Scenario s Sluiskwartier Deventer

Transcriptie

1 Scenario s Sluiskwartier Deventer

2 2 december 2016 in opdracht van: Gemeente Deventer LANDLAB studio voor landschapsarchitectuur Amsterdamseweg GA Arnhem +31(0) TenBrasWestinga architectuur interieur en stedenbouw t Zand 17 Postbus AM Amersfoort +31 (0) info@tenbraswestinga.nl

3 Inhoud 01. Inleiding / Uitgangspunten / Scenario Matrix / 10 behoud / 12 behoud&nieuwbouw / 26 nieuwbouw / Scenario Cijfers / Appendix / Brinkgarage / Appendix / Haven / 72 3

4 4

5 01. Inleiding Op 28 januari 2015 is het Uitvoeringskader Sluiskwartier vastgesteld door de gemeenteraad van Deventer. In 2015 is de uitvoering hiervan gestart met de herinrichting van het Pothoofd en de sloop van de aanen uitbouwen van Ten Zijthoff. Met DAVO Bieren is een gedeeltelijk nieuwe invulling gevonden voor het Ten Zijthoff complex. In de loop van 2015 heeft de discussie over de invulling van het Sluiskwartier een vervolg gekregen, wat uiteindelijk heeft geleid tot het initiatiefvoorstel Sluiskwartier, een andere koers richting vergelijkbaar doel. Dit voorstel is op 16 december 2015 door de gemeenteraad van Deventer aangenomen. Naar aanleiding hiervan gaf Gemeente Deventer LANDLAB i.s.m. TenBrasWestinga opdracht twee nieuwe scenario s te maken voor een invulling van het Sluiskwartier, naast het vastgestelde Uitvoeringskader. Deze scenario s richten zich op zorgvuldig behoud en renovatie danwel inpassing van de bestaande bouw in het Sluiskwartier. Daarbij wordt rekening gehouden met de wens parkeergelegenheid in het gebied te houden en ruimtelijke kwaliteit na te streven. In een drietal sessies met betrokkenen (bewoners, historische verenigingen, ondernemers) zijn samen wensen onderzocht en geschetst. Deze informatie heeft het team vertaald naar een matrix die de mogelijke ontwikkelingen in het Sluiskwartier inzichtelijk maakt. Deze bundel bevat de drie scenario s, inclusief een eerste indicatie van te realiseren woningen, en bijbehorende referentiebeelden. De appendix toont extra kansen voor toekomstige ontwikkeling in het Sluiskwartier. 5

6 [P] 6 uitgangspunten: IJsselfront oude sluis en verlengde daarvan groene zoom aaneengesloten groene ruimte (geen versnippering) naar Raambuurt plek bieden aan autoluwe binnenstad dwarsverbindingen stadsverbindingen zicht op Lebuïnus

7 02. uitgangspunten 7

8 8 bestaande kwaliteiten benutten De uitgangspunten voor de ontwikkeling van het Sluiskwartier bouwen voort op bestaande kwaliteiten: de cadeautjes van deze locatie. De historische binnenstad is nabij, zelfs zichtbaar, net als de iconische Wilhelminabrug en de IJssel. De groene kwaliteit van de belendende Raambuurt is voelbaar. En de Buitengracht met Raambrug heeft kop (ofwel staart) tot de voormalige sluis, naamgever van het gebied. De renovatie van het Tenzijthoff-complex, met DAVO Bieren als nieuwe ondernemer, functioneert als vliegwiel; het brengt letterlijk leven in de brouwerij, trekt voor nieuw publiek aan en activeert de buurt. De scenario s integreren deze functies. Extra input en uitgangspunt vormt de participatie: resultaten van de info-avonden met betrokkenen en bewoners.

9 02. uitgangspunten 9

10 behoud 10 behoud&nieuwbouw nieuwbouw

11 03. scenario matrix t1 t2 t3 11 Drie scenario s schetsen de omgang met (bestaande) architectuur en openbare ruimte in het Sluiskwartier, uitgaande van bestaande problematiek, eisen en wensen. T1 integreert de parkeeropgave, waarna in T2 de sluis terugkeert. T3 stelt water aan weerszijde van de sluis voor, wat meer natuurlijke gradiënten en speelaanleidingen geeft, en een uiteindelijke doorgroei naar een Stadshaven mogelijk maakt. Echter, ook zonder water aan de Sluiskwartierzijde, ontstaat hier een prettig, lommerijk groen binnengebied.

12 12 Behoud t1 Scenario Maximaal Behoud gaat uit van de huidige situatie waarin de Pothoofd-panden zo goed mogelijk gerenoveerd/gerestaureerd worden. Drie panden verkeren in dusdanig slechte staat en hebben zeer geringe cultuurhistorische waarde dat hier herbouw van toepassing is. Dit voorstel is te lezen als een gebit dat hersteld wordt, met enkele nieuwe kronen. De continue façade aan de IJssel blijft intact, alle woningen houden adres aan het Pothoofd. Nieuwe woningen zijn zodoende achterhuis. De achterzijde van het bebouwingsfront, ofwel de binnenzijde van het Sluiskwartier, wordt versterkt als groene rafelrand. De historische beelden tonen deze kwaliteit, die wordt teruggebracht. Verschillende panden behouden tuinen. Een groene zoom, variërend in breedtediepte, scheidt de tuinen van de openbare ruimte met parkeerstrook. De parkeeropstelling ligt in lijn van de oorspronkelijke sluis. Boven die lijn, de noordelijke helft van het Sluiskwartier, is het groen en lommerrijk, met terrasruimte bij het Tenzijthoff-complex. Dit bevat circa 62 woningen, variërend in grootte, waarvan 29 HAT-eenheden; inclusief 55 parkeerplaatsen voor bewoners, en 45 parkeerplaatsen voor de stad. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

13 13

14 14 Gezicht op de sluizen van Oschner, genoemd naar sluiswachter C.W. Oschner. Daarachter de rij huizen op de Pothoofd. De sluizen vormen de verbinding tussen de Oude Haven en het Overijssels kanaal bron: stadsarchiefdeventer.nl

15 15 Historisch zicht over de sluis richting de Lebuïnuskerk (19??). Bron: deventerinbeeld.nl

16 16 Behoud t2 Stap 2 van het Scenario Maximaal Behoud bouwt voort op de principes beschreven bij t1. Nu wordt de oude sluis in ere hersteld. De nieuwe woningen achter Pothoofd zijn daarmee zogenoemd sluishuisjes. Een pad over de kop van de sluis verbetert de doorgang van Raambuurt naar de IJssel. Dit bevat circa 62 woningen, variërend in grootte, waarvan 29 HAT-eenheden; inclusief 55 parkeerplaatsen voor bewoners, en 18 parkeerplaatsen voor de stad. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

17 17

18 18 Behoud t3 Stap 3 brengt de Buitengracht terug in het Sluiskwartier. Het water met flauwe, groenbegroeide oevers vormt een mooie historische referentie, en vergroot de ecologische waarde en buffercapaciteit van het gebied voor piekbuien. Ook biedt het een nieuwe recreatie- en speelgelegenheid. Een achterpad vormt de toegangsweg tot prive-tuinen. Parkeren voor bewoners past in dit scenario terzijde van de voormalige inrit van de Brinkgarage. Om het binnengebied te vrijwaren van parkeerbewegingen en optimaal groen-blauw te houden, dient de entree tot de Garage dan verplaatst te worden. Doorgroei naar de Stadshaven vraagt om een herziening van deze parkeeroplossing. Dit bevat circa 62 woningen, variërend in grootte, waarvan 29 HAT-eenheden; inclusief 50 parkeerplaatsen voor bewoners, en geen parkeerplaatsen voor de stad. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

19 19

20 20

21 21

22 22 impressie vanaf Pothoofd BEHOUD tijdsperiode 1-2-3

23 impressie vanuit Raambuurt BEHOUD tijdsperiode 2 23

24 24 BEHOUD referentiebeelden buitenruimte

25 25 BEHOUD referentiebeelden architectuur

26 26 Behoud&Nieuwbouw t1 Scenario Behoud & Nieuwbouw conserveert de meest waardevolle, cultuurhistorisch interessantste panden aan het Pothoofd. Het front wordt aangevuld met nieuwe werkhuizen, in korrel vergelijkbaar met de huidige en historische bebouwing. De nieuwe panden gaan uit van een beganegrondhoogte van 4m; dit maakt een combinatie van wonen&werken hier goed mogelijk. Met de nieuwbouw wordt de achterzijde getransformeerd tot (stedelijk) erf. Via dit erf hebben bewoners toegang tot hun woningen, en ontstaat ruimte voor (informele) activiteiten in de plint. Parkeren voor bewoners gebeurt ondergronds, voor bezoekers is parkeerruimte in de lijn van de voormalige sluis. Dit vormt tevens tussenzone/scheiding van het stedelijk erf en de lommerrijke ruimte rondom het Tenzijthoff-complex. Dit bevat circa 73 woningen, variërend in grootte; inclusief een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 96 parkeerplaatsen en 48 parkeerplaatsen voor de stad op maaiveld. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

27 27

28 28 Behoud&Nieuwbouw t2 Net zoals bij scenario Behoud, wordt hier in stap 2 de oude sluis in ere hersteld. Een nieuw blokje achter de Pothoofdpanden , het zogenaamde Sluishuis, vormt daarbij een mooie beëindiging van het nieuwe stedelijke erf. Het pad over de sluis en de zitgelegenheid op de kop versterken de identiteit van het gebied, immers, haar naamgever weer zichtbaar onderdeel van de openbare ruimte! Dit bevat circa 73 woningen, variërend in grootte; inclusief een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 96 parkeerplaatsen en 35 parkeerplaatsen voor de stad op maaiveld. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

29 29

30 30 Behoud&Nieuwbouw t3 Stap 3 transformeert het binnengebied tot waarlijk Sluiskwartier, met water aan beide zijdes van de sluis. Een stenen kade begrenst het stedelijk erf, een flauwe begroeide oever is onderdeel van de groene zoom. Aan de stadszijde vormt een pleintje de schakel tussen erf, water en groengebied. De trappartij, gunstig gelegen in de zon, nodigt uit tot verblijf en gebruik van zowel dit voorpleintje als het water. Langs de kade is ruimte voor (kort) parkeren, bewoners gebruiken de gebouwde parkeervoorziening onder het nieuwe blok. Dit bevat circa 73 woningen, variërend in grootte; inclusief een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 96 parkeerplaatsen en beperkt (laden&lossen-)bezoekersparkeerplaatsen langs de kade. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

31 31

32 32

33 33

34 34 impressie vanaf Pothoofd BEHOUD&NIEUWBOUW tijdsperiode 1-2-3

35 impressie vanuit Raambuurt BEHOUD&NIEUWBOUW tijdsperiode 2 35

36 36 BEHOUD&NIEUWBOUW referentiebeelden buitenruimte

37 37 BEHOUD&NIEUWBOUW referentiebeelden architectuur

38 38 Nieuwbouw t1 Voorstel Uitvoeringskader Sloop voor tussentijdelijk parkeren, met uitzondering van Pothoofd en (HAT) wegens huurinkomsten. De continue façade aan de IJssel wordt gevormd door een bomenrij. Met respect voor de historische sluis-lijn is het binnengebied maximaal ingedeeld als parking. De noordelijke helft waarborgt een groene, lommerrijke kwaliteit, met terrasruimte bij het Tenzijthoffcomplex. Entree tot deze parking ligt aan het Pothoofd, de inrit van de Brinkgarage blijft nog aan de Emmastraat. Dit bevat 186 parkeerplaatsen voor de stad.

39 39

40 40 Nieuwbouw t2 Na sloop en tussentijdelijk parkeren (10jr) volgt volledige nieuwbouw, met de historische pakhuizen als inspiratie. De korrel refereert aan die functie, maat en schaal. De kloeke volumes vormen een gevarieerde doch continue façade aan de IJssel. De achterzijde verspringt aan het erf, tevens met entrees tot de woningen. Het middelste blok heeft een hoogte-accent, passend in het ritme langs de IJssel tussen de Schippersflat en Crepain-blokken. De nieuwe panden gaan uit van een beganegrondhoogte van 4m; dit maakt een combinatie van wonen&werken hier goed mogelijk. De nieuwbouw vormt aanleiding voor een ondergrondse parkeeroplossing met inrit aan het Pothoofd. Het binnengebied blijft daarmee onverstoord en groener. De voormalige sluis is teruggebracht, met verbindingsroute naar de Raambuurt. De noordelijke helft is groen en lommerrijk, met terrasruimte bij het Tenzijthoff-complex. Dit bevat circa 93 woningen, variërend in grootte; inclusief een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 240 parkeerplaatsen, waarvan 120 pp voor bewoners. Voor de stad zijn er dan 120 pp, en 10 pp op maaiveld. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

41 41

42 42 Nieuwbouw t3 Vervolgstap is het uitbreiden van het water voorbij de sluis, het verlengde van de Buitengracht. Aan de nieuwbouwzijde/erf ligt een meer stedelijke kade, de noordzijde blijft zacht en groen. Een riante trappartij vormt de schakel naar een voorpleintje en biedt speel- en zitgelegenheid aan het water. Dit bevat circa 93 woningen, variërend in grootte; inclusief een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 240 parkeerplaatsen, waarvan 120 pp voor bewoners. Voor de stad zijn er dan 120 pp, en 14 pp op maaiveld. Parkeren bij de Schippersflat en het Tenzijthoffcomplex vindt plaats op eigen terrein.

43 43

44 44

45 45

46 46 impressie vanaf Pothoofd NIEUWBOUW tijdsperiode 2-3

47 impressie vanuit Raambuurt NIEUWBOUW tijdsperiode 2 47

48 48 NIEUWBOUW referentiebeelden buitenruimte

49 49 NIEUWBOUW referentiebeelden architectuur

50 *De aantallen per scenario zijn gegeven bij benadering, deze studie is dus indicatief over de mogelijkheden. Parkeeraantallen gaan uit van 1,3 pp per woning, gemiddelde uit de Deventer parkeernorm Eerste Schil Centrum. Scenario Behoud* 62 woningen, waarvan 29 HAT-eenheden m 2 woonopp. 55 pp bewoners (op maaiveld) 18 pp bewoners Schippersflat (op maaiveld) pp stad (op maaiveld) 16 pp Tenzijthoff-complex (op maaiveld) t3 vereist nieuwe inrit Brinkgarage 50 Scenario Behoud&Nieuwbouw* 73 woningen m 2 woonopp. 90 pp bewoners (in nieuwe ondergrondse garage) 18 pp bewoners Schippersflat (op maaiveld) 6 pp stad (in nieuwe ondergrondse garage) pp stad (op maaiveld) 16 pp Tenzijthoff-complex (op maaiveld) Scenario Nieuwbouw* 93 woningen m 2 woonopp. 120 pp bewoners (in nieuwe ondergrondse garage) 18 pp bewoners Schippersflat (op maaiveld) 120 pp stad (in nieuwe ondergrondse garage) pp stad (op maaiveld) 16 pp Tenzijthoff-complex (op maaiveld)

51 04. scenario cijfers 51

52 BEHOUD gevelimpressie Pothoofd 52 BEHOUD&NIEUWBOUW gevelimpressie Pothoofd NIEUWBOUW gevelimpressie Pothoofd

53 53

54 54

55 05. appendices 55

56 t1 t2 behoud 56 behoud&nieuwbouw nieuwbouw

57 05. appendix opties voor toekomst t3 t4 t5 57 aanpassing garage terugbrengen haven

58 58 Studie aanpassingen Brinkgarage De scenario s voor het Sluiskwartier zijn onlosmakelijk verbonden met de situatie van de Brinkgarage. Deze parkeergarage is middels een convenant als tijdelijk vastgelegd. Dit convenant kan verlengd worden, of de garage wordt een permanente oplossing. Ongeacht de uitkomst leert de huidige situatie dat gebruik van de garage niet optimaal is. Om de garage beter te benutten én de aansluiting met het Sluiskwartier te verbeteren, zijn een aantal opties van aanpassingen verkend.

59 05. appendix Brinkgarage 59

60 DAVENTRIA - DAVENTRIA - DAVENTRIA - DAVENTRIA - 60 Loper door parkeergarage behandelen vloer: patroon en uplighters

61 DAVENTRIA - DAVENTRIA - DAVENTRIA - DAVENTRIA - 61

62 Aanzicht parkeergarage Wilhelminabrug vanaf de Bokkingshang: huidige situatie 62 stadscentrum BRINK P Loper door parkeergarage aanpassen gevel stadscentrum stadscentrum BRINK BRINK P stadscentrum BRINK

63 Aanzicht parkeergarage Wilhelminabrug vanaf de Emmastraat: huidige situatie 63 voet auto uit BRINK auto in stadscentrum BRINK voet auto uit BRINK auto in stadscentrum BRINK

64 64 Nieuwe entrees parkeergarage De getoonde opties zijn studie-varianten; De haalbaarheid en de effecten van de verschillende opties dienen in een nadere studie/ verkeerskundig onderzoek te worden verkend. Een alternatieve inrit van de Brinkgarage kan bijdragen aan de bereikbaarheid en vindbaarheid van de garage. Een duidelijk zichtbare inrit kan de inzet van de Brinkgarage voor het parkeren van de Deventer binnenstad optimaliseren. Nieuwe inrit vermindert de verkeersbewegingen in het Sluiskwartier (optie 2,3,4). Dit is zeer wenselijk gezien de positieve ontwikkelingen, zowel programmatisch als ruimtelijk, die daar nu al plaatsen vinden; meer verkeer werkt deze verbeterde kwaliteit tegen. De nieuwe functie en sfeer van het Sluiskwartier (autoluw, groen en ontspannen) zijn van andere orde en schaal, welke niet matcht met een stroom autoverkeer. optie 1: inrit vanaf Pothoofd, ter hoogte van Pothoofd gaat uit van reeds aangelegde rijstrook/uitvoeringskader 2014 optie 2: inrit vanaf Pothoofd, onder brug optie 3: inrit bij Zandpoort optie 4: inrit vanaf Bokkingshang

65 65

66 66 0. Huidige situatie De bestaande inrit tot de Wilhelminagarage ligt aan de Emmastraat. Een nieuw groenvak grenzend aan de gevel van de garage werkt als afstandshouder en zou de toerit verbeteren.

67 67 1. Pothoofd Bij de herprofilering van het Pothoofd is rekening gehouden met een afrit ter hoogte van panden Daartoe zou hier gesloopt worden. Van een continue IJsselfaçade is niet langer sprake. Het achterliggende gebied wordt afgesneden van de garagedoorgang.

68 68

69 69 2.Onder Wilhelminabrug Deze optie behelst het afsnuiten van de kop van de garage, met inrit vanaf Pothoofd. Dit creeërt een pleinruimte en openheid in verbinding naar Sluiskwartier. Een ontspannen toerit maakt het Sluiskwartier verkeersvrij, wat de nieuwe ontwikkelingen ten goede komt. Een nieuwe entree vraagt om een interne re-organisatie. De haalbaarheid van deze optie dient nader te worden verkend.

70 70 3. Zandpoort Een inrit aan de Zandpoort zorgt voor eenduidige oplossing, een heldere doorsteek naar het Sluiskwartier. De stromen van voetgangers en auto s zijn gecombineerd.

71 71 4. Bokkingshang Een inrit vanaf de Bokkingshang geeft mogelijkheid tot verkeersluwe inrichting van de Zandpoort tot aan de Welle. Het autoverkeer wordt direct vanaf het Emmaplein (N344) aan de voet van de brugoprit, naar de garage geleid, en weer terug.

72 72

73 05. appendix Haven 73 Terugbrengen Haven Op initiatief van Stichting Stadshaven Deventer en het SIED zijn er de afgelopen jaren schetsontwerpen gemaakt waarin de binnenhaven van Deventer in oude allure wordt hersteld. De scenario s voor het Sluiskwartier bevatten alle drie de mogelijkheid door te groeien naar deze haven.

74 74 BEHOUD BEHOUD&NIEUWBOUW

75 NIEUWBOUW 75

76 december 2016