Leerproblemen. Specialisatie Bachelorproject (nr):

Transcriptie

1 Leerproblemen BP01 Titel bachelorproject: Kleuter-praat met Prentenboeken Ontluikende Geletterdheid en Executieve Functies Probleemstelling: Welke vaardigheden binnen de ontluikende geletterdheid kunnen kleuters opdoen van digitale prentenboeken die klassikaal vertoond worden op het smartboard Tot voor kort moesten kinderen door volwassenen worden voorgelezen om kennis te nemen van de inhoud en het taalgebruik in prentenboeken. Met het toenemende gebruik van nieuwe media, worden mogelijkheden gecreëerd voor peuters en kleuters om ook zonder hulp van volwassenen verhalende teksten te lezen met behulp van digitale prentenboekversies. Onderzoek naar de mogelijkheden van digitale prentenboeken op school, toont aan dat kinderen hun vocabulaire uitbreiden na het herhaald lezen van deze prentenboeken. Voor het opdoen van printkennis zouden deze digitale boeken ook een ideale bron kunnen vormen. Printkennis is een vaardigheid binnen ontluikende geletterdheid die een sterke associatie heeft met leessucces; het is een noodzakelijke voorwaarde om te leren lezen en omvat alfabetische kennis en begrip van organisatie en betekenis van tekst (tekstconcept). Ook foneembewustzijn heeft een sterke associatie met leessucces en voor de ontwikkeling hiervan kunnen prentenboeken ook een bijdrage leveren. Het eerste doel van dit onderzoek is testen of kleuters tekst gerelateerde vaardigheden en kunnen opdoen en of het foneembewustzijn en tegelijkertijd hun vocabulaire zich verder ontwikkelen als ze klassikaal kijken naar prentenboeken op een smartboard. Een tweede doel is testen of de ontwikkeling van executieve functies, het leren van kleuters via digitale prentenboeken beïnvloed. Een derde doel is of een e-boek kleuters beter ondersteunt bij leren dan een traditioneel voorgelezen prentenboek. Onderzoeksvragen: - Verbetert printkennis na het lezen van prentenboeken op het smartboard als de aandacht van kleuters gericht wordt op de tekst? - Verschillen kinderen die variëren in executief functioneren in het opdoen van printkennis - Neemt het foneembewustzijn toe na het lezen van prentenboeken op het smartboard als de aandacht van kleuters gericht wordt op tekstelementen? - Gaat het opdoen van printkennis ten koste van het uitbreiden van woordenschat? - Leren kleuters meer van een e-boek of meer van een traditioneel voorgelezen prentenboek in de klas? - Is de DCCM-test (dimensional change card match) voor cognitieve flexibiliteit valide? Onderzoeksgroep: Kleuters Onderzoeksdesign: Een gerandomiseerd experiment met voor en nameting Dataverzameling: 4 dagen/week* (+ 5 weken) (afhankelijk van het aantal deelnemers) en + 1h Zelf een school zoeken; locatie: voor de studenten handig voor data verzamelen) Aantal studenten: 2 (data verzameling in 2-tallen, samen met MA studenten) In 2-tallen Mw. Dr. M.J. van Dijken November: inlezen, projectbeschrijving, oefenen met testen; Data verzamelen 5 weken januari en februari; analyse en scriptie maart/april/mei; voor de dataverzameling moet je zeer flexibel inzetbaar zijn De scriptie zal worden beoordeeld, in deze beoordeling wordt ook het persoonlijk functioneren tijdens de dataverzameling meegenomen.

2 Titel bachelorproject: Probleemstelling: Leerproblemen BP02 Het effect van dopamine op leesprestatie en motivatie. Dopamine & Lezen Wat is het effect van dopamine op de leesprestatie- en motivatie van studenten? Onderzoek heeft aangetoond dat er een sterke afname is in leesmotivatie vanaf groep 4 (Chall & Jacobs, 2003). Op vijftienjarige leeftijd geeft de helft van de Nederlandse adolescenten aan helemaal niet te lezen in de vrije tijd. Welke neurobiologische processen liggen ten grondslag aan de afname in leesmotivatie? De aanmaak van dopamine is gerelateerd aan motivatie en beloningsgedrag (Tripp & Wickens, 2008). Een efficiëntere dopamine productie valt samen met meer aandacht en daardoor gemakkelijker leren (Breitenstein et al., 2006; Knecht et al., 2004). Dopamine zou dus een factor kunnen zijn bij de afname van leesmotivatie. Dit onderzoek kan wellicht bijdragen aan een theorie om afname in motivatie te verklaren. Onderzoeksvragen: - Wat is de invloed van het toedienen van een kleine hoeveelheid dopamine op de aandacht tijdens het lezen van een tekst? - Wat is het effect van het toedienen van een kleine hoeveelheid dopamine op tekstbegrip, woorden leren en leesweerstand? - Is het effect van dopamine verschillend voor studenten met een lange variant (7- repeat allel) van het DRD4-gen of de korte variant? Onderzoeksgroep: Studenten Onderzoeksdesign: De studie heeft een gerandomiseerd, dubbelblind, placebo-gecontroleerd design. Een groep van 80 proefpersonen, waarvan de ene helft drager is van de lange variant van het DRD4-gen en de andere helft drager van de kortere variant, zal geselecteerd worden aan de hand van genotypering. Alle 80 proefpersonen zullen deelnemen in twee experimentele condities (toediening van dopamine en placebo), waarin leesvaardigheid en leesmotivatie gemeten wordt. Dataverzameling: - Werving van proefpersonen - Afnemen van taken/vragenlijsten tijdens EEG-sessies - Scoring van taken/vragenlijsten Aantal studenten: 2 Studenten schrijven individueel een bachelorscriptie en krijgen schriftelijk en/of tijdens bijeenkomsten feedback. Elise Swart, MSc Start vanaf september Studenten worden beoordeeld op basis van hun inzet/prestatie tijdens dataverzameling en de kwaliteit van de scriptie.

3 Titel bachelorproject: Probleemstelling: Jeugdhulpverlening BP03 Psychopathie, pesten, gamen en schoolbetrokkenheid op het MBO Schoolbetrokkenheid; MBO; psychopathie; excessief gamen; pesten Van alle Nederlandse onderwijsrichtingen is het risico op schooluitval het grootst op het MBO. Alhoewel de schooluitval op het MBO de afgelopen jaren is gedaald, verlieten in jongeren het MBO zonder diploma (Rijksoverheid, 2016). Vroegtijdig schoolverlaten hangt samen met een lagere kans op een baan en een hogere kans op delinquentie later in het leven (Traag & Van der Velden, 2008). Een lage schoolbetrokkenheid is een van de meest belangrijke predictoren van schooluitval (Archambault, Janosz, Fallu, & Pagani, 2009). In huidig onderzoek proberen we de belangrijkste predictoren van schoolbetrokkenheid te achterhalen. We richten ons hierbij specifiek op drie mogelijke voorspellers van schoolbetrokkenheid: psychopathie, het excessief spelen van videogames, en pestgedrag. Psychopathie is een persoonlijkheidsstoornis gekenmerkt door een affectieve, een gedrags- en een interpersoonlijk component (Cooke & Michie, 2001). Psychopathische trekken zijn sterk voorspellend voor gedragsproblemen en delinquentie onder jongeren (Frick & White, 2008; Longman, Hawes, & Kohlhoff, 2016). Naar de link tussen psychopathische trekken en schoolbetrokkenheid is weinig onderzoek gedaan, hoewel een recent onderzoek uit Singapore sterke correlaties rapporteert tussen deze trekken en schoolbetrokkenheid onder jongere adolescenten (Ang, Huan, Chan, Cheong, & Leow, 2015). Een tweede voorspeller van schoolbetrokkenheid is het excessief spelen van videogames (Bapat, Van Geel, & Vedder, 2016; Gentile, Lynch, Linder, & Walsh, 2014). Digitale vormen van vermaak zoals televisie, internet en videogames leggen in toenemende mate beslag op de vrije tijd van jongeren (Coyne, Padilla- Walker, & Howard, 2013; Gradisar et al., 2013). Een groot deel van de studies over de gevolgen van excessief gamen richt zich op agressie (vb. Ferguson, 2015), maar er zijn ook aanwijzingen dat excessief gebruik van digitale media en gamen leiden tot verminderde aandacht voor schoolse taken en lagere schoolcijfers (Bapat et al, 2016; Gentile, et al., 2014). In huidig onderzoek gaan we na in hoeverre excessief gamen samenhangt met schoolbetrokkenheid op het MBO, en besteden we specifiek aandacht aan de wisselwerking met psychopathie. Zo wordt excessief gamen in verband gebracht met verminderde empathische en prosociale gevoelens (Anderson et al., 2010), verhoogde impulsiviteit en sensatie zoekend-gedrag (Kuss & Griffiths, 2012; Mehroof, Van den Eijnden, Franken & Garretsen, 2010), wat voorbeelden zijn van psychopathische trekken. Tot slot kijken we in dit onderzoek naar pestgedrag als derde voorspeller van schoolbetrokkenheid. Pesten is een wereldwijd veelvoorkomend fenomeen dat samenhangt met negatieve uitkomsten zoals zelfbeschadiging en suïcide (Elgar et al., 2016; Van Geel, Goemans, & Vedder, 2015; Van Geel, Vedder, & Tanilon, 2014). Pesten kent een sterke samenhang met psychopathische persoonlijkheidstrekken (Van Geel, Toprak, Goemans, Zwaanswijk, & Vedder, 2016), en is voorspellend voor lagere schoolcijfers en verhoogde schoolafwezigheid (Fleming & Jacobsen, 2010; Nakamoto & Schwartz, 2010). In onderhavige studie kan worden nagegaan of deze voorspellende waarde zich ook uitstrekt tot schoolbetrokkenheid Onderzoeksvragen: In samenwerking met de begeleider stelt de student zelf onderzoeksvragen op. Je kunt je onderzoek richten op de relatie tussen pesten en psychopathie, maar bijvoorbeeld ook op gamen en schoolbetrokkenheid. De keuze van variabelen is vrij. Wel moet een onderzoeksvraag voldoende origineel zijn, en voldoende statistische uitdaging bieden. NB. De dataverzameling vraagt een groepsinspanning en betreft wel alle

4 Onderzoeksgroep: Onderzoeksdesign: Dataverzameling: variabelen (anders zouden individuele deelnemers geen of onvoldoende ruimte hebben voor keuze van variabelen). Jongeren tussen de jaar op het MBO. Correlationeel design op basis van zelfrapportages. Studenten zoeken in tweetallen een MBO voor deelname en nemen daar data af. Voor het verzamelen van de data komt er een protocol op Blackboard. Aantal studenten: 6 Een combinatie van groepsgewijze en persoonlijke begeleiding. Wendy Zwaanswijk September 2016 april 2017 (volgens rooster) Op grond van formeel vastgestelde criteria. Bij de beoordeling van de scriptie wordt zowel de scriptie als het professioneel functioneren van de student meegewogen.

5 Titel bachelorproject: Probleemstelling: Onderzoeksvragen: Onderzoeksgroep: Onderzoeksdesign: Dataverzameling: Aantal studenten: Leerproblemen BP04 Peuters en nieuwe media Relatie tussen digitale media en de ontwikkeling van geletterde en numerieke vaardigheden bij peuters (3-jarigen). Laptops, tablets, smartphones, etc. zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Veel peuters hebben inmiddels ook toegang tot deze nieuwe media. Bij driejarigen is dit zelfs al driekwart van de kinderen (Mediawijzer, 2016). Het merendeel van de ouders is positief over het mediagebruik van hun kinderen. Ze zeggen dat het goed is voor de ontwikkeling van hun kind. Er zijn inmiddels vele applicaties ontwikkeld voor deze doelgroep. Hoe worden deze media gebruikt, welke applicaties zijn populair en steken peuters er eigenlijk wat van op? In dit onderzoek willen we kijken naar de relatie tussen gebruik van digitale media thuis en geletterde en numerieke vaardigheden bij peuters. Meerdere mogelijk, zelf in te vullen Peuters Follow-up Studenten op dit onderzoek kunnen ervaring opdoen in de volgende onderdelen: - Vragenlijsten ontwikkelen - Vragenlijsten afnemen bij ouders - Meetinstrumenten afnemen bij kinderen - Ervaring opdoen in gespreksvaardigheden bij kinderen - Scoring van meetinstrumenten - Invoeren van onderzoeksgegevens 8 (BA + MA) Dr. V.A.C. van der Kooy-Hofland Dr. V.A.C. van der Kooy-Hofland September 2016 september Houdt er rekening mee dat je tenminste twee dagen per week beschikbaar moet zijn, en je vooral flexibel inzetbaar moet zijn voor de dataverzameling. V.A.C. van der Kooy-Hofland. De scriptie zal worden beoordeeld, in deze beoordeling wordt ook het persoonlijk functioneren tijdens de dataverzameling meegenomen.

6 Titel Bachelorproject: Probleemstelling: Leerproblemen BP05 Executieve functies en leerprestaties. Executieve functies: werkgeheugen, inhibitiecontrole; lezen, rekenen In het huidig onderzoek zal worden gekeken in hoeverre executieve functies voorspellend zijn voor leerprestaties op lezen en rekenen. Sommige kinderen vertonen zeer efficiënt leergedrag terwijl andere kinderen snel de draad kwijtraken tijdens het uitvoeren van een opdracht. Deze verschillen kunnen erop duiden dat hun executieve functies meer of minder goed ontwikkeld zijn. Executieve functies zijn controlefuncties die zowel van invloed zijn op de informatieverwerking (cognitieve controle) als op het gedrag (gedragscontrole). Ze helpen je om met veranderingen om te gaan, te focussen en niet te snel op te geven. Kinderen waarbij de executieve functies minder goed zijn ontwikkeld kunnen bijvoorbeeld moeite hebben om te starten met een taak, snel afgeleid raken door wat er om hen heen gebeurt, het lastig vinden om de aandacht bij het werk te houden of zijn een deel van de vraag al vergeten voordat een opdracht is afgemaakt. In deze studie wordt gekeken in hoeverre de executieve functies van kinderen hun leerprestaties belemmeren of juist bevorderen. Onderzoeksvragen: Binnen de verzamelde data kiest elke student voor een eigen onderzoeksvraag. De onderzoeksvragen passen binnen bovengenoemde probleemstelling. Onderzoeksgroep: Schoolgaande kinderen groep 2-5 Onderzoeksdesign: Dataverzameling: Correlationeel onderzoek Een groot deel van de data is al verzameld (600 kinderen in groep 3 en 5) en zal door de studenten worden verwerkt. De overige dataverzameling vindt plaats in november 2016 (afnemen EF taken) en februari 2017 (verzamelen van CITO gegevens die door de scholen zijn afgenomen). De bachelor studenten benaderen basisscholen voor deelname en verzorgen de toestemming van ouders voor deelname van hun kinderen aan het onderzoek. Let op dit onderzoek start in september! Aantal studenten: 3 Begeleiding vindt groepsgewijs plaats en individueel via spreekuren. Dr. C.A.T. Kegel September 2016 mei (evt uitloop naar juli) 2017 De scriptie zal worden beoordeeld. In deze beoordeling wordt ook het persoonlijk functioneren tijdens de dataverzameling meegenomen.

7 Neuropedagogiek en Ontwikkelingsstoornissen BP06 Titel Bachelorproject: Een goed begin neurobiologische en neurocognitieve voorspellers van agressie bij jonge kinderen Aan de afdeling Orthopedagogiek loopt een onderzoek naar ouderschap bij jonge moeders en de ontwikkeling van baby s en peuters: Een goed begin. In dit onderzoek worden jonge moeders tijdens de zwangerschap en na de geboorte gevolgd tot hun kind 3,5 jaar oud is. Probleemstelling: Welke factoren vormen een risico voor de vroege neurobiologische, neurocognitieve en sociale ontwikkeling? Welke neurobiologische, neurocognitieve factoren zijn voorspellend voor de ontwikkeling van agressie gedrag in de eerste levensjaren? Het onderzoek kan in belangrijke mate bijdragen aan de vergroting van kennis en inzichten in de biologische, psychologische en sociale (gezins-) factoren die van invloed zijn op de normale en problematische ontwikkeling bij jonge kinderen. Onderzoeksvragen: Iedere student krijgt de mogelijkheid om zich te verdiepen in een onderzoeksvraag die hij/zij interessant vindt binnen het project Een goed begin. Onderzoeksvragen kunnen zich bijvoorbeeld richten op: - Vroege neurobiologische en neurocognitieve voorspellers van agressie bij jonge kinderen - Rol van gedrag van moeder op de neurobiologische, neurocognitieve en sociale ontwikkeling van het kind - Rol van prenatale en vroege postnatale risicofactoren (zoals psychiatrische problematiek of middelen gebruik bij moeder) op moederschap en de ontwikkeling van het kind Onderzoeksgroep: Dit onderzoek richt zich op een hoog risico populatie van (aanstaande) moeders en hun eerste kind, waarvan de helft ondersteuning krijgt tijdens de zwangerschap en opvoeding in de vorm van coaching. Tevens wordt er gebruik gemaakt van een controlegroep uit een reguliere populatie. Onderzoeksdesign: Prospectief longitudinaal onderzoek bestaande uit 6 meetmomenten Dataverzameling: Studenten werken samen met de onderzoekers van Een goed begin mee aan het coderen van alle verzamelde data, o.a. coderen van agressief gedrag bij baby s en peuters en moeder-kind interactie. Daarnaast is er de mogelijkheid om kennis te maken met het coderen en analyseren van stressmetingen bij de baby s bestaande uit metingen van het autonome zenuwstelsel, cortisol en alpha amylase en eyetracking. Aantal studenten: 15 Begeleiding vindt groepsgewijs plaats middels plenaire bijeenkomsten. Training in coderingswerkzaamheden vindt vervolgens in kleinere groepjes plaats. Individuele begeleiding vindt plaats via spreekuren. Jill Suurland (MSc.) en Dr. Kristiaan van der Heijden November 2016 juli 2017 (volgens rooster) Naast de scriptie wordt de student beoordeeld op de kwaliteit en inzet bij de coderingswerkzaamheden en participatie tijdens de plenaire bijeenkomsten.

8 : Titel bachelorproject: Onderzoeksvragen: Onderzoeksgroep: Onderzoeksdesign: Dataverzameling: Leerproblemen BP12 Leren kijken naar letters Lezen vereist naast leren van de letternamen ( Bee voor B) of letterklanken( bu ) efficiënte waarneming van lettervormen. Jonge kinderen moeten de visuele kenmerken die letters uniek maken van elkaar leren onderscheiden. Uit een eerdere studie met 3- en 4-jarigen (in prep) blijkt dat kinderen die verder in hun ontwikkeling zijn en meer letters kennen preciezer naar een letter kijken. Ze kijken minder globaal. We vermoeden dat lezen van boeken bijdraagt aan de ontwikkeling van letterperceptie. In dit project testen we deze hypothese via een gerandomiseerd experiment met 3 groepen: groep 1 oefent letters via een alfabet boekje, groep 2 oefent letters door ze na te schrijven en de derde groep is een controlegroep (alleen voor- en nameting). Voorafgaand en na het experiment meten we letterperceptie met behulp van een eyetracker. Daarnaast worden een aantal andere paper en pencil taken afgenomen om het niveau van ontluikende geletterdheid in beeld te brengen. Literatuur -Both-de Vries, A. C. and A. G. Bus (2014). "Visual processing of pictures and letters in alphabet books and the implications for letter learning." Contemporary Educational Psychology 39, Burgund, E. D., & Abernathy, A. E. (2008). Letter-specific processing in children and adults matched for reading level. Acta Psychologica, 129, doi: /j.actpsy Finkbeiner, M., & Coltheart, M. (2009). Letter recognition: From perception to representation. Cognitive Neuropsychology, 26, 1-6. doi: / Fiset, D., Blais, C., Éthier-Majeher, C., Arguin, M., Bub, D., & Gosselin, F. (2008). Features for identification of uppercase and lowercase letters. Psychological Science, 19, doi: /j x -Gibson, E. J., Gibson, J. J., Pick, A. D., & Osser, H. (1962). A developmental study of the discrimination of letter-like forms. Journal of Comparative and Physiological Psychology, 55, doi: /h Gosselin, F., & Schyns, P. G. (2001). Bubbles: a technique to reveal the use of information in recognition tasks. Vision Research, 41, doi: /S (01) Grainger, J., Rey, A., & Dufau, S. (2008). Letter perception: from pixels to pandemonium. Trends in Cognitive Sciences, 12, doi: /j.tics Longcamp, M., Zerbato-Poudou, M. T., & Velay, J. L. (2005). The influence of writing practice on letter recognition in preschool children: A comparison between handwriting and typing. Acta Psychologica, 119, doi: /j.actpsy Naus, M. J., & Shillman, R. J. (1976). Why a Y is not a V: A new look at the distinctive features of letters. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 2, doi: / Pelli, D. G., Farell, B., & Moore, D. C. (2003). The remarkable inefficiency of word recognition. Nature, 423, doi: /nature Worden, P. E., & Boettcher, W. (1990). Young children s acquisition of alphabet knowledge. Journal of Literacy Research, 22, doi: / Deze studie zoekt antwoorden op de volgende onderzoeksvragen: 1. Kijken kinderen na de interventie preciezer naar geoefende letters? 2. Draagt oefenen met een alfabet boekje of naschrijven van letters meer bij aan de ontwikkeling van letterperceptie? Kinderen van 4 jaar Experimenteel Ja; studenten dragen bij aan de data verzameling met hulp van een eye tracker en door het afnemen van gedragsmaten bij Nederlandse peuters en

9 kleuters. Data verzameling vindt plaats in tweetallen. Aantal studenten 4 Zoveel mogelijk groepsgewijs, vermoedelijk op woensdagmiddag en of donderdag Iedere student schrijft een individuele scriptie in artikelvorm en krijgt feedback van de docent tijdens de bijeenkomsten of schriftelijk (bijv. door middel van track changes). Naast groepsbijeenkomsten vindt er individuele begeleiding plaats op afspraak en in de vorm van inloopspreekuren. Mw. dr. T. M. Sikkema-de Jong Vanaf november 2016 (volgens rooster)

10 Neuropedagogiek en Ontwikkelingsstoornissen BP13 Titel Bachelorproject: Intelligentie meten zonder culturele bias. In Nederland wordt veelvuldig gebruik gemaakt van intelligentietests om bijvoorbeeld de juiste schoolkeuze voor kinderen in te schatten, of om leerproblemen of gedragsproblemen te verklaren in het kader van diagnostiek. Sinds het ontstaan van de eerste intelligentietests is er al discussie over de vraag of deze tests wel cultuurvrij zijn? Is het concept intelligentie niet teveel cultureel bepaald en zijn de tests die we gebruiken voor kinderen uit verschillende culturen wel even makkelijk/moeilijk? In veel intelligentietests wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van verbale taken, waarbij een kind met Nederlands als tweede taal wellicht een nadeel ondervindt. Maar ook plaatjes of opdrachten kunnen bekender zijn binnen de ene culturele groep dan binnen de andere, waardoor er een vertekening in de scores kan ontstaan. Om culturele bias in intelligentie onderzoek te verkleinen heeft men geprobeerd om cultuurvrije tests te ontwikkelen. Een voorbeeld van een dergelijke intelligentietest is de Cattell Culture Fair Intelligence Test (CCFT). In het onderzoek zal naast de CCFT een aantal extra vragenlijsten en neuropsychologische tests worden afgenomen om concepten verwant aan intelligentie in kaart te brengen. Voorbeelden van dergelijke concepten zijn: verwerkingssnelheid, emotieregulatie, gedragsregulatie en de aanwezigheid van psychische klachten. Onderzoeksvragen: Binnen dit project zijn allerlei vraagstellingen mogelijk. Voorbeelden zijn: in hoeverre de CCFT daadwerkelijk cultuurvrij is, wat de relatie is tussen psychotische symptomen en intelligentie in adolescenten, of wat de samenhang is tussen emotieregulatie/gedragsregulatie en intelligentie. Onderzoeksgroep: 8-18 jaar Onderzoeksdesign: Cross-sectioneel Dataverzameling: Studenten werven actief kinderen/adolescenten van 8-18 jaar via regionale basisscholen en middelbare scholen en nemen klassikaal en/of individueel tests en vragenlijsten af. Aantal studenten: 15 Iedere student schrijft een individueel verslag over een eigen probleemstelling. De student zoekt en leest zelfstandig de literatuur die bij zijn/haar vraagstelling past en schrijft op basis hiervan een inleiding. Verzamelde onderzoeksgegevens kunnen gebruikt worden om de vraagstelling te beantwoorden. Het onderzoek wordt beschreven in een individueel eindverslag. Er vinden meerdere groepsgewijze bijeenkomsten. De docent geeft feedback op de keuze van de vraagstelling, het zoeken van onderzoeksliteratuur en het verslag. Verder geeft de docent feedback op een eerste versie van het verslag en beoordeelt het eindproduct. T. Ziermans November 2016 Juni 2017 (volgens rooster) Studenten worden beoordeeld op het individueel eindverslag.

11 Titel bachelorproject: Probleemstelling: Jeugdhulpverlening BP14 Psychopathie, pesten, gamen en schoolbetrokkenheid op het MBO Schoolbetrokkenheid; MBO; psychopathie; excessief gamen; pesten Van alle Nederlandse onderwijsrichtingen is het risico op schooluitval het grootst op het MBO. Alhoewel de schooluitval op het MBO de afgelopen jaren is gedaald, verlieten in jongeren het MBO zonder diploma (Rijksoverheid, 2016). Vroegtijdig schoolverlaten hangt samen met een lagere kans op een baan en een hogere kans op delinquentie later in het leven (Traag & Van der Velden, 2008). Een lage schoolbetrokkenheid is een van de meest belangrijke predictoren van schooluitval (Archambault, Janosz, Fallu, & Pagani, 2009). In huidig onderzoek proberen we de belangrijkste predictoren van schoolbetrokkenheid te achterhalen. We richten ons hierbij specifiek op drie mogelijke voorspellers van schoolbetrokkenheid: psychopathie, het excessief spelen van videogames, en pestgedrag. Psychopathie is een persoonlijkheidsstoornis gekenmerkt door een affectieve, een gedrags- en een interpersoonlijk component (Cooke & Michie, 2001). Psychopathische trekken zijn sterk voorspellend voor gedragsproblemen en delinquentie onder jongeren (Frick & White, 2008; Longman, Hawes, & Kohlhoff, 2016). Naar de link tussen psychopathische trekken en schoolbetrokkenheid is weinig onderzoek gedaan, hoewel een recent onderzoek uit Singapore sterke correlaties rapporteert tussen deze trekken en schoolbetrokkenheid onder jongere adolescenten (Ang, Huan, Chan, Cheong, & Leow, 2015). Een tweede voorspeller van schoolbetrokkenheid is het excessief spelen van videogames (Bapat, Van Geel, & Vedder, 2016; Gentile, Lynch, Linder, & Walsh, 2014). Digitale vormen van vermaak zoals televisie, internet en videogames leggen in toenemende mate beslag op de vrije tijd van jongeren (Coyne, Padilla- Walker, & Howard, 2013; Gradisar et al., 2013). Een groot deel van de studies over de gevolgen van excessief gamen richt zich op agressie (vb. Ferguson, 2015), maar er zijn ook aanwijzingen dat excessief gebruik van digitale media en gamen leiden tot verminderde aandacht voor schoolse taken en lagere schoolcijfers (Bapat et al, 2016; Gentile, et al., 2014). In huidig onderzoek gaan we na in hoeverre excessief gamen samenhangt met schoolbetrokkenheid op het MBO, en besteden we specifiek aandacht aan de wisselwerking met psychopathie. Zo wordt excessief gamen in verband gebracht met verminderde empathische en prosociale gevoelens (Anderson et al., 2010), verhoogde impulsiviteit en sensatie zoekend-gedrag (Kuss & Griffiths, 2012; Mehroof, Van den Eijnden, Franken & Garretsen, 2010), wat voorbeelden zijn van psychopathische trekken. Tot slot kijken we in dit onderzoek naar pestgedrag als derde voorspeller van schoolbetrokkenheid. Pesten is een wereldwijd veelvoorkomend fenomeen dat samenhangt met negatieve uitkomsten zoals zelfbeschadiging en suïcide (Elgar et al., 2016; Van Geel, Goemans, & Vedder, 2015; Van Geel, Vedder, & Tanilon, 2014). Pesten kent een sterke samenhang met psychopathische persoonlijkheidstrekken (Van Geel, Toprak, Goemans, Zwaanswijk, & Vedder, 2016), en is voorspellend voor lagere schoolcijfers en verhoogde schoolafwezigheid (Fleming & Jacobsen, 2010; Nakamoto & Schwartz, 2010). In onderhavige studie kan worden nagegaan of deze voorspellende waarde zich ook uitstrekt tot schoolbetrokkenheid Onderzoeksvragen: In samenwerking met de begeleider stelt de student zelf onderzoeksvragen op. Je kunt je onderzoek richten op de relatie tussen pesten en psychopathie, maar bijvoorbeeld ook op gamen en schoolbetrokkenheid. De keuze van variabelen is vrij. Wel moet een onderzoeksvraag voldoende origineel zijn, en voldoende statistische uitdaging bieden. NB. De dataverzameling vraagt een groepsinspanning en betreft wel alle

12 variabelen (anders zouden individuele deelnemers geen of onvoldoende ruimte hebben voor keuze van variabelen). Onderzoeksgroep: Jongeren tussen de jaar op het MBO. Onderzoeksdesign: Correlationeel design op basis van zelfrapportages. Dataverzameling: Studenten zoeken in tweetallen een MBO voor deelname en nemen daar data af. Voor het verzamelen van de data komt er een protocol op Blackboard. Aantal studenten: 12 Een combinatie van groepsgewijze en persoonlijke begeleiding. Mitch van Geel november 2016 juli 2017 (volgens rooster) Op grond van formeel vastgestelde criteria. Bij de beoordeling van de scriptie wordt zowel de scriptie als het professioneel functioneren van de student meegewogen.

13 Titel Bachelorproject: Probleemstelling: Onderzoeksvragen: Onderzoeksgroep: Neuropedagogiek BP15 Stress, emoties en sociale aandacht bij jonge kinderen: implicaties voor kinderen met een genetisch verhoogd risico op autisme Autisme, Klinefelter, Trisomie X, emoties, stress Meerdere mogelijk, zelf in te vullen Kinderen met genetische syndromen zoals het Klinefelter syndroom en Trisomie X hebben een verhoogd risico op autismespectrumstoornissen waardoor hun ontwikkeling op vele domeinen van het functioneren ernstig wordt bedreigd. Om sociale interactie bij deze kwetsbare kinderen optimaal te kunnen stimuleren is het belangrijk om zo veel mogelijk kennis te hebben over de onderliggende cognitieve én affectieve functies die belangrijk zijn voor emotieregulatie en die bijdragen aan de kwaliteit van het sociale contact. Om de ontwikkeling zo vroeg en dus optimaal mogelijk te kunnen stimuleren is het belangrijk om dit bij jonge kinderen te onderzoeken. Het doel van de huidige studie is te onderzoeken in hoeverre 3-6 jarigen omgaan met stress en emoties zoals zichtbaar in hun gedrag. Dit onderzoeken we op basis van video-observaties tijdens een stress paradigma, waarbij kinderen kort worden blootgesteld aan een stressor (een robot). Verstoring in stress- en emotieregulatie zullen worden gekoppeld aan ernst en type van emotionele en gedragsproblemen, alswel cognitieve vaardigheden. Meerdere mogelijk, zelf in te vullen. Niet-klinische controlegroep van kinderen 3-6 jaar Kinderen 3-6 jaar met Klinefelter syndroom of Trisomie X Data van 30 niet-klinische kinderen is reeds verzameld. Data van de klinische groep zal vanaf maart/april 2017 verzameld gaan worden. Let op: van de klinische groep zal er onvoldoende data zijn om als groep (wel als case-study) mee te nemen in de scriptie. Onderzoeksdesign: Video-observaties van gedrag van kinderen, en gedragsvragenlijsten die afgenomen zijn bij de ouders van kinderen. Dataverzameling: De studenten die voor dit onderzoek kiezen krijgen de gelegenheid om ervaring op te doen met: - het leren scoren en analyseren van gedragsobservaties tijdens stress paradigma - het in kaart brengen van factoren die van invloed zijn op emotieregulatie - meekijken met assessments van klinische en controle kinderen (vanaf maart/april 2017) Aantal studenten: 15 Sophie van Rijn Sophie van Rijn Nov 2016-Juli 2017 (volgens rooster) De scriptie zal worden beoordeeld volgens de richtlijnen Bachelorprojecten. In deze beoordeling wordt ook het persoonlijk functioneren tijdens de praktische kanten van het onderzoek meegenomen.