KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing

Transcriptie

1 KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing PUNTE: 50 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik word. 3. Alle tekeninge moet in potlood gedoen word en byskrifte moet in blou of swart ink wees. 4. Die diagramme in hierdie vraestel is NIE noodwendig volgens skaal geteken nie.

2 AFDELING A VRAAG Verskillende moontlike antwoorde word op die vrae hieronder verskaf. Kies die korrekte antwoord en skryf slegs die ooreenstemmende letter (A D) langs die vraagnommer neer ( ), byvoorbeeld C Wat is die belangrikste kweekhuisgas? A Koolstofdioksied B Metaan C Osoon D Distikstofmonoksied Een van die faktore wat eutrofikasie veroorsaak, is A termiese besoedeling. B swaar metale wat in die water inspoel. C oormatige sout in die water. D slik in die water Watter van die volgende is die gevolg van aardverwarming? A Aangename weerstoestande B n Styging in seevlakke wat oorstromings in laagliggende gebiede veroorsaak. C n Toename in die voorkoms van velkanker en oogkatarakte D n Verandering in die tipe plantegroei, wat lei tot meer weiding vir vee en wilde diere. (3 2) (6) 1.2 Gee die korrekte biologiese term vir elkeen van die volgende beskrywings. Skryf slegs die term langs die betrokke vraagnommer ( ) neer n Siekte wat veroorsaak word deur n bakterie wat in water voorkom en wat veroorsaak dat n persoon aan ernstige diarree, braking en swakheid ly Die kaktusplant wat deur die San gebruik word om honger te onderdruk Die laag in die atmosfeer wat ons teen skadelike ultravioletstrale beskerm. (3) Bladsy 2 van 6

3 1.3 Afrika het die hoogste tempo van ontbossing ter wêreld. n Wetenskaplike bestudeer ontbossing in Suid-Afrika. Die diagram hieronder toon die steekproefgebied in n inheemse woud in 2000 en dan dieselfde steekproefarea in Bladsy 3 van 6

4 1.3.1 Stel n hipotese vir hierdie ondersoek voor. (2) Beskryf hoe die wetenskaplike te werk sal gaan om data te versamel om die hipotese te toets. (2) Bepaal die gemiddelde aantal bome per 100 m 2 wat in die woud aangetref is in: a) 2000 b) 2010 (2) Bereken die persentasie verandering in die aantal bome oor die 10-jaartydperk. Toon jou berekeninge. (2) Hoe kan die akkuraatheid van hierdie ondersoek verbeter word? (1) Stel EEN rede voor waarom tradisionele gemeenskappe: a) woude afkap (1) b) woude moet beskerm (1) TOTAAL AFDELING A: 20 Bladsy 4 van 6

5 AFDELING B VRAAG 2 Boere in die Karoo gaan al hoe moeiliker tye tegemoet, wat sommige dwing om hul boerdery te staak, of dit te verkoop en elders werk te soek. Die Departement Landbou gee elke jaar ongeveer R40 miljoen se droogtehulp aan boere. Dit is n geweldige las op die Suid-Afrikaanse ekonomie. Kundiges beveel aan dat boere hul boerderymetodes verander omdat droogtes weens klimaatsverandering meer dikwels sal voorkom en groter verwoestyning in die toekoms verwag word. 2.1 Omskryf die term verwoestyning. (2) 2.2 Noem die TWEE hoofoorsake van verwoestyning. (2) Watter swak boerderymetodes word tans in die Karoo gebruik? (3) Watter voordele sal dit inhou indien boere die kundiges se raad volg en hul boerderymetodes verander? (3) TOTAAL AFDELING B: 10 Bladsy 5 van 6

6 AFDELING C VRAAG 3 Dit is noodsaaklik dat die lug wat ons inasem, skoon en onbesoedel moet wees. Ongelukkig is daar in Suid-Afrika talle besoedelstowwe in die lug aanwesig. Hierdie besoedelstowwe lei tot gesondheidsprobleme, veral by jong kinders. Skryf n opstel waarin jy lugbesoedeling onder die volgende opskrifte bespreek: VYF verskillende skadelike lugbesoedelstowwe en hul skadelike gevolge vir mense en. (10) Bronne van lugbesoedelstowwe, natuurlik en as gevolg van menslike aktiwiteit. (6) VIER moontlike maniere om lugbesoedeling te verminder. (4) TOTAAL AFDELING C: 20 GROOTTOTAAL: 50 Bladsy 6 van 6