Zwemwaterprofiel Waterspeelplaats Cronesteijn

Transcriptie

1 Zwemwaterprofiel Waterspeelplaats Cronesteijn Archimedesweg 1 Piet van der Wee postadres: Dianne Slot postbus 156 Afdeling Beleid en Planontwikkeling 2300 AD Leiden Registratienummer telefoon (071) telefax (071) april

2 2 Hoogheemraadschap van Rijnland

3 INHOUDSOPGAVE Samenvatting Inleiding Aanleiding Leeswijzer Uitgevoerde werkzaamheden Methode Locatiebezoeken Beschrijving zwemlocatie Situering en beschrijving Hydrologie en hydromorfologie Kenmerken van de zwemlocatie Begrenzing van de zwemwaterzone Analyse historisch waterkwaliteit Bacteriologische kwaliteit Beoordeling bacteriologische kwaliteit Maatregel ten behoeve van verbetering zwemwaterkwaliteit Analyse actuele data in relatie tot weersomstandigheden Onderzoek herkomst verontreinigingen Blauwalgenprofiel Toxische blauwalgen Toestandsvariabelen Beoordeling blauwalgen Mogelijke risicobronnen Beoordeling van gezondheidsrisico s Analyse Resultaat Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen en aandachtspunten EU-locatie Actualisatie zwemwaterprofiel Literatuurlijst Bijlage 1. Invloedsfactoren Bijlage 2. Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen Bijlage 3. Berekening toetswaarden EU richtlijn 2006/7/EG Bijlage 4. Blauwalgenprotocol Hoogheemraadschap van Rijnland 3

4 Samenvatting Dit zwemwaterprofiel heeft betrekking op de locatie waterspeelplaats Cronesteijn. Dit is een bestaande locatie en is gelegen aan de zuidzijde van Leiden. De beheerder van deze locatie is de gemeente Leiden. De zwemwaterkwaliteit van de locatie waterspeelplaats Cronesteijn, in het vervolg beschreven als Cronesteijn, heeft een slechte waterkwaliteit. In 2015 zijn maatregelen uitgevoerd om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit heeft niet geleid tot een betere waterkwaliteit. Het opstellen van een zwemwaterprofiel voor de zwemwaterlocaties is een verplichting uit de Europese zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC). In een zwemwaterprofiel worden de bronnen, de verontreinigingsroutes en de locatiespecifieke eigenschappen in kaart gebracht en worden de eventueel benodigde maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit geïnventariseerd. De actualisatie van het zwemwaterprofiel is afhankelijk van het oordeel van de bacteriologische zwemwaterkwaliteit. Jaarlijks wordt het oordeel bijgesteld op basis van de gegevens vier aaneengesloten seizoenen. Bacteriologische zwemwaterkwaliteit De bacteriologische kwaliteit van het zwemwater in Cronesteijn is op basis van de richtlijn 2006/7/EG beoordeeld als slecht. Dit oordeel berust op de gegevens van de periode De uitgevoerde maatregelen zijn niet toereikend geweest om de kwaliteit te verbeteren. Nader onderzoek moet uitwijzen of aanvullende maatregelen doeltreffend zijn om de kwaliteit te verbeteren. Bij gelijkblijvende slechte kwaliteit moet het zwemwaterprofiel na 2 jaar worden geactualiseerd. In 2017 is een negatief zwemadvies van toepassing. Mogelijke bronnen die de bacteriologische kwaliteit op de locatie Cronesteijn negatief kunnen beïnvloeden zijn verontreinigd inlaatwater (verontreiniging van humane afkomst), maar ook verontreiniging door honden en van vogels zijn aangetoond (Bronopsporing herkomst fecale verontreiniging op zwemwaterlocaties met behulp van DNA technieken, ). Blauwalgen In Cronesteijn is de kans op bloei van toxische blauwalgen klein. In de periode is de cyanochlorofyl concentratie met behulp van fluoroprobe bepaald. In de gehele periode is eenmalig een waarde boven de waarschuwingsgrens van 12.5 ug/l gemeten. In de periode zijn geen meetwaarden hoger dan 3 ug/l gemeten. Voor de zwemwaternorm wordt nader onderzoek gedaan naar toxische blauwalgen bij een concentratie hoger dan 12.5 ug cyanochlorofyl per liter. Overige verontreinigingen Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn in Cronesteijn niet bekend. Veilige zwemzone In het zwemwaterprofiel is de begrenzing van de zwemwaterzone bepaald. Het resultaat is dat de totale speelvijver als zwemzone is aangewezen. Op de zwemlocatie is geen ballenlijn aangebracht. Het zwemwatermeetpunt ROP06703 ligt in de zwemwaterzone. Waterspeelplaats Cronesteijn heeft een totaal wateroppervlak van ca 5300 m² De speelvijver bij de ligweide heeft een oppervlakte van ongeveer 500 m². De diepte in de speelvijver is maximaal 0.7 meter. 4 Hoogheemraadschap van Rijnland

5 1. Inleiding 1.1 Aanleiding In de zwemwaterrichtlijn 2006/7/EG staat dat alle zwemwateren aan het einde van het badseizoen van 2015 ten minste moeten voldoen aan de kwaliteit aanvaardbaar. Tevens moeten dan realistische en evenredige maatregelen zijn genomen om het aantal zwemwateren als uitstekend of goed te doen toenemen. In deze EU-zwemwaterrichtlijn worden naast monitoring ook beheersmaatregelen van belang. Dit betekent dat per zwemwaterlocatie naast kwaliteitsgegevens van het oppervlaktewater vooral ook informatie beschikbaar moet zijn over de wijze waarop de zwemwaterkwaliteit wordt beïnvloed. Dit komt erop neer dat de waterkwaliteitsbeheerder van iedere zwemwaterlocatie een inschatting moet maken van de bronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. De risico s en bedreigingen voor het zwemwater worden vastgelegd in een zwemwaterprofiel. Volgens de zwemwaterrichtlijn geeft een zwemwaterprofiel een compleet beeld van alle veiligheid- en gezondheidsrisico s op de zwemlocatie. De waterbeheerder is verantwoordelijk voor de waterkwaliteitsmaatregelen voor veiligheid en hygiëne. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia coli (E. coli) en Intestinale enterococcen (huidige zwemwaterrichtlijn 2006/7/EG). Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën, overige macroalgen en/of fytoplankton. Andere gezondheidsbedreigende risico s zoals ziekte van Weil, botulisme, zwemmersjeuk, et cetera worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. Dit zwemwaterprofiel is opgesteld door het hoogheemraadschap van Rijnland om advies aan de provincie Zuid-Holland te geven over het effect van de maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit van de locatie speelvijver. De speelvijver heeft in de periode van 2010 tot 2015 een slechte beoordeling voor de zwemwaterkwaliteit. In 2015 zijn voorafgaand aan het badseizoen maatregelen uitgevoerd om de zwemwaterkwaliteit te verbeteren. 1.2 Leeswijzer Na deze inleiding worden in hoofdstuk 2 de uitgevoerde werkzaamheden beschreven. In hoofdstuk 3 volgt een beschrijving van de zwemlocatie en hoofdstuk 4 bevat een analyse van de waterkwaliteit en het blauwalgenprofiel. Vervolgens komen de potentiële risicobronnen in hoofdstuk 5 aan bod. Een beschrijving van de gezondheidsrisico s en bronnenanalyse is uitgewerkt in hoofdstuk 6.Tot slot staan in hoofdstuk 7 de conclusies en aanbevelingen. Hoogheemraadschap van Rijnland 5

6 2. Uitgevoerde werkzaamheden 2.1 Methode Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen/rapporten opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA/Grontmij, 2005): bacteriologische verontreinigingsbronnen KRW en oppervlaktewater (RIZA/DHV, 2005): afbakening van de zwemlocatie Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen (RIZA/DHV, 2007): blauwalgen Voor zover mogelijk, is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten. Figuur 2.1 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: Handreiking) Een zwemwaterprofiel omvat de volgende aspecten (zie ook figuur 2.1): Algemene beschrijving van de zwemwaterlocatie Er wordt een algemene beschrijving van de locatie gegeven waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: algemene gebiedsbeschrijving, hydromorfologie en hydrologie, de begrenzing van de zwemwaterzone, gegevens ten aanzien van problemen en zwemverboden zoals meldingen van gezondheidsklachten (zwemmersjeuk, botulisme) en bloei van blauwalgen Analyse data historische waterkwaliteit De microbiologische data van de laatste drie à vijf jaar vormen de basis voor de historische waterkwaliteit. In geval van hoge concentraties wordt gekeken of er een trend zichtbaar is die wijst op invloed van weersomstandigheden, een relatie met bepaalde bronnen of een relatie met een bepaalde periode in het jaar waarop de verhogingen plaatsvinden Identificatie van potentiële bronnen van bacteriologische verontreiniging Op basis van de hiervoor beschreven gegevens, het locatiebezoek en het gesprek met de locatiebeheerder, wordt een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen opgesteld 6 Hoogheemraadschap van Rijnland

7 Evaluatie en conclusies Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welk van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemlocatie Aanbevelingen Als er geen problemen worden geconstateerd bestaat er weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Als er wel duidelijke verontreinigingsbronnen zijn gevonden of als er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van de resultaten, wordt een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen 2.2 Locatiebezoeken Bij voorkeur wordt een zwemwaterlocatie en de omgeving ervan een keer bezocht op een moment dat de locatie daadwerkelijk door bezoekers gebruikt worden. Immers dan kan een goede indruk van de hygiëne verkregen worden omdat ook zwemmers zelf een bron van bacteriële verontreinigingen kunnen zijn. Voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel is op 26 mei 2015 een veldbezoek gedaan. Hoogheemraadschap van Rijnland 7

8 3. Beschrijving zwemlocatie 3.1 Situering en beschrijving De waterspeelplaats Cronesteijn is gelegen in de gemeente Leiden, provincie Zuid-Holland ( zie figuur 3.1). De speelplaats is gelegen aan de zuidzijde van Leiden ter hoogte van de spoorlijn Leiden-Utrecht bij het Rijn-Schiekanaal. Het gebied wordt omsloten door bos en polderlandschap. De speelplaats ligt op loopafstand van de woonwijken. De noordzijde van de waterspeelplaats is ingericht met een ligweide). Figuur 3.1 zwemlocatie: waterspeelplaats Cronesteijn Functies Behalve zwemwater heeft de waterspeelplaats geen andere functies KRW status geen 8 Hoogheemraadschap van Rijnland

9 Toekomstige plannen Geen 3.2 Hydrologie en hydromorfologie De waterspeelplaats is een onderdeel van de Kleine Cronesteinse of Knotterpolder (peilvak WW- 02.HW07 - hoogwatervoorziening) met een oppervlak van 24 ha Het is een geïsoleerd gebied waarbij een vast waterpeil van NAP -1,3 meter wordt gehandhaafd. Het peil in de rest van de polder is -2,17 m. NAP, waardoor het waterpeil in de waterspeelplaats 77 centimeter hoger is. Het totale wateroppervlak van de waterspeelplaats bedraagt ongeveer m 2. De afmeting van de peuter-speelvijver is ongeveer 10% van het totale wateroppervlak (ca 500 m 2, zie figuur 3.2 speelvijver). Om de waterhuishouding kwantitatief en kwalitatief op orde te houden is er een inlaat vanuit het Rijn- Schiekanaal naar de waterspeelplaats. (zie figuur 3.2): Aan de westzijde van de waterspeelplaats wordt boezemwater ingelaten vanuit het Rijn- Schiekanaal (waterpeil -0,64 m NAP) in een lager gelegen watergang ( waterpeil -0,75 m NAP). Via een cascade stroomt het water bij de waterspeelplaats in de lager gelegen waterspeelplaats ( waterpeil -1.3 m NAP - hoogwatervoorziening). Aan de zuidoostzijde van de waterspeelplaats wordt water afgevoerd naar een lager gelegen gedeelte. (-1,55 m NAP - hoogwatervoorziening). Om de waterkwaliteit op de zwemlocatie in de ondiepe speelvijver te kunnen handhaven wordt er actief doorgespoeld met water uit het Rijn-Schiekanaal. De waterspeelplaats is vanwege de hogere ligging hydrologisch van de rest van de polder afgesloten. Figuur 3.2 Hydrologische situatie waterspeelplaats Cronesteijn. De waterpeilen zijn weergegeven zijn weergegeven in meter NAP. De maximale diepte van de speelvijver is 0,70 meter. Bij de zwemlocatie is een ligweide en zijn waterspeeltoestellen (waterpomp) aanwezig. Hoogheemraadschap van Rijnland 9

10 De waterspeelplaats Cronesteijn is ondiep en heeft een relatief klein watervolume, waardoor snel overschrijdingen op kunnen treden bij een hoog aantal bezoekers. Om de waterspeelplaats voldoende te kunnen doorspoelen en de kwaliteit te waarborgen moet het inlaatwater minstens van goede kwaliteit zijn (beter nog van uitstekende kwaliteit). Daarbij moet het debiet van het inlaatwater voldoende zijn om de ontstane verontreiniging snel te verdunnen of af te voeren. In 2015 zijn maatregelen uitgevoerd om de doorstroming van de speelvijver te verbeteren. Hiervoor is een schot geplaatst in de ringwatergang zodat inlaatwater vanaf de cascade richting speelvijver stroomt. De duikers in de toevoersloot zijn vergroot en de sloot is gebaggerd. In de toevoersloot is veel kroosvorming maar dit wordt afgevangen bij de cascade. Inlaat vanuit Rijn-Schiekanaal in de toevoersloot Cascade Afsluiting watergang voor sturing naar speelvijver Watergang met speelvlot rond de speelvijver 10 Hoogheemraadschap van Rijnland

11 Peuter-speelvijver Peuter-speelvijver met ligweide 3.3 Kenmerken van de zwemlocatie Algemeen Provincie Provincie Zuid-Holland. Beheerder Gemeente Leiden. Waterkwaliteitsbeheerder Hoogheemraadschap van Rijnland. Afmetingen zwemlocaties Ligweide: de afmetingen van de ligweide bij de speelvijver zijn 20 x 10 meter, bij de ingang van de waterspeelplaats is een grasstrook van ca 50 x 6 meter aanwezig. Speelvijver: de diameter van de speelvijver is circa 20 meter. Bezoekersaantallen Bezoekersaantallen zijn onbekend, geschat wordt dat gemiddeld het bezoekersaantal 25 per dag bedraagt en op een mooie zomerdag circa 75 Voorzieningen Kiosk Toiletten Vuilnisbakken / bankjes Drijflijnen Toezicht Speeltoestellen Bodem Onderhoud Geen Bij aanvang van het zwemseizoen worden door de gemeente Dixies geplaatst Ja, capaciteit en frequentie van legen is een aandachtspunt Niet aanwezig Ja, op hygiëne (niet permanent). Ja. vlotten en waterpompen De bodem is van oorsprong klei. Hierop is een zandlaag aangebracht. Het vuil wordt regelmatig opgeruimd en de ligweiden worden regelmatig gemaaid. Hoogheemraadschap van Rijnland 11

12 Bijzonderheden Melding / klachten De zwemwaterlocaties voldoet regelmatig niet aan de bacteriologische normen voor de zwemwaterkwaliteit. De overschrijding is in de meeste gevallen van korte duur. Toch heeft dit een aantal malen geleid tot een zwemverbod. Blauwalgen komen niet voor in de waterspeelplaats. Eind mei en begin juni 2009 is bij Rijnland enkele malen een melding gedaan over vissterfte in en nabij de waterspeelplaats Cronesteijn. De dode vissen waren karpers. Nader onderzoek heeft uitgesloten dat zuurstofloosheid de oorzaak van de vissterfte was. Aanvullende metingen heeft geen duidelijke oorzaak van de vissterfte opgeleverd. Mogelijk dat de vissterfte een gevolg is geweest van een virusinfectie. 12 Hoogheemraadschap van Rijnland

13 3.4 Begrenzing van de zwemwaterzone Voor het begrenzen van de zwemwaterzone is uitgegaan van het protocol zoals dat is beschreven in het rapport KRW en oppervlaktewater DHV juni 2005 (Verkennende studie naar de bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de KRW). Speelvijver (ROP06703) Als zwemzone wordt het gehele wateroppervlak van de waterspeelplaats aangehouden ( zie figuur 3.4). Meetlocatie waterspeelplaats (ROP06703) Figuur 3.4 zwemzone Waterspeelplaats Cronesteijn ( blauw gearceerd) Hoogheemraadschap van Rijnland 13

14 4. Analyse historisch waterkwaliteit De locatie wordt sinds 1987 bemonsterd voor de zwemwaterkwaliteit. De beoordeling voor de zwemwaterkwaliteit is in 2008 gewijzigd van de beoordeling volgens de zwemwaternorm 76/160/EEG ( parameters: thermotolerante coli s en totaal coli) naar de huidige zwemwaternorm 2006/7/EC ( parameters: Escherichia coli en intestinale enterococcen). In deze rapportage worden alleen de parameters van de huidige zwemwaternorm gerapporteerd. Tabel 4.1 Meetpunten waterkwaliteit Speelvijver Omschrijving Code X-coördinaat Y-coördinaat WGS84 Speelvijver ROP N / E Inlaat RO Voor Cascade KL Na Cascade ROP Figuur 4.1 meetlocaties waterkwaliteit. De meetlocaties met gele stippen zijn locaties om de kwaliteit van het inlaatwater vast te stellen. De meetlocatie met de rode stip is de meetlocatie voor de beoordeling van de zwemwaterkwaliteit. 4.1 Bacteriologische kwaliteit In de zwemwaterrichtlijn 2006/7/EG zijn de bacterien Escherichia Coli en Intestinale Enterococcen opgenomen als indicatie voor ziekteverwekkende bacterien. In tabel 4.2 zijn de normen van de richtlijn weergegeven. In deze richtlijn zijn vier categorieën opgenomen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht). De eindbeoordeling berust op een aaneengesloten periode van vier meetseizoenen. Een toelichting op de zwemwaterbeoordeling volgens deze richtlijn is opgenomen in bijlage Hoogheemraadschap van Rijnland

15 Tabel 4.2 Risicowaarden zwemwaterparameters EU- richtlijn 2006/7/EG Parameter Uitstekende kwaliteit Goede kwaliteit Aanvaardbare kwaliteit In MWA/100 ml Escherichia coli 500 (95 percentiel) 1000 (95 percentiel) 900 (90 percentiel) Intestinale enterococcen 200 (95 percentiel) 400 (95 percentiel) 330 (90 percentiel) Beoordeling bacteriologische kwaliteit De beoordeling van de bacteriologische kwaliteit volgens de richtlijn is weergegeven in tabel 4.3. Hierin is een oordeel van de zwemwaterkwaliteit gegeven op basis van de periode (beoordeling voordat maatregelen zijn getroffen en van de periode ( beoordeling nadat de maatregelen zijn uitgevoerd). De zwemwaterkwaliteit de speelvijver wordt ook na het uitvoeren van de verbeteringsmaatregel als slecht beoordeeld. Hoogheemraadschap van Rijnland 15

16 Tabel 4.3 Bacteriologische kwaliteit zwemwater volgens de EU-richtlijn (2006/7/EC) jaar Escherichia coli Int. enterococcen Eindoordeel 2008 slecht slecht slecht (j) 2009 slecht slecht slecht (j) 2010 aanvaardbaar goed aanvaardbaar (j) 2011 slecht slecht slecht (j) 2012 slecht aanvaardbaar slecht (j) 2013 slecht slecht slecht (j) 2014 aanvaardbaar goed aanvaardbaar (j) 2015 (maatregel uitgevoerd) slecht uitstekend slecht (j) 2016 slecht aanvaardbaar slecht (j) Eindoordeel slecht slecht slecht (t) Eindoordeel slecht goed slecht (t) (j) berekend per jaar (t) berekend over een periode van 4 en 2 jaar Maatregel ten behoeve van verbetering zwemwaterkwaliteit In de periode is het eindoordeel van de zwemwaterlocatie Cronesteijn slecht. Om die reden zijn in 2015 maatregelen uitgevoerd om de zwemwaterkwaliteit te verbeteren. Na uitvoeren van maatregelen wordt de meetreeks voor de zwemwaterbeoordeling (EU-richtlijn) opnieuw gestart. In tabel 4.4 zijn de beoordelingsresultaten weergegeven. In 2015 zijn er nog onvoldoende gegevens om een eindoordeel vast te stellen. Tabel 4.4 beoordelingsresultaten speelvijver G = goed, A = aanvaardbaar, S = slecht Voorafgaand van het badseizoen 2015 zijn door Rijnland maatregelen getroffen met als doel de waterkwaliteit in de waterspeelplaats te verbeteren. Hiervoor is de inlaat vanuit het Rijn-Schiekanaal verbeterd waardoor de watertoevoer verbeterd, en is een schot aan de westzijde van de cascade aangebracht om een betere doorstroming naar de speelvijver te bewerkstellingen. Met de watersysteembeheerder zijn in 2016 afspraken gemaakt om het inlaten van water uit het Rijn- Schiekanaal af te stemmen op de neerslagverwachting. Bij een hoge neerslagverwachting wordt de inlaat stopgezet, zodat er geen verontreinigd water vanuit het Rijn-Schiekanaal kan worden ingelaten. Uit het bronnenonderzoek van 2014 blijkt dat verontreiniging van humane afkomst de oorzaak kunnen zijn voor de bacteriële verontreiniging van de vijver. Zowel bij de inlaat als de vijver is dit aangetoond. In 2015 is opnieuw DNA onderzoek gedaan. Bij de inlaat is wederom verontreininging van humane afkomst aangetoond. In de vijver zelf is verontreiniging van humane afkomst, van vogels en van honden aangetoond. Door een optelsom van verontreinigingen kunnen de bacteriële waarden in de vijver hoger zijn dan van het inlaatwater. In figuur 4.2 is de instroming van verversingswater weergegeven. 16 Hoogheemraadschap van Rijnland

17 Figuur 4.2 stromingsprofiel speelvijver Het water wordt vanuit het Rijn-Schiekanaal onder vrij verval in de toevoersloot ingelaten. Via een cascade komt het water in de ringsloten van de waterspeelplaats. Aan de westzijde van de ringsloot is een schot geplaatst waardoor de stroming in oostelijke richting gaat. Effect van de maatregel: Uit de meetresultaten van de bacteriologische waterkwaliteit van 2015 en 2016 blijkt dat er geen verbetering is opgetreden. Hierbij moet worden opgemerkt dat alleen Escherichia coli slecht scoort en de overschrijdingen niet extreem hoog zijn geweest. Een grafische weergave van de gemeten concentraties staat in figuur 4.3 (Escherichia coli) en figuur 4.4 (Intestinale enterococcen). uitstekend goed aanvaardbaar slecht 500 (95 pct) 1000 (95 pct) 900 (90 pct) >900 (90 pct) Figuur 4.3 Escherichia coli Hoogheemraadschap van Rijnland 17

18 De blauwe lijn in figuur 4.3 geeft de grens aan tussen een uitstekende en een goede kwaliteit (95 percentielwaarden). De oranje lijn geeft de grens aan tussen goede kwaliteit en een aanvaardbare kwaliteit (95 percentielwaarden). De rode lijn geeft de grens aan tussen een aanvaardbare en een slechte kwaliteit (90 percentielwaarden). In 2015 is op 25 augustus een zeer hoge verontreiniging gemeten van het inlaatwater. Het aantal E-coli bacteriën per deciliter bedroeg ca kolonievormende eenheden. Het inlaatwater heeft op dat moment de speelvijver nog niet bereikt waardoor de meetwaarde op de zwemlocatie nog een stuk lager was (980 Kve/dl). Twee dagen later is opnieuw een bemonstering uitgevoerd de meetwaarde bleek verhoogd naar 1200 Kve/dl. Deze meetwaarde is in figuur 4.3 rood omcirkeld en telt niet mee voor de beoordeling. Het toets oordeel voor Escherichia coli over de periode is slecht. Het toetsresultaat wordt bepaald op basis van logaritmische waarden, standaarddeviatie en percentielen van de meetwaarden en kan hierdoor afwijken ten opzichte van het beeld in bovenstaand figuur. Een toelichting op de beoordelingsmethode is opgenomen in bijlage 3. uitstekend goed aanvaardbaar slecht 200 (95 pct) 400 (95 pct) 330 (90 pct) > 330 (90 pct) Figuur 4.4 Intestinale enterococcen De blauwe lijn in figuur 4.4 geeft de grens aan tussen een uitstekende en een goede kwaliteit (95 percentielwaarden). De oranje lijn geeft de grens aan tussen goede kwaliteit en een aanvaardbare kwaliteit (95 percentielwaarden). De rode lijn geeft de grens aan tussen een aanvaardbare en een slechte kwaliteit (90 percentielwaarden). In 2015 is op 27 augustus een hoge verontreiniging gemeten. Het aantal intestinale enterococcen per deciliter bedroeg 650 kolonievormende eenheden (deze meting telt niet mee voor de beoordeling, omdat dit een extra bemonstering buiten het monitoringsprogramma betrof). Het toetsoordeel voor Intestinale enterococcen over de periode is goed. Het eindoordeel voor de zwemwaterkwaliteit wordt bepaald door de slechtst scorende parameter. Op basis van Escherichia coli is het eindoordeel slecht. Het toetsresultaat kan afwijken van de bovenstaande figuur, omdat het toetsoordeel wordt bepaald op basis van logaritmische waarden, standaarddeviatie en percentielen van de meetwaarden. Een toelichting op de beoordelingsmethode is opgenomen in bijlage Hoogheemraadschap van Rijnland

19 4.1.3 Analyse actuele data in relatie tot weersomstandigheden Het oordeel over de periode voor de bacteriologische kwaliteit is slecht. In 2015 en 2016 zijn een aantal hoge verontreiniging gemeten. In tabel 4.4 zijn de meetwaarden hoger of gelijk aan 900 Kve/dl E-Coli en hoger of gelijk aan 330 Kve/dl intestinale enterococcen weergegeven. Tevens is de som van de neerslaggevens van twee voorafgaande dagen en de bemonsteringsdag, (radarbeelden en KNMI- station Valkenburg / Voorschoten) weergegeven. Tabel 4.4 hoge meetwaarden periode i.c.m. neerslaggegevens speelvijver Inlaat Cascade Rijn-Schiekanaal som: neerslag 3 dagen datum E-coli int. Ent E-coli int. Ent E-coli int. Ent radar KNMI Op basis van deze gegevens is er mogelijk verband tussen grote hoeveelheden neerslag en bacteriële verontreininging De grote hoeveelheid neerslag in de periode 23 augustus 25 augustus 2016 heeft niet geleid tot zeer hoge overschrijdingen in de speelvijver, maar wel in het Rijn-Schiekanaal. De extra bemonstering op 27 augustus in de waterspeelplaats laat wel een verhoging zien van E-coli en intestinale enterococcen. Dit is mogelijk het gevolg van het verontreinigde inlaatwater. Deze extra meting telt niet mee voor de beoordeling voor de zwemwaterkwaliteit. Hoogheemraadschap van Rijnland 19

20 4.1.4 Onderzoek herkomst verontreinigingen In 2015 is de zwemwaterkwaliteit van het Rijn _Schiekanaal (RO923), het inlaatwater bij de Cascade ( KL2938) en op de zwemlocatie (ROP06703) gemeten (locaties zie figuur 4.1). Aanvullend is onderzoek gedaan naar de verspreiding van effuentwater vanuit de afvalwaterzuivering Leiden Zuidwest. Op 25 augustus ( en voorafgaand van deze datum) is een grote hoeveelheid neerslag gevallen. In figuur 4.5 zijn de meetresultaten van 2015 weergegeven. Het effect van verontreinigd inlaatwater is duidelijk terug te zien op de zwemlocatie Figuur 4.5 meetresultaten E-coli en intestinale enterococcen 2015 In deze figuur is de hoge overschrijding aan E-coli bacteriën weergegeven van het inlaatpunt bij het Rijn-Schiekanaal (RO923) de cascase van de waterspeelplaats (KL2938) en de meetlocatie van de waterspeelplaats (ROP06703). Op 27 augustus zijn opnieuw metingen uitgevoerd bij de cascade en de zwemlocatie.bij de zwemlocatie is duidelijk een verhoging van E-coli en intestinale enterococcen waar te nemen. Mogelijk is dit het vertragingseffect van de menging van het inlaatwater. Vermoedelijk is de afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Leiden Zuidwest een bron voor verontreinigd inlaatwater voor de waterspeelplaats Cronesteijn. De mate van verontreiniging is gerelateerd aan de neerslaghoeveelheden ( meer neerslag meer afvoer vanaf de AWZI) Op 10 augustus is een trajectbemonstering uitgevoerd op het Rijnschiekanaal. Het bemonsterde traject loopt vanaf de effluentlozing van de AWZI tot aan het inlaatpunt van de waterspeelplaats. In figuur 4.6 zijn de meetlocaties weergegeven. 20 Hoogheemraadschap van Rijnland

21 Figuur 4.6 bemonsteringstraject 10 augustus 2015 In figuur 4.4 is het verloop van de bacteriologische verontreiniging weergegeven. Uit deze metingen blijkt dat de hoeveelheid aan bacteriën snel afneemt. Deze bemonstering is uitgevoerd bij droge omstandigheden. De laatste regendag voorafgaand aan deze bemonstering was op 4 augustus, en viel er ca. 6 mm neerslag. In figuur 4.7 in de linker figuur is het verloop van verontreiniging van E-coli en intestinale enterococcen weergegeven. In de rechter figuur is de aard van de verontreiniging weergegeven. Figuur 4.7 verloop bacteriologische verontreiniging vanaf afvalwaterzuivering tot inlaatpunt Waterspeelplaats Cronesteijn. Uit het onderzoek van 10 augustus blijkt dat er op het kanaal een duidelijke gradiënt waarneembaar is in E. coli, enterococcen en humaan bacteroides concentraties. De concentraties van deze bacteriegroepen nemen stroomafwaarts allen af tot aan de brug over de Europaweg, na dat meetpunt (ter hoogte van de inlaat naar Cronesteijn) nemen de concentraties aan E. coli en humaan bacteroides weer enigszins toe. Of dit een significante toename is en dus het gevolg van een nieuwe bron is op basis van Hoogheemraadschap van Rijnland 21

22 deze monsternameronde niet te zeggen. De concentraties aan enterococcen nemen verder op in het kanaal niet meer toe. Naast de humane bacteroides zijn er geen andere merkers van fecale verontreiniging aangetoond in het kanaal. Uit de gegevens blijkt dat niet alleen het inlaatwater een bron is van bacteriële verontreiniging. De metingen van 2016 laten voor E-coli en Intestinale enterococcen een hogere waarde zien op de zwemlocatie dan van het inlaatwater vanuit het Rijn-Schiekanaal (figuur 4.8). Mogelijk is de toevoersloot naar de cascade van de speelvijver een bron van verontreiniging, of is er een interne verontreinigingsbron binnen de waterspeelplaats aanwezig ( bijvoorbeeld vogels of honden). Figuur 4.8 meetresultaten bacteriologische waterkwaliteit 2016 In bovenstaande figuur zijn de resultaten van de drie meetlocaties weergegeven. Het inlaatwater heeft de laagste hoeveelheid aan Escherichia coli bacteriën. De zwemlocatie heeft een aanzienlijk grotere hoeveelheid aan E-coli bacteriën. In bovenstaande figuur zijn de resultaten van de drie meetlocaties weergegeven. Het inlaatwater heeft de laagste hoeveelheid aan intestinale enterococcen bacteriën. De zwemlocatie heeft een aanzienlijk grotere hoeveelheid aan intestinale enterococcen bacteriën. 22 Hoogheemraadschap van Rijnland

23 In 2014 en 2015 is DNA onderzoek uitgevoerd om de bron van verontreiniging vast te stellen. In 2014 is dit onderzoek uitgevoerd aan het einde van het badseizoen met een beperkt aantal meetgegevens van de bacteriologische kwaliteit. In figuur 4.9 zijn de meetgegevens grafisch weergegeven van het inlaatwater en de zwemlocatie. Figuur 4.9: DNA onderzoek 2014 Inlaatwater meetjaar 2014 Zwemlocatie meetjaar 2014 In bovenstaande figuur is af te lezen dat geen extreem hoge bacteriële waarden zijn gemeten. De bacteriële verontreiniging van het inlaatwater is van humane oorsprong In bovenstaande figuur is af te lezen dat geen extreem hoge bacteriële waarden zijn gemeten. De bacteriële verontreiniging in de zwemlocatie is van humane oorsprong In 2015 is het DNA onderzoek uitgevoerd tijdens het badseizoen. In figuur 4.10 zijn de meetgegevens grafisch weergegeven Figuur 4.10: DNA onderzoek 2015 Inlaatwater meetjaar 2015 Zwemlocatie meetjaar 2015 In bovenstaande figuur is af te lezen dat bij de hoge bacteriële waarde van KVe/dl. Een verontreiniging van het inlaatwater is aangetoond van humane oorsprong Bij de hoge meetwaarde van 1000 en 1200 KVe/dl zijn verontreinigingen van humane oorsprong aangetoond. Overige verontreinigingen die zijn aangetoond zijn van vogels en honden. Hoogheemraadschap van Rijnland 23

24 4.2 Blauwalgenprofiel In vrijwel alle meren en plassen in het beheergebied van Rijnland komen blauwalgen voor. De aanwezigheid van deze algen is in de meeste gevallen het gevolg van eutroof water (water met veel meststoffen). Bij hogere watertemperaturen kunnen drijflagen ontstaan van cyanobacteriën, maar ook kunnen hoge concentraties aan cyanobacteriën ontstaan verdeeld in de waterfase. Dit is afhankelijk van de soort cyanobacteriën die in het oppervlaktewater aanwezig zijn Toxische blauwalgen Vanaf 2008 is in het zwemseizoen (mei t/m september) standaard onderzoek gedaan naar blauwalgen op alle zwemlocaties binnen het beheergebied van Rijnland. In zijn blauwalgmetingen uitgevoerd bij de speelvijver. De gegevens hiervan zijn in bijlage 2 opgenomen. De metingen zijn overeenkomstig het blauwalgprotocol 2012 uitgevoerd (zie bijlage 4). In de periode is geen blauwalgoverlast opgetreden in de waterspeelplaats Cronesteijn. Tijdens de bemonsteringen in is ook gecontroleerd op het voorkomen van drijflagen of algen. Deze zijn niet aangetroffen Toestandsvariabelen Om in te schatten of in de nabije toekomst een kans op bloei van blauwalgen bestaat, zijn de historische data geanalyseerd conform de handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen. Bijlage 2 bevat een overzicht van de beschikbare waterkwaliteitsgegevens in relatie tot mogelijke problemen met overmatige groei van blauwalgen. Op de locatie speelvijver (ROP06703) zijn ph, temperatuur en doorzicht bepaald. Van het meetpunt RO923 op het Rijn/Schiekanaal zijn de fysisch chemische waterkwaliteitsgegevens van de metingen uit 2009 bekend. Het doorzicht op de locatie speelvijver (ROP06703) is matig en varieert in de zomer van 0,2 tot 0,3 m. Hierbij moet worden opgemerkt dat een groot aantal metingen begrensd worden door de waterdiepte. De zuurgraad varieert op deze locatie van 7,5 tot 9,0 (normaalwaarden: tussen 5,5 en 8,5). Een beschouwing van de nutriënten op meetpunt RO923 (inlaatpunt vanuit het Rijn-Schiekanaal) en in de speelvijver ROP06703 leert dat het water nutriëntrijk is. Hierdoor is de kans op blauwalgenbloei in de speelvijver vrij groot. In het zomerhalfjaar (meetjaar 2009 is de stikstofconcentratie hoger dan de KRW norm voor het watertype M14 (ondiepe plassen, Norm goed: zomergemiddelde < 1,3 mg N/l). De fosforconcentratie is ook hoger dan de KRW-norm voor het watertype M14 (Norm goed: zomergemiddelde < 0.09 mg P/l). In tabel 4.5 zijn de zomergemiddelden concentraties van stikstof en fosfor van het Rijn-Schiekanaal en de speelvijver Cronesteijn weergegeven. Tabel 4.5 zomergemiddelde concentraties stikstof en fosfor meetlocatie Stikstof zomergemiddelde mg N/l Fosfor zomergemiddelde mg P/l Rijn-Schiekanaal Cronesteijn speelvijver De chlorofylconcentratie (maat voor algen) is laag. De zomergemiddelden in de periode 2012 t/m 2016 ligt rond 20 ug/l (MKN 100 ug/l). De blauwalgconcentratie (cyanochlorofyl) is circa 2.0 ug/l. De chlorideconcentraties liggen ruim onder de KRW norm voor het watertype M14 (norm van 200 mg/l) 24 Hoogheemraadschap van Rijnland

25 4.2.3 Beoordeling blauwalgen Op basis van de beschikbare informatie kan worden aangenomen dat de kans op een bloei van toxische blauwalgen nihil is. Uit fytoplanktononderzoek blijkt dat in de periode geen grote hoeveelheden blauwalgen zijn aangetroffen. Hoogheemraadschap van Rijnland 25

26 5. Mogelijke risicobronnen Gezondheidsrisico s worden ingeschat op basis van waarnemingen tijdens de veldbezoeken, de monsternamen van het oppervlaktewater en gebiedskennis. Voor zwemwater is een goede bacteriologische waterkwaliteit van belang. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen fecale verontreiniging ( Escherichia coli en Intestinale enterococcen) en het voorkomen van blauwalgen ( cyanobacteriën). Aansluitend kunnen zich problemen voordoen als zwemmersjeuk (Trichobilharzia ocellata), botulisme, ziekte van Weil (leptospirose). In onderstaand overzicht wordt een de mogelijke risico s en bronnen voor de zwemwaterlocatie in de waterspeelplaats Cronesteijn geïnventariseerd: Inventarisatie risico s Regenwaterlozingen/ overstorten Effluent RWZI Wegwater/afstromend hemelwater Ongerioleerde lozingen (Mest)water omringend agrarisch gebied Recreatievaart Jachthavens Beroepsvaart Wateraanvoer boezem Wateraanvoer uit nabijgelegen polders (Blauw)algen Planten Dieren Menselijke belasting Algemene indruk hygiëne Meldingen ziekteverschijnselen na zwemmen in de speelvijver Niet op de waterspeelplaats zelf, maar wel invloed op het inlaatwater: Riooloverstorten uit de wijk ten noorden van het Rijn-Schiekanaal. Ja, het inlaatwater kan verontreiningingen bevatten afkomstig van de rioolwaterzuivering Leiden Zuidwest Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee. Er geen overmatige plantengroei in de zwemzone Ja. DNA onderzoek in 2014 heeft E.coli van honden aangetoond. In 2015 zijn verontreinigingen aangetroffen van honden en vogels. Ja. DNA onderzoek in 2014 en 2015 heeft E.coli van humane herkomst aangetoond. Goed Geen 26 Hoogheemraadschap van Rijnland

27 6. Beoordeling van gezondheidsrisico s De risico s en bronnen die in hoofdstuk 5 naar voren zijn gekomen voor de speelvijver, worden in dit hoofdstuk nader geanalyseerd. 6.1 Analyse Wateraanvoer boezem Door middel van de inlaat vanuit het Rijn-Schiekanaal wordt vrijwel continu water ingelaten voor verversing van water in de waterspeeplaats. Bij grote neerslaghoeveelheden kan het water verontreinigingen bevatten van de rioolwaterzuiveringsinstallatie en van riooloverstorten. Vanaf 2016 wordt de inlaat actief berheerd, zodat bij een verwachting van veel neerstag de inlaat wordt dichtgezet. Opvallend is dat het water in het Rijn-Schiekanaal over het algemeen een betere bacteriologische kwaliteit heeft dan het water in de speelvijver. Mogelijk dat de toevoersloot verontreinigingsbronnen bevat. Zwemmers Het aantal zwemmers is niet bekend. Daarom is een ruwe schatting gemaakt op basis van het gezamenlijke oppervlak van de ligweide en strand. Het oppervlak bedraagt 450 m². Als wordt uitgegaan van een benodigd oppervlak van minimaal 6 m 2 per bezoeker op een topdag, komt dat neer op 75 bezoekers/zwemmers op een topdag. Voor een normale zomerse dag zijn de aantallen op een topdag met een factor 3 gedeeld. Tijdens de monsternamen zijn niet veel zwemmers aangetroffen. Hierbij moet worden opgemerkt dat op vroege tijdstippen en bij regenachtig weer dit niet valt te verwachten. Het tellen van bezoekers tijdens monstername kan een indicatie geven, maar is niet representatief voor het werkelijk aantal bezoekers. Bij DNA onderzoek in 2015 is E.coli van humane herkomst van vogels en van honden aangetoond. In 2015 was er nog geen actief beheer op de waterinlaat, waardoor de oorzaak van verontreininging in de speelvijver het gevolg van verontreinigd inlaatwater kan zijn. Toiletten zijn in de vorm van Dixies aanwezig bij de speelvijver. Watervogels Tijdens de bemonsteringen zijn regelmatig watervogels in de zwemzone waargenomen. Bij DNA onderzoek in 2014 is E.coli van watervogels aangetoond. In 2015 is E-coli van humane afkomst, van vogels en honden aangetroffen. Vogels binnen de zwemzone vormen een risico voor de bacteriologische beoordeling van de zwemlocatie. Bacteriën zijn niet homogeen verdeeld over de waterfase. Bij bemonstering van de locatie kan op het moment dat er veel vogels in de zwemzone aanwezig zijn toch leiden tot een overschrijding van de bacteriële normen voor zwemwater. Voor de zwemwaterkwaliteit is het van belang dat de zwemwaterlocatie onaantrekkelijk is voor de watervogels. Een aandachtspunt hiervoor is dat er geen etensresten nabij de plas achter blijft waardoor de watervogels worden aangetrokken. Het frequent legen van vuilnisbakken (of plaatsen van grotere afvalbakken) en het opruimen van zwerfvuil is daarom ook belangrijk. Ook is het wegvegen van vogelpoep van strand is van belang (niet wegspoelen richting het water) Blauwalgen Uit het blauwalgenprofiel (paragraaf 4.2) is gebleken dat de kans op een bloei van toxische blauwalgen nihil is in de speelvijver. 6.2 Resultaat Op basis van de risicoanalyse (en de metingen ondersteunen dit) kan worden verondersteld dat het gezondheidsrisico voor de speelvijver groot is. Hoogheemraadschap van Rijnland 27

28 Risico s door fecale verontreinigingsbronnen Uit onderzoek met behulp van DNA-merkers is in 2014 en 2015 aangetoond dat verontreinigingen zijn aangetroffen van humane herkomst en vogels en honden. Dit oordeel berust slechts op één meting waarbij verhoogde concentraties van E-coli is gemeten. De zwemmers, de watervogels en het inlaatwater hebben samen een grote invloed op de zwemwaterkwaliteit van waterspeelplaats Cronesteijn. Op een gemiddelde dag zijn de vogels en het inlaatwater de grootste bronnen. De zwemmers zijn op een topdag grotendeels (ca 50%) verantwoordelijk voor een verhoging van de bacteriën. Opgemerkt wordt dat deze resultaten voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd. Er zal niet direct sprake van een normoverschrijding zijn, maar hiermee wordt vooral aangeduid dat de watervogels, de zwemmers en het inlaatwater wel van invloed kunnen zijn op de bacteriologische waterkwaliteit. In 2015 en 2016 zijn verhoogde bacteriële verontreinigingen gemeten, De bacteriologische zwemwaterkwaliteit wordt hierdoor beoordeeld als slecht. Risico s door blauwalgen Gezondheidsrisico s door blauwalgen zijn zeer klein. Tijdens de bemonsteringen zijn blauwalgen nooit in de waterspeelplaats aangetroffen. Ook in de watergang waaruit water naar de waterspeelplaats wordt ingelaten, is geen sprake van algengroei. Overige pathogene ziekteverwekkers Er zijn geen meldingen van ziekteverschijnselen bekend bij de waterkwaliteitsbeheerder en de provincie Zuid-Holland. 28 Hoogheemraadschap van Rijnland

29 7. Conclusies en aanbevelingen 7.1 Conclusies Bacteriologische kwaliteit In de periode zijn de bacteriologische parameters Escherichia Coli en Intestinale Enterococcen gemeten. Op basis van deze gegevens wordt de zwemwaterkwaliteit volgens de richtlijn (2006/7/EG) beoordeeld als slecht Hierdoor is voor de waterspeelplaats Cronesteijn in 2017 een negatief zwemadvies van kracht. Bacteriologische verontreinigingsbronnen In de waterspeelplaats Cronesteijn zijn inlaatwater, de zwemmers, honden en de watervogels de grootste negatieve beïnvloedingsfactor. Deze bronnen samen hebben een grote invloed op de zwemwaterkwaliteit. De zwemmers zijn op een topdag een belangrijke bron. De gemeente Leiden plaatst in het badseizoen mobiele toiletten in de buurt van de waterspeelplaats. Het is van belang dat de aanwezigheid van deze toiletten voor de bezoekers bekend is. Daarnaast is het belangrijk dat deze toiletten goed worden beheerd en onderhouden. Om de beïnvloeding door de zwemmers vast te kunnen stellen is het zinvol om op warme dagen in de vakantieperiode en in de weekenden tellingen van het aantal bezoekers en waterkwaliteitsbemonsteringen uit te voeren. Gezien het relatief kleine watervolume van de waterspeelplaats (peuterspeelplaats ca m³) en de kwetsbaarheid van de doelgroep (kleine kinderen) is het aan te bevelen de vijver continu te verversen met schoon inlaatwater. Een inlaatpunt direct in de vijver is daarbij wenselijk. Vogels binnen de zwemzone zijn een bedreiging voor de zwemwaterkwaliteit. Voor de zwemwaterkwaliteit is het van belang dat de toegang tot de waterspeelplaats voor de ganzen wordt beperkt. Een aandachtspunt hiervoor is dat er geen etensresten nabij de waterspeelplaats achter blijft waardoor de watervogels worden aangetrokken. Het frequent legen van vuilnisbakken (of plaatsen van grotere afvalbakken) en het opruimen van zwerfvuil is daarom ook belangrijk. Blauwalgen Op basis van de beschikbare informatie en ervaringen uit voorgaande jaren, is de kans op een bloei van toxische blauwalgen klein. Overige risico s Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers in de speelvijver zijn niet bekend. Hoogheemraadschap van Rijnland 29

30 7.2 Aanbevelingen en aandachtspunten Op basis van de kwaliteitsklasse slecht zijn opnieuw aanvullende maatregelen nodig: De maatregel die in 2015 is uitgevoerd om de zwemwaterkwaliteit te verbeteren heeft niet geresulteerd in een betere bacteriologische waterkwaliteit. Aanvullende maatregelen kunnen bestaan uit: Het creëren van een directe inlaat vanuit het Rijn-Schiekanaal met een voldoende grote capaciteit naar de speelvijver. Op de inlaat moet actief (automatisch) beheer plaatsvinden, zodat bij hoge neerslagverwachting de inlaat wordt dichtgezet. Het heeft de voorkeur om een koppeling te hebben tussen de neerslagverwachting en het automatisch openen en sluiten van de inlaat. Strandjes, steigers en pontons zijn over het algemeen verontreinigingsbronnen, omdat deze als zitplaats voor watervogels dienen: Aanwezig vogelpoep verwijderen en niet wegspoelen richting het water. De aanwezigheid van voldoende afvalbakken is belangrijk zodat geen etensresten of ander zwerfvuil op de oever blijft liggen. De bakken moeten regelmatig worden geleegd en zwerfvuil van het terrein worden verwijderd. 7.3 EU-locatie De waterspeelplaats Cronesteijn is een bestaande EU-locatie. Als gevolg van de slechte waterkwaliteit zijn in 2015 maatregelen uitgevoerd om de waterkwaliteit te verbeteren. Na het uitvoeren van de maatregelen mag een nieuwe meetreeks worden gestart en een nieuw zwemwaterprofiel worden opgegesteld.uit de analyse in dit zwemwaterprofiel (meetperiode ) is gebleken dat de zwemwaterkwaliteit van de locatie speelvijver slecht is: bacteriologische kwaliteit wordt beoordeeld als slecht. Blauwalgen zullen geen structureel probleem zijn. Op basis van de waterkwaliteit is voor de locatie waterspeelplaats Cronesteijn in 2017 een negatief zwemadvies van toepassing. 7.4 Actualisatie zwemwaterprofiel Afhankelijk van de zwemwaterindeling waarin de zwemlocatie volgens de EU-zwemwaterrichlijn wordt ingedeeld, moet het zwemwaterprofiel regelmatig geactualiseerd worden (zie tabel 7.1). Tabel 7.1 Acualisatieschema zwemwaterprofiel Zwemwaterindeling Actualisatie zwemwaterprofiel vindt ten minste plaats om de uitstekend Alleen als de indeling verandert in goed, aanvaardbaar of slecht goed Vier jaar bevredigend/aanvaardbaar Drie jaar slecht Twee jaar De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Op basis van de gegevens uit de badseizoenen kan een uitspraak worden gedaan met betrekking tot de zwemwaterkwaliteit. Van de locatie speelvijver wordt de bacteriologische waterkwaliteit ingedeeld in kwaliteitsklasse slecht. Totaal oordeel E. Coli intestinale Enterococcen Speelvijver - ROP06703 slecht slecht goed Op basis van bovenstaand toetsoordeel moeten aanvullende maatregelen worden getroffen om de waterkwaliteit te verbeteren. Bij gelijkblijvende kwaliteit moet het zwemwaterprofiel voor de waterspeelplaats na twee jaar (2018) worden geactualiseerd. 30 Hoogheemraadschap van Rijnland

31 Literatuurlijst - Europese Zwemwaterrichtlijn, 2006/7/EG - Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel, RIZA/Grontmij, KRW en oppervlaktewater, RIZA/DHV, Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen, RIZA/DHV, Europese zwemwaterrichtlijn 76/160/EEG - prioritering blauwalgenoverlast en luchtmenginstallaties, RPS/BCC, december blauwalgenprotocol Schoon Water Rijnland, informatiebladen, juli 2008 Hoogheemraadschap van Rijnland 31

32 Bijlage 1. Invloedsfactoren In onderstaande tabel zijn de veldwaarnemingen weergegeven. Invloedsfactoren Datum Tijd sanitair aanwezig Pleziervaart Beroepsvaart aantal bezoekers aan de oever :45 nee bewolkt < :49 nee bewolkt :55 nee bewolkt < :50 nee bewolkt < :40 Ja bewolkt :10 Ja zon > :20 nee bewolkt < :20 nee regen < :15 ja bewolkt :50 ja zon :20 ja bewolkt :45 ja bewolkt < 19 aantal bezoekers in het water vogels in water vogels op de oever algen cat 1,2,3 Weersomstandigheden Luchttemperatuur :55 nee zon < :05 nee bewolkt < :40 ja bewolkt < :10 ja bewolkt :50 nee regen < :10 ja bewolkt :30 ja bewolkt :40 ja zon > :10 nee bewolkt < :10 ja zon :15 nee bewolkt :10 ja zon Hoogheemraadschap van Rijnland

33 Bijlage 2. Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen Waterspeelplaats Cronesteijn: overzicht van de gegevens blauwalgenonderzoek Blauwalgen fluorescentiemetingen In onderstaande figuur zijn de metingen van de speelvijver die zijn uitgevoerd met een fluoroprobe weergegeven. Uit de grafiek is af te lezen dat het gehalte aan cyanochlorofyl ver onder de veiligheidsgrens van 12.5 ug/l ligt. Het piekje in 2014 bleek slechts een zeer geringe hoeveelheid Planktothrix te bevatten. Hoogheemraadschap van Rijnland 33

34 Fysisch-chemische parameters Concentraties stikstof (mg/l.) van het meetpunt RO923 Rijn-Schiekanaal zijn over het algemeen hoger dan de stikstofconcentraties in de speelvijver. De KRW-norm voor het type water van het Rijn- Schiekanaal (watertype M7b) is 3.8 mg N/l. Hiermee voldoet het water aan de norm. Voor de speelvijver ( meetpunt ROP06703) is deze concentratie echter te hoog. De KRW-norm voor het type water van de vijver (watertype M14) is 1.3 mg N/l. Concentraties totaal fosfor in mg/l. van het meetpunt RO923 Rijn-Schiekanaal zijn iets hoger dan de concentraties in de speelvijver. Het Rijn-Schiekanaal voldoet niet aan het watertype M7b (norm 0.25 mg 34 Hoogheemraadschap van Rijnland

35 P/l) en heeft dus ten aanzien van de fosforbelasting een negatieve invloed op het water in de speelvijver. De KRW-norm voor het type water van de speelvijver M14 is 0.09 mg P/l Chloride Rijn-Schiekanaal (RO923) en de speelvijver Cronesteijn (ROP06703), (KRW norm 200 mg/l jaargemiddelde) Zuurgraad speelvijver, (KRW norm tussen 5.5 en 8.5 voor type water M7b en M14). Beide locaties voldoen aan de KRW-norm Hoogheemraadschap van Rijnland 35

36 Doorzicht speelvijver watertemperatuur speelvijver 36 Hoogheemraadschap van Rijnland

37 Bijlage 3. Berekening toetswaarden EU richtlijn 2006/7/EG In de beoordelingssystematiek van de richtlijn 2006/7/EG wordt uitgegaan van een meetreeks over een periode van 4 jaren (het afgelopen badseizoen en de 3 voorgaande badseizoenen). De toetswaarden worden als volgt berekend: Van de gemeten hoeveelheid bacteriën in meest waarschijnlijke aantallen / 100 ml wordt de log 10 - waarde bepaald. (Als het resultaat een nulwaarde is, wordt de log 10 -waarde van de detectielimiet/rapportagegrens van de gebruikte analytische methode gebruikt) Van deze reeks wordt de rekenkundig gemiddelde waarde (1) en de standaarddeviatie (2) berekend De 90- en 95-percentielwaarden zijn de uitkomsten van de formules (3) en (4) 1) log10m1...log10mn Q n 2) Std (reeks log10_m1 t/m log10_mn) 3) Q * Std 90-percentielwaarde = 10 4) Q * Std 95-percentielwaarde = 10 Indeling in vier verschillende kwaliteitsklassen (voor binnenwateren) Nieuwe EU-richtlijn Uitstekende kwaliteit Goede kwaliteit Aanvaardbare kwaliteit Slechte kwaliteit E Coli <500 ( 95-percentiel) <1.000 (95-percentiel) <900 ( 90-percentiel) >900 ( 90-percentiel) Intestinale Enterococcen <200 ( 95-percentiel) <400 (95-percentiel) <330 ( 90-percentiel) >330 ( 90-percentiel) in meest waarschijnlijke aantallen per 100 ml (MWA/100 ml) Presentatie grafieken en berekening toetsresultaten: Voor het berekenen van de toetsresultaten en het presenteren van de grafieken zijn voor de meetresultaten die de waarden hebben van de rapportagegrens, getalswaarden van de helft van de rapportagegrens gebruikt. Analysemethode bacteriologische kwaliteit: Het microbiologisch onderzoek voor de parameters Escherichia coli en Intestinale enterococcen is in 2011 en 2012 verricht volgens de volgende methoden: Parameter methode techniek Escherichia coli (MWA) NEN EN ISO microtiterplaat Intestinale enterococcen NEN ISO microtiterplaat Hoogheemraadschap van Rijnland 37

38 Bijlage 4. Blauwalgenprotocol Schema blauwalgenprotocol Hoogheemraadschap van Rijnland