Actie-onderzoek. KU Leuven - SLO Gezondheidswetenschappen Reflectie- en onderzoeksvaardigheden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Actie-onderzoek. KU Leuven - SLO Gezondheidswetenschappen Reflectie- en onderzoeksvaardigheden"

Transcriptie

1 Actie-onderzoek KU Leuven - SLO Gezondheidswetenschappen Reflectie- en onderzoeksvaardigheden

2 Leerkracht als onderzoeker Functioneel geheel 5 De leerkracht kan de klaspraktijk vanuit reflectie op de eigen ervaringen bijsturen, onder meer door onder begeleiding eenvoudig praktijkgericht onderzoek uit te voeren. Uit: basiscompetenties van de leerkracht (besluit Vlaamse Overheid 5/10/2007).

3 NT2 - Eerste hulp bij spreekangst

4 Uit de literatuur Spreekangst

5 Oorzaken (Price, 1991) ten gevolge van de moeilijkheid van de taal je eigen taaltalent je persoonlijkheid: perfectionistisch een stressvolle klassfeer

6 Moeilijkheid van de taal Met enige zin voor fantasie : Wie gewoon is om op een fiets te rijden kan zonder problemen terug met een driewieler rijden, maar voor wie een driewieler gewoon is, is op een gewone fiets leren fietsen niet even evident. (D Haens, 2008)

7 Oorzaken (Young, 1991 en 1994) Vanuit de leerder en zijn overtuigingen Vanuit de leerkracht Vanuit de klassituatie Overtuigingen over taalleren van de leerder Overtuigen over taalleren van de leerkracht Interactie tussen leerder en leerkracht Klasprocedures Taalevaluaties Persoonlijke oorzaken

8

9 Symptomen Angst Concentratieproblemen Hartkloppingen Zweten Spanning Vergeetachtig Nerveus Ontwijkingsgedrag Boosheid En uitval!

10 En Uitval Spreken = de meest belangrijke vaardigheid in de perceptie van cursisten (Kitano, 2001). Iedereen wil leren spreken. Als een cursist denkt dat ie niet goed spreekt, zal ook zijn spreekangst toenemen. Om spreekangst te vermijden komen ze niet meer naar de les.

11 Spreken is belangrijk (Kitano, 2001) UITVAL (Horwitz e.a. 1986) Lage perceptie over eigen spreekvaardigheid Vermijdingsgedrag Spreekangst neemt toe

12 Terminologie Second Language Anxiety Foreign Language Anxiety Xenoglossophobia Spreekangst Taalangst

13 Aandachtspunten Spreekangst

14 Aandachtspunten

15 Wees realistisch! Stel realistische verwachtingen 40% denkt op 2 jaar tijd vloeiend te kunnen spreken (Horwitz) Duw ze kopje onder maar laat ze niet verzuipen (Simons en Decoo, 2009).

16 Studeer! Er is geen enkele taalleermethode die geen inspanning vraagt. Taal leren gebeurt automatisch bij kinderen en onmogelijk voor volwassenen???

17 Zorg voor een goede klassfeer! Maak spreekangst bespreekbaar. Werk aan spreekdurf.

18 Aanpak Spreekangst

19 Hoe pak je dat aan?

20 Notitieboekje Ventileren van emoties Noteren van successen Noteren van toekomstige doelen Young, 1991

21 Coping skills Leer de hele klas coping-skills: Blijf rustig, haal diep adem, je kan het.

22 Cognitieve gedragstherapie Leer realistische stappen te zetten in plaats van situaties te vermijden.

23 Essays Geef schrijfopdrachten met spreekangst als onderwerp.

24 Tutor Zorg voor een tutor.

25 OLC Open leercentrum

26 Zo Gezegd Plan activiteiten over spreekangst zo gezegd 2.2, deel 4, audio 38: Cursisten spreken in kleine groepjes. Er zijn drie richtvragen: Heb je soms stress? - Wat doe je eraan? - Ken je nog andere manieren om stress te verminderen?

27

28 De marktkramers Maak spreekangst bespreekbaar. Werk aan spreekdurf.

29 Tips voor jezelf Spreekangst

30 Wat doe ik als leerkracht? Maak video s van jezelf (Young, 1991) Reflecteer bij jezelf. Professionaliseer jezelf. Word onderzoeker in je eigen klas.

31 Actie Spreekangst

32 10-items vragenlijst (aanpassing FLCAS voor NT2, Housen M., - vertaalde versie Simons en Decoo, 2009 van Horwitz, 1986)

33 Actie Afname vragenlijst SPEL Afname vragenlijst

34 Werkvorm

35 RESULTATEN

36

37 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1. Ik heb veel stress als ik Nederlands spreek in de les. altijd soms een beetje nooit Afname 1 Afname 2

38

39 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5. Tijdens de les heb ik soms zo veel stress dat ik woorden vergeet. altijd soms een beetje nooit afname 1 afname 2

40

41 4. Ik denk altijd dat de andere cursisten beter spreken dan mezelf. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% altijd soms een beetje nooit Afname 1 Afname 2

42

43 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9. Ik ben bang dat mijn leerkracht elk foutje dat ik maak zal verbeteren. altijd soms een beetje nooit Afname 1 Afname 2

44 SPREEKANGST? Praat erover!

45 Dank Nico Puype (leerkracht NT2, CVO BEC) Kelly Broux (spelleider, educatief medewerker De aanstokerij ) Prof. Kris Van den Branden (Faculteit Letteren, KULeuven) Alle cursisten (CVO BEC, CVO Vilvoorde, CVO Strombeek)

46 BRONNEN Simons M. en Decoo W., Communicatiedurf versus taalangst, Levende talen tijdschrift, jg 10, nummer 2, Horwitz (1986), Young (1994), Price (1991), Kitano (2001), uit Sarah Ferguson, Second Language Anxiety Film, You tube, Spel De marktkramers: Basiscompetenties van de leraren, besluit van de Vlaamse overheid, 5/10/2007. D Haens A., Waarom leren Nederlands is niet gemakkelijk, an exploration of some word order issues in the acquisition of Dutch by native English speakers, verhandeling, Universiteit Gent, Zo gezegd, Nederlands voor anderstaligen, niveau 2.2 threshold, uitgeverij Pelckmans.

47 BVNT2 NT2-conferentie 2017 Marianne Housen 20/05/2017

7Omgaan met faalangst

7Omgaan met faalangst DC 7Omgaan met faalangst 1 Inleiding Faalangst kan jouw leerprestaties behoorlijk in de weg staan. In dit thema lees je iets over de oorzaken van faalangst en geven we je tips om ermee om te gaan. De inhoud

Nadere informatie

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Ten aanzien van de kenmerken van de gevolgen van werkstress werkplezier wordt een viertal categorieën onderscheiden, t.w. 1. emotionele

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Verbonden spraak. Vloeiend Nederlands spreken kan je leren.

Verbonden spraak. Vloeiend Nederlands spreken kan je leren. Verbonden spraak Vloeiend Nederlands spreken kan je leren. Als ik een boek was... Trek een nummer (1 tot 28). Als ik een boek was gaat rond. Noteer de zin die bij je pagina hoort. Vloeiend? Hoe kan je

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Op basis van onderstaande items kan je nagaan welke toegevoegde waarde de trainingen

Op basis van onderstaande items kan je nagaan welke toegevoegde waarde de trainingen Beste webbezoeker, Op basis van onderstaande items kan je nagaan welke toegevoegde waarde de trainingen Selfcoaching for business Selfcoaching voor privé gebruik Slaapschool voor jou kunnen hebben. Per

Nadere informatie

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU

Nadere informatie

PROFESSIONALISEREN VOOR ONLINE EN BLENDED LEREN

PROFESSIONALISEREN VOOR ONLINE EN BLENDED LEREN PROFESSIONALISEREN VOOR ONLINE EN BLENDED LEREN VOLWASSENENONDERWIJS Brent Philipsen WIE IS WIE Brent Philipsen Doctoraatsstudent VUB WP 5 Teacher professional development for online and blended learning

Nadere informatie

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Enkele tips 1. Goed begonnen is half gewonnen! Zorg van bij het begin voor een zo open en positief mogelijke klassfeer

Nadere informatie

!"#$%&'(%)&*+$,)-./.0

!#$%&'(%)&*+$,)-./.0 !"#$%&'(%)&*+$,)-./.0 Leiderschap is het individuele vermogen om richting te geven en anderen er toe aan te zetten om samen op een efficiënte manier, de vooropgezette doelen te realiseren. Zorgzaam leiderschap

Nadere informatie

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Aandachtspunten in de klas Het Vriendenprogramma Onderdelen Vriendenprogramma in de klas Online programma s voor jongeren Aandachtspunten

Nadere informatie

Studeren en stotteren Facts & Figures, aandachtspunten & tips

Studeren en stotteren Facts & Figures, aandachtspunten & tips Studeren en stotteren Facts & Figures, aandachtspunten & tips 1. Facts & Figures Stotteren kenmerkt zich door onvloeiende spraak zoals het frequent herhalen of verlengen van klanken, lettergrepen of woorden.

Nadere informatie

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET TOOLKIT ROUW EN VERDRIET ALS JE IEMAND DICHTBIJ VERLIEST. Rouwen: een werkwoord waarvan je de betekenis pas leert kennen als je voor het eerst iemand verliest die veel voor jou betekende. Misschien wil

Nadere informatie

Wat wil je zien? Wat wil je horen? Stel duidelijke regels voor de klas. Tip # 1. Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas

Wat wil je zien? Wat wil je horen? Stel duidelijke regels voor de klas. Tip # 1. Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 2 Onderwijs de regels direct Doe voor

Nadere informatie

NT2-docent, man/vrouw met missie

NT2-docent, man/vrouw met missie NT2docent, man/vrouw met missie Resultaten van de bevraging bij NT2docenten Door Lies Houben, CTOmedewerker Brede evaluatie, differentiatie, behoeftegericht werken, De NT2docent wordt geconfronteerd met

Nadere informatie

Epilepsie Groei-wijzer jaar: Goed bezig

Epilepsie Groei-wijzer jaar: Goed bezig Epilepsie Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen

Nadere informatie

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen

Nadere informatie

Van het vullen van een vat naar het ontsteken van een vlam?

Van het vullen van een vat naar het ontsteken van een vlam? Brussel 7 juni 2018 Van het vullen van een vat naar het ontsteken van een vlam? SG Frans Bao http://www.onderwijsinspectie.be/ sites/default/files/atoms/files/os_ 2017_0.pdf Peiling: Behaalt meerderheid

Nadere informatie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Executieve functies - compenseren Programma - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Antwoord Executieve functies Herhaling De denkprocessen

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Les 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens

Les 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens Les 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens Waarom moet ik controle krijgen over mijn gevoelens? Door negatieve ervaringen, gedachten of gevoelens kan het leren blokkeren. Als dit vaak gebeurt,

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Contact Nederlands Voor Anderstaligen

Contact Nederlands Voor Anderstaligen Contact Nederlands Voor Anderstaligen 1 / 6 2 / 6 3 / 6 Contact Nederlands Voor Anderstaligen De Interuniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen (ITNA) wordt aangeboden aan de volgende partneruniversiteiten:

Nadere informatie

ALO! Workshop 11 oktober Ontwerpen van blended leren. Welkom

ALO! Workshop 11 oktober Ontwerpen van blended leren. Welkom ALO! Workshop 11 oktober 2018 Ontwerpen van blended leren Welkom Het team Ruth Bram Stijn Jan Planning 00:05-00:10 Introductie workshop 00:10-00:20 Kennismaking 00:20-00:55 Aan de slag: lesmomenten herontwerpen

Nadere informatie

Zelfregulerend leren in het lager onderwijs Betreft: leerlingresultaten

Zelfregulerend leren in het lager onderwijs Betreft: leerlingresultaten Feedbackrapport Zelfregulerend leren in het lager onderwijs Betreft: leerlingresultaten Onderzoeksgroep Taal, leren, innoveren Onderzoeksgroep Beleid en leiderschap in onderwijs Vakgroep Onderwijskunde

Nadere informatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd

Nadere informatie

Een zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB

Een zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB OPDRACHTFORMULIER Een zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer

Nadere informatie

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet. Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4

Nadere informatie

WERKBLADEN. Starterskit. voor zelfcoaching. Mark Vlemmings. Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen

WERKBLADEN. Starterskit. voor zelfcoaching. Mark Vlemmings. Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen WERKBLADEN Starterskit voor zelfcoaching Mark Vlemmings Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen WERKBLAD ANALYSE 1 Dit is het probleem waar ik aan wil werken: 2 Ik heb de volgende onprettige gevoelens

Nadere informatie

Epilepsie Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik

Epilepsie Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik Epilepsie Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik Naam: Als je opgroeit, verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt verantwoordelijkheid.

Nadere informatie

INTAKE INTERVIEW. We help you improve your English language skills.

INTAKE INTERVIEW. We help you improve your English language skills. INTAKE INTERVIEW We help you improve your English language skills. Intakegesprek U heeft zich / bent aangemeld voor een training Engels. Voorafgaand aan de training vindt een intakegesprek plaats. In deze

Nadere informatie

VRAGENLIJST PERSOONLIJKE WERKSTIJL

VRAGENLIJST PERSOONLIJKE WERKSTIJL VRAGENLIJST PERSOONLIJKE WERKSTIJL Geef bij iedere uitspraak met een score tussen 0 en 8 weer of deze bij jouw stijl van werken past 8 = Past geheel bij mij 0 = Past geheel niet bij mij 4 = Past soms wel/soms

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

Doeboek met tips en oefeningen om angsten en zorgen te verminderen Margreet van der Veen

Doeboek met tips en oefeningen om angsten en zorgen te verminderen Margreet van der Veen De baas van de piekerfabriek Doeboek met tips en oefeningen om angsten en zorgen te verminderen Margreet van der Veen De baas van de piekerfabriek Doeboekje met tips en oefeningen om angsten en zorgen

Nadere informatie

Feedback. Feedback Een kwestie van kiezen. Jan Strybol Joyce Bommer. dictaal

Feedback. Feedback Een kwestie van kiezen. Jan Strybol Joyce Bommer. dictaal Feedback Feedback Een kwestie van kiezen Jan Strybol Joyce Bommer dictaal Overzicht Actie: feedback op een schrijfproduct Wat: waarop geef je feedback? Hoe: welke wijze van feedback? Toepassing: feedback

Nadere informatie

Wie ben ik? Les 1. Doelgroep: Jongeren

Wie ben ik? Les 1. Doelgroep: Jongeren Wie ben ik? Een pakket van 10 workshops i.v.m. het ontwikkelen van de sociale en emotionele vaardigheden voor jongeren van 11-14 jaar, in de strijd tegen pesten op school. Vraag Welke emoties kunnen we

Nadere informatie

CF Groei-wijzer jaar: Goed bezig

CF Groei-wijzer jaar: Goed bezig CF Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.

Nadere informatie

OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT

OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT 1 Sofie De Jaegere psychotherapeute IN BALANS Praatkaffee 2 oktober 2018 2 Hoogsensitief? De laatste tijd alomtegenwoordig Belang van goede onderbouwde informatie! Gebaseerd

Nadere informatie

ZORGTEAM Schooljaar 2014-2015

ZORGTEAM Schooljaar 2014-2015 ZORGTEAM Schooljaar 2014-2015 Els Verbruggen Het zorgteam TKO: Pag. 1 Bijzonder Didactisch Paspoort (BDP) Els Verbruggen Wat? Bijzondere maatregelen die gelden tijdens je leertraject op TKO. Als je een

Nadere informatie

Goed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam:

Goed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam: Nier Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen

Nadere informatie

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen De wijsheid om het verschil te zien De psychologie van pijn. Sint-Jozefkliniek Bornem - Willebroek Barbara

Nadere informatie

Eerste zelfhulp bij problemen

Eerste zelfhulp bij problemen Eerste zelfhulp bij problemen Kerndoelstelling De leerlingen kennen verschillende methoden om zorgen of problemen het hoofd te bieden en kennen de websites van de Vlaamse overheid hierover Tijdsduur Groeperingsvorm

Nadere informatie

Activiteitenblad 8.1: Weet wat je ziet. Maak een commerciële vlog!

Activiteitenblad 8.1: Weet wat je ziet. Maak een commerciële vlog! Activiteitenblad 8.1: Weet wat je ziet. Maak een commerciële vlog! Vloggen is een nieuw beroep geworden. Sommige mensen verdienen daar veel geld mee, het is soms zelfs hun baan. Welke vloggers ken jij?

Nadere informatie

MENTALE VEERKRACHT. Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD POLL WAT IS VOLGENS JOU DE GROOTSTE DREIGING VOOR BURN OUT?

MENTALE VEERKRACHT. Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD POLL WAT IS VOLGENS JOU DE GROOTSTE DREIGING VOOR BURN OUT? MENTALE Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD Enkele cijfers Onze schokdemper: MENTALE Hoe onderhoud ik mijn veerkracht? (deel 1) Hoe kan de organisatie ondersteunend werken? Hoe onderhoud

Nadere informatie

ONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Groei-wijzer jaar: Goed bezig

Groei-wijzer jaar: Goed bezig Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo

Nadere informatie

Ik ben BOOS. oefenboekje om te leren omgaan met boosheid. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson

Ik ben BOOS. oefenboekje om te leren omgaan met boosheid. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson Ik ben BOOS oefenboekje om te leren omgaan met boosheid Steef Oskarsson Boos Boos is een emotie. Net als blij, bedroefd en bang. Iedereen is wel eens boos. Sommige mensen zijn vaak boos, sommigen niet.

Nadere informatie

sochicken - broeden op een leuker leven.

sochicken - broeden op een leuker leven. Steeds leuker worksheet 1 Je leven steeds leuker maken - in kleine stappen Ben je klaar om jezelf een kickstart te geven? Om je leven in een opwaartse spiraal te brengen in kleine, praktische stappen?

Nadere informatie

Module 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping)

Module 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Module 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Geluk is een gevoel! Jij bent de enige persoon op de wereld die jou gelukkig kan maken! Het is erg belangrijk dat je alle

Nadere informatie

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress Samen met Zoekie op weg naar Peak Performance Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress In te zetten bij angst, boosheid en verdriet En ter voorbereiding op een te leveren prestatie Anita Wuestman

Nadere informatie

TOW opdracht 1. Interactieve vaardigheden. Schriftelijke vaardigheid 1/2/3/4/5/6/7/8/9/10. Mondelinge vaardigheid 1/2/3/4/5/6/7/8/9/10

TOW opdracht 1. Interactieve vaardigheden. Schriftelijke vaardigheid 1/2/3/4/5/6/7/8/9/10. Mondelinge vaardigheid 1/2/3/4/5/6/7/8/9/10 TOW opdracht 1 1. Stel je voor dat je voor je werk een groot evenement moet organiseren. Welke vaardigheden zijn er volgens jou nodig om dat goed te kunnen doen? Waarom is dat van belang volgens jou? (benoem/bedenk

Nadere informatie

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum.

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum. Academisch Schrijven in het curriculum Dr N. Saab, ICLON, Dr Ph. Dol, Academisch Talencentrum, Dr. J.A. Mol, Faculteit der Archeologie Opzet van deze bijeenkomst Interactief: 1. Wij geven enkele voorbeelden

Nadere informatie

Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1

Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1 Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1 Even voorstellen 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 2 Ik geloof dat iedereen zijn eigen manier heeft om

Nadere informatie

Het klikt?! Krachtige technologische interventies voor in de NT2-les. Mariet Schiepers en Annelies Houen Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven

Het klikt?! Krachtige technologische interventies voor in de NT2-les. Mariet Schiepers en Annelies Houen Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven Het klikt?! Krachtige technologische interventies voor in de NT2-les Mariet Schiepers en Annelies Houen Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven NedBox.be: oefen je Nederlands online Online taalcoaching

Nadere informatie

9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1

9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1 voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Dolf Janson www.jansonadvies.nl 1 energie 9-10-2013 Teken eens het verloop van het energieniveau van je leerlingen tijdens een ochtend. tijd Hoe komen

Nadere informatie

Arbocatalogus Grafimedia

Arbocatalogus Grafimedia Arbocatalogus Grafimedia Van werkdruk naar werkplezier Presentatie voor gebruik in eigen bedrijf Arbocatalogus Grafimedia Van Werkdruk naar Werkplezier Presentatie voor gebruik in het eigen bedrijf Deze

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN

Nadere informatie

Gesprek met boze ouder

Gesprek met boze ouder Gesprek met boze ouder Hoe zorg je als leerkracht ervoor dat een boze ouder rustig wordt, dat meningsverschillen niet escaleren en de vertrouwensrelatie beschermd blijft? In dit filmpje wordt duidelijk

Nadere informatie

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson Ik ben BANG oefenboekje om te leren omgaan met angst Steef Oskarsson Bang Bang is een emotie. Net als blij, bedroefd en boos. Iedereen is wel eens bang. Sommige mensen zijn vaak bang, sommigen niet. Iedereen

Nadere informatie

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl Nieuwsbrief 2015-3: Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken coaching en energetische therapie www.pranakompas.nl Een nieuw jaar nieuwe kansen! 9 Tips die je helpen je

Nadere informatie

De oplossingsgerichte benadering

De oplossingsgerichte benadering Inhoud Inleiding 19 Leeswijzer 21 Deel I De oplossingsgerichte benadering 1 Principes van oplossingsgericht begeleiden 27 Inleiding 27 1.1 De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs 28 1.2 De basisprincipes

Nadere informatie

Onderzoek in Onderwijs binnen de lerarenopleiding

Onderzoek in Onderwijs binnen de lerarenopleiding Onderzoek in Onderwijs binnen de lerarenopleiding @Leraren(opleiding) Belofte voor de toekomst KATHO Kortrijk 25 oktober 2012 Sylvia Mommaerts, Jonathan Cops, Anne Slaets, Joke Torbeyns, Ann Van Hooste,

Nadere informatie

5 tips om te ontspannen

5 tips om te ontspannen 5 tips om te ontspannen Yin in Yang Sommige foto s zijn gevonden op internet. Meen je rechten te hebben op een daarvan neem dan contact op met Yin in Yang. Het belang van ontspannen Ontspannen is een van

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. ----- Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee

Nadere informatie

HELP, I need somebody Hèèèèlp!!

HELP, I need somebody Hèèèèlp!! HELP, I need somebody Hèèèèlp!! Paniek in de huisartsenpraktijk. Wat is het verschil tussen angst en paniek? Wat is angst? Angst = universeel Angst = functioneel Angst = ons lichaam maakt zich klaar om

Nadere informatie

MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie

MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie Dit kan ook geen kwaad, maar kan wel leiden tot een aantal verschijnselen als: Benauwd gevoel, kortademigheid; krop in de keel; droge mond; strak gevoel rond de mond; prikkelingen

Nadere informatie

geluk EEN JAAR VOL The World Calendar of Happiness

geluk EEN JAAR VOL The World Calendar of Happiness geluk EEN JAAR VOL The World Calendar of Happiness 2018 www.lannoo.com Registreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

TOETSTAAK 33: LACHEN!!!

TOETSTAAK 33: LACHEN!!! TOETSTAAK 33: LACHEN!!! Vaardigheid: spreken. Doelstelling: de cursist kan een instructie geven aan een onbekende taalgebruiker. Verwerkingsniveau: beschrijvend. Context: vrije tijd. Publiek: onbekende

Nadere informatie

Coaching als je puber moet kiezen

Coaching als je puber moet kiezen Coaching als je puber moet kiezen De verschillende keuzestijlen Het College Weert 8 april 2013 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Het puberende brein en LOB Kiezen en keuzestijlen De ouder

Nadere informatie

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Dit doe je zelf tegen stress Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Pak stress op tijd aan 4 - Herken eerst wanneer stress ongezond wordt - Tips

Nadere informatie

De Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar)

De Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar) De Virus Groei-wijzer Goed bezig (-6 jaar) Let op; disclosure! Kent het kind de diagnose al? Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger,

Nadere informatie

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo StudieThermometer Mw Demo Kandidaat 27-11 - 2018 Temperatuur wat aan de lage kant? Instelling Demo Beste Demo, Goed dat je de StudieThermometer hebt ingevuld! Het helpt je om te bekijken of alles goed

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen Engels op topniveau Cambridge Certificates voor alle leerlingen Waarom? De toename van het gebruik van het Engels in de wereld is een feit. Het is de taal van veel games en websites, van veel films, televisieseries

Nadere informatie

Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt.

Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. In je eentje Time-out reflectie Time-out reflectie is een snelle manier om in je eentje

Nadere informatie

AANDACHT VOOR DE MOEDERTAAL IN HET ONDERWIJS. 14 maart 2018 Sterre Leufkens (UU) Jantien Smit (SLO) & Margot Mol (CITO)

AANDACHT VOOR DE MOEDERTAAL IN HET ONDERWIJS. 14 maart 2018 Sterre Leufkens (UU) Jantien Smit (SLO) & Margot Mol (CITO) AANDACHT VOOR DE MOEDERTAAL IN HET ONDERWIJS 14 maart 2018 Sterre Leufkens (UU) Jantien Smit (SLO) & Margot Mol (CITO) Programma 16:00 17:00: 17:00 17:30: 17:30 18:30: 18:30 19:00: plenaire inleiding soep

Nadere informatie

LinkedIn-updates open inschrijving

LinkedIn-updates open inschrijving LinkedIn-updates open inschrijving Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder legt uit hoe ouders gedragsproblemen van hun kinderen kunnen veranderen. TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder is bedoeld om ouders te helpen gedragsproblemen van

Nadere informatie

3/12/2012. Hoogbegaafdheid is een zegen, toch geen probleem? EXTREEM SUCCESVOL

3/12/2012. Hoogbegaafdheid is een zegen, toch geen probleem? EXTREEM SUCCESVOL Hoogbegaafdheid is een zegen, toch geen probleem? EXTREEM SUCCESVOL 1 De realiteit 16 % haalt universitair diploma 30% met IQ > 130: vallen uit op school en op het werk 60% met IQ > 140: vallen uit op

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Gemakkelijker gezegd dan gedaan! Deze presentatie kan je helpen je voornemens te realiseren

Gemakkelijker gezegd dan gedaan! Deze presentatie kan je helpen je voornemens te realiseren Goede voornemens Ik wil gezonder leven Ik wil gelukkiger zijn Ik wil meer bewegen Ik wil stoppen met roken Ik wil wat zwaarder worden Ik wil minder alcolhol gaan drinken Ik will minder stress Ik wil meer

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 3)

Luisteren: muziek (A2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

Bedenk dat het gaat om het verkrijgen van informatie voor u zelf door middel van het gesprek. Het gaat niet om een beoordeling.

Bedenk dat het gaat om het verkrijgen van informatie voor u zelf door middel van het gesprek. Het gaat niet om een beoordeling. ZELFANALYSE EN PERSOONSANALYSE Opdracht Zelfanalyse Op de volgende pagina's vindt u een lijst met uitspraken die betrekking hebben op persoonlijke eigenschappen, kwaliteiten en gedrag. Geef van elke uitspraak

Nadere informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie Een hersenschudding ontstaat door een klap op het hoofd, bijvoorbeeld bij een ongeluk. Je wordt duizelig of raakt bewusteloos. Meestal duurt het enige tijd voor de hersenen hiervan herstellen. Zolang de

Nadere informatie

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn. RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding

Nadere informatie

Carol Dweck Minka Dumont -

Carol Dweck Minka Dumont - Carol Dweck Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek Interactief: wisselwerking omgeving Mindsets over Intelligentie Mensen met een Fixed Mind-set geloven:

Nadere informatie

Spreken - Feedback hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Spreken - Feedback hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52706 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

We gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt.

We gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt. Een stigma kan gezien worden als een stempel met negatieve lading dat mensen met psychische aandoeningen opgedrukt krijgen door de omgeving of maatschappij. Dit wordt door velen zo ervaren. Wat ook voorkomt

Nadere informatie