Hanzehogeschool Groningen

Transcriptie

1 Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Voeding en Diëtetiek, hbo-bachelor Variant: voltijd Visitatiedatum: 18 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, september 2005

2 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 30 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3 Bezoekprogramma 48 Bijlage 4 Kengetallen 51 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 55 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 3

4 4 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 5

6 6 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

7 Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Voeding en Diëtetiek (VD) van de Hanzehogeschool Groningen heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in januari 2005, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op 18 april 2005 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Mevrouw drs. M.A.A.U. van Oppen (voorzitter); Mevrouw E. Buurma-Rethans (domeinpanellid VD); Mevrouw H. Scholten (studentpanellid VD); Mevrouw ir. M. Dekker-Joziasse (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hanzehogeschool Groningen (HG) is in 1993 ontstaan en verzorgt momenteel 60 initiële opleidingen met meer dan 100 afstudeerrichtingen, ruim studenten en 1700 personeelsleden. Het hogeschoolbeleid kent de volgende speerpunten: student centraal, flexibilisering, positionering, organisatie en cultuur. Tot voor kort was de opleiding onderdeel van de Faculteit Economie en vormde daarbinnen, samen met de opleiding Food & Business, de afdeling F&B/VD. Vanaf 1 september 2004 is de opleiding VD onderdeel van de Academie/School voor Gezondheidsstudies, samen met de opleidingen Fysiotherapie, Logopedie, Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT), Mondhygiëne en de Middenmanagement Opleiding Gezondheidszorg NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 7

8 (MMO). De Academie voor Gezondheidsstudies telt circa 1800 studenten en 150 personeelsleden. De directeur (Dean) vormt samen met de zeven teamleiders van de opleidingen, het managementteam van de Academie. Het beleid van de Academie richt zich op de speerpunten: kennissamenleving en de internationale context (Strategisch beleidsplan Focus 2010 ). De opleiding VD-Groningen is één van de vier VD opleidingen in Nederland. De opleiding VD-Groningen wordt verzorgd sinds 1974 en kent twee opleidingsvarianten: diëtist/voedingskundige en voedingskundige. Bij de eerste variant krijgen afgestudeerden de paramedische bevoegdheid, conform een AmvB 1 in de wet BIG. Bij de tweede variant gebeurt dit niet. In studeerden er circa 200 voltijdstudenten bij de opleiding VD. Aan afgestudeerden wordt de titel bachelor of health verleend. Het onderwijs wordt verzorgd door circa 19 docenten (2004), waarvan 13 docenten in vaste dienst. De gezamenlijke aanstellingsomvang bedraagt 7,7 fte. De student/docent-fte ratio bedraagt 26,5. In 2004 telde de opleiding een instroom van 83 studenten. Ten tijde van de visitatie speelden een aantal ontwikkelingen, die hieronder kort worden geschetst. De laatste visitatie van de opleiding vond plaats in Het oordeel van de visitatiecommissie was toen overwegend positief. Sindsdien hebben zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan. In 2003 is er een nieuwe beroepsprofiel Diëtist vastgesteld. Daaropvolgend is een landelijk competentieprofiel voor de opleidingen Voeding en Diëtetiek ontwikkeld en in juni 2004 vastgesteld. Verder is in juni 2004 een Voorstel Besluit diëtist (wet BIG 2 ) verschenen. De opleiding heeft de oude eindtermen van het huidige curriculum vergeleken met de nieuwe competenties en is een project gestart om per 2006 te starten met een nieuw competentiegericht curriculum. Daarbij heeft de invoering van de bachelor-master structuur gevolgen voor de opzet en inrichting van het onderwijs. Hogeschoolbreed zijn er drie onderwijsvernieuwingsprojecten: CompAss (ontwikkelen van competentiegerichte curricula), HELO (invoering van elektronische leeromgeving) en Beroepskolom (versterking route mbo-hbo). Voor de opleiding geldt specifiek dat bezig is geweest met de implementatie van HELO en met de implementatie van nieuwe onderwijsvormen met aandacht voor Ondernemerschap (Business class en onderdeel Diëtist in de Markt (DIM)). Er is een begin gemaakt met competentiegericht leren en toetsen. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleidingen door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA en die hieronder wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport en de bijlagen een duidelijke basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaatsvond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader 1 Algemene maatregel van Bestuur 2 Wet BIG: wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg 8 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

9 (zie facet 1.2). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden (februari 2005), zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek (maart 2005). Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor de kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een vergadering met de panelleden is het visitatiebezoek concreet voorbereid. Met behulp van een agenderende audit zijn de belangrijkste agendaonderwerpen voor het visitatiebezoek bepaald (februari/maart 2005), zodat de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze konden voorbereiden op het visitatiebezoek. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, conform landelijke opleidingskwalificaties, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten en studenten. Met afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers zijn gezamenlijke gesprekken gevoerd. Tevens is er een gesprek gevoerd met de voorzitter van het College van Bestuur en met de Dean van de Academie voor Gezondheidsstudies, waartoe de opleiding behoort. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen- )oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel ten aanzien van het visitatieproces, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 9

10 de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding(en) accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juni 2005 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juli 2005 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in juli Het visitatierapport is uiteindelijk in juli 2005 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA zijn geformuleerd in het Beoordelingsprotocol en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijking gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland. Tevens wordt verwezen naar een inhoudelijke vergelijking van de opleidingsprogramma s diëtetiek in Europa, uitgevoerd door de EFAD 3. Voor de landelijke vergelijking maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijking mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Alle drie de facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de VD opleiding derhalve positief. 3 EFAD: European Federation of the Associations of Dietitians 10 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

11 De opleiding baseert haar doelstellingen op de landelijk erkende beroepsprofielen en de daarvan afgeleide landelijke eindtermen voor de opleidingen VD. De doelstellingen van de opleiding worden regelmatig getoetst aan de ervaringen en ontwikkelingen in het werkveld. De eindkwalificaties/competenties worden afgemeten aan de Dublindescriptoren en de algemene hbo-kwalificaties (Commissie Franssen, 2001) en aan de kaders vanuit de Wet BIG. De opleiding beschrijft helder hoe men zich onderscheidt van het wo en mbo Programma De facetten Eisen hbo, Samenhang in het opleidingsprogramma en Duur ontvangen het oordeel goed. De overige facetten ontvangen het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. De opleiding hanteert heldere leerplanschema s die richtinggevend zijn voor de opbouw en inhoud van het curriculum. Het studiemateriaal is ontleend aan de beroepspraktijk. Het panel concludeert dat er voldoende aandacht is voor kennisontwikkeling en voor beroepsvaardigheden in de thematische opzet van het curriculum. De opleiding neemt gerichte stappen om de studeerbaarheid van het curriculum te garanderen en de aansluiting op de instroomgroepen te bevorderen. De didactische opbouw, met vier leerlijnen, is in overeenstemming met de doelstellingen en met de gekozen werkvormen (PGO en projectonderwijs). De opleiding hanteert daarbij een passende variatie aan toetsvormen Inzet van personeel De drie facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De opleiding voert een actief personeelsbeleid dat is gericht op ontwikkeling van de didactische vaardigheden van docenten en op kunde van docenten om aan te sluiten op de ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Men werkt gericht met een MeerjarenPersoneelsPlan, docentcompetentieprofielen, functioneringsgesprekken en gerichte deskundigheidsbevordering Voorzieningen Beide facetten ontvangen het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De opleiding beschikt in de huidige locatie over voldoende faciliteiten. De uitgangspunten voor de nieuwe vestiging zijn duidelijk en passend. Realisatie ervan zal in de toekomst moeten blijken. Studieloopbaanbegeleiding heeft een heldere plaats gekregen in alle onderwijsblokken. De tevredenheid van studenten over begeleiding en informatievoorziening zijn daarmee verbeterd Interne kwaliteitszorg De facetten Evaluatie resultaten en Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld ontvangen het oordeel goed. Het facet Maatregelen tot verbetering ontvangt het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De opleiding hanteert een duidelijk systeem van interne kwaliteitszorg, met regelmatige evaluaties, analyse van uitkomsten en daaruit volgende inzet van verbeteracties. De diverse partijen worden betrokken bij de kwaliteitszorgactiviteiten. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 11

12 1.5.6 Resultaten Het facet Gerealiseerd niveau ontvangt het oordeel goed. Het facet Onderwijsrendement ontvangt het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Het panel constateert dat de eindproducten van studenten beroepsgericht zijn opgezet, actuele vraagstukken behandelen en aansluiten bij het vereiste niveau. De opleiding voldoet redelijk aan de eigen streefwaarden en voert maatregelen door ter verbetering van een aantal aspecten. 12 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

13 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding VD Onderwerp 1 Doelstellingen 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Totaal oordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Voldoende 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaal oordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaal oordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 materiele voorzieningen Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaal oordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Goed Totaal oordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaal oordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 13

14 14 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 15

16 16 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

17 Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: De eindkwalificaties van de opleiding VD Groningen (hierna de opleiding genoemd) zijn tot stand gekomen op basis van het door de beroepsvereniging opgestelde landelijke beroepsprofiel en de daarvan afgeleide landelijke eindtermen voor de opleidingen VD (juni 1997). Deze eindtermen zijn in februari 1998 formeel door de HBO-raad vastgesteld. Het panel constateert dat de opleiding daarmee aansluit bij landelijke afspraken omtrent beroepsprofiel en opleidingsprofiel. In 2003 is verschenen een Nieuw Beroepsprofiel Diëtist met beschrijving van de werkzaamheden en competenties van de diëtist. De opleidingen willen hun studenten kwalificeren voor een bredere beroepspraktijk dan die van de praktiserende diëtist. Daarom is gewerkt aan een landelijk competentieprofiel De voedingskundige diëtist (september 2004). Op het moment van visiteren zijn elementen van het onderwijsprogramma daarop gebaseerd, maar is het nog niet volledig geïmplementeerd in de opleiding VD Groningen. De opleiding kenmerkt zich, in de vergelijking met andere VD-opleidingen, door de specifieke aandacht voor de commercieel geschoolde diëtist en voor niet-westerse aspecten in de voedingskunde. Dit laatste uit zich in de aantallen buitenlandse stages en afstudeeropdrachten (20-25% van de studenten). Tien procent van de studenten studeert af als voedingskundige. De opleiding kenmerkt zich door aandacht voor een multiprofessionele benadering in het onderwijs. Daartoe wordt samenwerking gezocht en aangegaan met aanverwante paramedische opleidingen en instituten. Men beoogt daarmee studenten van begin af aan voor te bereiden op multiprofessionele samenwerking in de beroepspraktijk. De domeinspecifieke invulling van de opleiding wordt regelmatig getoetst aan: de kaders van de Wet BIG, de kaders van de landelijke KBP 4 in het Landelijke Overleg Opleidingen VD (LOOVD), in het landelijk overleg praktijkoriëntatie, de contacten met de NVD 5, de DCN 6 en VoedNet 7, aan de adviesraad, aan de werkveldtoetsingscommissie 4 KBP: landelijk systeem voor kwaliteitsmeting en bewaking van de Beroepsvoorbereidende Periode 5 NVD: Nederlandse Vereniging van Dietisten 6 DCN: Diëtisten Cooperatie Nederland, beroepsvereniging zelfstandig gevestigde dietisten 7 VoedNet: beroepsvereniging commercieel werkende diëtisten in de levensmiddelenindustrie NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 17

18 (praktijkbegeleiders) en in de kenniskring van het lectoraat Transparante Zorgverlening en jaarlijkse netwerkbijeenkomsten. De werkveldadviesraad heeft, volgens het panel, voldoende breedte en niveau in de samenstelling om onderbouwde adviezen te kunnen geven. Daarnaast neemt een van de docenten deel aan het Intercollegiaal Overleg Diëtisten (ICO) in de provincie Groningen en participeerde de opleiding in de Regionale Commissie Voeding en Voedsel (is inmiddels opgeheven). Vertegenwoordigers uit het werkveld bevestigen in een gesprek met het panel dat de opleiding zich open opstelt naar het werkveld, de ontwikkelingen in de beroepspraktijk volgt en gebruikt om te komen tot eventuele aanpassingen in het onderwijsprogramma. Internationale oriëntatie komt met name tot uiting in het feit dat 20-25% van de studenten een paramedische stage of een afstudeerstage in het buitenland volgt. Daarnaast volgt iedere student de module Voeding over de Grens. In 2004 is door de EFAD een rapport gepubliceerd (European Academic en Practioner Standards for Dietetics) met Europese standaarden voor het werk van de diëtist. In kader van een benchmark heeft het panel waargenomen dat de opleidingen VD in Nederland, in vergelijking met opleidingen VD in het buitenland, een meer competentiegericht onderwijs nastreven gericht op een bredere kijk op het diëtistenvakgebied en een meer multiprofessionele benadering. Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: Het zelfevaluatierapport vermeldt: De opleiding stelt zich ten doel studenten op te leiden tot goed gekwalificeerde beroepsbeoefenaren binnen het werkveld van de diëtist/voedingskundige, waarbij de beoogde eindkwalificaties/competenties minimaal in overeenstemming zijn met de zogenaamde Dublindescriptoren voor een hbo-bachelor. Voor het vigerende curriculum heeft de opleiding nagegaan of de beoogde eindkwalificaties/competenties, doelen, inhouden en leerdynamiek overeenkomen met de eisen die aan een hbo-bachelor moeten worden gesteld. De landelijke eindtermen (1997) en het landelijke competentieprofiel (2004) zijn in een helder overzicht afgezet tegen de Dublindescriptoren en de hbo-kwalificaties (Commissie Franssen 2001). Het panel constateert uit de gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten en de adviesraad dat de opleiding serieus omgaat met deze vergelijking en de dekking van de Dublindescriptoren en hbo-kwalificaties laat terugkeren bij curriculumbesprekingen. De opleiding moet voldoen aan de Wet BIG. Hierin is voor het beroep diëtist een beschrijving van titel, opleiding en deskundigheid vastgelegd. Bovendien staat beschreven welke onderdelen de opleiding moet bevatten en aan welke eisen de beroepsvoorbereidende perioden (stages) moeten voldoen. Hiermee wordt mede het niveau geborgd. 18 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

19 Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: Uit de argumentatie in de facetten 1.1 en 1.2 blijkt dat de VDeindkwalificaties/competenties in samenwerking met de beroepsverenigingen zijn opgesteld. De eindtermen die de opleiding hanteert, zijn ontleend aan Eindtermen voor de opleiding Voeding en Diëtetiek (1997) en het Beroepsprofiel Diëtist van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (1993). Het document Eindtermen voor de opleiding Voeding en Diëtetiek, 1997 is, aldus het zelfevaluatierapport, in samenwerking met werkveld- en onderwijsdeskundigen tot stand gekomen. De Wet BIG omvat onder andere een beschrijving van de titel diëtist (zie ook facet 1.2). De titel diëtist is hiermee wettelijk beschermd en mag, aldus het zelfevaluatierapport, door de voedingskundige diëtist gevoerd worden wanneer een diploma is verkregen van één van de vier opleidingen VD in Nederland. Hiermee zijn afgestudeerden volwaardige diëtisten. Zij kunnen en mogen zelfstandig patiënten behandelen. De stages in de opleiding hebben hen hierop voorbereid. In het zelfevaluatierapport staat beschreven hoe de opleiding zich onderscheidt van het wo en het mbo. De opleiding is nadrukkelijk beroepsgericht en onderscheidt zich daarmee van het wo. De gerichtheid op een integrale aanpak van beroepsproblemen, waarbij de gehele beroepscyclus van initiëren tot implementeren wordt betrokken, leidt studenten op tot generalisten die toegepast onderzoek kunnen verrichten. Daarmee onderscheidt men zich van het mbo. Vanuit haar visie op het beroep richt de opleiding zich niet alleen op het traditionele diëtisten vakgebied, maar sluit men ook aan bij de toenemende vraag naar commercieel geschoolde diëtisten. Daartoe heeft men de onderdelen Diëtist in de markt (DIM) en Business Class ontwikkeld. Studenten kunnen met deze kennis en ervaring een eigen praktijk starten of werkzaam zijn in de levensmiddelenbranche. Ook kunnen studenten zich binnen de afstudeerstage profileren door deze stage te lopen in een niet-westers land. Daartoe volgen zij gerichte voorbereidingsmodulen. De visie van de opleiding op het diëtistenvakgebied wordt regelmatig getoetst aan de adviesraad, aan de werkveldtoetsingscommissie, alumni, lectoraat en via landelijke contacten met beroepsverenigingen en zorginstellingen. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 19

20 Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: Het curriculum van de opleiding is gebaseerd op de oude eindtermen Voeding en Diëtetiek uit De opleiding is bezig het curriculum op te zetten volgens het nieuwe beroepsprofiel (2003) en het nieuwe landelijke competentie opleidingsprofiel (2004). Vernieuwingen zijn al doorgevoerd in het nieuwe eerste studiejaar, waar beroepsgerichte taken en de geleverde beroepsproducten van studenten centraal staan in de blokthema s. Zowel in het oude als in het nieuwe curriculum is het onderwijs verdeeld over blokken waarin projecten plaatsvinden. De programma s hebben een beroepsgerichte opzet, waarbij ieder blok volgens een centraal beroepsgericht thema is ingericht. De onderwijseenheden zijn ondersteunend aan het thema en de beroepsthematiek. Studenten krijgen praktijkproblemen voorgelegd die ze moeten oplossen. Dit komt met name tot uiting in de integrale leerlijn (zie ook 2.7), waar wordt gewerkt aan beroepsrelevante eindkwalificaties/competenties en waar steeds het beroepsproduct centraal staat. Uit het studiemateriaal en de gebruikte literatuur blijkt dat de praktijkopdrachten voor een belangrijk deel zijn ontleend aan het werkveld. Werkveldvertegenwoordigers geven aan dat zij ook worden betrokken bij het ontwikkelen van thematiek en bij de actualisatie van readers. De actualiteit van de readers was een aandachtspunt, dat inmiddels door de opleiding is aangepakt. Studenten meldden zelfs dat docenten veel gebruik maken van actuele literatuur en informatie uit bijvoorbeeld vaktijdschriften. Bij een hertentamen is het voor studenten vaak noodzakelijk een nieuwe reader te kopen om op de hoogte te zijn van de laatste informatie over het vak. De studenten zijn van mening dat docenten veel connecties met het werkveld hebben en zoeken. Dit uit zich in de PGO-opdrachten, het feit dat studenten worden gestimuleerd tot het zoeken van actuele informatie op het internet en in de bibliotheek. Met name bij de meer exacte vakken is er nog sprake van hoor- en werkcolleges en het toeleren naar tentamens. Actualiteit en beroepsgerichtheid komen verder aan de orde in de vele en boeiende gastcolleges, aldus studenten en docenten. Uit gesprekken en overzichten constateert het panel dat in bijna iedere blokperiode en met name in het derde studiejaar gastsprekers uit het werkveld worden uitgenodigd. Docenten gaan met de studenten de discussie aan over actuele onderwerpen en brengen relativeringen aan. 20 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

21 Uit gesprekken met docenten en studenten en uit een demonstratie van Blackboard blijkt dat de docenten hun studenten veel attenderen op relevante internetsites. Studenten zijn tevreden over de actualiteit in hoor- en werkcolleges. Docenten geven in gesprekken aan dat zij hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van Evidence Based Practice modulen, samen met de andere paramedische opleidingen van de hogeschool. Docenten zoeken veel samenwerking in projecten en afstudeeropdrachten met andere opleidingen om te komen tot multiprofessioneel, toepassingsgericht (=motiverend) en maatschappelijke verantwoord onderwijs. Studenten komen gedurende de hele studie in aanraking met de beroepspraktijk. In het kader van de studieonderdelen werkveldoriëntatie en beroepsoriëntatie komt de student in aanraking met de actuele beroepspraktijk via (verplichte) excursies, symposia, lezingen en een meeloopdag op een psychogeriatrische afdeling. In het tweede studiejaar is een eerste stageperiode (Oriëntatie op het werkveld-stage) opgenomen met een omvang van 1,4 credits. Deze vindt plaats in twee verschillende instellingen of bedrijven. In de tweede helft van het derde jaar zit de beroepsvoorbereidende stage van 21,5 credits. De derde stage (21,5 credits) vindt plaats in het vierde studiejaar. De vroege beroeps/werkveldoriëntatie en de oriëntatiestage worden door studenten erg gewaardeerd. Interactie met (toegepast) onderzoek krijgt vorm via onder andere het lectoraat dat nadruk legt op Evidence Based Practice. Dit wordt onder andere ingebouwd in onderzoeksopdrachten en in afstudeeropdrachten. Deze opdrachten zijn vaak ook opleidingsoverstijgend, zorgbreed en gericht op multiprofessionele samenwerking en wetenschappelijke oriëntatie. Gedurende het curriculum wordt de aandacht voor onderzoeksvaardigheden opgebouwd in diverse projecten en in de onderzoeksmodule in het derde studiejaar (7,2 credits). De totale toepassing van de verworvenheden komt tot uiting in de afstudeerstage. Een voorbeeld van de betrokkenheid van studenten bij onderzoek is het Voedingsonderzoek onder studenten Het panel is na bestudering van het studiemateriaal en na gesprekken met docenten en studenten ervan overtuigd dat de ontwikkeling van beroepsvaardigheden voldoende in het studieprogramma wordt gerealiseerd via de vaardighedenleerlijn en de integrale leerlijn (zie ook 2.7). Dit komt mede door de beroepsgerichte invulling van de blokthema s. Beroepsvaardigheden worden geoefend en getoetst middels casuïstieken in een skillslab-omgeving en zijn gericht op patiëntbehandeling. Contacten met artsen en andere verwijzende instanties krijgen aandacht in PGO-opdrachten en in de stageopdracht. De actualiteit en de beroepsgerichtheid van het curriculum is een terugkerend onderwerp binnen de curriculumcommissie (=hele docententeam). Deze commissie is verantwoordelijk voor de bundeling van alle relevante vakinhoudelijke en onderwijskundige ontwikkelingen en doet voorstellen naar de teamleider/het opleidingsmanagement voor aanpassing/wijziging van het curriculum. Dit wordt geconcretiseerd in activiteitenplannen. Verdere borging van actualiteiten vindt plaats via evaluaties, adviesraad, praktijkbegeleidersoverleg, de werkveldtoetsingscommissie, de vele contacten van docenten met het werkveld, de gecommitteerden bij de afstudeeropdrachten en ook deelname aan het landelijke project KBP (Kwaliteit Beroepsvoorbereidende Periode). Een NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 21

22 voorbeeld is het advies van de adviesraad om meer aandacht te besteden aan de (wetenschappelijke) onderzoeksgerichtheid van studenten. Werkveldvertegenwoordigers oordelen positief over de gerichtheid van studenten op wetenschappelijke ontwikkelingen en literatuur. Leden van de adviesraad meldden dat de docenten openstaan voor signalen uit de praktijk. Ook de docentstages beoordelen zij als een positief middel om voeling te houden met de beroepspraktijk. Uit blokevaluaties blijkt dat 85% van de studenten positief oordeelt over de praktijkgerichtheid van de onderwijsblokken. In de SSA 8 -enquête geeft 66% van de studenten aan tevreden te zijn over de praktijkgerichtheid. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding geeft in heldere leerplanschema s weer hoe de curricula (oud en nieuw) zijn opgebouwd, wat de omvang is van de studieonderdelen en aan welke eindtermen/competenties deze een bijdrage leveren. Dit is nader uitgewerkt in de verschillende studiehandleidingen per blokperiode. Het panel constateert na bestudering van het onderwijsmateriaal en na gesprekken met docenten dat de eindtermen en competenties concreet worden uitgewerkt tot aan de leerdoelen van de thema s en modulen. Het panel is van mening dat in een aantal readers van het nieuwe curriculum een duidelijker verwijzing kan worden gegeven naar de nieuwe competenties en de plaats in het totale curriculum. De dekking van de doelstellingen door het studieprogramma is een regelmatig terugkerend onderwerp in het docententeam en wordt uitgebreid besproken tijdens docentstudiedagen. Borging vindt plaats via het teamoverleg en via de regelmatige onderwijsevaluaties (zie ook 5.1). In het zelfevaluatierapport wordt voor iedere hbo-kwalificatie aangegeven hoe deze wordt gedekt in het onderwijsprogramma. Het panel constateert dat het studieprogramma de studenten de mogelijkheid biedt om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. In de doelstellingen staat dat studenten worden opgeleid tot diëtist of voedingskundige. Dit komt helder tot uiting in de stage-invulling. De student heeft de volgende keuzes voor invulling van de stageperioden in het derde en in het vierde jaar: 8 Stichting Studenten Activiteiten 22 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

23 a. de student volgt twee paramedische stage; b. de student volgt 1 paramedische stage en 1 bedrijfsstage onder begeleiding van een diëtist in het bedrijf; c. de student volgt 1 paramedische stage en 1 algemene stage onder begeleiding van een inhoudsdeskundige werknemer in het bedrijf; d. de student volgt twee algemene stages. Keuzes a. en b. leiden tot de mogelijkheid van BIG-registratie als diëtist/voedingskundige. Bij keuze c. en d. wordt de student alleen voedingskundige (dit is geen wettelijk beschermde titel). Het grootste deel van de studenten (90%) volgt de paramedische stages en daarmee de diëtist/voedingskundige variant. De specifieke aandacht van de opleiding voor meer commercieel geschoolde diëtisten komt tot uiting in met name de module DIM (Diëtist in de Markt, 11,5 credits) in het vierde jaar. DIM is voor iedere student verplicht en leert hen gericht in te spelen op veranderingen in de zorg: budgettering, krimp/bezuinigingen, plaats van diëtist in een organisatie, het opzetten van een symposium, de samenwerking met ziektekostenverzekeraars en specialisten, het voeren van verkoopgesprekken, onderhandelen en P.R.-activiteiten. De specifieke aandacht van de opleiding voor niet-westerse voedingskunde komt tot uiting in de mogelijkheden tot buitenlandse stages en de specifieke voorbereidingsmodule waarin aandacht wordt besteed aan taal, cultuur, land en schrijfvaardigheid. 25% van de studenten doet een buitenlandse afstudeeropdracht en 20% van de studenten volgt een buitenlandse paramedische stage, waarvan veel in nietwesterse landen en culturen. Internationale en interculturele aspecten komen vooral aan de orde in blok 2.3 Preventie en curatie, waarbij wordt ingegaan op voedingspatronen van verschillende culturen en allochtone bevolkingsgroepen. Uit de SSA-enquête blijkt dat studenten de beroepsoriëntatie en de beroepsvoorbereiding positief waarderen met respectievelijk 72% en 80% tevredenheid. In de Keuzegids Hoger Onderwijs wordt de inhoud van het onderwijsprogramma door studenten gewaardeerd met een 6,7 (landelijk gemiddelde 6,9). Bij blokevaluaties geeft 85% van de studenten aan tevreden te zijn over de inhoud van het studieprogramma. Na gesprekken met docenten en studenten en na bestudering van het studiemateriaal en de leerplanschema s is het panel ervan overtuigd dat het curriculum de studenten voldoende mogelijkheden biedt om de eindkwalificaties te behalen. De doorvertaling van de competenties in de readers van het nieuwe curriculum verdient nog aandacht. Derhalve komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding werkt volgens het Onderwijskader van de HG dat duidelijke eisen stelt aan de samenhang binnen een blok, het aantal modulen en de wijze van toetsing. De doelen, NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 23

24 inhoud en vormgeving van studieonderdelen zijn afgeleid van de geformuleerde eindkwalificaties/competenties (zie ook 2.2) en geconcretiseerd in leerplanschema s, studiegidsen en studiehandleidingen. Gedurende de studie wordt de student geconfronteerd met steeds complexere problemen ontleend aan de beroepspraktijk. Het panel herkent dit beeld in de opzet van het curriculum, in de leerplanschema s en in de vormgeving en inhoud van de studiehandleidingen. In de eerste tweeëneenhalf jaar volgt de student thematisch onderwijs, aangeboden in blokperioden van tien/elf weken, met in de propedeuse vier centrale blokthema s: Voeding en gezondheid, Werken in een organisatie, Van diagnose tot advies en De consument. In het tweede jaar worden deze thema s uitgebouwd naar de volgende thema s: De mens inwendig, Voeding en preventie, Preventie en curatie en Van diagnose tot behandeling. Ter bevordering van zelfstandigheid en zelfsturing van studenten wordt in het tweede jaar voor een deel gebruikgemaakt van Probleem Gestuurd Onderwijs (PGO). De eerste helft van het derde studiejaar kent twee centrale thema s: Van diagnose naar behandeling en Werken in een organisatie. In het vierde jaar kiest de student een afstudeerprofiel (diëtist/voedingskundige) en doet zijn afstudeeropdracht. Het panel constateert dat in elk blok de studenten werken aan een blokproject gerelateerd aan een praktijkprobleem dat indicatief is voor het centrale thema. Alle blokonderdelen leveren een bijdrage aan het centrale thema. Daarmee is de horizontale samenhang tussen de verschillende onderwijseenheden in een blok geborgd. De verticale samenhang wordt geborgd via de vier leerlijnen: integrale leerlijn, vaardigheden leerlijn, conceptuele leerlijn en ervarings/reflectie leerlijn. Het panel constateert dat de opleiding de eindkwalificaties/competenties helder vertaalt naar leerplanschema s en vervolgens naar onderwijsinhoud, onderwijsvormgeving en de vertaling daarin van de hbo-kwalificaties. Dit is verder duidelijk uitgewerkt naar richtlijnen voor de studieonderdelen en de studiehandleidingen. De opzet van het curriculum en de onderdelen is goed terug te vinden in Blackboard. Studenten zijn in de gesprekken met het panel tevreden over de thema s per blok (bijv. Nierziekte met aandacht voor pathologie, omgang patiënt etc.). Ze vinden het gehele onderwijsprogramma zeer patiëntgericht met onderzoeken, theorievakken, verslagen en presentaties. Uit gesprekken met studenten, docenten en stagebegeleiders constateert het panel dat het stagesysteem goed werkt door investering in de voorbereidende module, reflectie en stagebegeleiding. Soms zijn er te weinig paramedische stageplaatsen als gevolg van de sterk groeiende studentenaantallen en als gevolg van fusies van zorginstellingen. Door studenten de mogelijkheid te bieden om een flexibel afstudeertraject te volgen, slaagt de opleiding erin onnodige studievertraging te voorkomen. De opleiding heeft de hoop dat met een nieuwe Wet BIG (verwacht in 2006) de mogelijkheid ontstaat tot het volgen van één langere (paramedische) stage in de major. Werkveldvertegenwoordigers zijn tevreden over de goede afstemming met, c.q. richtlijnen van de opleiding betreffende stage en begeleiding. Zij worden goed geïnformeerd over stage-eisen en stageopzet. De opleiding stelt vooraf heldere eisen aan stageplaatsen wat betreft inhoud en niveau van de stageopdracht, het contact en de begeleidingscapaciteit van een diëtist. Bij buitenlandse stages wordt veelal begeleiding gegeven door diëtisten die in Nederland zijn opgeleid. 24 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

25 Uit de HBO-Monitor blijkt dat studenten de keuzevrijheid in het programma (15 credits) waarderen: 71% tevredenheid. 70% vindt dat er voldoende mogelijkheden zijn tot specialisatie. 100% van de ondervraagden is tevreden over de samenhang in het programma. In de Keuzegids Hoger Onderwijs wordt de samenhang gewaardeerd met een 6,9 (conform landelijk gemiddelde). Facet 2.4 Studielast voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende argumenten: In aansluiting op het Onderwijskader van de HG neemt de opleiding gerichte stappen om de studeerbaarheid van het programma te garanderen: onderwijs in groepen van maximaal 30 studenten, instapvoorwaarden voor modulen zijn weggenomen (met uitzondering van stage en afstudeeropdracht), docenten leveren voortdurend feedback, toetsmomenten zijn onderdeel van het onderwijs of sluiten er direct op aan, docenten zijn bereikbaar en de studieloopbaanbegeleiding is een apart studieonderdeel, minder geschikte studenten worden zo spoedig mogelijk in het eerste studiejaar uitgeselecteerd en ontvangen een negatief Bindend Studieadvies (BSA), geen compensatiemogelijkheden tussen tentamens binnen een blok. Uit gesprekken met docenten en studenten en uit documentatie heeft het panel dit beeld bevestigd gekregen. De rechten en plichten van de student en de onderwijsregelingen (bijvoorbeeld stage- en afstudeerinstroomeisen en BSA) zijn op opleidingsniveau vastgelegd in de Onderwijsregeling van de opleiding welke is in te zien op Blackboard. Meer algemene richtlijnen (bijvoorbeeld examenregelingen en tentamenprotocollen) zijn opgenomen in het Studentenstatuut van de hogeschool. Voor de PM1 stage geldt dat studenten tien weken voor aanvang de propedeuse en 90% van het tweede studiejaar moeten hebben behaald, met in ieder geval voldoendes voor de onderdelen dieetleer en communicatie. Ze mogen maximaal 4,3 credits missen van de onderdelen pathologie/biochemie en hart-/vaatziekten. Bij een internationale stage worden extra eisen gesteld aan de zelfstandigheid en taalbeheersing van de student. Voor de afstudeeropdracht geldt dat tien weken voor aanvang het tweede studiejaar geheel moet zijn behaald, blok 3A en B voor 50% moet zijn behaald en de PM1 stage moet zijn behaald. Uit gesprekken met studenten blijkt het panel dat de studie is te doen voor de gemiddelde student (havo met exact profiel). Aangezien er geen instroomeisen zijn is de instroom breder en wordt het studiesucces beïnvloed door de vooropleiding en het gekozen studiepakket. De doorstroom van mbo-studenten en van studenten zonder een exacte profielkeuze is minder gunstig. De opleiding onderzoekt de redenen voor studiestaking en neemt maatregelen ter verbetering van de studievoortgang. Enerzijds wordt geïnvesteerd NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 25

26 in voorlichting aan belangstellende studenten, waar wordt benadrukt dat een exact vakkenprofiel wenselijk is (zie ook 2.5). Anderzijds wordt geïnvesteerd in studiebegeleiding en extra lessen bij struikelvakken (pathologie, biochemie, fysiologie en allergieën). De versterking van de studieloopbaanbegeleiding is ingevoerd in het eerste studiejaar en moet verder door gaan werken in de andere studiejaren, tegelijk met de ontwikkeling van het nieuwe curriculum. Het effect van deze verbeteracties zal nog moeten blijken. De opleiding houdt de vinger aan de pols door regelmatige blokevaluaties en jaarlijkse studielastmetingen. Daarbij geven studenten aan uur per week aan de studie te besteden. Studenten zijn tevreden over de wijze waarop zij via Blackboard informatie kunnen verkrijgen voor de planning van hun studie. Studenten kunnen te allen tijde hun studieresultaten en voortgang inkijken in het elektronische studievoortgangregistratiesysteem Progress en in een stagevolgsysteem. De hogeschool heeft een gericht beleid voor studenten met andere achtergronden of handicaps. Zij heeft specifieke regelingen om de studievoortgang van deze studenten te bevorderen. Daarbij worden veel individuele oplossingen gezocht en is extra begeleiding via een specifieke decaan mogelijk. Facet 2.5 Instroom voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende argumenten: De standaard vierjarige studieroute wordt gevolgd door instromende studenten met een diploma van mbo (niveau 4), havo, vwo, hbo of wo. Op grond van eerder verworven competenties (EVC) zijn voor de studenten met een diploma mbo- Levensmiddelentechnologie of een hbo- of wo-(propedeuse)diploma diverse vrijstellingen mogelijk. De examencommissie beoordeelt de schriftelijke verzoeken. Studenten die niet aan de vereiste vooropleiding voldoen of 21+ jaar oud zijn, kunnen worden toegelaten op basis van een toelatingsexamen. Daarbij worden zij uitgenodigd voor een gesprek, waarin hun motivatie wordt gepeild. Voor vwo-ers is er de mogelijkheid een versnelde/verkorte studieroute van drie jaar te volgen, mits zij scheikunde en biologie in hun pakket hebben gehad en voor beide vakken gemiddeld een 7 hebben behaald. Er zijn geen verwante of beperkt verwante mboopleidingen, waarvoor wettelijk vastgestelde verkorte studieroutes moeten worden aangeboden. De regelingen omtrent instroom en vrijstellingsmogelijkheden staan beschreven in de studiegidsen van de propedeuse en de hoofdfase. Het panel constateert dat de verkorte studieroute niet is beschreven in de studiegids. Uit gesprekken met studenten en 26 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek

27 docenten blijkt dat slechts weinig vwo-studenten gebruikmaken van de mogelijkheid tot een verkorte studieroute. Bij het begin van het eerste jaar moet iedere student een basistoets chemie maken. Wanneer de kennis van voldoende niveau is, krijgt de student vrijstelling op dat onderdeel in de blokken 1 en 2 op basis van EVC s. In blok 3 zijn dan alle studenten op het gewenste niveau. In de voorlichting naar aankomende studenten wordt sterk benadrukt dat een exact keuzeprofiel is gewenst. Docenten gaan in op de motivatie van studenten voor de studie en het vakgebied. Studenten spreken van een pittige voorlichting (zelfs ontmoediging van minder geschikte studenten) en een strenge selectie in het eerste studiejaar (BSA bij minder dan 40 credits behaald na 1 jaar). Alle studenten ontvangen een dringend studieadvies na een half jaar. Tijdens meeloopdagen en in verdere voorlichting wordt getracht een zo helder mogelijk beeld te geven van het vakgebied, de studie en de gewenste voorkennis. Het panel constateert uit documentatie en gesprekken dat de opleiding geen gericht selectiebeleid ten aanzien van de diversiteit van instroom voert. Ze constateert tevens dat de opleiding investeert in heldere voorlichting en de studenten die starten met de studie via individuele oplossingen gerichte begeleiding biedt. Studenten zijn positief over de bereidheid van docenten om vragen te beantwoorden en extra ondersteuning te bieden via bijvoorbeeld extra lessen. De opleiding probeert via evaluaties en exitinterviews de redenen voor studievertraging en uitval te inventariseren. Uit bestudering van een twaalftal exitinterviews blijkt dat de redenen van studenten sterk verschillen: te theoretisch, te medisch, te saai, te moeilijk voor mbo/havo, te makkelijk voor vwo, verwachting meer persoonlijk contact of eigen beeld niet passend bij het beroep. Er is geen eenduidige reden voor uitval. Uit gesprekken blijkt dat de opleiding niet tevreden was over de hoge uitval bij studenten met een mbo-4 achtergrond. Daarbij lijkt het vak scheikunde bepalend. De opleiding heeft hierop verbeteracties doorgevoerd: intakegesprekken en een gericht studieadvies voor alle mbo ers, de basistoets chemie voor alle instromers en taaltrainingen Engels voor mbo ers. Het management van de opleiding meldt dat de eerste effecten blijken uit een eerste verlaging van de uitval na 1 jaar. Uit de SSA-enquête (2003) blijkt dat studenten de aansluiting op de vooropleiding waarderen met 67% tevredenheid. Met gerichte acties om het imago van de voedingsopleidingen te verbeteren (Food = Fun tijdens scholierenbeurs Utrecht) is de opleiding er in geslaagd een hogere instroom te behalen (zie bijlage 4). Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, opleiding Voeding en Diëtetiek 27