Proef Flexibele openingstijden voor winkels in Centrum

Transcriptie

1 Projectplan Proef Flexibele openingstijden voor winkels in Centrum RvE Economie 1

2 1. Introductie en aanleiding experiment Introductie Voor u ligt het projectplan Proef Flexibele openingstijden voor winkels in Centrum Het projectplan beschrijft hoe de proef in Centrum wordt ingericht. De proef duurt een jaar met de mogelijkheid om deze na evaluatie met maximaal een jaar te verlengen. De notitie beschrijft achtereenvolgens de volgende thema s: 1. Aanleiding van de proef 2. Opzet van de proef 3. Monitoring 4. Afwegingskader en evaluatie Ad 1. Aanleiding van de proef Op 20 januari 2016 heeft de raad ingestemd met het initiatiefvoorstel Flexibele openingstijden voor winkels van de raadsleden de heer Paternotte (D66) en mevrouw Ruigrok (VVD). In dit initiatiefvoorstel wordt het college van burgemeester en wethouders opgedragen om een proef uit te voeren met de verruiming van de toegestane openingstijden voor winkels in Centrum (met uitzondering van het 1012 postcodegebied) naar 24 uur per dag. Daarbij zijn de volgende randvoorwaarden meegegeven: Winkeliers moeten zelf kunnen kiezen op welke tijden ze hun winkels geopend willen hebben. Van het pilotgebied wordt het wallengebied uitgezonderd (1012) en zodoende wordt aangesloten bij de gebiedsagenda en gebiedsplannen van stadsdeel Centrum. Het gaat in deze proef uitsluitend om winkels, in ieder geval niet-zijnde horeca of een alcoholschenkende mengformule, in Centrum. Er moet worden gezorgd voor een brede bekendheid onder Amsterdamse ondernemers in Centrum. Er moet worden gezorgd voor een kosteloze, digitale meldingsmogelijkheid voor de ondernemers. In haar bestuurlijke reactie d.d. 12 november 2015 heeft het college positief geadviseerd op dit initiatiefvoorstel. Het college kan zich vinden in de visie die ten grondslag ligt aan dit voorstel: de behoefte in - en de ontwikkeling naar flexibele winkelopeningstijden. Het initiatiefvoorstel past bovendien bij de ambities zoals opgenomen in het Amsterdam Ondernemersprogramma

3 Ruimte voor ondernemers om stapsgewijs meer ruimte aan bedrijven te bieden om 24 uur per dag en zeven dagen in de week te draaien. Voor winkels betekent dit experimenteren met verlatertjes gecombineerd met een betere klachtenregistratie, betere handhaving én maatwerk per buurt. Op 20 januari 2016 heeft de raad een motie aangenomen van raadslid Groot Wassink waarin het college wordt gevraagd voor aanvang van de proef een afwegingskader aan de raad te doen toekomen op basis waarvan het continueren van de pilot na een jaar wordt beoordeeld. Op 16 november 2016 is in de raadscommissie WE op verzoek van het raadslid Boutkan (PvdA) bij actualiteit gesproken over de proef flexibele openingstijden voor winkels in Centrum. De wethouder Economie heeft toegezegd dat zij de leden van de raad nog nader inzicht verschaft in de uitwerking van de proef nadat alle zienswijzen en inspraakreacties zijn verwerkt. Op 20 december 2016 is in het algemeen bestuur van Centrum een motie aangenomen waarbij het college wordt geadviseerd om de proef met flexibele openingstijden voor winkels in Centrum te beperken tot het kernwinkelgebied bestaande uit Damrak, Dam, Rokin, Nieuwendijk, Kalverstraat, Magna Plaza, FoodPlaza, Reguliersdwarsstraat (ten westen van de Vijzelstraat) en Leidsestraat. Het college heeft op 20 december 2016 ingestemd met een brief aan de gemeenteraad in het kader van Stad in Balans waarin de ambitie voor 2017 en 2018 zijn beschreven. In deze brief is aangegeven dat de proef flexibele openingstijden voor winkels kritisch tegen het licht wordt gehouden, waarbij het drastisch inperken van specifieke gebieden wordt onderzocht. De bovenstaande ontwikkelingen leiden in onze ogen er toe dat de bestuurlijke reactie d.d. 12 november 2015 op een aantal punten moet worden herzien, te weten: - Omvang van het pilotgebied Het voorstel is om het pilotgebied te beperken tot het kernwinkelgebied bestaande uit Damrak, Dam. Rokin, Nieuwendijk, Kalverstraat, Magna plaza, Foodplaza, Reguliersdwarsstraat (ten westen van de Vijzelstraat), Leidsestraat èn de verbindingsstegen tussen Damrak en Nieuwendijk, Rokin en Kalverstraat, Heiligeweg, Spui (tussen Rokin en Kalverstraat), Singel (bij de Kalvertoren) en Muntplein. De reden hiervoor is in dit gebied relatief weinig gewoond wordt waardoor de mogelijke overlast voor bewoners wordt beperkt. - Alcoholverkoop Daarnaast is de verkoop van alcohol van de proef uitgesloten. De reden hiervoor is dat de verkoop van alcohol mogelijk kan leiden tot overlast op straat omdat mensen bijvoorbeeld voor het uitgaan gaan indrinken. Bijkomende voordelen van de inperking van het gebied en de uitsluiting van de verkoop van alcohol is dat de proef zal plaatsvinden onder verminderde handhavings- en reinigingslasten.

4 2.Opzet van de proef Doelstelling Het doel van de proef Flexibele openingstijden voor winkels is om ten eerste ondernemers en winkeliers door middel van flexibiliteit in de openingstijden van de winkels meer ruimte te bieden in hun ondernemerschap en ten tweede te monitoren wat de gevolgen hiervan zijn voor de leefbaarheid, openbare orde en veiligheid, het ondernemersklimaat en de werkgelegenheid. Resultaat Het beoogde resultaat voor de proef is: - Een bijdrage leveren aan het verminderen van de regeldruk voor ondernemers. - Het verkrijgen van een beter inzicht in de gevolgen van de vrije openingstijden voor winkels Scope - De proef is bestemd voor winkels. Kiosken en staanplaatsen zijn van deelname uitgesloten. Horeca is uiteraard ook uitgesloten. - De proef start rond 1 juli 2017 en duurt maximaal één jaar. - De proef zal conform het initiatiefvoorstel, de bestuurlijke reactie en de bestuurlijke consultatie van de bestuurscommissie Centrum plaatsvinden in het kernwinkelgebied Centrum bestaande uit: Damrak, Dam. Rokin, Nieuwendijk, Kalverstraat, Magna plaza, Foodplaza, Reguliersdwarsstraat (ten westen van de Vijzelstraat), Leidsestraat en de verbindingsstegen tussen Damrak en Nieuwendijk, Rokin en Kalverstraat, Heiligeweg, Spui (tussen Rokin en Kalverstraat), Singel (bij de Kalvertoren) en Muntplein. - De verkoop van alcohol is van de proef uitgesloten. De reden hiervoor is dat de verkoop van alcohol mogelijk kan leiden tot overlast op straat omdat mensen bijvoorbeeld gaan indrinken. - Met meer flexibele openingstijden voor winkels in het kernwinkelgebied zal mogelijk leiden tot meer afval en vraagt wellicht aanpassing in de Reiniging. De bestuurscommissie Centrum heeft aangegeven dat het op korte termijn wijzigen van roosters van de Reiniging voor de proef niet gewenst is. Wanneer dit wel dient te gebeuren, mag dit niet leiden tot hogere kosten aangezien er hiervoor geen dekking is. - De extra kosten voor intensivering van de handhaving worden door de stadsdeelorganisatie begroot op maximaal gedurende de proef van één jaar. De extra inzet is nodig omdat alcoholverkoop is uitgesloten en de verwachting is niet alle ondernemers zich daaraan zullen houden. Ook wordt er vanuit gegaan dat sommige winkels problemen kunnen geven ten aanzien van uitstallingen, muziek, mensen die rond de winkel hangen et cetera. In het kader van de toezeggingen die er aan bewoners worden gedaan met betrekking tot Stad in balans is het van belang om hierop te handhaven. Het initiatiefvoorstel voorziet niet in dekking van deze kosten. Het voorstel is om dit te dekken uit de middelen Economische structuurversterking (deel incidentele investeringen). Mocht blijken dat dit bedrag ontoereikend is, dan kan de proef voortijdig worden gestaakt. In het geval de wens bestaat om de proef te verlengen, dan wel de

5 proef uit te breiden naar andere gebieden, dan zijn de kosten voor intensivering van de handhaving derhalve niet gedekt. Samenhang met andere projecten/programma s : Er is samenhang meteen aantal andere gemeentelijke projecten: Het Amsterdams Ondernemers Programma Ruimte voor ondernemers! Met dit programma geeft Amsterdam ondernemers de ruimte. Met de doelen en acties uit het Amsterdams Ondernemers Programma verbetert de dienstverlening, verminderen regels en biedt het college ruimte voor initiatieven en experimenten. Met dit programma zorgt de gemeente ervoor dat de randvoorwaarden om te ondernemen zo goed mogelijk zijn. Motie Verlaatje voor winkeliers Winkeliers kunnen binnen de (nieuwe) Verordening Winkeltijden Amsterdam 2017 een melding doen om hun winkel langer geopend te hebben als sprake is een bijzondere gelegenheid van tijdelijke aard. Voorheen moest een winkelier een ontheffing aanvragen. Stad in Balans De druk op het woon- en leefklimaat in de binnenstad is op enkele plaatsen door de toename van het aantal bezoekers op een zeer hoog niveau gekomen, waardoor het woongenot van bewoners van de binnenstad onder druk staat. Net als stadsdeel Centrum is het college van mening dat de voorgestelde proef niet mag leiden tot een verdere aantasting hiervan. Het college heeft in haar brief van 20 december 2016 inzake Stad in Balans: ambitie voor 2017 en 2018 aangekondigd dat de proef flexibele openingstijden voor winkels kritisch tegen het licht wordt gehouden, waarbij het drastisch inperken van specifieke gebieden wordt onderzocht. In dit projectplan is daar invulling aan gegeven.

6 Randvoorwaarden Alleen winkels gevestigd in het pilotgebied mogen aan de proef deelnemen. Horecazaken zijn van deelname uitgesloten. In de nieuwe Verordening winkeltijden Amsterdam 2017 wordt een experimenteer bepaling met vrije openingstijden opgenomen. Het college kan op basis daarvan een proef met flexibele openingstijden instellen in een bepaald gebied. In ontwikkeling is een communicatieplan ten behoeve van een brede bekendheid van de proef onder Amsterdamse ondernemers in Centrum. Naast lokale media en de gemeentelijke website zal de proef bekend worden gemaakt via vertegenwoordigende organen van winkeliers, zoals MKB Amsterdam, Amsterdam City, het bestuur van de Biz-en, winkelstraatmanagers, etc. Winkeliers die aan de proef willen deelnemen kunnen via de website van de gemeente Amsterdam gratis mededelen wanneer ze gebruik maken van de mogelijkheid om langer open te zijn. De deelnemende winkeliers zijn hiertoe niet verplicht maar worden wel geadviseerd om dit wel te doen. Ten eerste voor de eigen veiligheid en hun personeel omdat dan bekend is welke winkels wanneer open zijn. Ten tweede kan de gemeente monitoren welke winkeliers en ondernemers hiervan gebruik maken ten einde te kunnen bepalen of er meerdere proeven gehouden kunnen worden. Het melden is een recht van de winkeliers geen plicht. De proef start rond 1 juli 2017 en duurt maximaal één jaar. Een reden hiervoor is dat goede communicatie kan plaatsvinden over de voorwaarden van deelname aan de proef. Daarna wordt de proef geëvalueerd en kan deze eventueel met maximaal een jaar worden verlengd. Winkeliers buiten het pilotgebied kunnen voor incidentele langere openingstijden gratis een melding doen als sprake is van een bijzondere gelegenheid van tijdelijke aard. De aanvraag voor deze incidentele verlate openingstijden in de vorm van een meldingsmogelijkheid loopt via stadsdeel Centrum en wordt getoetst op de aanwezigheid van een bijzondere gelegenheid van tijdelijke aard, strijdigheid met de openbare orde en veiligheid en/of de leefbaarheid nadelig wordt beïnvloed. Bewoners, ondernemers en bezoekers kunnen met hun klachten terecht bij of bij de overige reguliere kanalen om een klacht in te dienen. Economie voert de projectleiding en werkt daarbij nauw samen met de stadsdeelorganisatie van Centrum, OOV en Politie.

7 Risico s en beheersmaatregelen: - Het is denkbaar dat er naar aanleiding van het besluit van het college om de proef in te stellen er veel bezwaarschriften worden ingediend. Dat is niet ondenkbaar gezien het feit dat er tijdens de inspraak op de conceptverordening Winkeltijden Amsterdam circa 90 reacties zijn binnengekomen die nagenoeg allemaal over de proef gingen. Ten aanzien van het te zijner tijd te nemen instellingsbesluit betekent dit mogelijk een substantiële inzet van Dienst Juridische Zaken en het Juridisch Bureau om deze bezwaarschriften af te handelen. - Het risico bestaat dat de winkeliers in Centrum die van de proef worden uitgesloten toch gebruik maken van verruimde openingstijden zonder daarvoor een melding bijzondere gelegenheid van tijdelijke aard te doen. Hier zal op worden gehandhaafd, omdat er sprake is van een overtreding van de Winkeltijdenwet. In de communicatie over de proef zullen winkels buiten het pilotgebied erop worden gewezen op de mogelijkheid voor aanvraag van een verlaatje voor winkeliers. - Het risico bestaat dat de veiligheid van winkeliers en hun personeel naar mate de avond vordert afneemt en dat de ondernemers in toenemende mate kwetsbaar kunnen worden voor overvallen. Winkeliers worden daarom geadviseerd om zelf hiertegen maatregelen te nemen. Met de Politie en OOV worden afspraken gemaakt over de Openbare orde en veiligheid. Daarnaast wordt de verkoop van alcohol uitgesloten, waardoor de veiligheid beter kan worden geborgd. - Het risico bestaat dat de proef tot erg veel overlast leidt. In het collegebesluit is opgenomen dat de proef met flexibele openingstijden voor winkels voor maximaal één jaar wordt ingesteld waardoor het college van B en W kan besluiten om de proef als deze tot erg veel overlast leidt voortijdig te staken. Dit wordt meegenomen in de communicatie over de proef zodat ondernemers bij het doen van investeringen in het kader van het deelnemen aan de proef hiermee rekening kunnen houden. Daarnaast wordt de handhaving gedurende de proef van één jaar geïntensiveerd. De extra kosten voor intensivering van de handhaving worden door de stadsdeelorganisatie begroot op maximaal gedurende de proef van één jaar. Met stadsdeel Centrum zijn de volgende afspraken gemaakt over hoe zij deze kosten bij Economie kunnen te declareren: Een keer in drie maanden vindt er een evaluatie plaats Kostendeclaratie vindt plaats op basis van deze evaluatie Uit de evaluatie blijkt wat de werkelijk gemaakte kosten voor intensivering van de handhaving Het stadsdeel licht de nut en noodzaak van de gemaakte kosten toe gerelateerd aan de proef -

8

9 Ad 3 Monitoring Nulmeting Om de gevolgen van de ruimere openingstijden van winkels te kunnen meten worden de volgende onderdelen gemonitord: De effecten voor winkeliers en hun personeel - Aantal winkels dat deelneemt per straat en sector en met welke sluitingstijd - Aantal winkels buiten het pilotgebied in Centrum dat een melding doet voor verlate openingstijden op basis van een bijzondere gelegenheid van tijdelijke aard - Economische gevolgen voor de omzet en/of werkgelegenheid van de deelnemende winkeliers en andere winkels op de grens van het pilotgebied en het stadsdeel Centrum. De effecten op het woon en leefklimaat - Aantal klachten van direct omwonenden en ondernemers die direct gerelateerd kunnen worden aan de ruimere openingstijden van de winkels, bijvoorbeeld geluidsen/of stankoverlast tussen en uur De effecten op de veiligheid - Criminaliteitscijfers - De mate waarin de ondernemers extra veiligheidsmaatregelen hebben moeten treffen zoals meer camera s en/of de inhuur van beveiligers. - De door buurtbewoners, ondernemers en bezoekers beleefde (subjectieve) en de reële (objectieve) veiligheid in de straten met winkels die gebruik maken van de ruimere openstelling. De effecten op de gemeentelijke organisatie - Extra beslag op capaciteit Politie - Extra beslag op handhavingscapaciteit - Extra beslag op juridische capaciteit wegens bezwaar op het instellingsbesluit voor de proef - Extra beslag op de capaciteit van vergunningverlening - Extra beslag op de ambtelijke capaciteit inzake afhandeling klachten - Extra beslag op de Reiniging - En het aantal Handhavingszaken Rapportage De proef wordt begeleid door Economie in nauwe samenwerking met stadsdeelorganisatie van Centrum. De monitoring vindt permanent plaats. De projectleiding houdt de signalen van bewoners, ondernemers, handhavers en anderen die over de proef gaan in de gaten. Als de proef veel overlast genereert (bijvoorbeeld geluid of zwerfafval), kan de proef voortijdig worden gestaakt.

10 De monitoring van de proef wordt meegenomen in de onderzoeksagenda van Economie met als uitvoerende dienst Onderzoek, Informatie en Statistiek. De monitoring zal verder pragmatisch vorm worden gegeven, namelijk als duidelijk wordt welke winkeliers wanneer deelnemen aan de proef. Er zijn dus geen extra kosten mee gemoeid. De rapportage van de resultaten van monitoring aan de raad vindt plaats via het Amsterdams Ondernemers Programma (AOP).

11 Ad 4 Afwegingskader en evaluatie In het kader van de motie van het raadslid Groot Wassink (Groen Links) inzake Afwegingskader voor een pilot wordt het college gevraagd om een afwegingskader op te stellen op basis waarvan de proef na een jaar wordt gecontinueerd. Hieronder worden de criteria genoemd op basis waarvan de proef na een jaar kan worden verlengd met nog een jaar. De effecten voor winkeliers en hun personeel - Een substantieel aantal winkeliers in het pilotgebied maakt gebruik van de vrije openingstijden. - De werkgelegenheid in het pilotgebied is substantieel toegenomen. De effecten op het woon en leefklimaat - De door buurtbewoners, ondernemers en bezoekers beleefde overlast die direct gerelateerd kan worden aan de ruimere openingstijden van de winkels, bijvoorbeeld geluids- en/of stankoverlast tussen en uur is niet substantieel toegenomen. De effecten op de gemeentelijke organisatie - Het extra beslag op capaciteit Politie is niet substantieel. - Het extra beslag op de handhavingscapaciteit is niet substantieel. - Het extra beslag op de reiniging is niet substantieel. De effecten op de veiligheid - De door buurtbewoners, ondernemers en bezoekers beleefde (subjectieve) en de reële (objectieve) veiligheid in de straten met winkels die wel gebruik hebben gemaakt van de ruimere openstelling is niet substantieel verslechterd. Evaluatie en vervolg Na een jaar vindt een 1-meting plaats op basis waarvan een evaluatie kan worden opgesteld. Op basis van de evaluatie zal het college van B en W bepalen of de proef met nog een jaar wordt verlengd. Verlenging is alleen mogelijk als er dekking is voor de eventuele extra kosten die daarmee gemoeid zijn. Het college van B en W kan overwegen de proef uit te breiden naar andere gebieden in Centrum, mits daar in die betreffende gebieden draagvlak voor is onder bewoners en ondernemers en mits er dekking is van de eventuele extra kosten die daarmee gemoeid zijn.