De jonge onderzoeker in het VO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De jonge onderzoeker in het VO"

Transcriptie

1 De jonge onderzoeker in het VO WON-groep Randstad-Midden bijeenkomst 2 Monica Wijers m.wijers@uu.nl

2

3

4

5

6

7

8

9 TV: het instituut Deze afbeelding

10 Testosteron voorbeelden Discriminatie /VPWON_ Fragment mensen met een tatoeage zijn minder intelligent /VPWON_ /POMS_VARA_

11 WAT DOEN WE VANDAAG?

12 Agenda tweede keer Deze afbeelding 1. Thuiswerk Lezen Leerlinggedrag Onderzoeksvragen 2. Van onderzoeksvraag naar -plan: Criteria onderzoeksvraag Criteria vraagstructuur Criteria (leer)onderzoek 3. Het doorlopende huiswerk. Onderzoek. In je vak Door de lln 4. Voorbereiding volgende keer

13

14 Thuiswerk LEZEN EUREKA

15 Eureka! Over de inhoud: geen kookboek met recepten. Maar handreikingen. Analogie met onze onderzoeksdidactiek.

16 Hoofdstuk 2 Brug van PO naar VWO Aansluiten op wat de leerling al weet/kan

17 Hoofdstuk 3 Route van brugklas naar eindexamen

18 Hoofdstuk 4 Onderzoekswerkproces Plan maken Data verzamelen Data analyseren en conclusies beredeneren Definitieve verslaglegging

19 Thuiswerk LEERLINGGEDRAG

20 DE ONDERZOEKER Deze afbeelding denkt conceptueel denkt autonoom denkt onderzoeksgericht

21 Autonoom denken Bijvoorbeeld denkt out of the box verbindt verschillende vakken/invalshoeken met elkaar heeft eigen (vaak originele) aanpak weerstand tegen standaardstrategieën en idem oplossingen - voorkeur voor eigen strategie eigenwijs gedrag intelligente humor, doordenkertjes creatieve, onverwachte ideeen

22 Onderzoekend denken Bijvoorbeeld vraagt naar waarom, waardoor, hoe kijkt door de vanzelfsprekendheid heen zoekt verklaringen bedenkt verschillende wegen naar antwoord of oplossing

23 Conceptueel denken Bijvoorbeeld onverwachte vragen, suggesties, verbanden groot geheel overzien grote denkstappen zetten creatieve ideeën denken zoals een expert in het vakgebied

24 Nabespreking Als je kenmerken ziet van pre-academisch gedrag: Wat doe je er dan mee? Wat zou je nog meer/anders kunnen doen om dit gedrag te ontwikkelen bij leerlingen?

25 uitstapje ONDERZOEKEND LEREN

26 Onderzoekend leren VAAK in het boek consumptief reproductiegericht leren Theorie, formule, procedure geven Toepassen leren Toetsen [en daarna vaak vergeten] VERVANGEN DOOR onderzoekend leren Situatie(s) waarin het verschijnsel voorkomt Ontdek-vraag Uitzoeken: analyse, logisch redeneren, conclusie Snappen makkelijk(er) onthouden en/of oproepen

27 Voorbeeld (ak/gs) Reproducerend leren Steden a, b en c dreven handel met ; we noemen ze Hanzesteden omdat. Onderzoekend leren Een kaart met (o.a.) de Hanzesteden erop; met de vraag erbij: wat kun je uit die kaart afleiden/vermoeden over de functie(s) van de steden die je er ziet?

28 voorbeeld (nk) Reproducerend leren - Versnelde beweging is - Dat zet je in diagram als volgt: - Maak van de volgende versnelde bewegingen een diagram Onderzoekend leren - Op welke manier(en) kun je een grafische weergave van een versnelde beweging maken?

29 voorbeeld (wi) Reproducerend leren - De definitie van een vierkant uit het hoofd leren Onderzoekend leren - Zelf een sluitende definitie van een vierkant formuleren

30 Voorbeeld (ne) Reproducerend leren Alle negen koppelwerkwoorden opsommen, terugvinden/benoemen in zinnetjes, leren, toets Onderzoekend leren Aantal teksten met hulp- en koppelwerkwoorden: identificeren, analyseren op functie, abstraherend formuleren

31 Algemeen: denken stimuleren Andersoortige opdrachten: Classificeren/sorteren (ook met eigen criteria) Odd-one-out (ook zelf laten maken) Spelen met vakobject, observeren hoe het werkt Verhaal vertellen over een vakbegrip/concept...

32 huiswerk ONDERZOEKEN

33 Hoe we dit doen? Rondje centraal -> wat voor vragen maakten jullie? In kleine groepen (vakverwant) Lezen + (beknopte) peerfeedback (15 min.) Feedback doornemen (15 min) Feedback van mij erbij (5 min) Plenaire terugblik

34 Peter A (ne-ma) is er verschil in de mate van gebruik van Franse en Nederlandse woorden (bij twee woorden met dezelfde betekenis) tussen Vlamingen en Nederlanders?. Deelvragen: gebruiken de Vlamingen vaker Nederlandse woorden of Franse woorden (bij twee woorden met dezelfde betekenis) Idem maar omgedraaid

35 Jonne (levensbeschouwing) (een van de 3 vragen) Waarom laait de discussie rondom de figuur van Zwarte Piet ieder jaar weer op? (leerjaar 2) Wat houdt de discussie rondom de figuur van Zwarte Piet in? (definiërend) Welke belangen spelen een rol in de discussie rondom de figuur van Zwarte Piet? (beschrijvend) Welke argumenten dragen de voor- en tegenstanders aan? (vergelijkend)

36 Conny (en) Onderzoeksvraag: toetsend Leidt een verblijf op of een diploma van public school in Engeland automatisch tot een toonaangevende/leidinggevende functie in de samenleving in het latere leven? Deelvragen: welke functies zijn toonaangevend/leiding gevend? Welke branches zijn dan toonaangevend? Welke bedrijven zijn toonaangevend voor wereld economie?

37 Marlous (ak) Hoofdvraag: Wat zijn mogelijke economische gevolgen van de Global Shift op Europa en hoe kan Europa zich aanpassen in wijzigende wereldorde? Deelvragen: Wat is de wereldorde op dit moment en waarom wijzigt deze orde? Wat is de huidige centrum periferie verhouding in de wereld en zien we daar veranderingen in? Welke economieën doen het op het moment goed en waarom? etc

38 Niels (gs) Wat is een verklaring voor de verschillen tussen de begraafplaats Langemarck voor de Duitse oorlogsdoden en de Commonwealth begraafplaats Tyne Cot voor de soldaten die vochten in dienst van het Brits Gemenebest? Hoeveel soldaten zijn er ter aarde gesteld op Langemarck Hoeveel soldaten zijn er ter aarde gesteld op Tyne Cot Hoeveel vierkante meter ruimte is er per soldaat gereserveerd op Langemarck? Etc.

39 Hoofdvraag: Eelco (gs) Op welke wijzen wordt de vorm en inhoud van het Nederlandse geschiedenisonderwijs bepaald door een op zeker moment geldende maatschappelijke actualiteit en realiteit, bekeken over de periode ?

40 Hoofdvraag: Christiaan (bio) Welke provincie heeft de beste maatregelen genomen om sterfte onder zoogdieren door het verkeer te voorkomen.

41 Charlotte (bio) Waarom krijgt het dieet van de Green- Happiness -diëtisten zoveel kritiek? (Mogelijke) Deelvragen: Wat is de schijf van vijf? Wat is de taak van een diëtiste? Wat zijn bouwstoffen? Waarom zijn eiwitten een belangrijke bouwstof? Waarin verschilt het dieet van Green-Happiness met andere diëten? Hoe spelen leeftijdsafhankelijke factoren een rol bij het volgen van een dieet?

42 Peter Z (bio) Wat is de relatie tussen blootstellingsroute (via bodem en/of voedsel), cadmiumopname en cadmiumverdeling bij de pissebed Porcellio scaber na blootstelling gedurende een maand of twee maanden?

43 Leervraag Jojanneke (wi) In hoeverre sluit het materiaal dat ik ontwikkeld heb, voor de leerlingen die van 4 mavo naar 4 havo zijn gegaan, aan bij de individuele leerlingen?

44 Chantal (m&o) Hoe heeft de rage flessengooien zich chronologische verspreid in een bepaalde klas en wat voor type leerlingen doen mee aan zo n rage?

45 Hoofdvraag: Lotte (ne) Wat voor een invloed heeft het gebruik van signaalwoorden op de begrijpelijkheid van een tekst?

46 Lieneke (du) Onderzoekvraag: onderzoek in hoeverre de weergave van de terugkeer van de soldaat in de film Das Wunder von Bern realistisch weergegeven is in vergelijking met de leefomstandigheden van teruggekeerde soldaten in de periode vanaf 1954 in West-Duitsland.

47 Van onderzoeksvraag naar plan VRAAGSTRUCTUREN

48 1 THUISWERK - PATRONEN IN OZ-VRAGEN

49 Patronen in oz-vragen Onderzoeksonderwerpen: vaak dichtbij de leerling Veel vragen prikkelen de nieuwsgierigheid Gebruik van diagram gaat al best goed* Hoofdvragen verrassend scherp, maar kunnen vaak nog specifieker (afbakening). In vraag zou aanpak onderzoek en functie al herkenbaar zijn* Samenhangende structuur hoofdvraagdeelvragen bleek nog lastig* Deelvragen: kunnen specifieker/gesplitst of naar oriëntatie als nodig voor begrijpen hoofdvraag Inleiding (had ik niet gevraagd): wel gewenst*

50 Deelvragen Sommige deelvragen zijn eigenlijk vragen die vooraf gaan aan het onderzoek: die je in de oriëntatiefase moet beantwoorden om een goede hoofdvraag te kunnen stellen. Sommige deelvragen moeten nog verder opgesplitst worden in subdeelvragen maak van de deelvragenstructuur een boodschappenlijstje.

51 richting begeleidingsgesprek GOEDE ONDERZOEKSVRAAG

52 Patronen in voorlopige onderzoeksvragen oktober Oefening Wat is het verschil tussen A en B: A: Onderzoek wanneer je stekelbaarsjes het best kunt vangen B: Wat is het beste moment van de dag om stekelbaarsjes te vangen? Deelvragen : Hoeveel stekelbaarsjes zijn er door een persoon gevangen in week 1 van het jaar 2015 tussen 7 en 8 uur, 12 en 13 uur en 17 en 18 uur in sloot X te Hilversum? Idem sloot Y Idem sloot Z

53 Patronen in voorlopige onderzoeksvragen oktober Oefening Wat is het verschil tussen A en B? A: Hoe zien huidige kinderen van de basisschool de overgang naar het voortgezet onderwijs B: Hoe zien de leerlingen van groep 8 van alle basisscholen in Hilversum, schooljaar 2015/2016, volgens eigen zeggen de overgang naar het voortgezet onderwijs?

54 Patronen in voorlopige onderzoeksvragen oktober Oefening Wat is het verschil tussen A en B: A: Zijn er overeenkomsten tussen de manier waarop Rembrandt een interieur schildert en de manier waarop Van Gogh dat doet? B: Wat zijn de overeenkomsten tussen de manier waarop Rembrandt interieuren schildert en de manier waarop Van Gogh dat doet? Deelvragen: een aantal waarin telkens twee schilderijen vergeleken worden.

55 Patronen in voorlopige onderzoeksvragen oktober Oefening Wat is het verschil tussen A en B: A: Wat was de oorzaak van de economische crisis in de dertiger jaren van de vorige eeuw? B: Wat zijn de verschillen en wat de overeenkomsten tussen de verklaringen van econoom X, Y en Z van de economische crisis in de dertiger jaren van de vorige eeuw?

56 Criteria onderzoeksvraag Een echte vraag, niet een opdracht Een onderzoek, niet een opzoek Een open vraag, niet een ja/nee vraag komt voort uit nieuwsgierigheid naar een aspect van iets waar je al wat van afweet. Duidelijk over Functie, Soort onderzoek en Methode van dataverzameling (inclusief object van onderzoek) Nog meer???

57 goede onderzoeksvraag PS Deze afbeelding Een goede onderzoeksvraag geeft zoveel mogelijk informatie over WAT, WAARTOE (functie), WAAR en OP WELKE MANIER onderzocht gaat worden. MAAR het lukt niet altijd om dat als onderzoeksvraag in een nog begrijpelijke zin te formuleren. Het zijn dan de deelvragen die uitkomst bieden. Een onderzoeksvraag kan niet voldoende op z n waarde beoordeeld worden zonder de deelvragen (samen: de vraagstructuur).

58 Herhaling driehoek

59 Verder werken aan een gemeenschappelijke onderzoekstaal Belangrijke onderscheidingen in onderzoekstermen rond methodologie 1. Soort onderzoek 2. Methoden van dataverzameling 3. Functies van onderzoek

60 Verder werken aan een gemeenschappelijke onderzoekstaal Soort onderzoek - Literatuuronderzoek - Experimenteel onderzoek - Veldonderzoek

61 Verder werken aan een gemeenschappelijke onderzoekstaal Methode van dataverzameling - Observeren - Ondervragen - Bronnenanalyse (tekst en beeld)

62 Verder werken aan een gemeenschappelijke onderzoekstaal Functies van onderzoek - Beschrijvend - Verklarend: explorerend - Verklarend: toetsend

63 Gemeenschappelijke onderzoekstaal functies van onderzoek Beschrijvend - puur beschrijvend, wel logisch geordend - vergelijkend (verschil/overeenkomst tussen x en y?) - definiërend (tot welke klasse behoort x?) - evaluerend (wat heb je aan x in situatie S?) Verklarend: explorerend - waardoor kan x verklaard worden Verklarend: toetsend - Leidt x tot y?

64 Diagram typering onderzoek: Keuzemenu Deze afbeelding Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

65 Diagram typering onderzoek: Keuzemenu Deze afbeelding Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

66 AK: Wat is het verschil tussen de gemeten temperaturen op [dag, tijdstip] tussen de binnenstad van stad [X] en buitenwijken [A, B en C] van deze stad? Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

67 AK: Wat is het verschil tussen de gemeten temperaturen op [dag, tijdstip] tussen de binnenstad van stad [X] en buitenwijken [A, B en C] van deze stad? Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

68 NK: Als er meer groen dan steen is in een bepaalde ruimte dan zal de temperatuur in die ruimte sneller dalen dan wanneer er meer steen dan groen is. Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

69 NK: Als er meer groen dan steen is in een bepaalde ruimte dan zal de temperatuur in die ruimte sneller dalen dan wanneer er meer steen dan groen is. Maak je eigen driehoek Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

70 Maak je eigen driehoek Deze afbeelding AK: Wat zijn de overeenkomsten en wat de verschillen tussen de verklaringen die klimatologen [A, B en C] geven voor het verschil in temperatuur tussen meer- en minder dichtbebouwde delen van stad [X]? Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek (theoretische literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

71 Maak je eigen driehoek Deze afbeelding AK: Wat zijn de overeenkomsten en wat de verschillen tussen de verklaringen die klimatologen [A, B en C] geven voor het verschil in temperatuur tussen meer- en minder dichtbebouwde delen van stad [X]? Observatie Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Methode van data verzameling Interview / enquête verschil temperatuur binnenstad buitenwijken Verklarend: exploreren (komen tot verwachting of voorspelling) Functie van het onderzoek Analyse tekst- of beeldmateriaal Verklarend: toetsen (toetsen van verwachting /voorspelling) Literatuuronderzoek (theoretische literatuur) Experimenteel onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

72 Lopend huiswerk ONDERZOEK IN JOUW VAK, DOOR LEERLINGEN

73 Nieuw WON-paradigma Onderzoek in de vakken (vaklessen) Alvast nadenken over thema Zelf oefenen (zodat je lln kunt helpen) Houd onderzoekbaarheid in de gaten! Denen over organisatie en plannen

74 Doorlopende cursusopdracht: ontwikkelen en uitvoeren vakoverstijgende onderzoeksopdracht 1. Kies je doelgroep, onderzoeksonderwerp en (evt.) de onderzoeksmatige focus voor een onderzoeksopdracht (ontwerpeisen) 2. Ontwikkel de opdracht (ontwerpfase) 3. Voer de opdracht uit bij een groep leerlingen tussen januari en maart (testfase) 4. Evalueer het proces en de opbrengst en maak een verbeterplan (evaluatiefase) 5. Presenteer je bevindingen in de slotsessie van het scholingstraject (in april)

75 Criteria WAT IS EEN GOEDE ONDERZOEKSVRAAGSTRUCTUUR?

76 Het komen tot een weldoordacht onderzoeksplan: het trechtermodel (Uit Wientjes & Veenhoven, 2016) Deze afbeelding

77 Cirkelen rond de onderzoeksvraag onderzoeksplan uitdenken 0. Een onderzoeksthema kiezen / afbakenen Deze afbeelding 1. thema kiezen binnen de gestelde kaders 2. oriënteren: wat is er binnen het thema allemaal mogelijk 3. keuze maken voor behoorlijk ingeperkt thema 1. Formuleren voorlopige onderzoeksvraag met deelvragen 2. Formuleren aangescherpte vraag met bijpassende deelvragen 1. bepalen functie van de vraag, het soort onderzoek, de methode van dataverzameling) 2. preciezere hoofdvraag formuleren 3. deelvragen afleiden uit hoofdvraag 3. Onderzoeksplan opstellen (inclusief taak- en tijdsplanning) 4. Bijstellen vragen en onderzoeksplan (indien nodig)

78 Wat is een goede vraagstructuur? = hoofd-(onderzoeks-)vraag + deelvragen

79 Een relevante onderzoeksvraag: Deze afbeelding 1Een probleem waarvoor de oplossing niet voor het oprapen ligt: oplossing is niet googlebaar, onderzoek nog niet eerder uitgevoerd in deze specifieke context. Het probleem is relevant voor de leerling: past bij interesses en voorkeuren (intrinsieke motivatie) Uit de toelichting op de vraag blijkt wat al bekend is en wat nog niet (wat onderzocht gaat worden)

80 3. Deze afbeelding Een precieze onderzoeksvraag Een taalkundig eenduidig geformuleerde vraag: waarin het wat, waar, wie en wanneer duidelijk herkenbaar is die niet opener noch geslotener geformuleerd is dan noodzakelijk, gezien wat al bekend is en wat nog niet bekend is. Waar duidelijk uit af te leiden is wat de functie is (bv beschrijvend of verklarend) waar duidelijk uit op te maken is hoe het onderzocht gaat worden (via welke methode van dataverzameling)

81 Met bijpassende deelvragen Deelvragen zijn precies die vragen waarvan je de antwoorden nodig hebt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden niet meer, niet minder Uit de hoofdvraag kun je de deelvragen afleiden Uit de deelvragen kun je de hoofdvraag afleiden

82 Wat is een goede vraagstructuur? = hoofd-(onderzoeks-)vraag + deelvragen De vraagstructuur wordt gevolgd door een toelichting (in relatie tot het wat, waar, wie en wanneer) op: Functie onderzoeksvraag bv beschrijven, verklaren Soort onderzoek: literatuuronderzoek, veldonderzoek, experimenteel onderzoek Methode van dataverzameling: observeren, bevragen, analyse van teksten en beelden Plaats waar data verzameld worden bv: welke proef-/controlegroep, welke artikelen, welke gedichten.

83 De Berlijns Muur Oefening vraagstructuur

84 Oefening vraagstructuur Hoofd- (of onderzoeks-)vraag Om welke motieven vluchtten Oost-Duitsers over de muur naar West-Berlijn? Deelvragen 1. Waar lag de Berlijnse muur? a. Wanneer werd deze afgebroken? b. Waarom werd deze gebouwd? 2. Hoeveel mensen zijn er over de muur gevlucht? a. Hoe deden ze dat? b. Lukte het altijd? 3. Wat zijn de motieven van de mensen die vluchtten? a. Wat vind ik zelf van deze motieven?

85 Betere vraagstructuur Hoofd- (of onderzoeks-)vraag (beschrijvend, veldonderzoek, documentanalyse) Welke motieven om naar West-Berlijn te vluchten zijn er te vinden in drie verschillende dagboeken van vluchtelingen? Deelvragen 1. Welke motieven zijn er in dagboek 1? a. Welke motieven worden met zoveel woorden genoemd? b. Welke motieven zijn af te leiden uit de teksten? 2. Wat motieven zijn er in dagboek 2? a. Welke motieven worden met zoveel woorden genoemd? b. Welke motieven zijn af te leiden uit de teksten? 3. Wat motieven zijn er in dagboek 3? a. Welke motieven worden met zoveel woorden genoemd? b. Welke motieven zijn af te leiden uit de teksten?

86 Wat is goed leeronderzoek? HET DOORLOPENDE HUISWERK

87 OPDRACHT Richting begeleidingsgesprek met leerlingen: Dat leerlinggesprek in duo s/trio's voorbereiden door HIER EN NU een eerste nieuwsgierigheid te formuleren (hoe zou dat nou zitten met; hoe zou het kunnen komen dat; ) Driehoek tekenen bij je eigen onderzoeksopdracht Vooral goed letten op onderzoekbaarheid

88 Het doorlopende huiswerk WAT IS 'GOED LEER- ONDERZOEK'?

89 Goed leeronderzoek Intrinsiek motiverend wekt nieuwsgierigheid op Nieuwe vraag niet googlebaar F-s-m combinatie is als zodanig nieuw voor de leerling of heeft leerling nog niet toegepast binnen het vak of heeft leerling nog niet geoefend op het niveau (in de complexiteit) die aan de orde is Uitvoerbaar Voor de onderzoeker (kennis, vaardigheden, vak & onderzoek) Binnen beschikbare tijd

90 PS Wat is een goed leer-onderzoek? Krachtig aanstekelijk: het enthousiasme van de docent voor thema/onderwerp en/of onderzoek doen

91 RICHTING DE VOLGENDE KEER

92 Thuiswerk voorbereidend voor derde keer op do. 8 december 1. Lezen overige delen hoofdstuk 4, hoofdstuk Een vraagstructuur maken voor een onderzoekstaak, om zelf te oefenen 3. Denk alvast na wat je in één van je vwoklassen wilt uitvoeren 4. Eventueel vragen/opmerkingen over de literatuur noteren 5. Uiterlijk 28 november opsturen aan m.wijers@uu.nl of in je dropbox zetten

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek 2016-2017 WON-traject Randstad-Midden derde bijeenkomst Monica Wijers / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT PROGRAMMA

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Randstad, 2016-2017, bijeenkomst 2 Vincent Jonker, Annemarie Bronneman, Annemieke Wicherink WAT DOEN WE VANDAAG?

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 bijeenkomst 2 Vincent Jonker Centrum voor Onderwijs en Leren / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht

Nadere informatie

WON. vakgerichte onderzoeksdidactiek. regio Midden-Randstad. Bijeenkomst 6 11 april Monica Wijers

WON. vakgerichte onderzoeksdidactiek. regio Midden-Randstad. Bijeenkomst 6 11 april Monica Wijers WON vakgerichte onderzoeksdidactiek regio Midden-Randstad Bijeenkomst 6 11 april 2017 Monica Wijers / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT PROGRAMMA Programma 1. Pitches ll-onderzoek

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject Randstad 2016-2017 zesde bijeenkomst 23 februari 2017 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht Groep Annemie Arntz, en Oscar van den Bulk,

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject Randstad 2016-2017 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht Groep Clemens Bentlage, ec Manon Bontje,

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 derde bijeenkomst Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT PROGRAMMA

Nadere informatie

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011.

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011. Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011 Naam leerling: klas:. Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Organisatie 4 2. De

Nadere informatie

DUURZAAM LEREN Hoogbegaafdheidsdidactiek VO

DUURZAAM LEREN Hoogbegaafdheidsdidactiek VO DUURZAAM LEREN Hoogbegaafdheidsdidactiek VO Congres hoogbegaafdheid SLO Bijzonder Begaafd 10 november 2015 Heleen Wientjes Universiteit Utrecht en Heleen Wientjes VWO-didactiek h.wientjes@uu.nl Invalshoeken

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 zesde bijeenkomst 16 maart 2016 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 derde bijeenkomst Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT PROGRAMMA

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek

De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Randstad 2016-2017 vierde bijeenkomst 8 december 2016 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT

Nadere informatie

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016 Voorlichting 4-HAVO Profielwerkstuk 7 april 2016 Onderwerpen voorlichtingsbijeenkomst Wat is een profielwerkstuk (pws)? Het belang van het pws Alleen of samen? Onderwerpen van het pws Welke vorm heeft

Nadere informatie

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 6 Feedbackformulier voor onderzoeksplan. A. De inleiding. Van: Voor:

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 6 Feedbackformulier voor onderzoeksplan. A. De inleiding. Van: Voor: Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 6 Feedbackformulier voor onderzoeksplan Van: Voor: A. De inleiding Wordt de aanleiding van het onderzoek duidelijk beschreven? Wordt er een beschrijving gemaakt

Nadere informatie

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum ONDERZOEK DOEN HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl Naam Datum Onderzoeksvragen; uw keuze voor deze workshop Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen onderzoek doen en gedocumenteerd schrijven? Welke

Nadere informatie

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende

Nadere informatie

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek. Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van

Nadere informatie

Beoordelingsmodel bij een PWS binnen het natuurprofiel

Beoordelingsmodel bij een PWS binnen het natuurprofiel Beoordelingsmodel bij een PWS binnen het natuurprofiel Beoordelingsmoment 1 Oriënteren GO / NO GO Motivatie Onvoldoende: No go Voldoende 15 Goed 20 Zeer goed 25 Willen de leerlingen door in de huidige

Nadere informatie

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren

Nadere informatie

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen 9/21/ Rian Aarts & Kitty Leuverink

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen 9/21/ Rian Aarts & Kitty Leuverink Bron: Baarda, B. (2014) Dit is onderzoek! AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink 1 Inhoud bijeenkomst 2 Praktijkprobleem bespreken Onderzoeksdoel formuleren

Nadere informatie

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink Bron: Baarda, B. (2014) Dit is onderzoek! Inhoud bijeenkomst 2 Praktijkprobleem bespreken Onderzoeksdoel formuleren

Nadere informatie

PWS project VWO t/m 31 maart Naam:

PWS project VWO t/m 31 maart Naam: VWO 5 PWS project 27 t/m 31 maart 2017 Naam: Het profielwerkstuk: een goede start in V5! De komende week maken jullie een start met het PWS. In groepjes van drie of vier leerlingen kiezen jullie een CE-vak

Nadere informatie

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink. Waar moet je rekening mee houden?

AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink. Waar moet je rekening mee houden? Inhoud bijeenkomst 2 AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink Onderzoeksdoel formuleren Onderzoeksvragen (hoofdvraag met deelvragen) formuleren Bron: Baarda,

Nadere informatie

Uitwerkingen hoofdstuk 5

Uitwerkingen hoofdstuk 5 Uitwerkingen hoofdstuk 5 Oefening 1 Het beoordelen van de keuze voor methoden van dataverzameling Freek richt zich met zijn dataverzameling alleen op de verpleegkundigen in het ziekenhuis. Hij had echter

Nadere informatie

AANDACHT VOOR JOUW TALENT! INFO VOOR HET VWO EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN

AANDACHT VOOR JOUW TALENT! INFO VOOR HET VWO EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN AANDACHT VOOR JOUW TALENT! INFO VOOR HET VWO EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN ATHENEUM EN GYMNASIUM OP HET RIJSWIJKS LYCEUM MET AANDACHT VOOR HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN Onze school is een afspiegeling van de bevolking

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2016-2017 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Planning 10 Informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING In de tweede fase

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4 Handleiding profielwerkstuk Mavo 4 2018 2019 Inleiding: Je gaat dit jaar een profielwerkstuk maken. Het doel van het profielwerkstuk is dat je leert op een zelfstandige manier onderzoek te doen. Daarnaast

Nadere informatie

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp

Nadere informatie

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering VO-congres, 29 maart 2018 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Cindy Poortman: c.l.poortman@utwente.nl Programma

Nadere informatie

Onderzoek doen 1. Algemene start

Onderzoek doen 1. Algemene start Onderzoek doen 1. Algemene start 1 Waar ga je onderzoek naar doen? Wat wil je dus te weten komen? Begin datum + tijd Klaar datum + tijd Oriënteren Voorbereiden Schrijf op: 1. Ik ga een onderzoek naar 2.

Nadere informatie

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren

AOS docentonderzoek. Rapporteren en presenteren Het forum AOS docentonderzoek Rapporteren en presenteren Wanneer is je onderzoek geslaagd? Evalueren en beoordelen Oefening 4 (pagina 316 of 321) Rapporteren en presenteren Verspreiding van resultaten

Nadere informatie

Startbijeenkomst ptaak jaar 2. Ontwerpen en innoveren

Startbijeenkomst ptaak jaar 2. Ontwerpen en innoveren Startbijeenkomst ptaak jaar 2 Ontwerpen en innoveren Wat is het doel? Hoe gaan we dat doel bereiken? Met extra aandacht voor Ontwerponderzoek Dataverzamelingsmethoden Interviewen Toetsen van leereffect

Nadere informatie

Praktijkboek CKV onderzoek

Praktijkboek CKV onderzoek Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Praktijkboek CKV onderzoek, edumap.nl 1 Voorblad Inhoudsopgave, totaal pagina s inclusief 1 invulschema s Stappenplan voor CKV onderzoek

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

Van PO (Primair Onderwijs) naar VO (Voortgezet Onderwijs)

Van PO (Primair Onderwijs) naar VO (Voortgezet Onderwijs) Van PO (Primair Onderwijs) naar VO (Voortgezet Onderwijs) 2017-2018 Waar gaat het om vanavond? Praktisch: hoe gaat de overgang van PO naar VO? VO: welke niveaus zijn er? Verwachtingen: hoe komt een advies

Nadere informatie

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano Informatiebrochure Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano 2011-2012 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Het profielwerkstuk 4 Beoordelingsmomenten 6 Het schriftelijk verslag 7 Eindbeoordeling profielwerkstuk 8 2

Nadere informatie

Hoe zou je dit vertellen aan iemand die er vandaag niet bij is? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: Vragen die: Ben je het er mee eens?

Hoe zou je dit vertellen aan iemand die er vandaag niet bij is? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: Vragen die: Ben je het er mee eens? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: 1 2 Welke strategie heb je gebruikt? 3 Ben je het er mee eens? Ben je het er mee oneens? 4 Zou je die vraag aan de klas kunnen stellen? 5 Kun je je 6 Wil 7 oplosmethode

Nadere informatie

Schema van een praktijkgericht juridisch onderzoek 18 Schema s van vier typen beroepsproducten 20

Schema van een praktijkgericht juridisch onderzoek 18 Schema s van vier typen beroepsproducten 20 Schema van een praktijkgericht juridisch onderzoek 18 Schema s van vier typen beroepsproducten 20 1 Een onderzoeksmodel voor praktijkgericht juridisch onderzoek 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Begripsbepalingen

Nadere informatie

Leergang AOS - Bijeenkomst 2 26 november 2015 Ari de Heer Hans Poorthuis Larike Bronkhorst

Leergang AOS - Bijeenkomst 2 26 november 2015 Ari de Heer Hans Poorthuis Larike Bronkhorst Leergang AOS - Bijeenkomst 2 26 november 2015 Ari de Heer Hans Poorthuis Larike Bronkhorst Programma en doelen bijeenkomst 1. Uitwisselen peerfeedback 2. Doordenken onderzoeksopzet 3. Vooruitblik startreviews

Nadere informatie

Bloom. Taxonomie van. in de praktijk

Bloom. Taxonomie van. in de praktijk Bloom Taxonomie van in de praktijk De taxonomie van Bloom kan worden toegepast als praktisch hulpmiddel bij het differentiëren in denken en doen. Het helpt je om in je vraagstelling een plaats te geven

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016 Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Langetermijnplanning 10 Overzicht informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING

Nadere informatie

Feedback. KunstEnCultuur

Feedback. KunstEnCultuur Feedback visie KunstEnCultuur Reactieformulier Curriculum.nu visie Ontwikkelteam heeft de eerste ontwikkelsessie achter de rug (14-16 maart) en heeft daarin een conceptvisie opgesteld voor het leergebied.

Nadere informatie

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Verwachtingen voor vandaag Wat kom je halen? Denken individueel Delen in duo s Uitwisselen post-it s Feedback Feedback: het geven van informatie over het leren,

Nadere informatie

Handleiding voor de leerling

Handleiding voor de leerling Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek

Nadere informatie

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012 Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. De tijdlijn 3. De verschillende fasen 4. Onderwerp zoeken 5. Informatie zoeken 6. Nog 10 tips 7. De beoordeling

Nadere informatie

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument

Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument Het doel van deze opdracht is nagaan of je instrument geschikt is voor je onderzoek. Het is altijd verstandig

Nadere informatie

Kwartet Hofcultuur. Willemien Cuijpers en Marie Thérèse van de Kamp, Interfacultaire Lerarenopleiding, UvA

Kwartet Hofcultuur. Willemien Cuijpers en Marie Thérèse van de Kamp, Interfacultaire Lerarenopleiding, UvA Expertisecentrum Kunsttheorie www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl. Kwartet Hofcultuur Middels deze opdracht vatten de leerlingen eerst voor henzelf een aantal belangrijke aspecten omtrent de kunst en

Nadere informatie

Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan

Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Bijlage. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Naam student: Dominique van Maas Naam afstudeerbegeleider: Ceciel Zandee Naam tweede beoordelaar: Winifred Paulis Datum: 19-01-014 Voorlopige titel onderzoek

Nadere informatie

Methodologie & Profielwerkstukken

Methodologie & Profielwerkstukken Methodologie & Profielwerkstukken Erik Heijmans, WUR Arjen Nawijn, STOAS Sander Poort, CLV September 2014 Christelijk Lyceum Veenendaal, 2014 1. Onderzoeksprojecten soorten en doelen Twee soorten onderzoeksprojecten:

Nadere informatie

EEN WERELD AAN TALENTEN! VWO/HB ONDERWIJS

EEN WERELD AAN TALENTEN! VWO/HB ONDERWIJS EEN WERELD AAN TALENTEN! VWO/HB ONDERWIJS Onze school is een afspiegeling van de bevolking in een grootstedelijk gebied en daar zijn we trots op. Wij gaan ervan uit dat we goed zijn dankzij onze verschillen.

Nadere informatie

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback Aanleiding De lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen werkt mee aan het SURF-project Nonsatis scire. In het kader van dit project wordt een pilot

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUKBOEKJE

PROFIELWERKSTUKBOEKJE PROFIELWERKSTUKBOEKJE HAVO/ATHENEUM 2012/2013 Naam: Klas: HET PROFIELWERKSTUK LEERLINGENBOEKJE HAVO4/ATHENEUM 5 2012-2013 Een van de onderdelen van het examen is het profielwerkstuk (PWS). In dit werkstuk

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 7

Inhoudsopgave. Voorwoord 7 Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 Beginselen van academisch-juridisch onderzoek 9 1.1 Academisch-juridisch onderzoek 9 1.2 Verschillen met ander juridisch onderzoek 10 1.3 Het onderzoeksproces 11 1.4 Eisen waaraan

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUK VWO

PROFIELWERKSTUK VWO PROFIELWERKSTUK VWO 2017-2018 Beste 5 VWO-er, Het profielwerkstuk (PWS) is onderdeel van je eindexamen en kan worden gezien als een afsluiting van de kennis- en vaardigheden die je op het VWO tot je hebt

Nadere informatie

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Beste bovenbouw-leerlingen, Hieronder vindt je het toetsrooster van de afdelingen VMBO-TL, HAVO en VWO voor alle toetsweken van dit schooljaar. Met behulp hiervan

Nadere informatie

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4 Handleiding profielwerkstuk Mavo 4 2019 2020 Inleiding: Je gaat dit jaar een profielwerkstuk maken. Het doel van het profielwerkstuk is dat je leert op een zelfstandige manier onderzoek te doen. Daarnaast

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit

Cultuureducatie met Kwaliteit ontwerp fourpack Cultuureducatie met Kwaliteit Onze ambities 1 2 3 Stappenplan Het kwadrant Drie domeinen 1 Intake 5 Scholingsactiviteiten VERBREDEN 2 Assessment 6 Meerjarenvisie In huis 3 Ambitiegesprek

Nadere informatie

Het Sectorwerkstuk. Naam leerling

Het Sectorwerkstuk. Naam leerling Het Sectorwerkstuk Nakijkboekje: Naam leerling Naam docent Titel werkstuk Het werkstuk wordt nagekeken met behulp Van de formulieren in dit boekje door de begeleider en eventueel (afspreken!) een andere

Nadere informatie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Bijeenkomst afstudeerbegeleiders 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Doel deel II bijeenkomst vandaag Afstudeerbegeleiders zijn geinformeerd over inhoud Medmec jaar vier (scriptievaardigheden) Afstudeerbegeleiders

Nadere informatie

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet

Nadere informatie

1. Inleiding. Hallo allemaal,

1. Inleiding. Hallo allemaal, 1. Inleiding Hallo allemaal, Voor jullie ligt het carrouselboekje voor 2 VMBO-t. Met dit boekje willen wij jullie en je ouders zo vroeg mogelijk inlichten over het verloop van dit schooljaar, 2010 2011,

Nadere informatie

Vaardigheden - Enquête HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Vaardigheden - Enquête HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Vaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705

Vaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705 Vaardigheden - Enquête HV 2 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Onderzoekende School Bachelorproef in co-creatie door studenten kleuteronderwijs en basisscholen

Onderzoekende School Bachelorproef in co-creatie door studenten kleuteronderwijs en basisscholen Onderzoekende School Bachelorproef in co-creatie door studenten kleuteronderwijs en basisscholen Sofie Michels & Bénédicte Vanblaere Situering Lerarenopleiding kleuteronderwijs AHS: grootschalige curriculumhervorming

Nadere informatie

Je voelt je snel thuis op het Sondervick

Je voelt je snel thuis op het Sondervick Je voelt je snel thuis op het Sondervick ik op het Sondervick jij op het Sondervick wij op het Sondervick Voor de toekomstige brugklasser Het Sondervick College Welkom bij het Sondervick College! Misschien

Nadere informatie

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen

Nadere informatie

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten Beoordeling Te behalen Behaald 1. Past het onderwerp/ontwerp bij het vak/de vakken? 1 Herkenbaarheid van het vak of de vakken. Past het onderwerp

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3

Pre-Academisch Onderwijs. Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3 Pre-Academisch Onderwijs Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3 OVERZICHT MODULES LEERJAAR 2 Wetenschapsfilosofie In deze module zul je naast de kennis over wetenschapsfilosofie,

Nadere informatie

Wat is een sectorwerkstuk?

Wat is een sectorwerkstuk? Het sectorwerkstuk Wat is een sectorwerkstuk? Bij het sectorwerkstuk gaat het om een vakoverstijgende thematiek die past binnen de sector. Het onderwerp moet gaan over een maatschappelijk relevant thema

Nadere informatie

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Beoordelingsmodel Profielwerkstuk Lyceum Elst Deel 1: onderzoeksvoorstel (havo/vwo)

Beoordelingsmodel Profielwerkstuk Lyceum Elst Deel 1: onderzoeksvoorstel (havo/vwo) Beoordelingsmodel Profielwerkstuk Lyceum Elst 2016-2017. Deel 1: onderzoeksvoorstel (havo/vwo) Afspraken Om te worden beoordeeld, moet worden voldaan aan de volgende voorwaarden: 1) Het onderzoeksvoorstel

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen

Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen Ondersteuning stap voor stap bij zelfstandig onderzoek doen door Henk Ankoné, SLO De uitgebreidere stappenplannen voor het doen van onderzoek gaan uit van ongeveer

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 vierde bijeenkomst 5 januari 2016 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT

Nadere informatie

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren.

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Bij het doen van onderzoek onderscheid je vier fasen: 1 De fase van voorbereiding 2 De fase van uitvoering 3 De

Nadere informatie

Onderzoeksvraag Uitkomst

Onderzoeksvraag Uitkomst Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen

Nadere informatie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het

Nadere informatie

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN HET PROFIELWERKSTUK 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN Schooljaar 2013-2014 1 Het profielwerkstuk. Inleiding. Een van de verplichte onderdelen van het schoolexamen is het maken van een profielwerkstuk.

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties Deel ; Conclusie Als je klaar bent met het analyseren van de onderzoeksresultaten, kun je beginnen met het opstellen van de conclusie(s), de eventuele discussie en het eventuele advies. In dit deel ga

Nadere informatie

TWEEDETAALVERWERVING EN NT2-DIDACTIEK

TWEEDETAALVERWERVING EN NT2-DIDACTIEK TWEEDETAALVERWERVING EN NT2-DIDACTIEK AZC Dronten 2016-2017 Bijeenkomst 1 Lies.Alons@itta.uva.nl 1 ONDERWERPEN Scholing 2016-2017 De context van tweedetaalverwerving Didactiek in de NT2-les De praktijkopdracht

Nadere informatie

Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet.

Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet. Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet. Verwonderen.. Werkvorm Welk plaatje voelt warmer of kouder aan? Noteer dit Controleer met infrarood thermometer Wat gaat

Nadere informatie

HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom

HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom Inhoud Mijn onderzoek Aanleiding Het 6E-model (Windels, 2012) Mijn eigen ontwerp oppervlakte

Nadere informatie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie onderzoek doen 4 Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie Hoe je de terugblik op een training leerzaam en effectief kunt maken Door Suzanne Verdonschot en Marjolein van Vossen Evalueren van

Nadere informatie

kunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas...

kunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas... Naam:... Klas... Afsluiting 5 Havo / 6VWO In periode 2, 3 en 4 gaan jullie werken aan een eigen thema om het vak af te sluiten. De volgende onderdelen zullen aan bod komen: - eigen werk rond thema + logboek

Nadere informatie

Wat is een sectorwerkstuk?

Wat is een sectorwerkstuk? Het sectorwerkstuk Wat is een sectorwerkstuk? Bij het sectorwerkstuk gaat het om een vakoverstijgende thematiek die past binnen de sector. Het onderwerp moet gaan over een maatschappelijk relevant thema

Nadere informatie

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar

Nadere informatie

De jonge onderzoeker in het VWO

De jonge onderzoeker in het VWO De jonge onderzoeker in het VWO vakgerichte onderzoeksdidactiek WON-traject regio Zuid 2015-2016 vijfde bijeenkomst 1 maart 2016 Vincent Jonker / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht DE ACTUALITEIT

Nadere informatie

Creativiteit, kun je dat afdwingen?

Creativiteit, kun je dat afdwingen? Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken.

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. welkom Binnen een co-creatie ontwikkel je samen met een leerkracht een antwoord op de vraag van de school vanuit

Nadere informatie