PROGRAMMA BEGROTING 2017

Transcriptie

1 PROGRAMMA BEGROTING 2017

2

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 4 SAMENVATTING 5 1. Algemeen 1.1 Politieke structuur College en ambtelijke organisatie 10 PROGRAMMAPLAN 2 Programmaplan Sociaal domein Economie Ruimte, wonen en leven Bestuur Bedrijfsvoering 74 3 Paragrafen 3.1 Paragraaf lokale heffingen Paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Paragraaf financiering Paragraaf bedrijfsvoering Paragraaf verbonden partijen Paragraaf grondbeleid Diverse overzichten 4.1 Overzicht incidentele baten en lasten Overzicht van baten en lasten Overzicht van baten en lasten 2017 naar taakvelden Overzicht van baten en lasten naar kostensoorten Overzicht van baten en lasten naar kostensoorten (per programma) Geprognosticeerde balans Algemene dekkingsmiddelen 158 BIJLAGEN 5.1 Investeringen Overzicht eigen financieringsmiddelen (reserves) Overzicht eigen financieringsmiddelen (voorzieningen) Overzicht stortingen en onttrekkingen aan reserves meerjarig Ombuigingenlijst Lijst met afkortingen Raadsvoorstel en besluit 172

4 VOORWOORD Hoogerheide, oktober Hierbij presenteert het College van Burgemeester en Wethouders u de Programmabegroting 2017 en het meerjarenperspectief 2018 t/m In de afgelopen periode zijn opnieuw diverse kwaliteitsslagen doorgevoerd. Het is goed om te constateren dat de Programmabegroting 2017 naadloos aansluit op het collegewerkprogramma Ook zijn er meer meetbare gewenste maatschappelijke effecten en prestaties benoemd. Daarnaast zijn diverse wijzigingen in de BBV-regelgeving doorgevoerd met het doel de vergelijkbaarheid van diverse financiële gegevens tussen gemeenten te vergroten. Naar de mening van het College van Burgemeester en Wethouders zorgt dit ervoor dat Uw Raad beter in staat wordt gesteld haar kader stellende en controlerende rol te vervullen. Er is meer en beter inzicht in en antwoord gegeven op de vragen: Wat willen we bereiken?, Wat gaan we daarvoor doen? en Wat mag het kosten?. Vanzelfsprekend geeft deze Programmabegroting een transparant inzicht in de consequenties voor de gemeentelijke financiële huishouding. Het College van Burgemeester en Wethouders streeft naar een gezond én financieel sluitend meerjarenperspectief. Samen met Uw Raad heeft het college steeds keuzes gemaakt om een realistisch financieel beeld te scheppen dat past bij de gewenste maatschappelijke doelstellingen. De komende jaren blijft het belangrijk om alert en scherp te blijven op zaken die in maatschappelijk opzicht evolueren en die al dan niet om een snelle adequate oplossing vragen. Het financieel perspectief vanaf 2017 sluit positief. De beleidsmatige en financiële uitdagingen welke ons wachten, zullen we nadrukkelijk volgen en, waar nodig, bijsturen. We doen dit samen met en voor uw raad voor Woensdrecht en haar inwoners en verder betrokkenen. Namens het College van Burgemeester en wethouders. M.P. Groffen Wethouder financiën. 4

5 SAMENVATTING Hierbij presenteert het college u de Programmabegroting voor 2017 en het meerjarenperspectief voor de periode In lijn met Coalitieakkoord, Collegewerkprogramma en Perspectievennota realiseert het college de gestelde doelen binnen de diverse programma s, thema s en producten op inhoud en binnen de financiële kaders. In deze samenvatting worden die zaken benoemd, die het college expliciet onder de aandacht van de gemeenteraad wil brengen en waarover op onderdelen expliciete besluitvorming wordt gevraagd. Inzicht wordt gegeven in de beoogde doelen en te bereiken resultaten binnen de 5 programma s, de thema s, de producten en hun financiële kaders. Deze programmabegroting is opgebouwd vanuit de processtappen: Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Wat zijn de financiële gevolgen? Een verdere verbeterslag is gemaakt in het inzichtelijker maken van de beoogde (maatschappelijke) resultaten per programma. Tevens zijn per product de financiële baten en lasten toegevoegd en wordt inzicht gegeven in de geraamde investeringen. Na een algemene beschrijving van politieke structuur en organisatie in hoofdstuk 1 wordt in hoofdstuk 2 per programma aangegeven wat de beoogde doelen zijn. In elk programma is een paragraaf kansen en risico s opgenomen. Deze paragraaf is een actualisatie van de in de Programmabegroting en Jaarrekening 2015 opgenomen kansen en risico s. Per programma zijn tevens de financiële gevolgen (baten en lasten) vermeld en worden indicatoren per product op hoofdlijnen toegelicht. De Programmabegroting 2017 is ingericht volgens het nieuwe BBV, dat vanaf 1 januari 2017 van kracht is. De wijzigingen van het BBV komen voort uit adviezen van de commissie Depla en beogen onder andere het versterken van de kader stellende en controlerende taak van de raad en verbetering van de vergelijkbaarheid tussen gemeenten. De wijzigingen zijn gericht op de onderdelen taakvelden; beleidsindicatoren; kosten van overhead; verbonden partijen; financiële kengetallen en geprognotiseerde balans; vervallen onderscheid investeringen met economisch en maatschappelijk nut; rentetoerekening en economische categorieën (kostensoorten). Naast een aantal -conform BBV- verplichte staten, die opgenomen zijn in hoofdstuk 4 bevat hoofdstuk 3 de paragrafen waarin toelichting wordt gegeven op belangrijke beleidsgebieden. In bijlage 5.5 is de stand van zaken ombuigingen opgenomen. Per saldo resteert nog een ombuigingsopdracht in programma Ruimte, wonen en leven. Programmaplan Binnen programma Sociaal Domein ligt de nadruk op de verdere professionalisering van de transformatie. Integrale ondersteuning van een gezin met een bijdrage vanuit alle beleidsvelden leidt tot betere en goedkopere dienstverlening met verbetering van de kwaliteit. In programma Economie ligt de nadruk op de uitvoering van de Economische visie, de bestrijding van de leegstand en branding van de Brabantse Wal. In het Programma Ruimte, wonen en leven wordt gestreefd naar het benutten van kansen in het kader van de duurzaamheid door energiebesparingen, in de opstelling van de omgevingsvisie als gevolg van de omgevingswet en integrale ondersteuning op maat in leefbare kernen. In het programma Bestuur staan bestuurskracht, overheidsparticipatie en dienstverlening 5

6 centraal. Tenslotte geeft programma Bedrijfsvoering inzicht in de verdere ontwikkeling en professionalisering van de organisatie en financiële indicatoren. Per programma wordt een aantal investeringen benoemd, waarvan wordt voorgesteld deze direct ten laste te brengen van de Algemene Reserve. In de Perspectievennota hebben we u hierover geïnformeerd. Voor 2017 betreft dit een totaalbedrag van ,- (zie ook bijlage 5.1). Voor 2017 is een totaal aan investeringen begroot van 1,8 miljoen. Enkele belangrijke investeringen, die beoogd zijn, betreffen binnen programma Sociaal Domein, definitieve huisvesting integrale toegang en nieuwbouw basisschool De Poorte; in programma Economie de investering in het Streekhuis Brabantse Wal; binnen het programma Ruimte, Wonen en Leven wordt met name genoemd de investeringen in het buitenbeheer (wegen en riolering) ter grootte van 1,3 miljoen; in programma Bestuur met name de investeringen t.b.v. de Toekomstvisie. In programma Bedrijfsvoering tenslotte worden investeringen voorzien t.b.v. gebouwenbeheer en archiveringseisen. Conform het collegewerkprogramma wordt de lastendruk jaarlijks jaarlijks verhoogd met maximaal het inflatiepercentage; het aantal gratis tikken bij de milieustraat is m.i.v verhoogd van 2 naar 3. Belangrijk uitgangspunt bij de realisatie van onze doelstellingen en effecten is het voeren van een goed financieel beleid teneinde een sluitende (meerjaren)begroting te realiseren met een in financieel opzicht gezond meerjarenperspectief. Met het huidige meerjarenperspectief zijn we als college daarin geslaagd. Bij de Perspectievennota werd reeds een nagenoeg meerjarig positief financieel perspectief gepresenteerd. Sindsdien zijn er diverse mutaties geweest, die geleid hebben tot de in onderstaande tabel vermelde, geactualiseerde ramingen. Omschrijving/ begrotingsjaar ssaldo na vaststelling Perspectievennota Mutaties na vaststelling Mutaties a.g.v. besluiten van college en gemeenteraad Mutaties a.g.v. moties gemeenteraad vergadering d.d. 14 juli Mutaties o.b.v. overeenkomsten en wettelijke verplichtingen Raming van additionele opbrengsten Actualisatie van geraamde belastingopbrengsten Mutaties a.g.v. reguliere begrotingswerkzaamheden Mutatie a.g.v. amendement gemeenteraad vergadering d.d. 10 nov Geactualiseerd saldo Programmabegroting 2017 en meerjarenperspectief 2018 t/m

7 Allereerst heeft de Septembercirculaire een positief meerjarig financieel effect. Daarnaast heeft een aantal van de in de Perspectievennota genoemde risico s zich geëffectueerd met een negatief effect op het resultaat. Mutaties in de opbrengsten van belastingen worden veroorzaakt door een lagere raming van de inflatiecorrectie. De ambities binnen de programma s zijn hoog omdat (wettelijke) eisen toenemen evenals maatschappelijke verwachtingen. Uitgaande van de in de rapportage 1 e en 2 e kwartaal Sociaal Domein geraamde positieve financiële saldo van ruim 1,1 miljoen binnen het sociaal domein wordt vooralsnog voor het jaar een totaal financieel saldo geraamd van ,-. Ontwikkeling indicatoren en ratio s Ofschoon nu pas gestart wordt met het meten van en rapporteren over, binnen de programma s opgenomen BBV-indicatoren, geven de waarden van deze indicatoren overall gezien een positief beeld. Ook de ontwikkeling van de vijf financiële indicatoren in de begrotingsperiode is als positief te kwalificeren. Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Uitgaande van opwaartse bijstelling van risico s en aanwending t.b.v. investeringen resulteert een weerstandsratio per eind 2017 van afgerond 1,4. In deze berekening is de door de raad vastgestelde reserve Sociaal Domein meegenomen. Resumerend wordt vastgesteld, dat in de begrotingsperiode een meerjarig positief financieel perspectief wordt presenteren, met inachtneming van de risico s die worden gelopen. Risico s die in deze begroting opwaarts bijgesteld zijn t.o.v. de Jaarrekening Desondanks wordt voldaan aan de door de raad gestelde norm, waaraan de weerstandsratio dient te voldoen. Verbreding in = uit binnen Sociaal Domein In de Perspectievennota is aangekondigd, dat het college zal onderzoeken in hoeverre een integrale verbreding van het Sociaal Domein in financiële zin oftewel verbreding van het principe in-uit meer mogelijkheden tot flexibiliteit, monitoring en sturing biedt. Dat onderzoek heeft ertoe geleid, dat de voorliggende Programmabegroting 2017 is uitgewerkt op basis van de verbreding van het principe in=uit over het totale Sociaal Domein, exclusief BUIG. Dit betekent, dat er op alle Sociaal Domeinbudgetten niet meer wordt uitgegeven dan dat er aan (rijks)inkomsten wordt ontvangen en dat de financiële voor- en nadelen aan het eind van het jaar over de desbetreffende producten worden gesaldeerd. Eventuele tekorten worden verrekend met de reserve Sociaal Domein. Eventuele overschotten komen ten gunste van de algemene middelen (de reserve Sociaal Domein wordt derhalve niet aangevuld). In het kader van de opstelling van de Programmabegroting 2018 e.v. zou bezien kunnen worden in hoeverre handhaving van de reserve Sociaal Domein nog noodzakelijk c.q. wenselijk is. 7

8 Schematisch is de uitbreiding als volgt weer te geven: Vaststellen subsidieplafond 2017 Op grond van de algemene subsidieverordening gemeente Woensdrecht stelt de raad jaarlijks het subsidieplafond vast. Voor de subsidieperiode 2017 stellen wij u voor de subsidieplafonds per thema als volgt vast te stellen: Thema: Subsidieplafond 2017 Subsidieplafond 1 Sociale Samenhang Maatschappelijke Participatie Sport (Amateur) Kunst Cultuur Ontplooiing Totaal: Het subsidieplafond voor de bovengenoemde thema s is in deze Programmabegroting 2017 meerjarig voor eenzelfde bedrag opgenomen. Daarnaast is er jaarlijks voor de subsidieregeling Eenmalige subsidies Woensdrecht beschikbaar. 8

9 1. Algemeen 1.1 Politieke structuur Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 is in Woensdrecht een ABZ-CDA-VVD coalitie gevormd. Het coalitieakkoord heeft de titel "Samen voor Woensdrecht" meegekregen. De verdeling van de 19 zetels in de gemeenteraad van Woensdrecht is als volgt: Algemeen Belang Zuidwesthoek (ABZ) 7; Christen-Democratisch Appèl (CDA) 3; Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) 3 zetels; Partij van de Arbeid (PvdA) 2; D66 Zuidwesthoek (D66) 2 en Alle Kernen Troef (AKT) 2 zetels. Ter voorbereiding op de vergaderingen van de raad zijn drie raadscommissies ingesteld, de opinieraden voor Ruimte, Samenleving en Bestuur. De bespreking in de opinieraden vindt plaats in twee delen, één informerend en één opiniërend. Aansluitend aan de laatste opinieraad wordt een besluitraad gehouden. Dit is een officiële vergadering van de raad, waarin besluiten worden genomen over die voorstellen, waar de raad het unaniem mee eens is. Voorzitter: Griffier: drs. J.J.C. Adriaansen (burgemeester) C. Adriaanse Raadsleden Algemeen Belang Zuidwesthoek (ABZ) M.P.M. Schuurbiers, A.L. Kools, A.M. van Zweden-Timmermans, M.R.G. Adriaansen, A.C.M. Buijsen, M.M.E. van Eekeren en A.P.C.M. Gelten Christen-Democratisch Appèl (CDA) J.A. Pijnen, L.J.C.L. de Vos en E.C.M. van Wezel Democraten 66 (D66) K. Suijkerbuijk en S.P.C. Musters Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) E.J.M. Bolders, R.A.H. Boussen en H.S. Kielman Partij van de Arbeid (PvdA) C. Jaspers en M.E. de Lange Alle Kernen Troef (AKT) L.M. Bolders en A.M. Mathijssen 9

10 1.2 College en ambtelijke organisatie Het college van Woensdrecht bestaat uit de burgemeester en vier wethouders. Elk lid van het college heeft een deel van het takenpakket in zijn portefeuille. Het college vergadert wekelijks op dinsdag. De gemeentesecretaris is naast directeur van de ambtelijke organisatie ook secretaris van het college. De secretaris is als adviseur aanwezig bij de wekelijkse collegevergaderingen. College van burgemeester en wethouders en portefeuilleverdeling Burgemeester: drs. J.J.C. Adriaansen Openbare orde en veiligheid, Dienstverlening en burgerzaken, Regionale samenwerking, Communicatie algemeen, Bestuurlijke en juridische zaken, Aviolanda en Handhaving Wethouders: J.P.M. de Waal Ruimtelijke ordening, Landschap en natuur, Bouwzaken, (1 e locoburgemeester) Personeel en organisatie, Economische zaken, Accommodatiebeheer en Sport M.P. Groffen Financiën, Belastingen, Grondzaken, Centrale inkoop, (2 e locoburgemeester) Evenementen, Toerisme en recreatie, Branding Brabantse Wal, Grensoverschrijdende contacten, Informatisering en automatisering L.G.M. van der Beek Onderwijs, Integraal jeugdbeleid, Welzijn, Sociale Zaken (3 e locoburgemeester) en Zorg J.M.A. van Agtmaal Milieu, Openbare werken (inclusief afvalverwijdering), (4 e locoburgemeester) Verkeer en vervoer, Volkshuisvesting, Cultuur en Monumenten, idop s en Leefbaarheid Gemeentesecretaris: A.P.E. Baart MBA Managementteam A.P.E. Baart MBA algemeen directeur (voorzitter) P. Adriaensen afdelingshoofd Beleid- & Planvorming (waarnemend) mr. M.P. van Dort afdelingshoofd Publiekszaken T.J.M. Jansen afdelingshoofd Interne dienstverlening drs. ing. K. de Vries afdelingshoofd Beheer collectieve voorzieningen (a.i) drs. J.A.G. Gommers MBA QT concern controller Ondernemingsraad De Ondernemingsraad (OR) van de gemeente Woensdrecht bestaat uit zeven leden. In de kiesgroep gemeentepersoneel is de Abva/Kabo met één lid en de vrije lijst met zes leden vertegenwoordigd. Ook is er een ambtelijk secretaris. De OR is in 2014 gekozen. 10

11 2. PROGRAMMAPLAN Wijzigingen Besluit en Verantwoording (BBV) per 1 januari 2017 De begroting 2017 is ingericht volgens het nieuwe BBV, dat vanaf 1 januari 2017 van kracht is. Hieronder worden de wijzigingen uiteengezet en de effecten hiervan voor de begroting. Aanleiding De wijzigingen van het BBV komen voort uit adviezen van de commissie Depla en beogen onder andere het volgende: Versterking van de kader stellende en controlerende taak van de raad; Verbetering van vergelijkbaarheid tussen gemeenten. Wijzigingen De wijzigingen richten zijn op de volgende onderdelen: 1. Taakvelden; 2. Beleidsindicatoren; 3. Kosten van overhead; 4. Verbonden partijen; 5. Financiële kengetallen en geprognotiseerde balans; 6. Vervallen onderscheid investeringen met economisch en maatschappelijk nut; 7. Rentetoerekening; 8. Economische categorieën (kostensoorten). 1. Taakvelden Vanaf de begroting 2017 is het verplicht om de begrotingscijfers ook te presenteren naar de wettelijk verplichte taakvelden. Er zijn 53 taakvelden. De activiteiten die een gemeente uitvoert zijn ondergebracht in deze taakvelden. Doordat deze taakvelden voor alle gemeenten verplicht zijn, wordt de vergelijkbaarheid tussen gemeenten vergroot. In de begroting is een afzonderlijk overzicht van de taakvelden opgenomen. 2. Beleidsindicatoren Er zijn 39 indicatoren die voor alle gemeenten zijn voorgeschreven. Deze indicatoren moeten in elke begroting en jaarrekening terugkomen. Deze indicatoren zijn openbaar en worden ontsloten via de website waarstaatjegemeente.nl. Per indicator is aangegeven: cijfers van de gemeente Woensdrecht, cijfers van alle gemeenten en gemeenten met minder dan inwoners en jaar van laatste meting. De door BBV, vanaf deze Programmabegroting 2017, verplicht gestelde beleidsindicatoren zijn per product opgenomen. De vermelde cijfers zijn afkomstig van de (in het BBV-besluit genoemde) externe organisaties en betreffen de bij die externe organisaties bekend zijnde, meest recente cijfers. Deze cijfers worden gepubliceerd op de website Daarnaast zijn de indicatoren voor apparaatskosten, overhead, formatie, bezetting en externe inhuur gebaseerd op onze eigen prognoses. 3. Kosten van overhead Bij de bedrijfsvoeringskosten is een onderscheid te maken in overheadkosten en kosten die direct gerelateerd kunnen worden aan programma s. Voorbeelden van overheadkosten zijn huisvesting, ICT, personeelszaken en financiën, communicatie en juridische zaken. In de begroting werden de overheadkosten verdeeld over alle programma s. In elk programma zat dus een component overhead. Met ingang van 2017 zijn alle overheadkosten verantwoord op het taakveld Overhead en is er een apart product aan de programmastructuur toegevoegd. De bedrijfsvoeringskosten, die direct gerelateerd kunnen worden aan programma s betreffen de kosten van de ambtelijke organisatie die niet vallen onder overhead. De kostenverdeling voor deze kosten is in de begroting 2017 gewijzigd. In de begroting was de kostenverdeling gebaseerd op verwachte 11

12 tijdsbesteding. Vanaf de begroting 2017 is het budget per programma (budgetten van de perspectievennota) het uitgangspunt voor de doorverdeling van deze kosten. Door deze verschuivingen is er geen vergelijking meer mogelijk tussen de cijfers van 2017 tot en met 2020 met de cijfers over 2015 en. 4. Verbonden partijen Informatie over verbonden partijen, met betrekking tot de belangrijkste ontwikkelingen, moet vanaf 2017 worden opgenomen in de programma s waarvoor de verbonden partij werkt. 5. Financiële kengetallen en geprognotiseerde balans In de begroting zijn voor het eerst financiële kengetallen opgenomen. Vanaf 2017 is daar de plicht bijgekomen om ook een geprognosticeerde balans op te nemen. Doel hiervan is om de raad meer inzicht te geven in de ontwikkeling van onder meer investeringen, reserves en voorzieningen en in de financieringsbehoefte. 6. Vervallen onderscheid investeringen met economisch en maatschappelijk nut Conform de huidige regels wordt er een onderscheid gemaakt tussen investeringen met een economisch nut en investeringen met maatschappelijk nut (bijvoorbeeld wegen, bruggen, openbaar groen, e.d.). Investeringen met een economisch nut moeten worden geactiveerd, bij investeringen met maatschappelijk nut is de voorkeur om dat niet te doen. In de nieuwe voorschriften komt het onderscheid te vervallen en moeten alle (nieuwe) investeringen geactiveerd worden en afgeschreven over de verwachte levensduur. In de begroting 2017 zijn geen investeringen met maatschappelijk nut voorzien. 7. Rentetoerekening De commissie BBV heeft een afzonderlijke notitie opgesteld over dit onderwerp. De invoering van deze notitie is verplicht vanaf 1 januari Er is voor gekozen om de notitie al vanaf de begroting 2017 te verwerken. Hiermee wordt voorkomen dat voor de begroting 2018 er wederom sprake is van een stelselwijziging, waardoor de vergelijkbaarheid van de cijfers met voorgaande jaren niet te maken is. Vanaf de begroting waren alle rentelasten verantwoord op één product. Vanaf de begroting 2017 zijn alle rentelasten verdeeld over de diverse programma s. 8. Economische categorieën (kostensoorten). Vanaf de begroting 2017 zijn de voorgeschreven economische categorieën gewijzigd. Dit heeft gevolgen voor het overzicht in hoofdstuk 4.3. Dit overzicht is ingericht volgens de nieuwe voorschriften. 12

13 Programma 1 Sociaal domein Visie Inwoners functioneren zo lang mogelijk op een verantwoorde wijze in hun vertrouwde woon- en leefomgeving. Eigen kracht brengt onze inwoners tot zo volledig en volwaardig mogelijk participeren in de samenleving. Mantelzorg en vrijwilligers kunnen daarbij behulpzaam zijn. De inwoner die er niet in slaagt in voldoende mate te participeren, krijgt professionele ondersteuning op maat door een gecoördineerd samenhangend uitvoeringsnetwerk van partners onder regie van de gemeente. Het motto is: Iedereen telt en doet mee. De (toegang tot) ondersteuning en zorg is laagdrempelig, dichtbij, integraal en duidelijk herkenbaar voor de inwoners. Uitgangspunten Wettelijke voorschriften en eigen beleid in het kader van de Participatiewet, de Wmo, welzijn, volksgezondheid, onderwijs, jeugd(zorg) en voor- en vroegschoolse voorzieningen blijven van kracht c.q. worden verder ontwikkeld. Met aandacht voor: 1. mensen zo lang mogelijk in de eigen woonomgeving laten functioneren 2. samenwerken in de regio 3. negatieve gevolgen bezuinigingen beperken 4. niemand valt buiten de boot 5. wijkgerichte organisatie van de zorg 6. voor alle leerlingen een passende onderwijsplek 7. goede toegang tot passende opvang en passend onderwijs Belangrijkste te ontwikkelen beleidsnota s Evaluatie ISD en te ontwikkelen nieuw beleid Beleidsplan Vroeg- en Voorschoolse Educatie (VVE) Beleidsplan peuteropvang Verordening schuldhulpverlening Regionaal Integraal Onderwijshuisvestingsplan Integraal regionaal Beleidsplan Sociaal Domein. Beleidsplan (en verordening) Zorg voor Jeugd in West-Brabant West 2018 e.v. Regionale (West-Brabant West) inkoopstrategie Jeugdzorg 2018 e.v. Belangrijkste bestaande bestuurlijke kaders Lokaal educatieve agenda (2015) Regionaal Educatieve Agenda (2013) Ondersteuningsplan Passend Onderwijs (2013) VVE-beleid (2013) Beleidsplan Peuteropvang Verordening Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning Woensdrecht (2015) Financieel Besluit Maatschappelijke Ondersteuning Woensdrecht (2015) Verordening Jeugdhulp Gemeente Woensdrecht (2015) Algemene subsidieverordening gemeente Woensdrecht (2015) Beleidsregels kostendelersnorm Participatiewet (2015) Handhavings- en maatregelenverordening inkomensvoorzieningen (2015) Re-integratieverordening Participatiewet (2015) Uitvoeringsvoorschriften incidentele subsidie (2013) Verordening cliëntenparticipatie ISD Brabantse Wal (2012) Verordening individuele inkomenstoeslag Participatiewet (2015) Verordening individuele studietoeslag Participatiewet (2015) Verordening Inkoop producten en diensten Stichting Samen Werken (2012) Verordening sociaal-culturele bijdrage voor de minima (2015) Verordening tegenprestatie inkomensvoorzieningen (2015) Verordening ter bevordering van maatschappelijke participatie door schoolgaande kinderen (2015) 13

14 Verordening Wmo Adviesraad gemeente Woensdrecht (2015) Beleidsregels reïntegratie Participatiewet (2015) Beleidsregels bijzondere bijstand (2015) Beleidsnota armoedebestrijding (2015) Beleidsnota alleenrecht voor de uitvoering van schuldhulpverlening (2010) Beleidsplan gemeentelijke schuldhulpverlening (2012) Klachtenregeling Jeugd (2015) Privacybeleid Sociaal Domein () Privacyprotocol Gegevensverwerking Jeugdhulp () Privacyprotocol Gegevensverwerking Maatschappelijke Ondersteuning () Verbonden partijen Bij de realisatie van het programma Sociaal Domein zijn de navolgende verbonden partijen betrokken: Gemeenschappelijke Regeling WVS-Groep, Gemeenschappelijke Regeling Openbare Gezondheidszorg West-Brabant, Intergemeentelijke Sociale Dienst, Gemeenschappelijke Regeling Regionale Ambulance Voorziening Brabant Midden West Noord en de Gemeenschappelijke Regeling Programma Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten. Staat van baten en lasten programma 1 (in ) primair wijziging Baten Lasten Saldo Thema 1.1 Sociale zaken De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Iedereen participeert in de samenleving. 2. Arbeidsproductiviteit van uitkeringsgerechtigden draagt bij aan de leefbaarheid in de gemeente Woensdrecht. 3. Arbeidsontwikkeling wordt integraal benaderd, met het oog op optimalisatie van kansen op de arbeidsmarkt voor uitkeringsgerechtigden. 4. Uitkeringsgerechtigden stromen duurzaam uit. 5. Kwetsbare groepen worden voldoende ondersteund door gemeentelijk beleid. Zij ervaren zo beperkt mogelijk nadelige gevolgen van (rijks-)beleid, waardoor zij volwaardig deelnemen aan de samenleving. 6. Talenten worden ontwikkeld door het mogelijk maken van goed onderwijs waardoor meer kansen op participatie bestaan. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In september 2015 hebben de colleges van de negen WVS-gemeenten ingestemd met het rapport Herstructurering WVS-groep Werk in uitvoering ( het Van Oorschot-rapport). Dit plan beoogt de geleidelijke omvorming van de WVS-groep naar een leerwerkbedrijf. Momenteel wordt gewerkt aan een integrale uitwerking van het plan op de onderdelen governance, sturing en monitoring; ketenbegroting en aanpassing GR. Het stappenplan wordt in het voorjaar van 2017 aan de bestuurders voorgelegd. Kansen en risico s Er rust vaak een taboe op armoede waardoor slechts een gering deel van de inwoners meldt zich om in aanmerking te komen voor regelingen. Met een persoonlijke benadering door de signalerende partijen willen we het gebruik van voorzieningen in het kader van het armoedebeleid vergroten. We willen ervoor te zorgen dat zo vroeg mogelijk signalen opgepakt worden met de benodigde acties om uitsluiting te voorkomen. Want voorkomen is beter dan genezen. Hierbij willen we de eigen 14

15 kracht en zelfredzaamheid van de doelgroep versterken zodat mensen weerbaarder zijn in de toekomst. We willen de samenwerking en afstemming tussen verschillende partijen die betrokken zijn bij de aanpak van armoede en schulden bevorderen met als doel een effectievere en efficiëntere uitvoering. Belang van Transformatie Na de overdracht van taken binnen het sociaal domein aan de gemeenten (=transitie) per 1 januari 2015 vindt de transformatie plaats. Deze transformatie houdt o.a. dat veranderingen in houding van inwoners, ambtenaren en professionals en aanpassing van aanpak worden gevraagd en gestimuleerd en er van wordt uitgegaan dat meer, minder wordt gerealiseerd. Deze transformatie overstijgt de indeling van onderstaande thema s en producten. Binnen de transformatie wordt vooral de verbinding gezocht tussen traditionele beleidsterreinen en thema s. Als voorbeeld dient b.v. de integrale toegang. Binnen deze toegang wordt vanuit het principe één gezin, één regisseur, één gezinsplan gestuurd op een integrale ondersteuning van een gezin met een bijdrage vanuit alle beleidsvelden. Dit leidt tot betere en goedkopere dienstverlening met verbetering van de kwaliteit. De gemeente geeft in een netwerksamenwerking met andere gemeenten en andere partners vorm aan de transformatie en voert deze uit. Dit is een grote opgave waarmee we al enkele jaren bezig zijn en nog zullen zijn. In is gestart met de drie programma s: Transformatie in Mensen, Transformatie Sociale Voorzieningen en Transformatie in Toegang. Het programma Transformatie in Mensen beoogt een gedrags- en cultuurverandering bij burgers (eigen kracht, verantwoording, initiatief, regie), medewerkers van de gemeente (regie- en netwerkgemeente) en bij partners (niet denken vanuit het instituut, maar de mens centraal). Binnen het programma Transformatie Sociale Voorzieningen worden alle bestaande voorzieningen in zowel het voorliggende veld als de maatwerkvoorzieningen tegen het licht gehouden. Er wordt bekeken welke rol de gemeente heeft en welke voorzieningen er moeten zijn voor als het goed gaat en voor als het minder gaat. Het programma Transformatie in Toegang betreft het inrichten van de integrale toegang voor minimaal de Wmo, Jeugd, participatiewet en wordt de koppeling gelegd met het voorliggend veld en het Zorg- en Veiligheidshuis de Markiezaten. Deze programma s lopen tot eind Thema 1.1 Sociale zaken is onderverdeeld naar 2 producten, die hierna worden verbijzonderd. PRODUCT 01 = PARTICIPATIEWET De Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de Wet Werk en Bijstand (WWB) worden samengevoegd in de Participatiewet. Ook personen uit de Wajong die kunnen werken, vallen onder de nieuwe wet. De Wajong en Wet Sociale Werkvoorziening blijven als vangnet voor bepaalde doelgroepen bestaan. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Er is een uitvoeringsorganisatie voor de Participatiewet ingericht op basis van de keuze die een gedegen onderzoek naar mogelijke opzet heeft opgeleverd. X X De uitvoeringsorganisatie is volledig X X X operationeel. De evaluatie van de ISD is afgerond. Overeenkomstig de Participatiewet wordt de overgangssituatie voor Wajong en sociale werkvoorziening uitgevoerd c.q. afgebouwd. X X X X X X Uitvoering van beschutte arbeid is geborgd. X X X X X 15

16 De toegang tot de Participatiewet is onderdeel van de integrale toegang van het sociaal domein lokaal, bereikbaar, toegankelijk en samen met partners vormgegeven. X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoeringsorganisatie operationeel De uitvoeringsorganisatie Participatiewet Het te behalen resultaat in 2017 is afhankelijk bestaat feitelijk uit (een keten van) drie van het in vast te stellen organisaties: de WVS, de SSW en de ISD. herstructureringsplan. In het herstructureringsplan van de WVS wordt in de komende periode verder invulling gegeven hoe deze organisaties zich tot elkaar verhouden. Overgangssituatie Wajong De gemeente Woensdrecht stuurt, op basis van een advies van de ISD, op de inbreng van het aantal werknemers (bijstandscliënten) voor het jaar Deze werknemers worden als vervanging voor de uitstroom Wajong en SW bij de WVS ondergebracht voor het opdoen van leerwerk-ervaring en uitstroom naar regulier werk. Naast dit resultaat wordt ook een bijdrage geleverd aan de levensvatbaarheid van de WVS. Sociale activering Op basis van ervaringscijfers van de afgelopen jaren worden in 2017 via de Stichting Samen Werken voor een vaste bijdrage van minimaal 35 trajecten, gericht op het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt, afgenomen. Borging beschutte arbeid De borging van beschutte arbeid wordt in 2017 binnen de WVS vorm gegeven. In 2017 wordt getracht om alle gemeentelijke uitkeringsgerechtigden met een afstand tot de arbeidsmarkt een traject aan te bieden. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Participatiebudget (ontwikkeling en uitvoering) primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo

17 WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Gemeente Indicator periode Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Bijstandsuitkeringen ,3 405,1 209 Lopende re-integratievoorzieningen , ,6 Toelichting: - Personen met een bijstandsuitkering betreft het aantal per inwoners. - Lopende re-integratievoorzieningen heeft betrekking op het aantal per inwoners van 15 tot 64 jaar. PRODUCT 02 = ARMOEDEBELEID EN SCHULDHULPVERLENING Gemeenten hebben een rol bij schuldhulpverlening en het bestrijden van armoede. Naast wet- en regelgeving van de rijksoverheid, voeren gemeenten maatregelen uit ter bestrijding van armoede onder hun inwoners, die daarvoor in eerste instantie eigen verantwoordelijkheid dragen. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer Een door de raad vastgestelde beleidsnota met uitvoeringsplan armoedebeleid en X schuldhulpverlening is geïmplementeerd op basis van een evaluatie van huidig beleid. Voorlichting vergroot de bekendheid met de X X mogelijkheden voor het oplossen van (eigen) problemen. De toegang tot bijzondere bijstandsvoorzieningen en schuldhulpverlening is onderdeel van de integrale toegang van het sociaal domein lokaal, bereikbaar, toegankelijk en samen met partners vormgegeven. X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoeringsplan armoedebeleid en schuldhulpverlening Als onderdeel van de beleidsnota met uitvoeringsplan armoedebeleid en schuldhulpverlening is in 2017 met alle organisaties en verenigingen zowel vrijwilligers als professionals een armoedepact afgesloten. Met deze samenwerking wordt ingezet op stille armoede, preventie en de zelfredzaamheid van de inwoner. Voorlichting Cliënten waarderen de wijze waarop zij worden geïnformeerd en ondersteund met minimaal een zes op een schaal van 10. Met het armoedepact wordt samengewerkt met deze partners om gezamenlijk te strijden tegen armoede door: -het actief delen van informatie over voorzieningen -vergroten van voorzieningen -vergroten van bewustzijn en maatschappelijke betrokkenheid -delen van kennis en ervaring -versterkte vroegsignalering en snelle opvolging van acties. De klanttevredenheid wordt jaarlijks gemeten door een klanttevredenheidsonderzoek van de ISD. 17

18 Integratie in integrale toegang Vanaf 1 januari 2018 is voor inwoners, professionals en vrijwilligersorganisaties duidelijk op welke manier cliënten hulp en ondersteuning kunnen krijgen bij het zelf oplossen van problemen op het gebied van armoede en schulden. In vervolg op de in uitgevoerde activiteiten worden in 2017 voorlichtings- /netwerkbijeenkomsten en trainingen georganiseerd. Met de bewaarkaart kan een inwoner, vrijwilliger of professional snel zien of er eventueel recht bestaat op diverse regelingen. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Armoedebeleid en schuldhulpverlening primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners % kinderen in uitkeringsgezin ,35 5,66 2, Baten Lasten Saldo Toelichting. - Betreft het percentage kinderen in de leeftijdscategorie van 0 tot 18 jaar, dat leeft in een gezin dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen. 18

19 Thema 1.2 Zorg en welzijn De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Optimale zorg voor zorgbehoevenden binnen beschikbare budgetten. 2. Het bieden van een betaalbaar ondersteuningsaanbod, waardoor mensen met beperkingen kunnen participeren in de samenleving. 3. Inwoners zijn zich bewust van de veranderende omstandigheden, nemen hun verantwoordelijkheid, zijn zelfredzaam en participeren naar vermogen. 4. Het realiseren van een efficiënte samenwerking in de regio / in netwerken, bijvoorbeeld op het gebied van beleidsontwikkeling, planvoorbereiding, aanbesteden en contracteren. 5. Het stimuleren van vrijwilligerswerk en mantelzorg ten behoeve van zorgvragen, sociale cohesie en economie. 6. Inwoners zijn op de hoogte van ontwikkelingen en mogelijkheden. 7. De integrale toegang is lokaal geregeld, bereikbaar en toegankelijk waarbij de behoeften van de inwoners voorop staan. 8. Inwoners zijn tevreden over de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 door de gemeente Woensdrecht. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving Inwoners moeten optimaal participeren en in staat zijn langer zelfstandig in de eigen vertrouwde omgeving te blijven wonen. Zorg en ondersteuning moeten daarom dichtbij, laagdrempelig en integraal worden aangeboden. In aansluiting daarop vindt een doorontwikkeling van de Brede Welzijnsinstelling plaats en moet de verbinding tussen de participatiewet en Wmo/Jeugdzorg verder worden uitgewerkt. Kansen en risico s Burgerinitiatieven in het sociaal domein De kern van de transformatiegedachte is het samenwerken met initiatiefnemers in het sociaal domein. Wanneer dit initiatief uitblijft, rust een grotere taak op de gemeente om de transformatie vorm te geven. laat een snelle groei zien in de ontwikkeling van burgerinitiatieven, maar tegelijkertijd een grote verscheidenheid. Gemeente Woensdrecht moet alert blijven en per initiatief de rol en houding kiezen die aansluit bij de aard en doelstelling van het initiatief. De samenwerking met burgerinitiatieven en monitoring wordt geïntensiveerd. Samenwerking Brabantse Wal De samenwerking Brabantse Wal krijgt concreet vorm met de Script-Aanpak. Zowel in drie transformatieprogramma s (Toegang, Voorzieningen en Mensen), als in de Beleidsclusters (Wmo, Jeugdzorg, Participatiewet, Gezondheidszorg en Onderwijs) werken we op beleidsniveau samen en verdelen we taken om effectiever en efficiënter te kunnen werken. Jaarlijks wordt geëvalueerd en wordt getoetst op efficiëntie en effectiviteit. Thema 1.2 Zorg en welzijn betreft één product. PRODUCT 03 = WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen in een kwetsbare situatie ondersteuning kunnen krijgen in de vorm van huishoudelijke hulp, zorgverlening, hulpmiddelen etc. Gemeenten voeren de Wmo uit. Burgers denken mee over de benodigde ondersteuning, zijn zelfredzaam en nemen de verantwoordelijkheid te zoeken naar eigen oplossingen voordat een beroep gedaan wordt op de gemeente. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer De nieuwe taken begeleiding, kortdurend verblijf, beschermd wonen en de nieuwe vorm van hulp X X 19

20 bij het huishouden, voortkomend uit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) zijn geïmplementeerd De toegang voor Wmo is onderdeel van de integrale toegang van het sociaal domein lokaal, bereikbaar, toegankelijk en samen met partners vormgegeven. X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Doorontwikkeling BWI In 2017 hebben we een goed functionerende, In het 4 e doorontwikkelde welzijnsorganisatie. Burgerinitiatieven Sociaal Domein De lijn uit waarin we steeds meer burgerinitiatieven in het sociaal domein faciliteren en stimuleren wordt voortgezet. De gemeente stimuleert de ontwikkeling van initiatieven waarop de gemeentelijke Integrale Toegang aan kan sluiten, zodat mensen laagdrempelig in het eigen dorp geholpen kunnen worden en langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Halverwege 2017 wordt de pilot in Putte geëvalueerd. Naar aanleiding van deze evaluatie zal zo nodig bijsturing plaatsvinden en zal deze pilot als voorbeeld kunnen dienen voor de andere kernen. kwartaal van wordt het verbetertraject geëvalueerd en worden de verbeteringen zo nodig bijgestuurd. Samen met de BWI wordt een plan van aanpak opgesteld waarin wordt vastgelegd hoe dit gemeten en gemonitord wordt. Verdere uitrol van de integrale toegang vindt plaats via initiatiefnemers in het sociaal domein in de dorpen. Dit garandeert een op de behoeften van het betreffende dorp afgestemde werkwijze en vorm van ondersteuning. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Wet Maatschappelijke Ondersteuning (ontwikkeling en uitvoering) primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig) Wet Maatschappelijke Ondersteuning (ontwikkeling en uitvoering) Omschrijving Project Doorontwikkeling BWI Bibliotheken: Onderzoek + aanpassing huisvesting i.v.m. nieuwe visie op bibliotheekwerk en relatie integrale toegang (inclusief voorbereidingskrediet) Extra budget voor samenwerking sociaal domein Brabantse Wal volgens scriptaanpak

21 WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Wmo-cliënten met een maatwerkarrangement Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners nb 465 Toelichting. - Betreft het aantal maatwerkarrangement (specialistische ondersteuning binnen Wmo) per inwoners. Voor de Wmo gegevens geldt, dat het referentiegemiddelde gebaseerd is op 180 deelnemende gemeenten. - Niet alleen het aantal inwoners is van belang. Ook bepaalt de leeftijdsopbouw van de bevolking de mate waarin specialistische ondersteuning nodig is. Ondanks het feit dat onze gemeente in eerste instantie inzet op voorliggende vrij toegankelijke voorzieningen, krijgen inwoners de ondersteuning die ze nodig hebben. Er is ook een goed werkend systeem van cliëntondersteuning die inwoners wijst op de mogelijkheden van ondersteuning. 21

22 Thema 1.3 Jeugdzorg De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Een duurzaam jeugdzorgstelsel ondersteunt kinderen in hun ontwikkeling tot zelfredzame volwassenen. 2. Hun opvoeders en kinderen stellen kansen centraal. 3. Kinderen nemen actief deel aan het sociale en culturele leven en dragen bij aan de sociale samenhang. 4. Inwoners zijn zich bewust van de veranderende omstandigheden, nemen hun verantwoordelijkheid, zijn zelfredzaam, benutten vrij toegankelijke zorg optimaal. 5. Indien nodig kan de inwoner een beroep doen op specifieke zorg in de vorm van een maatwerkvoorziening. 6. Optimalisatie van de dienstverlening voor de burgers door middel van regionale samenwerking met aandacht voor slim aanbesteden, contracteren en samen ontwikkelen. 7. De integrale toegang is lokaal geregeld, is duidelijk herkenbaar voor onze inwoners, is laagdrempelig waarbij de behoeften van de inwoners voorop staan. 8. Ouders nemen hun eigen verantwoordelijkheid en de gemeente gaat uit van: Wij nemen wel de verantwoordelijkheid maar doen het niet alleen! Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In 2017 zal in regionaal verband (9 gemeenten) een doorontwikkeling plaatsvinden van het jeugdzorgstelsel in de regio West-Brabant West (WBW). In 2017 zal een start gemaakt worden met een verdere verfijning van de arrangementensystematiek. Op basis van analyses over en keuzes in verschuivingen binnen de arrangementen zal getracht worden om te komen tot stabiele tarieven voor 2018 en verder. Uiteraard zullen de zorgaanbieders hierbij betrokken en begeleid worden. Daarnaast wordt in de regio WBW, in samenwerking met de zorgaanbieders gewerkt, aan het ontwikkelen van een kwaliteitsmonitor voor de niet vrij-toegankelijke zorg. Nog in wordt deze kwaliteitsmonitor geïmplementeerd en vanaf 1 januari 2017 wordt de monitor uitgevoerd, waarbij de metingen gericht zijn op uitval, doelrealisatie en cliënttevredenheid. Kansen en risico s De budgetten voor Jeugdzorg lopen in de regio West-Brabant West terug van 80 miljoen in 2015 tot ongeveer 63 miljoen in Het jaar was (in financieel opzicht) voor de jeugdzorg nog steeds een black box vanwege de vele onzekerheden (daadwerkelijk gebruik jeugdzorg, beperkt budget, maar ook compensatie jeugdzorgplus). Vanwege de onzekerheid van de te ontvangen budgetten in 2017 en het gegeven dat er nog weinig ervaringscijfers bekend zijn, is het lastig in te schatten wat de financiële consequenties zijn die de transitie van de jeugdzorg met zich meebrengt. Binnen de regio WBW is er sprake van het zgn. solidariteitsbeginsel, waarmee eventuele risico s met de 9 samenwerkende gemeenten gedeeld worden. 22

23 PRODUCT 04 = JEUGDZORG De gemeente wenst beleid, verantwoordelijkheid en uitvoering van jeugdzorg dicht bij de doelgroep te beleggen en de zorg te ontschotten. De gemeente is per 2015 verantwoordelijk voor alle onderdelen die onder de verzamelnaam jeugdzorg vallen: de vroegere provinciale jeugdzorg, gesloten jeugdzorg, jeugdbescherming (voogdij en gezinsvoogdij), jeugdreclassering, jeugd-geestelijke gezondheidszorg (jeugd-ggz) en jeugd-licht verstandelijk gehandicapten hulp (jeugd-lvg). Naast de jeugdzorg wordt met name ook ingezet op preventie, onder andere door uitvoering van het integraal jeugdbeleid. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer De nieuwe Wet op de Jeugdzorg is op X X Woensdrechts niveau geïmplementeerd. Inwoners zijn tevreden over de uitvoering van de Wet op de Jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeente Woensdrecht. X X X X De toegang voor jeugdzorg is onderdeel van de X integrale toegang van het sociaal domein lokaal, bereikbaar, toegankelijk en samen met partners vormgegeven. Kadernota lokaal integraal jeugdbeleid en het X uitvoeringsprogramma zijn vastgesteld. Uitvoeren van het lokaal integraal jeugdbeleid X X X X heeft als resultaat dat jongeren optimaal participeren. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoering Wet op de Jeugdzorg In 2017 wordt in regionaal verband (West- Brabant West) uitvoering gegeven aan de kwaliteitsmonitor niet vrij toegankelijke zorg. Uitvoering lokaal integraal jeugdbeleid Er is een uitvoeringsprogramma integraal jeugden volksgezondheidsbeleid 2017 vastgesteld door het college en dit wordt uitgevoerd. In samenwerking met de zorgaanbieders in de jeugdzorg is in de regio WBW in gewerkt aan het opstellen van een kwaliteitsmonitor. In september wordt een pilot gedraaid om uiteindelijk met ingang van 2017 definitief te kunnen meten. De metingen zullen gericht zijn op doelrealisatie, uitval en Clienttevredenheid. Sinds zijn het uitvoeringsprogramma integraal jeugdbeleid en het uitvoeringsprogramma volksgezondheidsbeleid één uitvoeringsprogramma geworden. Dit wordt ook in 2017 voortgezet. 23

24 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Jeugdzorg (ontwikkeling en beleid) primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Jeugdzorg (ontwikkeling en beleid) Omschrijving Realiseren definitieve huisvesting i.v.m. Integrale Toegang (inclusief WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners % jongeren met jeugdhulp ,4 10 9,3 % jongeren met jeugdreclassering ,8 0,5 0,5 % jongeren met jeugdbescherming ,6 1,2 1 Toelichting. - Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp ten opzicht van alle jongeren tot 18 jaar. - Het percentage jongeren (12-22 jaar) met een jeugdreclasseringsmaatregel ten opzichte van alle jongeren (12-22 jaar). - Het percentage jongeren tot 18 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel ten opzichte van alle jongeren tot 18 jaar. - Gebaseerd op de maandrapportages vanuit het Zi2T zijn er geen aanwijzingen dat er risico s of redenen te benoemen zijn voor de hogere percentages met betrekking tot de inzet van jeugdhulp, jeugdreclassering of jeugdbescherming. Zorginstelling Almata zorgt voor een meer dan gebruikelijke inzet van jeugdhulp ten opzichte van andere gemeenten in de regio. Een specificatie van de hoogte hiervan is echter op dit moment niet te geven. 24

25 Thema 1.4 Onderwijs De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Er is voor elk kind is een passende onderwijs-/ontwikkelplek bereikbaar. 2. Door samenwerking tussen verschillende partners zijn de onderwijs -en ontwikkelingskansen van kinderen en volwassenen vergroot. 3. Kansen worden optimaal benut door effectieve en efficiënte verbindingen van aandachtsgebieden zoals onderwijs en jeugdzorg, de omgeving, educatie en vrije tijd. 4. Kinderen hebben geen achterstand bij de start van de basisschool en/of voortgezet onderwijs. 5. Leerlingenvervoer is betaalbaar. 6. Ruimten/gebouwen worden efficiënt gebruikt. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De gemeente Woensdrecht zet in op het investeren van talenten van jongeren (0-23 jaar) binnen onze gemeente. Het is onze taak om te zorgen voor een omgeving waar jongeren de kans krijgen om hun talenten te ontdekken en verder door te ontwikkelen. Dit willen wij bereiken door zorg en ondersteuning te organiseren in een vertrouwde omgeving waarin ouders, leerlingen en beroepsopvoeders elkaar ontmoeten. Waar nodig wordt er geschakeld met adequate ondersteuning of zorg op basis van één kind, één gezin, één plan. Bergen op Zoom is op dit moment bezig met een verkenningsproces inzake doordecentralisatie primair onderwijs. Kort gezegd, betekent dit dat er een keuze gemaakt moet worden of de gemeentelijke zorgplicht voor onderwijshuisvesting (exclusief de verantwoordelijkheid) blijft bij de gemeente of dat de uitvoering ervan kan worden overgeheveld naar schoolbesturen. Omdat Steenbergen en Woensdrecht met dezelfde schoolbesturen te maken hebben wordt door deze gemeenten in besloten of zij bij het traject van Bergen op Zoom aan gaan sluiten. Bij een positief besluit zal dit hele traject zo n 2 à 3 jaar duren en zeker gevolgen gaan hebben voor beslissingen op het gebied van onderwijshuisvesting de komende jaren. Kansen en risico s Om dit te kunnen realiseren is een structurele en duurzame samenwerking tussen de verschillende partners noodzakelijk. Door de krachten te bundelen en te werken op een basis van een warme overdracht ontstaat er een doorgaande (leer)lijn. Door deze samenwerking kan er voor elke jongeren een optimaal ontwikkelaanbod geboden worden. Thema 1.4 Onderwijs is onderverdeeld naar 4 producten, die hierna worden verbijzonderd. 25

26 PRODUCT 05 = BREDE SCHOLEN EN INTEGRALE KINDERCENTRA De Brede School is een concept dat gemeente, onderwijspartners en verenigingen samenbrengt teneinde door inbreng van deskundigheid, ideeën en menskracht, bij te dragen aan de ontwikkeling van het kind. Brede scholen staan midden in de samenleving. De ontwikkeling van Integrale Kindcentra (IKC) betekent dat basisscholen, kinderopvang, peuterspeelzalen onder één bestuur komen te vallen. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer In iedere kern heeft er een doorontwikkeling van de Brede Scholen plaatsgevonden of zijn de X Brede Scholen doorontwikkeld naar een IKC. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Doorontwikkeling Integrale Kind Centra Er is een onderzoek naar het samengaan van Door de harmonisatie van kinderopvang en kinderopvang en peuterspeelzaalwerk peuterspeelzaalwerk is het verschil onderling (harmonisatie) uitgevoerd. De gevolgen van de harmonisatie zijn in beeld gebracht en in Q3 minimaal geworden. Om in het belang van het kind te kunnen handelen wordt het samengaan voorgelegd aan de raad. van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk onderzocht. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Investeringen (meerjarig in ) WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 26

27 PRODUCT 06 = VOOR- EN VROEGSCHOOLSE ACTIVITEITEN Onderwijsachterstanden kunnen door voor- en vroegschoolse educatie (VVE) verminderen. Gemeentebestuur, schoolbesturen, kinderopvang en peuterspeelzalen moeten onderwijsachterstandenbeleid ontwikkelen en (helpen) uitvoeren om de startcondities van kinderen te verbeteren bij hun entree op de basisschool. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer Het nieuwe VVE-beleid is vastgesteld. X Nieuw VVE-beleid wordt uitgevoerd. X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Vaststelling VVE-beleid In 2017 is het VVE-beleid In 2017 worden de nieuwe kaders bekend voor vastgesteld. het nieuwe bekostigingsbesluit Onderwijsachterstandenbeleid. Evaluatie beleidsplan Peuteropvang In de tweede helft van 2017 is het beleidsplan Peuteropvang geëvalueerd. Elk kind heeft recht op minimaal 2 dagen peuteropvang. Op basis hiervan is er een beleidsplan Peuteropvang vastgesteld, waardoor kinderen die geen recht hebben op kinderopvang wel een toegankelijk aanbod krijgen voor peuteropvang. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten Voor- en vroegschoolse activiteiten primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners % achterstandsleerlingen ,05 11,61 8,23 27

28 Toelichting. - Het percentage leerlingen (4-12 jaar) in het primair onderwijs, dat kans heeft op een leerachterstand. - Het betreft hier niet het aantal achterstandsleerlingen maar het aantal leerlingen dat kans maakt op het oplopen van achterstanden. Onze gemeente scoort naar verwachting wat slechter omdat verhoudingsgewijs het opleidingsniveau van ouders lager is dan bij vergelijkbare gemeenten en een relatief groot aantal arbeidsmigranten in onze gemeente verblijft. Er wordt al veel gedaan om deze achterstanden weg te werken. Talentontwikkeling is speerpunt van ons beleid. PRODUCT 07 = LEERPLICHT EN VOORTIJDIG SCHOOLVERLATEN Kinderen in Nederland moeten, ingevolge de Leerplichtwet, naar school. Gemeenten voeren het toezicht daarop uit. Woensdrecht doet dat in een netwerk samenwerkingsverband (samen met Steenbergen, Bergen op Zoom, Roosendaal en Halderberge). Dat heeft voordelen op het gebied van continuïteit, flexibiliteit, kwaliteit en efficiency. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer Er is een keuze gemaakt over de vorm waarin de samenwerking leerplicht en voortijdig X schoolverlaten wordt voortgezet en of deze wordt uitgebreid met andere activiteiten zoals leerlingenvervoer. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Geen relevante begrote resultaten te melden. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners % voortijdige schoolverlaters totaal (VO + MBO) ,6 3,2 2,4 Absoluut verzuim Relatief verzuim

29 Toelichting. - Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12-23 jaar) dat voortijdig, dat wil zeggen zonder startkwalificatie, het VO en MBO-onderwijs verlaat. - Absoluut verzuim betreft het aantal leerplichtigen, dat niet staat ingeschreven op een school, per leerlingen. - Relatief verzuim betreft het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd afwezig is, per leerlingen. - In de periode voor het schooljaar werd er een meetmethode gehanteerd die geen realistisch beeld gaf van het aantal voortijdig schoolverlaten. Er werden populaties in de berekening meegerekend, die niet behoren tot de groep voortijdig schoolverlaters. Vanaf het schooljaar wordt een nieuwe meetmethode gehanteerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van gegevensbronnen die in de periode daarvoor nog niet beschikbaar waren. De cijfers hierboven zijn van voor de nieuwe meetmethode. - Uit de publicatie blijkt wel de volgende percentages voor voortijdige schoolverlaters voor 2014 Woensdrecht 1,5 %, Nederland 2 % en < inwoners 1,4 % - Met betrekking tot het verzuim blijkt uit het jaarverslag van Regionaal Bureau Leerplicht West-Brabant blijkt dat het verzuim van seizoen 2014 naar 2015 met ruim 50% is afgenomen. RODUCT 08 SPECIAAL / PASSEND ONDERWIJS Het nieuwe stelsel Passend Onderwijs heeft tot doel om zo goed mogelijk onderwijs te bieden aan ieder kind, ongeacht de ondersteuningsbehoefte. Er moet goed worden samengewerkt tussen de gemeente, onderwijsinstellingen en zorgaanbieders voor de aansluiting tussen de situatie op school en in de thuissituatie. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma Resultaten nieuw beleid wanneer Onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk vormen een goed X functionerende zorgstructuur op basis van heldere afspraken ten behoeve van optimale ontwikkeling van individuele talenten. Het goedgekeurde plan van aanpak voor thuiszitters problematiek en de aansluiting X tussen Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroeps Onderwijs wordt toegepast. Het door college en/of raad vastgestelde plan voor de regie op toeleiding van (risico)jongeren X richting arbeidsmarkt onder de Participatiewet wordt toegepast. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Samenwerking in Passend Onderwijs In Q1 wordt in de REA/LEA de Vanuit Passend Onderwijs is de REA opgericht onderwijsagenda opgesteld voor het jaar Hierdoor wordt leerlingen een doorgaande leeren zorglijn aangeboden waardoor gedurende de om de samenwerking tussen onderwijs en gemeenten optimaal te houden. Vanuit deze samenwerking worden onderwerpen uitgewerkt gehele schoolloopbaan noodzakelijk waarbij zowel gemeente als onderwijs en evt. onderwijs/zorg gegarandeerd is. zorgaanbieders betrokken zijn. 29

30 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 5 brede scholen en integrale kindercentra op basis van de vastgestelde kostensoort- /kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) Investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 5 brede scholen en integrale kindercentra op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 30

31 Programma 2 Economie Visie Het college van burgemeester en wethouders van Woensdrecht zorgt als aanjager samen met andere organisaties en met ons omringende gemeenten voor voldoende werkgelegenheid. Dit betekent dat er goede vestigingsmogelijkheden voor het bedrijfsleven dienen te zijn en er een gezond ondernemersklimaat heerst voor ondernemers in het algemeen en de luchtvaartsector in het bijzonder. De gemeente faciliteert daar waar mogelijk en wenselijk en brengt daar waar nodig de partijen samen om tot een economische structuurversterking te komen. De economische visie is daarbij de leidraad. Woensdrecht wordt onder de merknaam Brabants Walhalla vermarkt tot het actieve buiten in de Deltaregio, waar door ondernemers spraakmakende evenementen worden georganiseerd. In de gemeente is het goed toeven op recreatief gebied zowel voor de eigen inwoners als voor recreanten en toeristen. Uitgangspunten Naast diverse wettelijke voorschriften en regels geeft het coalitieakkoord specifiek aan: 1. de verruiming van vestigingsmogelijkheden en het realiseren van regionale versterkingen waarbij groeimarkten aangegrepen zullen worden; 2. People, Profit en Planet moeten daarbij in evenwicht zijn; 3. het is van belang zowel de kansen te benutten en de risico s te beperken tot een aanvaardbaar niveau. Belangrijkste te ontwikkelen beleidsnota s Er worden in 2017 vooralsnog geen beleidsnota s opgesteld. Belangrijkste bestaande bestuurlijke kaders Evenementenbeleid (2012) Horecabeleidsplan (2013) Drank- en Horecaverordening (2013) Economische visie Woensdrecht (2013) Visie Detailhandel Woensdrecht; (2014) Regiomarketingvisie Brabantse Wal (Streekorganisatie, 2014) Koersdocument Brabantse Wal (Streekorganisatie, 2015) Verbonden partijen Bij de realisatie van het programma Economie zijn de navolgende verbonden partijen betrokken: Delta NV, Intergas Holding BV, Business Park Aviolanda BV., Openbaar lichaam Belgisch-Nederlands Grensoverleg en NV REWIN West-Brabant. Staat van baten en lasten programma 2 (in ) primair wijziging Baten Lasten Saldo

32 Thema 2.1 Economie en ondernemen Voor alle delen van dit programma geldt dat de gemeente eerder procespartner en deelnemer is dan dat zij een primaire rol heeft. Daarom zijn als resultaatdoelen veelal procesafspraken en inspanningsverplichtingen opgenomen. Daartegenover staat dat de directe budgettaire lasten van de gemeente betrekkelijk beperkt zijn. De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Inwoners en bezoekers komen graag winkelen in Woensdrecht. 2. Adequaat winkelvoorzieningenniveau. 3. Bedrijven in de gemeente Woensdrecht bieden de eigen inwoners voldoende werkgelegenheid. 4. De gemeente Woensdrecht biedt vestigingsmogelijkheden aan bedrijven, passend in de context, die zich hier willen vestigen. 5. Aan bestaande bedrijven kan zij uitbreidingsmogelijkheden bieden. 6. Het ondernemersklimaat in Woensdrecht biedt kansen aan bedrijven. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In 2017 zal er verder uitvoering worden gegeven aan de economische visie De gemeente faciliteert de vestiging, uitbreiding en/of verplaatsing van bestaande en nieuwe bedrijven. Samen met REWIN wordt er actief ingezet op de acquisitie van nieuwe bedrijven. Naast de acquisitie van bedrijven wordt ook in 2017 de startende ondernemer in de gemeente Woensdrecht ondersteund door het Starterscentrum. De groeiende leegstand is één van de andere actiepunten voor Middels een regelmatig terugkerend overleg, waarbij ondernemers, pandeigenaren, makelaars en overige belanghebbende aanwezig zijn worden de leegstaande panden in kaart gebracht. In 2017 zal er tevens gestart worden met het bekijken van de mogelijkheid om detailhandel te herprogrammeren naar een maatschappelijke-, woon- of ambachtelijke bestemming om op deze manier de leegstand terug te dringen. Kansen en risico s Er is op termijn een dreigend tekort aan (geschikt) personeel. De arbeidsmarkt als geheel wordt krapper, dynamischer en complexer. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door ontgroening en vergrijzing. Het Rijk hanteert de doelstelling om te komen tot een arbeidsparticipatie van 80%. West-Brabant zat in 2010 op 68%. De krimp van de potentiële beroepsbevolking en daardoor de daling van de werkzame beroepsbevolking zet de arbeidsmarkt na 2020 flink onder druk. Het dreigende arbeidstekort voor de regio West-Brabant in 2020 bedraagt personen. Dit brengt risico s met zich mee en biedt daarnaast ook kansen om in 2017 door ondersteuning te streven naar het percentage wat beoogd wordt De Visie bedrijventerreinen is afgerond en er zijn meerdere zoeklocaties aangewezen voor de vastgestelde uitbreidingsvraag. De gemeente beschikt niet over eigen grond en is afhankelijk van grondeigenaren voor uitbreiding wat een risico met zich meebrengt. Er zijn weinig tot geen uitbreidingsmogelijkheden in Iedere kern heeft minimaal één basisvoorziening (supermarkt) die bijdraagt aan de leefbaarheid. De groeiende leegstand in de kernen is onder andere te wijten aan de toename van detailhandelsbestedingen via internet en de vergrijzing van het ondernemersbestand. De middenstand in de kernen is goed georganiseerd. Door hier in 2017 verder in te faciliteren kan leegstand mogelijk worden opgelost. Thema 2.1 Economie en ondernemen is onderverdeeld naar 3 producten, die hierna worden verbijzonderd. 32

33 PRODUCT 09 = WERKGELEGENHEID Het college wenst Woensdrecht aantrekkelijk te houden voor ondernemers en een gezond economisch klimaat te behouden. Werkgelegenheid heeft hoge prioriteit. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De Economische visie wordt uitgevoerd. X X X X X De gemeente Woensdrecht vervult, samen met andere betrokkenen, een actieve rol ten behoeve van behoud van werkgelegenheid (in de regio) zoals bij de sluiting van Philip Morris en ontslagen bij Fokker. X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoering Economische visie Faciliteren en verbinden van de partners binnen zowel Aviolanda als lokale economie door middel van het eenmaal per jaar organiseren van een bedrijvencontactdag, het participeren in 2017 in het starterscentrum en REWIN en het faciliteren van ondernemers en onderwijs door het samenbrengen in gastcolleges en bijeenkomsten.. De gemeente Woensdrecht draagt actief bij door de rol van regisseur en/of netwerkpartner op zich te nemen bij het versterken van de werkgelegenheid, inclusief het op weg helpen van starters. Daarnaast wordt er actief ingespeeld op regionale en lokale ontwikkelingen indien dat nodig is. Verder worden er gerichte bedrijfsbezoeken gebracht. Ook zal de gemeente Woensdrecht partijen bij elkaar brengen en afstemming bevorderen. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Werkgelegenheid primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo

34 WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Banen ,2 721,7 602,3 % netto arbeidsparticipatie ,3 65,4 66,5 % werkloze jongeren ,38 1,21 0,98 Toelichting. - Ten opzichte van de benchmarkgroepen zijn er geen significante afwijkingen. Wel is het percentage werkloze jongeren laag. - Toelichting op de 3 indicatoren: Het aantal banen, per inwoners in de leeftijd van 15 tot 64 jaar. Netto arbeidsparticipatie betreft het percentage van de werkzame beroepsbevolking t.o.v. de beroepsbevolking. Werkloze jongeren betreft het percentage werkloze jongeren van 16 tot 22 jaar. PRODUCT 10 = MIDDENSTAND EN WINKELGEBIEDEN De middenstand is de motor van de economie. Daar waar mogelijk zal het college dan ook de middenstand faciliteren, leegstand trachten te voorkomen en winkelgebieden aantrekkelijk te maken/houden. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De visie Detailhandel 2014 is uitgevoerd. X Het project leegstand winkelpanden wordt X X X X X gecontinueerd. Onderzoek naar ondernemersfonds is afgerond. X Reclamebelasting wordt ingevoerd X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Leegstand In 2017 wordt per kwartaal met ondernemers, pandeigenaren, makelaars en overige belanghebbenden overleg gehouden wat moet resulteren in een actueel overzicht van beschikbare winkelpanden en panden op bedrijventerreinen op de website van de gemeente Woensdrecht. Tevens wordt er elke acht weken gesproken met de ondernemersverenigingen. Herprogrammeren detailhandel in bestemmingsplan Onderzoek wordt uitgevoerd of detailhandelsbestemmingen buiten het clustergebied, die niet in gebruik zijn, geherprogammeerd kunnen worden naar een maatschappelijke-, woon- of ambachtelijke bestemming. Ondernemersfonds De middelen van het ondernemersfonds worden aangewend voor feestverlichting, citydressing, netwerkbijeenkomsten, kennisdeling en onderzoek. 34 Hierdoor wordt een bijdrage geleverd aan de leegstandproblematiek. Hierdoor wordt een bijdrage geleverd aan de leegstandsproblematiek.

35 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Middenstand en winkelgebieden primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners Functiemenging , Baten Lasten Saldo Toelichting. - functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. Onze gemeente scoort hierin gemiddeld. PRODUCT 11 =BEDRIJVENTERREINEN Vitale bedrijventerreinen zijn van groot belang voor de huisvesting van bedrijven die niet in de kernen gevestigd kunnen zijn. Vandaar dat het college daar waar mogelijk de bedrijven zal faciliteren, of het nu om een nieuwe vestiging, uitbreiding of verplaatsing gaat. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Bij gebleken haalbaarheid en na regionale afstemming is uitbreiding van bedrijventerrein De X Kooi mogelijk gemaakt. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Economische visie De gemeente Woensdrecht handelt alle bestemmingsplan- en bouwaanvragen zo snel mogelijk, maar in ieder geval binnen wettelijke termijnen, af. Bedrijfsvestigingen De gemeente faciliteert vestiging, uitbreiding en/of verplaatsing van bestaande en nieuwe bedrijven door informatieverstrekking over vergunningen en procedures, voortvarende afwikkeling van vergunningaanvragen (ruim binnen de wettelijke termijnen) en het leggen van 35 Hierdoor wordt vestiging c.q. uitbreiding van bedrijvigheid gefaciliteerd.

36 de relatie tussen vraag en aanbod door het houden van netwerkbijeenkomsten. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 23 verkeer en vervoer en product 24 beheer openbare ruimte inclusief afval en water op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) Investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 23 verkeer en vervoer en product 24 beheer openbare ruimte inclusief afval en water op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Vestigingen ,3 122,4 133,7 Toelichting. - Betreft het aantal vestigingen van bedrijven, per inwoners in de leeftijd van 15 tot 64 jaar. 36

37 Thema 2.2 Toerisme en recreatie, branding Brabantse Wal Voor alle delen van dit programma geldt dat de gemeente eerder procespartner en deelnemer is dan dat zij een primaire rol heeft. Daarom zijn resultaatsdoelen bijna niet aan te geven. Veelal zijn procesafspraken en inspanningsverplichtingen opgenomen. Daartegenover staat dat de directe budgettaire lasten van de gemeente betrekkelijk beperkt zijn De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Een leef- en verblijfsgebied waar het goed toeven is. 2. Een kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling van Toerisme en Recreatie. 3. Potentiële bezoekers kunnen gemakkelijk goede informatie over Brabantse Walhalla en wielergemeente Woensdrecht vinden. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In 2017 wordt gestart met de uitvoering van het Wielerplan Woensdrecht. Wielerorganisaties zijn verenigd in een wielerplatform. Hierin bundelen we onze krachten, versterken we het fietsaanbod en stimuleren we het gebruik ervan. Op lokaal niveau en regionaal niveau via Stichting de Goeie Ontsnapping. We leggen cross-overs tussen (vrijetijds)economie en cultuur, sport en welzijn. Het fietsen is voor ons het platform en middel voor het vergroten van economische spin-off, leefbaarheid en saamhorigheid, beweging, gezondheid en talentontwikkeling. Kansen en risico s Het proces tot en na de kandidaatstelling voor een Geopark biedt kansen voor nieuwe samenwerkingsprojecten en subsidies binnen Europa. Uiteraard levert het ook naamsbekendheid voor de regio op. Provincie Noord-Brabant heeft in 2017 een visie ontwikkeld met beleidsthema s op de Brabantse Wal, waarvoor de provincie zich in gaat zetten. Dit biedt kansen voor subsidies en facilitaire ondersteuning. Er liggen kansen voor meer structuur, samenwerking en aandacht voor Woensdrecht wielergemeente met het op te richten wielerplatform. De nieuwe, sterke merknaam en extra communicatie van het Grenspark biedt kansen voor meer bezoek in Woensdrecht. De verdere opmars van de digitalisering inclusief social media in 2017 realiseert mogelijkheden voor extra (gratis) promotie van het recreatieaanbod in Woensdrecht. Risico s liggen er in de merkvermenging van de communicatie: het onjuist gebruiken van de naam Brabantse Wal en wielergemeente. De digitalisering is ook een bedreiging als het gaat om de promotie van concurrerend aanbod van andere destinaties. Marketing van een grotere regio Geopark Schelde-Delta kan dit risico verminderen. Thema 2.2 Toerisme en recreatie, branding Brabantse Wal is onderverdeeld naar 3 producten, die hierna worden verbijzonderd. 37

38 PRODUCT 12 = LANDSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING (LANDSCHAP VAN ALLURE) De landschappelijke kwaliteiten van de gemeente Woensdrecht dienen behouden en waar mogelijk versterkt te worden. De energie die het traject Landschappen van Allure heeft losgemaakt mag niet verloren gaan. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De geselecteerde projecten van A naar B worden samen met betrokkenen uitgevoerd. X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Projecten van Van A naar B Wij halen subsidie voor de deelprojecten Landschappen van Allure binnen en participeren samen met lokale ondernemers en stakeholders jaarlijks in ca. 5 deelprojecten. De subsidie Landschappen van Allure is niet verkregen. Desondanks wordt een aantal projecten (deels) uitgevoerd. Dit in samenwerking met partners. Afhankelijk van subsidiemogelijkheden, sponsoring en participatie worden er deelprojecten uitgevoerd. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Landschappelijke ontwikkelingen primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 38

39 PRODUCT 13 = BRANDING BRABANTSE WAL EN WIELERGEMEENTE Woensdrecht is een aantrekkelijke gemeente voor toeristen en inwoners om actief te recreëren, in het bijzonder voor fietsliefhebbers. De gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht en Roosendaal stellen een regiomarketingvisie vast en vertalen die in een regiomarketing- en communicatieplan dat wordt uitgevoerd. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De actualisering van het Toeristisch Recreatief Actie Plan is vertaald in de Economische visie en vertaald in het Regiomarketing- ne X X X X X communicatieplan Brabantse Wal, waarvan de projecten worden uitgevoerd. Er is een Fietsplatform Woensdrecht opgericht, van waaruit projecten en promotie worden X X X X uitgevoerd, waaronder Natuur en fietspoort Volksabdij. Woensdrecht werkt mee aan / faciliteert een selectie van wielerprojecten in West-Brabant. X X X X De visie Buitengebied is opgesteld, waarmee X recreatieve ontwikkeling wordt bevorderd. De projecten in het kader van de groene agenda uit de intentieverklaring van de Vliegbasis X X X X X Woensdrecht en gemeenten Bergen op Zoom en Woensdrecht worden uitgevoerd. De gemeente Woensdrecht brengt recreatie- en middenstandsondernemers met het oog op X samenwerking bijeen in structureel overleg. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Economische visie en Regiomarketingvisie Brabantse Wal In 2017 voeren we minimaal drie projecten uit de Economische visie en Regiomarketingvisie Brabantse Wal uit. Wielerplan Woensdrecht In 2017 is het wielerplatform opgericht en voeren we onder regie van dit platform minimaal vijf projecten uit het Wielerplan Woensdrecht uit. Wielerplan West-Brabant In 2017 is Stichting de Goeie Ontsnapping een publiek-private entiteit, van waaruit we een verkenning uitvoeren naar NK Wielrennen West- Brabant in 2018 of 2019, kennisdeling tussen wielerevenementenorganisaties, lobby en subsidie/sponsorwerving voor uitvoering van het Wielerplan West-Brabant. Betreft verdere promotie Liberation Route, Natuurpoort De Volksabdij (verdere ontwikkeling) en kandidaatstelling Geopark (via streekorganisatie). Te weten: regionaal wielercentrum, versterking wielerevenementen, GP Adrie van der Poel relatie evenement, merkontwikkeling/ communicatiecampagne en MTB netwerk. 39

40 De groene agenda In 2017 voeren we vanuit de Groene Agenda het project MTB netwerk (zie Wielerplan Woensdrecht) uit. Stimuleren samenwerking recreatie- en middenstandsondernemers In 2017 adviseren we recreatieondernemers en stimuleren we kennisdeling tijdens bedrijfsbezoeken en structurele overleggen met de ondernemersvereniging vanuit de Brabantse Wal gemeenten. Daarnaast informeren en stimuleren we (vergunning) aanvragen. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Branding Brabantse Wal en wielergemeente primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Branding Brabantse Wal en wielergemeente Omschrijving Investering Aanpassing/vernieuwing fietsroutenetwerk Investering Aanleg MTB netwerk/paden Streekhuis Brabantse Wal WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 14 = GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING BELGIE EN ZEELAND Uitdagingen laten zich niet sturen door territoriale grenzen. Er zijn allerlei verwevenheden en gezamenlijke belangen en ambities. Het college zoekt doelgericht de samenwerking met de buren op om meerwaarde te creëren. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Grensoverschrijdende samenwerking wordt X X X X X planmatig vormgegeven en uitgevoerd. Projecten uit het Grenspark-Beleidsplan Beheer en Inrichting worden uitgevoerd. X X X X X De Liberation Route Slag om de Schelde wordt in samenwerking uitgevoerd in West-Brabant, X X Antwerpen/Vlaanderen en Zeeland. Via de regiomarketing Brabantse Wal wordt samenwerking in het Deltagebied planmatig vormgegeven. X X X X X 40

41 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Grensoverschrijdende samenwerking In 2017 stellen we een plan vast waarin de focus/visie voor grensoverschrijdende samenwerking vanuit Woensdrecht is vastgelegd en van waaruit minimaal drie samenwerkingsprojecten worden uitgevoerd. In 2017 vindt een symposium/relatie evenement plaats voor kennisdeling, lobby, nieuwe samenwerkingsprojecten en subsidieprogramma s. (zie Wielerplan Woensdrecht). Uitvoering Grenspark-Beleidsplan In 2017 realiseren we minimaal de volgende projecten: grensoverschrijdend MTB netwerk (zie ook Wielerplan Woensdrecht) en merkontwikkeling Grenspark. Samenwerking Deltagebied In 2017 adviseert Woensdrecht bij de programmering van de Brabantse Wal. De gemeente faciliteert via communicatie en bemiddeling met organisaties bij de Eerste aspergesteek en ProefMei. Woensdrecht is vertegenwoordigd bij de Ravelijnlezing voor lobby en relatiebeheer. Al deze evenementen zijn onderdeel van de Delta Innovation Days en zorgen voor promotie van en samenwerking binnen het Schelde- Deltagebied. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Grensoverschrijdende samenwerking met België en Zeeland primair wijziging Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 41

42 PRODUCT 15 = EVENEMENTEN Evenementen zijn belangrijke activiteiten om veel bezoekers naar Woensdrecht en de Brabantse Wal te trekken en het vaste recreatieve aanbod thematisch te promoten en aan elkaar te verbinden. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Evenementen en aansluitend recreatief- en winkel aanbod worden gezamenlijk en thematisch vermarkt. X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Vermarkten evenementen In 2017 worden minimaal twee evenementen en winkel/recreatieaanbod gezamenlijk vermarkt onder één thema. Zie ook Wielerplan Woensdrecht. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 13 branding Brabantse Wal en wielergemeente, product 21 monumenten en cultuur en product 39 communicatie op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) De investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 13 branding Brabantse Wal en wielergemeente, product 21 monumenten en cultuur en product 39 communicatie op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 42

43 Thema 2.3 Aviolanda Voor alle delen van dit programma geldt dat de gemeente eerder procespartner en deelnemer is dan dat zij een primaire rol heeft. Daarom zijn resultaatsdoelen bijna niet aan te geven. Veelal zijn procesafspraken en inspanningsverplichtingen opgenomen. Daartegenover staat dat de directe budgettaire lasten van de gemeente betrekkelijk beperkt zijn. De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Behoud van werkgelegenheid in het luchtvaartonderhoud en een duurzame ontwikkeling op het gebied van landschap en onderwijs. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De focus van Aviolanda is veranderd van grondverkoop naar een gespecialiseerde, meer netwerkgerichte cluster. Op en rondom de vliegbasis Woensdrecht en Businesspark Aviolanda wordt ingezet op een ontwikkeling van bedrijven en toeleveranciers gerelateerd aan luchthaven gebonden maintenance, repair en overhaul (revisie). Hierbij wordt zoveel mogelijk kansen benut en waar mogelijk verder versterken van bestaande samenwerkingsverbanden tussen bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, regionale clusters en overheidsinstellingen, werkzaam binnen de topsectoren. Het versterken en behouden van de uitstekende uitgangspositie van Aviolanda en de vliegbasis met zijn innovatieve bedrijven en excellente kennisinstellingen is daarbij de prioriteit. Er is op de vliegbasis Woensdrecht gestart met voorbereidende werkzaamheden voor de faciliteiten die benodigd zijn voor het onderhoud van de F35 en de motoren. Het gaat hierbij om vier gebouwen, de motorenonderhoudswerkplaats, een testcel voor motoren, een spuithangar en de voertuigenwerkplaats. Op Businesspark Aviolanda is alles in gereedheid gebracht voor de komst van Laser System Robotics. Dit bedrijf bouwt en test Robots om vliegtuigen volautomatisch te ontdoen van hun laklaag. Kansen en risico s Op macro-economische schaal wordt de komst van het motorenonderhoud van de F35 gezien als kans. Doordat het onderhoud gaat plaatsvinden op vliegbasis Woensdrecht is Nederland een potentiele vestigingsplaats voor toeleveranciers en fabrikanten in het F35 programma. Het zwaartepunt van de Nederlandse Aerospace industrie is gesitueerd in het zuiden van Nederland. Voor de Nederlandse Luchtmacht is het zwaartepunt gesitueerd rondom vliegbasis Woensdrecht. Doordat de UK heeft gekozen om de EU te verlaten biedt dit kansen voor de luchtvaartsector in Nederland. Een sterk Aerospace Cluster met internationale bekendheid is belangrijk voor nieuwvestigers. Om het Aerospace cluster in de regio te versterken wordt er optimaal ingezet op het faciliteren van de innovatiekracht van het bedrijfsleven en worden verbindingen gelegd met de kennisinstellingen in de luchtvaartsector. Tevens wordt er in de regio samengewerkt in de propositie van de luchtvaartsector in Noord-Brabant. De economische groei is alleen mogelijk indien er voldoende geschoold personeel in de regio aanwezig is. Het ontbreken van voldoende geschikt personeel, MBO en HBO, wordt gezien als risico. De ontwikkelingen rondom Aviolanda en de vliegbasis Woensdrecht zijn mogelijk door het behouden en versterken van de bosrijke, stedelijke uitloopgebieden. Dit alles niet alleen met oog voor natuur, landschap en stedelijk gebied, maar ook door perspectief te bieden aan de landbouw. 43

44 PRODUCT 16 = AVIOLANDA Op Aviolanda zijn ruim mensen werkzaam. Het is van groot belang dat deze werkgelegenheid wordt behouden en versterkt vanuit een duidelijk gedragen profiel. Dit met aandacht voor landschapsontwikkeling, onderwijs en draagvlak onder de partners. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Besluit herpositionering Businesspark X Aviolanda. Actualisatie ruimtelijke visie X Uitvoeren van de samenwerkingsovereenkomst en strategische ontwikkelingsvisie. X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Economische visie We zoeken actief naar private investeerders en Zowel door de bedrijfscontactfunctionaris als het verbinden die aan ondernemers. REWIN wordt ingezet op het leggen van deze verbindingen. Planet Agenda De gemeente krijgt POP3 subsidie voor de realisatie van t Eiland en krijgen subsidie toegekend voor de realisatie van Ecologische Verbindingszone de Overberg te Huijbergen. Er worden projecten uit de Planet Agenda gerealiseerd waaronder de Ecologische Verbinding Overberg en het herstel van het Eiland. De vliegbasis wordt geholpen met de realisatie van groene projecten op de vliegbasis zoals herstellen van lanen; venherstel; zichtbaar maken van cultuurhistorische objecten en ontsnipperingsmaatregelen. Profit agenda Woensdrecht wordt het UAV testcentrum van Nederland. Dit doen wij met geld vanuit de EU. Dit project zal in 2017 tot en met 2019 worden uitgevoerd door de gemeente in de rol van penvoerder. Woensdrecht verbindt ondernemers, overheden en onderwijspartijen door nieuwe innovatieve projecten te formuleren om gezamenlijk EU subsidie aan te vragen. Woensdrecht is de proeftuin geworden voor Internet of Things. In dit project worden nieuwe toepassingen gedemonstreerd met als doel bedrijfsprocessen te verbeteren en versnellen. Brandpreventie in het Grenspark is één van de nieuwe toepassingen. People agenda Jaarlijks bezoeken minimaal vier basisscholen de MBO opleiding luchtvaart techniek op Aviolanda. Dit wordt door de gemeente geïnitieerd en gefaciliteerd. Waar mogelijk faciliteert de gemeente de vliegbasis Woensdrecht op het gebied van Wonen, Werken en recreëren. Door gezamenlijke projecten uit te voeren wordt de relatie versterkt tussen de vliegbasis en de gemeente In is het Europees project Icares ingediend. Het doel van dit project is om vraag en aanbod op het gebied van UAV op Aviolanda bij elkaar te brengen. De ontwikkelingen rondom de F35 en de voorname positionering van de Vliegbasis Woensdrecht zijn een drijvende kracht achter de clusterontwikkeling. Gebleken is dat de komst van de F35 een aanjager zal zijn voor verdere economische versterking. Deze ontwikkelingen zullen betrekking hebben op andere sectoren, zoals automotive, biobased en logistieke sectoren. Er worden verbindingen gelegd om het basis- en voortgezet onderwijs beter aan te laten sluiten bij de vraag uit de beroepspraktijk door gesprekken tot stand te brengen. Het sectorplan West- 44

45 Met de Brabantse Wal gemeenten wordt in 2017 techniek onderwijs op de basisscholen in de regio ingevoerd als onderdeel van het curriculum. Duurzaamheid In 2017 zal er op het Businesspark Aviolanda een Zonne installatie worden aangelegd van circa 3,2 MW. Het totale energie verbruik wordt met ruim 30% gereduceerd door de omvorming van alle verlichting naar LED. Om dit te realiseren is er een SDE subsidie verkregen van 2,9 miljoen. Een externe investeerder zal de overige kosten voor zijn rekening nemen. De gemeente neemt de projecttrekkersrol op zich totdat er tot realisatie wordt overgegaan. Gezamenlijk met waterschap, defensie en BPA wordt het gehele watersysteem geoptimaliseerd. Brabant, het Regionaal Investering Fonds Beroepsonderwijs en het Composiet Maintenance Cluster zijn de bouwstenen voor beter onderwijs. Voor Aviolanda is met alle partijen een onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van de aanleg van zonnepanelen en de reductie van het energieverbruik. Het uiteindelijke doel is de huisvestingskosten van bedrijven op Aviolanda te minimaliseren. Met als doel regenwater te bergen, afvoer te minimaliseren en de verdroging van de Brabantse Wal te verminderen WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Aviolanda primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 45

46 Programma 3 Ruimte, wonen en leven Visie Door de energie en kracht in de samenleving te bundelen en in te zetten voor het dagelijks onderhoud van de openbare ruimte en de voorzieningen, behouden en versterken de inwoners samen met verenigingen, de gemeentelijke organisatie en andere deelnemers het leef-, woon- en werkklimaat van Woensdrecht. De gemeente beschouwt actief alle mogelijkheden die zij heeft om dat te bereiken. Bewoners worden medeverantwoordelijk en kunnen meedenken, meebeslissen en ook meewerken aan verbeteringen in hun straat, wijk, kern. Uitgangspunten Uitgangspunten voor dit programma zijn onder meer wettelijke bepalingen en voorschriften op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau en lokale beleidsregels en -nota s zoals de verordening Dorpsplatforms, de woonvisie, het Beheerplan Openbare Ruimte, het Wegenbeleidsplan, het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan, het Grondbeleid, het Accommodatiebeleid en het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan en niet het minst belangrijk, de Handreiking Overheidsparticipatie. Er is aandacht voor: 1. belangen, wensen, behoeften van bewoners; 2. behoud van de voorzieningen in elke kern; 3. terugdringen van de regels zodat bewoners meer vrijheden krijgen, binnen de gestelde kaders; 4. herkenbare en laagdrempelige contactpersonen van de gemeente; 5. met minimale middelen een zo hoog mogelijk kwaliteitsniveau realiseren van wegen; groen, e.d. 6. accommodaties voor onder meer jongeren en ouderen. Belangrijkste te ontwikkelen beleidsnota s Welstandsnota Erfgoedverordening Bestemmingsplannen (o.a. komplannen); Omgevingsvisie (in het kader van Omgevingswet) Beleidsnota Duurzaamheid Belangrijkste bestaande bestuurlijke kaders Toekomstvisie Dorpsplatforms (2015) Bestuursopdracht herpositionering Buitendienst (2015) Accommodatienota (2015) Beleidsplan Wegen (2015) Verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan (2013) Beheer Openbare Ruimte (BOR) (groenbeheerplan) Meer Jaren Onderhouds Programma (MJOP) gebouwen (2015) Exploitatie openbare verlichting Visie Buitengebied 2015 incl. provinciale Verordening Ruimte (2014) Structuurvisie Kern Hoogerheide als beleidsdocument voor de verdere ontwikkeling van de gebieden rondom het centrum van Hoogerheide en de heringerichte Scheldeweg. (2015) Woonvisie (2015) Partiële herziening bestemmingsplan Buitengebied () Structuurvisie Kern Hoogerheide () Gemeentelijke Verkeer en Vervoersplan () Actualisatie Verbreed gemeentelijk rioleringsplan () Verordening kwaliteitscriteria omgevingsrecht () 46

47 Verbonden partijen Bij de realisatie van het programma Ruimte, wonen en leven zijn de navolgende verbonden partijen betrokken: Saver NV, Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, Gemeenschappelijke Regeling Regionale Milieudienst West-Brabant, Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, Gemeenschappelijke Regeling Beheer en Ontwikkeling Kleinschalig Collectief Vervoer West-Brabant en Gemeenschappelijke Regeling Hypotheekfonds Noord-Brabantse Gemeenten. Staat van baten en lasten programma 3 (in ) primair wijziging Baten Lasten Saldo Thema 3.1. Ruimte De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. De inwoners voelen zich betrokken bij hun woonomgeving. 2. Duurzame inrichting en gebruik van de openbare ruimte. 3. Maatwerk op het niveau van de straat en de wijk. 4. Klantvriendelijke, efficiënte en duidelijke dienstverlening waarbij gedacht wordt in mogelijkheden en kansen voor bewoners. 5. De sportverenigingen betalen marktconforme huurprijzen. 6. Voor verenigingen zal accommodatieruimte beschikbaar blijven. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De invoering van de omgevingswet wordt in 2019 verwacht. Door de herziening van welstandsnota zijn de normen voor de verschijningsvorm van gebouwen heroverwogen en waar nodig bijgesteld. Duurzaamheid komt als algemeen thema en als uitgangspunt voor alle beleids- en uitvoeringszaken centraal te staan (voor onder meer de aanschaf van materiaal en materiaal, energie, inrichting van de openbare, afval e.d.). Naast een nog te ontwikkelen beleidsnota duurzaamheid, wordt duurzaamheid als thema en uitgangspunt ook betrokken op de 4 te actualiseren bestemmingsplannen (komplannen) voor de bebouwde kommen. Kansen en risico s Kansen zijn gelegen in het in het kader van duurzaamheid streven naar energiebesparingen en in de opstelling van de omgevingsvisie als gevolg van de omgevingswet. Thema 3.1 Ruimte is onderverdeeld naar 3 producten, die hierna worden verbijzonderd. 47

48 PRODUCT 17 =RUIMTELIJKE ORDENING EN ONTWIKKELING, LANDSCHAP EN NATUUR Het college staat voor een aantal belangrijke ruimtelijke opgaven en initiatieven. Het is zaak voortvarend hieraan te werken en resultaten te boeken. Dit met het oog op de diverse belangen en een deugdelijk kostenverhaal. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Conform een vastgestelde visie voor het buitengebied zal een herzien bestemmingsplan X Buitengebied worden gerealiseerd. Masterplan Hoogerheide: Na de benodigde planvorming en aanbesteding wordt de X vernieuwing van de Scheldeweg gerealiseerd. Masterplan Hoogerheide: na de benodigde planvorming zijn de plandelen Noord en Zuid X gerealiseerd. De herinrichting van het Tervoplein e.o. in de X kern Putte is gestart. Herontwikkeling van het Glatt-terrein in Putte is X gestart. In de Groeve Boudewijn is woningbouw X planologisch mogelijk gemaakt. Het Raadhuisplein bestaande uit het plein en X deelplan C zijn gerealiseerd. De trajecten rondom perceelsplitsingen zijn X doorlopen. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Herontwikkeling Glatt-terrein Faciliteren van de ontwikkeling van de Glattlocatie. Aan de initiatiefnemer wordt medewerking verleend om de herontwikkeling te kunnen realiseren. Woningbouw Groeve Boudewijn Bestemmingsplan Groeve Boudewijn is door de raad vastgesteld in Q4. De voortgang is afhankelijk van de beoordeling van de ingediende plannen. Inmiddels is een samenwerkingsovereenkomst met Vestia gesloten om 32 woningen in het bestemmingsplan op te nemen. Het natuurgedeelte is door Natuurmonumenten aangekocht. Trajecten perceelsplitsingen Zes vastgestelde bestemmingsplannen in het kader van perceelsplitsingen Overig De omgevingsvisie is gereed. De laatste 3 deelnemers moeten nog een plan indienen. Als gevolg van de toekomstige Omgevingswet, die naar verwachting in 2019 in werking zal treden, zijn gemeenten verplicht een omgevingsvisie op te stellen. Door deze nu al op te stellen wordt voldaan aan de verplichting van 48

49 De randweg in Putte is aangelegd. de Omgevingswet en kan hij tevens dienen als leermoment voor implementatie van de omgevingswet binnen de organisatie. De werkzaamheden zullen in Q1 kunnen worden afgerond. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Ruimtelijke ordening en ontwikkeling, landschap en natuur primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Ruimtelijke ordening en ontwikkeling Omschrijving Investering implementatie omgevingswet p.m. p.m WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 18 = BOUWZAKEN Het college bewaakt de ruimtelijke kwaliteit van bouwen en geeft inwoners eigen verantwoordelijkheid voor de uiterlijke kwaliteit van bouwwerken. Daarnaast zijn deregulering en een efficiënte beoordeling van bouwplannen een speerpunt. Verder wordt aandacht gegeven aan de kwaliteitsborging van taken die voortvloeien uit de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (Wabo) WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De welstandsnota en welstandscommissie zijn heroverwogen. X Bouwaanvragen worden conform nieuw beleid afgehandeld. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Welstand In 2017 is de herziening van de Welstandsnota Met de nota ligt de geactualiseerde norm vast door de raad vastgesteld. voor de verschijningsvorm van gebouwen, zodat de (ver)bouwer weet waaraan hij moet voldoen en de toets aan deze norm zo objectief mogelijk kan worden uitgevoerd. 49

50 Afhandeling bouwaanvragen Bouwaanvragen worden conform nieuw beleid en binnen de daarvoor gestelde termijn afgehandeld. Dit betreft de uitvoering van het vergunningverleningsproces volgens de actuele bestemmingsplannen en de in 2017 te actualiseren welstandsnota. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Bouwzaken primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Nieuwbouw woningen ,2 6,6 6,3 Toelichting. - Het aantal nieuwbouw woningen per woningen - Verklaring van het verschil: Bouwplan de Hoef (o.a.) heeft tot een meer dan gemiddeld aantal nieuwbouw woningen geleid. PRODUCT 19 = GEMEENTELIJKE GEBOUWEN EN ACCOMMODATIES Het college zet in op behoud van de identiteit, voorzieningen en activiteiten in alle kernen; sportaccommodaties, multifunctionele centra en basisscholen hebben de aandacht. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Plan voor optimale benutting van de gemeentelijke X accommodaties. Selectief afstoten van gemeentelijke gebouwen o.a. zwembad De Plantage, met behoud van de X zwembadfunctie. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Accomodaties: contract en beheer Alle contracten worden beheerd en nagekomen. De bewaking van alle in voorafgaande jaren afgesloten contracten, en voortgangsoverleg 50

51 met huurders zijn structurele taken. De accommodaties zijn wat betreft tijd en ruimte maximaal verhuurd tegen de overeengekomen huurtarieven. Gemeentelijke accomodaties en hun functie Voor accommodaties nog in het bezit van de gemeente is de functie bepaald. De verzoeken om huisvesting worden zo veel mogelijk gehonoreerd of in behandeling genomen om tot een (alternatieve) oplossing te komen. De accommodaties die eigendom blijven van de gemeente vervullen een noodzakelijke functie. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Gemeentelijke gebouwen en accomodaties primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo Bezuinigingen (in ) Gemeentelijke gebouwen en accomodaties Voorstel Gemeentehuis Huijbergen, besluit wat er kan gebeuren met het oude gemeentehuis Gebruik MFC - besluit optimalisatie gebruik MFC met kostenbesparing als uitgangspunt Vervallen beheervergoeding MFC's p.m. p.m. p.m. p.m WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 51

52 Thema 3.2. Leefbaarheid De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Behoud culturele en monumentale objecten en efficiënte besluitvorming rondom aanvragen. 2. Optimaal gebruik van initiatieven, ideeën en inzet van inwoners o.a. via de Dorpsplatforms met meer inbreng en verantwoordelijkheid voor de woon-, werk- en leefomgeving. 3. Het pakket aan taken dat de gemeente uitvoert in de buitenruimte staat ten dienste van kwaliteit, dienstverlening en participatie. 4. De taken in de buitenruimte worden integraal en efficiënt georganiseerd waarbij per kern een team van direct aanspreekbare medewerkers wordt ingezet, structureel versterkt met anderen, vanuit een maatschappelijk verantwoorde doelstelling. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In zijn de Dorpsplatforms zelfstandige organen (stichtingen) geworden. In 2017 staat centraal het opstellen van en uitvoering geven aan de Leefbaarheidsagenda. Kansen en risico s De Dorpsplatforms krijgen meer autonomie in de besteding van hun middelen, en in het stimuleren en entameren van burgerinitiatieven. Er moet voldoende draagkracht zijn onder inwoners en ketenpartners rond (burger)initiatieven. In 2017 worden zowel de Welstandsnota als de Erfgoedverordening herzien. Bij deze herzieningen zal de invoering van een integrale planbeoordeling (welstand en erfgoed gecombineerd) overwogen worden. Thema 3.2 Leefbaarheid is onderverdeeld naar 2 producten, die hierna worden verbijzonderd. PRODUCT 20 = DORPSPLATFORMS IN SAMENHANG MET OPENBARE WERKEN UITVOERING ANDERS In programma 4 van het CWP kondigt de gemeente een nieuwe visie aan op burgerparticipatie. In dit verband moet de voorgestelde doorontwikkeling van de gemeentelijke buitendienst en van dorpsplatforms geplaatst worden. Dorpsplatforms krijgen meer inbreng en verantwoordelijkheid voor de woon-, werk- en leefomgeving in samenwerking met diverse deelnemers. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Herijken van de dorpsplatforms in het kader van een moderne, eigentijdse visie op meedoen van X burgers in de meeste brede zin. (Gefaseerde) herpositionering van de buitendienst voor een nieuwe integrale taakinvulling met en naast de inwoners en diverse andere participanten. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Functioneren Dorpsplatforms De Dorpsplatforms functioneren als zelfstandige organen. - Elk platform stelt, met ondersteuning van de gemeente, een leefbaarheidsagenda op. De uitvoering van de onderwerpen vindt plaats met 52

53 breed draagvlak onder de inwoners/ketenpartners. - Er is aantoonbaar een constructieve relatie opgebouwd met de wijkteams van de buitendienst. - Op het gebied van burgerparticipatie zetten de platforms in op een intensieve samenwerking met ketenpartners binnen de samenleving en het woongebied. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Dorpsplatforms in samenhang met openbare werken `uitvoering anders primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 21 =MONUMENTEN EN CULTUUR Instandhouding van monumenten en culturele uitingen dient te geschieden conform de daarvoor geldende regelgeving. Wel kan de wijze van afhandeling van aanvragen wellicht geoptimaliseerd worden. Waardevolle culturele objecten worden zoveel als mogelijk behouden. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De monumentenverordening en de monumentencommissie worden heroverwogen. X Aanvragen worden conform nieuw beleid afgehandeld. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Erfgoedverordening en integrale toetsing In (Q3) 2017 wordt de herziening van de Erfgoedverordening vastgesteld en zullen de aanvragen in dit kader integraal getoetst worden aan het nieuwe beleid i.c.m. met de In 2017 wordt prioriteit gegeven aan de erfgoedverordening en de welstandsnota. 53

54 welstandsnota. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Monumenten en Cultuur primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo Bezuinigingen (in ) Monumenten en Cultuur Voorstel Molens - plan afstoten molen WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 54

55 Thema 3.3. Wonen en woonomgeving De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Voorzien in de woonbehoefte van mensen die zich hier willen huisvesten. 2. Veilige wegen, goede bereikbaarheid van belangrijke voorzieningen en een adequaat parkeervoorzieningenniveau. 3. Verantwoorde differentiatie in kwaliteit van onderhoud van de buitenruimte. 4. De ketensamenwerking water komt ten goede aan kwaliteit, toekomstbestendigheid, kosten en efficiency. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving In zijn nieuwe regionale prestatieafspraken vastgesteld met de woningbouwverenigingen voor de periode In 2017 zal dus uitvoering gegeven worden aan de jaarschijf Ieder half jaar zijn gemeenten verplicht om een aantal statushouders te huisvesten. De taakstelling voor het eerste halfjaar van 2017 is nog niet bekend. Op 1 juli 2017 voldoet de gemeente aan de taakstelling voor het eerste halfjaar. Op 1 januari 2018 bekijkt de provincie of de gemeente voldaan heeft aan de taakstelling voor het tweede halfjaar. Binnen het vakgebied verkeer en vervoer wordt er gestreefd naar het vergroten van de bereikbaarheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid binnen de gemeente. Hierin worden alle verschillende vormen van vervoer meegenomen. Begin 2017 zullen nieuwe prognoses van de provincie Noord-Brabant voor woningbouwafspraken in het kader van RRO bekend gemaakt worden. Kansen en risico s Door de afspraken met de woningbouwverenigingen kan de gemeente Woensdrecht invloed aanwenden om het eigen beleid te verwezenlijken. In de komende jaren zal met name in worden gezet op fietsen, elektrisch vervoer en openbaar vervoer. Dit in het kader van een groene en duurzame samenleving. De ambities voor verkeer en vervoer zijn hoger dan het beschikbare budget. Er zal daarom aansluiting gezocht worden bij de al geplande uitvoeringswerkzaamheden (werk met werk maken). Thema 3.3 Wonen en woonomgeving is onderverdeeld naar 5 producten, die hierna worden verbijzonderd. PRODUCT 22 = WONEN EN VOLKSHUISVESTING Om de verantwoordelijkheden op het gebied van volkshuisvesting op een transparante en eenduidige manier waar te maken zal er ingezet worden op een woonvisie. Bijzondere aandacht krijgt de huisvesting van arbeidsmigranten. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid De woonvisie is geactualiseerd Op basis van een geactualiseerde Woonvisie voert het college het uitvoeringsprogramma uit samen met de ketenpartners. wanneer X X X X X 55

56 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Woonvisie en woningbouwafspraken De afspraken met de woningbouwverenigingen zijn in 2017 uitgevoerd. Begin 2017 zullen nieuwe prognoses van de provincie Noord-Brabant voor woningbouwafspraken in het kader van RRO, bekend gemaakt worden. In regionaal verband zullen op basis daarvan nieuwe afspraken gemaakt worden. Overig - huisvesting statushouders Op 1 juli 2017 en op 1 januari 2018 voldoen we aan de taakstelling voor de huisvesting van statushouders. Conform de prestatieafspraken die in Q4 worden vastgesteld, worden in 2017 zaken opgepakt. Woningbouwafspraken worden regionaal gemaakt en uiteindelijk vastgesteld in het RRO. Als er nieuwe prognoses verschijnen, worden vervolgens nieuwe regionale afspraken gemaakt. Vermoedelijk zullen deze nieuwe afspraken vastgesteld worden in het RRO in december Ieder half jaar krijgen gemeenten een taakstelling opgelegd van de rijksoverheid voor het huisvesten van een aantal statushouders. De provincie bewaakt halfjaarlijks de realisatie van deze taakstelling door de gemeenten. Met woningcorporaties en met particuliere verhuurders zijn afspraken gemaakt, zodat de halfjaarlijkse taakstellingen gehaald worden. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Wonen en volkshuisvesting primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners WOZ-waarde woningen Demografische druk 60, , Baten Lasten Saldo Toelichting. - Gemiddelde WOZ-waarde in duizenden euro s. Woensdrecht wijkt ongeveer 5% af van het landelijk gemiddelde wat een gevolg is van onder meer de waarde van de huizen op de huizenmarkt. - Demografische druk betreft de som van het aantal personen van 0 tot 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 15 tot 65 jaar. 56

57 PRODUCT 23 =VERKEER EN VERVOER De gemeente Woensdrecht moet goed bereikbaar zijn. Dit betekent onder andere dat er adequate parkeervoorzieningen zijn, veilige verbindingen en dat de Raadhuisstraat functioneel is ingericht. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer In Woensdrecht worden parkeervoorzieningen met burgerparticipatie aangelegd volgens X X X X vastgestelde criteria. Noodzakelijke maatregelen in het kader van verkeerscirculatie en parkeren in de X X Raadhuisstraat e.o. zijn uitgevoerd. Een adequate ontsluiting van het bedrijventerrein X Putte is gerealiseerd. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Parkeervoorzieningen De gemeente Woensdrecht neemt iedere aanvraag voor parkeervoorzieningen vanuit burgerparticipatie in behandeling en zorgt voor afhandeling binnen de gestelde termijn. Uitvoering Wegenbeleidsplan De maatregelen en activiteiten die voor 2017 volgen uit het wegenbeleidsplan zijn volgens planning en binnen financiële kaders uitgevoerd. Verlichting Fietspaden In 2017 wordt er verlichting langs de fietspaden Antwerpsestraatweg en O.L.V. ter Duinenlaan aangelegd. Bedrijventerrein Putte De ontsluiting van het bedrijventerrein Putte is gerealiseerd. Overig sanering verkeersborden Er wordt volgens plan een start gemaakt met de sanering van de verkeersborden in de gemeente Woensdrecht. Burgerinitiatieven hebben prioriteit en een (klein) accent daarbij ligt op de parkeervoorzieningen Het wegenbeleidsplan vormt de basis voor de planning en de noodzakelijk geachte maatregelen. Na een second opinion wordt de definitieve uitvoeringsplanning opgesteld. Tijdens de raadsvergadering van 10 november is hier een Amendement voor aangenomen. De vele verkeersborden in de gemeente zorgen voor onduidelijke verkeerssituaties. Het saneren van overbodige verkeersborden leidt tot een rustiger en verkeersveiliger verkeersbeeld. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Verkeer en Vervoer primair wijziging Baten Lasten Saldo

58 Investeringen (meerjarig in ) Verkeer en Vervoer Omschrijving Uitvoering openbare verlichting Aanleg verlichting utilitaire fietspaden Antwerpsestraatweg en O.L.V. ter Duinenlaan WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Ziekenhuisopname n.a.v. verkeersongeval met een motorvoertuig Ziekenhuisopname n.a.v. vervoersongeval met een fietser Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Toelichting. - Beide indicatoren betreffen het percentage als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen. PRODUCT 24 = BEHEER OPENBARE RUIMTE INCL. AFVAL EN WATER Voor het goed functioneren van de samenleving en met het doel op de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en de veiligheid is het noodzakelijk dat de gemeentelijke eigendommen in de openbare ruimte in goede staat worden gehouden. De gemeente zal daarbij uitvoering geven aan het vastgestelde beleid. Speciale aandacht voor (duurzame) plannen in de waterketen is gewenst. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Conform het Afvalwaterakkoord wordt in de kern Huijbergen regenwater en afvalwater gescheiden. X Samenwerking in de waterketen levert de eerste voordelen op in de vorm van X (toekomstbestendige) kwaliteit, efficiency en kostenbeperking. Evaluatie Diftar en mogelijk doorontwikkeling. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Afspraken afvalwaterakkoord In Huijbergen zijn de afvalwater- en In de voorbije jaren zijn werkzaamheden voor hemelwatersystemen voor een groter deel het scheiden van de waterafvoersystemen gescheiden. uitgevoerd. In 2017 staan geen werkzaamheden gepland. Indien zich de kans voor doet om i.c.m. bestratingswerkzaamheden nieuwe werkzaamheden uit te voeren, zullen deze benut worden. Doorontwikkeling Diftar De eerste stap in de doorontwikkeling van Diftar is het ondergronds verzamelen en opslaan van afval. In 2017 zijn op zoveel mogelijk locaties ondergrondse containers (parkjes) aangebracht 58

59 in alle kernen. Als deze stap is afgerond kan een uitgebreide evaluatie rondom afvalinzameling in de gemeente plaatsvinden. Aansluitend daarop zal er een toekomstvisie worden opgesteld. WAT GAAT DAT KOSTEN? Staat van baten en lasten (in ) Beheer openbare ruimte incl. afval en water primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Beheer openbare ruimte incl. afval en water Omschrijving Uitvoering wegen Investering Inspectie en inventarisatie onderhoud duikers Kosten verwijderen grafmonumenten Uitvoeringsprogramma rioolbeheer (voorziening) Bezuinigingen (in ) Beheer openbare ruimte incl. afval en water Voorstel Onderhoud en renovatie groenvoorziening WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Huishoudelijk restafval Hernieuwbare elektriciteit ,8 nb nb Toelichting. - Huishoudelijk restafval betreft de hoeveelheid restafval per bewoner per jaar in kg - Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa; uitgedrukt als percentage van totale elektriciteitsopwekking. 59

60 PRODUCT 25 = INTEGRALE DORPSONTWIKKELINGSPLANNEN (IDOP s) De ruimtelijke projecten in het kader van de idop s zijn nagenoeg afgerond. Een aantal maatschappelijke projecten loopt nog door de komende tijd. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Het dorpsplein in de kern Woensdrecht is X gereconstrueerd. Maatschappelijke projecten in het kader van de idop s worden geëvalueerd en actualisatie heeft X plaatsgevonden. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Restantmiddelen idop s Er is een besluit over de inzet van de restantmiddelen in het kader van de Integrale Dorpsontwikkelingsplannen. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 23 verkeer en vervoer en product 24 beheer openbare ruimte inclusief afval en water op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) Investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 23 verkeer en vervoer en product 24 beheer openbare ruimte inclusief afval en water op basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 60

61 PRODUCT 26 = MILIEU De effecten op de luchtkwaliteit en beleving daarvan blijft onverminderd aandacht houden van het college. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Om de geluidsoverlast zo veel mogelijk te X beperken is een effectief platform met Belgische instanties en ondernemingen georganiseerd. Communicatie over overlast is geoptimaliseerd. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Duurzaamheid Het beleidsplan Duurzaamheid is opgesteld. Duurzaamheid is een steeds belangrijker en vaker terugkerend onderwerp. Om deze reden heeft het college deze nota additioneel aan het collegeprogramma toegevoegd. In de beleidsnota wordt een evenwichtige balans nagestreefd tussen de 3 P s: People, Planet en Profit. Dit streven houdt in dat de sociaalculturele, economische en ecologische aspecten van het beleid met elkaar in evenwicht moeten zijn en elkaar moeten versterken. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Milieu primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 61

62 Thema 3.4. Sport De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. In Woensdrecht is een gevarieerd aanbod van sportactiviteiten met florerende verenigingen, en inwoners nemen daaraan in groten getale deel. 2. Sport verhoogt sociale cohesie en welzijn. 3. Sport voor alle inwoners, vooral voor jeugd, wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. 4. Topsport in Woensdrecht wordt bevorderd. 5. Sport en beweging hebben een gunstige invloed op de schoolprestaties, op het verminderen van schooluitval, bevorderen volksgezondheid en tegengaan overlast. 6. Sport vervult een rol m.b.t. het promoten van de gemeente op het gebied van recreatie en toerisme en de wielersport. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De gemeente wil het bewegen en sporten blijvend en extra stimuleren. Dit gebeurt vanuit een duidelijke visie en goede organisatiestructuur (sportplatform) zoals opgenomen in de vastgestelde Sportnota. De uitvoering van deze nota start in Met de uitvoering van deze nota wordt in 2017 worden sportdeelname en sociale contacten gestimuleerd, talentontwikkeling en topsport gestimuleerd, vindt er meer samenwerking plaats tussen sportaanbieders en organisaties, worden organisaties versterkt, sluit vraag en aanbod beter op elkaar aan. Kansen en risico s Er liggen kansen om het sportaanbod meer te verbinden en op de vraag aan te sluiten. Sportorganisaties kunnen middels een sportplatform van elkaar leren. Daarnaast liggen er kansen voor het trekken van meer talenten en talentontwikkeling en topsport bij het regionale wielercentrum (zie ook 2.2. Toerisme en recreatie, branding Brabantse Wal) De samenwerking vanuit het sportplarform biedt kansen voor verbinding van topsport en breedtesport. Risico s liggen er in nog de onzekere, toekomstige financiering van sport vanuit het Rijk en de provincie. PRODUCT 27 = SPORT WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Er is een vastgestelde sportnota. X De sportnota wordt uitgevoerd. X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoering Sportnota We voeren minimaal de volgende vier projecten uit de Sportnota uit: Bijeenkomsten voor kennisdeling en samenwerkingsprojecten (sport)organisaties; Oprichting sportplatform; Onderhoud digitaal loket/website sportaanbod BWI en Kennismakingsactiviteiten + communicatie (door organisaties en BWI). De sportnota is in Q4 vastgesteld zodat in 2017 uitvoering gegeven kan worden aan de nota onder regie van een sportplatform. 62

63 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Sport primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners Niet-sporters ,3 49,9 49, Baten Lasten Saldo Toelichting. - Het percentage inwoners dat niet sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners. 63

64 Programma 4 Bestuur Visie Door de kracht van het eigen bestuur, de organisatie en de inwoners én door de samenwerking met andere organisaties blijft de gemeente Woensdrecht zelfstandig en is zij in staat haar wettelijke taken uit te voeren. Zij stemt beleid en uitvoering af op de wensen van de inwoners en bedrijven en werkt samen met de participerende burger die ook zelf verantwoordelijkheid neemt voor de eigen leefomgeving en bijdraagt aan sociale samenhang. De gemeente biedt een professionele dienstverlening, participatiekansen voor iedereen en veiligheid. Zij werkt met visie aan relaties en gaat betekenisvolle verbindingen aan. Gemeentebestuur en organisatie staan midden in de gemeenschap, werken op basis van gelijkwaardigheid en transparantie samen, én staan soms ook boven de partijen, in het algemeen belang als handhaver bijvoorbeeld. Uitgangspunten Wettelijke voorschriften en eigen beleid in het kader van openbare orde en veiligheid, handhaving, dienstverlening, burgerparticipatie en samenwerking blijven van kracht c.q. worden verder ontwikkeld. Met aandacht voor: 1. ruimte voor de burger met een college dat de eigen verantwoordelijkheden en taken niet uit de weg gaat; 2. goede communicatie met de burger, transparant bestuur; 3. aanpak van criminaliteit en drugs en géén coffeeshops, veilig gevoel (fysiek, sociaal en milieu); zelfstandigheid van Woensdrecht als gemeente; 4. Woensdrecht werkt vanuit de eigen kracht samen in de regio daar waar dat voor Woensdrecht voordelen oplevert; 5. slim (samen)werken zodat de rijksbezuinigingen opgevangen kunnen worden; 6. de voorwaarden die raad en college van Woensdrecht hebben vastgesteld voor mogelijke samenwerkingsverbanden, zodat de Woensdrechtse burger de eigen gemeente nabij ervaart. Belangrijkste te ontwikkelen beleidsnota s Samenwerking dienstverlening en vergunningen/handhaving Inbedding aanpak georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit Visie op bestuurskracht in Woensdrecht Regionale visie op samenwerken op de Brabantse Wal Relatiemanagement en lobby Belangrijkste bestaande bestuurlijke kaders Ruimte voor initiatief, een handreiking voor een initiatiefrijk Woensdrecht () Toekomstvisie dorpsplatforms met statuten, convenant en financiële richtlijn (2015) Kadernota Woensdrecht regiegemeente van wat naar hoe? (2012) Integraal veiligheidsbeleid (2014) Uitvoeringsprogramma integrale veiligheid () Spreidings- en dekkingsplan, risico-inventarisatie Veiligheidsregio MWB (2015) Strategische agenda Regio West-Brabant (2015) Dienstverlening; kaders en ambities (2015) Verordening kwaliteitscriteria VTH 2.1 () Handhavingsbeleid (2015) Handhavingsprogramma (2015) Actuele toekomstvisie 2035 (2015) Verbonden partijen Bij de realisatie van het programma Bestuur is de verbonden partij, Gemeenschappelijke Regeling Regio West-Brabant, betrokken. 64

65 Staat van baten en lasten programma 4 (in ) primair wijziging Baten Lasten Saldo Thema 4.1 Veiligheid De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Woensdrecht is een veilige gemeente en kan dit ook aan de hand van concrete gegevens aantonen. 2. Mensen die in Woensdrecht verblijven, ervaren de gemeente als veilig en rechtvaardig. 3. Inwoners hebben reële verwachtingen van veiligheid (veiligheidsniveau) in de woonomgeving en leveren waar dat kan ook zelf een bijdrage. 4. De gemeente handhaaft noodzakelijke wetten, regels en beleid, ook grensoverschrijdend. 5. Inwoners hebben begrip voor handhaving en onderkennen het belang ervan. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving Ondermijnende georganiseerde criminaliteit heeft een negatief effect op objectieve en subjectieve veiligheid, het tast de gezagspositie van de gemeente en andere overheidspartners aan en het is een bedreiging voor de (rechts)staat. Gemeenten moeten voorkomen dat criminele netwerken (onbedoeld) gefaciliteerd worden. Dat betekent dat ze structureel alert moeten zijn en mechanismen moeten inbouwen in processen om dit te voorkomen. De gemeente Woensdrecht zal daarvoor in de samenwerking met diverse partners, multidisciplinair, afspraken maken. Kansen en risico s Georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit houdt niet op bij de grenzen van gemeente, provincie, Nederland. Ook zijn verschijningsvormen / methoden divers, complex en wisselend. Structurele aandacht, inzet van extra capaciteit, expertise en intensieve samenwerking met een breed scala aan partners, goede automatisering en informatisering zijn vereist om veiligheid te waarborgen. Instrumenteel daarbij zijn: opgeleide medewerkers, informatiepositie en huishouding (aansluiting in informatieplein), borging van procedures en werkprocessen. Bestuurlijke maatregelen (Damoclesbeleid en BIBOB) zijn daarin ingepast. Kwaliteitscriteria voor Vergunningen Toezicht en Handhaving zijn aangescherpt. In regionale samenwerking heeft de gemeente Woensdrecht hierop een adequaat antwoord gevonden, zodat er vooralsnog geen extra kosten mee gemoeid zijn. Thema 4.1 Veiligheid is onderverdeeld in 2 producten, die hierna worden verbijzonderd. PRODUCT 28 = OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Veiligheid in het kader als hier beschreven heeft betrekking op criminaliteit, rampen en crises (mogelijk grensoverschrijdend). Het opgestelde Integraal Veiligheidsbeleid wordt samen met professionals en vrijwilligers uitgevoerd. De gemeente hecht er aan op lokaal niveau keuzes te maken ten einde inwoners een veilige leefomgeving te kunnen bieden. Daarbij werkt zij samen met de eigen inwoners en partijen over de Belgische grens. De ligging van de gemeente Woensdrecht in haar omgeving vereist specifiek aandacht voor natuurbranden, luchtkwaliteit en geluid. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Integraal Veiligheidsbeleid is tot stand gekomen in samenwerking met de stakeholders X waarbij prioriteiten zijn gesteld en een veiligheidsniveau is vastgesteld. 65

66 Integraal Veiligheidsbeleid wordt uitgevoerd. Preventie natuurbranden: Maatregelen Natuurbrandpreventie van de taskforce preventie natuurbranden zijn uitgevoerd. Milieu/luchtkwaliteit/geluid: inwoners en andere primaire stakeholders zijn tevreden over de communicatie over oefeningen, tests en waarschuwingssystemen over de landsgrenzen heen. X X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Integrale veiligheid Het uitvoeringsprogramma integrale veiligheid In 2017 zal de aanpak ondermijnende is in 2017 volgens planning volbracht criminaliteit aandacht krijgen. en de output-indicatoren zijn behaald. Preventie natuurbranden In het najaar van 2017 zijn de prioriteiten op het gebied van natuurbrandpreventie van de taskforce Kalmthoutse heide Zoom natuurbranden uitgevoerd. Een vergelijkbare aanpak wordt gevolgd voor het gebied Brabantse Wal. Rampenbestrijding Continuïteit bij invulling van taken in de rampenbestrijdingsorganisatie is gewaarborgd. Overig: aanpak ondermijnende criminaliteit De gemeente Woensdrecht heeft eind 2017 de aanpak ondermijnende criminaliteit volledig ingebed in de organisatie en partners zijn tevreden over de samenwerking. Daarmee wordt ondermijnende criminaliteit optimaal voorkomen. Prioriteiten zijn: bereikbaarheid van gebieden en betere communicatie richting grondeigenaren en burgers. Realisatie van extra bluswatervoorzieningen. Er zijn voldoende, getrainde medewerkers beschikbaar voor de rampenbestrijdingsorganisatie door districtelijke samenwerking, gezamenlijke invulling van de taken en trainingen. Medio 2017 zijn: processen, procedures en samenwerkingsafspraken multidisciplinair beschreven en geborgd in de operatie; medewerkers en bestuurders getraind bewust en bekwaam- en expertise en capaciteit in samenwerking- op peil; informatiepositie en huishouding van de gemeente Woensdrecht in de samenwerking- op orde. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Openbare orde en veiligheid primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo

67 WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Winkeldiefstal per inwoners ,5 2,4 0,8 Geweldsmisdrijven per inwoners ,9 5,4 3,1 Diefstal uit woning per inwoners ,9 3 Vernieling en beschadiging per inwoners ,8 6,1 4,6 Toelichting: - De indicatoren zijn overgenomen uit de CBS-publicaties Geregistreerde criminaliteit & diefstallen. Alle indicatoren betreft het aantal per inwoners. - De scores van onze gemeente zijn in lijn met de realisatie van de benchmark. PRODUCT 29 = HANDHAVING Handhaving van wettelijke regels en beleid voor wat betreft milieu is ondergebracht bij de Omgevingsdienst Midden en West- Brabant. Overige handhavingstaken voert de gemeente zelf uit. Daarvoor wordt jaarlijks een programma opgesteld op basis van wettelijke voorschriften en eigen beleid. De rijksoverheid heeft eisen aan handhaving en toezicht aangescherpt. De gemeente Woensdrecht kiest ervoor in samenwerking met andere gemeenten aan die eisen te voldoen. Zij heeft oog voor draagvlak / begrip bij de inwoners. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer De gemeente Woensdrecht voert de taken in het kader van Vergunningen Toezicht en Handhaving conform handhavingsbeleid in X X samenwerking uit volgens de aangescherpte kwaliteitscriteria. De evaluatie van de uitvoering van handhavingstaken door de OMWB is afgerond. X De besluiten die voortvloeien uit de evaluatie van de uitvoering van handhavingstaken zijn uitgevoerd. X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoering besluiten handhavingstaken Het programma handhaving en toezicht 2017 is volgens planning uitgevoerd. Implementatie VTH 2.1 kwaliteitscriteria De uitvoering van taken toezicht en handhaving en vergunningen vindt plaats conform de nieuwe set kwaliteitscriteria (kritieke massa en procescriteria) binnen het omgevingsrecht (bekend als Kwaliteitscriteria 2.1). De gemeente voert het handhavingsbeleid uit deels in samenwerking met de OMWB als opdrachtnemer en met buurgemeenten in een netwerksamenwerking. 67

68 De gemeente stelt in samenwerking met Steenbergen en Bergen op Zoom het plan van aanpak vast voor de implementatie van de procescriteria volgens de sluitende beleidscyclus (BIG-8). WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Handhaving primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicatoren periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners Verwijzingen Halt ,9 139,7 107,2 Harde-kern jongeren ,6 1,3 0,5 Jongeren met delict voor rechter ,55 2,57 1, Baten Lasten Saldo Toelichting: - verwijzingen Halt betreft het aantal per inwoners in de leeftijd van jaar. Voor wat betreft dit cijfer stellen we dat politie, OM, leerplichtambtenaar en BOA-handhaver de voornaamste instanties zijn die personen naar Halt kunnen verwijzen. Bureau Halt geeft aan dat onze verwijzers Halt goed weten te vinden en deze in positie brengt en dat Haltmedewerkers op hun beurt actief zijn richting de verwijzers. - Harde kern jongeren betreft het aantal per inwoners in de leeftijd jaar. Het aantal harde kern jongeren is relatief hoog. De cijfers over harde kern en jongeren voor de rechter (zie onder) worden beïnvloed door de jongeren die ingeschreven werden/worden op het adres van de jeugdzorginstellingen Almata. Als er dus harde kern jongeren wonen op Almata die bekend zijn bij justitie, dan wordt dit bij onze gemeente gesignaleerd. -De indicator Jongeren met delict voor rechter betreft het percentage jongeren van jaar. Ook deze indicator geeft een relatief hoge waarde. Zie boven Harde kern jongeren. 68

69 Thema 4.2 Bestuur en samenwerking De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Inwoners en andere belanghebbenden hebben graag contact met de gemeente en weten deze ook gemakkelijk te vinden. 2. De gemeente is een professionele dienstverlener, bereikbaar voor alle belanghebbenden. 3. Optimale inzet van burgerparticipatie en burgerkracht bindt burgers aan de gemeente en draagt bij aan de betrokkenheid bij de eigen woonomgeving en sociale cohesie. De inwoners zijn gemotiveerd zich in te zetten voor en in de eigen leefomgeving. 4. De gemeente Woensdrecht kan zelfstandig voortbestaan vanuit de eigen (bestuurs)kracht, zichtbaar en herkenbaar voor haar burgers. 5. Zij heeft een strategische positie in de omgeving, Woensdrecht is een gewaardeerd samenwerkingspartner. 6. Ze heeft een effectief netwerk en voert waar nodig een sterke lobby. 7. Samenwerken met andere gemeenten en met inwoners en creatief omgaan met een ruime beleidsvrijheid versterkt de positie van Woensdrecht en biedt inwoners voordelen. 8. De gemeente Woensdrecht anticipeert transparant op de toekomst met consistent beleid. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De (door)ontwikkeling van de gemeentelijke dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen vindt op basis van de nota Dienstverlening; kaders en ambities Ook zal de gemeentelijke dienstverlening doorlopend afgestemd worden op ontwikkelingen op het gebied van overheidsparticipatie, de inrichting van (de toegang tot) het sociaal domein etc. Kansen en risico s Instrumenteel voor de ontwikkeling van dienstverlening zijn: de inrichting van een mid office, een nieuwe website en de (her)inrichting van het gemeentehuis. Dit past geheel in de organisatie visie, missie en kernwaarden De doorontwikkeling van de organisatie, waarin sprake is van de inrichting van een afdeling Dienstverlening (publiekszaken + buitendienst) biedt kansen voor meer synergie door korte lijnen. De kaders ten aanzien van dienstverlening (op de Woensdrechtse maat) en de (door)ontwikkeling van de integrale toegang Sociaal Domein ondersteunen elkaar. Structurele aandacht voor overheidsparticipatie leidt er toe dat burgers zich uitgenodigd voelen om zelf activiteiten te ondernemen in de eigen directe omgeving, met een toenemende sociale samenhang in een buurt als kans. Inwoners zijn meer betrokken bij de buitenruimte. Het gevoel van de sociale onveiligheid neemt af. Woensdrechtse bestuurders en ambtenaren dragen de ambities van de gemeente enthousiast uit zodat deze tijdig bekend zijn bij relevante stakeholders en deze in hun beleid en acties onze ambities kansrijk meewegen. Lobby moet gericht gebeuren en goed onderling worden afgestemd. Bestuurskracht en samenwerking hebben de aandacht van het college van de gemeente Woensdrecht en het bestuur van de provincie Noord-Brabant. De gemeente Woensdrecht is duurzaam bestuurskrachtig. Thema 4.2 Bestuur en samenwerking is onderverdeeld naar 3 producten, die hierna worden verbijzonderd. 69

70 PRODUCT 30 =DIENSTVERLENING EN BURGERZAKEN Dienstverlening van de gemeente Woensdrecht is professioneel en vindt via diverse kanalen -loket, e- mail, website, telefoon, brieven- plaats. Contact met de burger moet efficiënt geschieden, effectief zijn, tijdig en betrouwbaar. Mogelijkheden voor dienstverlening aan huis worden daarbij betrokken. In heeft de gemeente Woensdrecht een professioneel klantencontactcentrum ingericht voor haar inwoners. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Voortgang van het programma dienstverlening het klantcontactcentrum (KCC) doet 80% van alle inkomende vragen X ongeacht het kanaal in één keer goed af en voert regie op de afdoening van overige klantvragen. Het college heeft een besluit genomen omtrent de samenwerking met andere organisaties op het X gebied van dienstverlening o.b.v. een uitgewerkte business case. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd:. SMART resultaten 2017 Toelichting Klant Contact Centrum (KCC) Het klantcontactcentrum (KCC) doet 60% van alle inkomende vragen ongeacht het kanaal in één keer goed af en voert regie op de afdoening van overige klantvragen. Terugkoppeling Bij 100% van de ingediende klachten/meldingen openbare ruimte vindt er terugkoppeling plaats naar de indiener/melder. Klanttevredenheid Er is een continu klanttevredenheidsonderzoek op de kanalen digitaal, telefonie en balie ingericht. Klanten waarderen de dienstverlening op deze kanalen met een 7 op een schaal van 10. Afdoening van 60% ligt in lijn met de ontwikkeling naar 80%-afdoening in Het vierjaarlijkse onderzoek naar de klanttevredenheid over de gemeentelijke dienstverlening wordt afgeschaft. Hiervoor in de plaats komt een continu klanttevredenheidsonderzoek, in eerste instantie op de kanalen digitaal, telefonie en balie. Digitale volwassenheid Vanaf kwartaal 4 van 2017 wordt elk formulier dat per post kan worden ingestuurd ook digitaal aangeboden. Het is minimaal mogelijk om op de website digitaal de aanvraag in te dienen en digitaal op te sturen of te uploaden. Conform regeerakkoord: De burger heeft recht op elektronisch zaken doen. De ambitie waarmee Woensdrecht hieraan in 2017 invulling geeft, komt overeen met digitaal volwassenheidsniveau 3' (op één na hoogste niveau). 70

71 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Dienstverlening en burgerzaken primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 31 = BURGER- EN OVERHEIDSPARTICIPATIE Burgers denken, beslissen en doen mee, ze doen zelf in de volle breedte van de samenleving en het woongebied. Het bestuur geeft daarvoor, indien nodig, kaders aan, faciliteert en laat los. Inwoners van de gemeente Woensdrecht zijn daarvoor gemotiveerd, ze zien kansen en voordelen. Inwoners hebben samen met de gemeente een goed beeld van hetgeen nodig is om de dorpen in de toekomst vitaal te houden en leveren waar dat kan ook zelf een bijdrage. De infrastructuur voor eigentijdse participatie wordt in deze collegeperiode ingericht. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Herijking van en met dorpsplatforms met het oog op meer mogelijkheden voor burgerparticipatie heeft geresulteerd in een eigentijdse keuze voor X samenwerking. De herijking van en met dorpsplatforms met het X oog op meer mogelijkheden voor burgerparticipatie wordt ingevoerd. Doorontwikkeling van burgerparticipatie in het X kader van: veiligheid, beheer openbare ruimte en zorg/welzijn is in beleid en uitvoering geborgd. Een platform voor continu dereguleren is X gefaciliteerd. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Herijking dorpsplatforms De dorpsplatforms functioneren als zelfstandige De gemeente stimuleert de platforms samen te organen en stellen, met ondersteuning van de werken met ketenpartners en gemeente, per kern een leefbaarheidsagenda op. overheidsparticipatie mogelijk te maken We evalueren de verzelfstandiging. Overheidsparticipatie Woensdrecht is een initiatiefrijke gemeente en draagt dat uit door structurele en enthousiasmerende berichtgeving. Instrumenteel daarbij zijn: trainingen voor de ambtelijke organisatie, processen, gemeentelijke website. De verbeterdebuurt -app krijgt de functie om - naast meldingen van de openbare 71

72 ruimte - ook burgerinitiatieven in te dienen. Inwoners, ketenpartners en instellingen zijn op de hoogte van wat overheidsparticipatie is en voelen zich gestimuleerd en gefaciliteerd om zelf activiteiten te ondernemen. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Burger- en overheidsparticipatie primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 32 = SAMENWERKING EN BESTUURSKRACHT Woensdrecht werkt samen met andere gemeenten en organisaties en met de eigen inwoners. In die samenwerking maakt Woensdrecht transparant strategische keuzes en toont de gemeente haar eigen (bestuurs)kracht. Ook in netwerken behaalt Woensdrecht voordelen voor de (positie van) de eigen gemeente. Daarbij kijkt Woensdrecht naar de toekomst voor consistent beleid en tijdig signaleren van kansen. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Het project Woensdrecht regiegemeente van wat naar hoe is afgerond. Betrokkenen in de gemeente vervullen hun rol t.o.v. relaties zodanig X dat samenwerking effectief en efficiënt is en voordelen biedt. De regie op samenwerkingsverbanden is efficiënt X en effectief op inhoud en relatie. Het collegeprogramma wordt vertaald in een lobbyprogramma met inzet voor ambtelijke X organisatie, college en raad. Resultaten van de lobby-agenda worden structureel verantwoord. X X X Woensdrecht heeft een actuele toekomstvisie 2035, tot stand gekomen in overleg met relevante stakeholders en geaccordeerd door de gemeenteraad waarbij consequenties voor beleid / ontwikkeling in beeld zijn gebracht. X 72

73 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Relatiemanagement en lobby College, raad en ambtelijke organisatie voeren de lobby agenda uit op afgesproken wijze en beïnvloeden daardoor besluitvorming van relevante stakeholders (op termijn) ten gunste van de ontwikkelingen die de gemeente voorstaat. Zij stemmen hierover geregeld af. Overig: (Veer)krachtig bestuur; en hoe verder De regionale visie op samenwerking van de gemeenten op de Brabantse Wal met het oog op bestuurskracht is vertaald in conclusies en een aanpak die wordt gevolgd. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Samenwerking en bestuurskracht primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Samenwerking en bestuurskracht Omschrijving Afronding van de nieuwe toekomstvisie 2035, fase 2 en 3 (bestuurskracht) WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. 73

74 Programma 5 Bedrijfsvoering Visie De gemeente Woensdrecht realiseert en verantwoordt de geformuleerde maatschappelijke effecten binnen de financiële mogelijkheden en randvoorwaarden. Ze voert een verantwoord financieel beleid. Ze realiseert deze effecten zonder belastingverhoging (m.u.v. inflatiecorrectie) voor haar burgers en binnen de kaders van een structureel sluitende begroting. Burgers worden daarbij op diverse wijzen betrokken (burger- en overheidsparticipatie). De gemeente verricht servicegericht en efficiënt haar diensten. Ze bindt de juiste medewerkers omdat ze een aantrekkelijke eigentijdse werkgever is die ruimte biedt voor persoonlijke ontwikkeling. Uitgangspunten De gemeente voldoet aan wet- en regelgeving m.b.t. financieel beheer, arbeidsrecht, inkoop en aanbesteding, privacy, informatiebeveiliging, bezwaren en klachten, wet openbaarheid bestuur, wet op de ondernemingsraden en overige voor zover het de bedrijfsvoeringaspecten betreft. Andere uitgangspunten zijn: 1. Structureel sluitende Programmabegrotingen 2015 t/m 2018 en financieel meerjarenperspectief, conform de regels financieel toezicht zoals die door de financieel toezichthouder (provincie Noord-Brabant) zijn vastgesteld. 2. De juiste medewerker op de juiste plaats, goed toegerust voor huidige en toekomstige taken. 3. Geen lastenverhoging voor de burger door verhoging van onroerend zaakbelasting en afvalheffing. 4. De gemeente Woensdrecht haalt dienstverlening voor andere gemeenten in huis. Belangrijkste te ontwikkelen beleidsnota s Huisvestingsplan Belangrijkste bestaande bestuurlijke kaders Inspraakverordening gemeente Woensdrecht (2013) Klachtenverordening (2015) Verordening commissie bezwaarschriften (2014) Gedragscode ambtelijke en bestuurlijke integriteit gemeente Woensdrecht () Financiële Verordening gemeente Woensdrecht, art. 212 Gemeentewet (2015) Verordening op de financiële commissie gemeente Woensdrecht (2012) Controleverordening gemeente Woensdrecht, art. 213 Gemeentewet (2015) Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente, art. 213A Gemeentewet (2015) Organisatieregeling gemeente Woensdrecht () Integrale beveiliging en Beleid Gemeente Woensdrecht (2015) Informatieveiligheid en beleid () Verbonden partijen Bij de realisatie van het programma Bedrijfsvoering zijn de navolgende verbonden partijen betrokken: Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking West-Brabant, NV Bank Nederlandse Gemeenten en Stichting Inkoopbureau West-Brabant. Staat van baten en lasten programma 5 (in ) primair wijziging Baten Lasten Saldo

75 Thema 5.1 Interne dienstverlening De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Geen lastenverzwaring voor de burgers en bedrijven met uitzondering van inflatiecorrectie t.a.v. hondenbelasting, forensenbelasting en onroerende zaakbelastingen (ozb). 2. De gemeente realiseert en verantwoordt, via de vastgestelde planning & control-cyclus, de vastgestelde beoogde resultaten en maatschappelijke effecten. Zij doet dat rechtmatig, volledig, tijdig en transparant. 3. Het gemeentelijk huishoudboekje is inhoudelijk beleidsmatig en financieel op orde. Inkomsten en uitgaven zijn met elkaar in evenwicht en risico s zijn in beeld. 4. Het gemeentelijk beleid is in lijn met wettelijke regels. 5. De organisatie is toekomstbestendig, kan flexibel meebewegen met eisen van bestuur en omgeving. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving Momenteel vindt landelijke oriëntatie plaats op een nieuwe inrichting en vormgeving van het gemeentelijk belastinggebied, als onderdeel van de hervorming van het belastingstelsel. Gepleit wordt voor een verschuiving van landelijk 4 miljard aan rijksbelastingen (loon- en inkomstenbelasting) naar gemeentebelastingen. Doelstelling hiervan is: het versterken van de lokale democratie, het vergroten van de doelmatigheid en een positief effect voor de werkgelegenheid. Het ingangsmoment hiervan is nog niet definitief vastgesteld maar richt zich op Daarnaast wordt ingezet op afschaffing van een aantal bestaande belastingen: roerende woon- en bedrijfsruimten belasting, baatbelasting, forensenbelasting, hondenbelasting, reclamebelasting en (gedeeltelijk) precariobelasting. Informatieveiligheid is een actueel thema, waaraan in toenemende mate eisen worden gesteld. De wetgeving inzake informatieveiligheid wijzigt met regelmaat en nieuwe wetgeving wordt toegevoegd. Als gemeente willen we aan deze wetgeving blijven voldoen, hetgeen zorgt voor een toenemende transparantie naar onze burgers inzake de wijze waarop we met de, op hen betrekking hebbende, gegevens omgaan. Kansen en risico s De Septembercirculaire laat met name vanaf 2018 een forse toename van de Algemene Uitkering zien als gevolg van een toename van de geprognotiseerde uitgaven van het rijk (trap op, trap af). Dit heeft een aanzienlijk positief effect op het meerjarenperspectief van de gemeente Woensdrecht. Het blijft echter onzeker of het rijk, na de verkiezingen, die uitgaven ook daadwerkelijk zal doen. Indien de prognose van investeringen en uitgaven op landelijk niveau naar beneden wordt bijgesteld zal ook de hoogte van de algemene uitkering voor Woensdrecht worden verlaagd. Uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied en vervallen van diverse belastingen beïnvloeden de werking van de lokale democratie en dragen eraan bij dat het beleid zo goed mogelijk aansluit bij de voorkeuren van de inwoners. Daarbij vraagt de forse uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied nog nadrukkelijker om een goede afweging tussen kosten- en voorzieningenniveau, maar ook een doelmatige besteding van gemeentelijke middelen. Ten aanzien van informatiebeveiliging bestaat het risico, dat uitbreiding van wetgeving en de noodzaak daaraan te voldoen een onevenredig beslag zal leggen op onze organisatie en de werkwijze van medewerkers. Dusdanig, dat dit niet meer binnen de bestaande personele formatie opgelost kan worden en uitbreiding noodzakelijk is. 75

76 Thema 5.1 Interne Dienstverlening is onderverdeeld naar 4 producten, die hierna worden verbijzonderd. PRODUCT 33 =FINANCIEN De Financiële Verordening gemeente Woensdrecht geeft duidelijk aan hoe het college de Planning & Control cyclus moet invullen. De programmabegroting, basis voor de gehele cyclus, is met ingang van de programmabegroting 2015 voor wat betreft de indeling herzien. Dat is noodzakelijk omdat er veel taken van de centrale overheid worden overgeheveld naar de gemeenten die in samenhang efficiencyvoordeel moeten opleveren. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Doorontwikkeling Programmabegroting X X Producten uit de Planning & Control cyclus worden juist, volledig, transparant, rechtmatig en tijdig aangeleverd. X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting P&C cyclus De producten uit de Planning & Control-cyclus (programmabegroting, jaarrekening, Perspectievennota) bieden we conform vastgestelde planning ter besluitvorming aan de raad aan. In de rapportages wordt voldaan aan de geldende regelgeving (o.a. BBV). Conform afspraak met de raad wordt de raad jaarlijks gevraagd of er behoefte is aan een verdiepingsrapportage en zo ja welk onderwerp. Repressief toezicht De Programmabegroting 2018 is structureel en meerjarig sluitend. Doel is om daarmee het repressieve toezicht van de Provincie ook voor 2019 te verkrijgen en daarmee daadkrachtig te kunnen inspelen op behoeften van onze burgers en bedrijven. Doorontwikkeling P&C producten Als laatste stap in het project P&C verder op orde worden alle P&C rapportages volledig geïntegreerd opgemaakt in een managementsysteem. Verdere doorontwikkeling van de rapportages zorgt, door koppeling van cijfers met teksten en met bronsystemen, voor beter inzicht in, transparantie van en consistentie van beleid en cijfers. 76

77 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Financiën primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland 2019 Grootte klasse < inwoners Bruto gemeentelijk product (verwacht/gemeten) Apparaatskosten nb nb Overhead ,8% nb nb 2020 Baten Lasten Saldo Toelichting: - Bruto gemeentelijk product (BGP) is het product van de toegevoegde waarde per baan en het aantal banen in een gemeente. Het berekent hoe groot de toegevoegde waarde van de economische activiteit in een gemeente is. De verhoudingswaarde (index) tussen verwacht BGP en gemeten BGP geeft aan of er boven verwachting (<100) of beneden verwachting (>100) wordt gepresteerd. - Apparaatskosten betreft alle personele en materiële kosten (in euro s), die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie, exclusief griffie en bestuur. - Overhead betreft de kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces, uitgedrukt als % van de totale lasten. PRODUCT 34 = LOKALE BELASTINGEN EN HEFFINGEN De lokale heffingen zijn te onderscheiden in belastingen enerzijds en leges, rechten en overige tarieven anderzijds. Lokale belastingen en heffingen zijn een belangrijke inkomstenbron voor de gemeente. Daarbij kijkt het college kritisch naar de totale gemeentelijke belastingdruk. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Belastingverordeningen, leges en heffingen worden tijdig vastgesteld en gepubliceerd X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Belastingverordeningen De belastingverordeningen worden gelijktijdig Tarieven worden vastgesteld met inachtneming met de programmabegroting aan de raad van de uitgangspunten zoals opgenomen in het aangeboden ter vaststelling. collegewerkprogramma. 77

78 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Lokale belastingen en heffingen primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Indicator periode Gemeente Woensdrecht Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Woonlasten éénpersoonshuishouden Woonlasten meerpersoonshuishouden Toelichting: - Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar, dat een éénpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten. - Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar, dat een meerpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten. PRODUCT 35 = INFORMATIEVOORZIENING EN AUTOMATISERING In 2014 is het Informatiebeleidsplan opgesteld op basis van de evaluatie ICT kaderplan Ontwikkelingen met betrekking tot digitale informatie huishouding van de gemeente worden in lijn gebracht met maatschappelijke, sociale, bestuurlijke en technische ontwikkelingen en ontwikkelingen op het gebied van Informatieverwerking. Het digitale werken wordt verder uitgebouwd. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Het ICT Kaderplan is geëvalueerd en X het informatiebeleidsplan is opgesteld. Het informatiebeleidsplan is opgesteld. Raad, college en ambtelijke organisatie werken digitaal. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Informatiebeleidsplan We geven uitvoering aan de in de jaarschijf 2017 opgenomen activiteiten en investeringen van het informatiebeleidsplan X X Dit betreft vooral activiteiten op het gebied van digitale dienstverlening, implementatie BGT en organisatie van de informatievoorziening. Informatieveiligheid We voldoen aan de geldende wet- en regelgeving De landelijk vastgestelde Baseline 78

79 en bepalen het ambitieniveau inzake informatieveiligheid van onze gemeente vanaf 2017 Informatieveiligheid Nederlandse Gemeenten (BIG) richtlijn wordt hierbij als uitgangspunt gehanteerd. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Informatievoorziening en automatisering primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Informatievoorziening en automatisering Omschrijving Wettelijke archiveringseisen WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 36 = INKOOP- EN AANBESTEDINGSBELEID Het gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid dient in overeenstemming te zijn met en aan te sluiten op de Aanbestedingswet. Daarnaast moet gemeentelijk beleid worden opgesteld. Dat moet goed uitvoerbaar zijn. Nadrukkelijk aandacht zal worden gegeven aan de mogelijkheden, binnen de wettelijke kaders en regelgeving, van social return on investment, inbesteden en kansen voor lokale ondernemers. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Actualisatie beleid en implementatie. X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoeringswerkzaamheden We voeren de aanbestedingskalender jaarschijf 2017 uit. Bij de aanbestedingen welke in 2017 zullen plaatsvinden zal het inkoop- en aanbestedingsbeleid van toepassing zijn, met aandacht voor social return on investment, inbesteden en aandacht voor lokale ondernemers. 79

80 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 37 overhead op de basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) Investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 37 overhead op de basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 37 = OVERHEAD In voorgaande jaren werden de overheadkosten verdeeld over alle producten. In elk programma zat dus een component overhead. Met ingang van 2017 worden de overheadkosten, conform de nieuwe BBV-regels, verantwoord in programma 5 Bedrijfsvoering in een nieuw toegevoegd product Overhead. Staat van baten en lasten (in ) Overhead primair wijziging Baten Lasten Saldo Investeringen (meerjarig in ) Overhead Omschrijving Uitvoering gebouwenbeheer (voorziening) Investering herinrichting gemeentehuis Uitvoering informatiebeleidsplan p.m. p.m. p.m. 0 p.m. p.m. p.m

81 Thema 5.2 Personeel en organisatie De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. De organisatie faciliteert bestuur en inwoners optimaal. 2. Dat gebeurt tegen acceptabele kosten en optimaal efficiënt. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De gemeente Woensdrecht werkt vanuit eigen kracht samen met andere partners om haar taken goed te kunnen vervullen, nu en in de toekomst. Zij heeft daarvoor een toekomstvisie opgesteld en een visie op samenwerken en regie daarop. Met gemeenten op de Brabantse Wal, in de regio West-Brabant, met de eigen inwoners, en met andere organisaties werkt Woensdrecht samen op vele taak- / aandachtsgebieden en in diverse vormen om haar bestuurskracht te behouden. Dat speelveld is voortdurend in beweging. Dat betekent ook een beroep op de flexibiliteit van medewerkers. De nieuwe visie van de organisatie, haar missie, kernwaarden en structuur (doorontwikkeling) zijn daarop afgestemd. De doorontwikkeling zal in 2017 gestalte krijgen als het besluitvormingsproces is doorlopen. In algemene zin worden samenwerkingsmogelijkheden continue, ook in 2017, onderzocht en waar mogelijk ook geïmplementeerd. Kansen en risico s De werkzaamheden van bedrijfsvoering zijn ondersteunend aan het primaire proces. Deze dienen efficiënt en goed geborgd te zijn. Samenwerking op bedrijfsvoeringsfuncties is datgene waar steeds meer organisaties naar op zoek zijn. Ook de markt biedt een steeds breder pakket aan ontzorgingsmogelijkheden. ICT-ontwikkelingen maken steeds vaker plaats onafhankelijk werken mogelijk. Voor samenwerking op bedrijfsvoering geldt dat we ons blijvend en voortdurend oriënteren op de beste variant. Het proces om te komen tot doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie heeft vertraging gekend in. Afhankelijk van de uitspraak van de Ondernemingskamer zal het vervolgproces doorlopen in 2017 en zal de doorontwikkeling verder zijn beslag krijgen. PRODUCT 38 = PERSONEEL EN ORGANISATIE De organisatie van de gemeente Woensdrecht heeft in 2010 de kernwaarden klantbewustheid; samenwerking; verantwoordelijkheid; flexibiliteit daadkracht en transparantie vastgesteld. Deze vloeien voort uit de organisatievisie, die het functioneren van de organisatie moet richten zodat zij optimaal ten dienste staat van bestuur en inwoners. De organisatie moet efficiënt (structuur en processen) zijn ingericht en bemand (de juiste mens op de juiste plaats). Ontwikkelingen in omgeving en bij het bestuur geven aanleiding tot een evaluatie en bijstelling met gevolgen voor samenhangende aandachtsgebieden. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid wanneer Evaluatie en actualisatie visie en missie van de X ambtelijke organisatie. Actualisatie functiehuis (naar aanleiding actualisatie visie en ontwikkelingen in X omgeving). Actualisatie HR-visie en beleid/regelingen. Evaluatie en actualisatie mandaatregeling. X X 81

82 Samenwerking op het gebied van bedrijfsvoering (Woensdrecht, Steenbergen en Bergen op Zoom) ter bevordering van kwaliteit, voorkomen kwetsbaarheid en verbeteren continuïteit, klantgerichtheid en kosten efficiency met oog voor couleur locale is een feit. X Doorontwikkeling van de structuur van de organisatie is gerealiseerd op basis van het voorlopig werkmodel X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Doorontwikkeling organisatie De doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie verloopt volgens aangepaste planning. De organisatiestructuur is afgestemd op lopende en voorziene ontwikkelingen. Samenwerking bedrijfsvoering De alternatieven van versterking van bedrijfsvoering zijn verkend. Dit kan leiden tot het nemen van tijdelijke maatregelen inzake met name kwaliteitsverbetering en beperking van kwetsbaarheid. Zodra het besluit tot doorontwikkeling is genomen wordt 2017 gebruikt om de nieuwe organisatie weg te zetten en te richten. Mogelijkheden tot (tijdelijke) versterking van de bedrijfsvoeringsfunctie zijn bezien evenals mogelijkheden om te komen tot een structurele verbetering van de kwaliteit en beperking van kwetsbaarheid (rekening houdend met kosten efficiëntie). WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Personeel en organisatie Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren zijn navolgende indicatoren relevant voor dit product. Deze cijfers zijn gebaseerd op onze eigen prognoses. Indicator primair wijziging Gemeente Woensdrecht 2017 Geheel Nederland Grootte klasse < inwoners Formatie 5,8 8,1 6,3 Bezetting Externe inhuur 10,2% 15% 14% 2020 Baten Lasten Saldo Toelichting. - de toegestane formatie in fte per inwoners van het ambtelijk apparaat van de gemeente voor het begrotingsjaar op peildatum 1 januari (hoeveel mensen (in fte) mogen er in dienst zijn). Fte wordt gelijk gesteld aan een 36-urige werkweek. 82

83 - Bezetting betreft het werkelijke aantal fte dat werkzaam is. - Externe inhuur betreft het uitvoeren van werkzaamheden in opdracht van een bij de organisatie in dienst zijnde opdrachtgever, door een private organisatie met winstoogmerk. De kosten van de inhuur van externen wordt in de begroting weergegeven en tevens als % van de totale loonsom. - Gegevens op basis van Jaarrekening

84 Thema 5.3 Externe zaken De te bereiken maatschappelijke effecten voor dit thema zijn: 1. Communicatie met aandacht voor (pro-)actieve voorlichting en public relations, snelle en kwalitatief goede besluitvorming bij klachten en bezwaren bevorderen de relatie tussen gemeente, burgers, instellingen en bedrijven. 2. Voorkomen van onvoorziene en onnodige kosten door rechtszaken en aansprakelijk- en ingebrekestellingen. 3. De huisvesting van de gemeentelijke organisatie ondersteunt de diverse bedrijfsprocessen efficiënt en effectief. De ruimtes worden optimaal efficiënt benut. De inwoner kan in zijn gemeentehuis terecht voor dienstverlening, met vragen etc. Belangrijkste ontwikkelingen Algemene beschrijving De doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie, verdergaande digitalisering van werkzaamheden, mogelijkheden van flexwerken, thuiswerken, de uitwerking van het programma dienstverlening, het uitgangspunt van volledige benutting van het kantooroppervlak en het mogelijk inhuizen van andere gebruikers, vragen flexibiliteit van en geven flexibiliteit aan onze medewerkers. Dit heeft consequenties voor inrichting en gebruik van het gemeentekantoor, dat meer een ontmoetingscentrum zal zijn en daarmee in de breedste zin van het woord het huis van de gemeente wordt. Het nieuwe huisvestingsplan houdt rekening met genoemde ontwikkelingen. Uitgangspunt is dat de beschikbare werkruimte voor 100% c.q. zo optimaal mogelijk wordt benut. Leegstand wordt voorkomen door het in het gemeentehuis onderbrengen van samenwerkingsorganisaties waarin Woensdrecht participeert en, indien nodig en mogelijk, aan de (gemeentelijke) overheid gelieerde organisaties te huisvesten (gemeenschappelijke regelingen, overige overheidsorganisaties e.d.). Met het oog op veiligheid en Arbo-eisen voor medewerkers (inclusief die van samenwerkingspartners) van het Sociaal Domein én het opheffen van de locatie Kromstraat 4 op lange termijn zullen de activiteiten die daar thans plaatsvinden (gefaseerd) naar het gemeentehuis worden overgebracht. Daarmee wordt ook het Sociaal Domein adequaat gehuisvest en kan optimaal gebruik worden gemaakt van de bestaande voorzieningen. Kansen en risico s Het gemeentehuis Woensdrecht is dan als Huis van de Gemeente gericht op de toekomst: Het is multifunctioneel en toegankelijk, ingericht. Klanten en gasten ervaren vriendelijkheid en een servicegerichte efficiënte dienstverlening. Het gebouw moet daarvoor worden aangepast waarvoor middelen nodig zijn. Daarbij wordt bewust gekeken naar opbrengsten die verhuur en het ontwikkelen van de dislocatie K4 kan opleveren. Thema 5.3 Externe zaken is onderverdeeld naar 3 producten, die hierna worden verbijzonderd. 84

85 PRODUCT 39 = COMMUNICATIE Een gemeentelijke overheid die actueel, tijdig, duidelijk, effectief en volledig informeert, gebruik makend van de diverse kanalen (brief, website, social media). WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid Wanneer Doorontwikkeling diverse kanalen ten behoeve van dienstverlening is gereed. Actualisatie Communicatiewerkprogramma met aandacht voor social media, participatie, lobby en pers (inclusief implementatie). X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Communicatiewerkprogramma Proactief communiceren is een must. Dat geldt zeker voor een aantal projecten uit het collegewerkprogramma. In 2017 betreft dit tenminste: - Sociaal Domein (ONS-campagne) - Randweg Putte - (Digitale) dienstverlening - KCC - Samenwerkingsverband bedrijfsvoering - Masterplan Hoogerheide - Toekomstvisie en bestuurskracht. In 2017 zetten we netwerk en lobby in om doelen (participatiesfeer) te bereiken. Doorontwikkeling website, intranet, extranet Het gemeentelijke intranet is in 2017 vernieuwd. Het huidige extranet voor raadsleden is in 2017 via ibabs beschikbaar. Het intranet wordt gebruikt voor ambtelijk gebruik. We faciliteren het project Dienstverlening met de website om steeds meer digitale diensten aan burgers en bedrijven te kunnen aanbieden. Daarnaast ondersteunen we de informatie op de website vanaf 2017 met geografische kaarten. 85

86 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 40 = JURIDISCHE ZAKEN Juridische zaken dient bij te dragen aan een tijdige en een kwalitatief goede besluitvorming. Dat komt de relatie met de inwoners ten goede. Mediation kan daar nog een extra impuls aan geven. Voorkomen is beter dan genezen. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid Wanneer Evaluatie en actualisatie klachtenprocedure waarin mediation wordt meegenomen. Onderzoek naar het versnellen van de afhandeling van bezwaarschriften; met een pilot ambtelijk horen in samenwerking met andere gemeenten en mediation. Bezwaarschriftencommissie is geëvalueerd en in het licht van bovenstaande pilot is deze opnieuw gepositioneerd. X X X X X X WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Bezwaarschriften tijdigheid We handelen bezwaren binnen termijnen af en verdagen uitsluitend indien strikt noodzakelijk. In geen enkel geval leidt dit tot het betalen van een dwangsom wegens niet tijdigheid. Uitgangspunt is bezwaren op jaarbasis. Tijdigheid van klachtenafhandeling We nemen klachten m.b.t. onze dienstverlening serieus: deze worden allen tijdig (conform Klachtverordening of Interne Klachtenregeling) afgehandeld. Uitgangspunt is 20 klachten op jaarbasis. De (wettelijke) termijn voor afhandeling bedraagt 12 weken (commissie) en 6 weken (ambtelijk horen). Door voor tenminste 50% van de ontvangen bezwaarschriften ambtelijk horen in te zetten zorgen we ervoor dat een bezwaarmaker sneller een beslissing op bezwaar ontvangt. De max. afhandelingstermijn bedraagt 10 weken. Verdaging van de termijn geschiedt uitsluitend in afstemming met klager. Afhandeling buiten termijn wordt daarmee in 100% van de gevallen voorkomen. 86

87 Klachtenafhandeling inzet van mediation Door inzet van mediation wordt tenminste 50% van de ingediende klachten vroegtijdig opgelost en komt het niet tot formele bestuurlijke klachtbehandeling. Door met klager in gesprek te gaan wordt in veel gevallen een klacht snel naar tevredenheid opgelost of door klager ingetrokken. WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten (in ) Juridische zaken primair wijziging Investeringen (meerjarig) Voor dit product zijn vanaf 2017 geen investeringen geraamd Baten Lasten Saldo WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren is geen indicator relevant voor dit product. PRODUCT 41 = HUISVESTING (GEMEENTELIJKE ORGANISATIE) In 2014 wordt een geactualiseerd huisvestingsplan voor het gemeentehuis opgesteld dat rekening dient te houden met actuele en verwachte toekomstige externe en organisatorische ontwikkelingen. Het doel van het huisvestingsplan is om de gemeentelijke organisatie adequaat te huisvesten. De ruimte in het gebouw dient 100% benut te worden. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DIT PRODUCT? De genoemde effecten en resultaten vloeien voort uit coalitieakkoord en collegewerkprogramma. Resultaten nieuw beleid Wanneer Actualisatie Huisvestingsplan is gereed en afgestemd op diverse van in- en externe ontwikkelingen, zoals accommodatiebeleid, HRM-beleid in het kader van werktijden en werkplekken, decentralisaties, samenwerking. Het Huisvestingsplan 2014 is uitgevoerd. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? X X In het voorliggende begrotingsjaar worden de volgende resultaten beoogd: SMART resultaten 2017 Toelichting Uitvoeringsprogramma huisvestingsplan We stellen een integraal huisvestingsplan (voor dienstverlening, sociaal domein, samenwerkingspartners en ambtelijke organisatie) vast en zorgen dat benodigde middelen beschikbaar zijn. 87

88 WAT GAAT DAT KOSTEN? Uitvoering van de acties binnen dit product leiden tot de volgende financiële gevolgen. Staat van baten en lasten De baten en lasten, die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 37 overhead op de basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. Investeringen (meerjarig) Investeringen die een oorzakelijk verband hebben met dit product worden verantwoord in product 37 overhead op de basis van de vastgestelde kostensoort-/kostenplaats structuur. WAT ZIJN DE RELEVANTE BELEIDSINDICATOREN? Van de door BBV vanaf de Programmabegroting 2017 verplicht gestelde beleidsindicatoren zijn geen indicatoren relevant voor dit product. 88

89 3. PARAGRAFEN 3.1 Lokale heffingen Algemeen Deze paragraaf gaat nader in op de lokale heffingen. Deze zijn te onderscheiden in belastingen enerzijds en leges, rechten en overige tarieven anderzijds. Inzicht in de omvang, werking en reikwijdte van de lokale heffingen is van belang voor de raad omdat zij immers veelal de enige mogelijkheid vormen om aanvullende wensen te kunnen financieren. Daarnaast wordt steeds kritischer gekeken naar de totale gemeentelijke belastingdruk. Woensdrecht staat echter niet op zichzelf: inzicht in de hoogte van de heffingen van vergelijkbare gemeenten is eveneens verhelderend. De gemeente Woensdrecht kent de volgende gemeentelijke belastingen: Onroerende zaakbelastingen (ozb); Afvalstoffenheffing; Rioolheffing; Hondenbelasting; Forensenbelasting; Toeristenbelasting. Deze belastingen en de diverse te onderscheiden leges en rechten worden in deze paragraaf toegelicht. De gemeente is beperkt in de belastingen die ze mag heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de Gemeentewet. Lokaal beleid Het beleid ten aanzien van lokale heffingen is gebaseerd op de uitgangspunten van het Coalitieakkoord en het Collegewerkprogramma Samen voor Woensdrecht. Zoveel als mogelijk wordt gekozen voor het uitgangspunt dat de tarieven van die belastingen, waarbij maximaal de kosten mogen worden verhaald, de gemeentelijke dienstverlening 100% kostendekkend dient te zijn (o.a. afvalstoffen-, rioolheffing, leges). De uitgangspunten met betrekking tot de financiën van de gemeente zijn: geen lastenverhoging voor burgers en bedrijven, met uitzondering van inflatiecorrectie ten aanzien van onroerende zaakbelastingen (ozb), hondenbelasting en forensenbelasting; het voeren van een solide financieel beleid, de gemeentelijke financiën zijn inhoudelijk en financieel op orde. Inkomsten en uitgaven zijn met elkaar in evenwicht en risico s zijn in beeld; de gemeente realiseert en verantwoordt, via de vastgestelde planning & control-cyclus, de vastgestelde beoogde resultaten en maatschappelijke effecten. Zij doet dat rechtmatig, volledig, tijdig en transparant. Ontwikkelingen 2017 De Nederlandse economie staat er weer beter voor. Door de inzet van velen heeft de Nederlandse economie in 2015 weer de omvang van vóór de crisis bereikt, en groeit deze ook in gestaag door. De economische vooruitzichten zijn gunstig, met een groei van 1,7% in zowel als De inflatie en lange rente in het eurogebied blijft laag. De toename van de koopkracht met 1% is in 2017 lager dan in. De woningmarkt herstelt snel, met een snelle toename van de huizenprijzen. Het aantal te koop staande woningen daalt en de vraag naar woningen blijft toenemen, door demografische ontwikkelingen zoals de toename van het aantal huishoudens. Transactieaantallen zijn terug op het niveau van vóór de crisis en zullen ook in en 2017 blijven toenemen. Er blijven wel flinke regionale verschillen in het herstel van de prijzen. In Utrecht en Noord-Holland is het aantal te koop staande woningen sinds 2013 gehalveerd, in andere provincies is de daling pas recent begonnen. De productie van nieuwbouwwoningen is nog laag in vergelijking met het niveau van vóór de crisis, waardoor het aantal gereed gekomen woningen en het totaal van te koop staande nieuwbouwwoningen ook laag blijven. Dit draagt bij aan het herstel van de prijzen (bron: Centraal Planbureau, Macro Economische Verkenning 2017). Volgens voorlopige cijfers van de Belastingsamenwerking West- 89

90 Brabant (BWB) is er in Woensdrecht sprake van een stijging van de WOZ-waarden voor 2017 (peildatum 1 januari ) van +1,5% bij woningen en 0,0% bij niet-woningen. Hervorming gemeentelijk belastinggebied In juni hebben de Minister van Binnenlandse Zaken en de staatsecretaris van Financiën een brief aan de Tweede Kamer gezonden over de hervorming van het gemeentelijk belastinggebied. In de brief wordt geschetst hoe een verschuiving van rijksbelastingen naar gemeentebelastingen vormgegeven zou kunnen worden, met inbegrip van de wetaanpassingen die daarvoor nodig zijn. In 2015 zijn verschillende studies gepubliceerd, o.a. door het Centraal Planbureau (CPB), de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) en - in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) - de commissie Financiële ruimte voor gemeenten (commissie Rinnooy Kan) over de inrichting en vormgeving van het gemeentelijk belastinggebied. In al deze studies wordt, vanuit verschillende invalshoeken, gepleit voor een verschuiving van 4 miljard van rijksbelastingen (loonen inkomstenbelasting) naar gemeentebelastingen. Argumenten die in de aangehaalde studies worden genoemd voor de wenselijkheid van deze schuif zijn o.a. versterking van de lokale democratie, vergroting van de doelmatigheid en de mogelijkheid die deze schuif biedt om de lasten op arbeid te verlagen met een positief effect voor de werkgelegenheid. Het CPB, de Rfv en de Commissie Rinnooy Kan komen in hun aanbevelingen met de herinvoering van de OZB voor gebruikers van woningen en een ingezetenenheffing. Dit zijn belastingen die door alle inwoners van een gemeente worden betaald. De OZB-gebruikers van woningen kent de WOZ-waarde als grondslag. De WOZ-waarde is een bekende en economisch weinig verstorende belastinggrondslag. De ingezetenenheffing is een vast bedrag per volwassen inwoner. Het voornemen is om bij de hervorming van het gemeentelijk belastinggebied gelijktijdig een aantal kleine belastingen af te schaffen (bijv. honden-, forensen- en reclamebelasting). Gemeenten kunnen de derving als gevolg van het afschaffen van de kleine(re) belastingen opvangen met de nieuwe brede heffingen. De keuze voor de hervorming van het gemeentelijke belastinggebied wordt overgelaten aan het nieuwe kabinet. Geraamde inkomsten In 2017 worden de volgende inkomsten met betrekking tot de lokale heffingen geraamd: Bedragen afgerond op 1.000,- Specificatie belastingopbrengsten Jaar- Opbrengsten (in ) 2017 Bedrag rekening Primitief Heffings Totaal in % per inwoner 2015 (na wijzig.) maatregel in euro ( ) ( k.4 + 5) (k. 6 in %) (k.6 / *) Onroerende zaakbelastingen ,14% 191 Afvalstoffenheffing ,71% 84 Rioolheffing ,48% 87 Hondenbelasting ,71% 7 Toeristenbelasting ,45% 17 Forensenbelasting ,50% 2 Totaal: ,00% 388 (*): Raming inwonertal gemeente Woensdrecht per Inwonertal gemeente Woensdrecht per 1-1-, definitief cijfer vastgesteld door het Cbs: Voornemens per heffing Onderstaand geven wij een toelichting op de belangrijkste tariefaanpassingen voor het begrotingsjaar De belastingverordeningen voor 2017 worden in de openbare raadsvergadering van november aan de raad ter vaststelling aangeboden. De in deze paragraaf opgenomen tarieven voor 2017 zijn onder voorbehoud van besluitvorming door de gemeenteraad. Onroerende zaakbelastingen De onroerende zaakbelastingen worden met ingang van 1 januari 2009 berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak, de WOZ-waarde. De peildatum van de WOZ-waarde is 90

91 1 januari van het jaar voorafgaand aan het jaar waarop de aanslag betrekking heeft. Dus 1 januari voor de belastingaanslag De nieuwe WOZ-waarden voor 2017 zijn nog niet bekend. Volgens voorlopige cijfers van de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB) is er sprake van een stijging van de WOZ-waarden voor 2017 (peildatum 1 januari ) van 1,5% bij woningen en 0,0% bij niet-woningen. Bij een waardemutatie van de onroerende zaken zal dit worden gecorrigeerd middels aanpassing van de OZBtarieven. Conform het collegewerkprogramma wordt de lastendruk jaarlijks verhoogd met maximaal het inflatiepercentage. In de Kadernota 2014 is opgenomen om in de begroting en het meerjarenperspectief rekening te houden met een inflatiepercentage van 2%. Het inflatiepercentage voor 2017 bedraagt 0,0% en is gebaseerd op de ontwikkeling van de consumentenprijsindex van de maand juni ten opzichte van juni 2015 (bron: CBS). Voor het begrotingsjaar 2017 betekent dit een lagere stijging van 2,0%. Voor het meerjarenperspectief wordt een inflatiepercentage van +1% aangehouden. Voor bedragen de percentages OZB in onze gemeente: tarief woningen eigenaren 0,1156% tarief niet-woningen eigenaren 0,1657% tarief niet-woningen gebruikers 0,1380% Hoewel verhoging van de tarieven geen wettelijke belemmeringen meer kent wordt voorgesteld om de tarieven in 2017 niet te laten stijgen. De volgende tarieven voor 2017 worden aan de raad voorgesteld: tarief woningen eigenaren 0,1139% tarief niet-woningen eigenaren 0,1657% tarief niet-woningen gebruikers 0,1380% Op basis van de inflatiecorrectie wordt een lagere opbrengst onroerende zaak belastingen verkregen van: hogere opbrengst woningen eigenaren hogere opbrengst niet-woningen eigenaren lagere opbrengst niet-woningen gebruikers totale lagere opbrengst: Het normtarief ofwel redelijk peil van de OZB is door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor 2017 vastgesteld op 0,1927% van de WOZ-waarde (: 0,1889%; bron: Meicirculare gemeentefonds ). Afvalstoffenheffing Iedere gemeente heeft de wettelijke plicht tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen binnen haar grondgebied (art Wet milieubeheer). De gemeente kan, ter bestrijding van de kosten die verbonden zijn aan de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen, een heffing instellen, alleen van burgers, voor ieder perceel (woning) waar de mogelijkheid bestaat tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen, ook al wordt er geen vuilnis aangeboden. Het beleid in Woensdrecht is er steeds op gericht geweest om de activiteit afvalinzameling & - verwerking kostendekkend te doen uitvoeren. Dat betekent dat de kosten financieel gedekt moeten worden door de opbrengsten. Diftar Met ingang van 1 januari 2013 is Diftar (gedifferentieerd TARief) volgens het volume frequentie systeem ingevoerd bij de gemeente Woensdrecht. De raad heeft bij de invoering van Diftar een 11-tal uitgangspunten geformuleerd en heeft de bijbehorende financiële uitwerking vastgesteld. Hierbij is tegemoetgekomen aan de wens om te kiezen voor een voorzichtige start met aanvaardbare risico s voor de bewoners en de gemeente. 91

92 Risico bij invoering van diftar Hoewel bij de invoering van Diftar is uitgegaan van landelijke kengetallen en vergelijkbare gemeenten die werken met Diftar, is het niet uitgesloten dat de aannames, die zijn gedaan bij het bepalen van de tarieven van de afvalstoffenheffing, afwijken van de werkelijke situatie. Er kunnen zich mee- en tegenvallers voordoen. Mochten zich mee- en tegenvallers voordoen, dan kunnen deze opgevangen worden middels de egalisatievoorziening afvalinzameling & -verwerking. De verwachte stand van deze voorziening bedraagt op 1 januari Aanslagoplegging Binnen de Algemene wet inzake rijksbelastingen, ook van toepassing op lokale belastingen, is de regel dat belastingbedragen waarvan de grootte reeds aan het begin van het belastingtijdvak vaststaat, aan het begin van het tijdvak kunnen worden opgelegd. Voor het vaste bedrag, al dan niet gedifferentieerd naar grootte huishouden, is dat het geval. Voor belastingbedragen waarvan de grootte pas na afloop van het tijdvak kan worden vastgesteld geldt dat een (definitieve) aanslag pas na afloop van het tijdvak kan worden vastgesteld. Dat geldt voor de variabele belasting afhankelijk van het aantal ledigingen in het tijdvak. Juridisch en praktisch gezien is de ideale situatie: basisbedrag op de combi-aanslag en de variabele aanslag een jaar later op de combi-aanslag. Met ingang van 2015 wordt er geen voorlopige aanslag afvalstoffenheffing opgelegd. De vaste kosten 2017 komen op de combi-aanslag gemeentelijke belastingen De variabele kosten 2017 van Diftar worden opgenomen op de combi-aanslag Deze systematiek is juridisch getoetst bij de VNG en wordt bij alle BWB-deelnemers (die Diftar kennen) met ingang van 2015 toegepast. Tarieven Het beleid in Woensdrecht is erop gericht om de activiteit afvalinzameling & -verwerking kostendekkend uit te voeren. Dat betekent dat de kosten financieel gedekt moeten worden door de opbrengsten. Positieve ontwikkeling is dat de verwerkingstarieven voor huishoudelijk afval met ingang van 1 februari 2017 fors dalen. Dit is het gevolg van een aanbestedingsprocedure van februari De laatste jaren was het steeds noodzakelijk de egalisatievoorziening aan te wenden als gevolg van een nadelig resultaat op afvalinzameling & verwerking. De egalisatievoorziening - in combinatie met het aanbestedingsvoordeel vanaf maakte het mogelijk de tarieven de laatste jaren niet te verhogen. Zo werd en wordt recht gedaan aan de uitgangspunten van het Collegewerkprogramma om de tarieven niet te verhogen. Vanwege de per 1 februari 2017 dalende verwerkingskosten ontstaat er een verwacht voordeel op afvalinzameling & - verwerking van ca (als de tarieven niet worden aangepast). Aangezien de tarieven maximaal kostendekkend mogen zijn, is aan de raad voorgesteld de tarieven te verlagen. De volgende tabel geeft de voorgestelde tarieven aan. Omschrijving / jaar tarief vast deel van de afvalstoffenheffing 150,00 157,00 - tarief per lediging van een 240 liter restafvalcontainer 4,00 4,75 - tarief per lediging van een 140 liter restafvalcontainer 2,35 2,80 - tarief per lediging van een 240 liter gft-afvalcontainer tarief per lediging van een 140 liter gft-afvalcontainer tarief per inworp in een ondergrondse afvalcontainer 0,50 0,60 Voor een gemiddelde burger van de gemeente Woensdrecht betekent dit een afname van de aanslag afvalstoffenheffing met 16,75 (- 7,7%). In de begroting 2017 is een opbrengst afvalstoffenheffing geraamd van Het geraamde saldo van afvalinzameling & -verwerking bedraagt - na aanpassing van de tarieven nadelig. Het kostendekkingspercentage bedraagt 99,7%. 92

93 Aantal tikken milieustraat De gemeenteraad heeft in juli - middels een motie - het college verzocht om in de begroting 2017 een voorstel op te nemen om de tikken bij de milieustraat te verhogen naar 3 tikken en dekking daarvoor aan te geven. Aan deze motie heeft het college uitvoering gegeven. Het aantal gratis tikken voor de milieustraat wordt met ingang van 1 januari 2017 verhoogd van 2 naar 3 tikken. Dit resulteert in een verwachte toename van het afval (+ 90 ton) op de milieustraat en een afname van de opbrengsten van de 3 e tik. De verwachte meerkosten ( ) zijn in de begroting 2017 opgenomen. Huis aan huis inzameling KFF en omgekeerd inzamelen In de begroting 2017 is (nog) geen rekening gehouden met de financiële gevolgen van het eventueel huis aan huis inzameling van kunststof afval (KFF) en drankenkartons en het omgekeerd inzamelen van afval. Bij het omgekeerd inzamelen wordt de grijze container gebruikt voor het inzamelen van kunststof verpakkingsmateriaal en drankenkartons en zal het restafval moeten worden weggebracht naar ondergrondse containers. Met ingang van de Programmabegroting 2017 is een overzicht van de kostendekkendheid, ingericht naar taakvelden, opgenomen. Kostendekkendheid 'afvalinzameling & -verwerking' Nr. en omschrijving taakveld Nadere omschrijving: Bedrag % Lasten 7.3 Afval 1. Afvalinzameling Afvalverwerking Milieustraat Overig Inkomensregelingen 5. Kwijtschelding afvalstoffenheffing Baten (exclusief opbrengsten afvalstoffenheffing) 7.3 Afval 2. Afvalverwerking Milieustraat Dividenduitkering Saver NV ( 1 ) BTW Totaal (lasten minus baten) ,0% Opbrengsten afvalstoffenheffing (opgenomen in taakveld 7.3 Afval) Saldo en kostendekkendheid ,7% Onttrekking aan de voorziening 'afvalinzameling & - verwerking' - Saldo afvalinzameling & -verwerking na onttrekking aan de voorziening ( 1 ): De in de programmabegroting 2017 geraamde dividenduitkering van Saver NV over het boekjaar bedraagt Een bedrag van is als dividenduitkering in Programma 5 Bedrijfsvoering, produkt Financiën verantwoord. Het resterende deel van is als dividenduitkering opgenomen in Programma 3 Ruimte, wonen en leven, produkt Beheer openbare ruimte incl. afval en water. 93

94 Toelichting op de tabel kostendekkendheid afvalinzameling & - verwerking Het taakveld 7.3 Afval is het centrale taakveld. Het taakveld 6.3 Inkomensregelingen wordt voor het deel van de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing (totaalbedrag van de raming ) in de heffing betrokken. Rioolheffing Onder de naam rioolheffing wordt geheven: een belasting ter bestrijding van de kosten die voor de gemeenten verbonden zijn aan: de inzameling en het transport van huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater, evenals de zuivering van huishoudelijk afvalwater en de inzameling van afvloeiend hemelwater en de verwerking van het ingezamelde hemelwater, evenals het treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. De gemeenteraad stelt voor een daarbij vast te stellen periode een gemeentelijk rioleringsplan vast (art Wet milieubeheer). In het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vgrp) wordt aangegeven op welke manier de gemeente de rioleringsvoorzieningen wil verbeteren, uitbreiden, onderhouden en beheren en welke middelen noodzakelijk zijn om de gestelde doelen te bereiken. Het actualiseren heeft o.a. tot doel van het vaststellen en bewaken van de rioolheffing. Het huidige vgrp is vastgesteld door de raad in november Met ingang van het belastingjaar 2010 wordt een rioolheffing geheven naar het aantal kubieke meters water dat vanuit het perceel wordt afgevoerd. De rioolheffing kent twee grondslagen: - een vast tarief per perceel; - een bedrag op basis van het aantal kubieke meters water dat vanuit het perceel direct of indirect op de gemeentelijke riolering wordt afgevoerd. Het vaste en variabele tarief 2017 veranderen ten opzichte van. In een separaat voorstel wordt de Update vgrp aan uw raad ter vaststelling aangeboden. De tarieven rioolheffing 2017 in dit voorstel zijn gebaseerd op de Update vgrp. Evenals in worden er staffels (grootteklassen) onderscheiden voor het variabele tarief. De indeling en berekening van de staffels verandert niet. De volgende tarieven worden voor 2017 voorgesteld: Omschrijving Art.nr. Systematiek Tarief 2017 Tarief Vastrecht woning met één persoon 147,00 144,00 woning met meerdere personen 196,00 192, niet-woning 196,00 192,00 Gedifferentieerde tarieven niet-woningen vastrecht + voor de hoeveelheid afgevoerd water vanaf 501 m 3, per m 3 0,89 0, voor de hoeveelheid afgevoerd water vanaf tot en met m 3, per m 3 verhoogd met het op basis van berekende bedrag 0,60 0, voor de hoeveelheid afgevoerd water vanaf tot en met m 3, per m 3 verhoogd met het op basis van en berekende bedrag voor de hoeveelheid afgevoerd water vanaf tot en met m 3, per m 3 verhoogd met het op basis van tot en met berekende bedrag voor de hoeveelheid afgevoerd water vanaf m 3, per m 3 verhoogd met het op basis van tot en met berekende bedrag 0,37 0,36 0,29 0,28 0,21 0,21 94

95 Uit de tabel is af te lezen dat de vaste en variabele tarieven met (afgerond) 2 procent stijgen. Voor een gemiddelde burger van de gemeente Woensdrecht betekent dit een toename van de aanslag rioolheffing met 4,00 (+ 2,1%). In de begroting 2017 is een opbrengst rioolheffing geraamd van Een wijziging van de tarieven heeft geen effect op de budgetruimte omdat de exploitatie op riolering geheel wordt geëgaliseerd door stortingen in dan wel opnames uit de voorziening rioolbeheer. Met ingang van de Programmabegroting 2017 is een overzicht van de kostendekkendheid, ingericht naar taakvelden, opgenomen. Kostendekkendheid 'riolering' Nr. en omschrijving taakveld Nadere omschrijving: Bedrag % Lasten 7.2 Riolering 1. Exploitatie en beheer riolering Heffing en invordering rioolheffing Verkeer en vervoer 3. Aandeel kosten straatreiniging Inkomensregelingen 4. Kwijtschelding rioolheffing Baten (exclusief opbrengsten afvalstoffenheffing) 7.2 Riolering N.v.t. - BTW Totaal (lasten minus baten) ,0% Opbrengsten rioolheffing (opgenomen in taakveld 7.2 Riolering) Saldo en kostendekkendheid - 100,0% Toelichting op de tabel kostendekkendheid riolering Het taakveld 7.2 Riolering is het centrale taakveld. In de lasten van het taakveld 7.2 Riolering is een toevoeging aan de voorziening rioolbeheerplan opgenomen van De toevoeging aan de voorziening is gebaseerd op de Update vgrp. In het taakveld 7.2 Riolering zijn baten en lasten van het aanleggen van rioolaansluitingen opgenomen. Deze baten en lasten zijn niet in het bovenstaand overzicht opgenomen. Het taakveld 2.1 Verkeer en vervoer wordt voor een bedrag van in de heffing betrokken. Dit betreft 75% van de geraamde lasten van straatreiniging inclusief het veegvuil. Het taakveld 6.3 Inkomensregelingen wordt voor het deel van de kwijtschelding van de rioolheffing (totaalbedrag van de raming ) in de heffing betrokken. 95

96 Hondenbelasting De gemeenteraad heeft in juli de volgende motie aangenomen. De gemeenteraad verzoekt het college om: In de begroting 2017 een voorstel op te nemen de hondenbelasting voor het belastingjaar 2017 met 10% te verlagen en de dekking hiervoor aan te geven; De handhaving op hondenpoep overlast te vergroten door extra inzet van de BOA; Met een plan te komen in de perspectievennota om de inkomsten hondenbelasting en uitgaven voor bestrijding van hondenoverlast in evenwicht te brengen in de jaren 2018 t/m In de verordening hondenbelasting zijn naar aanleiding van de motie de volgende tarieven voor het jaar 2017 opgenomen: De belasting bedraagt per belastingjaar: a. voor een eerste hond 54,00 (: 60,00); b. voor iedere hond boven het aantal van één 90,00 (: 100,00); c. in afwijking van het voorgaande bedraagt de belasting voor honden, gehouden in kennels die zijn geregistreerd bij de Raad van beheer op kynologisch gebied in Nederland, 225,00 per kennel (: 250,00). De opbrengsten hondenbelasting nemen de laatste jaren af en blijven achter bij de raming. In de begroting 2017 is een opbrengst hondenbelasting geraamd van Dit is een afname van de geraamde opbrengsten t.o.v. voorgaande jaren van , enerzijds een afname van als gevolg van het in overeenstemming brengen van de raming met het huidig niveau van de opbrengsten en anderzijds een afname van als gevolg van de verlaging van de tarieven. Per 1 september zijn er honden geregistreerd bij de BWB. Toeristenbelasting Toeristenbelasting is een directe belasting die geheven wordt terzake van het houden van verblijf met overnachten binnen de gemeente tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente zijn opgenomen. De belastingplichtige is degene die gelegenheid biedt tot verblijf in hem ter beschikking staande ruimten dan wel op hem ter beschikking staande terreinen. De belasting wordt geheven naar het aantal overnachtingen. In de verordening toeristenbelasting is een registratieplicht opgenomen, zodat duidelijk is dat de exploitant de verplichting heeft zorg te dragen voor een registratie van het aantal overnachtingen tenzij de forfaitaire regeling wordt toegepast. De raad heeft in november 2013 besloten het tarief met ingang van het jaar 2015 te verhogen van 0,90 naar 1,00 per persoon, per overnachting ongeachte het type verblijf. Voor het jaar 2017 stellen wij voor het tarief op 1,00 pppn te handhaven. In de begroting 2017 is een opbrengst toeristenbelasting geraamd van

97 Forensenbelasting De forensenbelasting wordt opgelegd aan natuurlijke personen (die geen hoofdverblijf in de gemeente hebben) en die meer dan 90 dagen een tweede woning beschikbaar houden voor zichzelf of hun gezin. Conform het Collegewerkprogramma wordt het tarief geïndexeerd met het inflatiepercentage. Aangezien dit nul procent bedraagt, blijven de tarieven 2017 gelijk aan de tarieven. Ten aanzien van het tarief 2017 stellen het volgende voor: de belasting bedraagt 2,12 promille (: 2,12 promille) per jaar van de waarde in het economisch verkeer; de belasting bedraagt per jaar per woning minimaal 100 en maximaal 630 (: 630). In de begroting 2017 is een opbrengst forensenbelasting geraamd van Leges Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges) voor individuele dienstverlening aan haar burgers. De tarieven van de rechten dienen zodanig vastgesteld te worden dat de opbrengsten de kosten terzake van het verlenen van de dienst niet overschrijden. De opbrengst van deze zogeheten gebonden heffingen dient alleen ter bestrijding van de kosten die de gemeente voor de betreffende dienstverlening maakt. Bij de vaststelling van een aantal tarieven, zoals bijvoorbeeld voor reisdocumenten, dient rekening gehouden te worden met van rijkswege gestelde maximumtarieven. Lokale lastendruk De tarieven onroerende zaakbelastingen, afvalstoffen- en rioolheffing zijn in onderstaande tabel en grafiek opgenomen. De tabel en grafiek tonen de lastenontwikkeling van een (gemiddeld) gezin in de gemeente Woensdrecht. Voor het jaar 2017 dalen de gemeentelijke belastingen. De afname ten opzichte van het jaar bedraagt gemiddeld 2,0%. Het bedrag van 649,72 voor het jaar 2017 is samengesteld uit de volgende gemeentelijke belastingen: Omschrijving aanslagregel: Jaar Tariefdaling: t.o.v. in in in in % onroerende zaak belasting (woning): 251,72 252,01-0,29-0,12% afvalstoffenheffing: 202,00 218,75-16,75-7,66% rioolheffing: 196,00 192,00 4,00 2,08% Totale lasten: 649,72 662,76-13,04-1,97% In de tabel en grafiek is uitgegaan van een gezin (meerpersoonshuishouden) met in eigendom een woning met een getaxeerde waarde van De waarde van is gebaseerd op de gemiddelde geschatte woningwaarde van van (bron: CBS StatLine ) gecorrigeerd met een verwachte waardestijging voor 2017 van 1,5% (bron: BWB 09-). 97

98 Vergelijkend overzicht woonlasten Om inzicht te hebben in de hoogte van de woonlasten in Woensdrecht zijn in onderstaande tabel de woonlasten van een aantal (buur)gemeenten opgenomen, zij het dat deze betrekking hebben op : de tarieven 2017 van deze gemeenten zijn thans nog niet bekend. Ter informatie zijn ook de laagste en de hoogste waarden opgenomen. De cijfers zijn ontleend aan de Atlas van de lokale lasten van het COELO 1. Het begrip bruto woonlasten is samengesteld uit de OZB voor een woning met een voor die gemeente gemiddelde waarde, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. De vergelijking ziet er als volgt uit: Gemeente bruto woonlasten bruto woonlasten landelijk eph in mph in rangtelnummer Aalten Etten-Leur Woensdrecht Moerdijk Halderberge Rucphen gemiddelde Noord-Brabant gemiddelde Nederland Steenbergen n.n.b. n.n.b. n.n.b. Reimerswaal Bergen op Zoom Roosendaal Zundert Blaricum eph = eenpersoonshuishouden; mph = meerpersoonshuishouden Hieruit blijkt dat Woensdrecht t.o.v. het vergelijkend overzicht woonlasten van het jaar 2015 in de stand van het landelijk rangnummer is gedaald. Stond Woensdrecht in 2015 op nummer 95 (bruto woonlasten 665), nu staat Woensdrecht op nummer 76 (bruto woonlasten 664). Daarbij moet in ogenschouw worden genomen dat het aantal gemeenten is afgenomen van 407 in 2015 naar 396 in. Dit toont aan dat Woensdrecht uiterst terughoudend is in het verhogen van de belastingen. Leges en andere rechten Het kostenverhaal bij de leges is wettelijk gelimiteerd op 100%. De leges en rechten zijn dus gebonden aan de door de gemeente gemaakte kosten. Door de wetsgeschiedenis en de jurisprudentie mogen bepaalde kosten niet via leges worden verhaald. Het gaat hierbij onder andere om de volgende kosten: kosten van beleidsvoorbereiding, kosten van handhaving, toezicht en controle (behoudens eerste controle) en de kosten van algemene inspraak-, bezwaar- en beroepsprocedures. De achterliggende gedachte is dat algemene beleidsplannen, handhaving, toezicht, inspraak en bezwaar ten dienste staan van de gehele gemeenschap en uitstijgt boven het individuele belang van degene aan wie de dienst wordt verleend. Daarnaast zijn alle kosten die te ver verwijderd zijn van de individuele dienstverlening niet voor toerekening vatbaar. Marktgelden De tarieven van de marktgelden zijn in 2004 voor het laatst verhoogd. De tarieven voor bedragen: weekmarkt Putte 6,75 jaarmarkt Putte 105,00 weekmarkt Hoogerheide 4,50 1 Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden / Rijksuniversiteit Groningen. 98

99 Markt begroting 2017 (bedragen in ) rekening 2015 (bedragen in ) weekmarkt Putte 20 plaatsen x 50 wkn. x 6, plaatsen x 6, jaarmarkt Putte 153 standplaatsen x 105, standplaatsen x 105, weekmarkt Hoogerheide 10 plaatsen x 50 wkn. x 4, plaatsen x 4, Afronding opbrengsten 40 Totaal baten Totaal lasten (*) % kostenverhaal 96,4% 38,9% (*) het bedrag van de lasten is inclusief compensabele btw. Lijkbezorgingsrechten De tarieven voor 2017 zijn niet gewijzigd ten opzichte van de tarieven. Omschrijving begroting rekening (in ) (in ) Baten (diverse tarieven) Lasten: begraafplaatsen / lijkbezorging (*) Kostendekkingspercentage 63,6% 55,6% (*) het bedrag van de lasten is inclusief compensabele btw. Leges In de Legesverordening 2017 worden een aantal legestarieven aangepast aan wettelijke regelgeving en zijn een aantal legestarieven die met name betrekking hebben op de afgifte van reisdocumenten, bouwactiviteiten en de organisatie van evenementen of markten gewijzigd. Gelet op artikel 229b van de Gemeentewet en de (on)mogelijkheden tot kruissubsidiëring als gevolg van Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en Europese Dienstenrichtlijn (ED) is de tarieventabel leges met ingang van 2010 in drie titels onderverdeeld: titel 1 Algemene dienstverlening; titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning; titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese Dienstenrichtlijn. Het komt voor dat bepaalde onderdelen van de legesverordening een hogere opbrengst realiseren dan de daaraan toegerekende kosten, terwijl bij een ander onderdeel geen 100%-kostenverhaal mogelijk blijkt te zijn. Binnen titel 1 en 2 is kruissubsidiëring toegestaan zodat een eventueel dekkingstekort van het ene hoofdstuk binnen de titel gecompenseerd kan worden door een hoger dekkingspercentage van het andere product. Bij titel 3 is kruissubsidiëring per hoofdstuk toegestaan. De Raad heeft in december 2011 een methodiek vastgesteld voor het berekenen van leges en waarbij de volgende uitgangspunten zijn geformuleerd: - Het streven is om voor zowel voor Titel 1 en Titel 2 als voor elk van de hoofdstukken van Titel 3 een kostendekking te realiseren van 100%; - Kruissubsidiering wordt toegepast voor Titel 1 en 2. De omvang van de kruissubsidiering komt tot uiting in een cijfermatig overzicht van kosten en baten van Titel 1 en 2. In het overzicht worden de kosten en baten met het daar uit voortvloeiende dekkingspercentage per hoofdstuk inzichtelijk gemaakt. Aan de hand van het totale dekkingspercentage van de Titel wordt overwogen of aanpassing van tarieven noodzakelijk is. Dit kan resulteren in per hoofdstuk een hoger of lager dekkingsniveau dan 100%. Daar waar het dekkingsniveau van het hoofdstuk lager is dan 100% wordt dat in het kader van kruissubsidiering gecompenseerd door de hoofdstukken met een hoger dekkingsniveau. In het volgende overzicht zijn de diverse soorten leges opgenomen; naast de opbrengsten en de daarbij behorende lasten is tevens het dekkingspercentage per soort leges vermeld. 99

100 Titel 1 Algemene dienstverlening Nr. Productomschrijving Baten Lasten Kostendekking 1 Hoofdstuk 1 Burgerlijke stand % 2 Hoofdstuk 2 Reisdocumenten % 3 Hoofdstuk 3 Rijbewijzen % 4 Hoofdstuk 4 Verstrekkingen BRP voorheen GBA % Hoofdstuk 5 Verstrekkingen kiezersregister Hoofdstuk 6 Verstrekkingen ogv Wbp 5 Hoofdstuk 8 Vastgoedinformatie % 6 Hoofdstuk 9 Overige publiekszaken % Hoofdstuk 10 Gemeentearchief 7 Hoofdstuk 12 Leegstandswet % Hoofdstuk 15 Winkeltijdenwet 8 Hoofdstuk 16 Kansspelen % Hoofdstuk 17 Kinderopvang 9 Hoofdstuk 18 Telecommunicatie % 10 Hoofdstuk 19 Verkeer & vervoer % 11 Hoofdstuk 20 Diversen % Totaal % Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving / omgevingsvergunning Nr. Productomschrijving Baten Lasten Kostendekking 1 Hoofdstuk 2 Vooroverleg / beoord. aanvraag % 2 Hoofdstuk 3 Omgevingsvergunning % Totaal % Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese Dienstenrichtlijn (ED) Nr. Productomschrijving Baten Lasten Kostendekking 1 Hoofdstuk 1 Horeca % 2 Hoofdstuk 2 Organiseren evenementen of markten % 3 Hoofdstuk 3 Prostitutiebedrijven 4 Hoofdstuk 4 Splitsingsvergunning woonruimte 6 Hoofdstuk 6 Brandbeveiligingsverordening Totaal % Totalen per verordening % Niet vermelde hoofdstukken zijn gereserveerde hoofdstukken. De in de tabellen van de leges opgenomen cijfers sluiten niet aan bij de cijfers van de Programmabegroting De Legesverordening 2017 wordt in december aan de raad ter besluitvorming voorgelegd. Middels een wijziging op de begroting zullen de cijfers in overeenstemming worden gebracht. Kwijtscheldingsbeleid. De gemeente heeft de mogelijkheid om opgelegde aanslagen kwijt te schelden indien een belastingplichtige niet in staat is een aanslag geheel of gedeeltelijk te betalen. In de Gemeentewet en de Invorderingswet 1990 is het juridisch kader voor de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen opgenomen. De gemeente is wettelijk verplicht de door de Minister van Financiën vastgestelde regels in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 toe te passen. In de Gemeentewet is geregeld op welke onderdelen de gemeente van de Uitvoeringsregeling af mag wijken. Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen wordt verzorgd door de Belastingsamenwerking West- Brabant (BWB), op basis van de regeling die de gemeenteraad vaststelt. 100

101 De gemeente past de volgende verruimingsmogelijkheden toe: 1. De mogelijkheid kwijtschelding te verlenen aan kleine ondernemers. Personen die een bedrijf of zelfstandig beroep uitoefenen kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van hun privé belastingverplichtingen. 2. De mogelijkheid om de netto-kosten van kinderopvang aan te merken als noodzakelijke kosten van bestaan. De gemeente kan besluiten dat voor de kwijtschelding bij het bepalen van het nettobesteedbare inkomen rekening wordt gehouden met de netto-kosten van de kinderopvang. 3. De mogelijkheid om een hogere inkomensnorm voor 65-plussers te hanteren. De aanpassing van de kwijtscheldingsnorm voor 65-plussers is een correctie op het neveneffect van een andere regeling. Hierdoor kan een groep 65-plussers onbedoeld hun kwijtschelding geheel of gedeeltelijk kwijt raken. In elke verordening is een artikel opgenomen dat regelt of kwijtschelding mogelijk is. Deze mogelijkheid is opgenomen in de verordeningen afvalstoffenheffing en rioolheffing. Voor de overige belastingsoorten is in Woensdrecht geen kwijtschelding mogelijk. Er worden geen inhoudelijke wijzigingen voorgesteld in de Kwijtschelding gemeentelijke belastingen ten opzichte van vorig jaar. Kwijtschelding is mogelijk voor de volgende gemeentelijke belastingen: 1. afvalstoffenheffing. Kwijtschelding is mogelijk voor het tarief van het vast deel van de afvalstoffenheffing en voor zover deze is berekend, maximaal 50% van de verschuldigde belasting van het aantal aanbiedingen van de restafvalcontainer en voor zover deze is berekend maximaal 50% van de verschuldigde belasting van het aantal inworpen in een ondergrondse afvalcontainer. Verder is een vrijstelling opgenomen voor belastingplichtigen door wie blijkens een schriftelijke verklaring van de huisarts of medisch specialist of kopie van een afleverbon / factuur / recept als gevolg van een stoma, thuisdialyse of chronische wondverzorging extra afvalstoffen worden aangeboden. Er wordt in dit geval vrijstelling verleend van 10 ledigingen van een restafvalcontainer of bij gebruik van een ondergrondse afvalcontainer, 55 aanbiedingen in een kalenderjaar. 2. rioolheffing. Kwijtschelding is mogelijk voor de rioolheffing voor het vast tarief voor een perceel dat in hoofdzaak tot woning dient. Het kwijtscheldingsbudget bedraagt voor , wat middels het solidariteitsbeginsel verhaald wordt op de meer draagkrachtige belastingplichtigen. 101

102 3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Algemeen In deze paragraaf worden de risico s in beeld gebracht en gerelateerd aan de benodigde weerstandscapaciteit. Op basis van een geactualiseerd risicobestand wordt periodiek, dat wil zeggen in Programmabegroting, Perspectievennota en Jaarrekening, het weerstandsvermogen bepaald. De visie op het weerstandsvermogen is in onderstaande uitgangspunten verder uitgewerkt. Het begrip risico wordt als volgt gedefinieerd: Een kans op een niet te voorspellen gebeurtenis, die een nadeling effect kan hebben op de organisatie, de doelen die zijn gesteld of de financiele positie van de gemeente Woensdrecht. Op structurele wijze omgaan met risicomanagement De gemeente Woensdrecht hanteert organisatiebreed een systeem van risicomanagement. Periodiek worden binnen de organisatie de risico s geinventariseerd, worden beheersingsmaatregelen gekoppeld aan deze risico s en vindt evaluatie plaats van bestaande risico s en beheersingsmaatregelen. Het proces van risicomanagement maakt onderdeel uit van de jaarlijkse Planning & Control-cyclus. Voorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteit De gemeente Woensdrecht wil een structureel financieel gezonde organisatie zijn. Daarom wordt uitgegaan van een voorzichtig financieel beleid als fundament voor de weerstandscapaciteit. In de uitvoering wordt als uitgangspunt gehanteerd, dat de weerstandscapaciteit van voldoende omvang moet zijn om de risico s op te kunnen vangen. Van voldoende omvang betekent, dat de omvang van de weerstandscapaciteit minimaal 1,4 maal zo groot dient te zijn als de gekwantificeerde risico s. Welke risico s zijn aanvaardbaar? Aanvaardbare risico s voor onze gemeente zijn die risico s, die onvermijdelijk zijn om de doelstellingen te realiseren, die de raad heeft vastgesteld en waarbij de risico s niet geheel of gedeeltelijk zijn af te dekken door het treffen van kostenefficiënte beheersmaatregelen (bijvoorbeeld afsluiten verzekeringen, aanpassen werkprocessen, etc.). Verstandig omgaan met risico s betekent dat de gemeente risico s mag lopen, zolang dit maar een bewuste bestuurlijke keuze is en er binnen de gemeente ook voldoende weerstandscapaciteit aanwezig is om de consequenties van die risico s op te vangen. Risicomethodiek Om te waarborgen dat de risico s op uniforme en objectieve wijze worden beoordeeld, wordt gebruikgemaakt van navolgende twee tabellen, waarin een aantal klassen met daaraan gekoppelde referentiewaarden worden gehanteerd. Classificatie van de kans op optreden van een risico Risico in procenten Zeer klein < 5% Klein 5% < x < 25% Gemiddeld 25% < x <50% Groot 50% < x < 75% Zeer groot > 75% Het gevolg - de impact - van het geïdentificeerde risico wordt in eerste instantie gekwantificeerd aan de hand van de raming van de actuele bedragen, bijvoorbeeld het bedrag van onze bijdrage of deelname, het budget, etc. 102

103 Indien aan een risico (financieel, politiek, imago, etc) geen actueel bedrag kan worden gekoppeld, wordt de inschatting gedaan aan de hand van onderstaande indeling in impactcategorieën. Classificatie van de impact van een risico Impact - financieel Zeer laag < Laag tot Gemiddeld tot Hoog tot Zeer hoog > De kwantificering van een risico wordt bepaald door de kans (waarschijnlijkheid van optreden) en de impact (financiële gevolgen) met elkaar te vermenigvuldigen. Inventarisatie weerstandscapaciteit Bij de inventarisatie van de weerstandscapaciteit wordt onderscheid gemaakt tussen de weerstandscapaciteit in de vermogenssfeer en in de exploitatiesfeer. De weerstandscapaciteit in de vermogenssfeer wordt gevormd door: - algemene reserve; - vrij beschikbaar deel van de bestemmingsreserves en - stille reserves. Het vrij beschikbare deel van de algemene reserve bestaat uit het saldo van de algemene reserve, waarop claims en de verwachte financiële resultaten in mindering zijn gebracht. Van stille reserves is sprake indien activa een hogere waarde vertegenwoordigen dan de boekwaarde op de balans. Zolang de desbetreffende eigendommen echter niet voor verkoop in aanmerking komen, kunnen de stille reserves niet te gelde worden gemaakt. In het overzicht van de weerstandscapaciteit zijn de stille reserves daarom als pm-post opgenomen. De weerstandscapaciteit in de exploitatiesfeer wordt gevormd door de onbenutte belastingcapaciteit en de begrotingsruimte. De belangrijkste risico s, die onze gemeente per 31 december 2017 loopt, worden hierna weergegeven. Onderscheid wordt gemaakt in de categorieen risico s sociaal domein, risico s financiele garantstellingen, wetten en regelgevingen en risico s verbonden partijen. 103

104 Risico s Sociaal Domein Omschrijving risico Kans Impact Omvang risico Werkvoorzieningschap WVS Het feit, dat een vermindering van het klantenbestand van WVS niet parallel loopt aan de geleidelijke vermindering van de rijksbijdrage WsW. Het risico Gemiddeld Gemiddeld betreft met name de mogelijke Wet Werk en Bijstand, beroep op bijstand en minimabeleid aanvullende gemeentelijke bijdrage. Fluctuaties in het klantenbestand van de ISD die leiden tot extra uitgaven ten laste van het BUIG-budget en het minimabeleid. Deze uitgaven worden niet gecompenseerd door extra inkomsten. Twee ontwikkelingen vormen een risico voor een stijging van het klantenbestand, enerzijds de toename van het aantal WWuitkeringen en anderzijds de taakstelling voor de opname van statushouders. ISD Als gevolg van het toegenomen klantenbestand is formatie-uitbreiding noodzakelijk en daarmee een hogere bijdrage vanuit onze gemeente. Risico s zijn er m.b.t. de invulling van de taakstelling over 2017 en een mogelijke overschrijding van het budget voor. Participatiebudget Wmo Jeugdzorg Fluctuaties aan de inkomstenkant die niet (volledig) gecompenseerd kunnen worden aan de uitgaven-/beleidskant. Doel is om meer mensen, ook mensen met een arbeidsbeperking, aan het werk te krijgen. Het risico wordt lager ingeschat dan in analyse m.b.t. voorgaande jaren. Risico s zijn gelegen in de manier waarop huishoudelijke ondersteuning wordt vormgegeven en in de hoogte van uurtarieven. De verwachting is echter dat dit binnen de beschikbare middelen kan worden opgelost. Het geraamde budget voor 2017 voor nieuwe taken en huishoudelijke hulp bedraagt ruim 4,0 miljoen. Voor is op de Jeugdzorg een landelijke korting opgelegd van 10%. In Almata wordt jeugdzorg plus aangeboden. Hiervoor zijn door het Rijk geen aanvullende middelen ter beschikking gesteld. In worden de kosten o.b.v. solidariteit gedeeld. Indien dit in de toekomst niet meer het geval is, betekent dit voor de gemeente Woensdrecht een groot risico. Dit omdat de gemeente Woensdrecht o.b.v. het woonplaatsbeginsel verantwoordelijk is voor de bij Almata geplaatste jongeren. Groot Zeer groot Zeer klein Groot Zeer hoog Zeer hoog Gemiddeld Gemiddeld Zeer hoog Zeer hoog

105 Risico s financiele garantstellingen, wetten en regelingen Omschrijving risico Kans Impact Omvang risico Wet Houdbare Overheids Financiën De kern van de Wet HOF vormt het inkaderen van investeringen en daarmee Zeer groot Laag (HOF) samenhangende financiering binnen EMU-kaders. Dit zet de investeringsruimte van gemeenten onder druk en legt Gemeentegaranties Gemeentegaranties- Nationale Hypotheekgarantie Gemeentegaranties- Waarborgfonds Sociale Woningbouw beperkingen op aan de inzet van reserves. De gemeente Woensdrecht heeft drie gemeentegaranties verstrekt: aan een voetbalvereniging, aan de scouting en aan Stichting tante Louise-Vivensis. Het risico bestaat dat de geldverstrekker een beroep zal doen op de gemeentegarantie omdat een van de genoemde drie partijen niet aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Het geraamde totaal aan garantstellingen bedraagt 0,39 miljoen. Gemeenten kunnen door de stichting Nationale Hypotheek Garantie aangesproken worden een lening te verstrekken aan de stichting. De omvang van deze lening is gebaseerd op het aandeel van inwoners van de gemeente Woensdrecht in de verliezen van NHG. Het geraamde totaal aan garant-stellingen van NHG bedraagt 39 miljoen. De gemeente staat garant voor geldleningen van woningstichtingen die in de gemeente Woensdrecht actief zijn. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw kan de gemeente aanspreken een lening te verstrekken om de borg overeind te kunnen houden. Het geraamde totaal aan garantstelling bedraagt 25,5 miljoen. Grondexploitatie Onze gemeente heeft een beperkte grondpositie. De boekwaarde van de aanwezige complexen bedraagt ultimo 2015 ca 0,42 miljoen. De gemeente loopt altijd het risico, dat gronden uiteindelijk niet verkocht worden of tegen een lagere grondprijs. Vennootschapsbelasting Pensioenpremies en sociale lasten. Vanaf 1 januari is de gemeente verplicht om vennootschapsbelasting af te dragen over winstgevende activiteiten. Mogelijke beperkte gevolgen betreffen met name die op de grondexploitatie van De Hoef. ABP heeft een noodzakelijke stijging van de premies aangekondigd Klein Zeer klein Zeer Klein Klein Zeer groot Zeer groot Zeer hoog Zeer hoog Zeer hoog Zeer hoog Laag Hoog

106 Risico s verbonden partijen en deelnemingen - per 31 december 2017 Omschrijving risico Kans Impact Omvang risico Joint Venture Business Park In deze publiek-private samenwerking loopt de gemeente een marktrisico als Gemiddeld Zeer hoog Aviolanda (BPA) aandeelhouder en verschaffer van leningen. Totaal deelname in eigen vermogen en leningen bedraagt ruim 3,5 Regionale Milieu Dienst (RMD) Omgevingsdienst Midden en West Brabant (OMWB) miljoen. De RMD is sedert 2013 in liquidatie. Meerdere aspecten zijn als risico aan te merken: boekverlies onroerend goed, vervroegde aflossing bancaire lening, achterstallig onderhoud pand, bijdrage negatief vermogen en verplichtingen uit hoofde van Sociaal Beleidskader van de OMWB (aandeel Woensdrecht = 7,5%). De OMWB heeft 2015 afgesloten met een negatief exploitatieresultaat en voor de begroting is een extra bijdrage nodig (aandeel Woensdrecht = 1%). Zeer groot Zeer groot Hoog Zeer hoog Resumerend. - Risico s sociaal Domein ,- - Risico s Financiele garantstellingen, wetten en regelingen ,- - Risico s verbonden partijen en deelnemingen ,- TOTAAL GEKWANTIFICEERDE RISICO S ,- Niet alle risico s hebben direct financiele gevolgen. Het is echter van belang om ook aandacht te hebben voor dit soort risico s. Met betrekking tot een risico zonder (duidelijk) financieel gevolg, maar met een groot niet-financieel gevolg is het belangrijk er vanuit het management op te sturen. In de navolgende tabel staat een niet-gekwantificeerd risico voor onze gemeente. Veiligheidsregio MWB Algemene Uitkering, deel Sociaal Domein De gemeente Moerdijk en de Veiligheidsregio MWB worden door omliggende bedrijven van Chemie Pack in Moerdijk verantwoordelijk gehouden voor de schade die zij zeggen te hebben geleden als gevolg van de brand in Door de advocaat van de betreffende bedrijven is in een brief aan de Gemeente Moerdijk en Veiligheidsregio een bedrag genoemd van meer dan 20 miljoen. Het risico is nog actueel. De signalen vanuit de rijksoverheid inzake de toekomstige ontwikkelingen betreffende de uitkeringen binnen het sociaal domein zijn divers. Ons inziens dienen we in de komende jaren rekening te houden met een neerwaarts effect op de omvang van de Algemene Uitkering. De invloed op onze financiele positie zal bepaald worden door de mate waarop in de toekomst ook gemeentelijke taken in met name het sociaal domein worden overgeheveld naar de rijksoverheid. 106

107 Norm weerstandscapaciteit De vraag is of de vrije ruimte in de exploitatie en de reserves (de weerstandscapaciteit) voldoende is om de genoemde risico s op te kunnen vangen. Dit wordt uitgedrukt in een ratio. De gemeenteraad van Woensdrecht heeft als norm de waarde van 1,4 vastgesteld. Weerstandscapaciteit Weerstandscapaciteit exploitatie Onbenutte belastingcapaciteit (A) Resultaatbestemming Weerstandscapaciteit vermogen Algemene bestemmingsreserve - Plus: Vrij aanwendbaar deel algemene reserve (B) Plus: Bestemmingsreserve Sociaal Domein (C) Plus: Stille reserves (actuele waardes, geen gronden) p.m. Plus: Vrijval uit reserves - Totaal weerstandscapaciteit Totaal gekwantificeerde risico s Ratio weerstandscapaciteit (D) 1,38 Toelichting: (A) Onbenutte belastingcapaciteit Deze post bestaat uit de extra structurele middelen, die gegenereerd kunnen worden door de tarieven van de gemeentelijke heffingen te verhogen. De onbenutte belastingcapaciteit kan worden berekend door de maximaal toegestane belastingbaten/belastingtarieven te vergelijken met de belastingbaten/belastingtarieven in de gemeente Woensdrecht. (B) Vrij aanwendbaar deel algemene reserve Deze post is inclusief de geplande, reeds besloten, uitnames (onttrekkingen) voor de periode en inclusief de winstbestemming van het jaarresultaat (C) Bestemmingsreserve Sociaal Domein De risico s uit het Sociaal Domein moeten opgevangen worden door de bestemmingsreserve Sociaal Domein. Deze bestemmingsreserve is in 2015 opgehoogd naar 1 miljoen. (D) Ratio weerstandscapaciteit De minimaal te behalen norm voor deze ratio bedraagt 1,4 zijnde ruim voldoende. Ratio weerstandscapaciteit Betekenis 1,4 < x < 2 Ruim voldoende 1,0 < x < 1,4 Voldoende Tabel: Beoordeling weerstandscapaciteit 107

108 Met betrekking tot de onderkende risico s zijn de volgende beheersmaatregelen gedefinieerd. Beheersmaatregelen gemeente Woensdrecht Risico Werkvoorzieningschap WVS WWB en beroep op bijstand Beheersmaatregelen - Door middel van herstructurering wordt de uitvoering van de Participatiewet vormgegeven. - De WVS heeft daarnaast een aantal kostenbeperkende maatregelen genomen betreffende in- en uitstroom, een behoudend investeringsbeleid en voortgaande kostenbesparingen / bezuinigingen op de lasten. - Door het inzetten van andere onder de Participatiewet vallende werknemers, wordt het verdienvermogen van de WVS vergroot. - In overleg met de ISD strak toezien dat de beschikbare instrumenten worden ingezet om enerzijds een beroep op de bijstand te voorkomen, maar anderzijds ook om betrokkenen sneller te doen uitstromen. - Met behulp van de maandelijkse rapportages wordt strak gestuurd op de resultaten. ISD - Monitoren van efficiency en flexibiliteit (vast versus variabel) in de formatie van de ISD. Participatiebudget - Kritisch kijken welke trajecten aan welke doelgroep worden aangeboden. - Waar mogelijk werkzaamheden met inzet van vrijwilligers doen. - Met de partners, BWI, KBO en de bibliotheek zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking. - Niet méér budget uitgeven dan beschikbaar is (In = Uit). WMO - Er wordt meer samengewerkt met de gemeenten Bergen op Zoom en Steenbergen om zodoende bezuinigingen te realiseren. - Nieuwe overeenkomsten/contracten bevatten resultaatbekostiging in plaats van productiebekostiging en werken met vaste prijsafspraken. - Er is een integrale toegang operationeel, waardoor vanuit één centraal punt sturing op kwaliteit en kosten plaatsvindt. - Vanwege verwachte stijgende instroom Wmo (langer thuis wonen, meer hulp thuis nodig) is rekening gehouden met 10% extra instroom. Jeugdzorg - Ontwikkelingen ten aanzien van de budgetten die overkomen van het Rijk blijven volgen en de berekeningen blijven actualiseren. - Regionale afspraken over risicodeling. - Er wordt meer samengewerkt met de gemeenten Bergen op Zoom en Steenbergen om zodoende bezuinigingen te realiseren. Beheersmaatregelen gemeente Woensdrecht Risico Beheersmaatregelen Wet HOF - Monitoren van maatregelen van het Rijk en deze zo vroeg mogelijk inschatten op consequenties voor gemeente Woensdrecht. Vervolgens daadwerkelijk vertalen in de begroting en passende maatregelen nemen. Gemeentegaranties - Toepassen van het in 2010 vastgestelde beleidskader, waarin de afwegingen rondom het verlenen van gemeentegarantie zijn vastgelegd. Gemeentegaranties: Nationale Hypotheekgarantie - Inzicht wordt verkregen door de jaarlijkse ontvangsten van de Stichting NHG met cijfers rondom de ontwikkeling van de verliezen in relatie tot het landelijk gemiddelde. Gemeentegaranties: Waarborgfonds Sociale Woningbouw - Het WSW is opgericht door de woningstichtingen/woningcorporaties. Gezamenlijk hebben zij vermogen ingebracht. Bij toelating toetst het WSW de kredietwaardigheid. Toetsen en bespreken van de jaarstukken van de in Woensdrecht actieve stichtingen moet inzicht geven in de financiële positie van de betreffende organisaties. 108

109 Grondexploitatie - Medewerkers van de gemeente zijn actief bezig om gronden daadwerkelijk te verkopen en zijn regelmatig in gesprek met gegadigden. - Gronden alleen verwerven wanneer een rendabele exploitatie mogelijk is. Vennootschapsbelasting Pensioenpremies en sociale lasten - Het in kaart brengen van alle gemeentelijke activiteiten. - Bepalen welke daarvan belastingplichtig worden en welke vrijstellingen toepasbaar zijn. - Monitoren van ontwikkelingen bij ABP. Beheersmaatregelen gemeente Woensdrecht Risico Business Park Aviolanda (BPA) Afwikkeling Regionale Milieudienst Regionale Uitvoeringsdienst (OMWB) Beheersmaatregelen - De gerealiseerde integratie van BPA en GEM zorgt voor betere aansluiting bij de marktvraag en moet bovendien leiden tot een stabielere financiële situatie. - Uitvoering van de garantsteling vindt plaats binnen de in juli 2014 door de gemeenteraad gestelde kaders. - Monitoren van de financiele gevolgen van de afwikkeling van de RMD en de claim vanuit OMWB. - Inmiddels wordt een pakket aan maatregelen uitgevoerd om de bedrijfsvoering en financiën op orde te krijgen. - De OMWB is eind 2015 onder preventief toezicht van het ministerie van BZK gesteld. 109

110 Ontwikkeling kengetallen Navolgende financiële kengetallen geven inzicht in de financiële positie van de gemeente en zorgen voor een onderlinge vergelijkbaarheid van gemeenten. Kengetallen Jaarrekening W W B B 2017 B 2018 B 2019 B Netto schuldquote 17,5% 13,6% 18,6% 10,2% 8,7% 7,2% 6,0% Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen 15,8% 10,4% 16,9% 10,0% 9,1% 8,3% 7,5% Solvabiliteitsratio 51,5% 49,7% 44,0% 41,3% 44,3% 43,6% 41,3% Grondexploitatie 4,2% 2,5% 3,4% 2,5% 6,7% 6,0% 5,4% Structurele exploitatieruimte 7,6% 6,7% 2,8% 5,5% 5,3% 5,5% 5,2% Belastingcapaciteit 94,3% 94,7% 93,4% 89,9% 90,2% 90,6% 90,9% Beoordeling van de kengetallen in relatie tot de financiele positie. Algehele conclusie is, dat zich naar verwachting geen significante wijzigingen zullen gaan voordoen, die tot structurele verslechtering van de ratio s gaan leiden. Alle ratio s blijven de kwalificatie goed behouden. De (gecorrigeerde) netto schuldquote zal afnemen vanwege een per saldo afname van de schuldpositie in verband met aflossingen van leningen. De solvabiliteit zal slechts in beperkte mate fluctueren, als saldo van toevoegingen en onttrekkingen. De waarde van de ratio grondexploitatie is absoluut gezien laag en zal ten opzichte van de Jaarrekening 2015 toenemen. De totale waarde van de bouwgronden in exploitatie is beperkt en is afgenomen, maar de ontwikkeling van het centrumplan Hoogerheide zal leiden tot een toename van de ratio grondexploitatie. De structurele exploitatieruimte neemt toe; de structurele baten blijven toereikend om de structurele lasten te dekken. Tenslotte zal het kengetal belastingcapaciteit nagenoeg gelijk blijven. Grafiek:verloop van financiele ratios Kengetal: Netto schuldquote & netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. Het geeft een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Omdat bij leningen onzekerheid bestaat over terugbetaling wordt bij de berekening van de netto schuldquote onderscheid gemaakt door het kengetal zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden te berekenen. Op die manier wordt duidelijk wat 110

111 het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast. Beoordelingskader. Een waarde van minder dan 90% wordt beschouwd als zjnde goed; een waarde tussen 90% en 130% als gemiddeld en een waarde van meer dan 130% als risciovol. Een verlaging van de waarde van deze ratio weerspiegelt een positieve ontwikkeling; de huidige waarde van de netto schuldquote kan als zeer goed gekwalificeerd worden. Kengetal: Solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin we in staat zijn aan onze financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid. Beoordelingskader. Een waarde van meer dan 50% wordt beschouwd als goed; een waarde tussen 20% en 50% als gemiddeld en een waarde van minder dan 20% als risciovol. De verhoging van de werkelijke waarde van deze ratio geeft een positieve ontwikkeling weer; een percentage van boven de 40% geeft aan, dat de gemeente voldoende financiele buffers opgebouwd heeft. Kengetal: Grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting / jaarrekening en uitgedrukt in een percentage. Beoordelingskader. Een waarde van minder dan 20% wordt beschouwd als goed; een waarde tussen 20% en 35% als gemiddeld en een waarde van meer dan 35% als risciovol. Kengetal: Structurele exploitatieruimte Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente of provincie heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves, gedeeld door de totale baten en uitgedrukt in een percentage. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten te dekken. Beoordelingskader. Een waarde van meer dan 0% wordt beschouwd als goed; een waarde van ca 0% als gemiddeld en een waarde van minder dan 0% als risciovol. Kengetal: Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De definitie van het kengetal belastingcapaciteit is: Woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t (het begrotingsjaar) ten opzichte van het landelijk gemiddelde in jaar t-1 (het jaar voorafgaand aan het begrotingsjaar) uitgedrukt in een percentage. De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Onder de woonlasten worden verstaan de ozb (voor een woning met een gemiddelde waarde in de gemeente), de riool- en afvalstoffenheffing. Het Coelo publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Beoordelingskader. Een waarde van minder dan 95% wordt beschouwd als goed; een waarde tussen 95% en 105% als gemiddeld en een waarde van meer dan 105% als risciovol. 111

112 3.3 Onderhoud kapitaalgoederen Algemeen Voor het goed functioneren van de samenleving en met het oog op de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en de veiligheid, is het noodzakelijk dat de gemeentelijke eigendommen in de openbare ruimte in goede staat worden gehouden. De gemeente Woensdrecht bezit een groot aantal collectieve eigendommen (bijvoorbeeld wegen, riolering, water, groen, openbare verlichting, gebouwen en speelvoorzieningen) in de buitenruimte. Het onderhoud van deze eigendommen is van groot belang voor optimaal gebruik van de openbare ruimte. Onderhoud is ook nodig om kapitaalvernietiging te voorkomen. De totale uitgaven voor beheer en onderhoud met betrekking tot het openbare gebied bedragen in 2017 ca. 4,3 miljoen. De onderstaande tabel geeft een weergave van de opbouw (bedragen x 1.000). Omschrijving 2017 t/m Mutaties na perspectievennota Wegen, straten en pleinen Exploitatie openbare verlichting Zoutopslag Korteven (gladheidbestrijding) Verkeersborden, bewegwijzering en straatnaamborden Wegmarkeringen Onderhoud watergangen Beleidsadviezen en subsidies natuurbescherming 0 22 Openbaar groen Hertenkamp Putte 2 22 Speelvoorzieningen Exploitatie en beheer riolering Totaal Deze paragraaf geeft inzicht in het beleidskader en de daaruit voortvloeiende financiële consequenties in het afgelopen jaar met betrekking tot de grotere kapitaalgoederen van de gemeente Woensdrecht. Achtereenvolgens komen aan de orde: - Wegen - Riolering - Openbare verlichting - Groen - Gebouwen - Reiniging - Speelvoorzieningen Wegen Het onderhoud aan de wegen wordt conform het wegenbeleidsplan en de hierin opgenomen begroting onderhouden. Deze begroting is tot stand gekomen door middel van een theoretische benadering op basis van areaalgegevens, beoordeelde en gewenste kwaliteit en verwachte levensduur. In november 2015 is het geactualiseerde wegenbeleidsplan door de raad vastgesteld en besloten de minimale kwaliteit van het wegbeheer volgens het huidige niveau te borgen. In dit verband wordt met het huidige niveau het inmiddels ontstane niveau C - matig, bedoeld. In haar brief van 19 april 2013 heeft GS de gemeente verzocht om bij het opstellen van de paragraaf kapitaalgoederen, de voorschriften van het BBV in acht te nemen. Als er sprake is van achterstallig onderhoud, dient dit vermeld te worden en moeten de maatregelen worden benoemd om de achterstanden in te halen. In aansluiting hierop kunnen de volgende maatregelen voor de nieuwe beleidsperiode genoemd worden: - Geen onderhoudswerkzaamheden in de centrumgebieden. - Ontsluitingswegen en bedrijfsontsluitingsweg worden op reguliere wijze onderhouden op niveau C. - Resterende middelen worden ingezet om de verhardingen in de woonwijken op orde te houden. Inzet voornamelijk vanuit het klein onderhoud. 112

113 - Niet alle in de begroting opgenomen investeringen voor reconstructies vinden in deze beleidsperiode doorgang. Naast deze maatregelen worden ook maatregelen voorgesteld om het areaal te verkleinen. Dat betekent het volgende: - Een aantal buitenwegen wordt afgewaardeerd van verharde wegen naar semiverharde wegen. - Er worden overleggen geïnitieerd met externe partijen voor het overdragen van beheer en onderhoud van onverharde wegen met alleen een agrarische bestemming. - Onverharde wegen komen, onder de specifieke voorwaarden van openstelling voor recreatief gebruik, in aanmerking voor het ontrekken aan de openbaarheid in Natura Deze worden overgedragen aan de beheerder van het natuurgebied. - Globale visuele inspecties Op basis van de jaarlijkse globale visuele wegeninspectie wordt bepaald welke wegen daadwerkelijk onderhouden moeten worden. Dit betekent dat in 2017 de wegen globaal visueel geïnspecteerd worden. Op basis van de inspectieresultaten is met behulp van het wegbeheersysteem een voorstel voor een globale planning gegenereerd. - Actualiseren onderhoudsplanning Voor de op korte termijn (1-2 jaar) geplande maatregelen is een gedetailleerde inspectie in het veld uitgevoerd en is een maatregeltoets uitgevoerd. Bij de maatregeltoets is tevens gekeken naar de op middellange termijn (3-5 jaar) geplande maatregelen en wordt omwille van de integrale aanpak en uitvoering, de planning tevens afgestemd op de volgende aspecten: 1. Rioolvervanging; 2. Afkoppelplannen (aanleg schoonwaterriolering en randvoorzieningen); 3. Geplande herstructurering (herinrichting); 4. Bouwplannen (exploitaties); 5. Realisatie verkeersplannen. Op basis van deze gegevens is het operationele plan en de definitieve planning opgesteld. De definitieve planning wordt ingevoerd in het beheersysteem en de kosten worden getoetst aan het beschikbare budget. - Uitvoeren groot onderhoud wegen Eind zal het benodigde krediet worden aangevraagd en zullen de werkzaamheden voor 2017 worden ingepland en opgestart. - Uitvoering klein onderhoud wegen Met de globale inspectie is aangegeven of klein onderhoud een financieel gunstiger en economisch verantwoord alternatief is. Het hieruit voortvloeiend klein onderhoud wordt waar mogelijk gecombineerd met maatregelen n.a.v. regulier toezicht en melding. Conform het coalitieprogramma zal in 2017 ook bijzondere aandacht gegeven worden aan het klein onderhoud wegen. Riolering In het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vgrp) is voor 2017 het volgende investeringsbudget (excl. btw) voorzien: Jaar Investeringsbedrag excl. BTW In 2017 zullen zijn onder andere de volgende werkzaamheden worden uitgevoerd: - Vervangen van pompen en installaties - Vervangen/deelreparaties van riolen en/of reliningen. - Aanleg Tervoplein Putte - Aanpassingen openbare ruimte n.a.v. herberekening - Plankosten samenwerkingsprojecten De uitvoeringswerkzaamheden zullen worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma rioolbeheer 2017, wat eind ter goedkeuring aan het college zal worden aangeboden. 113

114 Naast de reguliere onderhoudswerkzaamheden zijn er ontwikkelingen op het gebied van het optimaliseren van de samenwerking in de Waterkring West. Er wordt met het Waterschap en de zes regiogemeenten gewerkt aan o.a. uniformering van administratieve bestanden en (ver)rekenmethoden, aan gezamenlijke aanbestedingen en aan afstemming van riooltechnische en waterhuishoudkundige inzichten en uitgangspunten. De belangrijkste doelstelling betreft het realiseren van kostenbesparingen van structureel 380 miljoen. Door verbeterde onderhoudsmethoden en effectiever inzetten van onderhoudstechnieken, is Woensdrecht in staat om haar bijdrage te realiseren. Openbare verlichting In december 2015 is een beleids-, beheer- en een kostendekkingsplan vastgesteld voor renovatie van de openbare verlichting. Aan het beheerplan is een inspectie en inventarisatie vooraf gegaan: het bleek dat onze gemeente (in 2015) over lichtmasten beschikte. Op basis van vastgestelde uitgangspunten zijn de jaarlijks benodigde kosten geraamd voor het in stand houden van de huidige openbare verlichting en de noodzakelijke investeringen om slechte masten en armaturen te vervangen. In feite ligt het uitvoeringsprogramma tot en met 2018 hiermee vast en wordt bereikt dat onze gemeente over een adequaat openbaar verlichtingsnet blijft beschikken. Tijdens de raadsvergadering van 10 november is er een amendement aangenomen voor het verlichten van de fietspaden, dit om de verkeers-en sociale veiligheid van fietsers te vergroten. In 2017 wordt er verlichting langs de fietspaden Antwerpsestraatweg en O.L.V. ter Duinenlaan aangelegd. Voor de overige utilitaire fietspaden wordt er in 2017 een plan opgesteld en voorgelegd aan de raad. Groen Het jaarlijks onderhouden en renoveren van de openbare groenvoorzieningen binnen en buiten de bebouwde kom, gebeurt volgens het groenbeheerplan en is zoveel mogelijk afgestemd op de andere beheerplannen. Het openbaar groen in onze gemeente is geïnventariseerd en een groenbeleidsplan is vastgesteld en geactualiseerd in Het groenbeleidsplan bestaat uit drie hoofdonderdelen te weten Groenstructuren, het Groenbeleid en de bescherming van bomen. De primaire doelstelling van een groenbeleidsplan kan als volgt worden weergegeven. Bepaling van het gemeentelijk groenbeleid voor de lange termijn met betrekking tot de inrichting, gebruik en beheer van het groen binnen de gemeente en het uitzetten van concrete acties voor de komende jaren, om te komen tot een waardevolle, karakteristieke, veilige en duurzame groenstructuur. Na vaststelling van de geschetste groenstructuren is overgegaan tot het opstellen van de beheerplannen door middel van een Beheerplan Openbare Ruimte (BOR). In het BOR is aangegeven aan welke kwaliteit het openbaar groen in bepaalde delen van een dorpskern moet voldoen. Naast het reguliere onderhoud worden jaarlijks delen van het openbaar groen gerenoveerd. Reconstructies dienen periodiek te worden uitgevoerd omdat het openbaar groen onderhevig is aan slijtage en daarom periodiek vervangen moet worden. Vanaf 2013 en de jaren volgend wordt geen geld meer geïnvesteerd in groen reconstructies vanwege de bezuinigingen. In 2014 is aldus verder uitvoering gegeven aan dit uitvoeringsplan. Ook is er voor 2015 een bedrag van aan bezuiniging doorgevoerd op het groenonderhoud. Dit is in het nieuwe contract met de WVS (2015- ) doorgevoerd. Alle onderhoudswerkzaamheden worden op niveau C uitgevoerd. Niveau C betekent extensief onderhoud waarbij alleen het hoognodige gedaan wordt en er redelijk wat (meer dan bij het gemiddeld niveau B) onkruid achterblijft. Gebouwen We kunnen bij gebouwen vijf soorten onderhoud onderscheiden: 1. Het dagelijks onderhoud dat tot doel heeft het gebouw en de installaties in een toestand te houden die voor de dagelijkse functievervulling noodzakelijk is; 2. Het correctief onderhoud, waaronder wordt verstaan het uitvoeren van niet geplande werkzaamheden om storingen zo snel mogelijk te verhelpen en verdere schade te voorkomen; 114

115 3. Het periodieke onderhoud waarbij in de regel geen vernieuwing plaatsvindt, zoals vervangen dakbedekking. Dit betreft terugkerend onderhoud met als kenmerken een planmatige voorbereiding; 4. Het achterstallig onderhoud, waarbij het gaat om het uitvoeren van nagelaten of uitgesteld preventief onderhoud en het beëindigen van ongewenste situaties. 5. Vervanging van installaties welke substantiële energiebesparingen kunnen opleveren. Het is landelijk gebruikelijk om de kosten van het periodieke en het achterstallig onderhoud in een meerjaren onderhoudsplan op te nemen, waarna de gemiddeld per jaar benodigde bedragen zijn te berekenen. Indien dit gemiddelde elk jaar in een voorziening wordt gestort en de jaarlijkse benodigde (uiteraard wisselende!) bedragen aan de voorziening worden onttrokken, is al het noodzakelijke onderhoud aan het onroerende goed in financiële zin afgedekt. Uiteraard moet regelmatig een herijking plaatsvinden. Voor het opstellen van een nieuw meerjarenonderhoudsplan (MJOP) zijn alle gebouwen van de gemeente Woensdrecht in kaart gebracht en per gebouw zijn de hoeveelheden van elementen berekend en ingevoerd in een digitaal onderhoudsprogramma. Bij de invoering van deze gegevens is een inspectie uitgevoerd (volgens NEN 2767) om de conditie van een element/onderdeel te bepalen. Deze meting is van groot belang om de onderhoudskosten te bepalen voor de nieuwe zichtstermijn van In december 2015 heeft de gemeenteraad de nieuwe beleidsperiode voor het MJOP gebouwenbeheer vastgesteld. Hierin is bepaald dat voor al het gemeentelijk vastgoed, behoudens een specifiek object, een lager onderhouds- en instandhoudingsniveau gehanteerd wordt. Kortweg betekent dit een afschaling van onderhoudsniveau C3 naar (de bovengrens van) niveau C4. Binnen de zichttermijn wordt een jaarlijks lagere dotatie in de bestemmingsreserve doorgevoerd. Dat betekent dat voor het planmatig onderhoud 2017 (groot onderhoud) een lager niveau wordt toegepast voor de onderhoudswerkzaamheden. Er wordt vooralsnog geen rekening gehouden met een verhoging van het budget voor het klachtenonderhoud. Er zijn geen consequenties voor het contractonderhoud alsook het budget voor schoonmaakonderhoud. Uitvoeringsprogramma 2017 In het MJOP is voor 2017 het groot onderhoud geprogrammeerd op ( incl BTW). Voor een optimaal C4 niveau is benodigd. Aan de hand van de tussenmeting zal worden bezien of het geprogrammeerde budget toereikend zal zijn. Voor de exploitatie (klachtenonderhoud, schoonmaak en contractonderhoud) zijn de budgetten als volgt geprogrammeerd. - Voor het klachten onderhoud is beschikbaar ( incl BTW). We zien een toename in het aantal klachten ontstaan vanwege het uitstellen van groot onderhoud. Voor de Perspectiefnota 2018 zal worden bekeken of de exploitatiemiddelen bijgesteld moeten worden. - Voor het jaarlijks contractonderhoud is beschikbaar ( incl. BTW). hier zijn geen wijzigingen in voorzien. De jaarlijkse indexatie zal worden toegepast. - Voor het jaarlijks schoonmaakonderhoud is becshikbaar ( incl BTW). De jaarlijkse indexatie zal worden toegepast. Reiniging De afgelopen jaren is gewerkt met Diftar volgens het volume frequentie systeem. Op basis hiervan wordt in 2017 ingestoken op het behalen van de VANG (Van Afval Naar Grondstof) doelstellingen. In dat kader is het doel om in het jaar 2020, 100 kg restafval per persoon per jaar te bereiken en 75% scheiding van het huishoudelijk afval. Om deze doelstellingen te halen wil de gemeente Woensdrecht toe naar omgekeerd inzamelen. Hierbij zal de grijze container worden gebruikt voor het inzamelen van kunststof verpakkingsmateriaal en drankenkartons en zal het restafval moeten worden weggebracht naar ondergrondse containers. Het uiteindelijke doel is een afvalloze samenleving in De gezamenlijke afvalcampagne van het een komt het ander wordt vervolgd in Deze actie laat de burger zien tot welke producten zijn afval kan worden verwerkt. Bij het onderzoek naar omgekeerd inzamelen wordt tevens het ondergronds brengen van de bovengrondse verzamelcontainers voor kunststof, textiel en glas betrokken. 115

116 Speelvoorzieningen In november 2012 is door de raad besloten om op het budget voor het vervangen van speeltoestellen te bezuinigen. Afgekeurde speeltoestellen worden verwijderd en niet vervangen. In 2017 wordt hier verder uitvoering aangegeven en worden initiatieven van burgers gefaciliteerd. De bestaande speeltoestellen worden regulier onderhouden voor zover het klein onderhoud betreft. 116

117 3.4 Financiering Algemeen Met deze paragraaf wordt invulling gegeven aan de verplichting uit de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) om verantwoording af te leggen over het beheer van onze financiële middelen. De kaders van het beheer zijn vastgelegd in het door de raad vastgestelde treasury statuut. In deze paragraaf is weergegeven hoe in 2017 het beheer van onze financiële middelen wordt vormgegeven. Beleidsvoornemens/Realisatie Het doel is te komen tot een verantwoord financieel beheer, wat gekenmerkt wordt door het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico s. Deze risico s zijn: 1. Renteontwikkeling Een visie omtrent de renteontwikkeling van de korte en de lange termijn rente is een voorwaarde om de treasuryfunctie te kunnen uitoefenen. Onze rentevisie is gebaseerd op de verwachtingen van diverse financiële instellingen. Door de bestaande economische ontwikkelingen is het maken van een goede visie op de renteontwikkeling gecompliceerd. Verwachtingen voor de korte rente De Europese Centrale Bank (ECB) houdt al geruime tijd haar rentetarieven uitzonderlijk laag. De ECB moet er voor zorgen dat de inflatie in de eurozone dichtbij, maar beneden 2% ligt. In juli lag het gemiddelde prijspeil slechts 0,2% hoger dan een jaar geleden. De minieme stijging van het prijspeil komt onder andere door de lage olieprijzen. Maar ook zonder dit soort beweeglijke bestedingscomponenten ligt de inflatie ver onder de 2%. Om de tendens van prijsafzwakking te keren, heeft de ECB in maart haar rentetarieven opnieuw verlaagd. Zij paste onder meer het depositotarief (het tarief waartegen banken korte tijd geld kunnen stallen bij de ECB) aan van -0,3% naar -0,4%. Banken moeten dus meer betalen wanneer zij tijdelijk geld bij de ECB onderbrengen. De kans is klein dat de ECB de rentetarieven verder zal verlagen, omdat dit zowel de stabiliteit van het bankwezen als de wisselkoers van de euro versus de dollar kan ondermijnen. (bron: BNG, ING, ECB, CBS). Ten tijde van het opstellen van de begroting 2017 bedraagt de Euribor 3-maands rente -0,301%. Verwachtingen voor de lange rente De ECB koopt op grote schaal obligaties om zo de lange rente laag te houden en de kredietverlening te stimuleren. Dit moet leiden tot een sterkere groei van de economie en een hogere inflatie. Om de kans hierop te vergroten besloot de ECB in maart het opkoopprogramma uit te breiden. Tot maart 2017 zal de ECB maandelijks voor 80 miljard aan obligaties inslaan. Eerder lag het bedrag nog op 60 miljard. Met deze opkopen drukt de ECB de lange rente omlaag. De verwachting is dat de ECB het opkoopprogramma verder zal uitbreiden. De hardnekkig lage inflatie en de na de Brexit toegenomen onzekerheid over de economische vooruitzichten geven aanleiding tot extra ingrepen. De lange rente zal onder invloed van deze extra aankopen dalen. (bron: BNG, ING, ECB, CBS). Ten tijde van het opstellen van de begroting 2017 bedraagt de lange rente voor 10 jaar annuïtair 0,34% en 25 jaar annuïtair 1%. 2. Renterisicobeheer Renterisicobeheer omvat het beperken van de (negatieve) invloed van toekomstige rentewijzigingen op het resultaat van de organisatie en op de waarde van rentedragende activa en passiva, inclusief het minimaliseren van de rentekosten en het optimaliseren van de rentebaten. Renterisico s worden beperkt door: een actuele liquiditeitsprognose; te toetsen aan de kasgeldlimiet, beheersingsinstrument korte schuld; te toetsen aan de renterisiconorm, beheersingsinstrument lange schuld 117

118 3. Financieringspositie De financieringspositie geeft inzicht in de ontwikkeling van de financieringsbehoefte, rekening houdend met de investeringen en beschikbare interne en externe middelen. De interne financiering vindt plaats in de vorm van de ten laste van de exploitatierekening gebrachte afschrijvingen en in de vorm van eigen vermogen (reserves). Voor de externe financiering wordt een beroep gedaan op de geld- en kapitaalmarkt. Als de kasgeldlimiet wordt overschreden, wordt een langlopende onderhandse lening aangegaan. Op grond van de huidige liquiditeitsprognose heeft de gemeente op 31 december zeven langlopende geldleningen met een saldo van 4,7 miljoen. De aangetrokken geldleningen hebben een looptijd waarbij de rentevervaldatum de komende jaren niet verloopt en vervroegde aflossing niet mogelijk is of alleen met hogere kosten dan de daaraan verbonden rentevoordelen. Voor 2017 is de verwachting dat op grond van de huidige liquiditeitsprognose er één nieuwe geldlening moet worden aangetrokken van De totale rentelasten van de geldleningen bedragen in Kredietrisico Dit is het risico dat de gemeente loopt wanneer geldleningen worden verstrekt aan rechtspersonen die in voorkomende gevallen financiële problemen zouden kunnen komen. De raad heeft in juni 2014 besloten tot een extra kapitaalinjectie van 1,6 miljoen in Business Park Aviolanda BV, waardoor de totale kapitaalverstrekking 3,09 miljoen bedraagt. 5. Liquiditeitsrisico Dit is het risico dat de gemeente op de korte termijn niet genoeg geld in kas heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen. 6. Debiteurenrisico Dit is het risico dat debiteuren hun rekeningen niet (op tijd) betalen. Het risico kan worden beperkt door debiteuren vooraf te laten betalen, opbrengsten tijdig te innen en door de dubieusheid van vorderingen en tegenpartijen conform de richtlijnen op dit gebied zo goed als mogelijk in kaart te brengen. Om dit risico op te kunnen vangen is een voorziening dubieuze debiteuren gevormd. Jaarlijks wordt bezien of deze voorziening nog voldoende is. 7. Garantiestelling risico De gemeente kan zich garant stellen tegenover financiële instellingen die leningen verstrekken aan verenigingen/instellingen. Indien de verenigingen/instellingen hun betalingsverplichtingen tegenover de geldgevers niet nakomen, kan de gemeente aansprakelijk gesteld worden. In december 2010 heeft de raad het beleid ten aanzien van het verstrekken van gemeentegaranties vastgesteld. Informatievoorziening vooraf en tussentijds moet helpen voorkomen dat de risico s zich daadwerkelijk gaan voordoen. 8. Informatierisico Dit is het risico dat informatie over de ontwikkeling van financiële risico s niet, niet volledig en/of niet tijdig ter beschikking komt van treasury. Door onjuiste of incomplete informatie bestaat het risico dat onjuiste beslissingen worden genomen. De aanlevering van betrouwbare informatie voor de lange termijn planning (langer dan één jaar) blijft dan ook een groot aandachtspunt. Eisen Wet Fido Publieke taak en prudent beheer Conform het treasury statuut komen leningen, uitzettingen en garanties alleen tot stand indien zij een publieke taak dienen en de uitzettingen een prudent karakter kennen. Kasgeldlimiet Ter beperking van renterisico s op de korte schuld dienen de gemeenten te voldoen aan de kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet is de maximale omvang van de korte schuld (korter dan 1 jaar). Deze limiet wordt berekend naar een vast percentage (8,5%, conform de Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden) van het begrotingstotaal per 1 januari. Voor het jaar 2017 bedraagt deze limiet 118

119 circa 3,7 miljoen. Blijkt dat de kasgeldlimiet wordt overschreden, dan zal een langlopende geldlening aangetrokken moeten worden. Renterisiconorm Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico s op langlopende schulden. Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moet worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten. De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van 2,5 miljoen. In onderstaande tabel wordt de renterisiconorm voor de komende jaren weergegeven. (bedragen x 1.000) Renterisiconorm Renteherzieningen 2 Aflossingen Renterisico (1 + 2) a stotaal (baten) b Percentage regeling 20% 20% 20% 20% 4 Renterisiconorm (4a x 4b) a Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3) 5b Overschrijding renterisiconorm (3 > 4) Schatkistbankieren Per 1 januari 2014 is het Schatkistbankieren ingevoerd. Schatkistbankieren houdt concreet in dat tegoeden worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor zal de Nederlandse staat minder geld hoeven te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. Het principe is dat publiek geld de schatkist niet eerder verlaat dan noodzakelijk is voor de uitvoering van de publieke taak. Volgens het ministerie is dit bevorderlijk voor de doelmatigheid van de bestedingen. Wel is er een zogenaamde doelmatigheidsdrempel van 0,75% van het begrotingstotaal met een minimum van per gemeente (maar wel met een maximum van 2,5 miljoen). Bij overtollige middelen die minder zijn dan deze drempel, hoeven decentrale overheden niet te gaan schatkistbankieren. Het drempelbedrag voor de gemeente Woensdrecht bedraagt in (0,75% van het begrotingstotaal). Omdat de gemeente Woensdrecht niet structureel beschikt over overtollige middelen, zijn de financiële consequenties in 2017 voor ons beperkt. Berekening EMU-saldo Het brutoschuldbegrip is een internationale standaard. Financiële marktpartijen en kredietbeoordelaars maken internationale vergelijkingen op basis van de brutoschuld. Het IMF, de OESO, de EU en landen buiten de EU werken met het brutoschuldbegrip. In de EU heet deze schuld de EMUschuld. Het EMU-saldo geeft informatie over de bijdrage van gemeenten aan het totale EMUsaldo/EMU-tekort. De definitie van het EMU-saldo is grofweg: het verschil tussen de inkomsten en de uitgaven van een overheidsorgaan in een bepaald jaar. 119

120 EMU-saldo (bedragen x 1.000) Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4 Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) Baten bouwgrondexploitatie, voor zover niet op exploitatie verantwoord Lasten op balanspost voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten -/ /- + -/ /- Verwachte boekwinst bij verkoop van -/- - effecten Berekend EMU-saldo

121 Rentetoerekening In het wijzigingsbesluit BBV is opgenomen, dat er inzicht wordt gegeven in de rentelasten, de financieringsbehoefte en de wijze waarop rente aan investeringen, grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend. Daarnaast is het verplicht, dat de rentekosten aan de desbetreffende taakvelden moeten worden toegerekend met behulp van een (rente) omslagpercentage. Dit omdat de onderlinge vergelijking tussen gemeente het uitgangspunt is voor aanpassingen van het BBV. Onderstaand schema geeft de rentetoerekening vanaf 2017 weer. Renteschema Programmabegroting 2017 a De externe rentelasten over de korte en lange financiering b Af: De externe rentebaten -/ Saldo rentelasten en rentebaten c1 Rente doorberekend aan de grondexploitatie -/ c2 Rente van projectfinanciering -/- - c3 Rente doorverstrekte leningen -/- - -/ Aan taakvelden toe te rekenen externe rente d1 Rente over eigen vermogen - d2 Rente over voorzieningen (gewaardeerd op contante waarde) - Totaal aan taakvelden toe te rekenen rente e De werkelijk aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag) -/ f Renteresultaat op het taakveld Treasury 117 Renteomslagpercentage 0,57529% 121

122 3.5 Bedrijfsvoering Algemeen Elke organisatie heeft richting nodig. Medewerkers en klanten moeten weten waarnaar de organisatie op weg is, wat zij nastreeft. Visie en missie geven dat aan en vormen daarmee het fundament voor de ambtelijke en bestuurlijke organisatie. Het management en het college stellen gezamenlijk deze visie en de missie vast. De organisatie van de gemeente Woensdrecht beschikt over een actuele visie en een missie vastgesteld in Deze visie luidt: De organisatie van de gemeente Woensdrecht geeft, in interactie met het bestuur, professioneel en vernieuwend uitvoering aan zijn visie en ambitie waarbij zij voortdurend voeling houdt met de omgeving. Zij brengt bestuur en betrokkenen in positie en zorgt voor een optimale afstemming van participatie en dienstverlening op maatschappelijke belangen. De organisatie geeft daartoe ruimte aan taakvolwassen medewerkers en faciliteert hen in de eigen verantwoordelijkheid voor hun taakuitvoering en de eigen ontwikkeling. De gemeentelijke organisatie gaat continu na hoe haar taken het best -al dan niet in samenwerking- georganiseerd kunnen worden zonder de eigen verantwoordelijkheid te veronachtzamen. Ze bouwt actief met college en raad aan de (h)erkenning van Woensdrecht als bestuurskrachtige gemeente. De organisatie is zelfbewust, kent haar opdracht. De missie is afgeleid van de visie en geeft meer concreet richting aan de door te voeren ontwikkelingen. Het college van B&W heeft de Organisatieregeling 2011 gemeente Woensdrecht vastgesteld. Op basis hiervan zijn structuur, de diverse verantwoordelijkheden en de werkwijze van de ambtelijke organisatie vastgelegd. In het kader van de doorontwikkeling van de organisatie is de organisatieregeling herzien. In de Organisatieregeling Woensdrecht gemeente Woensdrecht is de nieuwe organisatieinrichting opgenomen en zijn de rollen van het strategisch managementteam (SMT), de afdelingshoofden, het teammanagersoverleg en de teammanagers vastgelegd. De ambtelijke organisatie zal in 2017 bestaan uit een stafteam en twee primaire lijnafdelingen (afdeling dienstverlening en afdeling beleid, beheer en ontwikkeling). Bedrijfsvoering geschiedt vanuit de derde lijnafdeling (afdeling bedrijfsvoering) waarvoor in 2017 planmatig zal worden gewerkt aan voorkoming kwetsbaarheid en verbetering van kwaliteit, waarbij samenwerking en/of uitbesteding, in de afwegingen worden betrokken. In de organisatieregeling is verder (onder meer) het programmamanagement, contractmanagement, leveranciersmanagement, relatiemanagement en budgethouderschap, geregeld. Ook de begrotingsuitvoering, met bijbehorende bevoegdheden en verplichtingen, is in de Organisatieregeling gemeente Woensdrecht opgenomen. Het college heeft passend bij nieuwe ontwikkelingen en in lijn van het collegewerkprogramma, besloten om via verdergaande mandatering aan de ambtelijke organisatie, onder verantwoordelijkheid van het college, besluitvormingsprocessen te versnellen zodat het college en het strategisch managementteam zich nadrukkelijk kunnen richten op de strategische onderwerpen zoals neergelegd in het collegewerkprogramma Bedrijfsvoering moet het bereiken van de door het bestuur beoogde maatschappelijke effecten goed faciliteren. Daarbij moet de blik vooral ook naar buiten zijn gericht. De gemeente Woensdrecht neemt in de bedrijfsvoering nadrukkelijk mee: overheidsparticipatie, slim samenwerken ((sub-)regionaal en lokaal), meegaan met en gebruik maken van ontwikkelingen op het gebied van informatievoorziening, ICT, social media, dienstverlening, ombuigingsdoelstellingen en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De organisatie Eisen aan de organisatie veranderen. De organisatie staat niet stil. Belangrijke aspecten die in samenhang worden uitgevoerd, zijn in dit kader van belang om te noemen: de doorontwikkeling van de organisatie, uitvoering van bezuinigingsopdrachten binnen bedrijfsvoering en het voortdurend bezien in hoeverre taken nog door de organisatie uitgevoerd moeten worden, op andere wijze uitgevoerd kunnen worden of wellicht niet meer uitgevoerd hoeven te worden. 122

123 Ontwikkelingen die ook in 2017 nog doorlopen zijn: Doorontwikkeling van de organisatie: Het afronden van de implementatie van de nieuwe organisatiestructuur. Anticiperen op nieuwe ontwikkelingen (zoals de verdere samenwerking in het sociaal domein, samenwerking op het gebied van VTH/Wabo, ontwikkelingen op het gebied van Veerkrachtig bestuur, nieuwe Omgevingswet, Vennootschapsbelasting, het nieuwe accommodatiebeleid etc.) vergt doorontwikkeling van de organisatie voor wat betreft processen en de competenties van medewerkers. Kwaliteitsverbetering: Hierbij is LEAN uitgangspunt (efficiënte en effectieve processen, voorkomen van verspilling, met de burger als eerste belanghebbende voor ogen). Dienstverlening: Langs de lijn van het vastgestelde programma dienstverlening zorgen voor de interne ontwikkelslagen die nodig zijn om de dienstverlening naar onze klanten, zowel intern als extern, verder te optimaliseren. In is de toekomstvisie voor de gemeente Woensdrecht (2035) in samenhang met veerkrachtig bestuur vastgesteld. Samen met de gemeenten Steenbergen en Bergen op Zoom wordt op verzoek van de Provincie Noord-Brabant subregionaal gekeken naar de invulling van de uitkomsten van het rapport Veerkrachtig Bestuur, waarbij de eigen visie en kracht van Woensdrecht voorop staan. Uitgangspunt is daarbij dat Woensdrecht, ook op lange termijn, een zelfstandige gemeente blijft die dicht bij haar burgers staat. Een visie op de toekomst is samen met burgers en maatschappelijke organisaties, maar door de eigen organisatie opgesteld. Deze toekomstvisie 2035 zal de basis vormen voor alle ontwikkelingen inclusief de interne ontwikkelingen van de organisatie. De organisatie inrichting (op hoofdlijnen) ziet er, na implementatie van de nieuwe organisatiestructuur, als volgt uit: 1. Staf: 1 stafteam 2. Afdeling Dienstverlening: Team A (frontoffice, vergunningen en burgerzaken) Team B (integrale toegang sociaal domein) Team C (wijkteams en wijkoverstijgend team buitendienst) 3. Afdeling Beleid, beheer en ontwikkeling: Team A (beleid ruimtelijke ordening, grondzaken, beheer en handhaving) Team B (beleid sociaal domein, welzijn en gebouwenbeheer) 4 Afdeling Bedrijfsvoering (*): team Advies team Service. (*) In en 2017 zal worden bezien hoe versterking van de afdeling kan plaatsvinden waarbij samenwerking/uitbesteding (van onderdelen) aan de orde kan zijn. 123

124 Vanaf 2017 bevat de kern van de organisatie van de gemeente Woensdrecht de volgende taken: 1) Uitvoering geven aan het beleidsproces: a) vormgeven aan beleid b) beslissen c) (be)sturen d) verantwoorden 2) Regisseren van taken die Woensdrecht niet (helemaal) alleen/zelf verzorgt a) in diverse vormen/relaties/modellen maar volgens een eenduidige methode 3) Dienstverlening aan de burgers a) producten en diensten waar burgers recht op hebben/behoefte aan hebben worden efficiënt en professioneel geleverd b) een deel van de uitvoering doet de gemeente Woensdrecht bewust nog zelf 4) Vormgeven aan (overheids-)participatie a) het optimaal mogelijk maken van initiatieven van burgers bij beleidsvorming tot en met uitvoering. Regie voeren Uitvoering Dienstverlening De burger staat centraal Uitvoering Beleidsproces Uitvoering Teneinde efficiënt om te gaan met middelen regionaal, desintegratiekosten te voorkomen en om voeling te houden met uitvoering en de klant-leveranciersrelatie, is het wenselijk ook zelf actief betrokken te zijn bij de tot stand koming van enkele producten/diensten voor meerdere partijen in de regio. Deze uitvoerende onderdelen zullen hun plaats krijgen binnen de gemeentelijke organisatie. Op de volgende onderwerpen lopen in 2017 (nog) onderzoeken om te komen tot anders doen, niet meer doen, samenwerking of uitbesteding. Het betreft dan: bedrijfsvoering (incl. interne controle); klantcontactcentrum (dienstverlening); decentralisaties in het sociaal domein; leerplicht en leerlingenvervoer; VTH (Vergunning/Toezicht/Handhaving) incl. Wabo en nieuwe Omgevingswet; accomodatiebeheer. 124

125 Personeel Het is van belang om met betrekking tot de diverse (organisatie)ontwikkelingen, zoals hiervoor aangegeven, de aandacht blijvend te richten op personeel. Ervoor te zorgen dat de capaciteiten en competenties van alle medewerkers goed aansluiten op de gestelde eisen. We streven naar het juiste talent (medewerker) op het juiste moment op de taak. Je ziet momenteel veranderingen in de arbeidsmarkt. Daarom werkt Woensdrecht er (regionaal) aan om medewerkers met de juiste ervaring, kwaliteiten en competenties te kunnen werven en te binden/behouden. Er is bij de Regio West-Brabant een mobiliteitscentrum ingericht voor overheid en overheidsgerelateerde organisaties. Dit sluit ook aan bij een samenwerkingsverband met onderwijs en ondernemers ten behoeve van (her)plaatsing van personeel. Daarnaast zijn er stappen ondernomen om alle gemeenten in de regio als één interne arbeidsmarkt te gaan beschouwen. We beschikken over een instrumentarium voor strategische personeelsplanning. Medewerkers krijgen de gelegenheid om hun ambities, talenten en kwaliteiten zowel intern als regionaal te presenteren (via Talent in Beeld ) terwijl de organisatie in de gelegenheid wordt gesteld om deze talenten, kwaliteiten en ambities te matchen met geplande (organisatie-)ontwikkelingen. Daarnaast is blijvend aandacht voor verbetering, verdieping en vernieuwing van groot belang. Dit wordt uit het leer- en ontwikkelbudget gefinancierd, dat gedeeltelijk aan individuele en aan groepsopleidingen en - trainingen wordt besteed zodat capaciteiten en competenties van medewerkers afgestemd blijven op vereisten van het werk en zodat we mensen kunnen binden door mogelijkheden tot groei te bieden. Het management (SMT) richt de organisatiebrede opleidingen vooral op de belangrijke ontwikkelingen als overheidsparticipatie, regievoering, integriteit, beleid en adviseren, dienstverlening én eigentijds werknemerschap. In 2017 zal nadrukkelijk aandacht geschonken worden aan opleidingsbehoeften/-noodzaak als gevolg van de doorontwikkeling, zowel voor leidinggevenden als medewerkers. Het nieuwe in-, door- en uitstroombeleid is in vastgesteld. Woensdrecht biedt bewust ruimte aan (her)intreders en starters via het ter beschikking stellen van stageplaatsen, werkervaringsplaatsen, reïntegratieplaatsen etc. Aan de wettelijke verplichtingen uit de Participatiewet, waarbij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden ingezet, wordt invulling gegeven in regionale samenwerking met de ISD en WVS. Op 1-8- is de toegestane formatie personeel 125,33 fte (incl. griffie). De werkelijk aanwezige bezetting van 123,54 fte is lager vanwege een aantal openstaande vacatures. In een overzicht: Stand per: Werkelijke formatie (fte s) Toegestane formatie (fte s) ,15 138, ,74 131, ,85 122, ,73 124, ,54 125,33 We zien dat het afgelopen jaar de toegestane formatie (en daarmee de bezetting) licht is opgelopen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de ontwikkelingen op het sociaal domein. De toegestane formatie per zal door het college worden vastgesteld eind. Daarom wordt in bovenstaand overzicht nog geen raming opgenomen van de toegestane formatie per Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage in 2015 bedroeg 5,5 %, in 2014, 3,76%; in ,77%; in ,31%. Regelmatig wordt het ziekteverzuim binnen de organisatie gemonitord en ieder kwartaal besproken met de bedrijfsarts. Acties zijn gericht op zo spoedig mogelijke terugkeer van de collega binnen de organisatie. In Woensdrecht hanteren we een ziekteverzuimnorm van 4,1%. Integriteit In 2013 zijn het herziene integriteitsbeleid en de bijbehorende gedragscode voor ambtenaren vastgesteld. In juni 2013 is ditzelfde gebeurd voor politieke ambtsdragers. In heeft een evaluatie van het integriteitsbeleid plaatsgevonden. Voorgesteld wordt om de duale gedragscodes voor raad en college in het beleid op te nemen en om een meldingsregeling voor vermoedens van misstanden of onregelmatigheden in te voeren (op grond van de Wet Huis voor klokkenluiders). Integriteit is een vast onderwerp voor het afdelingsoverleg. Via de jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over het 125

126 gevoerde integriteitsbeleid, waarbij nadrukkelijk stilgestaan wordt bij meldingen en acties die in dit kader hebben plaatsgevonden. In is via een training voor de gehele organisatie aandacht geschonken aan integriteit. Sinds dient, vanuit het vernieuwde integriteitsbeleid, elke medewerker een verklaring omtrent het gedrag (VOG) te kunnen overleggen alvorens een aanstelling kan worden verkregen. Verder wordt bij aanvang van de betrekking een verklaring integriteit ondertekend en wordt ook de zogenaamde ambtseed of ambtsgelofte afgelegd. Communicatie Continu wordt gewerkt aan en geïnvesteerd in (stimuleren) van het communiceren door de gehele organisatie richting en met onze burgers en instellingen. In 2015 is het communicatiewerkprogramma vastgesteld waarin concreet aandacht is gegeven aan verdere optimalisatie van het gebruik van social media, modernisering van representatie, doorontwikkeling en modernisering van de website, overheidsparticipatie, branding, lobby en (proactieve) communicatie over besluiten. Het college heeft nadrukkelijk aangegeven op de belangrijke dossiers meer en proactief te communiceren. Communicatie behoort tot de kernactiviteiten van onze organisatie. Daartoe wordt het beleidsveld communicatie in 2017 vanuit de doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie ondergebracht in de staf opdat communicatie daarmee vanuit het scharnierpunt tussen college, SMT en ambtelijke organisatie beter in staat wordt gesteld invulling te geven aan het werkprogramma. Concern control In 2017 zal met name invulling, implementatie en uitvoering worden gegeven aan: optimalisatie van de Planning&Control cyclus. Dit betreft zowel procesmatige als de kwalitatieve invulling van de cyclus; controlewerkzaamheden. Het gedurende het jaar uitvoeren van controlewerkzaamheden in het kader van de borging van de interne beheersing binnen de organisatie; bewaking regelgeving en richtlijnen. Zowel provinciale als ook overheidsregelgeving vertalen naar gemeentelijke consequenties; informatievoorziening en informatiebeveiliging. De ontwikkelingen op dit gebied gaan namelijk snel en het belang van functiescheiding in informatiegebruik en het zorgvuldig omgaan met vertrouwelijke gegevens (en de overheidstoezicht daarop) neemt enorm toe. Informatie en communicatie technologie (ICT) Voor haar dienstverlening aan burgers, informatie uitwisseling met andere overheden en (markt)partijen en voor het ondersteunen van uitvoerings- en bedrijfsvoeringstaken maakt de organisatie intensief gebruik van Informatie & Communicatie Technologie (ICT). Het aanbod van informatie blijft groeien, evenals de vraag naar informatie. Informatie moet beschikbaar zijn wanneer en waar het nodig is, dit in de gewenste vorm en betrouwbaarheid. Vaak liggen hieraan wettelijke eisen ten grondslag. Informatie moet goed beveiligd zijn. Een samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Oosterhout ligt ten grondslag aan de ICT-dienstverlening van Equalit aan onze gemeente. Dit voorziet in een stabiele, moderne en goed beveiligde ICT-omgeving. Op het terrein van Informatievoorziening & Automatisering (I&A), verandert veel in een ras tempo. Daarom is met de diverse betrokkenen gesproken over mogelijkheden, verwachtingen in relatie tot beleid en uitgangspunten van I&A. Een nieuw Informatie Beleids Plan voor de jaren is in aan de raad aangeboden. Juridische Zaken In 2015 is de pilot ambtelijk horen omgezet in een regeling die ambtelijk horen in specifieke gevallen mogelijk maakt. Dit levert meer snelheid op bij de afhandeling van bezwaarschriften en een grotere tevredenheid bij betrokkenen. Hierover is de raad geïnformeerd. In 2015 is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om verder versnelling aan te brengen in het proces van afhandeling bezwaarschriften; hieraan wordt doorlopend uitvoering gegeven, in samenwerking met de bezwaarschriftencommissie. Huisvesting De doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie, het integreren van het welzijnscentrum K4 in het gemeentehuis, verdergaande digitalisering van werkzaamheden, mogelijkheden van flexwerken, thuiswerken, de uitwerking van het programma dienstverlening, het uitgangspunt van volledige benutting van het kantooroppervlak en de mogelijke inhuizing van andere gebruikers, vragen flexibiliteit van en geven flexibiliteit aan onze medewerkers. Dit heeft consequenties voor inrichting 126

127 en gebruik van het gemeentekantoor. In 2017 wordt het huisvestingsplan voor het gemeentekantoor en het pand Kromstraat 4 vastgesteld. Dit plan houdt rekening met genoemde ontwikkelingen. Uitgangspunt is dat de beschikbare werkruimte voor 100% c.q. zo optimaal mogelijk wordt benut. Leegstand wordt voorkomen door samenwerkingsorganisaties (o.a. politie en welzijnscentrum) waarin Woensdrecht participeert onder te brengen in het gemeentehuis en, indien nodig en mogelijk, aan de - gemeentelijke- overheid gelieerde organisaties te huisvesten (gemeenschappelijke regelingen, overige overheidsorganisaties ed.). De doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie zal in 2017 leiden tot een herziening van de inrichting van de kantoren. Het vastgestelde huisvestingsplan gemeentehuis Woensdrecht is dan gericht op de toekomst: Het is multifunctioneel, modern, toegankelijk, transparant en flexibel ingericht. Klanten en gasten ervaren vriendelijkheid en een servicegerichte efficiënte dienstverlening. Het gebouw is een prettige werkomgeving voor gebruikers (raad, bestuur, eigen medewerkers, externe gebruikers en samenwerkingspartijen). Regionale samenwerking Op diverse fronten is in het nabije verleden invulling gegeven aan regionale samenwerking, in diverse verbanden en op diverse terreinen. Om bewust en vanuit eigen behoeften keuzes te kunnen maken, heeft de gemeente Woensdrecht via het project Woensdrecht, regiegemeente van wat naar hoe een afwegingskader en proces vastgesteld voor (onderzoek naar) mogelijkheden om aandachtsgebieden anders te organiseren. Om ervoor te zorgen dat contracten en afspraken nagekomen worden, binnen de vastgestelde (financiële) kaders, zetten we sinds 2014 in op het verder ontwikkelen en professionaliseren van regie- en contractmanagement. Gemeenschappelijke Regelingen zijn door gemeenten opgerichte (uitvoerings)organisaties. Het is verlengd lokaal bestuur. Gemeenten zijn eigenaar en klant. Bestuurders hebben meestal een rol in het bestuur van een samenwerkingsverband. Dat kan de rol zijn van eigenaar (opdrachtnemer) en/of klant (opdrachtgever). De scheiding van die rollen in het bestuur van deze organisaties is essentieel voor good governance. De gemeente Woensdrecht heeft de Nota Verbonden Partijen geaccordeerd en daarmee ook dit beleidsuitgangspunt in het kader van risicomanagement omarmd. Samenwerking vindt echter ook op andere wijze plaats. Te denken valt aan Saver NV, een naamloze vennootschap, of aan een netwerkomgeving zoals die in /2017 voor de beleidsvorming op het sociaal domein is ingesteld (in samenwerking met de gemeenten Bergen op Zoom en Steenbergen). Ook bij deze samenwerkingsvormen is good governance steeds geborgd. De gemeente Woensdrecht is deelnemer in de gemeenschappelijke regeling Regio West-Brabant. Regionaal wordt invulling gegeven aan de strategische agenda van de Regio West-Brabant. Alle leden van het college en ook diverse medewerkers zijn actief betrokken. Inkoop Stichting Inkoopbureau West-Brabant (SIW) versterkt kwantitatief en kwalitatief de inkoopfunctie van onze gemeente. De inkoopadviseur werkt volgens een vooraf vastgesteld werkplan. Evaluatie van het verloop van dit plan vindt plaats na afloop van het betreffende dienstjaar. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van aansluiting bij regionale projecten indien sprake is van soortgelijke aankopen c.q. aanbesteding van nieuwe contracten. Belangrijke uitgangspunten zijn de Aanbestedingswet en het gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid. 127

128 3.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten, belangen en de mate van financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden, waarin onze gemeente participeert en waarin zij tevens een bepaalde bestuurlijke invloed kan uitoefenen. Het gaat hierbij om banden met derde partijen, waarbij het realiseren van een publiek belang centraal staat, de zogeheten verbonden partijen. Binnen een verbonden partij heeft de gemeente zowel een financieel als een bestuurlijk belang. Door bestuurlijk en financieel te participeren in samenwerkingsverbanden streven wij gemeentelijke doelstellingen na. De informatie die wordt weergegeven is zoals vastgesteld in de kadernota Verbonden Partijen. Daar waar het begrote vermogen en resultaat per verbonden partij over 2017 wordt vermeld, is uitgegaan van de meest recente begrotingsgegevens. Bij het opstellen van deze paragraaf waren nog niet al deze gegevens bekend. In die gevallen zijn geen gegevens ingevuld, dan wel is aangegeven dat gegevens niet beschikbaar zijn. Deelnemingen. Delta N.V. (KvK ) Middelburg beleidsvoornemens publiek belang activiteiten Leveren van betrouwbare en concurrerend geprijsde producten (=energie). Leveren van energie (elektriciteit, water en gas) en telecommunicatie. Delta levert voornamelijk in de provincie Zeeland. In Zuid-West Nederland, zoals in Woensdrecht, levert Delta drinkwater. Fullservice (multi-utility) dienstverlener op gebied van energie, water, infrastructuur en milieudiensten, internet en telecom. Geen veranderingen. veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang De Gemeente Woensdrecht is aandeelhouder. financieel belang Woensdrecht bezit 139 aandelen van nominaal 453,78 per stuk (= 0,91% van de aandelen). vermogen 1 jan dec 2017 Eigen vermogen nb nb Vreemd vermogen nb nb Totaal vermogen nb nb resultaat financieel risico De in 2017 te verwachte omzet en resulaat zijn nog niet bekend. DELTA keert na verwachting over 2017 geen dividend uit. Het financieel risico is ter grootte van de boekwaarde van de aandelen ad Intergas Holding B.V. (KvK ) Oosterhout beleidsvoornemens Onderneming in liquidatie. publiek belang Intergas Holding blijft in stand zo lang als garanties en vrijwaringen m.b.t. belastingzaken nog van kracht zijn; naar verwachtting tot activiteiten Onderneming in liquidatie. veranderingen in Geen veranderingen. belang gemeente bestuurlijk belang De Gemeente Woensdrecht is aandeelhouder. financieel belang De gemeente heeft aandelen in haar bezit (6,5%). De boekwaarde bedraagt

129 vermogen Resultaat financieel risico 1 jan dec 2017 Eigen vermogen nb nb Vreemd vermogen nb nb Totaal vermogen nb nb Het in 2017 te verwachten resultaat is nog niet bekend. Intergas is in liquididatie en heeft geen activiteiten meer. In 2018 zal bij de liquidatie van Intergas Holding naar verwachting ca 9,7 miljoen beschikbaar zijn voor de aandeelhouders. Saver N.V. (KvK ) beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang vermogen resultaat financieel risico Roosendaal Vermindering van de afvalstoffenberg, enerzijds door intensievere voorlichting en anderzijds door betere scheiding van de afvalstromen. Het uitgangspunt is de vervuiler betaalt. Zoveel mogelijk voorkomen van afvaltoerisme. Samenwerking op het gebied van gemeentelijke taken, zoals het inzamelen van huishoudelijk- en bedrijfsafval en reiniging alsmede op het gebied van andere milieuvelden, in de ruimste zin, in het algemeen belang en tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Verzorgen van het inzamelen, het be- en verwerken van afval en het reinigen van de openbare ruimte en bedrijfsterreinen. Geen veranderingen. De gemeente heeft één zetel in de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). De AvA benoemt de directie, de raad van commissarissen en kan deze schorsen en ontslaan. De gemeente heeft 660 aandelen met de nominale waarde van 454 per aandeel (= 11 % van het aandelenkapitaal). 1 jan dec 2017 Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen Het verwachte resultaat over 2017 bedraagt 800 Bestaat uit de boekwaarde van de aandelen en de begrote dividenduitkering 2017, t.w

130 Business Park Aviolanda B.V. (KvK ) Woensdrecht beleidsvoornemens Realisering van luchtvaart gebonden bedrijvigheid. publiek belang Werkgelegenheid en leefbaarheid. activiteiten Houdsteractiviteiten veranderingen in belang gemeente In 2017 zal de gemeente aan BPA een garantstelling verstrekken ter financiering van een nieuwbouwproject van Aviolanda. bestuurlijk belang Een participatie van 20% in de maatschappij. financieel belang Gemeente participeert voor 2,2 miljoen in de vennootschap en heeft een 3 leningen verstrekt ter groote van 0,9 miljoen. Door de eind te verstrekken garantstelling zal het financieel belang toenemen en in totaal meer dan 3,5 mln bedragen. vermogen (in duizenden euro) 1 jan dec Eigen vermogen over 2017 Vreemd vermogen wordt eind Totaal vermogen opgesteld. Resultaat Het geraamde resultaat 2017 (na belastingen) is nog niet beschikbaar. Het geraamde resultaat, na belastingen over bedraagt ,-. financieel risico Het financieel risico is beperkt gezien de voorwaarden waaronder tot deelname is besloten en is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen Fokker, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Woensdrecht. Voor de leningen is een recht van hypotheek verkregen. NV Bank Nederlandse Gemeenten (KvK ) Den Haag Beleidsvoornemens Geen beleidsvoornemens. publiek belang De BNG is kredietverstrekker voor de publieke sector, van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang, draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Activiteiten De BNG verstrekt krediet tegen lage tarieven onder garantie van Nederlandse overheden en participeert in publiek-private samenwerking (PPS). veranderingen in belang gemeente Gedurende het begrotingsjaar hebben zich geen veranderingen voorgedaan in de belangen van aandeelhouders in de BNG. bestuurlijk belang Het aantal stemmen in procenten van het totaal is 0,02017 %. financieel belang De gemeente heeft een deelname van aandelen van nominaal 2,50 per aandeel. In de programmabegroting is een dividenduitkering van ( 0,57 per aandeel) opgenomen. vermogen (x 1 mln.) 31 dec dec Eigen vermogen Vreemd vermogen Achtergestelde schulden Totaal vermogen resultaat Over 2015 realiseerde BNG Bank eem nettowinst na belastingen van 226 miljoen (2014: 126 miljoen). Gezien de aanhoudende onzekerheden acht de bank het niet verantwoord een uitspraak te doen over de verwachte nettowinst, 2017 en volgende jaren. De begroting van de BNG wordt niet gepubliceerd en naar buiten gebracht. De BNG is geen overheidslichaam, er is geen publicatieverplichting. financieel risico Het financieel risico is gelijk aan de in de gemeentebegroting opgenomen verwachte dividenduitkering (2017: 6.402) en de waarde van het aandelenkapitaal ( ). 130

131 N.V. REWIN WEST-BRABANT (KvK ) Breda beleidsvoornemens publiek belang De regionale ontwikkelingsmaatschappij NV REWIN West-Brabant is een uitvoeringsorganisatie van achttien West-Brabantse gemeenten en Tholen en heeft als doel het versterken van de regionale economische ontwikkeling van West-Brabant. REWIN informeert bedrijven bij kantoor- en bedrijfsvestiging, begeleidt West-Brabantse en Thoolse bedrijven bij groei en financiering en ontwikkelt regionale projecten voor versterking van de economische structuur. Ook levert REWIN op verzoek maatwerk aan de gemeenten uit het landelijke gebied bij lokale economische problemen. Bevorderen van de werkgelegenheid in de regio en in de gemeente Woensdrecht. Realiseren van een optimaal vestigings- en bedrijfsklimaat in de gemeente Woensdrecht. activiteiten Promotie en acquisitie t.b.v. potentiële vestigende bedrijven. Investeringsbevordering bij in West-Brabant gevestigde bedrijven. Ontwikkeling en structuurversterking (behoud en/of uitbreiding van bedrijvigheid). veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang De jaarlijkse exploitatiebijdrage van de gemeente Woensdrecht aan REWIN, loopt via de GR Regio West-Brabant (RWB). Gemeente is aandeelhouder. Wethouder is afgevaardigde voor de Aandeelhoudersvergadering. Een saldo van de liquidatierekening wordt aan de aandeelhouders uitgekeerd in verhouding tot ieders aandelenbezit (art. 23.4). Gemeente is aandeelhouder. Het geplaatst aandelenkapitaal bedraagt voor de gemeente Woensdrecht (5 aandelen van de 338). Er wordt alleen dividend uitgekeerd als de AvA daartoe besluit. vermogen 1 jan dec Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen n.b. n.b. resultaat financieel risico Raming resultaat 2017: n.b. De gemeente loopt in de N.V. REWIN West Brabant twee risico s. Bij faillissement van de N.V. en gebrek aan baten hebben de aandelen geen waarde meer. Verder heeft de gemeente Woensdrecht bij brief van 21 maart 2000 ingestemd aansprakelijk te zijn voor de wachtgeldrisico s voor het REWIN-personeel op basis van de in juni 1996 vastgestelde verdeling, wat ook inhoudt dat Woensdrecht aansprakelijk is voor de inhoudingen en afdrachten (waaronder de pensioenpremies) bij een afslanking of liquidatie van de N.V. REWIN West-Brabant. 131

132 Gemeenschappelijke Regelingen Gemeenschappelijke Regeling WVS-groep (KvK ) Roosendaal beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang Scheppen van werkgelegenheid ter ontwikkeling van mensen met een lichamelijke en/of psychische beperking die daardoor een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Alsmede begeleiden van deze mensen met het oog op het kunnen gaan verrichten van arbeid onder normale omstandigheden. Behartigen van de belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van de sociale werkvoorziening met als doel de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). WVS-groep biedt ca mensen in West-Brabant met een (arbeids)handicap de kans om zich te ontwikkelen tot een volwaardig deelnemer aan de arbeidsmarkt. De gemeente is regievoerder van de WSW. Per 1 januari 2015 is de Participatiewet ingegaan waar de WSW (nieuw) deel van uitmaakt. In verband daarmee is een herstructurering van de WVS-groep ingezet waarbij deze in een periode van vijf jaar wordt omgevormd tot een leerwerkbedrijf. Per deelnemende gemeente wordt één vertegenwoordiger in het algemeen bestuur afgevaardigd. Elk lid van het algemeen bestuur heeft één stem. De Woensdrechtse portefeuillehouder heeft ook zitting in het Dagelijks Bestuur van de WVS. De deelnemende gemeenten dragen bij in de nadelige saldi van de exploitatierekeningen naar rato van het aantal werknemers die uit iedere gemeente afkomstig zijn en in de bestuurs- en secretariaatskosten van het werkvoorzieningsschap, naar rato van het aantal inwoners op 1 januari van het betreffende dienstjaar. vermogen 1 jan dec 2017 Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen resultaat financieel risico Het begrote resultaat 2017 is negatief! Dit tekort wordt afgedekt door een vaste en incidentele bijdrage van de deelnemers, waardoor het werkelijk resultaat op nihil zal uitkomen. Bijj de verdeling van het macro Swbudget rekent het ministerie onder andere ook met de zogenaamde blijfkans van SW-dienstverbanden. De uitstroom is in werkelijkheid een stuk lager. WVS-groep heeft daarmee meer SW-ers in dienst dan waarvoor een rijksbijdrage wordt ontvangen. Dit zorgt voor een financieel risico omdat WVS-groep dan wel (extra) loonkosten moet betalen terwijl daar geen rijkssubsidie (als ontvangsten) tegenover staat. Tekorten van de WVS worden overeenkomstig de GR door deelnemers aangevuld. Deze aanvulling wordt vooraf bij de begroting vastgesteld. Het risco is daarmee beperkt tot de gevolgen van eventuele negatieve afwijkingen op de begroting. 132

133 Gemeenschappelijke Regeling Regionale Milieudienst West- Brabant (RMD West-Brabant) (KvK ) Roosendaal beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang Vermogen en resultaat financieel risico De RMD is in liquidatie vanwege de oprichting van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant. De gemeenschappelijke regeling blijft van kracht tot de liquidatie is afgerond volgens het liquidatieplan. Er worden geen diensten meer afgenomen van de RMD. Geen, de gemeenschappelijke regeling is slechts van kracht om het liquidatieplan uit te voeren. Uitvoering van het liquidatieplan dat ertoe dient de RMD geheel op te heffen. Vooralsnog moet het voormalige bedrijfspand in Roosendaal nog verkocht worden alvorens tot opheffing kan worden overgegaan. De activiteiten van de RMD West-Brabant zijn per 1 januari 2013 overgegaan naar de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant. Met ingang van 1 januari 2013 is het liquidatieplan in werking getreden dat er toe dient de RMD op te heffen. Tot en met de afwikkeling daarvan blijft er een financieel belang voor de gemeente. Gemeente wijst een lid aan in het Algemeen Bestuur. De gemeente participeert in de RMD; een gemeenschappelijke regeling met acht deelnemers. n.v.t. in liquidatie Door het Algemeen Bestuur van de RMD West-Brabant is aangegeven dat de deelnemers rekening moeten houden met een nog niet te kwantificeren risico bij het afwikkelen van de vermogenswaarden van de RMD. Het grootste financiële risico bedraagt het verschil tussen de boekwaarde van het pand en de opbrengst bij de verkoop van het pand. Het nadelig verschil tussen de boekwaarde en de taxatiewaarde in 2014 bedraagt ,-. Bij de liquididatie van de RMD zal ook een door de BNG verstrekte lening afgelost moeten worden. Op basis van de lening voorwaarden wordt bij vervroegde aflossing een boete berekend, die thans wordt begroot op ca ,- Daarnaast zijn er door de OMWB claims ingediend voor vermeend verplichte betalingen door de RMD aan de OMWB inzake het sociaal beleidskader. Dit komt op een bedrag van ca ,-. De RMD heeft daartegen bewaar gemaakt. Het aandeel voor Woensdrecht in deze eventuele tekorten is ca 8%. Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) (KvK ) Tilburg beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang Het openbaar lichaam is ingesteld om ten behoeve van de deelnemers taken uit te voeren op het gebied van het omgevingsrecht en om als verlengstuk van het lokaal en provinciaal bestuur een bijdrage te leveren aan een leefbare en veilige werk- en leefomgeving van de regio Midden- en West-Brabant. Levert bijdrage aan leefbare en veilige werk- en leefomgeving. Voert taken uit op het gebied van het omgevingsrecht. De OMWB is per 1 januari 2013 opgericht (effectief per juni 2013); Gemeente wijst een lid aan in het Algemeen Bestuur. De gemeente Woensdrecht is samen met 27 andere gemeenten en de provincie eigenaar van de OMWB. De bijdrage van de gemeente 133

134 Woensdrecht wordt bepaald op basis van via het werkprogramma gegeven opdrachten aan de OMWB. Bij de start van de OMWB zijn minimale opdrachtgaranties afgesproken. Voor Woensdrecht is het minimum vastgesteld op vermogen 1 jan dec 2017 Eigen vermogen -/ / Vreemd vermogen Onbekend Onbekend Totaal vermogen Onbekend Onbekend resultaat Resultaat 2017: er wordt een positief resultaat verwacht van ,- financieel risico Op 13 juli heeft het AB van de OMWB met een krappe meerderheid de begroting voor 2017 vastgesteld. In deze begroting is geen projectie gemaakt van de toekomstige balansposities. Er is voor 2017 een sluitende begroting opgesteld, welke alleen sluitend gemaakt kon worden door het verkrijgen van extra financiële middelen vanuit de deelnemers. Daarnaast wordt een tariefopslag voorgesteld ter vorming van een algemene reserve. Om die reden wordt in 2017 ook een positief resultaat begroot. Naar het oordeel van Woensdrecht is de begroting onvoldoende onderbouw en bevat daardoor risico s, die op dit moment niet zijn te kwantificeren. Gemeenschappelijke Regeling Openbare Gezondheidszorg West-Brabant Breda (GROGZ) (KvK ) beleidsvoornemens Bijdragen aan de voorbereiding van en uitvoering geven aan het beleid van de deelnemende gemeenten op het terrein van de openbare gezondheidszorg in het algemeen en de collectieve preventie in het bijzonder. publiek belang Inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg. activiteiten - Het adviseren van de gemeenten bij de voorbereiding van een lokaal volksgezondheidsbeleid; - het uitvoeren van gemeentelijke volksgezondheidstaken, overeenkomstig een vast te stellen bedrijfsplan; - het afsluiten van contracten, die de dienstverlening met andere instanties op het terrein van de volksgezondheid regelen. veranderingen in Geen veranderingen. belang gemeente bestuurlijk belang Gemeente heeft een zetel in het Algemeen Bestuur. financieel belang Bijdrage 2017 bedraagt vermogen 1 jan dec 2017 Eigen vermogen Vreemd vermogen nb resultaat financieel risico Totaal vermogen nb nb Raming resultaat 2017: 0 (conform beleidsbegroting) Het financieel risico is het bedrag dat wordt ingebracht ten behoeve van de exploitatie. Wanneer exploitatieresultaten negatief zijn, zijn de deelnemers gehouden aan bijstorting. In het verleden is de GGD een stabiele organisatie gebleken, waardoor dit risico als klein wordt ingeschat. 134

135 Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant (KvK ) Tilburg beleidsvoornemens publiek belang Bieden van veiligheid aan de burgers. De burgers zoveel mogelijk beschermen tegen risico s en hulp en nazorg bieden in geval van een ramp of crisis. Een goede behartiging van de zorg voor de veiligheid van en de hulpverlening aan de burgers. activiteiten Zorgdragen voor crisisbeheersing, risicobeheersing, brandweerzorg, bevolkingszorg en geneeskundige hulpverlening bij rampen en crises met als doel gezamenlijk de fysieke veiligheid en maatschappelijke continuïteit in de regio te borgen. De focus ligt de komende tijd vooral op het verbeteren van de veiligheid aan de voorkant, waarbij geinvesteerd wordt in het verhogen van zelfredzaamheid van burgers. veranderingen in Geen veranderingen. belang gemeente bestuurlijk belang De burgemeester is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. financieel belang Het in 2017 te verstrekken bedrag bedraagt ,-- vermogen 1 jan dec 2017 Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen resultaat Het geraamde resultaat voor 2017 bedraagt ,-- financieel risico Het financieel risico is het bedrag wat is ingebracht ten behoeve van de exploitatie, ter waarde van ,-- Gemeenschappelijke Regeling Beheer en Ontwikkeling Kleinschalig Collectief Vervoer Breda West-Brabant (KCV) (KvK ) beleidsvoornemens De deelnemers (gemeenten en provincie) willen de afstemming van de vervoerkundige, organisatorische en bestuurlijke aspecten van het collectief vraagafhankelijk vervoer en het lijngebonden openbaar vervoer in de toekomst bevorderen, met het openbaar vervoer als overkoepelend beleidskader. publiek belang Een regionaal samenwerkingsverband van achttien gemeenten en de provincie Noord-Brabant dat zorgdraagt voor de ontwikkeling en het contractbeheer van het collectief personenvervoer in West-Brabant. activiteiten Kwalitatief goed en duurzaam financierbaar vervoer voor mensen met en zonder beperking. veranderingen in Geen veranderingen. belang gemeente bestuurlijk belang De gemeente wordt vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuillehouder. Per of (rest-)deel inwoners krijgt de gemeente een stem in het algemeen bestuur. financieel belang De gemeentelijke exploitatiebijdrage is begroot op in Naar aanleiding van de aanbesteding KCV in 2015 is besloten voor de periode tot 2020 een jaarlijkse bijdrage oplopend naar op te nemen. vermogen Het vermogen van de KCV is verwerkt in de begroting van de RWB. resultaat Het resultaat van de KCV is onderdeel van het resultaat van de RWB. Het geraamde resultaat over 2017 is nog niet bekend financieel risico De financiele bijdrage van de Provincie neemt af. 135

136 Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB) (KvK ) Etten-Leur beleidsvoornemens Waarborgen van de continuïteit van de bedrijfsvoering, verminderen van de kwetsbaarheid van de belastingprocessen en vergroten van de efficiency en de effectiviteit bij de uitvoering van de belastingprocessen. publiek belang Realiseren van een kwalitatief goed belastingproduct richting belastingplichtigen. activiteiten Een tijdige, volledige en juiste heffing en inning van de gemeentelijke belastingen. Het uitvoeren van een tijdig, volledig en juist beheer van de BAG. veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang vermogen Per 1 januari is gemeente Zundert toegetreden tot de samenwerking en is Alphen-Chaam uitgetreden. Het belang van Woensdrecht wijzigt hierdoor. Wethouder vertegenwoordigt de gemeente in het Algemeen Bestuur van de BWB. Financiële consequenties komen tot uitdrukking in de jaarlijkse bijdrage voor het heffen en innen van belastingen. De bruto bijdrage van Woensdrecht bedraagt in Hiervan komt in aanmerking voor compensatie door het BTW-Compensatiefonds. Met ingang van 2014 kent de BWB een reserve die bedoeld is ter financiering van het Verbeterplan. Op de vereveningsreserve na heeft de BWB geen eigen vermogen. (x 1.000) 1 jan dec Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen resultaat Raming resultaat is 2017: 0 financieel risico De netto bijdrage van Woensdrecht bedraagt in Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) (KvK ) Bergen op Zoom beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang vermogen Waarborgen van de continuïteit van de bedrijfsvoering, verminderen van de kwetsbaarheid van de sociale dienst en vergroten van de efficiency en de effectiviteit bij de uitvoering van de dienstverlening. Versterken van de arbeidsmarkt door het creëren van een centraal aanspreekpunt voor werkzoekenden en werkgevers. Begeleiden naar werk, verstrekken van bijstandsuitkeringen en bestrijden van armoede. Het aandeel van de gemeente is 13,5% De gemeente wordt door de portefeuillehouder vertegenwoordigd in het bestuur van de ISD. De ISD is een gemeenschappelijke regeling die geen vermogen opbouwt. Financiële consequenties komen tot uitdrukking in de jaarlijkse bijdrage aan de bedrijfsvoering. De totale uitvoeringskosten worden op basis van cliëntenaantallen aan het begin van het vorige begrotingsjaar doorberekend aan de deelnemende gemeenten. De bijdrage van Woensdrecht in 2015 bedraagt ,-. Wordt niet opgebouwd. Overschotten c.q. tekorten worden direct met de drie deelnemende gemeenten verrekend. resultaat Raming resultaat 2017 is 0 financieel risico Het financieel risico is gelijk aan de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage. In 136

137 2017 bedraagt deze Gemeenschappelijke Regeling Regio West-Brabant (KvK ) Etten-Leur beleidsvoornemens publiek belang activiteiten veranderingen in belang gemeente bestuurlijk belang financieel belang Uitvoering van de Strategische Agenda Positionering van de regio West-Brabant Gezamenlijke standpuntbepaling en lobby-activiteiten N.v.t. De burgemeester en de diverse portefeuillehouders zijn vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur respectievelijk bestuurscommissies. De gemeentelijke bijdrage bedraagt voor Dit is inclusief de bijdrage aan Rewin en het KCV (kleinschalig collectief vervoer). vermogen (x 1.000) 1 jan dec Eigen vermogen Vreemd vermogen Totaal vermogen resultaat Raming resultaat 2017: 0 (x 1.000) financieel risico Het financieel risico is gelijk aan de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage. Gemeenschappelijke Regeling Hypotheekfonds Noord-Brabantse Eindhoven Gemeenten (HNG) beleidsvoornemens Het Hypotheekfonds Noordbrabantse Gemeenten (HNG) is in 1969 opgericht met als doel bevordering van het eigen woningbezit en is in 1996 verkocht aan NV Bouwfonds Nederlandse Gemeenten. publiek belang De gemeenschappelijke regeling leidt een slapend bestaan. activiteiten Het doel van de regeling beperkt zich tot het blijven instaan voor de verplichtingen die niet zijn overgegaan naar de NV Bouwfonds. Daarnaast is het doel (voor het geval genoemd Bouwfonds zijn verplichtingen niet (geheel) nakomt) het nodige te verrichten ter afwikkeling van de portefeuille onder hypothecair verband door het hypotheekfonds uitgeleende gelden. veranderingen in Geen. belang gemeente bestuurlijk belang Per deelnemende gemeente wordt één vertegenwoordiger in het algemeen bestuur afgevaardigd. Het dagelijks bestuur bestaat uit ten minste twee en ten hoogste acht leden, aan te wijzen door en uit het algemeen bestuur. financieel belang De overnamesom wordt in 25 termijnen aan de deelnemende gemeenten uitbetaald. In 2017 wordt de 22 e termijn van ontvangen. vermogen Het vermogen blijft beperkt tot de bij de BNG in depot geplaatste uit te keren verkoopsom. resultaat N.v.t. financieel risico Geen. De uit te keren verkoopsom is in depot geplaatst bij de BNG. Gemeenschappelijke Regeling Regionale Ambulance Voorziening (RAV) Brabant Midden West Noord (KvK ) Tilburg beleidsvoornemens publiek belang activiteiten Een goed toegankelijke ambulancezorg. Verkrijgen van ambulancezorg op een zo doelmatig mogelijke wijze. Verzorgen van ambulancezorg. 137