RISICOGERICHT- EN STRATEGISCH STUREN
|
|
- Fedde Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 RISICOGERICHT- EN STRATEGISCH STUREN Twee zijdes van dezelfde medaille ~ Door: mr. Frédérique Bakker & Jan Gerben Verzijl RC De functie van bestuurder of toezichthouder is in deze tijden niet eenvoudig. De veranderende wet- en regelgeving vliegt je om de oren en de maatschappelijke druk neemt in rap tempo toe. De vraagstukken en uitdagingen waar de zorg voor staat, worden er niet minder complex op. Hierdoor neemt de behoefte aan controle toe. De inzet van integraal risicomanagement als stuur- en toezichtsinstrument lijkt hiervoor een goede optie. Wat betekent dat in de praktijk? We presenteren een methodiek, waarmee u risicomanagement kunt inzetten als stuurinstrument. Sturen op basis van de reguliere beleidscyclus omvat het sturen op gebeurtenissen, zodat het voortbestaan van de organisatie en het realiseren van doelstellingen is geborgd. Dit sturingsinstrument gaat uit van controle en is reactief van aard, omdat de stuurindicatoren vrijwel altijd een achterafmeting zijn. Indicatoren die vooruit kijken zijn moeilijker vast te stellen, omdat het effect nog niet bekend is en daardoor moeilijker te kwantificeren is. Denk hierbij aan het effect in de toekomst van bijvoorbeeld scholing en innovatie. Sturen op basis van integraal risicomanagement omvat het opsporen, identificeren en waarderen van gebeurtenissen, die het voortbestaan van de organisatie en het realiseren van haar doelstellingen kunnen belemmeren. Strategisch risicomanagement gaat uit van voorkomen en is daarmee proactief van aard. Dit impliceert dat sturen op basis van risicomanagement de natuurlijke tegenhanger is van sturen op basis van planning & controle. U zou het kunnen zien als twee zijdes van dezelfde medaille. Wanneer u beide zijdes inzet, vergroot u de grip op de toekomstbestendigheid van uw organisatie. Met de methode zoals hier toegelicht, heeft u daarbij een effectief communicatiemiddel voor uw stakeholders. Strategisch sturen Strategisch sturen omvat het sturen op gebeurtenissen, zodat het voortbestaan van de organisatie en het realiseren van doelstellingen, is geborgd. Dit is ingebed in de reguliere besturingscyclus (planning & control). Met andere woorden; de medewerkers op de werkvloer kennen en handelen in de geest van de strategische doelen die u heeft gesteld. In een optimaal ingerichte besturingscyclus sluit uw strategische planning aan op de operationele sturing en vice versa. Om dit te bereiken wordt gebruik gemaakt van doelstellingen, werkprocessen en indicatoren. De norm voor de indicator vormt de betreffende doelstelling, de prestatie in de periode is de mate van realisatie of afwijking van de (norm-)doelstelling. Zie figuur 1 voor een weergave van deze zogenaamde alignment. Er zijn verschillende instrumenten voor handen om de realisatie van doelstellingen te meten. De Balanced Scorecard is de meest bekende.
2 Figuur 1: Alignmentanalyse Risicogericht sturen Risicogericht sturen betekent sturen op het voorkomen van gebeurtenissen die het voortbestaan van de organisatie en het realiseren van doelstellingen in de weg staan. Dit omvat het opsporen, identificeren en waarderen van die gebeurtenissen én het implementeren van maatregelen die het voorkomen van die gebeurtenissen vergroten. Risico s komen in alle domeinen van een instelling voor: Primair proces Medewerker en patiënt/cliënt Financiën Infrastructuur (gebouwen, ICT, installaties) Bestuur en toezicht Wet en regelgeving Externe omgeving (maatschappij, social media) Risicobeoordelingen kunnen op ieder domein worden ingezet om mogelijke risico s te inventariseren. Dit zegt alleen niets over de waardering van risico s tussen de verschillende domeinen onderling. Dit is wel nodig om de vraag te kunnen beantwoorden of u als bestuurder of manager in control bent als het de uitvoering van visie en strategie betreft. Q-Consult heeft een methode ontwikkeld die u helpt deze vraag te beantwoorden. Deze methode is gebaseerd op het COSO-model. COSO-model Het COSO-model staat ook bekend als het Enterprise Risk Management Framework (ERMF), zie figuur 2. Het model omvat de verschillende elementen van een intern beheersingssysteem. Het geeft de relatie weer tussen: de doelstellingen van de organisatie, de controlecomponenten en de activiteiten waarvoor de interne controle nodig is.
3 Figuur 2. COSO II model Het COSO-model lijkt een helder ijkpunt voor integraal risicomanagement, maar hoe valt dat praktisch toe te passen? De uitwerking van het model laat dat open. Uit onderzoek 1 blijkt dat organisaties (profit, not-for-profit en non-profit) geen pasklare antwoorden of toepassingen hebben die juist het integrale karakter dekken. Methode strategisch risicomanagement Onze methode is gericht op de risico s bezien vanuit het bereiken van de doelstellingen en hoofdprocessen. Het vervangt niet de huidige risico-inventarisaties binnen de verschillende domeinen. Het destilleert wél de hoogste risico s over de domeinen heen. Het bundelt de grootste risico s uit de verschillende domeinen en zet deze tegen elkaar af. Het format leent zich daardoor bij uitstek voor managers, bestuurders en toezichthouders. Overigens blijkt uit risicobeoordelingen dat zogenaamde gestapelde risico's, daar waar gebeurtenissen uit verschillende domeinen simultaan optreden, het strategisch risico als geheel groter is dan de som der delen. Het format is pragmatisch inzetbaar en daardoor bruikbaar voor verschillende zorginstellingen (cure, care, ggz, groot, klein, etc.), zie figuur 3. Kolommen kunnen makkelijk worden gewijzigd of toegevoegd. De risicoanalyse met de risico-matrix kan vanuit de verschillende hiërarchische niveaus worden ingezet, waarbij de hoofddoelstellingen steeds verder worden vertaald naar een subdoelstelling. De kolom proces kan ook worden veranderd in afdeling of unit. En onder risico kan bijvoorbeeld ook nog het gebied imago worden toegevoegd. Alle domeinen die zijn benoemd in uw instelling, kunnen voorkomen in het format. Zo is het format aan te passen aan de specifieke wensen van iedere organisatie. 1 Risicomanagement, De praktijk in Nederland, Herziene uitgave, Januari 2006, PricewaterhouseCoopers en Rijksuniversiteit Groningen
4 Strategische doelstellingen Zorginstelling XX: Risicomatrix Zorginstelling XX Patient Organisatie Financieel Doelstelling(en) Hoofdproces(sen) Event KANS IMPACT R (K*R) IMPACT R (K*R) IMPACT R (K*R) Werksoort RISICO TOTAAL GEM Risico Beheersmaatregel Figuur 3: Format strategische risicoanalyse Classificatie impact en waarschijnlijkheid Voor de classificatie van impact en waarschijnlijkheid zijn verschillende indelingen bruikbaar tot op een diep detailniveau (bijvoorbeeld NHS National Patiënt Safety Agency, 2008). Voor deze korte uiteenzetting volstaat de eenvoudige indeling: Kans op voorkomen event 1 Niet / zeldzaam Jaarlijks 2 Soms Meerdere malen per jaar 3 Regelmatig Maandelijks 4 Groot / altijd Wekelijks / dagelijks Impact als event zich voordoet 1 Verwaarloosbaar Geen / minimaal letsel Verlies <5% omzet 2 Klein Beperkt letsel Verlies 5>10% omzet 3 Groot Ernstig letsel Verlies 10>25% omzet 4 Catastrofaal Overlijden Verlies >25% omzet Hierbij staat 1 voor 0% en 4 voor 100% om tot een berekening van een score te komen per doelstelling en event. Events De koppeling tussen de strategische doelstellingen en de doelstellingen op het gekozen niveau is een voorwaarde voor juiste uitvoering van de risicoanalyse. Vervolgens geeft u per doelstelling events aan. Events zijn gebeurtenissen die het bereiken van de doelstellingen in gevaar brengen. Dit kan van alles zijn. Van (medisch) incident, tot verhuizing of bezuiniging. De events kunnen in één of meerdere domeinen van uw instelling voorkomen. Per doelstelling kunnen meerdere events geformuleerd worden. Een incident heeft tenslotte altijd meer dan één oorzaak. De input voor events kan ook voortkomen uit de resultaten van prospectieve risico-inventarisaties en interne audits.
5 Vervolgens wordt het risico van het event gescoord, zowel op kans als impact. Hetzelfde event kan verschillende gevolgen hebben op de verschillende domeinen. Bijvoorbeeld efficiencymaatregelen; deze kunnen leiden tot events zoals grotere wachtlijsten, die het imago verslechteren en toekomstige klanten kunnen afschrikken. In de maatregel zal de organisatie een vanuit deze optiek samengestelde actie moeten formuleren. De events die zowel op kans als impact hoog scoren, vormen de grootste risico s voor de instelling. Beheersmaatregelen Op de grootste risico s worden één of meerdere beheersmaatregelen gesteld. De beheersmaatregel kan zowel organisatorisch, technisch, inhoudelijk en/óf menselijk van aard zijn. Vraag je bij elke beheersmaatregel af: 1. Leidt deze maatregel daadwerkelijk tot ander gedrag? 2. Leidt deze maatregel daadwerkelijk tot een daling van het risico? Wanneer deze vragen niet volmondig met ja beantwoord kunnen worden, kunt u zich afvragen of het zin heeft om de maatregel te implementeren. Voorkom dat de maatregelen leiden tot administratieve lasten en tijdverspilling. Denk altijd goed na over de mogelijke impact en/of bijwerkingen, voordat een maatregel wordt ingevoerd of afgeschaft. Voorwaarden & succesfactoren Om risicomanagement als succesvol stuurinstrument in te zetten, moet er worden voldaan aan een aantal voorwaarden: 1. De risico s zijn gekoppeld aan doelstellingen. 2. De doelstellingen (zowel van beleid als proces) zijn SMART geformuleerd. 3. Het risicoprofiel en de risicoacceptatiegraad is voor zover mogelijk bepaald. Dit betekent dat de bedrijfseconomisch grenzen zijn bepaald. Het is helder hoeveel risico de instelling maximaal kan dragen, zowel op financieel vlak als op imago. Het helpt om de vraag te beantwoorden: 'Wat zou er moeten gebeuren waardoor ik niet meer kan slapen? Hier vloeit tevens de risicobereidheid uit voort: hoeveel risico kan ik nemen? Het antwoord op deze vraag kan per instelling verschillen. De risicobereidheid van een instelling op het platteland is over het algemeen kleiner dan die van een instelling in Amsterdam. 4. De beheersmaatregelen leveren ander, gewenst gedrag op en verlagen het risico. Conclusie Waarom zien wij risicomanagement en strategisch sturen nu als twee zijdes van dezelfde medaille? Als strategisch sturen in essentie betekent aan de hand van succesfactoren de bijbehorende prestatie-indicatoren vinden die geordend in een samenhang (zoals de BSC) de voortgang in kaart brengen; Als integraal risicomanagement in essentie betekent het opsporen, identificeren, waarderen van gebeurtenissen die het voortbestaan van de organisatie en het realiseren van haar doelstellingen belemmeren; Lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat integraal risicomanagement de natuurlijke keerzijde, de tegenhanger, is van strategisch sturen.
6 Op basis hiervan trekken wij de conclusie dat strategisch risicomanagement een natuurlijke onderdeel kan zijn in de strategievorming en sturing van de organisatie. Juist in tijden van transitie een essentieel onderdeel. Vooruitblik In de adviespraktijk van de afgelopen jaren stond het strategisch stuurinstrumentarium volop in de belangstelling. Veel organisaties passen het gedachtegoed toe of hebben een eigen versie van de BSC gemaakt voor het sturen met indicatoren (bijvoorbeeld met indicatoren uit het kwaliteitsdenken). In de P&C-cyclus heeft dat zijn plaats inmiddels gekregen. Is de tijd nu aangebroken voor strategisch risicomanagement? Wij stellen daartoe de integratie met de P&C-cyclus voor om een jaarlijkse cyclus op gang te brengen vanuit een bestaande structuur. Deze integratie kan door: 1. Jaarlijks een sessie met RvB, RvT en MT te houden om strategische risico's op te storen aan de hand van het genoemde format. Uitkomsten hiervan vormen input voor de organisatieonderdelen die daarmee tevens de op topniveau geformuleerde maatregelen verifiëren en daarover feedback kunnen geven; 2. Alle bestaande indicatoren samen te vatten in één kader; 3. Het met de rapportagekalender te integreren zoals vastgelegd in de P&C-cyclus. Meer weten? Neem contact op met: mr. Frédérique Bakker Twitter LinkedIn Jan Gerben Verzijl RC LinkedIn W T E samenwerken@qconsult.nl
OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw
OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende
Nadere informatieBalanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
Balanced Scorecard Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 DE
Nadere informatieEnterprise risicomanagement. Bart Bolwijn
Enterprise risicomanagement Bart Bolwijn Inhoud presentatie Enterprise risicomanagement (ERM); Implementatie ERM: voorbeeld Ziekenhuis; Randvoorwaarden Proces ERM ondersteund door irisk; Vragen. Definities
Nadere informatieRecept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent Het gerecht Het resultaat: weten dat u met de juiste dingen bezig bent. Alles is op een bepaalde manier meetbaar.
Nadere informatieVeiligheid in gezondheidszorg.nl
Kwaliteit Veiligheid Risico ii Gidano B.V. Lead Auditors kundigen ICT deskundigen d Diensten Gidano Risico Kwaliteits Patiëntveiligheid Lead Auditting Incidentonderzoek coördinatie ICT Analyse Inhoud Inzicht
Nadere informatieGeen verbouwing zonder PRI
Geen verbouwing zonder PRI Symposium Luchtbehandeling Operatiekamer Drs. G. Gerritsen Manager Kwaliteit Rijnstate Arnhem Risicomanagement = Welke risico s heeft het totale ziekenhuis op schade? (= risicoprofiel
Nadere informatieBetreft: resultaten tijdelijke werkgroep versterken rol raad binnen P&C cyclus. Van: De tijdelijke werkgroep versterken rol raad binnen P&C cyclus
Wijk bij Duurstede, 6 maart 2012 Betreft: resultaten tijdelijke werkgroep versterken rol raad binnen P&C cyclus Memo Van: De tijdelijke werkgroep versterken rol raad binnen P&C cyclus Aan: Leden van de
Nadere informatieIntegraal risicomanagement
Samenvatting Integraal risicomanagement in 40 Nederlandse ziekenhuizen Inhoud Inleiding 3 Onderzoeksvragen 3 Integraal risicomanagement onvoldoende beschreven 4 Aanbevelingen 5 Over VvAA 7 2 VvAA Risicomanagement
Nadere informatieEFP CONGRES 'THE FUTURE OF FORENSIC CARE, SOLUTIONS WORTH SHARING' MANAGEMENT IN PROGRESS WOUTER TEN HAVE 7 JUNI 2012. 29 mei 2012
EFP CONGRES 'THE FUTURE OF FORENSIC CARE, SOLUTIONS WORTH SHARING' 1 MANAGEMENT IN PROGRESS WOUTER TEN HAVE 7 JUNI 2012 2 DE STRATEGY-TO-PERFORMANCE GAP (MANKINS EN STEELE) 3 37% Gemiddelde prestatie verliezen
Nadere informatieBARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT
WHITEPAPER BARRIER DENKEN, BARRIER DOEN! PRAGMATISCH EN PROAC TIEVE RISICOANALYSE DOOR MARTIN HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONSULTANT RISICOMANAGEMENT IN BALANS Ondernemen betekent risico s nemen om de
Nadere informatieBelangrijke wijzigingen HKZ-normen
Belangrijke wijzigingen HKZ-normen door wijzigingen in ISO 9001:2015 Belangrijke wijzigingen HKZ-normen Op 15 september 2015 is de nieuwe ISO 9001:2015 gepubliceerd. Een groot aantal HKZ-normen is ISO-compatibel.
Nadere informatieHealthRatio Integrated Planning
HealthRatio Integrated Planning HIP is de alles in één oplossing voor uw besturing: Begroten, plannen, prognosticeren en rapportage Financieel, Productie en Middelen (FTE, OK, Bedden) Geïntegreerde kostprijscalculatie
Nadere informatieBeheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein
Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt
Nadere informatieINITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen
INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen Raadsvergadering d.d. : 1 december 2011 Raadsbesluitnummer : R11.081 Carrousel d.d. : 17 november 2011 Onderwerp : Eindrapport Rekenkamercommissie kwaliteit Grondbeleid
Nadere informatiePRESTATIEMANAGEMENT. Volgens de Watch-methodiek
PRESTATIEMANAGEMENT Volgens de Watch-methodiek 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Wat is prestatiemanagement? 3. Een plan van aanpak voor invoeren prestatiemanagement 4. Borging prestatiemanagement 2016 Manployee
Nadere informatieWat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?
Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe
Nadere informatieStuurt u op wat er echt toe doet?
Verbindt in de zorg. Stuurt u op wat er echt toe doet? De Balanced Scorecard+ voor de Gehandicaptenzorg Sturen op prestaties in de gehandicaptenzorg blijkt een grotere uitdaging dan in andere zorgsectoren.
Nadere informatiebedrijfsfunctie Harm Cammel
Legal als geïntegreerde bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als Business functie Observatie 1. Door veranderende klantbehoefte verandert (een deel van) de Legal functie van ad hoc en vak gedreven naar continu
Nadere informatieIntegrated Audit in het Erasmus MC
Integrated Audit in het Erasmus MC NFU Symposium Mind the gap! Effectieve inzet van interne audits 29 mei 215 Freek Wegerif Sector Audit Succesfactoren Uitdagingen 2 Integrated audit - uitvoering EXPERTS
Nadere informatieNota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018
Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieDiagnose: EVC als strategische keuze
Activiteit 1 De organisatie heeft inzicht in de belangrijkste kansen en bedreigingen voor EVC (korte en lange termijn). 2 De klanten en doelgroepen voor EVC zijn vastgesteld. 3 Ambities rond kwantiteit
Nadere informatieGrip op uw bedrijfscontinuïteit
Grip op uw bedrijfscontinuïteit Hoe omgaan met risico s 1 Grip op uw bedrijfsdoelstellingen: risicomanagement Ondernemen is risico s nemen. Maar bedrijfsrisico s mogen ondernemen niet in de weg staan.
Nadere informatieGovernance en Business Intelligence
Governance en Business Intelligence Basis voor de transformatie van data naar kennis Waarom inrichting van BI governance? Zorgorganisaties werken over het algemeen hard aan het beschikbaar krijgen van
Nadere informatieBestuurskundige processen Examennummer: 62145 Datum: 30 juni 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur
Bestuurskundige processen Examennummer: 62145 Datum: 30 juni 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 6 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 20 meerkeuzevragen (maximaal 60
Nadere informatie2 volgens het boekje
10 balanced scorecard 2 volgens het boekje Hoeveel beleidsplannen leven alleen op de directieverdieping, of komen na voltooiing in een stoffige bureaula terecht? Hoeveel strategische verkenningen verzanden
Nadere informatieCorporaties In Control
Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid
Nadere informatieNota Risicomanagement en Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...
Nadere informatieDoen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd
Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management
Nadere informatieRisicomanagement in de zorg
Risicomanagement in de zorg Een praktische invulling voor een integrale aanpak Diana Dingemans en Eveline Rutgers In de zorg neemt de belangstelling voor risicomanagement toe. Naast financiële risico s
Nadere informatieMissie We zijn een maatschappelijke vastgoedonderneming, die met en voor bewoners samenwerkt aan krachtige wijken met toekomstwaarde.
Governance handboek Besturingsmodel Havensteder Inleiding Het besturingsmodel van woningcorporatie Havensteder maakt de verbanden zichtbaar tussen missie, visie en strategie. En de daarvan afgeleide doelstellingen,
Nadere informatieOpruimen in de praktijk Ruimte voor de professional, die professional dat ben JIJ!
Opruimen in de praktijk Ruimte voor de professional, die professional dat ben JIJ! Niet alleen toevoegen maar ook opruimen Een handleiding van de Opruimdienst als hulpmiddel voor jouw team Handleiding
Nadere informatieEEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN
VOORBEELD VEILIGHEIDSPLAN EEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN Hieronder ziet u de hoofdstukken en paragrafen van het veiligheidsplan. Per paragraaf ziet u welke informatie u moet geven.
Nadere informatieHet wat en hoe van risicomanagement. LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016
Het wat en hoe van risicomanagement LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016 Opbouw presentatie Introductie Douwe Meetsma Normvereisten uit ISO 15189 en context Wat is Risico management Operationeel
Nadere informatieIntegraal Risicomanagement in ziekenhuis Rijnstate
Integraal Risicomanagement in ziekenhuis Rijnstate 17 februari 2016 G. Gerritsen Seminar Crisisbeheersing Zorgsector SVDC Zeist IRM in Rijnstate Ervaringen in Rijnstate sinds 2007 met invoering integraal
Nadere informatieSTRATAEGOS CONSULTING
STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.
Nadere informatieHR Performance Management
HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van
Nadere informatie6. Project management
6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,
Nadere informatieI&A Integraal bestuurd
I&A Integraal bestuurd I&A-besturingsmodel samenvatting Datum: 25-04-2014 Versie: 1.0 1 Doelstellingen van het I&A-besturingsmodel De positie van informatievoorziening en automatisering (I&A) de afgelopen
Nadere informatieRISICOMANAGEMENT. Wat voegt risicomanagement toe?
RISICOMANAGEMENT Risicomanagement ondersteunt op een gestructureerde manier het behalen van doelstellingen en het opleveren van projectresultaten. Dit kan door risico s expliciet te maken, beheersmaatregelen
Nadere informatiePORTFOLIO CANVAS Het oogsten van projecten en programma s die bijdragen aan organisatiedoelstellingen
PORTFOLIO CANVAS Het oogsten van projecten en programma s die bijdragen aan organisatiedoelstellingen PORTFOLIO CANVAS WAT IS HET Het Portfolio Canvas helpt uw organisatie op basis van haar missie, visie
Nadere informatieImpact Masters Checklist
Impact Masters Checklist Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Vliegwiel van Impact 4 3. Checklist 6 4. Vervolgvragen 8 Blz. 2 Inleiding Impact Masters helpt ondernemers nieuwe kansen te ontdekken voor hun bedrijf
Nadere informatieROAD MAP VOOR HET CONCRETISEREN EN HET IMPLEMENTEREN VAN DE STRATEGIE Strategisch performance management
De road map is erop gericht om het beoogde succes van een organisatie (de strategische ambitie) te helpen maken. De road map gaat in op hoe de weg naar het succes expliciet en concreet te maken Jan Scheffer
Nadere informatieStudiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.
Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Een kwaliteitsmanagementsysteem helpt bij de beheersing van risico s Want
Nadere informatieOp weg naar meer rendement uit IT in het onderwijs
Op weg naar meer rendement uit IT in het onderwijs Inleiding De digitalisering binnen het onderwijs bevindt zich midden in een stroomversnelling. Dit leidt tot onontkoombare veranderingen. Zo komt er in
Nadere informatieUitkomsten onderzoek Controle en Vertrouwen. 7 mei 2012
Uitkomsten onderzoek Controle en Vertrouwen 7 mei 2012 Voorwoord Onderwerp: resultaten onderzoek Controle en Vertrouwen Geachte heer, mevrouw, Hartelijk dank voor uw medewerking aan het onderzoek naar
Nadere informatieEffectief Risicomanagement. Peter Heijmans, senior adviseur
Effectief Risicomanagement Peter Heijmans, senior adviseur De uitdaging De gezondheidszorg wordt steeds complexer. Uitdagingen worden groter. KERTEZA biedt oplossingen in de zorgsector. Onze missie De
Nadere informatieOpstellen van een beleidsplan
Opstellen van een beleidsplan Leer- en deeldag eerstelijnszones Dinsdag 19 maart, Antwerpen Overzicht Waarom beleidsplanning Met wie Proces: wie initieert? Verhouden op maatschappelijke context + gegevens
Nadere informatieRecept 1: Wat is de smaak van onze organisatie?
Recept 1: Wat is de smaak van onze organisatie? Het gerecht Het resultaat: een Kwaliteitswijzer voor uw organisatie. Een model dat de basis vormt om uw kwaliteitszorg in samenhang opnieuw handen en voeten
Nadere informatieGOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE WHITEPAPER
GOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE De wereld van vandaag wordt gekenmerkt door de snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën en disruptieve marktomstandigheden. Deze ontwikkelingen hebben verregaande gevolgen
Nadere informatieKlachten en Meldingen. Managementdashboard
Welkom bij de demonstratie van het Welkom bij de systeem demonstratie van Welkom bij de systeem demonstratie van het Management Klachten en Meldingen System Managementdashboard Systemen van Inception Borgen
Nadere informatieII. De Nota risicomanagement Delfland vast te stellen met onder meer de volgende bepalingen:
agendapunt B.05 1046082 Aan Verenigde Vergadering ONTWERP NOTA RISICOMANAGEMENT DELFLAND Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 05-06-2014 I. De Nota risico's en weerstandsvermogen Delfland, vastgesteld
Nadere informatieReglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller
Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Versie: 2017.01 Vastgesteld door Raad van Toezicht: 23 november 2017 Inhoudsopgave 1. Profielschets
Nadere informatieReflectie format Een praktische tool voor kwaliteitsreflectie op bestuursniveau
Reflectie format Een praktische tool voor kwaliteitsreflectie op bestuursniveau Reflecteren Plan Do Check Act Hoe vaak doet u dat écht? Uit het Toezichtkader van de inspectie 8.1 De school heeft inzicht
Nadere informatieConclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen
1 Waarom? : Succesvol zijn is een keuze! Organisaties worden door haar omgeving meer en meer gedwongen om beter te presteren. Voornamelijk wordt dit ingegeven door de klant die haar eisen en wensen m.b.t.
Nadere informatieActieplan Duurzame Inzetbaarheid
plan Duurzame Inzetbaarheid Stappenplan en format Dit actieplan Duurzame Inzetbaarheid is gemaakt door Berenschot in opdracht van A+O in het kader van het Sectorplan Metalektro. Introductie Voor je ligt
Nadere informatieComakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde
Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde Opleiding Studiejaar Start Comakership/praktijkopdracht Korte omschrijving 2 sept 2015 Comakership
Nadere informatieSEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern
SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern Programma 13.30 uur Opening 13.40 uur Risicomanagement in het onderwijs door Marien Rozendaal RA 14.30 uur Pauze 15.00 uur Risicomanagement
Nadere informatieSWOT-ANALYSE. SWOT en confrontatiematrix aangeboden door www.managementmodellensite.nl 1
SWOT-ANALYSE De SWOT-analyse is een breed toegepaste manier om kansen en bedreigingen voor en sterkten en zwakten van de organisatie in beeld te brengen. Vaak blijft het bij het benoemen van deze vier
Nadere informatieStrategisch Risicomanagement
Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement
Nadere informatieVerbeterplan visitatie 2011-2014
Verbeterplan visitatie 2011-2014 Managementafspraken 2011 Hoofddoelen volgend uit visitatieonderzoek 2010 Zes perspectieven en acht hoofddoelen klanten 1. Professionele klanten: Habion onderhoudt voldoende
Nadere informatieHoezo dé nieuwe ISO-normen?
De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal
Nadere informatieIN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM
IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder
Nadere informatieGovernance: toezicht houden op veiligheid. Makkelijker gezegd dan gedaan.
Governance: toezicht houden op veiligheid. Makkelijker gezegd dan gedaan. Open Universiteit Faculteit Managementwetenschappen Thema: governance in de zorgsector s-hertogenbosch, 11 oktober 2013 Bastiën
Nadere informatieJanuari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance
Januari 2011 Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties - Governance, Risk & Compliance Agenda Bespreken ontwikkelingen Governance, Risk & Compliance Invloed op bestuurdersaansprakelijkheid
Nadere informatieHans de Jonge 29 oktober2009
Hans de Jonge 29 oktober2009 Strategische doelen Rendement Risico s Monitoring en verantwoording Risico- en lifecycle management Veroudering & lifecycle Besluitvorming en prioritering Operationele werkzaamheden
Nadere informatieOverleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang
Overleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang Workshop 1 Managementinformatie voor een nieuwe koers Tony Weggemans Directeur AYIT Consultancy en coördinator Netwerk Professionals
Nadere informatieActualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement
Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit
Nadere informatieEen OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland
OVER OOSTZAAN Een OVER-gemeentelijke samenwerking tussen Oostzaan en Wormerland WORMERLAND. GESCAND OP 13 SEP. 2013 Gemeente Oostzaan Datum : Aan: Raadsleden gemeente Oostzaan Uw BSN : - Uw brief van :
Nadere informatieRaamwerk Risicomanagement
Raamwerk Risicomanagement Op basis van het Enterprise Risk Management van COSO heeft Olde Bijvank advies in samenwerking met Quintis een raamwerk voor risicomanagement ontwikkeld. Specifiek voor Nederlandse
Nadere informatieHet belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?
Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:
Nadere informatieDigitale Walvisgeluiden najaar 2010
Hoe maken we interne audits effectiever? Er gaat best wat tijd en energie zitten in interne kwaliteitsaudits. Je mag dus verwachten dat het ook wat oplevert. Gelukkig is dat vaak ook wel zo, zeker in de
Nadere informatieToelichting hoofdstructuur Pré Wonen
Toelichting hoofdstructuur Pré Wonen Alles lijkt lichter en makkelijker te gaan: iedereen kent zijn of haar rol, beleid- en besluitvorming verloopt één keer goed en er is veel minder behoefte aan afstemming.
Nadere informatieConclusies en aanbevelingen van de. quick scan informatie- en archiefbeheer bij. afdeling X
Conclusies en aanbevelingen van de quick scan informatie- en archiefbeheer bij afdeling X Datum quick scan : 10 mei 2011 Medewerker : de heer Y Ingevuld samen met archiefinspecteur : Ja Diagnose en aanbevelingen
Nadere informatieFunctieprofiel: Manager Functiecode: 0202
Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of
Nadere informatieTransitieplan Veilig Thuis Noord Oost Gelderland
Transitieplan Noord Oost Gelderland Integrale systeemgerichte aanpak van kindersmishandeling en huiselijk geweld, om geweld te stoppen en veiligheid te herstellen Ik Auteurs: Katherine Boon / Ewoud Jonker,
Nadere informatieHandreiking Kwaliteitssysteem Informatiebeheer Decentrale Overheden
Archiefinnovatie Decentrale Overheden Handreiking Kwaliteitssysteem Informatiebeheer Decentrale Overheden Congres AIDO - Nieuwegein, 7 april 2016 Een gedigitaliseerde samenleving stelt eisen aan de overheidsinformatie
Nadere informatieFunctioneel Applicatie Beheer
Functioneel Applicatie Beheer Functioneel Applicatie Beheer Goed functioneel beheer werkt als smeerolie voor uw organisatie en zorgt voor een optimale aansluiting van de informatievoorziening op de primaire
Nadere informatieAan de raad van de gemeente Lingewaard
6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen
Nadere informatieIntegrale Kwaliteitszorg met het CAF en BSC als ondersteunende systemen Patrick Van Hamme
GOEDE PRAKTIJK/BONNE PRATIQUE Integrale Kwaliteitszorg met het CAF en BSC als ondersteunende systemen Patrick Van Hamme Doelstelling Kwaliteitszorg in de Stad Gent : Structuur Gemeenteraad College Schepenen
Nadere informatiePilootproject VVM De Lijn
Pilootproject VVM De Lijn Netwerk organisatiebeheersing 24 januari 2013 Dominiek Viaene VVM De Lijn Jo Fransen IAVA Agenda 1. Kerncijfers VVM De Lijn 2. Situering pilootproject single audit 3. Methodiek
Nadere informatieBelangrijke wijzigingen HKZ-normen
Belangrijke wijzigingen HKZ-normen door wijzigingen in ISO 9001:2015 Om welke HKZ-normen gaat het: Belangrijke wijzigingen HKZ-normen Op 15 september 2015 is de nieuwe ISO 9001:2015 gepubliceerd. Een groot
Nadere informatieRapportage Risicomanagement
Rapportage Risicomanagement Nederlands Adviesbureau Risicomanagement Ervaar zelf de voordelen van NARIS Gratis demo Neem direct contact met ons op! 1 Maak zelf ook kennis met NARIS Risicomanagement Deze
Nadere informatieContractmanagement in Nederland anno 2011
Contractmanagement in Nederland anno 2011 Samenvatting Mitopics Theo Bosselaers NEVI René van den Hoven Februari 2012 1 Periodiek onderzoekt Mitopics de professionaliteit waarmee Nederlandse organisaties
Nadere informatieFrequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005
Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Agenda 1) Algemeen Internal Audit 2) Waarom frequenteren van onderzoeken 3) Totstandkoming en inhoud Missie Internal
Nadere informatieStrategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein
Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein Gemeente Wassenaar februari 2016 Pagina 2/9 2 Pagina 3/9 1 Inleiding Kader en achtergrond Kenmerkend voor het transformatieproces in het sociaal
Nadere informatieBluefieldFinance. BluefieldFinance. Sense Template. Toegevoegde waarde vanuit inhoud
Sense Template BluefieldFinance Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie Opgericht 2007 Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met
Nadere informatieIntroductie OHSAS 18001
Introductie OHSAS 18001 OHSAS 18001 -in het kort OHSAS 18001 is een norm voor een managementsysteem die de veiligheid en gezondheid in en rondom de organisatie waarborgt. OHSAS staat voor Occupational
Nadere informatieOpzet Masterclass. Risicomanagement & Op risico gebaseerd onderhoud
Opzet Masterclass Risicomanagement & Op risico gebaseerd onderhoud Copyright Promaint BV Niets uit dit document mag worden vermenigvuldigd, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
Nadere informatieBluefieldFinance. BluefieldFinance. Toegevoegde waarde vanuit inhoud
Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie 1 De Organisatie Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met een uitgebreide expertise in business-
Nadere informatieRI&E Wat, waarom en hoe?
RI&E Wat, waarom en hoe? FEBEM / FEGE 4 juni 2012 Rik Brebels Corporate Advisor SHEQ van Gansewinkel Groep 1 Inhoud 1. RI&E 2. Taak Risico Analyse TRA 3. Plan van aanpak RI&E RI&E = Risico-inventarisatie
Nadere informatieTRAININGEN INTERNE AUDITS. Een succesvol auditsysteem begint bij Q-Academy!
TRAININGEN INTERNE AUDITS Een succesvol auditsysteem begint bij Q-Academy! Continue kwaliteitsverbetering met de trainingen van Q-Academy Q-Academy heeft als voorloper in auditopleidingen een uniek aanbod
Nadere informatieRisico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1
Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je
Nadere informatieNota Risicomanagement en Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2013 Financial control 17 december 2012 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting... 5 2 Aanleiding... 6 3 Inleiding...
Nadere informatie3.B.2 Energie Management plan. Pagina van 6
3.B.2 Energie Management plan Pagina van 6 1 Documentversie: 1.0 Datum: April 2014 Contactpersoon: Arnoud Fokkens, arnoud.fokkens@ziut.nl, tel: 06-52.54.10.83 G Pagina 2 van 6 Inhoudsopgave 1 Energie management
Nadere informatieWITTENBERGZORG JAARPLAN 2014. Haaften, december 2013
WITTENBERGZORG JAARPLAN 2014 Haaften, december 2013 1 Schematische Uitwerking doelen per onderdeel 1. Leiderschap Doel Activiteit Prestatie Indicator Verantwoordelijke Tijdsbestek/ Levering van Direct
Nadere informatie