Hanzehogeschool Groningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hanzehogeschool Groningen"

Transcriptie

1 Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Human Technology, hbobachelor Variant: voltijd Visitatiedatum: 19 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2006

2 2 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van personeel 25 Onderwerp 4 Voorzieningen 27 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 29 Onderwerp 6 Resultaten 31 Deel C: Bijlagen 35 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 36 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 41 Bijlage 3 Bezoekprogramma 44 Bijlage 4 Kengetallen 45 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 46 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 3

4 4 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

5 Deel A: Onderwerpen NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 5

6 6 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Human Technology van de Hanzehogeschool Groningen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in februari 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 19 april In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: Dhr. dr. J. Vedder (voorzitter); Dhr. ir. E.D.G. Boeve (domeinpanellid Human Technology); Mw. A.K.M. Postma (studentpanellid); Mw. drs. M.J.J. van Beers (NQAauditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hanzehogeschool is in 1993 ontstaan door een fusie van de Rijkshogeschool Groningen en de Hanzehogeschool Groningen. De hogeschool omvat ruim 60 bacheloropleidingen en telt ruim studenten en personeelsleden. Tot september 2004 kende de Hanzehogeschool een faculteitsstructuur. Vanaf september 2004 zijn de faculteiten opgeheven en zijn de bacheloropleidingen ondergebracht bij 18 Schools. Binnen deze Schools hebben inhoudelijk verwante opleidingen een plaats gekregen. De missie van de hogeschool is verwoord in de beleidsnota Versterkt Verder: De Hanzehogeschool Groningen leidt studenten op in inspirerende werkplaatsen tot verantwoordelijke, ondernemende professionals en bereidt ze voor op beroepsuitoefening in internationaal perspectief. In het nieuwe strategische plan Focus 2010 (2005) zijn de kennissamenleving en NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 7

8 internationalisering centrale thema s. Binnen de hogeschool lopen drie vernieuwingsprojecten: het competentiegericht maken van de curricula, inclusief het toetsen van competenties (CompAss), invoering van een elektronische leeromgeving (HELO) en versterking van de doorstroom mbohbo (Beroepskolom). Voor de hele hogeschool zijn in het HGOnderwijskader afspraken vastgelegd ten aanzien van onderwijsaanbod, programmering, studieloopbaanbegeleiding, onderwijsorganisatie en de ontwikkeling van de brede bachelors. De opleiding Human Technology (HT) is gestart in september 2000 en was op dat moment uniek in Nederland. De opleiding leidt studenten op tot professionals op het gebied van mens en techniek en bevindt zich op het snijvlak van de technische domeinen Engineering, ict en Built Environment. De opleiding maakt sinds september 2004 deel uit van het Instituut voor Engineering. Het Instituut voor Engineering omvat naast HT, de opleidingen Elektrotechniek, Technische Bedrijfskunde, Werktuigbouwkunde en de deeltijdopleiding Engineering. Het instituut telt 1300 studenten en 85 personeelsleden. Het instituut voor Engineering staat onder leiding van de dean. Het managementteam bestaat uit de dean en de vijf teamleiders, van elke opleiding één. In studeren er ca. 320 studenten bij de opleiding Human Technology en telt de opleiding 21 medewerkers, waarvan 16 docenten. De docentstudentratio is 1:25,2. Aan afgestudeerden van de opleiding wordt de titel Bachelor of Engineering verleend. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQAauditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, kon het visitatiepanel zich op inhoudelijk voorbereiden op het bezoek (19 april 2006). Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQAauditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. 8 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

9 De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQAauditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, met docenten, studenten, afgestudeerden, werkveldvertegenwoordigers en met het college van bestuur. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in juni Het visitatierapport is uiteindelijk in juli 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 9

10 In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het facet Domeinspecifieke eisen is beoordeeld als voldoende, de facetten Niveau bachelor en Oriëntatie hbo bachelor als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma De facetten Eisen hbo, Samenhang in het opleidingsprogramma, Duur en Afstemming tussen vormgeving en inhoud zijn beoordeeld als goed, de overige facetten als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Inzet van personeel Het facet Kwaliteit personeel is beoordeeld als voldoende, de facetten Eisen hbo en Kwantiteit personeel als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen Het facet Materiele voorzieningen is beoordeeld als voldoende, het facet Studiebegeleiding als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld is beoordeeld als voldoende, de facetten Evaluatie resultaten en Maatregelen tot verbetering als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten De beide facetten van dit onderwerp zijn beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. 10 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

11 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Human Technology Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Voldoende 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, Voldoende alumni en het beroepenveld Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 11

12 12 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

13 Deel B: Facetten NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 13

14 14 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding typeert de Human Technologyingenieur (HTingenieur) als een communicatief vaardige, breed opgeleide ingenieur die ervoor zorgt dat technologie optimaal wordt afgestemd op de mens als gebruiker van deze technologie. De ingenieur maakt de vertaalslag tussen de wensen en behoeften en de technische producten (Studiegids Human Technology, ). De HTcompetenties zijn afgeleid van de kernactiviteiten van een HTingenieur. Dit zijn vertalen (hij kan ontwerpers en technici adviseren over de mensproductinteractie), onderzoeken en adviseren (hij kan een methodisch onderzoek opzetten en uitvoeren en daarover communiceren en adviseren), en professionaliseren (hij kan zichzelf binnen en organisatie positioneren) (Studiegids Human Technology ). De HTopleiding in Groningen was de eerste in Nederland. Het beroepsprofiel en de daarvan afgeleide HTcompetenties en het HTopleidingsprofiel zijn in 2000 ontwikkeld en geaccordeerd door een externe klankbordgroep. In 2002 zijn er twee opleidingen in Nederland bijgekomen. In 2003 hebben de drie opleidingen het profiel en de competenties geaccordeerd. In 2004 is het profiel bijgesteld in overleg met het lectoraat Human Technology (Landelijke beroeps en opleidingskwalificaties Human Technology). Dit is vervolgens ook weer geaccordeerd door de drie opleidingen. De externe klankbordgroep is in 2004 omgezet in een werkveldadviescommissie met een brede vertegenwoordiging uit het werkveld (Studiegids Human Technology ). De opleiding kent geen vergelijkbare opleidingen in het buitenland. Zij is wel een samenwerking gestart met instituten in Zweden, Finland, Noorwegen en Spanje in het domein engineering (Internationalisering HT ). De taken van een HTingenieur bevinden zich binnen de productinnovatiecyclus: verkennen maatschappelijke ontwikkelingen, verkennen marktveld en gebruikersbehoeften, verkennen toekomstig productgebruik, evalueren van ontwerpresultaten, evalueren van de mensproductinterface, en evalueren van het gebruiksgemak. Uit het marktonderzoek Maatwerk voor mensen (2000) blijkt dat er op de arbeidsmarkt behoefte is aan HTers en dat ook veel alumni in het werkveld terecht komen. Zij moeten de vertaalslag maken tussen mens en techniek (Beroepsprofiel HT, 2004). NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 15

16 De doelstelling van de opleiding is op te leiden tot communicatief vaardige, breed opgeleide ingenieurs. Het panel concludeert dat de studenten echter geen traditionele ingenieurs worden, zij vervullen een tussenrol tussen mens en techniek. Het beroep van HTer is nieuw, het beroepsprofiel is ontwikkeld in samenwerking met het werkveld en sluit aan op de wensen van het werkveld. Er is landelijke afstemming over de competenties van een HTer, maar het panel stelt vast dat over de nadere invulling en interpretatie hiervan nog overlegd dient te worden. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De beroeps en opleidingscompetenties zijn een verbijzondering van de algemene hbocompetenties of generieke hbokwalificaties van de commissiefranssen. NQA heeft een vergelijking gemaakt van de generieke hbokwalificaties en de Dublindescriptoren. De opleiding heeft in een tabel in het zelfevaluatierapport aangetoond met welke hbokwalificaties de competenties overeenkomen. Het panel stelt vast dat de koppeling op adequate wijze is gelegd en de opleidingscompetenties het hboniveau weerspiegelen. De opleiding heeft aan begeleiders van (afstudeer)stages gevraagd in hoeverre de competenties bij een HTafgestudeerde gewenst zijn. De meeste begeleiders vonden de competenties wenselijk (Evaluatie thema 11/12 Stagebedrijven, Evaluatie thema 15/15 Afstudeerbedrijven). Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het beroepsprofiel en de competenties zijn opgesteld door een groep docenten en een externe klankbordgroep (zie 1.1), waarbij is gekeken naar de beroepspraktijk. Het team van docenten omvatte verschillende expertises. De klankbordgroep was samengesteld uit potentiële werkgevers van HTingenieurs, zoals grotere 16 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

17 organisaties die producten of projecten ontwikkelen, ontwerpbureaus en overheidsinstanties die projecten initiëren of controleren. In 2004 is het beeld van het vakgebied HT door medewerkers van de kenniskring HT onder leiding van de lector aangescherpt. De competenties zijn gerelateerd aan de fasen van de productinnovatiecyclus. In december 2004 is het Landelijke beroeps en opleidingsprofiel Human Technology geaccordeerd. Mogelijke functies waarin een HTingenieur kan werken zijn met name intermediaire functies zoals projectmedewerker productontwikkeling, medewerker gebruiksonderzoek en/of trend/marktanalyse, adviseur innovatie, medewerker consumer test center, beleidsmedewerker productgebruik. De HTingenieur creëert, op basis van onderzoek, een visie op de mensproductinteractie in de verschillende fasen van de productinnovatiecyclus voor verschillende typen van technologische producten (Beroepsprofiel HT, 2004). Het opleidingsmanagement geeft aan dat het beroep van de HTer constant in beweging is. De HTer komt het meest tot zijn recht in interactie met verschillende disciplines. Bij veel bedrijven moet het denken vanuit de gebruiker nog onder de aandacht worden gebracht. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De beroepspraktijk is op diverse manieren in het programma opgenomen: externe opdrachtgevers voor project, stage en afstudeeropdrachten, inzet van gastdocenten en via het lectoraat en de kenniskring. Het panel stelt op basis van inzage in het materiaal vast dat elk thema in de opleiding is ontleend aan een complexe beroepssituatie. In bijna alle thema's is de projectopdracht afkomstig van een externe opdrachtgever. Het bedrijfsbureau heeft een netwerk van HTrelevante bedrijven. Binnenkomende opdrachten voor stage of afstuderen worden via Blackboard aan studenten bekend gemaakt. Mogelijke projectopdrachten worden aan docenten doorgegeven. Het themateam bepaalt welke literatuur wordt gebruikt, waarbij wordt uitgegaan van de meest actuele literatuur. Uitgevers houden docenten op de hoogte van actuele uitgaven. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 17

18 Uit evaluatiegegevens blijkt dat studenten redelijk tevreden zijn over de herkenbaarheid van de beroepspraktijk. De opleiding hanteert als grens 70 procent tevredenheid. Beroepsoriëntatie, nationaal en internationaal, scoren respectievelijk 68 en 67. In de themamappen zal dit aspect duidelijker worden benadrukt. In de Keuzegids scoort het beeld van de arbeidsmarkt 59. De opleiding denkt dat dit mede komt door de nieuwheid van de beroepspraktijk. Zij verwacht verbetering doordat het curriculum volgens het HTproces wordt gestructureerd. In thema 4 in de propedeuse bezoeken studenten enkele bedrijven in het kader van de beroepsoriëntatie (Themamap thema 4 collegejaar ). Het opleidingsmanagement heeft vastgesteld dat deze beroepsoriëntatie te laat in de opleiding zit en daarom zal deze vanaf in het nieuwe curriculum vanaf thema 1 worden aangeboden. In het derde jaar gaan studenten gedurende een half jaar op stage waarbij de student als junior HT'er in een organisatie functioneert. De stageopdracht bestaat uit een onderzoek, eventueel aangevuld met andere HTrelevante werkzaamheden (Stagehandleiding jaar 3, studiejaar ). In het vierde jaar loopt de student een half jaar stage als beginnend HTingenieur. De student ontwikkelt een adviesrapport en levert een bijdrage aan het ontwikkelen van een product of productidee (Handleiding afstuderen Human Technology, studiejaar ). Het lectoraat versterkt de positionering van het beroep van HTingenieur door toegepast onderzoek, publicaties, het uitvoeren van opdrachten voor bedrijven, het meeontwikkelen van keuzethema's en het verstrekken van project, stage en afstudeeropdrachten. Enkele docenten zijn actief betrokken bij het lectoraat. Vrijwel alle docenten nemen deel aan de kennismiddagen van het lectoraat. Voor studenten en docenten organiseert het lectoraat bijeenkomsten met gastsprekers uit de beroepspraktijk (Jaarverslag 2003 en 2004 lectoraat Human Technology). De alumni geven in gesprek met het panel aan, dat zij graag meer inhoudelijke colleges hadden willen hebben gedurende hun opleiding. Het panel concludeert dat de opleiding een goede relatie legt met de praktijk, door ieder thema met een opdracht uit de beroepspraktijk aan te pakken. En hierbij de praktijk te gebruiken als trigger voor de theorie die wordt aangeleverd. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 18 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

19 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum is opgebouwd uit thema's, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwijseenheden. In de studiegids en in de themamap zijn de competenties opgenomen die in het thema centraal staan. Vanuit de competenties worden doelstellingen en leerdoelen geformuleerd, soms op het niveau van het gehele thema, soms op het niveau van de onderwijseenheid. De opleiding heeft een volgens het panel goed voorbeeld hiervan opgenomen in het zelfevaluatierapport. Het panel stelt vast dat de doelstellingen worden weergegeven in de themamappen. Gedurende de eerste negen thema's kan de student alle competenties ontwikkelen. Per thema staan enkele competenties centraal, maar alle competenties komen, verdeeld over de diverse thema's, aan bod (themamappen en studiegids). De opleiding heeft op verzoek van het panel, een overzicht overlegd van de spreiding van de verschillende competenties over de thema s. Het panel is van mening dat door het ontbreken van dit document in eerste instantie, de borging van de aanwezigheid van alle competenties niet optimaal inzichtelijk leek. Aan de hand van het document stelt het panel vast dat alle competenties in de verschillende thema s aan bod komen. Vanaf de stage (thema 10/11) wordt ingegaan op de competenties die de student nog niet voldoende heeft ontwikkeld. De student stelt een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) op waarin hij vaststelt aan welke competenties hij tijdens de stage, in het keuzethema en in het vierde jaar gaat werken. De opleiding heeft het curriculum geëvalueerd nadat de eerste afgestudeerden een jaar ervaring in de beroepspraktijk hadden opgedaan. Dit heeft geleid tot een nieuwe opzet van het curriculum waarbij tegelijkertijd het instituutsbrede onderwijsinnovatieproject Bachelor of Engineering is meegenomen. Het nieuwe curriculum verschilt op de volgende aspecten van het oude: het is aangepast aan het HGOnderwijskader, er is een meer evenwichtige spreiding over de technische domeinen van HT, er zijn expliciete leerlijnen ingesteld, de eerste twee jaar dienen als basis met jaar 3 en 4 als professionalisering, en er vindt een betere afstemming plaats met de eisen van het werkveld. Het nieuwe curriculum wordt per september 2006 ingevoerd. Het panel stelt op basis van de verschillende gesprekken vast dat er bij de overgang naar het nieuwe programma wordt geluisterd naar de ervaringen met het oude programma. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studiejaar bestaat uit twee semesters met ieder twee onderwijsperiodes, conform het HGOnderwijskader. Elke onderwijsperiode vormt een competentiegericht, thematisch geheel. Het totale programma kent 16 thema's. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 19

20 In jaar 1 functioneert de student als zelfstandig lerende met de docent als coach en soms als opdrachtgever. Het jaar is gericht op oriëntatie en kiezen. Alle competenties en alle drie de technische domeinen komen aan bod. In jaar 2 functioneert de student als opdrachtnemer binnen het onderwijs en richt zich op verdieping en reflectie. De docent is steeds meer opdrachtgever en daarnaast coach. In jaar 3 staat het functioneren binnen een organisatie centraal, als junioronderzoeker. De student kiest verder extra bagage in de vorm van een keuzethema passend binnen zijn competentieontwikkeling. Het vierde jaar staat in het teken van specialiseren en professionaliseren. De student ontplooit zich als onderzoeker en adviseur, zodat hij als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag kan. Deze lijn over de vier jaren heen met de verschillende rollen wordt door zowel studenten als alumni herkend. De samenhang binnen een thema wordt gegarandeerd via de complexe beroepstaak die centraal staat. De samenhang tussen thema's wordt bewerkstelligd door de evenredige verdeling van de competenties en domeinen. Het panel stelt vast dat in de themamappen de relaties tussen de thema's worden beschreven. Uit de evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de samenhang in het programma. In de SSAenquête (2005) is de score 77, in de themaevaluaties (2004) scoort de samenhang tussen modulen een 67 en de relatie tussen de onderwijseenheden en het project 70. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat het project de bindende factor is binnen een thema. De studenten geven aan dat zij een samenhangend programma volgen en dat er een goede samenhang is tussen het project en de omliggende vakken. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma is verdeeld in 16 themablokken, waarbij 10 en 11, en 15 en 16 een aaneengesloten semester vormen, namelijk de stages. Elk themablok heeft maximaal vijf onderwijseenheden. De toetsing van een onderwijseenheid vindt uiterlijk aan het eind van een onderwijsperiode plaats en de herkansing in de volgende onderwijsperiode (Onderwijskaders Hanzehogeschool Groningen, Studiegids Human Technology ). De thema's worden één keer per jaar aangeboden. Bij studievertraging wordt een individuele studieplanning opgesteld met mogelijkerwijs een afwijkend studietraject. De opleiding kent een formele drempel na de propedeuse: het bindend studieadvies op basis van een aantal geoormerkte onderdelen op thema 1 en 2 en het behalen 20 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

21 van tenminste 40 EC s in het eerste jaar. Dit wordt voorafgegaan door twee dringende studieadviezen. Voor de stage gelden instapvoorwaarden: 52 van de 60 studiepunten uit het tweede jaar behaald hebben. Voor de afstudeerstage geldt dat alle studiepunten uit jaar 2 en 3 behaald moeten zijn. Het panel stelt mede op basis van het gesprek met studenten vast dat het feit dat thema s één keer per jaar worden aangeboden gecombineerd met de instapvoorwaarden op verschillende momenten in de studie, juist tot meer studievertraging leidt. Doordat het programma niet flexibel is, ontstaat voor studenten op deze manier een wachttijd voordat zij verder kunnen. Naast de jaarplanning werkt de opleiding dit jaar ook met een tentamenjaarrooster, met daarin een overzicht in welke week welk tentamen plaatsvindt. Studenten met een studieachterstand kunnen daardoor een betere studieplanning maken. Uit de evaluaties onder studenten blijkt dat de evenredige spreiding van de studielast (waardering in 2004: 46 procent tevreden) en de gemiddelde tijdsbesteding (28,2 uur per week) punten van aandacht voor de opleiding zijn. De docenten zijn van mening dat de vraag naar het aantal studieuren alleen, geen betrouwbare indicatie is voor de studielast, bijvoorbeeld omdat studenten veel uren buiten de projecturen niet mee zouden tellen en daarnaast wordt de studielast ook niet gecombineerd met de vraag of het vak is gehaald. Themaevaluaties en panelgesprekken geven vaak een genuanceerder beeld. De studenten die het panel heeft gesproken geven aan gemiddeld 3040 uur per week aan hun studie te besteden. De alumni geven aan dat met name de eerste twee jaar zwaar zijn qua tijdsbesteding, in vergelijking tot de onderwijsperioden in de latere jaren. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criteria Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten met havo, vwo en mbo4diploma zijn toelaatbaar tot de opleiding. Voor studenten met een buitenlands diploma gelden aanvullende taalvaardigheidseisen. De toelatingseisen staan op de internetpagina van de Hanzehogeschool Groningen en in de wervingsbrochures. Studenten die niet voldoen aan de toelatingseisen kunnen na een onderzoek door de toelatingscommissie worden toegelaten via de 21+regeling. De hogeschool heeft een Hanze Centrum Aansluiting dat aansluitingsbeleid formuleert en bijstelt. De opleiding HT is betrokken bij een aansluitings en doorstroomproject in de beroepskolom mbohbo, samen met drie roc's in de regio. Informatie over de opleiding en de studie wordt verspreid via internet, wervingsbrochures en op de open dagen van de HG. Aankomende studenten kunnen NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 21

22 zich ook opgeven voor de scholierenmanifestatie voor havisten en voor mbo'ers. Vanwege de teruglopende instroom (zie facet 6.2) wordt er meer aandacht besteed aan de voorlichting. Zo heeft de opleiding nu ook een eigen brochure naast de instituutsbrochure. Tijdens deze manifestaties kunnen de scholieren workshops volgen. Tot slot worden er ook meeloopdagen georganiseerd. Aankomende studenten kunnen een kennismakingsgesprek aanvragen om te praten over hun verwachtingen en motivatie. Op basis van dit gesprek wordt een studieadvies gegeven. De opleiding vindt de uitval van havisten aan de hoge kant. Om de uitval in de hogere jaren tegen te gaan heeft de opleiding de selectie in het eerste jaar aangescherpt door het oormerken van studieonderdelen binnen het bindend studieadvies. De opleiding wil nu nader onderzoek doen naar de redenen van vervroegde uitval. Ondanks het technische karakter van de opleiding is het nu mogelijk om in te stromen zonder pakketeisen. De opleiding biedt de mogelijkheid tot bijscholing en wanneer studenten tegen problemen aanlopen, kunnen zij bij de docenten terecht voor vragen. Het panel concludeert op basis van inzage in het studiemateriaal dat voor sommige vakken toch een dosis natuurkunde nodig is. Uit het gesprek met studenten blijkt dat een bètaaanleg nodig is voor het succesvol doorlopen van de studie. Dit zal ook duidelijker in de voorlichting naar voren moeten komen. Uit de gesprekken heeft het panel de indruk gekregen dat een heldere voorlichting aan en screening van de aanstaande studenten een positieve invloed kan hebben op het studieverloop en dus op uitval en rendement. Facet 2.6 Duur Goed Criteria De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding kent een totale studielast van 240 studiepunten, verdeeld over vier jaren. Per jaar is er een studielast van 60 studiepunten. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding HT heeft als onderwijsvisie het competentiegerichte onderwijs. De hoofdthema s binnen deze visie zijn: het beroep centraal, activerende en motiverende 22 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

23 opdrachten, studenten als partners in het onderwijs, docent als onderwijsinnovator, opdrachtgever, expert en coach en een effectieve leeromgeving. De opleiding werkt met het viercomponenten instructieontwerpmodel (4C/IDmodel) van Van Merriënboer. De kern hiervan bestaat uit betekenisvolle, integratieve taken voor studenten. De leertaken vormen het integratieve element binnen het curriculum. De leertaken bestaan uit concrete authentieke taken in de vorm van projecten die oplopen van eenvoudig naar complex. Naast de leertaken werkt de student in trainingen aan deeltaakoefeningen voor routinematige oefeningen. Hij krijgt ondersteunende informatie in de vorm van practica, workshops, hoor en werkcolleges. De opleiding volgt de uitvoering van de opdrachten en de taken om met name vast te stellen of de student voldoende diepgang bereikt. Uit evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de werkvormen waarin zij door de praktijkgerichte en zelfstandige aanpak worden gestimuleerd. In de Keuzegids (2005) scoren de werkvormen een 7,1 en het activerende onderwijs een 7,3. Het panel concludeert dat de werkvormen goed aansluiten op het didactische model. Dit model is, zo blijkt uit de gesprekken, niet bekend bij de studenten, maar zij geven aan de manier van studeren als prettig te ervaren. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het toetsbeleid van de opleiding kent vier uitgangspunten, te weten: toetsen zijn een geïntegreerd onderdeel van het onderwijs; toetsen zijn congruent met de leeractiviteiten; toetsen geven de student inzicht in de ontwikkeling tot beginnend beroepsbeoefenaar; de toetsing verloopt gedurende de opleiding van opleidingsgestuurd naar studentgestuurd. De toetsen in de propedeuse zijn vooral selectief in verband met het bindend studieadvies. In de hoofdfase ligt de nadruk op het aan de student verschaffen van inzicht in zijn competentieontwikkeling. Het panel stelt vast dat in elke themamap is aangegeven hoe en waarop de student bij de toetsing beoordeeld wordt. De feedback op de toetsen wordt tijdens coaching of nabesprekingen gegeven. De opleiding hanteert de volgende toetsvormen: professioneel product, portfolio assessment, vaardigheidstoets, mondeling of schriftelijk tentamen, verslag, presentatie of (project)opdracht. De toetsing is afgestemd op de onderwijskaders van de hogeschool: maximaal zeven toetsen per blok, geen compensatiemogelijkheden tussen toetsen, integratieve toetsing van competenties, ontwikkelingsgerichte feedback, zowel individuele als groepsbeoordelingen, optimale planning van de toetsing. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 23

24 Voor het beoordelen van de competentieontwikkeling werkt de opleiding met een competentiekompas bestaande uit de volgende zeven aspecten: jezelf, de ander, vakkennis, methoden en technieken, werkwijze, resultaat en evaluatie. Per aspect zijn verschillende gedragindicatoren vastgesteld. In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding een uitwerking van enkele indicatoren. Deze vorm van beoordelen is per september 2005 vanaf thema 1 ingevoerd. Een toetscommissie, bestaande uit de teamleider, de onderwijskundigen en een docent, zal het toetsbeleid verder uitwerken in implementeren. De beoordeling van de derdejaars stage geschiedt aan de hand van een portfolio met daarin het stagewerkplan, het plan van aanpak van de stageopdracht, het adviesrapport, de beoordeling door de stagebegeleider en de beoordeling door de stagedocent. De stagebegeleider beoordeelt aspecten gericht op samenwerking en communicatieve vaardigheden, kwaliteit en resultaatgerichtheid, initiatief en zelfstandigheid en op de uitwerking van de stageopdracht. De stagedocent beoordeelt uit het portfolio: de leerdoelen, het plan van aanpak, het adviesrapport, de reflectieverslagen en het POP voor jaar 4. De docent komt tot een eindoordeel. De beoordeling van de afstudeerstage vindt ook plaats op basis van een portfolio waarin de student de beoordelingscriteria formuleert waarop hij beoordeeld moet worden. De docentbegeleider beoordeelt het goedkeuringsverzoek, het plan van aanpak, het adviesrapport, het reflectieverslag en het POP. Het adviesgesprek wordt beoordeeld door de docentbegeleider en een WAClid. De rechten en plichten van de studenten ten aanzien van toetsing liggen vast in het studentenstatuut met daarin opgenomen de onderwijs en examenregeling. Uit evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de toetsing. De aansluiting van de toetsen op de bestudeerde stof scoort 87 (SSAenquete 2005), de aansluiting van de manier van toetsen op het thema scoort 70 en de spreiding van de beoordelingsmomenten scoort 57(Themaevaluatie 2004). De studenten geven in het gesprek aan dat de criteria en de weegfactoren vooraf niet altijd duidelijk zijn bij hen. In theorietentamens wordt de kennis getoetst en in de assessments die daarnaast worden gehouden wordt het project getoetst. De duur van deze assessments variëert van een uur tot een hele dag, waarbij de student het project moet toelichten. De studenten geven aan dat hierbij slechts globaal wordt aangegeven waarop wordt gelet. Het panel concludeert dat er binnen de opleiding HT op adequate wijze wordt getoetst, de onderdelen waarop een student wordt getoetst staan aangegeven in de themamap. De studenten geven zelf aan dat de weegfactoren van de onderdelen niet altijd duidelijk zijn. Voor hen is de koppeling tussen de toets en de leerdoelen niet altijd goed. 24 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

25 Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen hbo Goed Criteria Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor de ontwikkeling van de opleiding is er een team samengesteld met inhoudelijke expertise op het gebied van mens, markt en techniek. Daarnaast is er een klankbordgroep met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven gevormd. Het docententeam is uitgebreid met mensen uit de beroepspraktijk: acht van de 21 medewerkers zijn recentelijk afkomstig uit het bedrijfsleven. De anderen zijn afkomstig van andere opleidingen binnen de hogeschool. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat de achtergrond van de docenten heel gevarieerd is en dat zij goed in staat zijn om de beroepspraktijk in het onderwijs te integreren. De werkvelden die door de docenten worden vertegenwoordigd zijn ict, bouw, techniek, onderzoek, communicatie en de creatieve vakken. De verbinding met de beroepspraktijk wordt op diverse manieren gelegd. Via de externe opdrachtgevers en gastcolleges komen docenten in aanraking met de actuele beroepspraktijk. Van de docenten begeleiden er zeventien stages in het derde jaar, en veertien de afstudeerstages in het vierde jaar. Het lectoraat Human Technology heeft als doel onderwijsinnovatie, het doen van onderzoek, het binnenhalen van het werkveld en de professionalisering van docenten. In de kenniskring van het lectoraat werken zes docenten één dag per week. Deze docenten worden ieder gelinkt aan het werkveld. De meeste docenten nemen deel aan de kennismiddagen van het lectoraat en de kenniskring. Het panel heeft op basis van de CV's vastgesteld dat bijna 40% van de docenten recentelijk uit het bedrijfsleven afkomstig is. In ongeveer de helft van de thema s wordt gewerkt met gastdocenten en in drie thema s wordt, buiten de stages, gewerkt met externe opdrachtgevers (overzicht gastdocenten en externe opdrachtgevers per thema). Facet 3.2 Kwantiteit personeel Goed Criteria Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 25

26 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het team van de opleiding HT bestaat uit 21 medewerkers (15,9 fte), waarvan 16 docenten (12,4 fte) en 5 onderwijsondersteunende medewerkers (3,5 fte). De opleiding maakt daarnaast gebruik van inleendocenten van andere opleidingen: 13 personen (1,9 fte). De studentdocentratio voor 2005 is 25,2:1. Het team van de opleiding HT is relatief jong. De gemiddelde leeftijd ligt op ruim 43 jaar. Voor de inzet van docenten op onderwijstaken wordt volgens een vaste formule gewerkt. In de begroting wordt vier procent van de personele lasten gereserveerd voor langdurig ziekteverzuim. Het ziekteverzuim bij de opleiding is teruggelopen van zes procent in 2003 naar vier procent in Uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek blijkt dat zij over het algemeen tevreden zijn over het werk en de werkgever. 61 Procent van de medewerkers is het eens met de stelling dat de werkdruk acceptabel is. Ook in het gesprek met het panel geven de docenten aan dat de werkdruk te regisseren is. De studenten geven in het gesprek aan dat de docenten goed bereikbaar zijn, maar zij zijn zich er van bewust dat de docenten het druk hebben. Facet 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Criteria Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de CV s blijkt dat alle docenten een relevante opleiding op hbo of woniveau hebben genoten. En zij hebben een pedagogischdidactische aantekening. Nieuwe docenten worden in de gelegenheid gesteld deze aantekening te halen. De opleiding heeft een aantal interne scholingen georganiseerd waar alle docenten aan deelgenomen hebben en die aan nieuwe docenten aangeboden wordt: Docent als Coach I en II. Een aantal docenten volgt inmiddels ook DAC III. Medewerkers die een taak als studieloopbaanbegeleider hebben, hebben scholing op dit gebied gevolgd. Verder hebben verschillende docenten scholing gevolgd op het gebied van HELO, onderwijsontwikkeling volgens de 4C/Dmethode en competentiegerichte toetsing. Iedere medewerker heeft jaarlijks een functioneringsgesprek waarin scholing een vast onderwerp is. In heeft elke medewerker een competentieprofiel opgesteld en een persoonlijk ontwikkelingsplan. Dit jaar wordt een competentiekaart voor de opleiding HT ontwikkeld en een scholingsplan opgesteld. Uit de evaluatie onder studenten blijkt dat de aanvankelijk lage score voor bereikbaarheid van docenten, begeleiding en feedback inmiddels verbeterd is. De maatregelen van de opleiding (onder andere gebruik van Blackboard voor aan en 26 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

27 afwezigheid van docenten, reactietermijnen voor vragen via de mail) hebben een positief effect. (In 2001 scoorde dit nog 54, in 2005 is dit 85, SSAenquête). Het opleidingsmanagement en de docenten geven aan dat zij een innovatief team hebben, met een grote drive om te blijven veranderen. Het panel concludeert op basis van inzage in de CV s dat het vaste docententeam bestaat uit weinig technici. De technici worden vooral ingeleend uit het bredere personeelsbestand van het Instituut voor Engineering. Deze inleendocenten (13 personen) worden ook betrokken bij de onderwijsontwikkeling. Desondanks heeft het panel de indruk gekregen van studenten, alumni en het werkveld dat er meer techniek in de opleiding mag. In de SSAenquête (2005) scoort de begeleiding van docenten 72 en de feedback 75. De studenten geven ook in het gesprek met het panel aan tevreden te zijn over de docenten. Zij zijn behulpzaam en bieden veel uitleg. Zij signaleren wel verschillen in benadering en toetsing. Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Criteria De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is gehuisvest in het gebouw Zernikeplein 11 te Groningen tezamen met de opleidingen van vier technische Schools. Voor alle medewerkers met een vaste aanstelling van een halve fte of meer is er een vaste werkplek, voor de overige medewerkers zijn er flexplekken. De opleiding beschikt over een usability laboratorium, een tweetal spreekkamers en een regiekamer voor het aanbieden van realistische beroepssituaties. Daarnaast beschikt de opleiding over ruimtes voor colleges en groepsbijeenkomsten. Deze worden gedeeld met andere opleidingen. De studenten geven aan tevreden te zijn over de mediatheek (score 89 in SSAenquête (2005). Het panel stelt vast dat in de mediatheek voldoende tijdschriften en bronnen aanwezig zijn naast alle studieboeken. Alle studenten kunnen gebruik maken van studielandschappen met inplugmogelijkheden en/of vaste computers. Door veel studenten wordt gebruik gemaakt van laptops. De studenten geven in het gesprek aan dat het vaak druk is in het studielandschap. De waardering van de faciliteiten door de studenten is in het algemeen positief, behalve voor computer en printmogelijkheden en voor groepswerk en zelfstudie. In 2003 zijn deze faciliteiten uitgebreid en de waardering is toegenomen zoals blijkt uit de Keuzegids. De eigen enquête laat nog steeds een negatief beeld zien en vraagt NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology 27

28 volgens de opleiding om nader onderzoek. De aanwezigheid van voldoende computerfaciliteiten scoort in de SSAenquête (2005) 51, in de themaevaluaties scoort dit echter wel voldoende (73). De aanwezigheid van voldoende groepsruimten scoort 47 en ruimtes voor zelfstudie 32. Facet 4.2 Studiebegeleiding Goed Criteria De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Tot cursusjaar had iedere groep eerstejaars een vaste studiebegeleider. De studiebegeleiding had een verplicht karakter met groepsbijeenkomsten. In de hoofdfase werd de rol van de studiebegeleider meer adviserend. Voor de professionele ontwikkeling kreeg de student een coach binnen de onderdelen HTer als professional I t/m V. Hier staan competentieontwikkeling en studieloopbaanbegeleiding centraal (Handleiding studieloopbaanbegeleiding, ). Met ingang van de cohort 2004 is dit ondergebracht bij SLB. De coach is hierbij verantwoordelijk voor het uitvoeren van de vier SLBrollen (coach, consulent, contactpersoon en contractpartner. In jaar 1 en 2 worden zowel groeps als individuele bijeenkomsten gepland. Doel is het verstrekken van informatie en het geven van intervisie. Tijdens de individuele bijeenkomsten wordt de student gecoacht op competentieontwikkeling en het vastleggen daarvan in portfolio en POP. Binnen de SLB zijn er verschillende vormen van begeleiding. Dit zijn een kickoff, reflectiebijeenkomsten, spreekuren, groepsbijeenkomsten en voortgangsgesprekken. Daarnaast zijn er ook verschillende stagevoorlichtingsactiviteiten met daaraan verbonden opdrachten voor de studenten (Handleiding studieloopbaanbegeleiding, ). Tijdens de stage en het afstuderen wordt de student begeleid door een stagebegeleider vanuit het bedrijf en een vanuit de opleiding. Vanaf september 2006 wordt dit de SLBer. De informatievoorziening loopt voor een belangrijk deel via de Hanze elektronische leeromgeving (HELO). Hier zijn Blackboard, ProgRESS en outlook Web Access te vinden. Medewerkers zijn bereikbaar op hun werkplek. In de studiegids en via de HELO is te vinden waar een student met welke vraag terecht kan en wanneer medewerkers bereikbaar zijn. De studenten geven aan dat de opleiding voldoende studiebegeleiding biedt (72), voldoende informatie verstrekt over de studievoortgang (72) en goede 28 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding Human Technology

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo-bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedata: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 15 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2008

Nadere informatie

Hanzehogeschool, Groningen

Hanzehogeschool, Groningen Hanzehogeschool, Groningen Opleiding: Technische Informatica, hbo-bachelor Croho: 34475 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 15 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Fysiotherapie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 25 en 26 april 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Technische Natuurkunde, bachelor; Variant: voltijd Visitatiedatum: 31 januari 2007 Crohonummer: 34268 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, maart 2007

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nuao ~ nederlands~ vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van NHL Hogeschool datum 30

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor; Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Visitatiedatum: 25 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN College van bestuur Hogeschool Leiden Postbus 382 2300 AJ LEIDEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Personeel en Arbeid

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Management in de Zorg, hbo bachelor; Croho: 34538 Variant: deeltijd Visitatiedatum: vrijdag 13 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2007 2/57 NQA

Nadere informatie

Definitief, 22 maart 2007 School of Social Work Rotterdam, Hogeschool INHOLLAND.

Definitief, 22 maart 2007 School of Social Work Rotterdam, Hogeschool INHOLLAND. Definitief, 22 maart 2007 School of Social Work Rotterdam, Hogeschool INHOLLAND. In de meta-evaluatie 2005 2006 is een aantal onderzoeken naar de stand van zaken op de School of Social Work Rotterdam gebundeld.

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De Associate degree Human Resource Management (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Mensen zijn het belangrijkste

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Verpleegkunde, hbo bachelor voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 27 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2006 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel.

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel. nvao 7 nederiands-aiaam se accreditatie organisatie datum 31 juli 2017 onderwerp Besluit accreditatie hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (005584) uw kenmerk UITCVB17/20969

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006 Hogeschool Utrecht Opleidingen: HBOV, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 25 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA Hogeschool Utrecht, opleiding

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden

Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden Opleiding: HBO-bachelor Vormgeving (Academie voor Popcultuur), Croho: 39111 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Fontys Hogeschool, Venlo

Fontys Hogeschool, Venlo Fontys Hogeschool, Venlo Opleiding: International Business Economics, hbo-bachelor; Varianten: voltijd Visitatiedatum: 22 februari 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA -

Nadere informatie

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Fontys Hogescholen Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Visitatiedatum: 8 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Tilburg

Avans Hogeschool, Tilburg Avans Hogeschool, Tilburg Opleidingen: Varianten: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht,

Nadere informatie

Algemene informatie afstudeerfase

Algemene informatie afstudeerfase De Haagse Hogeschool Faculteit voor gezondheid, voeding en sport Opleiding HBO-Verpleegkunde - Afstudeerfase Algemene informatie afstudeerfase 1 Inhoudsopgave 1 Algemene informatie afstuderen... 3 2 Proeve

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006 Hogeschool Utrecht Opleiding: Variant: Opleiding: Varianten: Huidtherapie, hbobachelor voltijd Farmakunde, hbobachelor voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 16 maart 2006 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Delft

Hogeschool INHOLLAND, Delft Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor pedagogiek van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief) Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Avans Hogeschool s-hertogenbosch Avans Hogeschool s-hertogenbosch Opleiding: Technische Informatica; hbo-bachelor Variant: voltijd Croho: 34475 Visitatiedatum: 28 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, augustus 2007 2/70

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Technische Bedrijfskunde 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Technische Bedrijfskunde voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Technische Bedrijfskunde, bachelor Locatie: Arnhem Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Technische Bedrijfskunde, bachelor Locatie: Arnhem Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Technische Bedrijfskunde, bachelor Locatie: Arnhem Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 24 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg Opleiding: Journalistiek Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd

Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 19 en 20 september 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland

Christelijke Hogeschool Nederland Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Variant: Creatieve Therapie, hbo bachelor voltijd Visitatiedatum: 26 april 2006 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, december 2006 2 NQA - visitatie Christelijke

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Variant: Communicatie Systemen, hbo-bachelor; voltijd Visitatiedatum: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool,

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN

BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN NVAO NEDERLAND BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN PROTOCOL APRIL 2019 Inhoud Inleiding... 3 1 Standaarden... 4 1.1 Toepassing standaarden... 4 1.2 Standaarden voor de beperkte beoordeling...

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleiding: Fysiotherapie, hbo-bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 12 oktober 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2005 Inhoud 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Bio-Informatica, hbo bachelor Variant: voltijd Croho: 39215 Visitatiedatum: 19 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2007 Inhoud

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Bestuurskunde & Overheidsmanagement hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34464 Visitatiedatum: 25 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/54 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd Visitatiedatum: 24 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW FHTL, UTRECHT 2017-2018 Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROPEDEUSE- ASSESSMENT 4 TOELATINGSEISEN VOOR HET ASSESSMENT: 4 INHOUD VAN HET PORTFOLIO 4 OPMERKINGEN 5 HOOFDFASE-

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832). n ed erl a n d s - v I a a m s e a ccr ed t tati eor gani sati e Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Facility Management van

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Technische Informatica, hbo bachelor; Croho: 34475 Variant: voltijd Visitatiedatum: 14 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/49 NQA

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Maastricht

Hogeschool Zuyd, Maastricht Hogeschool Zuyd, Maastricht Faculteit Social Work Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening (voltijd) Visitatiedata: 20 en 21 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Elektrotechniek 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Elektrotechniek voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen worden toegelaten

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Podotherapie, hbo bachelor; Varianten: voltijd Crohonr: 34581 Visitatiedatum: 22 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, augustus 2007 2/75 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Master Physician Assistant Locatie: Groningen Croho: 49115 Varianten: duaal Visitatiedatum: 27 mei 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009 2/57

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van de aanvraag om accreditatie van de hbo-bachelor Oefentherapie Mensendieck

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd, deeltijd, duaal Visitatiedata: 6 en 7 april 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Haarlem

Hogeschool INHOLLAND, Haarlem Hogeschool INHOLLAND, Haarlem Opleiding: Business Engineering; hbo-bachelor Croho: 39233 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 7 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008 2/62 NQA

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Opleiding voor Logopedie; hbo-bachelor Croho: 34578 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 20 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland

Christelijke Hogeschool Nederland Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Media en Entertainment Management hbo-bachelor, croho: 34952 Locatie: Leeuwarden Variant: Voltijd Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie