit word by die finale GBP wat tydens fase 3 van die SOA se betrekking van belanghebbendes (sien hier onder) aan die publiek beskikbaar gestel sal word. Ander vergaderings sal in Februarie 2016 gehou word, onder meer met die plaaslike munisipaliteite en owerhede wat binne die projekgebied val en kommentaar gelewer het, om die konsep-gbp te bespreek. Fase 3 van die betrekking van belanghebbendes by die SOA: Aankondiging van die beskikbaarstelling van die finale GBP aan die DOS Die finale GBP sal in Junie 2016 aan die DOS beskikbaar gestel word. Die beskikbaarstelling van die finale GBP aan die DOS sal aangekondig word by wyse van e-pos of briewe aan almal wat op die SOA se bygewerkte databasis van belanghebbendes verskyn, die SKA-SOA se webblad en plakkate wat op die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei, Brandvlei en Vosburg aangebring sal word. Die vergaderings sal ook in die streekskoerante geadverteer en oor die plaaslike radiostasies aangekondig word. Gedrukte eksemplare van die finale GBP sal beskikbaar wees by die openbare biblioteek en munisipale geboue in die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei en Brandvlei. Die kommentaar-en- reaksie dokument met inbegrip van belanghebbendes se kommentaar op die konsep-gbp en die SOA se reaksie daarop wat verduidelik hoe sodanige kommentaar tydens die hersiening van die konsep-gbp in ag geneem is sal by die finale GBP ingesluit word. Die besonderhede oor waar en wanneer die gedrukte eksemplare van die finale GBP beskikbaar sal wees, sal bekendgemaak word by wyse van e-pos of briewe aan almal wat op die SOA se bygewerkte databasis van belanghebbendes verskyn, die SKA-SOA se webblad en plakkate wat op die dorpe Carnarvon, Williston, Van Wyksvlei, Brandvlei en Vosburg aangebring sal word. Die DOS sal die openbare hersiening van die finale GBP uitvoer as deel van die amptelike openbare oorsig van die GBP vir die SKA 1 in die Staatskoerant.

12 Ons nooi u uit om op die SOA se databasis van belanghebbendes in te skryf en insette tot die SOA-proses te lewer. Besoek ons webblad by vir meer inligting oor die SOA. Besoek ons webblad by vir meer inligting oor die SKA-projek. As u nie toegang tot die webblad kan kry nie of enige ander navraag oor die SOA het, skakel asseblief