Kennis en innovatie 14. Projecten met 17 en voor de sector

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013

2 Via de inhoudsopgave kunt u navigeren 2 Voorwoord 3 Communicatie en media 4 Woordvoering 4 Media 4 Bio-Update Professional 5 Websitebezoek stijgt verder 5 In trek op sociale media: #biologisch 5 Biofood 5 Smaakmakend 5 Kennis en innovatie 14 Meerjarenambitie 14 Aansluiting bij Topsectoren 14 Onderzoek in EU 14 Keten- en themagroepen 15 Bionext College 16 Projecten met 17 en voor de sector EKO 17 Lobby 25 Binnenland 25 Internationaal 26 Aangesloten organisaties 27 VBP 27 Kwaliteitsprojecten voor VBP-leden 27 Biokap residumonitoring 27 Quality Assurance programma 27 Biohuis 28 Lekker (w)eten 6 Dierenwelzijn en -gezondheid 17 Biowinkelvereniging 28 Vakbeurzen 6 Solidair met soja 17 Kwaliteitsproject voor biowinkeliers 28 Horecava 6 Antibioticavrije ketens 17 Centrale Winkelautomatisering 28 BioVak 6 BioFach 6 Regionalisering diervoer 18 Bomen voor buitenkippen 18 Organisatie 29 Bio-Congres 7 Ondersteuning biologische geiten 19 Directeur-bestuurder 29 Publiekscampagnes 8 en evenementen Bodemvruchtbaarheid 19 Mest verbindt 19 Biodiversiteit & natuur 20 Medewerkers in Financiën 30 Grüne Woche 8 Lekker naar de Boer 8 PPS natuur en biodiversiteit 20 Pilot met de Natuur- en landschapsnorm 20 Steun Bionext! 31 Biologisch, lekker natuurlijk! 9 Bio10daagse 9 Uitgangsmateriaal 21 Evaluatie beleid uitgangsmateriaal 21 Een greep uit de activiteiten 31 Hart voor biodiversiteit 9 Pieperpad op tournee 10 Gentechvrije landbouw 21 Wetgeving 22 Colofon 33 Tien jaar Adopteer een Kip 11 Herziening verordening 22 Adopteer een Appelboom 12 Europese zaad- en pootgoedwetgeving 22 Publieksverkiezing favoriete biowinkel 12 Biologische wijnproductie 23 Week van de Smaak 13 Marktontwikkelingen 23 Save our Soils 13 Exportmonitoring en -bevordering 24

3 Voorwoord Inhoudsopgave 3 De mijlpaal van 1 miljard euro aan bio consumenten bestedingen is bereikt. Dit maakte Bionext met gepaste trots bekend bij het Biocongres. De export van biologisch voedsel bedraagt ten minste 800 miljoen euro, zo bleek uit ons trendrapport. Daarmee wordt het biologische bedrijfsleven een stevige, volwassen sector die voldoet aan de wens van de bewuste, duurzaam ingestelde consument. Wat dat precies betekent, gezond en duurzaam eten, daarover ontstaat regelmatig discussie in de media. Wanneer biologisch ten onrechte in een kwaad daglicht wordt gesteld, neemt Bionext het op voor de sector. Ook zorgen we dat er positief nieuws in de media komt over belangrijke, integrale duurzaamheidsthema s als gezondheid, dierenwelzijn, bio diversiteit en eerlijke handel. De biologische sector heeft niet voor niets de ambitie om kampioen van de integraal duurzame meerkamp te zijn en te blijven. Uitbouw en verdieping van de vele duurzaamheidsthema s staan momenteel centraal in de activiteiten van Bionext. Dit blijkt uit de tientallen projecten die Bionext in 2013 heeft uitgevoerd en die u in dit jaarverslag terugvindt. In 2013 hebben we de publieksvoorlichting kunnen intensiveren, mede dankzij een subsidie vanuit de EU. De nieuwe campagne Biologisch, lekker natuurlijk laat een breed publiek kennis maken met de (voor delen van) biologische voeding en landbouw. In 2013 zijn we ook een publieksactie gestart waarmee we de octrooien en patenten op natuurlijke eigenschappen van planten aanvechten. Samen met partner organisaties wordt een rechtszaak voorbereid tegen het Zwitserse Syngenta. Bionext fungeert als verbindende schakel tussen de biologische ketenpartijen en de consument. We staan in verbinding met bedrijven, kennisinstellingen, NGO s en belangenorgani saties die zich net als wij inzetten voor duurzame ontwikkelingen en die raakvlakken hebben met landbouw en voeding. Achter de schermen en in publiekscampagnes levert dit vruchtbare samenwerkingsverbanden op en concrete projectresultaten. Bionext is deze organi saties en bedrijven daar zeer erkentelijk voor. Met het Ministerie van Economische Zaken werken we efficiënt samen op diverse beleidsterreinen, zoals het Topsectorenbeleid, ondersteuning van de export en onderzoek. Daar zijn we het Ministerie zeer erkentelijk voor. In dit jaarverslag ziet u de voornaamste resultaten die we gezamenlijk hebben geboekt. Veel leesplezier! Bavo van den Idsert, directeur Bionext

4 4 Communicatie en media Woordvoering Namens de biologische sector staat Bionext de media te woord. Vaak gaat dat over de groei van de markt, soms ook over calamiteiten of bio bashing door vooraanstaande wetenschappers. Begin 2013 werden we opgeschrikt door een administratieve fraudezaak in de Duitse deelstaat Niedersaksen. Gewone eieren werden verkocht als Freiland eieren en biologische eieren. Bionext heeft ervoor gezorgd dat Nederlandse biologische eieren niet ten onrechte in een kwaad daglicht werden gesteld. Een andere calamiteit was de ESBL-besmetting van rundvlees. Het vlees bleek afkomstig van twee slachterijen die regulier en biologisch vlees verwerken. De oorzaak van de besmetting is niet gevonden. Bionext heeft in deze kwestie benadrukt dat de opkomende resistentie tegen antibiotica een omvangrijk probleem is waar de biologische veehouderij mede door wordt getroffen. In het voorjaar bleek dat de NVWA de residu-definitie van perchloraat verkeerd had geïnterpreteerd. Daardoor dreigde ten onrechte afkeuring van biologische groenten. Bionext zocht de zaak uit, ontdekte waar de fout zat en voorkwam een miljoenenschade voor biologische kastelers. In december werd bekend dat Encebe in 2012 een partij van kilo vleeswaren ten onrechte als biologisch geëtiketteerd en verkocht had. In deze zaak ging het om een menselijke fout, niet om vooropgezette fraude. Bionext heeft in de media gepleit voor scherper risicogericht toezicht en verplichte invoering van specifieke bio kwaliteitssystemen. Media De media wisten Bionext beter te vinden dan een jaar eerder. Bionext heeft in totaal 180 nieuws- en persberichten, ingezonden brieven en reacties verspreid. Dit leverde aandacht op in landelijke printmedia (o.a. NOS, Volkskrant, Trouw, Telegraaf), op de televisie (o.a. RTL Nieuws, Eén Vandaag), op de radio, in consumentenmagazines en vakmedia. Het nieuws over één miljard euro consumentenbestedingen aan biologische voeding werd opgepikt door de NOS en haalde alle landelijke kranten. In totaal leverde het nieuws zo n 25 berichten en radio items op. Zelfs onze 1 april grap over de Nationale regenwormentelling leverde radiozendtijd op. Het doel van deze actie was om aandacht te vragen voor het belang van levende, vruchtbare bodems. Ook de verkiezing van de Lekkerste bio boer en de primeur van de geiten dans op de Ridammerhoeve leverden positieve media aandacht op. Met serieuze onderwerpen kwam Bionext óók in het nieuws. Zo besteedden RTL Nieuws, BNR Nieuwsradio en Kassa Magazine aandacht aan de nieuwe hoos van octrooien op klassiek veredelde planten. In een uitzending van BNR Duurzaam werd aandacht besteed aan de voorgestelde nieuwe Europese wetgeving voor zaaizaad en pootgoed. Het TV-programma Eén Vandaag maakte een item over de biologische melkveehouderij, met medewerking van Bionext. Vara s Vroege Vogels maakte een item over het project Bomen voor buitenkippen.

5 5 Bio-Update Professional Wie op de hoogte wil zijn van geplande bijeenkomsten en actuele ontwikkelingen in de biologische sector, leest de Bio-Update Professional. De e-nieuwsbrief heeft bijna 5 duizend abonnees en wordt elke twee weken verzonden. In 2013 is Bionext overgestapt op een nieuw mailprogramma dat meer opmaakmogelijkheden biedt. Ook hebben we nu beter zicht op statistieken. Websitebezoek stijgt verder De website bionext.nl trok gemiddeld 10 duizend unieke bezoekers per maand. Dit is 10% meer dan het jaar ervoor. In totaal zijn de online pagina s van Bionext door ruim 425 duizend mensen bezocht, een stijging van 23% ten opzichte van Wageningen UR, het Louis Bolk Instituut, ZLTO, LLTB en LTO Noord hebben gezamenlijk besloten alle kennis over biologisch te ontsluiten via de site van Bionext. Hierbij gaat het o.a. om informatie over kennis en onderzoek, innovaties en activiteiten voor de biologische sector. Door de informatie over biologisch bij bionext.nl onder te brengen, hebben ondernemers die werkzaam zijn in de biologische sector nu makkelijker toegang tot relevante, actuele informatie. Vanzelfsprekend komen de publicaties van afzonderlijke organisaties ook op de eigen websites te staan. In trek op sociale media: #biologisch De inzet van sociale media zorgt ervoor dat Bionext direct contact heeft met een brede groep beleidsmakers, consumenten en ondernemers. Dat levert vaak waardevolle gesprekken op, De bijna 400 retweets van bedrijven, maatschappelijke organisaties en consumenten zorgden ervoor dat nieuwsberichten van Bionext zich snel hebben verspreid. Op Facebook hadden we eind volgers, op Linked-in 557 en op Twitter Bijna een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. Biofood Voor iedereen die werk maakt van bio logische voeding en landbouw is er een ketenbreed vakblad: Biofood! Het biedt interessante verhalen voor iedereen die professioneel actief is in (primaire) productie, handel, verwerking en retail van biologische landbouw en voeding, inclusief catering en horeca. Afgelopen jaar stelde onder meer Pablo Tittonell zich in het magazine voor. Tittonell is de nieuwe hoog leraar biologische landbouwsystemen aan de WUR. Biofood verscheen vijf keer met een oplage van 5 duizend stuks. Meer weten? Mail naar biofood@bionext.nl. Smaakmakend Voor klanten van biologische winkels maken we het blad Smaakmakend. Dit verschijnt 5 keer per jaar, oplage stuks. Daarin staan heerlijke recepten, nieuwe producten en reportages over de mensen achter al die mooie biologische ingrediënten. Als opwarmer voor de Bio10daagse in september organiseerden we een Smaak makend Kookwedstrijd. De hobbykok Leonie Kohl overtuigde de vakjury en won met haar Tarte tatin van pompoen, geiten kaas en tijm. Op kun je trouwens voor elk seizoen lekkere gerechten vinden.

6 6 Lekker (w)eten In het blad Lekker (w)eten van de EkoPlaza heeft Bionext een vaste column waarin we de aandacht kunnen vestigen op een actueel onderwerp. Daar maken we dankbaar gebruik van! Vakbeurzen Aan drie vakbeurzen heeft Bionext een inhoudelijke bijdrage geleverd: de Horecava in Amsterdam, de BioVak in Zwolle en de BioFach in Neurenberg. Ook stond Bionext samen met ondernemers op de Grüne Woche in Berlijn, een grote publieksbeurs die in het teken staat van voeding en landbouw (zie pagina 8). Horecava Na kalfsvlees en lamsvlees heeft de horeca nu geitenvlees ontdekt, dankzij een verrassend programma dat Bionext voor de Horecava bedacht. Peter Govers en Ina Eleveld van geitenboerderij Hansketien assisteerden chefkok Oliver van der Staal bij een kookdemo van biologisch geitenvlees. Govers: Het lijkt een soort keerpunt, in een keer krijgen we heel veel vragen over ons product. BioVak Bij de opening van de BioVak op 24 januari 2013 werd het convenant Solidair met Soja ondertekend door de deelnemende bedrijven en organisaties. Zie ook p. 17 in dit Jaarverslag. Vanaf die datum is de ecosociale soja verkrijgbaar in Nederland, via het pluimveevoer van Van Gorp. Daar zijn we trots op. Tijdens een speciale veiling werd geboden op het schilderij De Bio-Aardappeleters van de kunstschilder Norbertus. De opbrengst is door de NAO beschikbaar gesteld aan het Pieperpad, een initiatief van Greenpeace en Bionext. In een gezamenlijke stand met de aangesloten verenigingen en Stichting EKO presenteerde Bionext zich aan de bezoekers van de BioVak. Een prima gelegenheid om met elkaar informeel het gesprek aan te gaan over regelgeving, sectorstandpunten of de werkwijze van de ketengroepen. De nieuwe publiekscampagne Biologisch, lekker natuurlijk werd ook in de schijnwerpers gezet. Op de BioVak heeft Bionext twee inhoudelijke workshops verzorgd. Een over het verder sluiten van de voer mest kringlopen in de biologische landbouw en een over het starten van een gentechvrije zone. Beide workshops werden druk bezocht. BioFach Wie de internationale ontwikkelingen van de biologische sector wil volgen, gaat naar de BioFach in Neurenberg. Bionext vertegenwoordigde op uitnodiging van het ministerie van Economische Zaken de Nederlandse biologische sector in het Holland Paviljoen, samen met een groep ondernemers. Bionext organiseerde een ronde tafelgesprek met Nederlandse en Duitse overheden en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven over de verdere kwaliteitsontwikkeling van biologische landbouw en voeding.

7 7 Als vertegenwoordiger van de Nederlandse bio sector nam Bionext deel aan de ledenvergadering van IFOAM EU, waar een belangrijke structuurwijziging werd aangenomen. Op de Biofach is het Technology and Innovation Platform van IFOAM (TIPI) opgericht. TIPI is opgezet vanuit de behoefte om bestaande onderzoekskennis over biologische landbouw te verzamelen en te verspreiden, maar ook om onderzoeksvragen uit te werken die van de belang zijn voor de biologische sector. Bionext maakt deel uit van de IFOAM EU Groep en zit in het bestuur. Bio-Congres Met circa 180 deelnemers zat restaurant Fifteen in Amsterdam lekker vol tijdens het Bio-Congres. Triodos Bank en Bionext orga niseerden deze netwerk- en inspiratie dag op 8 oktober. Oprichter Jamie Oliver was helaas verhinderd, maar verscheen wel op het witte doek. Bavo van den Idsert, directeur Bionext, maakte bekend dat de totale consumentenbestedingen aan biologische voeding in 2012 voor het eerst boven de 1 miljard euro zijn uitgekomen. Dit bleek uit een inventarisatie van Bionext in opdracht van het ministerie van EZ. Aansluitend was het woord aan Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid en directeur van de afdeling gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit en het VU MC. Hij belichtte oorzaken en mogelijke oplossingen van de actuele gezondheidsvraagstukken in relatie tot voeding. Aan de biologische sector de taak om in het krachtenveld een positie te kiezen. Na het centrale deel van het congres gingen de bezoekers zelf aan de slag in drie workshops. Hoogleraar en voedingsdeskundige Jaap Seidell. Foto s: Biojournaal

8 8 Publiekscampagnes en evenementen Grüne Woche In januari stond Bionext voor het eerst op Grüne Woche in Berlijn, die dagelijks 30 à 40 duizend bezoekers trekt. Er was een mooie aanleiding: Nederland was Partnerland! Daarom pakte het ministerie, de productschappen en het bedrijfsleven flink uit. De nieuwe staatssecretaris van Landbouw, Sharon Dijksma, opende samen met Bondskanselier Merkel de Grüne Woche. Voor het Nederlandse bedrijfsleven is het een mooi platform om zich te presenteren naar de belangrijkste exportmarkt van voeding. En dat gebeurt natuurlijk zoveel mogelijk via de mond. In de stand van Bionext viel ook wat lekkers te proeven, dankzij Nature&More. Duizenden Duitse consumenten werden geïnformeerd over biologische kwaliteitsproducten en recreatiemogelijkheden bij de bioboer in Nederland. Lekker naar de Boer Als opmaat voor het Lekker naar de Boer-weekend bedacht Bionext een ludieke publieksverkiezing: de Lekkerste Bio Boer van Nederland. Negen biologische boeren uit alle delen van het land hebben zich (min of meer vrijwillig ) kandidaat gesteld. Dat leverde veel vrolijkheid op via sociale media. De kandidaat met de meeste fans won: bio akkerbouwer Thijs Geerse. De overwinning leverde hem o.a. een interview op in het KRO-magazine Boer zoekt vrouw. Gefeliciteerd Thijs! Op 22 en 23 juni hielden zo n 160 biologische boerderijen open erf. Er kwamen circa mensen op af, ondanks het regenachtige weer. Er waren fietsroutes van de stad naar de boer in de buurt, proeverijen, diverse kinderactiviteiten en rondleidingen over het erf, waarbij uitleg werd gegeven over de biologische veehouderij of tuinderij. Deze ontmoetingen tussen boer en burger zijn zeer waardevol, omdat deze bijdragen aan de bewustwording over de herkomst en de productie van de dagelijkse (biologische) boodschappen. De deelnemende boeren zijn veelal bevlogen ondernemers die graag vertellen over hun manier van werken. Kom je ook kijken en proeven?

9 Advertentie BIonext The Optimist_WT.indd :56 Inhoudsopgave 9 Biologisch, lekker natuurlijk! Na een flinke inspanning is het gelukt om een tweejarige biologische promotiecampagne van de grond te tillen, met financiële steun van de EU: Biologisch, lekker natuurlijk! Daar zijn we apetrots op. Doel van de campagne is om een breed publiek te interesseren voor biologische voeding met informatie, activiteiten en aantrekkelijke aanbiedingen op de winkelvloer. Per jaar zal Bionext drie grote campagnemomenten neerzetten. Het eerste evenement was de Bio10daagse in september, die gevolgd gaat worden door de Gezonde Start in januari en Lekker naar de Boer in juni. Bionext werkt bij de uitvoering nauw samen met het bedrijfsleven (boeren, handel, merken, winkels, catering). Bio10daagse Het biologische bedrijfsleven had behoefte aan een opvallende actie periode met biologische producten. Die is er nu: de Bio10 daagse, onderdeel van de campagne Biologisch, lekker natuurlijk. De eerste editie van 19 t/m 28 september was een geslaagd experiment, ook al kon het allemaal nog beter en groter. Er was een spaar&win-actie met actiestickers op biologische producten, een Smaakmakend receptenwedstrijd en er waren ruim honderd aantrekkelijke aanbiedingen in reguliere supermarkten en biologische speciaalzaken. Ook werd er samengewerkt met Thuisafgehaald, waarbij de enthousiaste thuiskoks van Thuisafgehaald met korting biologische boodschappen konden doen. Bionext zorgde voor de publiciteit en maakte o.a. een special bij Dagblad Metro, die in een oplage van 500 duizend stuks is verspreid. In diverse radioprogramma s is aandacht besteed aan de Bio10 daagse: op BNR nieuwsradio, bij Twente FM en op lokale zenders. Hart voor biodiversiteit, geen octrooi op leven In maart publiceerde de internationale coalitie No Patents on Seeds, waar Bionext deel van uitmaakt, een rapport waaruit blijkt dat dat er een sterke toename is van het aantal verleende octrooien op natuurlijke eigenschappen van planten en dieren. De coalitie wil deze ontwikkeling een halt toeroepen in samenwerking met consumenten, omdat deze op termijn de keuzevrijheid inperkt van telers en consumenten. In april heeft Bionext op verzoek van Staatssecretaris Dijksma van Landbouw mogelijke oplossingen aangedragen voor de problematiek die ontstaat door toepassing van het octrooirecht. Het advies van Bionext: neem een uitgebreide kwekersvrijstelling op binnen het octrooirecht. Verder moet de bescherming van octrooien zich beperken tot de techniek zelf; deze zou niet moeten gelden voor planten, zaden en voedsel. Tot slot zouden bedrijven alleen octrooi moeten kunnen krijgen op echte uitvindingen en niet op het ontdekken van natuurlijke eigenschappen of het toepassen van klassieke veredeling. Zoals nu wel vaak het geval is. Toen het agro-chemische concern Syngenta in mei octrooi kreeg op klassiek veredelde rode paprikaplanten met insectenresistentie, besloot Bionext een officiële bezwaarprocedure te starten bij het Europese Octrooibureau (EOB). Een kostbare aan Is een paprika een uitvinding? Nee. gelegenheid, waarvoor de hulp is Daarom is Bionext een officiële bezwaarprocedure bij het Europese Octrooi Bureau tegen het onlangs verleende ingeroepen van betrokken consumenten en donateurs van Bionext. octrooi op de rode paprika gestart. Dat is kostbaar, maar móet gebeuren. Uw hulp is hierbij hard nodig. Wat is er aan de hand? GEEF NU! De multinational Syngenta heeft octrooi gekregen op rode paprika s met Bevrijd de paprika van dit octrooi. een natuurlijke afweer tegen insecten. De paprikaplanten zijn gemaakt door Steun de bezwaarprocedure en een kruising met zaden uit de genenbank die deze gewenste eigenschap al bezitten. Zaden van wilde paprika s, afkomstig van Moeder Natuur en vrij maak uw gift over op NL TRI0 Deze zaak loopt door in toegankelijk voor elke teler en veredelaar. Toch claimt Syngenta dat hun , t.n.v. stichting rode paprika een uitvinding is. Met het octrooi krijgt Syngenta de eigendomsrechten over alle paprikazaden, -planten en -vruchten met deze eigenschap. Bionext o.v.v. bezwaar rode paprika. Een ongewenste ontwikkeling. Ondertussen pleit Bionext voor Bezwaarprocedure laatste redmiddel De enige manier om dit octrooi van tafel te krijgen, is een bezwaarprocedure bij het Europese Octrooi Bureau. Als die zijn vruchten afwerpt, worden ook snelle aanpassing van de Europese toekomstige octrooi aanvragen bemoeilijkt. Meer informatie Octrooi Wetgeving en heeft zich aangesloten bij acties tegen andere octrooi-aanvragen op eigenschappen van klassiek veredelde gewassen.

10 10 Pieperpad op tournee Vlakbij het Van Gogh Museum, waar de bekende aardappeleters te zien zijn, werden in juni heerlijke biologische aardappelgerechtjes uitgedeeld aan voorbijgangers. De hapjes zijn bereid door Boer Ko en Hendrieke in de levensgrote Pieper Mobiel. Boer Ko: Vandaag hebben we meer dan vijfhonderd mensen de nieuwe, biologische geteelde Frieslander aardappels laten proeven. Ze zijn net geoogst, verser kan bijna niet! De actie hoort bij de Pieperpad-campagne, een initiatief van Bionext en Greenpeace in samenwerking met de Werkgroep Biologisch van de NAO. De organisaties willen zoveel mogelijk mensen kennis laten maken met biologische aardappels en de biologische teelt, waarbij zo natuurlijk mogelijk wordt gewerkt. Op uitnodiging van de Nederlandse ambassade in Duitsland (Berlijn) heeft Bionext deelgenomen aan een Tourismus Dialog. Maar liefst 44 journalisten kwamen op de bijeenkomst af. Het thema was de relatie tussen toerisme en de biologische landbouw en hierbij stond het Pieperpad centraal. De ambassadeur, de heer Krop zelf een groot fietsliefhebber sprak lovende woorden over het initiatief: De fietsroute en de biologische landbouw versterken elkaar. En wat is er mooier dan het gesprek aangaan met een biologische aardappelteler over de lekkerste aardappelgerechten?

11 11 Tien jaar Adopteer een Kip Het aantal biologische legkippen is in tien jaar tijd verzevenvoudigd in Nederland, van circa driehonderdduizend in 2003 naar circa 2,1 miljoen in In totaal telt ons land ruim 42,8 miljoen leghennen. Het merendeel van deze kippen komt nooit buiten. Biologische legkippen zijn geluksvogels: ze hebben een ruime buitenuitloop, eten biologisch voer en hebben veel bewegingsruimte, stro en daglicht in de stal. Adopteer een Kip, een initiatief van Bionext, draagt al tien jaar bij aan de bewustwording over de biologische landbouwmethode. Ook worden speciale projecten gefinancierd voor de biologische pluimveehouderij, zoals de aanplant van bomen in de uitloop. Honderdduizenden mensen hebben met biologisch kennis gemaakt via de actie Adopteer een Kip. Eind 2013 deden er ongeveer 12 duizend mensen aan mee. Deelnemende winkels zijn o.a. vrijwel alle biologische speciaalzaken, biologische boerderijwinkels en alle filialen van Jumbo en Lidl. Ter gelegenheid van hun eigen lustrum heeft De Kweker ruim zeshonderd biologische kippen geadopteerd bij Bionext. In de hele maand september gaf Adopteer een Kip aan nieuwe deelnemers een spannend jeugdboek cadeau van hoe kan het ook anders uitgeverij Chicken House! Als uitsmijter van het Lustrumjaar vond op 18 september een kippenfestijn plaats bij zorgboerderij de Marsen in Noord-Holland. Kinderen en hun ouders aaiden, tekenden, observeerden biologische kippen en vierden vrolijk feest samen met de bewoners en begeleiders op de boerderij.

12 12 Adopteer een Appelboom Een bloeiende biologische fruitboomgaard is een feest voor de zintuigen. Wie dit wel eens wilde meemaken, kon in het voorjaar terecht bij één van de bloesemfeesten van Adopteer een Appelboom. Er kwamen in totaal zo n vierduizend bezoekers op af. De biologische fruittelers verzorgden rondleidingen en gaven uitleg over de biodiversiteit en de natuur rondom de boomgaard. Er waren volop activiteiten voor klein en groot, zoals: een spannende Bomenspeurtocht, een rondrit met de pluktrein, een bloesemwandeling of een heerlijke picknick onder de bloeiende appelbomen. Voor deelnemers aan Adopteer een Appelboom is het bloesemfeest een leuke gelegenheid om te zien hoe hun eigen boom erbij staat. Je kunt een praatje maken met de teler die de boom het hele jaar verzorgt en je ziet wat de biologische aanpak in de praktijk betekent. In het najaar kwamen de deelnemers met hun vrienden en familie heerlijke appels plukken. Ruim bezoekers waren in de boomgaard te vinden. Bij de plukfeesten pakken de biologische telers flink uit om hun bezoekers een onvergetelijke dag te bezorgen. Er was livemuziek, er waren workshops en proeverijen met biologische streekproducten en er waren activiteiten voor kinderen. Op de Olmenhorst, de grootste deelnemende boomgaard, konden bezoekers hun eigen appel schilderen of met de huifkar het landgoed doorkruisen. In de pluktijd organiseerde Bionext een fotowedstrijd. De vijf mooiste inzendingen werden beloond met een biologisch verrassingspakket. De foto s zijn te bekijken op: Publieksverkiezing Mijn favoriete biowinkel De ontwikkeling en vernieuwing van de biologische winkels voltrekt zich in hoog tempo. Met succes, want de meeste biowinkeliers boeren goed. Aan het eind van het jaar mochten klanten van biologische winkels laten weten wat hun favoriete biowinkel is en wat die winkel zo speciaal maakt. In acht weken tijd hebben mensen hun enthousiaste verhalen ingevuld op de actiewebsite Daarnaast deden 812 mensen mee aan de enquête Wat verwacht je van een moderne biologische winkel?. De nuttige feedback die dat opleverde, is teruggekoppeld aan de biowinkeliers. De publieksverkiezing is een initiatief van de Biowinkelvereniging en Bionext. De verkiezing is bedoeld als steun in de rug voor de winkeliers en geeft klanten de mogelijkheid om mee te denken over de eigenschappen van een moderne biologische winkel. De leukste inzendingen van consumenten worden beloond met gratis bio boodschappen. Deze publieksverkiezing met zeer beperkte middelen georganiseerd en in de publiciteit gebracht. De ambitie is om de volgende editie groter aan te pakken, gecombineerd met een productverkiezing.

13 13 Save our Soils Op 5 december was het niet alleen Sinterklaas, maar ook World Soil Day. Op die dag ging de campagne Save our Soils van start, waarmee aandacht wordt gevraagd voor het belang van gezonde, levende, vruchtbare bodems voor onze voedselproductie. Nu en in de toekomst. Bionext is partner van deze campagne, samen met vele andere organisaties zoals de internationale koepelorganisatie IFOAM en de Engelse Soil Association. De campagne is een initiatief van Nature & More, deelnemer aan FAO s Global Soil Partnership, en vormt een opmaat voor het Internationaal Jaar van de Bodem: Week van de Smaak Aansluitend aan de Bio10daagse van Bionext, organiseerde de Stichting Week van de Smaak de Lekkerste week van het jaar, met volop aandacht voor slow food, streekproducten en biologisch. Dit jaar was de Regio Venlo de Hoofdstad van de Smaak. Bionext heeft mede aan de wieg gestaan van de Week van de Smaak en draagt het initiatief nog steeds een warm hart toe. Veel biologische ondernemers doen mee aan de Week van de Smaak. Proef de pure smaak van biologisch, weg met de smaakvervlakking!

14 14 Kennis en innovatie Meerjarenambitie: kampioen integraal duurzame meerkamp Alle keteninnovatieprojecten van Bionext sluiten aan bij onze meerjarenambitie die samen met de aangesloten verenigingen is vastgesteld. In het kort houdt deze ambitie in dat de biologische sector de kampioen van de integraal duurzame meerkamp wil zijn en blijven. Op alle belangrijke thema s, zoals dierenwelzijn, biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid, energiereductie en klimaat, wil de biologische sector koploper zijn of zichzelf verder verbeteren. Vanuit intrinsieke motivatie en de behoefte om de consument een makkelijke keuze te bieden voor de meest duurzame voedingsmiddelen. De ontwikkelagenda voor de biologische sector, die gebaseerd is op de vier IFOAM principes van ecologie, zorg, gezondheid en eerlijkheid, is in de basis vastgesteld en zal met deelketens en stakeholders nader gespecificeerd worden. Dit is een doorlopend proces. Het consumentenperspectief is daarin leidend. Aansluiting bij Topsectoren In januari kwam er goed nieuws uit Den Haag: voor onderzoeksprojecten in de biologische sector is de komende 4 jaar jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar! Een amendement van de SP zorgde ervoor dat de landbouwbegroting werd aangepast. Het geld is bedoeld voor onderzoeksvragen die uit de biologische sector zelf, bottom-up naar voren komen. Bionext heeft namens de biologische sector besprekingen gevoerd met het ministerie van Economische Zaken over de implementatie van het amendement. De belangrijkste resultaten hiervan zijn: Structurele doelstelling van 5 miljoen biologisch onderzoek voor minimaal vier jaar, met ingang van 2013; Biologische onderzoeksgelden lopen via de topsectoren Agri & Food en Tuinbouw & Uitgangsmateriaal; Opstartfinanciering in 2013 en 2014 ter waarde van 1,4 miljoen euro omdat budgetten Topsectoren 2013 en 2014 al deels ingevuld waren; Betrekken van de expertise van het Louis Bolk Instituut in de uitvoering van een deel van de bio onderzoeksprojecten. Het amendement betekent een enorme stimulans voor de brede innovatie- en verduurzamingsagenda die door biologische boeren, tuinders en bedrijven in de praktijk wordt gebracht. Bionext heeft in januari de kennisbehoefte van de bedrijven in de biologische sector geïnventariseerd. De input van bedrijven is door Bionext, Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut vertaald naar voorlopige onderzoeksvoorstellen, die op 28 juni bij een bijeenkomst voor het bedrijfsleven zijn gepresenteerd. Eind augustus zijn er 21 biologische onderzoeksvoorstellen ingediend bij de Topsectoren Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmateriaal, waarvan er 15 zijn goedgekeurd. Onderzoek in EU CORE Organic is een Europees netwerk (ERANET) waarin 21 Europese landen hun beleid voor onderzoek in de biologische sector met elkaar afstemmen, gezamenlijk prioriteiten bepalen en geld bij elkaar leggen. Dit geld wordt dan nog aangevuld met financiering van de Europese Commissie. Zo wordt versnippering van onderzoeksbudget tegengegaan. Er lopen al 14 Europese onderzoeken die via dit netwerk betaald zijn, Nederland neemt aan 4 van deze projecten deel. Bionext adviseert EZ over de wensen van de biologische sector en is nationaal contactpunt voor het nieuwe call, CORE Organic Plus.

15 15 Keten- en themagroepen De keten- en themagroepen zijn de belichaming van de ketensamenwerking in de biologische sector. Er zijn drie ketengroepen voor de dierlijke sectoren en drie voor de plantaardige sectoren. Daarnaast is er een themagroep voor biologisch uitgangsmateriaal en veredeling. In elke groep zitten vertegenwoordigers vanuit de handel en verwerking (VBP) en vertegenwoordigers vanuit de primaire sector (Biohuis). Gezamenlijk werken ze aan de ambitieagenda van de sector, het prioriteren van kennisvragen, marktontwikkeling en standpunten op het gebied van regelgeving. Projectleiders van Bionext voeren het secretariaat. Leden van het BioHuis, de VBP en de Biowinkelvereniging worden op de hoogte gehouden van de activiteiten van de ketengroep en kunnen onderwerpen die van algemeen belang zijn agenderen. De ketengroep wordt regelmatig gevraagd een standpunt te formuleren namens de sector. Alle ketengroepen hebben onderzoeksvragen die leven onder boeren, tuinders en verwerkers in kaart gebracht en geprioriteerd, zodat onderzoekers voorstellen konden formuleren die relevant zijn voor de praktijk. Daarnaast is het belang van het EKO-keurmerk en de mogelijke invulling voor iedere sector besproken in de ketengroepen. In 2013 hebben de dierlijke ketengroepen op verzoek van het ministerie van EZ een standpunt geformuleerd over de definitie van regio. Dit begrip speelt een rol in de biologische regelgeving en was nog niet nader omschreven. Ook heeft de ketengroep zuivel voor het ministerie van EZ een standpunt opgesteld over aanbindstallen. De ketengroep varkensvlees heeft het beleid rond het stoppen met castreren hoog op de agenda gezet en lost knelpunten op. De ketengroep bedekte teelt houdt voortdurend de ontwikkeling van de biologische regelgeving in Brussel in de gaten en deelt de kennis met haar achterban.

16 16 De ketengroep akkerbouw heeft in 2013 het initiatief genomen voor een bijeenkomst over het gebruik van CMS hybriden in de biologische teelt. Bionext College Duitsland is de belangrijkste exportmarkt voor Nederlandse handelsbedrijven in biologische producten. Daarom organiseerden we in januari een Bionext College over succesvol zakendoen in Duitsland, samen met enkele exportspecialisten. De deelnemers evalueerden het College als zeer informatief, het gemiddelde cijfer was een 7,7. In juni werd een Bionext College gehouden over trends op het gebied van duurzame verpakkingen. Bijvoorbeeld de allereerste composteerbare lijm voor fruitstickers en dozen zonder plakband. Een bedrijf kan door een goede analyse niet alleen het milieu sparen, maar meestal ook snijden in de kosten. Het college werd beoordeeld met een 7,5. In september stonden de etiketten centraal. Hoe moet een biologisch etiket er precies uitzien? Vooral kleine ondernemers vinden het lastig om een foutloos etiket te maken. Bionext College richt zich op agrarische ondernemers, groothandels en verwerkers van biologische producten, retail, horeca en catering. En op alle dienstverleners die werkzaam zijn voor ketenpartijen in de biologische sector. Het programma van Bionext College bestaat uit flashbijeenkomsten en uitgebreidere studiebijeenkomsten. De onderwerpen worden gekozen naar actualiteit en behoefte. De bijeenkomsten worden verzorgd door kennisen ketenmanagers van Bionext in samenwerking met deskundigen uit het bedrijfsleven en de wetenschap.

17 17 Projecten met en voor de sector EKO In opdracht van Stichting EKO heeft Bionext in het voorjaar aan de invulling van het agrarisch programma voor het keurmerk gewerkt. Bij biologische sectororganisaties is geïnventariseerd wat zij de belangrijkste thema s vinden voor de toekomstige ontwikkeling van het keurmerk. Deze thema s zijn vastgesteld. Op basis van de uitkomst van het project is verder besloten om het project (het maken van een online vragenlijst) te bevriezen en om directer samen met de biologische boeren en tuinders en de sectororganisaties verder invulling te geven van het EKOprogramma. Dit is ingepland voor de eerste helft van In 2013 heeft belangrijke afstemming plaatsgevonden tussen Stichting EKO en Bionext. Beide organisaties zijn tot de conclusie gekomen dat hun missies grotendeels overlappend zijn. Daarom is besloten de samenwerking te intensiveren. De medewerkers van Stichting EKO houden kantoor bij Bionext en de administratie en centrale ondersteuning wordt door Bionext verzorgd. Dierenwelzijn en -gezondheid Solidair met soja Bij de opening van de BioVak op 24 januari 2013 is het convenant Solidair met Soja ondertekend. Vanaf die dag is de eco-sociale soja verkrijgbaar in Nederland, via het pluimveevoer van Van Gorp. De Nederlandse biologische legpluimveesector stelt voortaan extra eisen aan geïmporteerde soja voor kippenvoer. Dit gebeurt in samenwerking met het keurmerk Eco-Social, een sociaal keurmerk binnen de biologische sector. Hiermee investeert de sector in projecten van de lokale sojatelers ter verbetering van de sociale en ecologische omstandigheden. De soja moet niet alleen biologisch geteeld zijn, maar daarnaast ook met zekerheid verbouwd zijn op gronden waar recent geen regenwoud heeft gestaan. Eind 2015 is alle soja in de biologische legpluimveesector eco-sociaal. Het project Solidair met Soja is mede mogelijk gemaakt door het platform Verduurzaming Voedsel en Stichting DOEN. Antibioticavrije ketens In het voorjaar is een pilotproject met de biologische vleeskippensector afgerond. Daarin werd bekeken hoe het best gecommuniceerd kan worden over het minimale antibioticumgebruik. De website is gelanceerd en er is een folder verspreid in biologische speciaalzaken en slagerijen. De biologische dierhouderij loopt ook in andere deelsectoren voorop als het gaat om diervriendelijke, antibioticavrije ketens. Bionext wil het antibioticumgebruik nog verder terugdringen in samenwerking met de sector. Met Skal is afgesproken dat de antibioticumgebruiksgegevens van biologische bedrijven voortaan zullen worden meegenomen in de reguliere inspecties. Zo kan nauwkeurig gemonitord worden wat het gebruik is en welk effect de inspanningen van de sector hebben op verdere terugdringing.

18 18 Regionalisering diervoer De biologische veehouderijsector staat voor nieuwe uitdagingen rondom de regionale teelt van voedermiddelen en de eis om 100% biologische grondstoffen te gebruiken in het voer. In 2013 verkende Bionext de mogelijkheden om diervoer uit de regio te betrekken. Er werden bijeenkomsten georganiseerd om akkerbouwers en pluimveehouders te verbinden en samenwerking door de uitwisseling van voer en mest te stimuleren. Bij de productie van biologische voedingsmiddelen ontstaan bijproducten die goed benut kunnen worden als voer voor biologische varkens. Bionext heeft biologische producenten die interesse hebben in het afzetten van hun bijproducten naar varkenshouders opgeroepen om zich te melden, en werkt aan het verbinden van deze partijen aan biologische varkenshouders. Bomen voor buitenkippen Pluimveehouders met biologische en vrije uitloopkippen werken aan het optimaliseren van de uitloop in het praktijknetwerk Bomen voor Buitenkippen. De pluimveehouders willen in de uitloop op een duurzame manier beschutting bieden aan hun kippen. Er worden wilgen, fruitbomen of olifantsgras geplant waarvan geoogst kan worden, die mineralen opnemen uit de grond en waarmee de biodiversiteit en eco-efficiëntie in de uitloop groter worden. De vraag naar houtige biomassa voor de opwekking van duurzame energie is de laatste jaren sterk toegenomen en stijgt nog steeds. Eén van de manieren om houtige biomassa in Nederland te telen, is de aanleg van energieplantages met wilg of met miscanthus. De pluimveehouders worden begeleid door Bionext en het Louis Bolk Instituut.

19 19 Er vonden diverse excursies plaats voor pluimveehouders: naar een wilgen-energieplantage in de Flevopolder, een olifantsgrasbedrijf bij Wageningen, een kippenuitloop met fruit en wilgen en een speciale excursie voor vleeskuikenhouders. Ook was er de gelegenheid om te leren snoeien. Ondersteuning biologische geiten De geitensector werd ondersteund via een tweetal projecten. Hierbinnen is promotiemateriaal gemaakt voor de Organic Goatmilk Coöperatie (OGC) en is gekeken naar nieuwe afzetmogelijkheden voor geitenzuivel. Daarnaast heeft de sector zich in het voorjaar gepresenteerd via het geitendansen, een ludieke manier om te laten zien dat biologische geiten echt in de wei staan. De media waren hierin erg geïnteresseerd. Ook is er een samenwerking met Oxfam Novib, met Geef een Geit. Geitenhouders hebben geiten gegeven aan hun college-boeren in Bangladesh. Oxfam maakte publiciteit voor Nederlandse biologische geitenzuivel. Bodemvruchtbaarheid Alle sectoren in de biologische landbouw zijn grondgebonden. In de akkerbouw, fruitteelt en groenteteelt spreekt dat voor zich, maar ook in de glastuinbouw en bij het kleinfruit telen de ondernemers in de volle grond. Pluimvee-, varkens- en rundveebedrijven hebben een band met de bodem, doordat ze hun dieren toegang geven tot uitlopen en weidegang. Bionext wil biologische boeren en tuinders stimuleren om de bodem nog meer centraal te stellen in hun bedrijf. Gecertificeerde biologische boeren en tuinders die landbouwgrond nodig hebben of willen aanbieden, kunnen hiervoor vanaf nu terecht in de online Bio-Bank: Mest verbindt Biologische veehouders moeten al hun biologische mest op biologische grond afzetten. Vaak betekent dat samenwerken met een akkerbouwer. Op de Biovelddag, 5 september, organiseerde Bionext een mestcafé om die samenwerking te versterken. Matchmaking, zou je kunnen zeggen. Rondom het mestcafé ontstonden levendige discussies tussen pluimveehouders, varkens houders en akkerbouwers. Daarnaast heeft het Biohuis een werkgroep bemesting in het leven geroepen, waarin bijna alle sectoren vertegenwoordigd zijn. Deze werkgroep werkt aan het wegnemen van knelpunten om de samenwerking tussen veehouders en akkerbouwers, fruittelers en groentetelers voor wat betreft het gebruik van biologische mest te stimuleren. Bionext heeft deze werkgroep ondersteund.

20 20 Biodiversiteit & natuur PPS marktontwikkeling natuur en biodiversiteit Natuur en biodiversiteit zijn belangrijke onderwerpen waar de biologische sector (nog meer) werk van wil maken. Daarom heeft Bionext samen met Kruidenier Foodservices, de Natuurweide, Ecomel en de Vogelbescherming het initiatief genomen tot de PPS Marktontwikkeling Natuur en Biodiversiteit. Op 1 april was de cofinanciering rond en intussen is dit topsectorenproject in volle gang. In dit project laten we onderzoeken hoe we de bovenwettelijke prestaties op het gebied van natuur, landschap en biodiversiteit het beste kunnen borgen (certificeren) en vermarkten. Daarvoor is onderzoek gedaan onder consumenten en zijn pakketten van natuurmaatregelen samengesteld en doorgerekend. Hierbij kun je denken aan weidevogelbeheer of aanleg van natuur en landschapselementen. In december 2013 zijn de pakketten met maatregelen besproken met biologische veehouders en potentiële afnemers van de natuurvriendelijke zuivel (Ecomel). In 2014 gaan drie pilots van start met verschillende ambitieniveaus voor natuurmaatregelen. Pilot met de Natuur- en landschapsnorm In de pilot met de Natuur- en landschapsnorm (NLN) werken 19 boeren ondernemers, waarvan 7 biologische boeren, aan het bevorderen van natuur en landschap op hun bedrijf. De belangrijkste maatregel in de NLN is het omzetten van 5% productiegrond in streekeigen natuur en landschapselementen. Doel van de pilot is testen hoe de NLN het beste in de bedrijfsvoering kan worden ingepast. Ook wordt bekeken welke vergoeding reëel en haalbaar is. Bionext zit in de begeleidingscommissie en maakt de nieuwsbrieven. De meeste deelnemers zijn zo enthousiast dat ze ook na afloop van het project de natuur- en landschapselementen willen blijven beheren.

21 21 Uitgangsmateriaal Evaluatie beleid biologisch uitgangsmateriaal De Nederlandse overheid is 10 jaar geleden gestart met een Nationale Annex, om het aanbod en gebruik van biologisch uitgangsmateriaal te bevorderen. Voor gewassen die op de Annex staan is geen ontheffing mogelijk voor het gebruik van gangbaar uitgangsmateriaal. Sinds 2010 is Bionext uitvoerder van dit project en organiseert ze jaarlijks expertgroepbijeenkomsten waarin vraag en aanbod worden besproken. Maar draagt dit beleid nog wel bij aan het doel of is aanpassing nodig? Om die vraag te beantwoorden heeft Bionext het beleid in 2013 geëvalueerd. Daarvoor is een enquête onder telers gehouden en zijn interviews gehouden met diverse zaadbedrijven en mede uitvoerders zoals Skal en de Naktuinbouw. Gentechvrije landbouw Hoewel diverse biotechbedrijven zich inmiddels hebben teruggetrokken uit Europa is de dreiging van gentechteelt in Nederland nog niet geweken. Een mogelijkheid om de biologische landbouw gentechvrij te houden is door het instellen van gentechvrije zones. Om biologische boeren te stimuleren om een gentechvrije zone op te richten heeft Bionext op de BioVak een workshop georganiseerd over de (on-)mogelijkheden van gentechvrije zones. Daarnaast hebben we diverse lokale en regionale initiatieven geadviseerd. Begin 2014 is de provincie Friesland uitgeroepen tot eerste gentechvrije provincie van Nederland. Uit de evaluatie komt o.a. naar voren dat voor een verdere groei van aanbod en gebruik internationale afstemming cruciaal is. Niet alleen om een level playing field te creëren maar ook om de afzetmarkt voor zaadbedrijven te vergroten. Nederland is koploper in de EU in de ontwikkeling en het gebruik van biologisch uitgangsmateriaal.

22 22 Wetgeving De wetgeving voor biologische landbouw, handel & verwerking is complex, omdat de biologische sector aan de reguliere wetten moet voldoen voor landbouw, bereiding, opslag en transport en daarnaast nog aan de biologische wetten. Bionext volgt de nieuwe wetsontwikkelingen op de voet en informeert de sector als er iets speelt. Ze brengt ook de sector bijeen om standpunten in te nemen over gewenste aanpassingen in de regelgeving. Omdat de wetten voor de biologische landbouw veelal in Brussel worden besloten, is Bionext heel betrokken bij de Europese belangenorganisatie van de biologische beweging, de IFOAM EU groep. Bionext neemt deel in het bestuur en in de raad. Inbreng gebeurt in overleg met de achterban, de ketengroepen, de VBP (die is vertegenwoordigd in de specialistengroep voor verwerking, de SGOP) en het Biohuis (die zitting heeft in de Farmers Sector Group van de IFOAM EU). Daarnaast is Bionext secretaris van de Technische werkgroep, het reguliere overleg met de Nederlandse overheid en Skal over de biologische regelgeving. Bij dringende gevallen vindt ad hoc overleg plaats. Herziening verordening De Europese Commissie werkt aan de herziening van de biologische verordening. De biologische sector is van mening dat een volledig nieuw wetgevingsproces, dat jaren in beslag gaat nemen, niet nodig is. Wel moeten een aantal gerichte verbeteringen doorgevoerd worden. Bekijk hier de laatste nieuwsbrief die IFOAM EU over dit onderwerp heeft geschreven. Europese zaad- en pootgoedwetgeving De Europese commissie werkt al enkele jaren aan een herziening van de Europese zaadwetgeving, d.w.z. de regels voor het op de markt brengen van zaden en rassen. In IFOAM-verband zet Bionext zich daarom in voor aanpassingen van de wetgeving ten gunste van biologische veredelaars en boerenrassen. Op 6 mei heeft de Europese Commissie voorstellen goedgekeurd voor nieuwe regels over de productie en het op de markt brengen van zaaizaad en pootgoed én voor regels op het gebied van plantgezondheid en de controle daarop. Bionext is teleurgesteld dat de Europese commissie niet ondubbelzinnig heeft gekozen voor het vergroten van de biodiversiteit in de landbouw. Weliswaar worden de regels voor de verkoop van rassen die van belang zijn voor het behoud van genetische diversiteit iets verruimd, maar het gaat daarbij nog steeds alleen om kleine hoeveelheden van oude landrassen en amateurrassen. Alle nieuwe commerciële rassen die op de markt worden gebracht moeten nog steeds voldoen aan de strenge eisen voor uniformiteit.

23 23 Biologische wijnproductie Proost! Op het zevende Europese Biologische Congres in Vilnius, Litouwen, lanceerde IFOAM EU haar dossier over de Europese regels voor biologische wijnproductie. Tot 2012 was het alleen toegestaan om wijn te labellen als gemaakt van biologische druiven, eenvoudigweg omdat er voor de fase van oogst tot bereiding geen Europese regels waren. Deze nieuwe situatie is nog maar het begin van een proces waarbij lidstaten de regels invoeren en uitwerken en waar landen buiten de EU nagaan in hoeverre hun regels voor biologische wijnproductie equivalent kunnen zijn aan de Europese regels. IFOAM EU inclusief Bionext is hier nauw bij betrokken. Marktontwikkelingen Een hoofddoelstelling van Bionext is dat de consumentenbestedingen aan biologisch voedsel jaarlijks met 10% stijgen. Bij het opstellen van dit jaarverslag waren de IRI-cijfers over 2013 nog niet beschikbaar. Of de dubbele cijfers opnieuw gehaald worden is nog niet zeker, wel is duidelijk dat de consumentenbestedingen aan biologische voeding harder groeien dan de totale voedingsmarkt. Dit betekent dat het marktaandeel verder stijgt. Dat mag ook wel, want vergeleken met andere Europese landen is Nederland een middenmoter. Uit een inventarisatie van Bionext in opdracht van het ministerie van Economische Zaken blijkt dat totale consumentenbestedingen aan biologische voeding in 2012 voor het eerst boven de 1 miljard euro zijn uitgekomen. De meeste biologische voedingsmiddelen worden gekocht in de reguliere supermarkten, de biologische speciaalzaken en de out of home sector. Volgens de Monitor Duurzaam Voedsel 2012, die in juni is verschenen, waren deze verkoopkanalen samen goed voor 934 miljoen euro. Uit het rapport Trends in directe verkoop van Bionext blijkt dat in de overige verkoopkanalen, waaronder boerenmarkten, boerderijwinkels en reguliere speciaalzaken, voor nog eens 70,1 miljoen euro aan biologische voedingsmiddelen is gekocht. Hiermee komen de totale consumentenbestedingen boven de 1 miljard euro uit.

24 Exportmonitoring en -bevordering Inhoudsopgave 24 In 2013 heeft Bionext voor het eerst onderzoek verricht naar de omvang van de export van biologische producten. Dit onderzoek is gebaseerd op interviews met ruim 50 leidende bedrijven in de biologische sector en gegevens vanuit de primaire productiesectoren. De handelswaarde wordt geschat op 783 miljoen. De consumentenwaarde van de geëxporteerde biologische producten bedraagt naar schatting 1,2 miljard euro. Ter bevordering van de export van Nederlandse biologische producten, heeft Bionext marktverkenningen uitgevoerd in diverse opkomende landen. De Landbouwraad in Berlijn werkt actief met Bionext samen in een nieuw exportondersteunend project in Zuid-Duitsland. Biologisch is daarin een speerpunt, omdat dit een enorme groeimarkt is die regio. De Landbouwraad is door Bionext langs een aantal Nederlandse bedrijven rondgeleid. Bionext wil een consortium vormen van bedrijven die kansen zien in de Zuid-Duitse markt en daar met ondersteuning van het ministerie van Economische Zaken en Bionext op willen inspelen. Eind november vond een handelsmissie plaats. Bionext bracht samen met 16 biologische telers en merk- en handelsbedrijven een bezoek aan biologische bedrijven in en rond Frankfurt. De kennismaking kwam op een goed moment, want Duitsland heeft moeite om het aanbod van biologische producten gelijk op te laten lopen met de vraag. Vijftig procent van de Duitse bio consumentenproducten wordt geïmporteerd en Nederland is een gewaardeerde leverancier. Ook is er interesse om samen op te trekken bij de verdere kwaliteitsontwikkeling van de biologische sector. Vatenopslag bij Ariza b.v.