Onderwerp : Grondstoffenplan gemeente Beverwijk

Transcriptie

1 Raadsvoorstel *Z03783CDF88* Aan de raad Documentnummer : INT Afdeling : Ruimte Onderwerp : Grondstoffenplan gemeente Beverwijk Inleiding De overheid heeft ambitieuze doelstellingen geformuleerd ten aanzien van afvalscheiding en hergebruik van grondstoffen en geeft hier uitvoering aan vanuit het programma Van Afval Naar Grondstof. Vertaald naar de ambities en mogelijkheden voor Beverwijk betekent dit dat de hoeveelheid ingezameld restafval per inwoner sterk moet gaan afnemen van 322 kg nu naar 195 kg in 2020 tot 130 kg in Met de huidige wijze van inzamelen is dit niet realiseerbaar en een trendbreuk is dan ook nodig om via aanvullende maatregelen deze sterke reductie van het restafval mogelijk te maken. De gemeenteraad heeft op 30 juni 2016 ingestemd met het aangaan van een nieuwe dienstverleningsovereenkomst met HVC met ingang van 2017 voor de inzameling van het huishoudelijk afval en Beheer Openbare Ruimte taken. In deze nieuwe DVO is een perspectief voor onze gemeente opgenomen met betrekking tot het wijzigen van de afvalinzamelsystematiek om te komen tot de beoogde reductie van restafval door de doelmatigheid van de afvalscheiding te vergroten en daarmee het milieurendement te verhogen en de kosten te reduceren. Voor de verdere invulling van dit perspectief is nu het meerjarig grondstoffenplan opgesteld waarin voor genoemde systeemwijziging de verdere onderbouwing en uitgangspunten zijn opgenomen en concrete maartregelen zijn benoemd om de komende jaren uit te voeren. De gemeenteraad wordt gevraagd om in te stemmen met de maatregelen zoals deze in het grondstoffenplan zijn opgenomen om de komende jaren uit te gaan voeren en het restafval sterk te verminderen. Belangrijkste voorgestelde wijziging is de invoering het zogenaamde omgekeerd inzamelen waarbij voor alle laagbouwwoningen in het vervolg de waardevolle fracties GFT (Groente-, Fruit-, en Tuinafval), PMD (Plastic, Metalen, Drankenkartons) en OPK (Oud Papier en Karton) aan huis met drie minicontainers ingezameld gaat worden. De hoeveelheid restafval neemt daardoor dusdanig af dat dit weggebracht dient te worden naar ondergrondse restafvalcontainers op afstand elders in de wijk. In het raadsvoorstel zal verder worden ingegaan op het grondstoffenplan en de achtergronden van de voorgestelde systeemwijziging voor de inzameling van het huishoudelijk afval. Relatie met collegeprogramma Er is geen directe relatie met het collegeprogramma. Relatie met gemeentebegroting / budgetregels In de afgelopen jaren is de reductie van het restafval per inwoner en verbetering van de scheidingsresultaten als onderwerp opgenomen in de programmabegrotingen. Zo ook in de programmabegroting 2017 e.v. waarin onder programma 7 Volksgezondheid en Milieu als programmadoelstelling het volgende is benoemd: Een laagdrempelige en gebruiksvriendelijke afval inzamelvoorzieningen voor burgers die, tegen aanvaardbare kosten met een voldoende serviceniveau en zo min

2 mogelijk belasting van het milieu, bijdragen aan het behalen van de scheidingsdoelstellingen en het materiaalhergebruik voor alle afvalfracties. Deze programmadoelstelling heeft in de programmabegroting binnen het taakveld Afval een verdere uitwerking gekregen die overeenkomt met de benoemde uitgangspunten in het grondstoffenplan Voor de systeemwijziging moeten ook een aantal clusterplaatsen worden ingericht en containers worden herplaatst. De dekking van de hiermee gemoeide kosten is nog onderwerp van overleg met HVC. De feitelijke aanvang van deze werkzaamheden gaat plaatsvinden pas nadat er duidelijkheid is over de dekking van deze kosten. Relatie met regionale samenwerking / MRA De gemeenten Velsen, Heemskerk en Beverwijk zijn verantwoordelijk voor de inzameling van het huishoudelijk afval en het beleid hierover en hebben de uitvoering hiervan bij HVC ondergebracht. De drie gemeenten werken v.w.b. hun regiefunctie nauw samen en hebben ieder medio 2016 een positief besluit genomen over een nieuwe dienstverleningsovereenkomst met HVC voor de inzameling van het huishoudelijk afval en de BOR-taken. Voor iedere gemeente is bij deze DVO een perspectief opgenomen om te komen tot reductie van restafval door de doelmatigheid van de afvalscheiding te vergroten en daarmee het milieurendement te verhogen en de kosten te reduceren. De gemeente Velsen heeft al eind 2015 haar eigen inzamelplan laten besluiten en inmiddels zijn in twee wijken maatregelen op het gebied van de afvalinzameling als pilot ingevoerd. De bevindingen vanuit deze pilot zullen waar nodig worden meegenomen bij de uitvoeringsmaatregelen voor Beverwijk. De gemeente Heemskerk is momenteel bezig met het opstellen van een grondstoffenplan. De bestuurlijke regionale samenwerking op het gebied van de afvalinzameling komt verder mede tot stand via de Gemeenschappelijke Regeling ReinUnie alwaar de gemeenten Velsen, Beverwijk en Heemskerk onder andere hun gezamenlijke standpunt bepalen ten aanzien van gemeenschappelijke afvalonderwerpen. Daarnaast komt bestuurlijke samenwerking tot stand vanuit de Gemeenschappelijke Regeling Afvalschap IJmond Zaanstreek alwaar de gemeenten Zaanstad, Velsen, Beverwijk en Heemskerk op grond van hun aandeelhouderschap hun gezamenlijk standpunt bepalen ten aanzien van de onderwerpen die in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van HVC behandeld worden. Eerdere besluiten / bestaand beleid / nieuw beleid -Op 30 juni 2016 heeft de gemeenteraad ingestemd met een nieuwe Dienstverleningsovereenkomst met HVC voor de inzameling van het huishoudelijk afval en de Beheer Openbare Ruimte-taken; raadsvoorstel INT Motivering voorgesteld besluit Onderstaand wordt verder ingegaan op de ambitie van onze gemeente op het gebied van de afvalscheiding en de maatregelen die hiervoor nodig zijn. Daarnaast wordt er een beeld geschetst van het beoogde effect van de maatregelen, de tijd die nodig is om deze ingevoerd te krijgen en de hiermee gemoeide gemeentelijke kosten. Het geheel leidt tot een advies. 1. Beleid en Ambitie De Rijksoverheid heeft voor 2020 ambitieuze doelstellingen geformuleerd ten aanzien van afvalscheiding om de transitie naar een circulaire economie te stimuleren Om deze doelstellingen vorm te geven is een landelijk uitvoeringsprogramma VANG (Van Afval Naar Grondstof) opgesteld. Het programma omvat meerdere doelstellingen die betrekking hebben op de gehele grondstoffen keten. Meest relevant is de doelstelling Verbetering van de afvalscheiding en inzameling. De INT pagina 2

3 ambitie die aan deze doelstelling ten grondslag ligt is het minimaliseren van de hoeveelheid Nederlands restafval in de verbrandingsinstallaties onder andere door gemeenten te faciliteren bij verbetering van afvalscheiding en inzameling. In het Uitvoeringsprogramma VANG zijn deze ambities nader gespecificeerd naar 75% scheiding van huishoudelijk afval en een gemiddelde hoeveelheid restafval per inwoner van 100 kg per inwoner per jaar. Onze gemeente heeft op basis van de Wet Milieubeheer de regie over de inzameling van het huishoudelijk afval. De inzameling kan op diverse manieren worden uitgevoerd en om de (milieu)doelstellingen in onze gemeente te kunnen bereiken is dus ook een transitie van afval naar grondstof nodig. De gemeente wil verder invulling geven aan haar eigen ambities op het gebied van afvalscheiding en hergebruik van grondstoffen en heeft hiertoe in de nieuwe dienstverleningsovereenkomst met HVC zoals deze door de raad is besloten op 30 juni 2016, een perspectief opgenomen. Dit perspectief behelst een wijziging van de afval inzamelsystematiek om te komen tot een haalbare reductie van restafval per inwoner en daarmee verhoging van het milieurendement en reductie van kosten. Voor de verdere uitwerking van deze gemeentelijke ambitie is het grondstoffenplan opgesteld. 2. Grondstoffenplan Het nu opgestelde grondstoffenplan beschrijft de beleidskaders, doelstellingen en maatregelen voor de komende 4 jaar met betrekking tot inzameling van grondstoffen en huishoudelijk afval in het verzorgingsgebied van de gemeente Beverwijk. Het plan heeft als doel om hergebruik en recycling van grondstoffen de komende jaren zoveel mogelijk te bevorderen, dit in het belang van het streven naar een circulaire economie. De herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het behoud van natuurlijke hulpbronnen is daarbij leidend waarbij waarde creatie in iedere schakel van het systeem wordt nagestreefd. Uitgangspunten zijn het optimaal gebruik van grondstoffen, geen afval en geen emissies en duurzaam brongebruik. In het grondstoffenplan is het perspectief voor Beverwijk zoals dat is opgenomen in nieuwe dienstverleningsovereenkomst, via een systeemwijziging van de afvalinzameling verder uitgewerkt en hiervoor zijn concrete maartregelen benoemd om de komende jaren uit te voeren. De zogenaamde grondstoffendriehoek vormt de basis van het grondstoffenplan en geeft het evenwicht aan tussen het beoogde milieuresultaat, het gewenste serviceniveau en de hoeveelheid kosten die hier tegenover staan. Er is allereerst een analyse gemaakt van het huidige afvalbeleid waarbij de huidige dienstverlening (Service) is beschreven, het huidige scheidingspercentage (Milieu) is bepaald en is aangeven wat de gemeente hiervoor betaalt (Kosten). Op basis van een sorteeranalyse (wat zit er nog in de grijze bak) en aan de hand van vergelijkingen met landelijke normeringen en resultaten van vergelijkbare gemeenten is vervolgens een pakket aan maatregelen geformuleerd waarmee het scheidingspercentage van Beverwijk kan worden verbeterd en de hoeveelheid restafval kan worden verminderd. Het nieuwe grondstoffenbeleid is een uitkomst van de grondstoffenanalyse, de uitkomsten van de onderzoeken, proeven en projecten en de ervaringen uit het land. Het nieuwe beleid leidt tot een verbetering van het afvalscheidingspercentage van de gemeente Beverwijk en een vermindering van de hoeveelheid restafval (milieu). 3. Ambitie Beverwijk De ambities voor Beverwijk op het gebied van afvalinzameling houden rekening met de mate van hoogbouw en stedelijkheid van onze gemeente en vraagt om een haalbare en realistische doelstelling waar het gaat om de hoeveelheid restafval per inwoner. Onze gemeente Beverwijk heeft evenals voorgaande Jaren INT pagina 3

4 ook in 2015 een laag afvalscheidingspercentage van 41% gerealiseerd en een hoge hoeveelheid restafval per inwoner per jaar ingezameld namelijk 322 kg. Voor de looptijd van dit grondstoffenplan stelt Beverwijk zich tot dan ook tot doel om in 2020 te komen tot 195 kg en in 2025 tot 130 kg restafval per inwoner per jaar met een scheidingspercentage van uiteindelijk 75%. Om te kunnen bepalen of het mogelijk is om nog meer afval te scheiden uit het restafval, worden jaarlijks sorteeranalyses uitgevoerd. In onderstaand tabel is te zien dat er in het restafval nog veel te veel waardevolle ongescheiden grondstoffen aanwezig zijn. Tabel 1; Samenstelling fijn huishoudelijk afval op basis van sorteerresultaat 2015 Totaal 1969 liter fijn restafval Totaal 296 kg 277 liter GFT+ org. rest 110 kg 305 liter Oud papier en karton 37 kg 42 liter drankenkartons 6 kg 789 liter kunststoffen 39 kg 46 liter glas 13 kg 20 liter ferro en nonferro 8 kg 63 liter textiel 17 kg 174 liter hout/puin 26 kg 24 liter apparaten 4 kg 230 liter overig restafval 37 kg 4. Trendbreuk Met de huidige wijze van inzameling is een sterke verbetering op het gebied van afvalscheiding niet te realiseren en om dit mogelijk te maken is daarom een trendbreuk ten aanzien van de bestaande inzamelsystematiek nodig. Een werkgroep bestaande uit raadsleden uit Beverwijk en Heemskerk heeft samen met HVC invulling gegeven aan alternatieve inzamelmethoden. Deze werkgroep is in 2015/2016 drie keer bijeen geweest om inzamelmaatregelen te bedenken om te komen tot verbeterde afvalscheiding en heeft hiertoe als voorkeurmodel het zogenaamde 3 minicontainermodel benoemd voor de fracties GFT, OPK en PMD die aan huis bij laagbouwwoningen worden ingezameld en waarbij het restafval op afstand plaatsen via inzameling met ondergrondse containers elders in de wijk gaat plaatsvinden. Dit voorkeursmodel sluit aan op soortgelijke maatregelen die ook bij andere gemeenten ingevoerd worden. Het speelt in op het meer aan huis ophalen van de herbruikbare afvalfracties die nog in grote mate/omvang in het restafval voorkomen waarbij het restafval op afstand wordt ingezameld. Dit voorkeursmodel leidt ten opzichte van andere modellen tot de grootst mogelijke reductie van het restafval. 5. Maatregelen Het opgestelde grondstoffenplan geeft invulling aan de ambitie voor Beverwijk en het bovengenoemde 3 minicontainermodel. Het plan sluit ook aan op hetgeen als perspectief in de besloten nieuwe dienstverleningsovereenkomst met HVC voor 2017 e.v. is opgenomen. Dit perspectief omvat het zogenaamde 3 minicontainermodel voor alle laagbouwaansluitingen met naast de GFT container extra minicontainers voor PMD (Plastic, Metalen, Drankenkartons) en OPK (Oud Papier en Karton) aan huis. Het restafval wordt op afstand in ondergrondse containers elders in de wijk ingezameld, ook wel omgekeerd inzamelen genoemd, met een maximale loopafstand van 250 meter en een toegangscontrole-systeem op alle ondergrondse containers. Dit idee van omgekeerd inzamelen gaat uit van de volgende basisprincipes: het aan de bron scheiden van waardevolle grondstoffen; INT pagina 4

5 een hoge service op waardevolle grondstoffen (GFT, OPK en PMD) en een lagere service voor wat waardeloos is (het ontmoedigen van restafval door dit op afstand te plaatsen); de burger bepaalt het succes; duurzamer maar niet duurder. Voor de belangrijkste afvalfracties Restafval, GFT, OPK en PMD zijn maatregelen in het grondstoffenplan op basis van het omgekeerd inzamelen verder uitgewerkt en worden hieronder toegelicht en voorgesteld: 5.1 Voorgestelde maatregelen Restafval In het nieuwe beleid wordt de service verlegd naar de grondstoffen en minder service op restafval. Service op grondstoffen wordt beter gefaciliteerd via inzameling aan huis van GFT, PMD en OPK. De ondergrondse containers voor restafval worden op logische plekken gesitueerd (nabij winkelvoorzieningen en langs uitvalswegen van wijken) waarbij de loopafstand van woonhuis tot ondergrondse container wordt gesteld op maximaal 250 meter. Voor hoogbouw is geen standaardoplossing te geven en wordt op basis van lopende landelijke pilots te zijner tijd per locatie beoordeeld wat hier de meest passende oplossing is. De volgende maatregelen worden voorgesteld: Restafval waar mogelijk op afstand plaatsen via ondergrondse containers dan wel behouden of beschikbaar stellen van de restafvalcontainer. Containers op logische plekken situeren; loopafstanden vergroten naar 250 meter. Huidige container locaties herzien en waar nodig herplaatsen en hergebruiken op locaties waar nog geen ondergrondse containers zijn. Uitbreiding ondergrondse containers waar nodig. Ondergrondse restafvalcontainers voorzien van toegangsregulering.* Inzameling minicontainers restafval frequentie aanpassen van 1 x per 2 weken naar 1 keer per 4 weken. Aandacht (maatwerk) voor bewoners met medische beperkingen of slecht ter been zijn, die alleen wonen, geen burenhulp hebben en geen beroep kunnen doen op kerkgemeenschap en/ of club- en buurthuiswerk. *Uit ervaringen van andere gemeenten, waarbij ondergrondse containers door middel van toegangscontrole zijn afgesloten blijkt dat er een grote reductie van het restafval wordt gerealiseerd. Dit omdat bedrijven en zogenaamde afvaltoeristen door deze maatregel worden geweerd. Ook leren we dat door het afsluiten van ondergrondse containers het afval gedrag strek verbeterd en hierdoor minder afval naast de ondergrondse containers wordt neer gezet. 5.2 Voorgestelde maatregelen GFT: Gft is de grondstof met het meeste gewicht en die nog het meeste in het restafval aanwezig is. Van het gft dat nog in het restafval aanwezig is, is 27% keukenafval, wat overeenkomt met 80 kg per inwoner per jaar. Het beleid van de gemeente is erop gericht om met name inwoners te bewegen om in de keuken het afval beter te scheiden; dit geldt voor de hoogbouw en voor de laagbouw. De algemene communicatie campagnes van HVC vestigen hier de aandacht op. Met de in 2016 uitgevoerde campagne is hiervoor meer bewustwording gekomen. Naast de aansluitingen met een eigen minicontainer zijn bij ca laagbouw woningen ondergrondse gft containers geplaatst. De kwaliteit van het gft uit deze containers is echter vaak vervuild en kan dan niet als nuttige grondstof worden gebruikt. Als beleidswijziging is al doorgevoerd om voor nieuwe renovatie en nieuwbouwplannen geen ondergrondse GFT-inzameling toe te passen. De volgende maatregelen worden voorgesteld. INT pagina 5

6 Bij ca bewoners uit de laagbouw (die nu nog aangesloten op een ondergrondse gft container) worden gft-minicontainers uitgezet. Inzameling minicontainer 1 x per 2 weken Omruilactie naar grotere gft minicontainer (van 140 naar 240 liter). Snoeiroutes voor tuinafval in de snoeiperiode. Voorlichting en communicatie over keukenmanagement (campagne keukenrestjes). Maatwerk aanpak voor gft inzameling bij hoogbouw. 5.3 Voorgestelde maatregelen OPK: OPK is een waardevolle grondstof en hiervoor wordt hoge service geboden om dit in te zamelen. Het beleid voor OPK bij laagbouw is verplicht een minicontainer voor OPK. Landelijk is een afname van de hoeveelheid OPK; de sorteeranalyse laat echter zien dat er nog voldoende OPK (37 kg per inwoner) in het restafval aanwezig is dat gescheiden kan worden ingezameld. Om de inzameling van oud papier te verbeteren wordt gekozen voor een inzameling met minicontainers voor oud papier en karton bij de bewoners uit de laagbouw. De inzameling zal 1 keer per 4 weken door HVC worden uitgevoerd. In Beverwijk wordt voor de inzameling van oud papier - naast de bestaande ondergrondse containers - ook aanvullend gebruik van vrijwilligers van de kerken, scholen en verenigingen, middels een zogenaamde subsidieregeling. Papiersubsidie (en het plaatsen van speciale containers voor oud papier) wordt gehonoreerd als kerken/scholen/verenigingen papierinzamelacties houden bij huishoudens. Het is echter niet altijd duidelijk of tijdens deze inzamelacties geen bedrijfsmatig papier wordt meegenomen. In 2015 is 19% van de totale hoeveelheid ingezameld oud papier via deze regeling en 81% via de ondergrondse containers ingezameld. Als een huis-aan-huis inzameling met minicontainers wordt ingevoerd zal normaliter het inzamelresultaat met verenigingen sterk afnemen en wordt daarmee weinig rendabel. De subsidieregeling kan worden afgebouwd en met de vrijwilligers zal dan naar een passende oplossing worden gezocht. Voor hoogbouw geldt dat via verzamelcontainers het papier wordt ingezameld. Deze inzameling bij hoogbouw blijft op de huidige wijze gehandhaafd en de volgende maatregelen worden voorgesteld: Uitzetten OPK minicontainer bij laagbouw aansluitingen. Inzameling minicontainer 1 x per 4 weken. Afbouw subsidie regeling en passende oplossing zoeken met vrijwilligers. Herschikking van de bestaande bovengrondse containers voor specifiek hoogbouw. Gerichte communicatie bij introductie container. 5.4 Voorgestelde maatregelen PMD: PMD is een waardevolle grondstof met een hoge waarde en een groot volume. Het beleid is om alle laagbouwwoningen verplicht te voorzien van een minicontainer van 240 liter voor de inzameling van PMD. De inzameling van PMD vindt 1 keer per 4 weken plaats. De inzameling voor hoogbouw blijft op de huidige wijze met verzamel-containers bij winkelcentra gehandhaafd. Waar mogelijk worden de bestaande bovengrondse containers vervangen door ondergrondse containers. Aanvullend zullen containers bij hoogbouwlocaties worden geplaatst, waarbij zoveel mogelijk gebruik zal worden gemaakt van bestaande containers. De volgende maatregelen worden voorgesteld: Verplichte 240 liter container voor PMD bij alle laagbouw woningen. Inzameling minicontainer 1 x per 4 weken INT pagina 6

7 Herschikking van de bestaande bovengrondse containers voor specifiek hoogbouw en nabij winkelcentra. Gerichte communicatie bij introductie container. Zakkendistributie voor hoogbouw. 5.5 Overige maatregelen Overige aanvullende maatregelen die ingezet kunnen worden om het scheidingspercentage te vergroten zijn: Communicatiepakket van HVC voor ondersteuning van specifieke maatregelen of voor algemene communicatie ten aanzien van grondstoffen. Goede zichtbare communicatie op de ondergrondse containers met een heldere boodschap over welk afval hoort in welke container. Afvalscheiding bij basisscholen als onderdeel van nieuw educatieprogramma. In het programma wordt gebruik gemaakt van specifiek lespakket voor kinderen. Aanpak afvaloverlast rondom ondergrondse afvalcontainers. Campagne keukenrestjes waarbij bewoners worden aangespoord ook hun etensresten met het gft afval in te laten zamelen. Inzet Afvalcoach bij implementatie omgekeerd inzamelen. Opzetten samenwerking met kringlooporganisatie voor meer product-, materiaalhergebruik en inzet SROI. Invoering supermarkt concept voor inzameling van kleine componenten zoals vet, inktpatronen en klein AEEA. Invoering financiële prikkels (Diftar). 6. Effect van de maatregelen Met ingang van 1 januari 2015 is vanuit de overheid een afvalbelasting doorgevoerd waardoor er 13,- extra per ton verbrand afval wordt doorbelast aan de burger via de afvalstoffenheffing. Voor het geheel aan maatregelen in het grondstoffenplan is gezocht naar een goede balans tussen kosten, milieu en service voor de burger. In lijn met hetgeen is besloten in de nieuwe Dienstverleningsovereenkomst met HVC zullen de ingevoerde maatregelen gaan leiden tot lagere inzamel- en verbrandingskosten van het restafval met een afname van uitstoot CO2 en een toename van waardevolle grondstoffen. Deze kostenvoordelen zullen ten goede komen aan de afvalstoffenheffing. Verder leiden de maatregelen tot een hogere service aan huis voor de inzameling van Groente, Fruit en Tuinafval (GFT), Plastic, Metalen en Drankenkartons (PMD) en Oud Papier en Karton (OPK) met als verwacht resultaat een toename van gescheiden waardevolle grondstoffen van 41% in 2015 tot 60% in Door de hogere service aan huis voor GFT, OPK en PMD en het aanmoedigen om deze fracties thuis te scheiden daalt de hoeveelheid restafval thuis aanzienlijk. Dit restafval moet vervolgens worden gebracht naar een afgesloten ondergrondse container elders in de wijk. Het beoogde effect van de in te voeren maatregelen is opgenomen in de tabel hieronder. Tabel 2; prognose scheidingspercentage 2020 t.o.v. resultaat 2015 Omschrijving Kg/inw % 2020 Gescheiden Kunststof/PMD 4 28 Textiel 4 6 Glas Papier GFT Grof huishoudelijk (h-a-h en ABS) INT pagina 7

8 Ongescheiden Restafval (fijn) Restafval (grof) Gescheiden Totaal Ongescheiden Totaal Totaal gescheiden en ongescheiden Scheidings% VANG 41% 60% 7. Planning Alle in het grondstoffenplan opgenomen maatregelen worden onder de noemer Meerwaarde uit Afval voorgesteld. In de hoeveelheid van 322 kg grof en fijn restafval bevindt zich nu nog 53 kg PMD hetgeen overeenkomst met een benut capaciteitsvolume in de restcontainer van 40 tot 50%. Als eerste maatregel met een aanzienlijke reductie van het restafval wordt dan ook voorgesteld om aan huis PMD in te gaan zamelen met een minicontainer en de inzamelfrequentie voor de restafval minicontainer te verlagen naar één keer per vier weken. De maatregelen die verband houden met het 3 minicontainermodel zullen wijksgewijs worden ingevoerd. Voor de aanbevolen maatregelen voor 2017 e.v. is het volgende stappenplan opgesteld. Tabel3; Stappenplan Nr. Maatregel Start implementatie 1 Huis-aan-huis inzameling PMD met 240 liter minicontainer en Q verlaging inzamelfrequentie minicontainers restafval. 2 Pilot aanpak afvaloverlast rondom ondergrondse containers. Q Invoeren educatiepakket voor basisscholen. Q Communicatie op ondergrondse containers met heldere Q boodschap over welk afval hoort in welke container. 5 Bij ca laagbouw aansluitingen (die nu nog gebruik maken Q van ondergrondse gft containers) minicontainers voor gft uitzetten. 6 Herhaling omruilactie grotere gft minicontainers (240 liter). Q Campagne keukenrestjes. Q Toegangscontrole op huidige ondergrondse restafvalcontainers. Q Restafval op afstand zetten met ondergrondse containers. Q Hiermee ontstaat fysieke ruimte bij bewoners voor invulling maatregel 10 (extra minicontainer voor OPK). 10 Uitzetten van 240 liter container voor papier bij de Q laagbouwwoningen in combinatie met maatregel Inzet Afvalcoach bij implementatie omgekeerd inzamelen. Q Maatregelen om bewoners te stimuleren hun grof afval meer zelf Q weg te brengen naar het ABS in combinatie met aanpassen van de oproepservice aan huis. Maatregelen worden na gemeentelijke besluitvorming geïmplementeerd, waarbij we rekening moeten houden met specifieke doorlooptijden. Om een toegangscontrolesysteem op de ondergrondse containers in te kunnen voeren moeten bestaande containers eerst geschikt worden gemaakt. Het merendeel van de bestaande ondergrondse containers moeten hiervoor worden vervangen. Deze INT pagina 8

9 vervanging heeft een doorlooptijd van anderhalf jaar. Daarnaast zullen met de invoering van toegangscontrole bewoners worden aangewezen op een aantal specifieke containers. Nieuwe containerlocaties en het aanwijzen moet in een zorgvuldig proces worden uitgevoerd met waar nodig informatie of inspraaktrajecten en kan tot ongewenste vertraging leiden. Om de implementatieprocessen te versnellen worden de meeste maatregelen zoveel mogelijk fasegewijs (per wijk) maar volgtijdelijk na de vervanging uitgevoerd. De maatregel minicontainers voor PMD bij laagbouw kan (na besluitvorming) separaat en snel worden ingevoerd met een eenvoudige doorlooptijd in die wijken waar nu al sprake is van inzameling met minicontainers voor rest en gft-afval. Voor de overige wijken waar nu nog ondergronds wordt ingezameld zullen eerst de benodigde MC-aanbiedplaatsen gerealiseerd moeten gaan worden. Op basis van huidige inzichten en rekening houdend met de volgende randvoorwaarden is onderstaande doorlooptijdplanning opgesteld: -Tijdige gemeentelijke instemming met de voorstellen; -(Nieuwe) locaties voor ondergrondse containers en clusterplaatsen minicontainers zijn via gemeentelijke procedure vastgesteld; -De toewijzing van woonhuisaansluitingen aan containers of clusterplaatsen; -Een volledig en juist bestand van alle woonhuisaansluitingen. Tabel 4; doorlooptijdplanning invoering maatregelen omgekeerd inzamelen Beverwijk Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 1 Toegangscontrole op huidige OC s restafval incl. voorbereiding en vervanging huidige OC s 1a Vervanging OC s 1b Invoering toegangscontrole 2 Mini s bij laagbouw PMD, OPK en GFT incl voorbereiding aanbiedplaatsen indien niet aanwezig 2a Invoering PMD Beverwijk 2b Invoering OPK voor Beverwijk 2c Invoering GFT voor Beverwijk (3000 aansluitingen nu nog inzameling ondergronds). 3 Restafval op afstand in OC s met TC incl. voorbereiding locatieonderzoek en toewijzing 3a Invoering restafval op afstand 4 Containers OPK en PMD bij laagbouw --> hoogbouw incl voorbereiding en locatieonderzoek 4a Verplaatsen OPK en PMD containers 8. Communicatie De communicatie inzet van nieuwe maatregelen richten zich primair op de wijziging van de inzameling. Daarbij worden maatregelen in samenspraak met bewoners INT pagina 9

10 afgestemd en worden alle huishoudens geïnformeerd over de voor hen relevante bijkomende veranderingen, zoals het afsluiten van de ondergrondse restafvalcontainers, de overgang naar verzamelcontainers voor restafval op afstand (in plaats van containers aan huis), de komst van een papier- en PMD container en voor een deel van de (laagbouw)bewoners de nu nog ondergronds inzamelt de komst van de GFT-minicontainer. Een beproefde methode hiervoor is de actie De wijk in, waarbij speciale afvalcoaches van HVC langs de deuren gaan voor gesprekken met inwoners over afval scheiden, wat er van het plastic, blik en pak gemaakt wordt en wat er allemaal in de nieuwe plasticbak mag. HVC baseert haar communicatie op het HVC-grid, een model voor gerichte communicatie over afval scheiden. Deze grid vormt de basis voor een communicatiepakket voor gft, papier en plastic verpakkingen, lege pakken en blik, gericht op inwoners van laagbouwwoningen. Het pakket is opgebouwd uit een aantal blokken rond een thema die elkaar versterken: in en om het huis, in de wijk, openbare gebouwen, lokale media, online. Door bovendien de boodschap via de verschillende media aan te bieden, wordt de effectiviteit van de communicatie vergroot. Door gedurende een periode van zes tot zeven weken consequent gebruik te maken van de kernboodschappen en beelden uit het pakket, zorgen we dat informatie rond het thema afval scheiden herkenbaar en bekend wordt voor de inwoners van Beverwijk. 9. Financiële en overige doorwerking 9.1 Perspectief De volgende maatregelen die gericht zijn op de systeemaanpassing zijn in het addendum bij de nieuwe DVO opgenomen: - Restafval op afstand in ondergrondse containers bij alle woningen; - Minicontainers bij laagbouw (zowel een GFT, OPK als een PMD minicontainer per woning); - Bestaande verzamelcontainers PMD en OPK verplaatsen naar hoogbouw; - Toegangscontrole systeem op ondergrondse containers; - Weren van commercieel gebruik van particuliere middelen. Voor Beverwijk betekent de invoering van deze maatregelen een trendbreuk ten opzichte van het huidige inzamelsysteem met een besparing op het HVC-tarief van totaal 0,4 mln. ofwel 21,- per woonhuisaansluiting. Dit zou een extra daling van de afvalstoffenheffing (tarief 2016) met ongeveer 7,5% kunnen betekenen ten opzichte van het tarief afvalstoffenheffing 2017 a.d 190,20 voor eenpersoons- en 285,60 voor meerspersoonshuishoudens, ingeval deze systeemaanpassing voor alle huishoudens binnen de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen volledig ingevoerd kunnen worden. Op grond van de huidige planning wordt de volledige besparing voorzien voor De maatwerk aanpak voor gft inzameling bij hoogbouw (5.2), de zakkendistributie voor hoogbouw (5.4) en de overige maatregelen (5.5), behoudens communicatie, vergen nog een nadere uitwerking op financieel en operationeel vlak. HVC zal dit nog volledig inzichtelijk gaan maken en vertalen naar concrete aanbiedingen die ingaan op de financiële en operationele consequenties. 9.2 Projectaansturing HVC heeft de regie v.w.b. de implementatie van de maatregelen echter projectmatige aansturing/begeleiding vanuit de gemeente gedurende de doorlooptijd van het project is eveneens nodig gezien onze verantwoordelijkheid voor de afvalinzameling en de met het omgekeerd inzamelen gepaard gaande inrichting van de openbare ruimte. De hiermee gemoeide eigen inzet van een projectleider en medewerker(s) wordt geraamd op totaal ,- aan incidentele kosten voor de doorlooptijd van het project. Voorgesteld wordt om deze kosten te dekken vanuit de INT pagina 10

11 nog niet geraamde teruggave afvalstoffenbelasting ad ,- per jaar binnen product afvalverwijdering. De afvalstoffenbelasting is op voorschot via het tarief per woonhuisaansluiting aan HVC betaald en de teruggave van deze belasting houdt verband met het percentage herbruikbare grondstof (bodemas en metalen) dat na verwerking resteert en waarover geen belasting verschuldigd is. 9.3 Inspraak/Informatie Bij de uitvoering van maatregelen worden bewoners geraadpleegd hetzij via informatie of inspraakavonden om hen te informeren over de nieuwe wijze van inzamelen met extra minicontainers en de locaties voor de ondergrondse containers op afstand. Gedurende het proces worden bewoners ook schriftelijk geïnformeerd over hun aanwijzing op clusterplaats, ondergrondse containers etc. Het geheel aan kosten qua organisatie voor deze informatie en inspraak en het versturen van brieven komt voor rekening van de gemeente. Ervaring vanuit de gemeente Velsen laat zien dat daar voor haar proefwijken de bewoners al 5 keer schriftelijk benaderd/geïnformeerd zijn. Voor onze gemeente gaat het om laagbouwhuishoudens. Indicatief wordt rekening gehouden met een totaal bedrag van ,- aan incidentele kosten voor het informatie en inspraakproces en bijkomende kosten gedurende de uitvoering. Voorgesteld wordt om deze incidentele kosten te dekken uit de reserve ondergrondse afvalinzameling, stand ultimo ,- 9.4 Risico s kosten clusterplaatsen en herplaatsing ondergrondse containers De systeemwijziging brengt met zich mee dat er in een aantal wijken waar nu nog ondergronds wordt ingezameld clusterplaatsen voor de inzameling van de minicontainers OPK, PMD en GFT ingericht moeten gaan worden. Daarnaast moeten bestaande containers herplaatst worden in die wijken waar nu al via minicontainers wordt ingezameld. Over de dekking van de kosten van deze clusterplaatsen en de kosten voor herplaatsing van de betonnen putten van deze ondergrondse containers in relatie tot de gepresenteerde besparing op het HVC tarief, is onze gemeente nog in overleg met HVC. De feitelijke uitvoering van deze werkzaamheden vangt pas aan nadat duidelijkheid over deze dekking bekend is. Ingeval deze duidelijkheid tot gevolg heeft dat extra gemeentelijke dekking nodig is, zal de raad hierover geconsulteerd worden Aanpassing Algemene plaatselijke verordening De voorgestelde systeemwijziging betekent onder andere een wijziging qua inzamelmiddelen, de frequentie van inzameling en de aangewezen plaats van het inzamelmiddel. Voor zover dit leidt tot wijzigingen of aanvullingen met betrekking tot de regels zoals die zijn opgenomen in hoofdstuk 12 Afvalstoffen van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), zullen deze te zijner tijd separaat ter besluitvorming worden voorgelegd. 10. Advies Belangrijkste maatregelen uit het grondstoffenplan zijn de voorgestelde systeemwijziging voor de inzameling van het huishoudelijk afval door voor alle laagbouwwoningen het restafval op afstand in te zamelen, de afvalfracties GFT, OPK en PMD met minicontainers aan huis in te zamelen en de ondergrondse containers met toegangscontrole af te sluiten. Deze maatregelen zullen wijksgewijs worden ingevoerd en voor ieder jaar in een jaarplan aan het college worden voorgelegd om te besluiten en te implementeren. De gemeentelijk kosten voor projectaansturing en begeleiding kunnen budgetneutraal gedekt worden vanuit de jaarlijkse teruggave afvalstoffenbelasting. Voor wat betreft de kosten gemoeid met inspraak/informatie wordt voorgesteld deze te dekken uit de reserve ondergrondse afvalinzameling. INT pagina 11

12 De beoogde besparing na invoering van maatregelen conform addendum van de nieuwe DVO zal ten gunste komen van de afvalstoffenheffing. Deze besparing loopt op tot 21,- op het HVC tarief per woonhuisaansluiting. Dit komt overeen met een daling van het tarief afvalstoffenheffing van ongeveer 7,5% ten opzichte van het tarief Naast de beoogde financiële besparing zal het afvalscheidingspercentage toenemen van 41% in 2015 tot 60% in 2020 en zal als gevolg van een toename van de waardevolle grondstoffen GFT, PMD en OPK en de afname van het ingezamelde te verbranden restafval de CO2 uitstoot afnemen met 3,2 Kton. Op grond van alle overwegingen wordt de gemeenteraad nu gevraagd om in te stemmen met het grondstoffenplan als meerjarig kader voor de gemeentelijke ambities op het gebied van afvalscheiding en hergebruik van grondstoffen en de invoering van daarin voorgestelde maatregelen die hiervoor nodig zijn. Consequenties voorgesteld besluit Nadat de raad heeft ingestemd met het grondstoffenplan zal het college worden voorgesteld om in te stemmen met het Jaarplan 2017 om de daarin opgenomen maatregelen uit te gaan voeren. Verdere procedure Het college zal het jaarplan 2017 vast gaan stellen ter voorbereiding en uitvoering van de voor dat jaar te realiseren maatregelen zoals opgenomen in het grondstoffenplan. Op basis van de voortgang van de uitgevoerde maatregelen van 2017 zal eind van dat jaar het jaarplan 2018 worden opgesteld met de daarin voor dat jaar uit te voeren maatregelen en zal het college weer om instemming worden gevraagd. Jaarlijks worden de behaalde resultaten en de acties vanuit het grondstoffenplan geëvalueerd. Deze werkwijze geldt ook voor de jaren 2019 en Medio 2018 wordt het totale grondstoffenplan in onderling overleg tussentijds geëvalueerd en wordt bezien in welke mate de maatregelen tot het beoogde resultaat hebben geleid. Na deze evaluatie zal het meerjarig grondstoffenplan zo nodig worden bijgesteld. Ingeval de in de komende jaren in te voeren maatregelen buiten de kaders van het grondstoffenplan gaan vallen zal de raad hierover tijdig geïnformeerd worden. De financiële consequenties voor 2017 zullen bij de eerstvolgende bestuursrapportage in de begroting van 2017 worden verwerkt en de financiële consequenties voor 2018 en verder zullen worden verwerkt in de programmabegroting Voorgesteld besluit en commissieadvies Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerpbesluit. Het advies van de commissie treft u aan in de beknopte besluitenlijst van de Raadscommissie. Beverwijk, 24 januari 2017 burgemeester en wethouders van Beverwijk, de gemeentesecretaris, de burgemeester, mw. mr. A.L. Schölvinck F. Ossel INT pagina 12

13 Raadsbesluit Documentnummer : INT Afdeling : Ruimte Onderwerp : Grondstoffenplan gemeente Beverwijk De raad van de gemeente Beverwijk; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 24 januari 2017, nummer INT ; gehoord de Raadscommissie; gelet de Wet milieubeheer op grond waarvan de gemeente verantwoordelijk is voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en gelet op de Algemene Plaatselijke Verordening hoofdstuk 12 waarin collegebevoegdheden en regels zijn gesteld op het gebied van de vergunningverlening aan de inzamelaar, de wijze van het zich ontdoen van alle categorieën huishoudelijke grondstoffen en de wijze van inzameling van afvalstoffen; b e s l u i t : 1. in te stemmen met het grondstoffenplan en de daarin voorgestelde systeemwijziging voor de inzameling van het huishoudelijk afval door onder andere voor alle laagbouwwoningen het restafval op afstand in te zamelen en de afvalfracties GFT, OPK en PMD met minicontainers aan huis in te gaan zamelen; 2. het college opdracht te geven tot het uitvoeren van de in het grondstoffenplan opgenomen maatregelen op basis van de hiervoor door het college vast te stellen jaarplannen 2017, 2018, 2019, 2020; 3. de gemeentelijke kosten voor projectaansturing en begeleiding totaal ad verspreid over de uitvoeringsjaren budgetneutraal te dekken uit de teruggave afvalstoffenbelasting binnen product afvalverwijdering; 4. de gemeentelijke bijkomende kosten voor het informatie- en inspraakproces totaal ad verspreid over de uitvoeringsjaren te dekken uit de reserve ondergrondse afvalinzameling; 5. de met de uitvoeringsmaatregelen gepaard gaande kostenvoordelen volledig ten gunste te brengen van de afvalstoffenheffing; 6. de realisatie van de inrichting clusterplaatsen en herplaatsing ondergrondse containers aan te vangen pas nadat duidelijkheid is verkregen over de dekking van de hiermee gemoeide kosten en de raad te consulteren ingeval extra dekking vanuit de gepresenteerde besparing op het HVC tarief nodig is; 7. De financiële consequenties voor 2017 bij de eerstvolgende bestuursrapportage en de financiële consequenties voor 2018 en verder bij het opstellen van de programmabegroting te verwerken in de programmabegroting. Beverwijk, de raad voornoemd, de griffier, de voorzitter,