Risicomanagement in de zorg
|
|
- Hendrik Dijkstra
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Risicomanagement in de zorg Een praktische invulling voor een integrale aanpak Diana Dingemans en Eveline Rutgers In de zorg neemt de belangstelling voor risicomanagement toe. Naast financiële risico s draait het ook om risico s op het gebied van kwaliteit en patiëntveiligheid. Incidenten, slechte scores op prestatie indicatoren en andere kwaliteitsaspecten kunnen grote impact hebben op zorginstellingen. Genoeg redenen voor zorginstellingen om aan de slag te gaan met risicomanagement. Wat is een goede manier om dit op te pakken? Hoe kunt u het integreren binnen uw bestaande kwaliteits en/of veiligheidsmanagementsysteem? Q-Consult geeft een praktische invulling voor een integrale aanpak van risicomanagement. De ISO norm aan de basis In veel zorginstellingen wordt op deelgebieden al aan risicomanagement gedaan, maar de stap naar integraal risicomanagement is nog lastig te maken. Voor het opzetten van risicomanagement wordt vaak het COSO model gebruikt. Dit model legt echter de nadruk op rapporteren en verantwoorden en besteedt geen aandacht aan cultuuraspecten. Deze zijn wel heel belangrijk voor een succesvolle implementatie. De ISO is een norm die wel concrete handvatten biedt om integraal risicomanagement te verankeren in de organisatie. Enerzijds door het onderscheid dat wordt gemaakt tussen de principes van risicomanagement, een raamwerk voor risicomanagement en het risicomanagementproces. Anderzijds door een duidelijke koppeling aan doelstellingen voor verschillende gebruikers. Kwaliteit-, veiligheid- en risicomanagement in één verbetersysteem Q-Consult zet in op het integreren van het kwaliteits-, veiligheids- en risicomanagementsysteem in één verbetersysteem (zie figuur 1). Risicomanagement is immers onlosmakelijk verbonden met kwaliteits- en veiligheidsmanagement. Wanneer u uw risico s niet beheerst, kan de veiligheid niet worden gegarandeerd en komt de kwaliteit die u wilt leveren onder druk te staan. Andersom geldt dit ook. Wanneer kwaliteit onder de maat is, brengt dit verhoogde risico s met zich mee, waardoor de veiligheid in het geding komt. FIGUUR 1. KWALITEITS-, VEILIGHEIDS- EN RISICOMANAGE MENT ALS ONDERDELEN VAN ÉÉN VERBETERSYSTEEM Werken aan integraal risicomanagement Hoe pakt u het implementeren van integraal risicomanagement aan binnen uw zorginstelling? Het is handig om daarbij gebruik te maken van een kader, zoals de ISO norm dat biedt. Deze norm biedt de mogelijkheid om rekening te houden met een breed scala aan risicofactoren bij het bereiken van strategische doelstellingen. Daarnaast onderstrepen we dat aandacht voor cultuur en houding essentieel is voor een succesvolle implementatie. We geven u een praktische invulling voor de verschillende onderdelen van de ISO norm.
2 Principes van risicomanagement Het is verleidelijk om direct van start te gaan met een raamwerk en implementeren van het risicomanagementproces. Het is echter belangrijk om eerst stil te staan bij de principes van risicomanagement. Ga na waarom de organisatie aan risicomanagement wil doen. Wat ze ermee wil bereiken en voor wie ze het eigenlijk wil gaan doen. Wil de organisatie hiermee tegemoet komen aan de eisen van interne en externe toezichthouders? Of wordt risicomanagement beschouwd als een instrument om de ambities van de organisatie te realiseren? Een manier om hier achter te komen is via interviews met bestuur en hoger management over hun visie op risicomanagement. Vervolgens kunt u in een plenaire bijeenkomst de principes van risicomanagement met hen delen. De resultaten van de interviewronde worden gepresenteerd en de deelnemers werken gezamenlijk toe naar een gedeelde visie op risicomanagement. Daarnaast is het belangrijk om de verschillende gebruikers van risicomanagement duidelijkheid te verschaffen over de toegevoegde waarde. Zowel op bestuurlijk als op operationeel niveau. Dit kunt u doen door rechtstreeks bij de managers in alle lagen te inventariseren wat hun belangen zijn, welke taken en verantwoordelijkheden zij hebben, welke doelen en resultaten zij willen behalen, welke kansen en risico s zij zien. Op deze manier kunt u hen de relatie tussen risicomanagement en doelrealisatie laten inzien en het belang van communicatie over risico s en kansen. Mandaat en draagvlak Implementeren van integraal risicomanagement vraagt om mandaat en draagvlak van het bestuur. Dat vraagt om een bestuur dat het wat, waarom en hoe van risicomanagement toelicht en blijft uitdragen. Hiervoor kan de bestuurder natuurlijk: op de zeepkist klimmen; risicomanagement als vast agendapunt opnemen van relevante overleggen; zelf een actieve bijdrage leveren in de op te zetten interne campagne rondom veiligheidscultuur; et cetera. Om de betrokkenheid van het bestuur te garanderen is het essentieel risico s te koppelen aan de doelstellingen op organisatieniveau. Op die manier zorg je dat risicomanagement bijdraagt aan de ambities van de organisatie. Zorg er daarom voor dat risicomanagementinformatie standaard wordt gebruikt bij het opstellen van de strategische planning. Een laatste taak van het bestuur is dat zij de verantwoordelijkheid in de lijn legt. Risicomanagement moet worden gedragen en actief worden ondersteund door het management. Bij grote en complexe organisaties wordt daarnaast ook wel gekozen om verantwoordelijkheid toe te wijzen aan een risicomanager. Dit kan een kritische succesfactor zijn, mits deze functionaris kan rekenen op de steun van bestuur en management en zelf beschikt over de nodige competenties. Raamwerk voor het managen van risico s Voor een succesvolle implementatie van integraal risicomanagement is een raamwerk nodig, zoals dit in de ISO wordt voorgesteld (zie figuur 2). Dit raamwerk moet aansluiten bij de bestaande processen en procedures. We bevelen daarom aan vooraf een nulmeting te doen. Door middel van interviews en documentencheck kunt u in relatief korte tijd inzicht krijgen in de bestaande processen en procedures. Evenals relevante aspecten van de interne en externe omgeving, zoals de P&C-cyclus, overlegstructuur, TVB s, informatiesystemen en de toprisico s.
3 Figuur 2. Raamwerk voor risicomanagement Het raamwerk moet ook aansluiten bij het risicomanagementbeleid. Een belangrijke voorwaarde is dan ook dat dit beleidsplan is opgesteld en onder meer de volgende onderwerpen bevat: Het doel en de gewenste effecten van risicomanagement Keuze voor een model Verantwoordelijkheidsverdeling Koppeling P&C Rapportage Communicatie en cultuur Borging en evaluatie Risico-eigenaren Het is zaak om risico-eigenaren aan te wijzen om verantwoordelijkheden te verdelen Het is raadzaam om hierbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande portefeuille-/ verantwoordelijkheidsverdeling. Een mogelijkheid is om risicodomeinen te benoemen en daar een risico-eigenaar aan te koppelen. Interne risicodomeinen kunnen de essentiële pijlers van de organisatie zijn, bijvoorbeeld strategie, organisatie en processen. Externe risicodomeinen zijn dan de belangrijkste factoren die de organisatie van buitenaf beïnvloeden, zoals politieke, economische, technologische en demografische ontwikkelingen. Een ander optie is om risico-eigenaren te koppelen aan de elementen van het INK-model. Met de risico-eigenaren, maar ook met de andere managers in alle lagen van de organisatie, worden prestatieafspraken gemaakt. Hiervoor kunt u werken met managementcontracten, maar het kan bijvoorbeeld ook een onderdeel zijn van de beoordelingssystematiek. Risicomanagementcoördinatoren Naast risico-eigenaren zijn er mensen nodig die het risicomanagementproces begeleiden: risicomanagementcoördinatoren. Bijvoorbeeld beleidsmedewerkers van een stafafdelingen Kwaliteit en Veiligheid kunnen deze rol krijgen. Belangrijk is aandacht voor het functieprofiel van de risicomanagementcoördinator, die in ieder geval niet verantwoordelijk gemaakt moet worden voor de risico s. Wel kunnen zij bijvoorbeeld de rol van procesbegeleider vervullen bij het uitvoeren van prospectieve risico-inventarisaties. Als de aard en omvang van de taken is vastgesteld, kan een inschatting worden gemaakt van de benodigde Fte s en noodzakelijke scholing. Bijvoorbeeld op het gebied van risicomanagement, procesbeschrijvingen maken, methoden voor retro- en prospectieve risicoanalyses, begeleiden van groepsprocessen, etc.
4 Communicatie Wat wordt er gecommuniceerd, hoe, met wie en wanneer? Een kritische succesfactor bij de implementatie van risicomanagement is positieve communicatie over risicomanagement. De resultaten zijn niet bedoeld om mensen op af te rekenen, maar helpen de organisatie om prioriteiten te stellen, organisatiekeuzes te maken en haar ambities te halen. Implementatie van risicomanagement Overgaan tot implementatie van risicomanagement, betekent dat de verschillende stappen in het risicomanagementproces (zie figuur 3) gevolgd gaan worden. Naast de bekende stappen als het bepalen van de context en risicobeheersing, hanteert ISO twee elementen die de link vormen met het raamwerk: 1. Communicatie & consultatie: om te zorgen dat iedereen op dezelfde manier tegen de risico s aankijkt, is goede communicatie over het risicomanagementproces en consultatie van de belanghebbenden essentieel. 2. Monitoren & beoordelen: om te zorgen dat het risicomanagementproces adequaat verloopt en passend is bij de organisatie(doelen), is het essentieel om het proces te monitoren, beoordelen en waar nodig te herzien. Vaststellen van de context Risicobeoordeling Risico- identificatie Communicatie en consultatie Risico-analyse Risico evaluatie Monitoring en beoordeling Risico behandeling Figuur 3. Risicomanagementproces bron: risicomanagement proces ISO Plan van aanpak Voordat u daadwerkelijk overgaat tot het implementeren van integraal risicomanagement, schrijft u een plan van aanpak. We bevelen aan om eerst een pilot te doen met één risicodomein. Alle stappen in het risicomanagementproces worden gevolgd. Achteraf kunt u de pilot evalueren zodat u zo nodig aanpassingen in het raamwerk kunt doen. Zo waarborgt u een succesvolle instellingsbrede implementatie van risicomanagement. Risicomanagementcultuur Risicomanagement beslaat de hele organisatie. Uiteindelijk zullen alle medewerkers het moeten uitdragen. Daarom is het belangrijk om veel aandacht te besteden aan het creëren van een risicomanagementcultuur. Dit bereikt u om te beginnen door de verantwoordelijkheid voor het beheersen van risico s in de lijn te leggen. Daarnaast betekent dit werken aan risicobewustzijn. Bijvoorbeeld door VIM of door medewerkers te betrekken bij het uitvoeren van retro-/ en prospectieve risicoanalyses. Ook kunt u sessies voor medewerkers organiseren die hen bewust
5 maken van de risico s, zoals de Muziektheatervoorstelling Dag&Nacht over patiëntveilige ziekenhuiscultuur. Een ander optie is het trainen van teams in Team Resource Management, door middel van klassikale en interactieve scholing, flight simulator sessies en videofeedback. Communicatie Bij een implementatietraject van een dergelijke omvang is het raadzaam om een communicatieplan op te stellen. Het is uiterst belangrijk om alle belanghebbenden in een zo vroeg mogelijk stadium en gedurende de implementatie van risicomanagement periodiek te informeren over de plannen, planning, vorderingen, stand van zaken, etc. Informeren betekent mensen betrekken en dat draagt bij aan de motivatie voor risicomanagement. Communiceren kan op vele manieren. Denk bijvoorbeeld aan een (digitale) nieuwsbrief over de implementatie van risicomanagement een vaste rubriek in een intern krantje/bulletin, publicaties op intranet, rapportages, intervisie of informatieve bijeenkomsten. En laat bijvoorbeeld deelnemers aan de pilot vertellen (of schrijven) over hun ervaringen, de lessons learned en de geboekte successen. De koplopers krijgen hiermee een stukje erkenning en waardering voor hun inzet en de collega s zijn vaak juist geïnteresseerd in deze praktijkervaringen. Monitoren, analyseren en (continu) herzien van het raamwerk Om te zorgen dat het risicomanagementproces een continue en effectief proces blijft, is periodiek monitoren en analyseren va het raamwerk noodzakelijk. Het is relevant zeker in het begin - om de (mate van ) implementatie en uitvoering te monitoren. Hiervoor kunt u een monitoringssysteem inrichten. Aan de hand van een stoplichtrapportage bijvoorbeeld, wordt inzichtelijk waar in de organisatie, op welke gebieden, risicomanagement wel of niet (volledig) geïmplementeerd is. Met interne audits kunt u nagaan of het raamwerk nog wel aansluit bij de organisatiedoelen, interne processen en procedures en de interne en externe omgeving. Andere mogelijkheden zijn: Directiebeoordeling: risicomanagement als vast thema binnen de directiebeoordeling Management review: evaluaties met het managementteam van de risicogebieden en het risicomanagementproces met een rapportage aan de directie. Als blijkt dat het raamwerk niet (meer) passend is, wordt het op de betreffende onderdelen herzien. Aan de hand van een inventarisatie van de knelpunten, kunt u verbetermaatregelen opstellen. Stel hierbij prioriteiten, verdeel ze in categorieën en pas de PDCA-cyclus toe. Voor de borging van verbeteringen kunt u denken aan het toezien op de toepassing van kwaliteitsprocedures, deskundigheidsbevordering en themagericht auditen. Conclusie Het implementeren van integraal risicomanagement vraagt om een goede voorbereiding: - Stilstaan bij de principes van risicomanagement. - Duidelijkheid verschaffen van de toegevoegde waarde voor alle gebruikers. - Zorgen voor mandaat en draagvlak van het bestuur. - Een raamwerk opzetten om risicomanagement op alle organisatieniveaus in te bedden en te integreren in het kwaliteit- en veiligheidsmanagementsysteem. Belangrijk daarbij is om de aansluiting te zoeken met de organisatiedoelen. Een kritische succesfactor is de belanghebbenden in een vroeg stadium en gedurende het hele implementatietraject te betrekken. Communiceren en consulteren zijn de sleutelwoorden om te werken aan een proactieve risicobeheersing. En daar gaat het uiteindelijk om! Auteurs Drs. Diana Dingemans en Eveline Rutgers MSc. zijn werkzaam bij bedrijfskundig adviesbureau Q-Consult ( en consulteren zorginstellingen op het gebied van kwaliteit-, veiligheid- en risicomanagement.
ISO 31000 stimuleert integraal risicomanagement
TPC public control integraal risicomanagement norm ISO 31000 verankering implementatie ISO 31000 stimuleert integraal risicomanagement Het voor integraal risicomanagement vaak gebruikte COSO-model biedt
Nadere informatieAan de raad van de gemeente Lingewaard
6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen
Nadere informatie4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen
4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied
Nadere informatieISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt
ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016
Nadere informatieInterne audits vanuit risico denken. Kleemans Organisatieadvies Ingrid van Rijckevorsel
Interne audits vanuit risico denken Kleemans Organisatieadvies Ingrid van Rijckevorsel Agenda Opening, verwachtingen Theorie risicomanagement Risicogericht auditen Opdracht Opening, verwachtingen Opening
Nadere informatieRecept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent Het gerecht Het resultaat: weten dat u met de juiste dingen bezig bent. Alles is op een bepaalde manier meetbaar.
Nadere informatieRisicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam
Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten
Nadere informatieDe effectieve directie
Studiedag - Journée d études De interne audit en het auditcomité Walgraeve M. Hoofd interne audit NVSM 17.10.2008 Verslag over: De effectieve directie - Financiële, operationele en strategische risico
Nadere informatieEffectief Risicomanagement. Peter Heijmans, senior adviseur
Effectief Risicomanagement Peter Heijmans, senior adviseur De uitdaging De gezondheidszorg wordt steeds complexer. Uitdagingen worden groter. KERTEZA biedt oplossingen in de zorgsector. Onze missie De
Nadere informatieVEILIGE ZORG BEGINT BIJ Q-ACADEMY! Trainingen veiligheids- en risicomanagement
VEILIGE ZORG BEGINT BIJ Q-ACADEMY! Trainingen veiligheids- en risicomanagement Veilige zorg Met de trainingen van Q-Academy Veilige zorg voor cliënten en patiënten wordt steeds belangrijker. Bewustwording
Nadere informatieDoel van de rol Iedere Compliance Officer heeft als doel het beheersen van de risico s die BKR loopt in haar strategische en operationele processen.
FUNCTIEPROFIEL Opdrachtgever: Functienaam: BKR Compliance Officer Security & Risk BKR is een onafhankelijke stichting met een maatschappelijk doel. BKR streeft sinds 1965, zonder winstoogmerk, een financieel
Nadere informatieRisico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1
Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je
Nadere informatieBeleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling.
Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling. 1. Sociaal beleid in breder verband Ontwikkelen beleid: een complex proces Het ontwikkelen en implementeren van beleid voor preventie en aanpak van grensoverschrijdend
Nadere informatieEnergiemanagement Actieplan
1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieVMS veiligheidseisen voor het ZKN-Keurmerk Een vertaling van de NTA8009:2011 naar de situatie van de zelfstandige klinieken
VMS veiligheidseisen voor het ZKN-Keurmerk Een vertaling van de NTA8009:2011 naar de situatie van de zelfstandige klinieken Leiderschap 1. De directie heeft vastgelegd en is eindverantwoordelijk voor het
Nadere informatieEmployabilityDriver. Waarom een strategische discussie over employability beleid?
EmployabilityDriver Waarom een strategische discussie over employability beleid? We weten al een tijd dat door vergrijzing en ontgroening de druk op de arbeidsmarkt toeneemt. Het wordt steeds belangrijker
Nadere informatieIN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM
IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder
Nadere informatieWat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?
Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe
Nadere informatieGenerieke systeemeisen
Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene
Nadere informatieDocumentenanalyse Veiligheidsvisitatiebezoek
Ingevuld door: Naam Instelling: Documentenanalyse Veiligheidsvisitatiebezoek In de documentenanalyse wordt gevraagd om verplichte documentatie en registraties vanuit de NTA 8009:2007 en HKZ certificatieschema
Nadere informatieInformatiemanager. Doel. Context
Informatiemanager Doel Ontwikkelen, in stand houden, evalueren, aanpassen en regisseren van het informatiemanagement, de digitale informatievoorziening en de ICT-facilitering van de instelling en/of de
Nadere informatieTowers Watson. Integraal risicomanagement
Towers Watson Integraal risicomanagement Een helder perspectief op uw risicobeheersing 2 towerswatson.nl Als pensioenfondsbestuurder wordt er van u verwacht dat u volledig op de hoogte bent van alle risico
Nadere informatieModule Assetmanagement. Module XX / verkorte versie & ref. ISO 55002
Module Assetmanagement Module XX / verkorte versie & ref. ISO 55002 Ton Beckers, 21/10/2014 Structuur ISO 9001 5. Directieverantwoordelijkheid 8. meting, analyse en verbetering 4. Kwaliteitsmanagementsysteem
Nadere informatieCorporaties In Control
Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid
Nadere informatieRisicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 42
INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op veiligheidsmanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing... 16 1.1.1.2. Het uitgangspunt
Nadere informatieNota Risicomanagement en Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...
Nadere informatieAssetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015
Assetmanagement Resultaten maturityscan 14 januari 2015 De 7 bouwstenen van Assetmanagement 2 22.Afwijkingen en herstelacties 23. Preventieve acties 24. Verbetermanagement 5.Leiderschap en betrokkenheid
Nadere informatieHR Performance Management
HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van
Nadere informatiePraktijklessen Risicomanagement 18 januari 2011
Praktijklessen Risicomanagement 18 januari 2011 Robert t Hart Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement Rene Bosman Provincie Limburg Patrick Schouten Deloitte r.hart@risicomanagement.nl Agenda Inleiding
Nadere informatieDe Veranderplanner. Vilans 2011 Michiel Rutjes, Carolien Gooiker, Marjolein van Vliet. Veranderplanner (Versie )
De Veranderplanner Wanneer een zorgorganisatie een verandering invoert zijn er veel factoren die het succes van deze verandering bepalen. Dit instrument, de veranderplanner, is gemaakt om voorafgaand aan
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding... 9
Inhoudsopgave Inleiding... 9 Hoofdstuk 1: Wat is geïntegreerd management?... 13 1.1. Wat is het doel van geïntegreerd management?... 13 1.2. Kwaliteit: wat betekent ISO 9001?... 14 1.3. Andere normen:
Nadere informatieImplementatie: stappen, tips en trucs
Implementatie: stappen, tips en trucs - DR. CLAUDIA LOBO (HUISARTS, DOCENT HUISARTSOPLEIDING NIJMEGEN UMC ST RADBOUD) - MARJOLEIN TEN WOLDE (MSC, HEALTHCARE POLICY, INNOVATION AND MANAGEMENT, UNIV. MAASTRICHT).
Nadere informatieEEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN
VOORBEELD VEILIGHEIDSPLAN EEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN Hieronder ziet u de hoofdstukken en paragrafen van het veiligheidsplan. Per paragraaf ziet u welke informatie u moet geven.
Nadere informatieDE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM
DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten
Nadere informatieIn 10 stappen naar een managementsysteem
In 10 stappen naar een managementsysteem Luc Bortels Publisher HSE 9/2/2017 Luc Bortels Publisher Health, Safety & Environment bij Wolters Kluwer meer dan 25 jaar ervaring in het opzetten van systemen
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieVan Nederlands Technische Afspraak naar handzame VMS - checklist. Vormgeven aan het VMS op basis van de NTA in Atrium MC Parkstad
Van Nederlands Technische Afspraak naar handzame VMS - checklist Vormgeven aan het VMS op basis van de NTA in Atrium MC Parkstad Inhoud Nederlands Technische Afspraak 8009 NTA: basiseisen gesteld aan VMS
Nadere informatieCommitment without understanding is a liability
Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance
Nadere informatieNota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018
Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij
Nadere informatieNEN-ISO (nl) Risico management. Productinformatie. Bedrijfsleven Onderwijs Overheden Zorg
Productinformatie NEN-ISO 31000 (nl) Risico management SECTOR Bedrijfsleven Onderwijs Overheden Zorg TYPE Riskmanagement, Compliance management, Kwaliteitsmanagement & systemen BRON PRODUCTINFORMATIE NEN-ISO
Nadere informatie1. FORMAT PLAN VAN AANPAK
INHOUDSOPGAVE 1. FORMAT PLAN VAN AANPAK 1.1. Op weg naar een kwaliteitsmanagementsysteem 1.2. Besluit tot realisatie van een kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) 1.3. Vaststellen van meerjarenbeleid en SMART
Nadere informatie3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES
3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES 1 Onvermoede tegen- (of mee)vallers In de dagelijkse bouwpraktijk komt het voor
Nadere informatieElke gemeente moet invulling
Implementatie hoeft geen belemmering te zijn Risicomanagement in de praktijk bij kleine gemeenten Sinds de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording 2004 (BBV 2004) is risicomanagement bij
Nadere informatieMeer waarde creëren. Assetmanagement op maat
Meer waarde creëren Assetmanagement op maat Zo maken wij assetmanagement toepasbaar Met de toolbox Zeven bouwstenen van professioneel assetmanagement maken we de ISO55000 toepasbaar voor u. Belanghebbenden
Nadere informatieInformele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein. Heerenveen, 17 oktober 2013
Informele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein Heerenveen, 17 oktober 2013 Programma over risico s 3D s - Welkom. Door Frederike Gossink. - Wat zijn risico
Nadere informatieEnergie management Actieplan
Energie management Actieplan Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Auteur: Mariëlle de Gans - Hekman Datum: 30 september 2015 Versie: 1.0 Status: Concept Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Doelstellingen...
Nadere informatiehttp://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099.
STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID Het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 wordt stilzwijgend verlengd voor een periode van 12 maanden
Nadere informatieISO 14001:2015 Readiness Review
ISO 14001:2015 Readiness Review Organisatie Adres Certificaat Nr. Contactpersoon Functie Telefoon Email BSI is vastbesloten ervoor te zorgen dat klanten die willen certificeren op ISO 14001:2015 een soepele
Nadere informatiePresentatie Sturing en Monitoring 1Gezin1Plan
Presentatie Sturing en Monitoring 1Gezin1Plan Bijeenkomst managers en beleidsmedewerkers gemeenten en aanbieders Hollands Midden oktober 2017 Annelies Kooiman, adviseur Leren Professionaliseren Movisie
Nadere informatieAdvies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie
DIENST Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie Advies over en ondersteuning bij het initieel inrichten/optimaliseren
Nadere informatieLeeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak
Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5
Nadere informatieISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...
Nadere informatieCommunicatieplan Valmont Nederland B.V.
VEMS 1-03 Communicatieplan 31-10-13 Vervangt 13-09-13 Communicatieplan Valmont Nederland B.V. CO 2 Prestatieladder 2.1 Valmont Nederland B.V. Den Engelsman 3 6026 RB Maarheeze Postbus 2632 6026 ZG Maarheeze
Nadere informatieFunctieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00
1 Functieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid en adviseren op één of meerdere aandachtsgebieden/beleidsterreinen ten behoeve
Nadere informatieVergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015
ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International
Nadere informatieWie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING
NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel
Nadere informatieAsset Management gemeente SWF in het kort. Aanleiding Risico Gestuurd Asset Management. Aanpak Risico Gestuurd Asset Management
1 2 3 4 Asset Management gemeente SWF in het kort Aanleiding Risico Gestuurd Asset Management Aanpak Risico Gestuurd Asset Management Risico-gebaseerde lange termijn planning 15 tips (Do s) Asset Management
Nadere informatieHet belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?
Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:
Nadere informatieEen werkdrukplan opzetten. Keuze voor een grote of kleine aanpak: een werkdrukplan opzetten. Aftrap
Keuze voor een grote of kleine aanpak: een werkdrukplan opzetten Afhankelijk van uw keuzes voor de aanpak van werkdruk kunt u één of meer stappen van het stappenplan doorlopen. Het werkdrukplan is gebaseerd
Nadere informatieCO 2 managementplan. Jan Knijnenburg B.V. Auteur: Adviseur MVO Consultants. Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager
CO 2 managementplan Jan Knijnenburg B.V. Auteur: Adviseur MVO Consultants Versie: 1.0 Datum: xx-xx-2015 Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager Authorisatiedatum: Naam:.. Inhoud 1 Inleiding...
Nadere informatieOnderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438. Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering
COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 9A Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438 In D&H: 22-01-2013 Steller: Drs. J.L.P.A. Dankaart
Nadere informatieIntroductie OHSAS 18001
Introductie OHSAS 18001 OHSAS 18001 -in het kort OHSAS 18001 is een norm voor een managementsysteem die de veiligheid en gezondheid in en rondom de organisatie waarborgt. OHSAS staat voor Occupational
Nadere informatieDe essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij
De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er
Nadere informatieWWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN.
WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. COMPLIANCE RADAR De Compliance Radar helpt gemeenten een brug te slaan tussen beleidsdoelstellingen en uitvoering. Door
Nadere informatieTerug naar de bedoeling met ISO 9001:2015
Walvis ConsultingGroep Brengt kwaliteit tot leven Voor kwaliteit van mens en organisatie Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Ronald Zwart Vennoot, senior consultant en auditor ronald.zwart@walviscg.nl
Nadere informatieBrug tussen strategie en realisatie. Herfst 2014
Herfst 2014 Waarom is het realiseren van de strategie vaak zo lastig? Het ontwikkelen van een goede strategie is al niet eenvoudig, laat staan de realisatie ervan Het blijkt in de praktijk dat veel organisaties
Nadere informatieBeschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016
Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 INLEIDING... 4 1. ONDERWERP EN
Nadere informatieResultaten Onderzoek September 2014
Resultaten Onderzoek Initiatiefnemer: Kennispartners: September 2014 Resultaten van onderzoek naar veranderkunde in de logistiek Samenvatting Logistiek.nl heeft samen met BLMC en VAViA onderzoek gedaan
Nadere informatieTRAININGEN INTERNE AUDITS
Tekst: Luluk van de Water Astro, Alice Mulder Colofon De Q-Academy van Q-Consult verzorgt trainingen en opleidingen specifiek voor de Gezondheidszorg, Industrie en Letselschadebranche. Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid in de HR praktijk Onderzoeksrapport 2012
Duurzame inzetbaarheid in de HR praktijk Onderzoeksrapport 2012 Zicht krijgen op duurzame inzetbaarheid en direct aan de slag met handvatten voor HR-professionals INHOUDSOPGAVE 1. Duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieCommunicatie bij implementatie
Communicatie bij implementatie Hoe je met een duidelijk communicatieplan software-implementaties positief beïnvloedt Een software systeem implementeren heeft, naast de nodige technische uitdagingen, ook
Nadere informatieDe volgende stap naar certificering!
ISO 14001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! Laat u ondersteunen en vergroot het draagvlak binnen uw organisatie. Draag zorg voor een continue verbetering van processen, producten en diensten.
Nadere informatieLumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie
Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie Lumina Life is een uniek instrument dat medewerkers in de zakelijke markt helpt om duurzaam gezond en vitaal te kunnen blijven
Nadere informatieDe volgende stap naar certificering!
ISO 50001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! 2 - Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Inleiding Hartelijk dank voor uw interesse in de begeleiding naar ISO 50001 certificering. Met ISO
Nadere informatieGrip op uw bedrijfscontinuïteit
Grip op uw bedrijfscontinuïteit Hoe omgaan met risico s 1 Grip op uw bedrijfsdoelstellingen: risicomanagement Ondernemen is risico s nemen. Maar bedrijfsrisico s mogen ondernemen niet in de weg staan.
Nadere informatieEnergie Management Actieplan
Energie Management Actieplan Rijssen, Juli 2013 Auteur: L.J. Hoff Geaccodeerd door: M. Nijkamp Directeur Inhoudsopgave 1. Inleiding Pagina 3 2. Beleid CO₂ reductie Pagina 4 3. Borging CO₂ prestatieladder
Nadere informatieActieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012
Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13
Nadere informatieLogitech B.V. Auteur: Merel van de Geer Autorisatiedatum: 08-02-2016 Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:
CO 2 management plan Logitech B.V. Auteur: Merel van de Geer Autorisatiedatum: 08-02-2016 Versie: 1.0 Handtekening autoriserend manager: CO 2 management plan 2.C.2 & 3.B.2 & 4.A.2 1 Inhoud 1 Inleiding...3
Nadere informatieDatum 16 september 2013 Onderwerp V62008 Verslag inspectiebezoek Convenant Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis
> Retouradres Postbus 90700 2509 LS Den Haag Ziekenhuis St. Jansdal xxxx, Raad van Bestuur Postbus 138 3840 AC HARDERWIJK Werkgebied Zuidwest Wilh. van Pruisenweg 52 Den Haag Postbus 90700 2509 LS Den
Nadere informatieDashboard module Klachtenmanagement 2012
Dashboard module Klachtenmanagement 0 Onderstaande beschrijving omvat een toelichting en de kenmerken die tot een hoge score leiden in de module Klachtenmanagement van het Klantbelang Dashboard. Dit is
Nadere informatieKWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI
KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI Auteur René Speelman Versie V1.0 Plaats Vianen Kenmerk Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur V 1.0 09-03-2015 Aangepast
Nadere informatieHet stappenplan. Inleiding
Het stappenplan Inleiding Op de pagina instrumenten op Overstag.nu vind je instrumenten, informatie en inspiratie om binnen je eigen organisatie met het thema duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan.
Nadere informatieDe controller met ICT competenties
De controller met ICT competenties Whitepaper door Rob Berkhof Aangeboden door NIVE Opleidingen De controller met ICT competenties De huidige samenleving is nauwelijks meer voor te stellen zonder informatisering.
Nadere informatiedoel bereikt zelfsturing inrichten veiligheid fundament Behoeftepiramide van een "Social Business"
Behoeftepiramide van een "" (Naar analogie piramide van Maslow) Maslow rangschikte de volgens hem universele behoeften van de mens in een hiërarchie. Volgens zijn theorie zou de mens pas streven naar bevrediging
Nadere informatieVijf cultuurniveaus kunnen worden gerelateerd aan het veiligheidsmanagementsysteem volgens ISO (Jan Dillen)
Vijf cultuurniveaus kunnen worden gerelateerd aan het veiligheidsmanagementsysteem volgens ISO 45001 (Jan Dillen) ISO 45001:2018 Veiligheidscultuur volgens Hearts & Minds 4. Context In de contextanalyse
Nadere informatieStudiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.
Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Een kwaliteitsmanagementsysteem helpt bij de beheersing van risico s Want
Nadere informatieKortom, van visie naar werkelijkheid!
Wie zijn wij Scopeworks is een internationaal bureau wat zich richt op executive search, interim management en consulting. Ons kantoor is gevestigd in Nederland en vanuit hier worden onze diensten wereldwijd
Nadere informatieCO2 managementplan VAN DER GRIFT EN VALKENBURG ONDERHOUD BV. Auteur: Margriet de Jong. Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager
CO2 managementplan VAN DER GRIFT EN VALKENBURG ONDERHOUD BV Auteur: Margriet de Jong Versie: 1.0 Datum: 14-04-2015 Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager Authorisatiedatum: Naam:.. Inhoud 1
Nadere informatieStrong Controllership
Strong Controllership Als ik gemekker wil, koop ik wel een geit Hoe verandert onze functie? Welke competenties zijn er nodig op ons vakgebied gezien de veranderende context? Wat betekent dit voor de inrichting
Nadere informatieFunctieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303
Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter
Nadere informatieSamenwerking OR met de preventiemedewerker is meer dan een wettelijk voorschrift.
Samenwerking OR met de preventiemedewerker is meer dan een wettelijk voorschrift. Vrijwel alle organisaties hebben een preventiemedewerker, ook wel arbo-coordinator, manager Kwaliteit, Arbo en Milieu (KAM),
Nadere informatieRISICOGERICHT- EN STRATEGISCH STUREN
RISICOGERICHT- EN STRATEGISCH STUREN Twee zijdes van dezelfde medaille ~ Door: mr. Frédérique Bakker & Jan Gerben Verzijl RC De functie van bestuurder of toezichthouder is in deze tijden niet eenvoudig.
Nadere informatieDE CAPABILITEIT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM
Kwaliteit in Bedrijf oktober 0 Tweede deel van tweeluik over de toenemende rol van kwaliteit DE CAPABILITEIT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM Om de gewenste kwaliteit te kunnen realiseren investeren organisaties
Nadere informatieHierbij informeren wij u graag over de introductie van de onlangs uitgebrachte 2015 versies van de NEN-EN-ISO 9001 en NEN-EN-ISO normen.
Postbus 159 6700 AD Wageningen Nieuwe Kanaal 9C 6709 PA Wageningen Telefoon: (0317) 45 34 25 Fax: (0317) 41 26 10 E-mail: mail@skh.org Website: http:/www.skh.org K.v.K. Arnhem 09190347 Rabobank rek. nr.
Nadere informatieEen positieve blik op modellen voor risicomanagement
TPC Een positieve blik op modellen voor risicomanagement 26 Er zijn de afgelopen jaren nieuwe normen op het gebied van risicomanagement ontstaan. Welke handvatten geven deze normen COSO, ISO 31000 en M_o_R
Nadere informatieSTUDIEDAG De wereld verandert bent u er klaar voor? Bereid u voor op Continu Verbeteren
STUDIEDAG De wereld verandert bent u er klaar voor? Bereid u voor op Continu Verbeteren Bereid u voor op Continu Verbeteren VERANDERING effect op PROCESSEN Verandering...steeds sneller en dat geldt ook
Nadere informatieISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014
ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014 Robert van Grunsven, Adviseur CMS Asset Management Inhoud assetmanagement Assetmanagement ISO55000 assetmanagementsysteem
Nadere informatieEnergiemanagementprogramma HEVO B.V.
Energiemanagementprogramma HEVO B.V. Opdrachtgever HEVO B.V. Project CO2 prestatieladder Datum 7 december 2010 Referentie 1000110-0154.3.0 Auteur mevrouw ir. C.D. Koolen Niets uit deze uitgave mag zonder
Nadere informatieFunctieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203
Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203 Doel Plannen en organiseren van de werkzaamheden en aansturen van de medewerkers binnen een team, binnen het vastgestelde beleid van een overkoepelende eenheid
Nadere informatie