Het ovariumcarcinoma

Transcriptie

1 Het ovariumcarcinoma

2 Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

3 Het ovarium anatomie histologie metastasering

4 Anatomie van het ovarium

5 Histologie van het ovarium

6 Metastasering van het ovarium exfoliatie in de peritoneale holte lymfogeen hematogeen

7 Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

8 Epidemiologie jaar 1/70 Westerse vrouwen stabilisatie incidentie: orale anticonceptiva profylactische ovariëctomie bij hysterectomie minst frequente doch meest dodelijke gynaecologische kanker

9 BELGIE 1995 Incidentie : 5 meest voorkomende tumorlokalisaties 1 long-bronchus (24,70%) borst (33,2%) 1 5 maag (4%) long-bronchus (4,5%) 5 3 colon+rectum (12.2%) colon+rectum (14.3%) 2 4 blaas (7.3%) cervix (4,9%) 4 2 prostaat (17,7%) ovarium (5.0%) 3

10 Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

11 Preventie en screening beschermende factoren risicofactoren

12 Beschermende factoren orale anticonceptivum zwangerschap borstvoeding (ringsterilisatie) (hysterectomie non radicalis)

13 Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

14 Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

15 Omgevingsfactoren talkpoeder asbest dieet?

16 Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

17 Reproductieve factoren infertiliteit nullipariteit ovariële stimulatie

18 Reproductieve factoren incessant ovulation theorie gonadotrofine theorie

19 Reproductieve factoren Geen éénduidige verklaring nullipariae met infertiliteit weerstandig aan ovariële stimulatie ovariële hyperstimulatie: onvoldoende bewezen

20 Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

21 Familiale factoren < 10% familiaal ovarium syndromen: tot 50% familiaal borst- en ovariumcarcinoom BRCA 1: tot 60%

22 Preventie en screening Hoe? Wie?

23 Hoe? CA 125: goedkoop en éénvoudig lage sensitiviteit en specificiteit echografie: hogere sensitiviteit duurder en lage specificiteit

24 Wie? Familiaal risico: orale AC buiten kinderwens. Jaarlijks CA transvaginale echo vanaf j: ovariëctomie + substitutie

25 Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

26 Bilan ovariumtumor Diagnose Staging

27 Diagnose (1) Symptomen: abdominaal ongemak, opzetting orgaanspecifiek klachten Klinisch onderzoek: ascites klierstreken inguinaal & supraclaviculair

28 Diagnose (2) Technische onderzoeken labo CA 125: minder specifiek premenopauzaal minder sensitief stadium I CT abdomen CT thorax botscan ascites punctie

29 Diagnose (3) Exploratieve laparoscopie tumorload nagaan resectabiliteit biopsiename

30 Staging Stage I Stage IA Stage IB Stage IC growth limited to the ovaries growth limited to one ovary; no ascites present containing malignant cells; no tumor on the external surface; capsule intact. growth limited to both ovaries; no ascites present containing malignant cells; no tumor on the external surfaces; capsules intact Tumor either stage IA of IB, but with tumor on surface of one or both ovaries, or with capsule ruptured, or with ascites present containing malignant cells, or with positive peritoneal washings.

31 Stage II Stage IIA Stage IIB Stage IIC growth involving one or both ovaries with pelvic extension extension and/or metastases to the uterus or tubes extension to other pelvic tissues tumor either stage IIA or IIB, but with tumor on surface of one or both ovaries; or with capsule(s) ruptured; or with ascites present containing malignant cells or with positive peritoneal washings.

32 Stage III Stage IIIA Stage IIIB Stage IIIC tumor involving one or both ovaries with histologically confirmed peritoneal implants outside the pelvis and/or positive retroperitoneal or inguinal nodes; superficial liver metastases equal stage III. Tumor is limited to the true pelvis, but with histologically proven malignant extension to small bowel or omentum. tumor grossly limited to the true pelvis, with negative nodes, but with histologically confirmed microscopic seeding of abdominal peritoneal surfaces, or histologically proven extension to small bowel or mesentery. tumor of one or both ovaries with histologically confirmed implants, peritoneal metastasis of abdominal peritoneal surfaces, none exceeding 2 cm in diameter; nodes are negative. Peritoneal metastasis beyond the pelvis > 2 cm in diameter and/or positive retroperitoneal or inguinal nodes.

33 Stage IV growth involving one or both ovaries with distant metastases; if pleural effusion is present, there must be positive cytology to allot a case to stage IV; parenchymal liver metastasis equals stage IV.

34 Ovariële tumoren Goedaardige tumoren: cysten, matuur teratoma, Borderline tumoren of cystadeno mas met laag maligne potentieel. Maligne tumoren: - epitheliale tumoren: 80-90% sereus cystadenocarcinoma mucineus cystadenocarcinoma endometroïd carcinoma clearcell adenocarcinoma ongedifferentieerd adenocarcinoma - niet-epitheliale tumoren stromale tumoren < 10% kiemcel tumoren < 5% Metastasen

35 Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

36 Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

37 Operabiliteit van een vergevorderd ovariumcarcinoma totale tumorload (g): initieel, residueel peritoneale carcinomatosis lokalisatie van de metastasen hoeveelheid ascitesvocht (algemene conditie)

38 Operabiliteit van een vergevorderd ovariumcarcinoma < 1000 g initiële tumorload < 1 g resttumor (optimaal)

39 Debulking Cytoreductieve chirurgie primaire debulking interval debulking secundaire debulking maximaal optimaal onvolledig

40 Strategie van de debulking (1) 0. Is optimale debulking mogelijk? 1. van oppervlakkig naar diep 2. van clean naar contaminated 3. van klein naar groot bloedingsrisico 4. eerst resectie dan reconstructie

41 Strategie van debulking (2) 1. Exploratie tumorspreiding - tumorload - schatting residuele tumorload. 2. Omentectomie 3. Li diafragma, milt, omentum minus, bursa omentalis, leverhilus 4. Para-aortische klierdissectie - ev. vriescoupe - ev. paraaortisch klierevidement 5. Dundarm van hoed van Treitz tot terminaal ileum 6. Colon van caecum tot sigmoïd

42 7. Linker paracolische goot en linker parietaal peritoneum 8. Rustpauze en verplaatsing instrumentiste en chirurg 9. Re diafragma en suprarenale streek 10. Re paracolische goot en rechter parietaal peritoneum 11. Resectie in het bekken 12. Anastomoses 13. Rustpauze 14 Kontrole hemostase - drainages - sluiten.

43 Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

44 Chemotherapie Neoadjuverend consolidatie palliatie zeldzamere tumoren intraperitoneaal

45 Neoadjuverende chemotherapie Wie? Wat? Voordeel? Stadium IV stadium III: > 1000 g tumorload ontelbare peritoneale metastasen niet optimale debulking mogelijk Taxol-Carboplatinum 3 wekelijks. 3 cycli Evaluatie respons minder zware chirurgie en complicaties meer optimale debulking verbeterde OS?

46 Consolidatie chemotherapie Wie? na interval debulking na primaire debulking Wat? Taxol - Carboplatinum, / 3 wk 3 tot 6 cycli ifv. residuele tumorload en CA 125

47 Palliatieve chemotherapie combinatie of mono ifv. TTP.;performance; klachten

48 Zeldzame tumoren stromaal: Sertoli-Leydig cel, kiemcel: teratoma, chorio, dysgerminoma R/: cfr. testistumoren goede prognose

49 Intraperitoneale chemotherapie Cisplatinum gebaseerd peroperatief - postoperatief belangrijke toxiciteit nog steeds in experimentele setting

50 Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

51 Hormonale behandeling receptoren oestrogeen: 60% progesterone: 50% androgeen: 70% wisselende concentraties I: chemoresistentie of intolerantie

52 Hormonale behandeling medroxyprogesterone (500 mg) tamoxifen (20 mg) GnRH agonisten

53 Prognose < 100 g: 30 40% 30% g: 20% 41% > 1000 g: 10% Na optimale debulking: 30 50%