Wie doet het met wie in de zorg?

Transcriptie

1 Wie doet het met wie in de zorg? Springplank voor de strategische agenda van morgen en overmorgen David Ikkersheim 13 november 2013 Capita selecta: samenwerking en uitbesteding van (medisch) ondersteunende diensten

2 De trends van vandaag en morgen

3 Nederland als best scorende land? 2013 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International 2

4 Of in de praktijk toch minder? 2013 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International 3

5 Regeerakkoord, hoofdlijnenakkoord en andere trends Sterkere rol verzekeraars / selectieve inkoop Terugdringen praktijkvariatie Transparant maken van kwaliteit (incl. Proms) Alleen gecontracteerde volumes in basisverzekering Vervallen verbod verticale integratie 0-lijn onderhandelingen zorginkoop 2014 Volledig risicodragende zorgverzekeraars Minder acute locaties Volumeverplaatsing van ziekenhuis naar eerste / anderhalve lijn Integratie SEH/HAP Introductie doelgroepgebonden bekostiging Meer wijkverpleegkundigen Ketenbrede registraties Toenemende druk op onzekerheid omtrent verdienmodellen Bezuiniging topreferente zorg Integrale bekostiging 2015 Toelaten winstuitkering 2013 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International 4

6 In het licht van deze ontwikkelingen zien we een indikkingsslag in het ziekenhuislandschap Het aantal zelfstandige ziekenhuisbesturen daalt met ruim 23% ten opzichte van 2009 (Verwachte) afname van het aantal zelfstandige ziekenhuizen: Aantal ziekenhuislocaties (2013) 297 Aantal zelfstandige ziekenhuizen, begin Afname aantal zelfstandige ziekenhuizen als gevolg van gerealiseerde fusies Aantal zelfstandige ziekenhuizen, begin Afname aantal zelfstandige ziekenhuizen als gevolg van gerealiseerde fusies Aantal zelfstandige ziekenhuizen, anno nu 107 Mogelijke afname aantal zelfstandige ziekenhuizen als gevolg van voorgenomen fusies Aantal zelfstandige ziekenhuizen, in de toekomst op korte termijn Mogelijke afname aantal zelfstandige ziekenhuizen waarvan precieze eindvorm nog niet vast staat Mogelijk aantal zelfstandige ziekenhuizen na verdere consolidatie

7 Nij Smellinghe en de Sionsberg (Zorggroep Pasana) Fase: Gerealiseerd St. Lucas Andreas en OLVG Fase: Implementatie Kennemer Gasthuis en Spaarne Ziekenhuis Fase: Contract (A12) Bronovo Ziekenhuis, Groene Hart Ziekenhuis, Medisch Centrum Haaglanden Fase: Intentie VU Medisch Centrum en Academisch Medisch Centrum Fase: Letter of Intent Fusies en coöperatieve verenigingen Coöperatieve vereniging Martini Ziekenhuis,Wilhelmina Ziekenhuis Assen en Nij Smellinghe Zorggroep Pasana Fase: Intentie Martini Ziekenhuis en Wilhelmina Ziekenhuis Assen Fase: Intentie Refaja Ziekenhuis en Zorggroep Leveste Middenveld Fase: Contract Diaconessenhuis Meppel (Zorgcombinatie Noorderboog) en Isala klinieken Fase: Intentie Coöperatieve vereniging Medisch Spectrum Twente en Ziekenhuisgroep Twente Fase: Letter of Intent Coöperatieve vereniging Haga ziekenhuis, Sint Franciscus/Vlietland groep en Reinier de Graaf Groep Fase: Gerealiseerd Sint Franciscus/Vlietland Groep: Sint Franciscus Ziekenhuis en Vlietland Ziekenhuis Fase: Contract Haga Ziekenhuis en Reinier de Graaf Groep Fase: Implementatie Tweesteden Ziekenhuis en St. Elisabeth Ziekenhuis Fase: Contract Erasmus MC en Havenziekenhuis Fase: Gerealiseerd Ruwaard van Putten Ziekenhuis met nader te bepalen organisatie Fase: Onderzoek Franciscus Ziekenhuis en Lievensberg Ziekenhuis Fase: Contract Atrium MC en Orbis Medisch Centrum Fase: Contract

8 Bestuurlijke indikking leidt niet tot minder locaties waar zorg wordt aangeboden Ziekenhuiszorg wordt aangeboden op 297 locaties RESTRICTED KPMG LLP, a UK limited liability partnership, is a subsidiary of KPMG Europe LLP and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative, a Swiss entity. All rights reserved. Printed in the United Kingdom. In de praktijk blijken fusies en bereikbaarheid van zorglocaties nog steeds geen tegengestelde bewegingen. Er is echter wel duidelijk sprake van concentratie en spreiding in het landschap 7

9 Portfolio s en locatieprofielen differentiëren wel steeds verder Optimalisering van de zorgportfolio is een belangrijker motief voor samenwerking stijging van 14% naar 24% (2012/2013) Partnerschappen zijn niet alleen meer op medisch kwalitatieve, maar ook op strategische gronden Bestuurders durven keuzes te maken over welke zorg niét meer aan te bieden Er ontstaat een functionele en meer dynamische indeling van het Nederlandse zorglandschap, waarbij de aard van de zorg bepalend is Verzekeraars kunnen een sterkere regierol pakken in de portfoliokeuzes van locaties van gefuseerde ziekenhuizen 8

10 De regio ontwikkelt zich als belangrijkste samenwerkingsas voor de zorginfrastructuur hub & spoke netwerken die het zorgpad van de patiënt volgen: In plaats van geïsoleerde ziekenhuizen ontstaan regionale zorgsystemen Regio Rotterdam: indeling in locatieprofielen Sint Franciscus/ Vlietland Groep Ruwaard van Putten Ziekenhuis Erasmus MC/ Havenziekenhuis Maasstad Ziekenhuis Cura Mare, Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis Ikazia Ziekenhuis Albert Schweitzer Ziekenhuis Rivas Zorggroep (Beatrix Ziekenhuis)

11 Wie neemt welke rol? Toekomstbeeld UMC in extremen UMC s staan voor een strategische discussie: meedoen op het regionale spelveld, of meedoen in de internationale wereld Kleinere basisziekenhuizen zoeken samenwerking met topklinische centra om voor de eigen bevolking complexe zorg te kunnen blijven bieden Topklinische centra hebben de kleinere ziekenhuizen nodig om in de toekomst aan de verder stijgende volume-eisen en eventuele IC-ontwikkelingen te blijven voldoen Samenwerking in de keten neemt fors toe. Vooral het aantal bestuurders dat samenwerkt met huisartsen: een stjging van 22% in 2012 naar 40% in 2013 RESTRICTED KPMG LLP, a UK limited liability partnership, is a subsidiary of KPMG Europe LLP and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative, a Swiss entity. All rights reserved. Printed in the United Kingdom. 10

12 Focus/gespecialiseerd Specialisatie Breed Differentiatie leidt tot verschuiving in het zorglandschap UMC s STZ Complex Interventie Centrum (CIC) Basisziekenhuizen periferie & Randstad Basisziekenhuizen & 1,5 e lijn centrum 1e lijn UMC s Electief centrum, buitenpolikliniek of kliniek ZBC s Complex Complexiteit Minder complex 2013 KPMG N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International. 11

13 Bestuurlijke aandacht voor samenwerking op (medisch) ondersteunende diensten komt nog maar mondjesmaat tot stand We lopen achter op de ons omringende landen zoals de UK, Frankrijk en Duitsland Ontwikkeling samenwerking en uitbesteding van medisch ondersteunende diensten RESTRICTED KPMG LLP, a UK limited liability partnership, is a subsidiary of KPMG Europe LLP and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative, a Swiss entity. All rights reserved. Printed in the United Kingdom. 12

14 Bestuurders laten kansen liggen Op het gebied van de ondersteunende diensten lijkt er een stevig winstpotentieel te zijn Voorbeeld: 107 Nederlandse ziekenhuizen geven jaarlijks +/- 25 miljoen euro uit aan (medisch) ondersteunende diensten. Dat is totaal 2,7 miljard euro. In de UK zien we een mogelijk besparingspotentieel van 22%. Een voorzichtige toepassing van 5% besparing in Nederland. levert 133 miljoen euro per jaar op. 1 Bron: QIPP national workstream: Back office efficiency and management optimization

15 De stap naar overmorgen

16 De strategische agenda voor de toekomst Inkoop op transparantie: Uitkomst- en doelgroep bekostiging Samenwerking over de hele keten: Integrale zorgsystemen en Integrated Practice Units Van stenen naar systemen: nieuwe deliverymodellen Nieuwe partners en nieuwe verbindingen

17 Geen enkele van de huidige bekostigingssystemen is perfect Uitkomstbekostiging de oplossing? Model Goede prikkel Perverse prikkel Macro effect Fee for Service Productiviteit Overproductie Escalerende kosten Budgettering op instellingsniveau Abonnement (populatiebekostiging) Product-financiering (Pay for perfomance DBC s) Remmen productie, doelmatigheid Remmen innovatie, dalen productiviteit Wachtlijsten, politisering de zorg Idem Idem Idem maar minder heftig Stimuleren innovatie en productiviteit en doelmatigheid Volume en de randen van de kwaliteit opzoeken Geen explosieve escalatie, maar zeker geen control op de zorguitgaven Uitkomstbekostiging wordt gezien als heilige graal betalen voor kwaliteit (o.a. motie Smilde in TK in 2011) 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 16

18 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 17

19 HUISARTSENZORG FYSIOTHERAPIE FARMACIE DIETITIEK MONDZORG EERSTELIJNS PSCHOLOGEN EERSTELIJNS VERLOSKUNDIGE ZORG KRAAMZORG THUISZORG MEDISCH SPECIALISTISCHE ZORG (ZKH/ZBC) TWEEDELIJNS GGZ REVALIDATIE VERZORGINGSHUIZEN / VERPLEEGHUIZEN GEHANDICAPTENZORG Waarde meten langs de as van de aanbieders levert problemen op Vooralsnog wordt kwaliteitsinformatie vaak verzameld en gerapporteerd langs de as van de aanbieders. Er doen zich dan de volgende problemen voor: Patiënten hebben aandoeningen of zorgproblemen die de grenzen van aanbieders overschrijden. De uitkomsten van zorg kunnen alleen gemeten worden over het integrale zorgproces niet over fragmenten daarvan. Vooralsnog wordt gemeten op niveau van de aanbieders, die slechts verantwoordelijk zijn voor een fragment van de totale zorg. EERSTELIJNS ZORG TWEEDE/DERDELIJNS ZORG 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 18

20 Indicatoren krijgen pas echt waarde als ze gemeten worden langs de as van de vraag Willen we goed inzicht krijgen in, en sturing geven aan zorguitkomsten, dan is een indeling volgens de as van de zorgvraag veel logischer dan de traditionele indeling. Zwangerschaps- en geboortezorg Trauma zorg Acute brein/hart zorg Mondzorg GGZ zorg Juist data van zorgverzekeraars zijn hiervoor bij uitstek geschikt, omdat deze zich niet beperken tot één instelling/ zorgverlener, maar een beeld schetst van alle declaraties rond een patiënt. Generalistische geneeskundige zorg (incl. individuele preventie, incl. acute Basiszorg) Basiszorg houding en beweging Chronische zorg Basis voedingszorg Oncologische zorg Ouderenzorg/ multimorbiditeit Gehandicaptenzorg Electieve zorg Eerste Lijn Tweede lijn 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 19

21 Percentage thuiswonend (met + zonder thuiszorg) 90 dagen na CVA per jaar Waarde van de integrale CVA zorg gerangschikt per ziekenhuis 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 Gemiddelde totale kosten (DBC+AWBZ) per jaar per CVA-patiënt binnen 365 dagen 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 20

22 Naar het contracteren van waarde nog een grote stap! Pay for Performance (P4P), bijvoorbeeld NL situatie Toevoegen bonus voor goede kwaliteit aan bestaande bekostiging Contracteren van waarde Op kwaliteit gebaseerde bundled payment (per product of via abonnement/populatie) Gebaseerd op structuur of procesmaten Gebaseerd op uitkomsten of proxyuitkomsten Eenheid van betaling is meestal verschillend van eenheid van kwaliteitsmeting Eenheid van betaling is dezelfde eenheid als kwaliteitsmeting Traditionele relatie tussen verzekeraar en aanbieder: focus op verbetering Normale relatie: verzekeraar betaalt voor resultaten P4P Contracteren van waarde 2013 KPMG Plexus is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name, logo and cutting through complexity are registered trademarks of KPMG International. 21

23 HUISARTSENZORG FYSIOTHERAPIE FARMACIE DIETITIEK MONDZORG EERSTELIJNS PSCHOLOGEN EERSTELIJNS VERLOSKUNDIGE ZORG KRAAMZORG THUISZORG MEDISCH SPECIALISTISCHE ZORG (ZKH/ZBC) TWEEDELIJNS GGZ REVALIDATIE VERZORGINGSHUIZEN / VERPLEEGHUIZEN Integrated Patient Units en integrale zorg: organisatie rond de patient EERSTELIJNS ZORG TWEEDE/DERDELIJNS ZORG Oncologische zorg Cardiovasculaire zorg RESTRICTED KPMG LLP, a UK limited liability partnership, is a subsidiary of KPMG Europe LLP and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative, a Swiss entity. All rights reserved. Printed in the United Kingdom. 22

24 Modellen voor de toekomst: doorontwikkeling van het Hub-andspokes model Bestaand Partners Nieuw Binnen De keten Market Hub-andspokes klassiek Nieuwe verbindingen Franchises/ cooperaties/sourcin g Ketenoverstijgend Integrale Huband-spokes rondom aandoeningen Vertikale integratie 2013 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International. 23

25 David Ikkersheim