Stimuleren van excellentie in het basisonderwijs: Tussenrapportage 2011 inclusief 2e meting. Stichting Jong Leren Aanvraagnummer: 36

Transcriptie

1 Stimuleren van excellentie in het basisonderwijs: Tussenrapportage 2011 inclusief Stichting Jong Leren Aanvraagnummer: 36 1

2 Inleiding In juni 2009 heeft het ministerie van OCW bekend gemaakt welke projecten subsidie ontvangen in het kader van de excellentieregeling. Het project dat mede door u is ingediend, behoort tot de gehonoreerde projectvoorstellen. Om de uitvoering van de projecten te kunnen volgen en het succes van de projecten zoveel mogelijk te waarborgen zal ondersteuning en monitoring van de projecten plaatsvinden. Dit gebeurt door een samenwerkingsverband van SLO, de PORaad en EDventure De monitoring bestaat uit metingen en één projectbezoek. Voor de metingen wordt op drie momenten een vragenlijst afgenomen: september 2009; maart/april 2011; 3e meting mei/juni De resultaten en voortgang van alle projecten worden gedeeld tijdens jaarlijkse conferenties Recentelijk hebben de scholen de tweede vragenlijst ingevuld. Het doel van de vragenlijst was om in beeld te brengen of en wat de voortgang van de scholen is wat betreft het onderwijs voor (hoog)begaafde leerlingen en leerlingen met cognitief talent. Voor u ligt de bestuursrapportage van uw bevoegd gezag met de uitkomsten van de twee uitgevoerde metingen Gemiddelde scores van de scholen per item Allereerst worden van alle items de gemiddelde scores van de scholen gepresenteerd (zowel van de 1e als de ) die horen bij de vijf thema's: 1. Visie, draagvlak en deskundigheid 2. Signaleren en vaststellen van (onderwijs)behoeften 3. Onderwijsaanpassingen 4. Evaluatie van onderwijsaanpassingen 5. Projectopbrengsten en borging Ook wordt door middel van een percentage aangegeven hoeveel scholen dit item in de 1e en als actiepunt zien. Uitsplitsing per school in de bijlage In de bijlage wordt vervolgens van elk item van thema 1 (Visie, draagvlak en deskundigheid op het gebied van (hoog)begaafdheid) de score per school getoond, omdat dit belangrijke randvoorwaarden zijn. Voor de thema's 2 (Signaleren en vaststellen van (onderwijs)behoeften), 3 (Onderwijsaanpassingen) en 4 (Evaluatie van onderwijsaanpassingen) worden de gemiddelde scores van de scholen per cluster van items gepresenteerd. Nieuw in de vragenlijst: open vragen In de vragenlijst van de tweede meting hebben de scholen ook een aantal open vragen voorgelegd gekregen. Deze vragen stonden aan het eind van elk thema en in thema "5. Projectopbrengsten en borging". De antwoorden op de open vragen zijn niet opgenomen in deze rapportage. Hiervoor verwijzen we u naar de betreffende schoolrapportages. In de eindrapportage, die eind 2012 beschikbaar is, worden de antwoorden op de open vragen geanalyseerd en waar mogelijk conclusies getrokken. U ontvangt uiteraard een exemplaar van deze eindrapportage. 2

3 1 Visie, draagvlak en deskundigheid op het gebied van (hoog)begaafdheid Voordat in de praktijk aan de slag gegaan kan worden met het signaleren en begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen, is het van belang dat er sprake is van draagvlak binnen het team om deze leerlingen onderwijs op maat te bieden. Voor het creëren van dit draagvlak en om de gewenste signalering en begeleiding goed uit te kunnen voeren is het noodzakelijk dat alle teamleden enige kennis van het thema (hoog)begaafdheid bezitten. Daarnaast is het belangrijk dat op zijn minst één teamlid zich specialiseert op het gebied van (hoog)begaafdheid en de coördinatie van activiteiten voor deze doelgroep op zich neemt. Onderdeel 1: Visie, draagvlak en kennis Betreft: Visie, draagvlak en deskundigheid op het gebied van (hoog)begaafdheid Omschrijving van de items De school heeft een duidelijke visie op onderwijs met betrekking tot het omgaan met verschillen tussen leerlingen en de vormgeving van de ontwikkeling van (hoog)begaafde leerlingen binnen het onderwijs. Er is voldoende draagvlak (men erkent de noodzaak) op teamniveau, om alle leerlingen, inclusief (hoog)begaafde leerlingen, onderwijs op maat te bieden. Er is voldoende draagvlak (men erkent de noodzaak) vanuit de directie om alle leerlingen, inclusief (hoog)begaafde leerlingen, onderwijs op maat te bieden. Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 67% 54% 2,9 3,1 73% 77% 2,9 47% 46% 3,4 3,7 De teamleden hebben zich middels een studietraject verdiept in het thema hoogbegaafdheid. 80% 69% Er vindt regelmatig bij of nascholing plaats op het gebied van hoogbegaafdheid (ook voor nieuwe leerkrachten). 73% 62% 1,7 1,9 Tenminste één teamlid heeft zich middels een opleiding of nascholing gespecialiseerd in het thema (hoog)begaafdheid. 47% 77% 1,9 Tenminste één teamlid coördineert de activiteiten op school rond het thema (hoog)begaafdheid. 33% 62% 2,1 Tenminste één teamlid wordt met tijd en geld gefaciliteerd om begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen vorm te geven. 40% 85% 1,8 2,2 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 3

4 2 Signalering en vaststellen van (onderwijs)behoeften Om (hoog)begaafde leerlingen die begeleiding te kunnen bieden die ze nodig hebben, is het allereerst belangrijk dat signalen van (hoog)begaafdheid worden opgemerkt (signaleren). Alle leerkrachten dienen daartoe over een bepaalde deskundigheid ten aanzien van (hoog)begaafdheid te beschikken. Soms is het ook wenselijk om externe deskundigheid in te roepen. Vervolgens is het van belang om de individuele (onderwijs)behoeften van de betreffende leerlingen helder in kaart te brengen. Om een doorgaande lijn te waarborgen zullen dergelijke gegevens over leerkenmerken, leerresultaten en onderwijsaanpassingen bij de overgang naar een volgende groep of naar het voortgezet onderwijs overgedragen moeten worden. Onderdeel: 2.1 Signalering Betreft: Benodigde kennis, betrokkenen, werkwijze, verzamelen informatie Omschrijving van de items Leerkrachten zijn op de hoogte van de kenmerken en specifieke leereigenschappen van (hoog)begaafde leerlingen. Leerkrachten zijn op de hoogte van het feit dat bepaalde groepen (hoog)begaafde leerlingen moeilijk te herkennen zijn, bijvoorbeeld: meisjes, onderpresteerders, leerlingen met een handicap, leer of gedragsproblemen en leerlingen met een andere culturele achtergrond. Leerkrachten weten én erkennen dat kinderen zich op school en thuis verschillend kunnen gedragen en niet altijd in beide situaties gedrag tentoonspreiden dat duidt op een eventuele ontwikkelingsvoorsprong/ (hoog)begaafdheid. De signalering van (hoog)begaafde leerlingen geschiedt op basis van signalen afkomstig van verschillende betrokkenen, bijvoorbeeld: de leerling zelf, de ouders, de eigen leerkracht, een andere leerkracht, een medeleerling, anderen binnen de school en anderen buiten de school. De signalering van (hoog)begaafde leerlingen vindt plaats op basis van op verschillende wijze verzamelde informatie (bijvoorbeeld een combinatie van toetsgegevens, observatiegegevens, vragenlijsten, gesprekken, activiteiten en/of producten van de leerling). Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 80% 69% 2,4 2,7 73% 69% 2,4 2,7 60% 54% 2,6 73% 54% 2,7 3,2 73% 54% 2,7 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 4

5 Onderdeel: 2.1 Signalering (vervolg) Betreft: Benodigde kennis, betrokkenen, werkwijze, verzamelen informatie Omschrijving van de items Alle leerkrachten maken gebruik van een binnen de school overeengekomen signaleringsprotocol, waarbij een eenduidige werkwijze wordt gehanteerd. Bij de aanmelding van een nieuwe leerling wordt door de ouders een vragenlijst ingevuld en/of vindt er een intakegesprek plaats, waarin ook aandacht is voor een eventuele voorsprong in de ontwikkeling van de leerling. Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 80% 62% 2,4 2,4 47% 62% 2,1 47% 62% 1,4 1,7 47% 62% 1,2 1,6 Leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong/ (hoog)begaafde leerlingen worden gedurende het schooljaar gesignaleerd op basis van: de algemene indruk van het leerpotentieel van de leerling. 67% 69% 2,7 3,2 In de groepen 1 en 2 wordt aan het begin van het schooljaar een (groeps)observatie uitgevoerd om leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong te signaleren. In de groepen 3 tot en met 8 wordt aan het begin van het schooljaar een (groeps)observatie uitgevoerd om leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong te signaleren. leerprestaties (prestaties in de klas, methodegebonden toetsen en LVS gegevens). zelfgekozen onderwerpen/interesses en de kwaliteit van producten van de leerling (portfolio/ werkstukken/ spreekbeurten/buitenschoolse activiteiten). 60% 46% 3,4 47% 62% 2,6 individuele observaties. 40% 54% 2,8 gesprekken met de leerling en met de ouders. 27% 62% 2,6 2,9 Beschikbare gegevens over de leerprestaties en kenmerken van leerlingen worden geanalyseerd én geïnterpreteerd (zowel methode/lvstoetsen als aanvullende test en onderzoeksgegevens). Beschikbare gegevens over de leerlingkenmerken worden geanalyseerd én geïnterpreteerd (zoals over de sociale en emotionele ontwikkeling, interessegebieden, leermotivatie, leerhouding en leerstijl). Wanneer er signalen van (hoog)begaafdheid zijn opgemerkt, worden aanvullende gegevens verzameld om gewenste onderwijsaanpassingen en begeleiding vast te kunnen stellen. 73% 54% 3,1 3,1 80% 62% 2,7 2,8 87% 62% 2,7 3,2 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 5

6 Onderdeel: 2.2 Vaststellen van onderwijsbehoeften Betreft: Doelgericht handelen, betrokkenen, werkwijze, analyse en interpretatie, inzet expertise Actiepunt Om passende onderwijsaanpassingen en begeleiding vast te kunnen stellen, worden aanvullende gegevens verzameld: via de ouders van de leerling (door middel van een gesprek, vragenlijst en/of observatielijst). 73% 54% 2,6 3,1 via de leerling (door middel van een gesprek en/of vragenlijst). 60% 62% 2,4 2,7 Omschrijving van de items Om aan te kunnen sluiten bij het leerniveau van de leerling, wordt de grootte van een eventuele didactische voorsprong vastgesteld, bijvoorbeeld door middel van individueel doortoetsen per vakgebied. Indien er zorg of aandachtspunten zijn in relatie tot de sociale en emotionele ontwikkeling, worden (aanvullende) gegevens verzameld, bijvoorbeeld via de vragenlijst (SVL). Er wordt door leerkracht én ouders een gerichte observatie uitgevoerd, op basis waarvan een nauwkeuriger beeld van de leerling ontstaat. Verschillen van inzicht tussen ouders, leerkracht en/of leerling, die zichtbaar worden naar aanleiding van de verzamelde aanvullende gegevens, worden besproken en zoveel mogelijk verhelderd. Er wordt gebruik gemaakt van beschikbare expertise op het gebied van (hoog)begaafdheid om de resultaten van de verkregen aanvullende gegevens te interpreteren, zodat gewenste aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding vastgesteld kunnen worden. Er zijn duidelijke richtlijnen om tot een beslissing te komen tot het uitvoeren van een (extern) psychodiagnostisch onderzoek, bijvoorbeeld: wanneer het vermoeden bestaat dat er naast de mogelijke (hoog)begaafdheid sprake is van leerproblemen, gedragsproblemen en/of wanneer er een verschil van inzicht bestaat tussen de school en ouders. 40% 46% 47% 62% 27% 77% 1,7 2,1 53% 46% 3,1 73% 77% 2,7 2,9 73% 69% 2,9 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Gemiddelde score * (mate van realisatie) 6

7 Onderdeel: 2.3 Borging van de doorgaande lijn Betreft: Doorgaande lijn, registratie onderwijsaanpassingen en overdracht gegevens naar volgende leerkracht of voortgezet onderwijs Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) Omschrijving van de items Het vaststellen van (onderwijs)behoeften maakt onderdeel uit van een cyclisch proces van handelen, evalueren en bijstelling. Gegevens over onderwijsaanpassingen en begeleiding worden altijd geregistreerd (zoals over versnellen/ doubleren, verrijkingsactiviteiten, wijze van interne en externe begeleiding). Beschikbare gegevens over de leerkenmerken, leerlingkenmerken en onderwijsaanpassingen worden overgedragen aan de leerkracht van de volgende groep of bij verandering van school. Beschikbare gegevens over de leerkenmerken, leerlingkenmerken en onderwijsaanpassingen worden overgedragen aan het Voortgezet Onderwijs. 60% 69% 2,9 3,1 53% 54% 53% 54% 3,6 53% 54% 3,4 3,8 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 7

8 3 Onderwijsaanpassingen Het onderwijsaanbod voor (hoog)begaafde leerlingen kan op verschillende manieren worden aangepast. Mogelijkheden zijn bijvoorbeeld versnelling (het verkorten van de schoolperiode), compacting (het schrappen van herhalings en oefenstof) en verrijking (het aanbieden van extra leerstof die een beroep doet op de specifieke leereigenschappen van de (hoog)begaafde leerling). Verrijkingsstof kan worden aangeboden binnen de eigen groep of buiten de groep (in bijvoorbeeld een binnenschoolse of buitenschoolse plusgroep). Welke onderwijsaanpassing het beste is, verschilt per leerling. In de meeste gevallen zijn verschillende soorten onderwijsaanpassingen noodzakelijk om tegemoet te komen aan alle behoeften van een (hoog)begaafde leerling, zowel op cognitief als op sociaalemotioneel gebied. Het is daarom van belang dat er binnen een school (of eventueel samenwerkingsverband van scholen) meerdere aanpassingen geboden worden en dat per leerling gekeken wordt welke aanpassingen op welk moment tot de beste resultaten leiden. Onderdeel 3.1 Onderwijsaanpassingen algemeen Betreft: Afstemming op specifieke leereigenschappen en behoeften Benodigde kennis en werkwijzeleerkracht of voortgezet onderwijs Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) Omschrijving van de items Leerkrachten zijn op de hoogte van de mogelijke begeleidingsmaatregelen voor (hoog)begaafde leerlingen (versnellen, compacten, verrijkingsonderwijs binnen/buiten de eigen groep, overige begeleidingsmaatregelen). 67% 69% 2,8 3,1 Wanneer er kenmerken van (hoog)begaafdheid zijn vastgesteld, wordt een vaste procedure gevolgd om te komen tot de meest geschikte vorm van begeleiding. Op basis van de vastgestelde (onderwijs)behoeften van een (hoog)begaafde leerling wordt een plan van aanpak/handelingsplan opgesteld. In het plan van aanpak/handelingsplan wordt ingegaan op de cognitieve, sociale én emotionele behoeften van een individuele (hoog)begaafde leerling. 80% 92% 2,4 2,4 73% 85% 2,8 80% 77% 2,8 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 8

9 Onderdeel 3.2 Onderwijsaanpassingen Inzet van ICT Betreft: ICT ondersteuning bij registratie van gegevens en bieden passend onderwijs Actiepunt Omschrijving van de items Er wordt gebruik gemaakt van mogelijkheden, die met ICT ondersteund worden, voor de registratie en analyse van toetsgegevens om het onderwijsaanbod efficiënter en beter af te stemmen op de mogelijkheden van de leerling. Er wordt gebruik gemaakt van mogelijkheden, die met ICT ondersteund worden, om rekening te houden met verschillen in leerstijlen door middel van gevarieerde multimediale toepassingen. Er wordt gebruik gemaakt van een elektronische leeromgeving, waarbij leerkrachten en leerlingen ondersteund worden in de begeleiding van het leerproces en in het vastleggen van voortgang en leerresultaten. Er wordt gebruik gemaakt van adaptieve programma's (software), waarbij het aanbod gedifferentieerd wordt aangeboden (qua niveau en leertempo) op basis van door het systeem geregistreerde en geanalyseerde voortgang van de leerling. 40% 38% 2,6 60% 46% 1,8 2,2 40% 46% 1,9 2,2 47% 46% 1,6 2,2 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Gemiddelde score * (mate van realisatie) Onderdeel 3.3 Versnelling Betreft: Versnellingsmogelijkheden en werkwijze Omschrijving van de items Op school zijn verschillende vormen van versnellen mogelijk, zoals bijvoorbeeld vervroegd instromen in groep 1, een groep overslaan, meerdere groepen in één schooljaar doorlopen en versnelling voor een bepaald vak. Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 40% 62% 2,7 2,9 De school gebruikt criteria om een besluit tot versnellen te nemen, zoals bijvoorbeeld de Versnellings Wenselijkheidslijst (VWL). Wanneer wordt gekozen voor versnelling wordt daarnaast ook het onderwijsaanbod aangepast middels compacting en/of verrijking binnen of buiten de eigen groep. 73% 85% 2,2 2,2 47% 46% 2,6 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 9

10 Onderdeel 3.4 Compacting Betreft: Compacting reguliere aanbod en werkwijze Omschrijving van de items Op school wordt compacting (het schrappen van herhalings en oefenstof) toegepast voor leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong/(hoog)begaafde leerlingen voor: Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) rekenen/wiskunde 60% 62% 3,1 3,6 taal 80% 77% 2,1 2,6 zaakvakken 80% 69% 1,5 1,8 in groep 1 en 2 80% 69% 1,9 2,4 Er zijn schoolbreed geïmplementeerde richtlijnen voor het compacten van de leerstof. 80% 54% 2,7 De tijd die vrijkomt doordat voor een vak de leerstof wordt gecompact, wordt besteed aan verrijking. 67% 46% 2,9 3,6 De instructie van de (gecompacte) leerstof wordt afgestemd op de specifieke leereigenschappen van (hoog)begaafde leerlingen. 80% 77% 2,4 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Onderdeel 3.5 Verrijking binnen de eigen groep Betreft: Mogelijkheden voor afstemming op ontwikkelingsmogelijkheden in eigen klas en werkwijze Omschrijving van de items Op school wordt verrijking binnen de eigen groep aangeboden in de groepen 1 en 2. 80% 54% 2,7 3,2 Op school wordt verrijking binnen de eigen groep aangeboden in de groepen 3 tot en met 8. 73% 54% 2,7 3,2 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 10

11 Onderdeel 3.5 Verrijking binnen de eigen groep (vervolg) Betreft: Mogelijkheden voor afstemming op ontwikkelingsmogelijkheden in eigen klas en werkwijze Actiepunt Voor het aanbieden van verrijking binnen de eigen groep zijn er verrijkingsmethoden/materialen beschikbaar voor: rekenen en wiskunde 50% 62% Omschrijving van de items taal 64% 69% 2,8 lezen 79% 69% 2,2 2,7 wereldoriëntatie 64% 77% 2,1 studievaardigheden 71% 77% 2,1 1,9 vreemde talen 79% 77% 1,9 2,1 filosofie 79% 69% 1,5 1,8 sociale en emotionele ontwikkeling 79% 77% 1,6 1,8 natuur en techniek 57% 85% 2,1 in groep 1 en 2 71% 69% 2,6 De binnen de groep aangeboden verrijkingsstof is specifiek ontwikkeld voor (hoog)begaafden en niet afkomstig van hogere leerjaren. De binnen de groep aangeboden verrijkingsstof is een vast onderdeel van de weektaak van de leerling. De verrijkingsstof wordt vooraf met de leerling besproken/ aan de leerling uitgelegd. Er worden eisen gesteld aan het werken met verrijkingsstof binnen de eigen groep. Voor verrijking binnen de eigen groep geldt dat de leerling hierbij werkt in het eigen lokaal en daarbij begeleiding/feedback krijgt van de eigen leerkracht. Gemiddelde score * (mate van realisatie) 71% 54% 2,9 3,2 71% 62% 2,6 64% 69% 2,4 3,2 64% 77% 2,7 3,1 57% 54% 2,6 3,1 Bij het beoordelen van het werken aan deze verrijkingsstof binnen de eigen groep wordt door de leerkracht zowel het product als het proces beoordeeld. 64% 77% 2,4 2,4 Bij het beoordelen van het werken aan deze verrijkingsstof wordt uitgegaan van de in het plan van aanpak/handelingsplan gestelde cognitieve, sociale en emotionele leerdoelen. 71% 77% 2,1 2,4 De beoordeling van het werken aan verrijkingsstof binnen de groep wordt op 79% 77% 1,8 het schoolrapport weergegeven. * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 11

12 Onderdeel 3.6 Verrijking buiten de eigen groep (plusgroep) Betreft: Mogelijkheden voor samenwerking met gelijkgestemden in plusgroep en werkwijze Actiepunt De school hanteert een eenduidige werkwijze voor het selecteren van leerlingen voor de plusgroep. De plusgroepbijeenkomsten vinden structureel plaats op een vaste tijd en locatie, met een vaste begeleider, gedurende een langere periode. Er is minimaal anderhalf uur per week beschikbaar per plusgroepbijeenkomst. Er is minimaal één dagdeel per week beschikbaar per plusgroepbijeenkomst. Omschrijving van de items Voor leerlingen in groep 1 en 2 wordt verrijkingsstof aangeboden buiten de eigen groep in een binnenschoolse plusgroep. Voor leerlingen in groep 1 en 2 wordt verrijkingsstof aangeboden in een plusgroep waarin wordt samengewerkt met andere scholen of door deelname aan een particuliere plusgroep. Op school wordt er voor leerlingen in groep 3 tot en met 8 verrijkingsstof aangeboden buiten de eigen groep in een binnenschoolse plusgroep. Op school wordt er voor leerlingen in groep 3 tot en met 8 verrijkingsstof aangeboden in een plusgroep waarin wordt samengewerkt met andere scholen of door deelname aan een particuliere plusgroep. De vaste begeleider van de plusgroep beschikt over de benodigde leerkrachtcompetenties en beschikt hiertoe ondermeer over een onderwijsbevoegdheid, is gespecialiseerd in het begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen en heeft affiniteit met de doelgroep. 27% 54% 1,1 1,3 27% 54% 1,2 1,4 53% 69% 1,7 2,2 33% 62% 1,3 2,6 13% 53% 2,6 7% 47% 3,1 3,7 13% 53% 2,7 3,2 7% 40% 1,2 2,1 27% 53% 2,4 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Gemiddelde score * (mate van realisatie) 12

13 Onderdeel 3.6 Verrijking buiten de eigen groep (plusgroep) (vervolg) Betreft: Mogelijkheden voor samenwerking met gelijkgestemden in plusgroep en werkwijze Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) Omschrijving van de items De plusgroep heeft de beschikking over verrijkingsstof voor: rekenen/wiskunde 13% 47% 2,6 3,4 taal 13% 53% 3,1 lezen 13% 53% 2,4 wereldoriëntatie 13% 47% studievaardigheden 13% 47% 2,4 vreemde talen 20% 47% 2,6 3,1 filosofie 13% 47% 3,4 sociale en emotionele ontwikkeling 13% 53% 3,1 natuur en techniek 20% 53% 2,4 groep 1 en 2 27% 47% 1,8 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 13

14 Onderdeel 3.6 Verrijking buiten de eigen groep (plusgroep) (vervolg) Betreft: Mogelijkheden voor samenwerking met gelijkgestemden in plusgroep en werkwijze Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) Omschrijving van de items De verrijkingsstof die in de plusgroep wordt gebruikt, is specifiek ontwikkeld voor (hoog)begaafden en niet afkomstig uit hogere leerjaren. De pedagogiek en didactiek binnen de plusgroep zijn afgestemd op de leereigenschappen en kenmerken van (hoog)begaafde leerlingen. Binnen de plusgroep wordt gewerkt aan specifiek op (hoog)begaafden gerichte doelen en vaardigheden. Binnen de plusgroep wordt per leerling gewerkt aan individuele doelen en vaardigheden vanuit de individuele behoeften. Binnen de plusgroep worden deze individuele doelen en vaardigheden met de leerlingen besproken. Op basis van de gestelde doelen en vaardigheden worden eisen gesteld aan de leerling voor het werken binnen de plusgroep. De leerling krijgt begeleiding/feedback tijdens het werken binnen de plusgroep. Bij het beoordelen van het werken aan verrijkingsstof binnen de plusgroep wordt zowel het product als het proces beoordeeld. Bij het beoordelen van het werken aan verrijkingsstof binnen de plusgroep wordt uitgegaan van de in het plan van aanpak/handelingsplan gestelde cognitieve, sociale en emotionele leerdoelen. De vaste begeleider van de plusgroep en de groepsleerkracht overleggen regelmatig zodat samenhang, tussen hetgeen in de plusklas wordt ondernomen en dat wat er in de eigen groep gebeurt, wordt geborgd. 20% 47% 3,2 3,6 20% 47% 2,9 20% 40% 2,9 3,8 27% 53% 20% 47% 2,6 20% 40% 2,8 13% 40% 3,2 3,6 13% 40% 13% 53% 20% 60% 2,4 2,8 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Onderdeel 3.7 Overige begeleidingsmogelijkheden Betreft: Beschikbaarheid mentor en mogelijkheid tot vrijstelling voor extern aanbod Eén teamlid is werkzaam als mentor voor (hoog)begaafde leerlingen. 40% 77% 1,7 2,2 Omschrijving van de items Op school is het mogelijk leerlingen vrij te stellen van het reguliere onderwijsaanbod om gebruik te kunnen maken van een uitdagend extern aanbod. Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 53% 46% 1,7 3,4 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 14

15 4 Evaluatie van de onderwijsaanpassingen Om de resultaten van de aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen te kunnen bepalen en waar nodig aan te passen, is evaluatie noodzakelijk. Onderdeel 4.1 Evaluatie op leerlingniveau Betreft: Betrokkenen en werkwijze evaluatie op leerlingniveau Omschrijving van de items Er vindt evaluatie plaats over het effect van de aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding met alle betrokkenen (de leerling, ouders, groepsleerkracht, plusgroepleerkracht, coördinator (hoog)begaafdheid en intern begeleider). Bij het evalueren van het effect van de aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding wordt gebruik gemaakt van een evaluatieformulier, waarin de in het handelingsplan/plan van aanpak beschreven doelen aan bod komen. Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 53% 69% 2,9 53% 69% 1,7 2,4 Bij het evalueren van het effect van de aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding komen de in het handelingsplan/plan van aanpak beschreven doelen aan bod. Er vindt regelmatig (minimaal 2 keer per jaar) evaluatie plaats van het effect van de aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding op leerlingniveau op basis waarvan wijzigingen tijdig kunnen worden doorgevoerd. 33% 69% 33% 62% * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig Onderdeel 4.2 Evaluatie op schoolniveau Betreft: Aandachtspunten evaluatie op schoolniveau Op schoolniveau wordt eens per jaar de begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen geëvalueerd. Bij de evaluatie op schoolniveau is aandacht voor signalering, vaststellen van onderwijsbehoeften, onderwijsaanpassingen, deskundigheidsbevordering, interne en externe communicatie en beleidsdocumenten. Omschrijving van de items Actiepunt Gemiddelde score * (mate van realisatie) 67% 69% 2,7 67% 77% 2,2 2,7 * De gemiddelde score is bepaald op basis van de antwoorden waarbij 1 = niet, 2 = enigszins, 3 = grotendeels en 4 = volledig 15

16 5 Projectopbrengsten en borging Met het oog op de duurzaamheid van de ondernomen acties binnen het excellentieproject op de scholen is het van belang om na te gaan wat het heeft opgeleverd voor de (hoog)begaafde leerlingen en hoe deze acties in de toekomst voortgezet kunnen worden. Hebben deze acties geleid tot een toename van de leerprestaties en het welbevinden van deze doelgroep? En welke acties hebben hier specifiek aan bijgedragen? Verder dient nagedacht te worden over de vorm en de manier waarop het excellentieproject structureel kan worden voortgezet op de scholen. Momenteel is wellicht de inzet van externe expert of instanties mogelijk met behulp van subsidiegelden. Hoe wordt dit na de excellentiesubsidie aangepakt? Binnen dit thema zijn open vragen gesteld. De antwoorden op deze open vragen zijn, zoals eerder vermeld, niet opgenomen in deze rapportage. Hiervoor verwijzen we u naar de betreffende schoolrapportages. 16

17 Bijlage: Gemiddelde scores van de scholen In deze bijlage wordt van elk item van onderdeel 1 (Visie, draagvlak en deskundigheid op het gebied van (hoog)begaafdheid) de score per school getoond, omdat dit belangrijke randvoorwaarden zijn. Voor de onderdelen van 2 (Signaleren en vaststellen van (onderwijs)behoeften), 3 (Onderwijsaanpassingen) en 4 (Evaluatie van onderwijsaanpassingen) worden de gemiddelde scores van de scholen per subcluster gepresenteerd. 17

18 Onderdeel 1: Visie, draagvlak en kennis Betreft: Visie, draagvlak en deskundigheid op het gebied van (hoog)begaafdheid 1.1. Visie De school heeft een duidelijke visie op onderwijs met betrekking tot het omgaan met verschillen tussen leerlingen en de vormgeving van de ontwikkeling van (hoog)begaafde leerlingen binnen het onderwijs. 3,7 18

19 1.2. Draagvlak team Er is voldoende draagvlak (men erkent de noodzaak) op teamniveau, om alle leerlingen, inclusief (hoog)begaafde leerlingen, onderwijs op maat te bieden. 3,7 19

20 1.3. Draagvlak directie Er is voldoende draagvlak (men erkent de noodzaak) vanuit de directie om alle leerlingen, inclusief (hoog)begaafde leerlingen, onderwijs op maat te bieden. 20

21 1.4. Deskundigheid team De teamleden hebben zich middels een studietraject verdiept in het thema hoogbegaafdheid. 1,5 21

22 1.5. Regelmatige bij/nascholing Er vindt regelmatig bij of nascholing plaats op het gebied van hoogbegaafdheid (ook voor nieuwe leerkrachten). 1,7 22

23 1.6. Beschikbare interne expertise Tenminste één teamlid heeft zich middels een opleiding of nascholing gespecialiseerd in het thema (hoog)begaafdheid. 2,7 1,5 23

24 1.7. Coördinatie Tenminste één teamlid coördineert de activiteiten op school rond het thema (hoog)begaafdheid. 1,5 3,7 24

25 1.8. Facilitering Tenminste één teamlid wordt met tijd en geld gefaciliteerd om begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen vorm te geven. 3,7 1,5 1,7 25

26 2.1 Signalering In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,9 3,2 2,8 3,1 2,4 1,6 2,2 2,1 3,1 1,6 1,9 2,6 2,8 2,9 3,1 2,8 2,2 3,1 2,8 3,1 2,4 2,9 1,9 1,9 26

27 2.2 Vaststellen van de (onderwijs)behoeften In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,6 2,6 2,1 1,9 1,9 1,6 2,1 2,4 2,9 2,8 2,9 3,8 1,9 2,8 2,1 2,6 3,1 3,4 1,9 1,9 1,9 3,1 27

28 2.3 Borging van de doorgaande lijn In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 3,7 3,8 3,8 2,8 2,4 3,8 1,8 3,8 3,8 3,8 28

29 3.1 Onderwijsaanpassingen Algemeen In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 3,4 2,4 1,8 1,8 2,8 2,8 1,5 2,9 1,8 2,8 2,8 29

30 3.2 Onderwijsaanpassingen Inzet van ICT In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 1,8 1,9 1,3 1,4 1,9 2,8 1,8 2,6 30

31 3.3 Versnelling In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,9 1,7 1,3 2,7 2,2 2,7 3,1 3,7 1,3 1,3 31

32 3.4 Compacting In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 3,6 2,7 2,7 1,1 2,9 1,9 2,9 2,9 2,6 2,9 2,1 2,7 2,7 2,9 2,6 3,7 2,4 2,4 2,7 2,9 3,1 1,6 1,6 32

33 3.5 Verrijking binnen de eigen groep In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,7 2,9 2,4 2,7 2,8 2,1 1,3 2,1 2,2 2,9 2,6 2,2 2,6 2,9 3,1 3,2 1,3 1,3 33

34 3.6 Verrijking buiten de eigen groep (plusgroep) In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,7 2,9 1,7 2,6 2,4 3,6 2,7 3,4 3,6 2,1 3,4 2,8 3,1 34

35 3.7 Overige begeleidingsmogelijkheden In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 2,8 1,7 35

36 4.1 Evaluatie op leerlingniveau In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 1,5 1,5 2,8 3,8 1,5 2,8 1,5 1,3 1,3 36

37 4.2 Evaluatie op schoolniveau In onderstaande grafiek wordt per school de gemiddelde score gepresenteerd van alle items die tot dit cluster behoren. 3,8 1,5 1,5 2,8 1,5 3,8 37