LANDELIKE VEILIGHEID SENTRUM VIR UITNEMENDHEID AGRI SA SE ROL IN LANDELIKE BEVEILIGING.

Transcriptie

1 LANDELIKE VEILIGHEID SENTRUM VIR UITNEMENDHEID AGRI SA SE ROL IN LANDELIKE BEVEILIGING.

2 AGRI SA SE ROL IN LANDELIKE BEVEILIGING 2

3 Indeks 1. Inleiding 4 2. Strategiese Ontwikkelings 5 3. Uitdagings 5 4. Omvattende Strategie 7 5. Nasionale Ontwikkelingsplan 8 6. Strategiese benadering 8 7. n Paar kapstokke 9 3

4 LANDELIKE VEILIGHEID AGRI SA SE ROL IN LANDELIKE BEVEILIGING INLEIDING Die Landelike Veiligheidsentrum vir Uitnemendheid fasiliteer Agri SA se betrokkenheid by die beïnvloeding van beleid, wetgewing en programme wat betrekking het op die veiligheid en sekuriteit van boerderygemeenskappe en landelikeomgewing. Die werksaamhede van die Sentrum word ondersteun deur die polisie, weermag, korrektiewe dienste, die Nasionale Vervolgingsgesag en die Instituut vir Sekerheidstudies. In n persepsieopname onder die boerderygemeenskap, het respondent vyf knelpunte geïdentifiseer naamlik; grondhervorming; hoë insetkoste; misdaad/landelike veiligheid; gebrek aan regerings ondersteuning; en ekonomiese onsekerheid; as die belangrikste uitdagings waarmee die landbou te make het. Die uitslag wys op die noodsaak van volgehoue aandag aan die misdaad uitdagings vir die landbou op alle vlakke van die organisasie. 4

5 STRATEGIESE ONTWIKKELINGS Die ontwikkeling van Landelike Beveiligingstrategieë is deur die volgende verwikkelinge beïnvloed: 1997 Agri SA versoek regering vir strategieë om boerderygemeenskappe te beskerm Strategiese plan vir SA Landbou behoud en uitbreiding van kommandostelsel gevestig Februarie 2003 President Mbeki uitfassering van kommandostelsel - landelike veiligheid word polisie verantwoordelikheid en benodig nuwe strategie 1997 Landelike Beveiligingsplan geïmplementeer met fokus op plaas- en kleinhoewebeskerming en huis en haard bevordering April 2001 Ondersoek komitee deur Minister Tshwete aangestel na motiewe vir plaasaanvalle - bevind dat roof hoofmotief is Julie 2011 Implementeer omvattende Landelike Beveiligingstrategie met fokus op landelike gebied en implementering van Gemeenskapspolisiëring Oktober 1998 Na gesprekke met president Mandela word Landelike Spitsberaad gehou, plaasaanvalle deur regering gepriorititseer 1999/2000 Prioriteitskomitee oor Landelike Veiligheid word gevestig deur Jointsstruktuur 2014 Menseregtekommissie ondersoek, bevind roof hoof motief, wys op goeie samewerking tussen grondeienaar en werknemers en strategie is omvattend en inklusief Die waarde van Agri SA se tydige ingryping en volgehoue betrokkenheid by landelike veiligheid in Suid-Afrika sedert 1997 kan moeilik oorskat word. Genoodsaak deur 1997 se skokkend hoë voorkoms van plaasmisdaad insluitend die hoogste moordsyfer op Suid-Afrikaanse plase tot nog toe het Agri SA destyds die inisiatief geneem om die erns van die situasie onder die regering se aandag te bring. Die regering is onder meer versoek om dringend gepaste strategieë te ontwikkel om die boerderygemeenskap te beskerm. Agri SA en ander belanghebbendes is gestruktureerd en gekoördineerd betrek by die ontwikkeling van dié plan. Die beveiligingsproses het stukrag gekry ná Agri SA gesprekke oor die aangeleentheid met pres. Nelson Mandela gevoer het en n landelike spitsberaad daaruit gevloei het. Die beraadkonsensus was dat n proses gevestig moes word om doeltreffend teen plattelandse misdaad op te tree en terselfdertyd bestaande strategieë te verstewig. Een van die belangrike besluite tydens die beraad was dat georganiseerde landbou n aktiewe rol moes speel om landelike veiligheid te verbeter. Dit het onder meer daartoe gelei dat Agri SA die Agri Securitas Trustfonds in 1999 gevestig het. Dié fonds was die afgelope 17 jaar betrokke by die finansiering van n magdom projekte wat plattelandse veiligheid bevorder het. UITDAGINGS Agri SA en sy affiliasies moes deurgaans op die voorvoet bly om die momentum van die beveiligingsproses deur gepaste beleid en prosedures te behou. So was die onverwagse uitfasering van Suid-Afrika se ondersteunende 5

6 kommandostelsel vroeg in 2003 n terugslag vir die doeltreffendheid van die landelike beveiligingsplan. Agri SA het kort ná dié aankondiging met die ministers van Veiligheid en Sekuriteit en ook Verdediging vergader om sy besorgdheid oor dié verwikkelinge uit te spreek en die belangrikheid daarvan oor te dra dat hy n aktiewe rol in die ontwikkeling en inhoud van n werkbare nuwe plan behoort te speel. Dit het daartoe gelei dat Agri SA nie alleen oor die inhoud van die nuwe veiligheidsplan gerig op alle persone woonagtig in landelike gebiede en nie net boere nie geraadpleeg is nie, maar aktief betrek is in die ontwikkeling daarvan. Wat die nuwe bedeling betref, waar die SA Polisiediens (SAPD) die beproefde kommandostelsel moes vervang, sal dit volgens vier meganismes gevestig word; Die toepassing van sektorpolisiëring; Die gebruik van misdaadbestrydingseenhede om landelike veiligheid te verseker; Die gebruikmaking van reserviste; Die toewysing van meer personeel aan die verskillende polisiestasies. Die feit dat die polisie voortaan in geheel vir die veiligheid van die plattelandse gemeenskappe verantwoordelik sou wees, het uiteraard veranderinge aan die landelike beveiligingsplan genoodsaak en die ontwikkeling en toepassing van n proses wat die voortgesette veiligheid van die plattelandse gemeenskappe sou verseker. Wat Agri SA gepla het, is dat daar verskeie obstruksies geïdentifiseer is wat die praktiese toepassing van die nuwe bedeling kon belemmer. Dit sluit onder meer in; n Verouderde veiligheidsplan vir landelike gebiede, onvoldoende riglyne, leiding en ondersteuning deur die nasionale en provinsiale polisievlakke om die toepassing van veiligheid by plaaslike polisiestasies doeltreffend te laat geskied. Die hulpbronne (logistiek én personeel) was ontoereikend by landelike polisiestasies en die tegnologiese bystand en ontwikkeling was ook gebrekkig. Infrastruktuur en onderhoud was nie op standaard nie, vaardighede is aan stedelike gebiede afgestaan en die ondersteuning en bystand aan beginnerboere was gebrekkig. Samewerking en koördinasie tussen departemente was nie goed nie en personeel het nie presies geweet wat hul rol en verantwoordelikhede is nie. Kommunikasienetwerke en -meganismes was ondoeltreffend en kommunikasie met die gemeenskap ook nie na wense nie. Dienslewering is ook deur stadige reaksietyd weens groot gebiede belemmer, terwyl die vlak van arrestasies en skuldigbevindings ook kommer gewek het. 6

7 OMVATTENDE STRATEGIE In ooreenstemming met Agri SA se beleid om nie net te kritiseer nie maar n positiewe bydrae tot die verbetering van landelike veiligheid te maak, het dié organisasie hom deurlopend beywer vir die verbetering van dienslewering op alle vlakke. Dit het uiteindelik daartoe gelei dat sy voorstelle met min uitsonderings in n nasionale landelike beveiligingstrategie (RSS) opgeneem is. Die nuwe, omvattende strategie het in Julie 2011 die lig gesien en, hoewel daar in die praktyk knelpunte kan voorkom, was Agri SA tevrede dat dit n werkbare strategie vir plattelandse veiligheid is. Die Landelike Beveiligingstrategie staan op 4 pilare naamlik; Bevorder dienslewering, ondersteun deur sektorpolisiering en polisie reserviste; Ontwikkeling van n geïntegreerde benadering; Gemeenskapsbeveiliging insluitende huis- en haard beskerming; Landelike ontwikkeling. Dié strategie maak dit vir die polisie moontlik om; Dienslewering aan almal in die landelike gebiede te verbeter; Sigbaarheid in landelike gebiede te verhoog; Reaksietyd te verbeter; Doeltreffend in landelike gebiede op te tree; Die toepassing van sektorpolisiëring in die landelike omgewing te ondersteun; Bewusmaking van veiligheid te verhoog en die plattelandse gemeenskap se kennis van veiligheid en sekuriteit te verbeter; Kommunikasie en verhoudings tussen die polisie, boerderygemeenskappe, ander belanghebbendes en uitgebreide plattelandse gebiede te verbeter; Ondersoeke en skuldigbevindings uiteindelik veel beter te laat geskied. Die beleid oor reserviste bepaal dat n reservis in die sektor waarin hy woon aangewend sal word en kan met die goedkeuring van die Nasionale Kommissaris elders aangewend kan word, indien die situasie dit vereis. Reserviste word geag as die ruggraat vir die uitvoering van die Landelike Beveiligingstrategie. Die vestiging van sektorpolisiëring op n gedesentraliseerde en geografiese basis, is n polisiëring benadering tot polisiëring deur die verdeling van n polisie area in bestuurbare sektore om polisiëring, dienslewering en gemeenskapsbetrokkenheid te bevorder. Die reserviste bedeling en sektorpolisiëring behoort deur die landbougemeenskap ondersteun te word in n poging om polisiëring op plaaslike vlak verder uit te brei. Verdere ondersteuning kan geskied deur die vestiging van plaaswagte in n observasie en inligting insamelings rol. Hierdie benaderings kan gesamentlik n groot rol 7

8 speel as n mag vermenigvuldiger ter ondersteuning van meer effektiewe polisiëring. NASIONALE ONTWIKKELINGSPLAN Die Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP) spreek in hoofstuk 12 die skep van veiliger gemeenskappe aan. As deel van die plan word die volgende aanbevelings gemaak om n meer professionele mag daar te stel; naamlik; Die vestiging van n nasionale polisiëringsraad met multi-sektorale en multi-dissiplinêre kundiges. Dié raad moet onder meer standaarde stel vir die werwing, keuring, aanstelling en bevordering van polisielede; n Bevoegdheidsopname by alle offisiere en klassifikasie daarvolgens; Die samestelling van n gedragskode vir SAPD-lede wat daarna deel moet wees van dissiplinêre prosedure; Die ontwikkeling van n tweestroomstelsel aan die hand van objektiewe evaluering, sodat hoogstaande rekrute en polisielede daardeur verseker kan word; Die demilitarisering van die polisiemag. Dit sluit n hersiening in van die organisatoriese kultuur en sub-kulture binne die polisie. In sy kommentaar op die Witskrif oor die Polisie en Veiligheid en Sekuriteit, het Agri SA hierdie beginsels in ag geneem. Die Witskrif oor die Polsie as struktuur, sal gevolg gee aan n nuwe polisiewet. Die breë beginsels oor polisiëringsaspekste en die veiligheid- en sekuriteitsaspekte van die gemeenskap is in die Witskrif oor Veiligheid en Sekuriteit aangeraak. Die polisie het hom tydens n werkswinkel oor plattelandse veiligheid op 7 Julie vanjaar opnuut aan doeltreffende landelike beveiliging verbind en n beplanning gedoen oor die operasionalisering van die landelike beveiligingstrategie. Die polisie se Back to Basics-program het ook heelwat aandag geniet. Die Back to Basics-program het ten doel dat die polisie die basiese aspekte van polisiëring deurlopend goed doen. Die verbetering van dissipline en verhoogde polisiesigbaarheid is belangrike doelwitte, terwyl onderprestasie en stelselgebreke by polisie-eenhede en -stasies ook hoë prioriteit geniet. Omvattende aandag is ook gegee aan die vier strategiepilare vir landelike veiligheid, wat verbeterde dienslewering, bewusmaking by die gemeenskap, plattelandse ontwikkeling en n geïntegreerde benadering insluit. Voorvalle op plase en kleinhoewes maak n spesifieke fokusgebied van die beveiligingstrategie uit. STRATEGIESE BENADERING Agri SA se leiding en aktiewe betrokkenheid by landelike veiligheid vir byna twee dekades het bepaald vrugte afgewerp. Tog besef dié organisasie dat sy rol nooit uitgedien kan raak nie. Gevolglik is n omvattende strategie ontwikkel met verskeie belangrike strategiese doelstellings. Dit sluit ses kerndoelwitte in om landelike veiligheid te verseker; 8

9 Kommunikasie moet bevorder word. Dit behels deurlopende gesprekvoering met die uitvoerende gesag van die regering en polisie om die waarde van landbou en die belang van voedselsekerheid vir die land te beklemtoon; die uitwerking van landelike misdaad op werkskepping en die ontwikkeling van die plattelandse ekonomie te wys; om bevel- en beheerprobleme op stasievlak te herstel; te sorg dat die reservistestelsel goed werk; Die implementering van die landelike beveiligingstrategie moet bevorder word. Dit sluit suksesvolle selfhelp-aksies deur boereverenigings om misdaad te bekamp, die vestiging van plaaswagte ter ondersteuning van reserviste en goeie opleiding in; Die effektiewe bestuur van misdaadtonele deur goeie opleiding en deeglike voorbereiding van saakdossiere vir die hofproses; Doeltreffende navorsing oor toepaslike sake, insluitend aspekte soos die voorkoms en motiewe van plaasaanvalle; Die bespoediging van die implementering van landelike polisieeenhede in prioriteitsklusters, soortgelyk aan die taktiese reaksieeenhede (TRT s); Sosio-ekonomiese doelwitte van Agri SA te bevorder, soos die verbetering van sakevernuf van kommersiële en opkomende boere, die bevordering van geakkrediteerde opleiding en ander sake van belang wat uiteindelik tot landelike stabiliteit bydra. N PAAR KAPSTOKKE Die Landelike Beveiligingstrategie bly die oorhoofse instrument om landelike beveiliging te bevorder en die volgende aspekte kan deur boereverenigings oorweeg word om die veiligheidsituasie plaaslik aan te spreek; Bevorder deurlopende samewerking met die polisie; Raak aktief betrokke by die Plaaslike Prioriteitskomitee oor Landelike Veiligheid, waar plaaslike polisiëring en misdaaduitdagings hanteer moet word; Vestig n Sub-gemeenskapspolisiëringsforum om sektor gebonde kwessies te hanteer en affilieer by die plaaslike Gemeenskapspolisiëringsforum (GPF); Raak betrokke as reservis by die reservistestelsel; Vestig plaaswagstelsel in samewerking met polisie en ontwikkel n gedragskode; Ontwikkel toepaslike beveiligingsplanne in samewerking met die polisie; Bevorder eie en plaaswerkers se paraatheid; Pas die protokol vir plaastoegang effektief toe; Meld swak dienslewering deur die polisie onmiddellik aan by die stasiebevelvoerder; Rapporteer alle misdade by die polisie en as klaer bly deel van die strafproses tot die saak afgehandel is. 9

10 Agri SA vertrou dat sy positiewe betrokkenheid by landelike veiligheid ook in die toekoms n verskil kan maak. Kobus Visser Direkteur: Korporatiewe Skakeling 10