Adviesrapport plusgroeponderwijs De Drieslag

Transcriptie

1 Adviesrapport plusgroeponderwijs De Drieslag Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 1

2 Inhoudsopgave Wat wordt er onder Plusgroeponderwijs verstaan?... 3 Een succesvolle plusgroep... 3 Voorwaarden voor de organisatie van een succesvolle plusgroep... 4 Voorwaarde competenties/taken plusdocent... 6 De volgende afspraken gelden binnen De Drieslag:... 7 Selectiecriteria leerlingen voor De Drieslag:... 7 Bijlagen... 9 Literatuur Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 2

3 Wat wordt er onder Plusgroeponderwijs verstaan? Janson (2009) en Drent &van Gerven (2007) geven de volgende definitie van een plusgroep: `Een plusgroep is een verrijkingsgroep waarin hoogbegaafde leerlingen samengebracht worden met de bedoeling hen bij hun mogelijkheden passende doelen te laten realiseren op (meta)cognitief, sociaal en creatief gebied. Dit samenbrengen gebeurt vanuit de visie dat intensieve contacten en samenwerking met ontwikkelingsgelijken noodzakelijk zijn om zich tot een gelukkige, evenwichtige hoogbegaafde volwassene te kunnen ontwikkelen. ` Barendrecht (2011) schrijft dat een plusklas een aparte klas is waar meerdere hoogbegaafde leerlingen onderwijs krijgen, vaak gedurende één of twee dagdelen per week in combinatie met een verrijkt onderwijsprogramma in de eigen klas. In deze definitie kan de projectgroep zich helemaal vinden. Een succesvolle plusgroep Een succesvolle plusgroep hoort een klas te zijn waar hoogbegaafde kinderen kunnen ontdekken hoe leuk het is om te leren. Daarentegen is een plusgroep geen klas waar je alleen maar leuke dingen doet, het is geen zoethoudertje, absoluut niet vrijblijvend en het is ook geen groep waar therapie geboden wordt. Om een succesvolle plusgroep te kunnen realiseren moet er bij de voorbereiding voor het organiseren van een plusgroep goed nagedacht worden over een heel aantal elementen. Eerst moet het in de eigen klas goed geregeld zijn wat betreft compacten en verrijken. De eerste stap richting plusgroep onderwijs is groen licht vanuit de directie. De directie zal ervoor moeten zorgen dat onder andere voldoende formatie, een geschikte locatie en leermiddelen gefaciliteerd worden. Een plusgroep vraagt altijd een goed doordacht plan wat betreft de functie, de doelen en de organisatie. Er is betrokkenheid nodig van zowel het team, de leerlingen als de ouders! De doelgroep van de plusgroep moet goed doordacht worden. Zijn zowel goed presteerders als onderpresteerders welkom? Beide doelgroepen vragen andere leerdoelen. Bij de doelstelling moet nagedacht worden vanuit het perspectief van de zelfsturing. Er moet sprake zijn van zelfstandig leren naar zelfverantwoordelijk leren. Bij de start van een plusgroep moeten de basisvaardigheden ontwikkeld worden. De leerlingen hebben onderzoeksvaardigheden nodig. Er moet vanuit de plusgroep Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 3

4 aandacht zijn voor het leren leren en het creatief denken. In de volgende paragrafen zullen de doelen, voorwaarden en criteria onder elkaar gezet worden betreffende een succesvolle plusgroep. Voorwaarden voor de organisatie van een succesvolle plusgroep Janson (2009) noemt een aantal belangrijke aandachtspunten bij het organiseren van een plusgroep: - Van te voren moet nagedacht worden over de doelen die nagestreefd worden. - Er dient te worden nagedacht over de doelgroep. - De plusgroep moet geleid worden door een deskundige op het gebied van hoogbegaafdheid. - Er wordt gewerkt worden aan verschillende gebieden: intellectueel, sociaal. - In de eigen klas moet gecompact en verrijkt worden. - De opdrachten moeten daadwerkelijk anders zijn, en een beroep doen op de creativiteit en het analyseren. - In de school moet niet geheimzinnig worden gedaan over de plusgroep. Een sfeer waarin op school aan iedereen geboden wordt wat nodig is, biedt veiligheid. Allereerst is het belangrijk de doelen goed te doordenken. Mulder (2011) benoemt in haar uitgave de volgende: - leren hoe te leren - leren van leergerichte kennis - kritisch en creatief denken - keuzes maken en beslissingen nemen - leren plannen - zichzelf evalueren en testen - plannen van het doorgeven van inhoud, proces en product - ontwerpen van nieuwe projecten om te blijven leren - samenwerken en overleggen - filosoferen Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 4

5 Barendrecht (2011) stelt de volgende voorwaarden waaraan een effectieve plusgroep moet voldoen: - Het is een bovenbouwgroep - Het is een homogene groep van echt hoogbegaafde kinderen (peers) - De leerkracht is deskundig ook in het volgen van denkprocessen - Er is aandacht voor topdown leren - Er is aandacht voor samenwerken - Er is ruimte voor debatteren - De leerstof is moeilijk - Het leren is gericht op de aanpak, het proces is belangrijker dan het product; het gaat om bewustwording bij de leerling van het eigen leerproces - De aanpak is gericht op zelfstandig leren waarvoor de leerling technieken krijgt aangeboden Om aan het bovenstaande te kunnen voldoen geeft Barendrecht aan dat het belangrijk is dat de leerkracht een coachende rol inneemt. Veel van de plustijd zal besteed moeten worden aan het sturen van het leerproces (het topdown leren) en het evalueren van de werkwijze van het kind. Daarnaast is het belangrijk om het creatieve denkvermogen van de kinderen aan te spreken. Barendrecht noemt het belang van coöperatieve gezelschapsspellen om de samenwerking te bevorderen. Deze komen volgens haar namelijk zelden aan de orde binnen het reguliere onderwijs. Als de plusgroep een serieuze zaak is voor de school dan moet de organisatie zorgen voor het voldoende faciliteren zoals een goede ruimte, voldoende uren en goede materialen. Er moet goede documentatie zijn van de voortgang van het proces en het product. Een goed beleid is nodig voor afspraken over communicatie met ouders. leerkrachten, gemaakte vorderingen (rapportage). Er moet nagedacht worden over de inhoud van een plusgroep wat betreft: - groepsactiviteiten - individuele activiteiten - werkhouding en leerstrategieën Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 5

6 - presentatietechnieken - denkstimulering - filosofie/ kunst, techniek, vreemde talen, astronomie, etc. Welke materialen worden gebruikt voor activiteiten als: - sociale vaardigheden - filosoferen - projecten - leren leren/leren plannen - spellen voor ruimtelijk inzicht - gezelschapsspelen - computervaardigheden - zaakvakken - taal/rekenen Voorwaarde competenties/taken plusdocent - is specialist en heeft affiniteit met vakterrein - heeft theoretische kennis van hoogbegaafdheid - kent de didactische en pedagogische onderwijsbehoeften van hoogbegaafde leerlingen - is op de hoogte van de verschillende processen binnen de sociale vaardigheidsontwikkeling en kan deze herkennen - is creatief in het ontwikkelen van nieuwe lesinhouden - kan het creatief denken bij hoogbegaafde leerlingen stimuleren - is begeleider/coach van het leerproces - beoordeelt en evalueert proces - communiceert op een professionele wijze met leerkrachten en ouders - heeft een adviserende rol naar het team Voorwaarde taken groepsleerkracht - volgt de leerling - monitoort het leerproces - integreert leerresultaten in de eigen groep Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 6

7 De volgende afspraken gelden binnen De Drieslag: - Elke school schaft het DHH aan - Elke school werkt met compacten en verrijken volgens de richtlijnen van het DHH - Er gaat geen huiswerk mee naar de eigen groep - Leerlingen hoeven geen gemist werk in te halen. Dit kan ondervangen worden door in de klas te compacten. - Communicatie met de groepsleerkrachten: - een infomiddag - contact met plusdocent via de mail en mondeling overleg - Communicatie met ouders: - in eerste instantie via de groepsleerkracht - informatieavond aan het begin schooljaar - info via mail/gesprek - er komt een format voor schriftelijke info Selectiecriteria leerlingen voor De Drieslag: - Het betreft leerlingen uit de groepen 5 t/m 8 - De leerling is hoogbegaafd: - uit het DHH is gebleken dat er sprake is van de hieronder genoemde leer- en persoonlijkheidseigenschappen - de leerling krijgt het advies voor een tweede leerlijn - en/of uit onderzoek is gebleken dat de leerling een IQ> 130 heeft - er is een didactische voorsprong van minimaal een jaar op ten minste twee vakgebieden, namelijk rekenen en begrijpend lezen - De leerling heeft het niveau van vereiste zelfsturing leerproces: kan komen tot zelfverantwoordelijk leren - Verrijkingstaken in de groep zijn niet voldoende (op minimaal twee vakgebieden) Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 7

8 De leerlingen worden aangemeld door de intern begeleider van de betreffende school bij de projectgroep 1. De projectgroep bepaalt of er voldaan wordt aan de toelatingscriteria. De projectgroep bepaalt ook of onderpresteerders en/of hoogbegaafde leerlingen met ASS/dyslexie worden toegelaten tot de plusgroep. In principe worden deze leerlingen wel toegelaten. Als blijkt bij de evaluatie dat een leerling niet goed functioneert is het mogelijk dat de plaatsing van deze leerling binnen de plusgroep stopgezet wordt. Dit besluit wordt door de projectgroep genomen, waarbij het advies van de plusdocent doorslaggevend is. Bij de aanmelding van de leerlingen voor de plusgroep worden de volgende documenten bij de projectgroep aangeleverd door de intern begeleider/leerkracht: - volledig verslag DHH en/of verslag intelligentieonderzoek - meest actuele uitdraai LVS 1 Deze groep bepaalt binnen De Drieslag welke kinderen uiteindelijk in de plusgroep komen. Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 8

9 Bijlagen Leereigenschappen (van Gerven, 2009) - is snel van begrip - maakt grote denk- en leerstappen - beschikt over een goed geheugen - heeft een brede algemene interesse en kennis - beschikt over een groot probleemoplossend vermogen - is in staat verworven kennis toe te passen - is in staat nieuwe kennis te integreren met oude kennis - beschikt over een groot analytisch vermogen - is een doorvrager - is een scherp waarnemer Persoonlijkheidseigenschappen - is taalvaardig en kan spelen met taal - valt op door een origineel gevoel voor humor - beschikt over een creatief denkvermogen - denkt buiten de reguliere kaders - komt met creatieve en originele oplossingen - is geestelijk vroegrijp - houdt van uitdagingen - beschikt over een groot doorzettingsvermogen wanneer het uitgedaagd wordt - kan zich goed concentreren wanneer de activiteit aansluit bij de interessegebieden - is op een gezonde manier perfectionistisch ingesteld - is veelal een intuïtieve denker - heeft behoefte aan een hoge mate van autonomie - beschikt over het vermogen tot (zelf)reflectie - accepteert regels en tradities niet klakkeloos maar bevraagt deze - zoekt ontwikkelingsgelijken in oudere kinderen Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 9

10 Literatuur Barendrecht, J. (2011) Plusklassen. In Welling, F.I. (red.). Slim zijn. Facetten van hoogbegaafdheid. ( ). Purmerend, Stichting Koepel Hoogbegaafdheid. Van Gerven, E. & S. Drent (2007). Professioneel omgaan met hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs. Utrecht: Lemma Janson, D. (2009). Verrijkingsgroepen. In Gerven, E.van. Handboek. ( ) Assen: Koninklijke Van Gorcum Mulder, A. (z.d.) Plusgroep, passend onderwijs voor hoogbegaafde kinderen op de basisschool. Helmond: Onderwijs maak je samen Adviesrapport Plusgroep De Drieslag Pagina 10