Notitie. mei 2014: sector Inwonerszaken, Willemien Werner-Gerth

Transcriptie

1 Notitie Transitie van de openbare bibliotheekfunctie in Westvoorne 2015 mei 2014: sector Inwonerszaken, Willemien Werner-Gerth Transitie van de openbare bibliotheekfunctie in Westvoorne 2015

2 INDEX Hoofdstuk Pagina 1 Inleiding 3 2 De focus op de doelgroep jeugd 6 3 De focus op de doelgroep senioren 10 4 Uitvoering en planning 12 5 Kosten 13 6 Consequenties accommodaties 16 7 Samenvatting 17 2

3 1 Inleiding Aanleiding Op 25 september 2012 heeft de gemeenteraad van Westvoorne ingestemd met het Visiedocument Brede school Dit visiedocument heeft als doel het begrip brede school voor Westvoorne te definiëren. De visie luidt: Het creëren van een stimulerende leer- en leefomgeving voor kinderen door samenwerking van gemeente, onderwijs en maatschappelijke partners in en rond de Westvoornse scholen zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en ontplooien en waarbij de beschikbare gebouwen zo efficiënt mogelijk worden ingezet. Vervolgens heeft op 18 juni 2013 het college van burgemeester en wethouders ingestemd met de conceptvisie Transitie van de openbare bibliotheekfunctie in Westvoorne. De commissie Inwonerszaken heeft op 4 juli 2013 dit stuk ter kennisneming aangenomen en gediscussieerd over de conceptvisie. De conceptvisie is door het college en de commissie inwonerszaken geaccepteerd als basis voor de verdere ontwikkeling van een innovatieproces voor de bibliotheekfuncties in Westvoorne. In de conceptvisie wordt de gewenste richting voor de toekomst gekoppeld aan twee prioritaire richtingen. De eerste is de ontwikkeling van de Bibliotheek Op School (BOS) op basis waarvan alle scholen in het primair onderwijs een jeugdbibliotheek kunnen hebben of gebruiken en die, behalve uit fysieke boeken ook zal bestaan uit leermiddelen die bijdragen aan de ontwikkeling van mediawijsheid. De tweede richting betreft de ontwikkeling om het fysieke boek dichter bij senioren en minder mobiele burgers te brengen door het inrichten van bibliotheekvoorzieningen in de twee woon-zorgcentra-zorgcomplexen De Stuifakkers en De Leemgaarde. De ontwikkelingen van beide richtingen heeft als consequentie dat de huidige bibliotheekvestigingen en punten worden opgeheven. Landelijk Anderhalf miljoen Nederlanders hebben moeite met lezen en schrijven. Deze laaggeletterdheid kan een bron zijn van sociale en economische uitsluiting. Uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs in 2009 is gebleken dat 25% van alle leerlingen in Nederland het basisonderwijs verlaat zonder het vereiste leesniveau te halen. Leesbevordering wordt gezien als een essentieel wapen ter voorkoming van taalachterstanden en laaggeletterdheid. Naast de pijler van leesbevordering is het ook van groot belang dat leerlingen in het basisonderwijs mediawijs worden. Het gaat hierbij om de begeleiding van leerlingen naar het op een verstandige en effectieve manier gebruiken van nieuwe media. Hiermee stelt de bibliotheek zich ten doel de focus van de bibliotheekfunctie te verleggen naar de jeugd. Ook bij het primair onderwijs hebben onderzoeksgegevens over het effect van lezen al geleid tot investeringen in woordenschatonderwijs en in taal/leesverbetertrajecten. Ook de komende jaren blijft dit een aandachtspunt welke wordt verwoord in het bestuursakkoord primair onderwijs Lokaal De gemeente Westvoorne moet in de (meerjaren)begroting rekening houden met de doorwerking van de economische crisis. De gemeenteraad heeft voor het jaar 2013 besloten een taakstellende bezuiniging op de subsidies toe te passen van Daarnaast wordt vanaf 2015 op het budget voor de subsidie aan de bibliotheek een bezuiniging toegepast van ruim De huidige subsidieverlening aan de bibliotheek in Westvoorne bedraagt circa Deze instelling is daarmee de grootste subsidie-instelling voor Westvoorne. Gezien de genoemde bezuinigingstaakstellingen ontkomt ook het bibliotheekwerk niet aan het feit dat er minder subsidiemiddelen beschikbaar komen. 3

4 Tegelijkertijd met de lokale argumenten, heeft ook de bibliotheekorganisatie aanleidingen om de huidige openbare bibliotheekfunctie om te vormen: - opgelegde bezuinigingen in de cultuursector met behoud van kwalitatief goed bibliotheekwerk; - de (landelijke) focus op de doelgroepen jeugd en senioren; - de digitalisering in de maatschappij; - opbrengstgericht werken. Huidige inrichting bibliotheekwerk Westvoorne: In Westvoorne is het bibliotheekwerk momenteel ingericht met de volgende locaties: o Oostvoorne: Hoflaan 6 o Rockanje: Dwarsweg 21 o Tinte: Strypsedijk 50 (Leespunt) Overige informatie (peiljaar 2012) vestiging Rockanje en Oostvoorne: Leden: - Tot 16 jaar en 17 jaar Volwassenen Scholen en instellingen 104 Uitleningen: - Jeugd Volwassenen DVD Overige informatie Leespunt Tinte (peiljaar 2012): Leden: 27 Uitleningen: Internetreserveringen: 11 Bezoekers: 600 De verleende subsidies bedroegen de afgelopen jaren: jaar begroting verleende subsidie ev nog niet verleend Transitie bibliotheekfunctie De in hoofdstuk 1 genoemde ontwikkelingen hebben aanleiding gegeven tot een heroverweging van de huidige bibliotheekfunctie binnen de gemeente Westvoorne. Samen met de bibliotheek heeft de gemeente gesprekken gevoerd over de toekomst van de bibliotheekfunctie in Westvoorne in relatie tot de bezuinigingen. Speerpunten in deze gesprekken waren: - het belang van een goede lees- en taalvaardigheid voor basisschoolleerlingen, - verbetering dienstverlening aan senioren, - de bezuinigingen op de subsidieverlening aan de bibliotheek. 4

5 Deze drie speerpunten, waarin de focus op twee doelgroepen naar voren komt, kunnen worden bereikt met een intensieve samenwerking tussen bibliotheek, onderwijs, zorg- en welzijnsorganisaties en gemeente. Met de focus op de twee doelgroepen jeugd en senioren blijft de bibliotheek wel toegankelijk voor iedereen, zodat er geen sprake is van een verschraling van de voorziening binnen de gemeente. In de volgende hoofdstukken worden de focus op de jeugd en de focus op de senioren nader toegelicht. Daarna wordt onder andere ingegaan op de financiële consequenties en de planning. 5

6 2 De focus op de doelgroep jeugd Bibliotheek Op School Leren begint bij lezen. Kinderen die plezier hebben in lezen, lezen meer en worden aantoonbaar beter in taal. Dit sluit naadloos aan bij de ambities van de Bibliotheek Op School (hierna: BOS), waarbij de bibliotheek(organisatie) in de basisschool aanwezig en (ondersteunend) actief is. De aanwezigheid van media en bibliotheekexpertise in de school maken het voor het onderwijs nog beter mogelijk doelen te bereiken Voor de bibliotheek is het een methodiek die maakt dat ook haar opbrengsten gericht op de jeugd gerealiseerd kunnen worden. Het programma bestaat vanuit de bibliotheek uit vier onderdelen: 1 een collectie nabij, al dan niet fysiek op school; 2 leesbevorderingsactiviteiten; 3 activiteiten rond mediawijsheid 4 een digitale schil ter ondersteuning. Met de BOS willen de gemeente en de bibliotheek zich sterk maken voor structurele samenwerking met de basisscholen in het werkgebied. Het doel van deze samenwerking is om samen met het primair onderwijs te werken aan het verbeteren van de taal-, lees- en leerresultaten. Concreet gaat het om de volgende pijlers: De leescollectie dicht bij de kinderen, zodat ook kinderen die van huis uit niet of beperkt worden gestimuleerd om te lezen, door leerkracht en leesconsulent gestimuleerd worden om zodoende plezier in het lezen te krijgen/houden (op elk niveau); Doorgaande lijn in leesbevordering en mediawijsheid; Digitale toegangspoort. De expertise van leerkrachten en de expertise van de bibliotheek zorgen samen voor de resultaten. De verantwoordelijkheid voor de voorziening is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van school, bibliotheek en gemeente. Een gericht opleidingssysteem maakt, dat er in school en vanuit de bibliotheek opgeleide mensen werken aan het bereiken van de resultaten. Niet alleen komt de bibliotheek door deze werkwijze eenvoudig en volgens het gelijkheidsprincipe dicht bij kinderen. Door een BOS kunnen scholen ook op een eenvoudige manier vrij lezen inzetten als beproefd middel tot taal/leesverbeteringen. De ambitie van de BOS is om er voor te zorgen, dat 85% van de leerlingen een voldoende haalt voor begrijpend lezen en dat zowel leerkrachten als leerlingen vaardiger worden in het toepassen van verschillende media bij het verwerven van informatie. De leescoördinator (leerkracht basisschool), de leesconsulent (bibliotheek) en de mediacoach (bibliotheek) zijn de verbindende factoren tussen bibliotheek en school. Zij zijn verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van het lees- en mediaplan. In de overeenkomst met de scholen wordt het aantal uren dat een leesconsulent en een mediacoach vanuit de bibliotheek in de school werken vastgelegd. Doelen van de BOS zijn: o Het leesplezier vergroten om op die manier een bijdrage te leveren aan de taal- en leesontwikkeling van leerlingen van de basisschool; o Mediawijsheid op de basisschool specifieke aandacht geven en verbeteren; o Meer en structureel samenwerken met onderwijs en gemeente; o Inzicht geven in de verbeteringen door te monitoren; o Bijdrage leveren aan geletterdheid, ter voorkoming van laaggeletterdheid; o Bijdrage leveren aan de maatschappelijke waarde van bibliotheken; o Werken met/aan succesvolle en meetbare diensten en producten. 6

7 In dit verband wordt voorgesteld over te gaan tot het ombouwen van het bibliotheekwerk in de gemeente Westvoorne en de primaire aandacht te richten op het basisonderwijs in de kernen Rockanje en Oostvoorne. Dit alles wordt vastgelegd in samenwerkingsovereenkomsten tussen onderwijs, gemeente en bibliotheek voor de periode van 3 jaar (en telkens verlengd met een periode van 3 jaar). Ieder jaar wordt de BOS geëvalueerd tussen basisschool en bibliotheek. Ook vindt jaarlijks een evaluatie plaats tussen bibliotheek, onderwijs en gemeente. Voorwaarden Bibliotheek, school en gemeente conformeren zich aan de volgende voorwaarden: 100% lidmaatschap. Alle leerlingen van de scholen (en bij voorkeur ook de leerkrachten) zijn lid van de bibliotheek. Met dit lidmaatschap kunnen zij zowel lenen in de BOS als in alle andere vestigingen in het werkgebied van bibliotheek Zuid-Hollandse Delta. Lees- en mediaplan School en bibliotheek leggen in een lees- en mediaplan de te behalen doelen vast en bepalen hoe ze die gaan bereiken. Deelname monitor De bibliotheek levert een online monitorinstrument met vragenlijsten voor de leescoördinator, alle leerkrachten en leerlingen vanaf groep 4. De monitor geeft inzicht in leeshouding en leesfrequentie van de kinderen, het leesklimaat in de groep en het lees/mediabeleid van de school. Benchmark met andere scholen wordt binnenkort mogelijk. Leescoördinator Door iedere school wordt een leescoördinator benoemd. Scholing wordt verzorgd door de bibliotheek. De leescoördinator stelt samen met de leesconsulent van de bibliotheek onder andere een jaarlijks leesplan vast voor alle leerlingen. Collectie School en bibliotheek bepalen samen het collectieplan en dragen zorg voor een actuele collectie. De collectie is en blijft eigendom van de bibliotheek. Uitgangspunt: minimaal 3 boeken per leerling in de school aangevuld met wisselcollecties, themacollecties of levering van aanvullingen via een webshop. Vrij lezen De school roostert vrij lezen in, bij voorkeur dagelijks en in alle groepen. Financiële bijdrage De BOS wordt financieel mogelijk gemaakt door de drie betrokken partners: bibliotheek, gemeente en onderwijs. De bibliotheek levert mensen (beleid en uitvoering), middelen en een investeringsbijdrage. De gemeente draagt zorg voor de jaarlijkse subsidie en tevens een investering voor de ontwikkeling. Het onderwijs betaalt een tegemoetkoming in de kosten van 10 per leerling per schooljaar en zorgt voor huisvesting. Intentieverklaring, samenwerkingsovereenkomst De samenwerking is niet vrijblijvend. Bij de start tekenen de drie samenwerkingspartners een overeenkomst, waardoor zij zich verbinden aan de voorwaarden. De partijen geven zo de intentie tot samenwerking aan. Uiteindelijk resulteert de samenwerking in steeds 3-jarige samenwerkingsovereenkomsten. Uitvoering Ter voorbereiding op de realisatie zijn inmiddels gesprekken gevoerd met de schoolbesturen van zowel het openbaar als het christelijk primair onderwijs in Westvoorne (Primo en VCO De Kring). Deze gesprekken hebben een positief beeld opgeleverd met betrekking tot de transitie naar de bibliotheek op school en een open houding met betrekking tot bibliotheekvoorzieningen in de basisscholen. 7

8 Door iedere basisschool wordt een leescoördinator benoemd. Door de te benoemen leescoördinator van elke basisschool en de leesconsulent van de bibliotheek voor de desbetreffende basisschool wordt een leesplan opgesteld voor het schooljaar (en volgende) waarin daadwerkelijk wordt gestart met de bibliotheek op school in inhoudelijke zin. Vanaf het schooljaar wordt mediawijsheid toegevoegd aan de BOS. Dit impliceert dat voor het primair onderwijs een mediacoach van de bibliotheek wordt ingezet in de basisscholen. Deze mediacoach ontwikkelt, in samenspraak met de school, een mediaplan en komt met de scholen overeen op welke wijze dit mediaplan in samenwerking met de school wordt uitgevoerd. De collectie van de BOS in Westvoorne wordt ingericht voor de leerlingen uit het primair onderwijs, dat wil zeggen voor leerlingen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar. Dit betekent dat de scholen geen aanpassingen hoeven te doen om de gebouwen toegankelijk te maken voor andere doelgroepen. Ook hoeven er geen voorzieningen getroffen te worden om de openingstijden aan te passen. De collectie voorleesboeken voor de doelgroep 0 tot 4-jarigen (voorschools) wordt in eerste instantie (het eerste jaar waarin gestart wordt met BOS) toegevoegd aan de seniorencollectie in de andere locaties (zie doelgroep senioren). Wanneer in één of meer van de basisscholen een peuterspeelzaal is gevestigd, verdient het aanbeveling om naast de BOS eveneens een collectie in te richten ten behoeve van deze doelgroep die in de desbetreffende school is gehuisvest. Na het eerste schooljaar van de BOS en de seniorenlocaties wordt gekeken of de seniorenlocaties nog steeds de meest ideale plek is voor deze doelgroep. Aanpak Om te komen tot een BOS in Westvoorne moeten de volgende zaken gerealiseerd worden: opdracht van het gemeentebestuur tot gefaseerde realisatie van de BOS (collectie, leesconsulent, mediacoach) in de kernen Rockanje en Oostvoorne; commitment van de schoolbesturen en directies over de realisatie van de BOS; commitment van de scholen om een leescoördinator per basisschool aan te stellen; scholen geven de leescoördinator de opdracht om in samenspraak met de leesconsulent van de bibliotheek een leesplan op te stellen en uit te voeren; commitment van de scholen om een coördinator op het gebied van media aan te stellen; scholen geven deze coördinator de opdracht om in samenspraak met de mediacoach van de bibliotheek een mediaplan op te stellen en uit te voeren; commitment van de schoolbesturen en directies, dat de leerlingen van alle basisscholen in Westvoorne gebruik kunnen maken van de BOS (collectie, leesconsulent en mediacoach). Dit betekent dat scholen onderling en in overleg met de bibliotheek afspraken maken over het gebruik van de collectie, leesconsulent en mediacoach; de BOS is er voor het primair onderwijs; dit impliceert dat de schoolbesturen en directies er mee akkoord gaan dat geen huisvestingslasten worden doorberekend aan de bibliotheekorganisatie; commitment van de schooldirecties om vrijwilligers of bijvoorbeeld leerlingen (groep 8) aan te stellen ter ondersteuning van de leesconsulent. Het betreft de inname, registratie en uitlening van materialen; commitment van de schooldirecties dat alle leerlingen van de basisschool lid worden van de bibliotheek en bij voorkeur ook de leerkrachten; 8

9 commitment van de schoolbesturen en directies dat per leerling een bijdrage wordt betaald voor de BOS. Het bedrag wordt in samenspraak tussen bibliotheek, gemeente en schooldirecties vastgesteld. Vooralsnog wordt uitgegaan van een bedrag van 10 per leerling per schooljaar. Rockanje Overleg met schoolbesturen, schooldirecties en de bibliotheek heeft geleid tot het inzicht dat de BOS in Rockanje fysiek in één school(gebouw) wordt gevestigd. De drie basisscholen in Rockanje liggen op prima onderlinge (loop)afstand van elkaar. Hierdoor volstaat het om de BOS in één gebouw te vestigen zodat alle drie de scholen de BOS gemakkelijk en snel kunnen bereiken. Gezien de ontwikkeling van de krimp in het aantal leerlingen, met als gevolg een voorgenomen fusie van De Hoeksteen met De Zonnebloem welke op termijn geheel in het gebouw van De Zonnebloem wordt gevestigd, ligt het voor de hand de BOS te vestigen in De Baron de Vosschool of De Zonnebloem. Oostvoorne In Oostvoorne liggen de scholen fysiek wat verder uit elkaar. Vooralsnog wordt gestart met een BOS op alle basisscholen (Mildenburg, Overbos, Driehoek, Nieuwe Weg en Gelinckschool). Jaarlijks zal, in samenspraak met bibliotheek en onderwijs, en gebaseerd op het leerlingenverloop binnen de scholen, bekeken worden of het aantal BOS-locaties afgebouwd kan worden tot één of twee locaties. Nota bene: Hierbij wordt uitgegaan van een invulling gericht op de korte - of middellange termijn. De situatie kan door andere ontwikkelingen nog veranderen. Samenwerking partners Om de BOS tot een succes te maken is intensieve samenwerking nodig door verschillende partijen. Deze partijen zijn: Gemeente Westvoorne Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Vereniging voor Christelijk Onderwijs De Kring Stichting Onderwijsgroep PRIMOvpr Alle basisscholen binnen Westvoorne De basisscholen hebben momenteel nog eigen boekencollecties die zij inzetten voor de leerlingen. De meeste basisscholen maken ook gebruik van vrijwilligers die de collectie beheren en uitlenen aan de leerlingen. De bibliotheek kan deze vrijwilligers inzetten bij de realisatie van de BOS. Het opleiden van deze vrijwilligers door de bibliotheek behoort bij de mogelijkheden. Lezen is leuk! 9

10 3 De focus op de doelgroep senioren Doelstelling Een belangrijke groep senioren heeft een beperkte mobiliteit en juist voor deze senioren (de aan de kern gebonden inwoner) wil de bibliotheek dichtbij zijn. Lezen is belangrijk voor senioren vanuit het oogpunt van dagbesteding en welzijn. Lezen kan de geest scherp houden en dit heeft een positief effect op het welzijn van de senior. Daarnaast kunnen de contacten in de bibliotheek bijdragen aan het voorkomen of beperken van de gevoelens van eenzaamheid. Eenzaamheid wordt door senioren in de huidige maatschappij als een reële bedreiging gezien van het welzijn. In de BOS (op de basisscholen) zijn geen collecties aanwezig voor volwassenen en senioren. Uit de gevoerde overleggen kwam de voorkeur naar boven om aparte locaties in te richten voor de doelgroep senioren. De Catharinastichting heeft aangegeven graag binnen woon-zorgcentrum De Stuifakkers én binnen woon-zorgcentrum De Leemgaarde een bibliotheekvoorziening te willen inrichten. De Catharinastichting ziet het als een meerwaarde voor de bewoners van De Leemgaarde en De Stuifakkers wanneer meer mensen deze woon-zorgcentra bezoeken. Een bibliotheekvoorziening geeft inloop en reuring in de centra wat het woonplezier ten goede komt. Daarnaast is het voor de bewoners met een beperkte mobiliteit van de woon-zorgcentra prettig wanneer de collectie dichtbij huis is. Collectie De collecties in deze locaties worden op een andere manier gepresenteerd als in de huidige bibliotheekvestigingen. Kernwoorden daarbij zijn: o aantrekkelijke presentatie volgens winkelconcept; o roulerende presentaties/surprisetafel/themagerichte wisselcollectie; o afhaalpunt voor gereserveerde materialen; o veel aandacht om meer uit de bibliotheek te halen (workshops zelf reserveren, verlengen, gebruik bibliotheekapp), vanuit het oogpunt van zelfredzaamheid van volwassenen (senioren worden hierbij geholpen door de vrijwilligers) én vanuit het oogpunt om de totale collectie van Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta beschikbaar te hebben voor de inwoners van Westvoorne. De collectie op de locaties voor deze doelgroepen zal beperkt zijn. Boeken en overige materialen kunnen weliswaar online worden besteld de totale collectie van Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta is online beschikbaar - en op de locaties worden afgehaald, maar de online-service wordt voor de huidige senioren nog als drempelverhogend gezien. Daarom zullen in de bibliotheekvestiging op school vrijwilligers de senioren helpen bij het bestellen van de materialen. Voor inwoners en senioren met een beperkte mobiliteit wordt een bestel- en bezorgservice geïntroduceerd. Een vrijwilliger bezoekt periodiek de aan huis gebonden leden en deze vrijwilliger draagt zorg voor de bestelling en aflevering van de gewenste materialen. Om dit te kunnen realiseren zal de bibliotheek samenwerken met organisaties als Careyn en ANBO. Samen met deze organisaties zal de bibliotheek de bestel- en bezorgservice voor de aan huis gebonden inwoners vorm geven. Overige functies Naast het kunnen lenen van boeken en andere materialen is de ontmoetingsfunctie voor senioren belangrijk. Ontmoeting wordt door senioren als een belangrijke bijdrage aan het welzijn gezien, onder andere ter voorkoming van eenzaamheid. In de vestiging Hellevoetsluis worden regelmatig activiteiten voor senioren georganiseerd. De bibliotheek verwacht met deze vorm van samenwerking met Careyn en ANBO een positieve bijdrage te kunnen leveren aan de dagbesteding van senioren en/of de aan huis gebonden inwoners van de gemeente Westvoorne. De inzet van vrijwilligers van de bibliotheek is in dit verband onontbeerlijk. 10

11 De locaties in De Stuifakkers en De Leemgaarde worden ook ingericht als afhaalpunt voor alle overige doelgroepen. Boeken kunnen via de website van de bibliotheek worden gereserveerd en afgeleverd in de betreffende vestiging. Voor deze doelgroepen (volwassenen en peuters) wordt ook een kleine maar actuele collectie aangehouden. Om de doelgroep senioren en de aan huis gebonden inwoners in Westvoorne te bereiken worden de volgende activiteiten vormgegeven: Boek-aan-huisdienst / Buddysysteem - In samenwerking met Careyn, de huidige vrijwilligers en eventueel de vrijwilligers vacaturedienst wordt op regelmatige basis de klant van Careyn/Bibliotheek Zuid- Hollandse Delta aan huis bezocht door een vrijwilliger. Tijdens dit bezoek worden nieuwe materialen afgeleverd, gelezen materialen meegenomen en wensen voor nieuwe materialen geïnventariseerd. - Vrijwilligers en senioren worden aan elkaar gekoppeld in een buddysysteem waarbij de senior of de aan de kern gebonden inwoner van Westvoorne de mogelijkheid geboden wordt om zelf materialen uit te zoeken en activiteiten te bezoeken. Georganiseerd vervoer aanbieden naar de bibliotheekvestiging Hellevoetsluis: - In samenwerking met Careyn/ANBO/andere organisaties; - Op regelmatige basis; - Werken met vrijwilligers; - Een medewerker in de bibliotheek is beschikbaar voor vragen, extra hulp e.d.; - Beschikbaar voor aan de kern- cq huis gebonden inwoners van Westvoorne. Organiseren van activiteiten, zoals: - Leeskring opzetten; - Boek&Film bijeenkomsten; - Lezing door een auteur over zijn/haar werk; - Presentatie van een vereniging, stichting etc.; - Opa/Oma-ochtend met kleinkinderen. Jong stimuleert Oud & Oud stimuleert Jong; - Voorlezen voor ouderen. Voor het realiseren en slagen van de hierboven genoemde activiteiten is de inzet van vrijwilligers onontbeerlijk. Samenwerking partners Omdat de raad de kaders heeft bepaald om de focus op het bibliotheekwerk in Westvoorne voor jeugd én senioren te omarmen, worden gesprekken gevoerd met de beoogde samenwerkingspartners als Catharinastichting, Careyn en ANBO om de uitwerking voor de senioren te realiseren. In dit verband wordt opgemerkt, dat in het kader van het bibliotheekwerk voor de aan de kern gebonden inwoners van de gemeenten Bernisse en Goedereede door Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta al overeenkomsten zijn gesloten met Careyn. Het streven is om met elke samenwerkingspartner op het gebied van het bibliotheekwerk voor senioren een samenwerkingsovereenkomst te maken, waarin wordt opgenomen dat periodiek geëvalueerd wordt, met het doel de dienstverlening verder te optimaliseren. Voor de vrijwilligers die zich willen inzetten voor senioren kan een kennismakingsbijeenkomst worden georganiseerd over het bibliotheekwerk. Voor eventuele bijscholing voor de vrijwilligers, bijvoorbeeld over het gebruik van nieuwe media zal Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta zorgdragen. De vrijwilligers zullen worden ondersteund door een aansturende medewerker van Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta. De vrijwilligers worden ook betrokken bij de structurele optimalisering van het bibliotheekwerk voor senioren. 11

12 4 Uitvoering en planning Fasering Voor de uitvoering van de twee programma s wordt gekozen voor een gefaseerde invoering. Dit betekent dat niet alle locaties tegelijk worden ingericht en geopend. Wel heeft het de voorkeur, om de uitleencapaciteit aan de diverse doelgroepen niet te stagneren, om tenminste in beide kernen één BOS en één seniorenlocatie gereed te hebben met ingang van 1 januari Uitvoering Gestart moet worden met het opstellen van de intentieovereenkomst tussen de diverse partijen, waarin de partijen instemmen met de medewerking die nodig is voor het realiseren van de in dit stuk genoemde richtingen op beleidsmatig, operationeel en financieel vlak. Direct daarna worden de eerste locaties bepaald (tenminste één BOS en één seniorenlocatie per kern). Bij het bepalen van de locaties wordt uiteraard ook gekeken naar de (on)mogelijkheden van de gebouwen, en welke aanpassingen en investeringen in tijd en geld minimaal gedaan moeten worden om een functionele en succesvolle locatie te realiseren. Belangrijk in de planning is in ieder geval dat gestreefd wordt naar een sluiting van de huidige drie locaties per 1 januari Vanaf januari 2015, wanneer er tenminste twee BOS-locaties en de beide seniorenlocaties operationeel zijn, wordt minimaal per kwartaal één BOS-locatie toegevoegd. Actie wanneer gereed wie Intentieovereenkomst opstellen en ondertekenen juli 2014 B met G, C en O * Locatie BOS Rockanje+Oostvoorne bepalen en vaststellen juli 2014 G met B en O Inrichten seniorenlocaties Oostvoorne + Rockanje oktober 2014 G met B en C Verhuizing naar tenminste 1 woon-zorgcentrum en 1 school nov/dec 2014 B, C en O Operationeel seniorenlocaties en minimaal 1 school per kern januari 2015 B, C en O Bepalen volgende locaties / continueren van de realisatie april 2015 B, met G, C en O * G gemeente B bibliotheek C Catharinastichting O onderwijs Evaluaties In juni 2015 worden de eerste evaluaties gehouden voor de (operationele) BOS- en seniorenlocaties. Deze evaluaties worden ter kennisneming voorgelegd aan het college en de gemeenteraad. 12

13 5 Kosten Voor de start van de diverse BOS-locaties en de locaties in de woon-zorgcentra is een investering nodig. De Bibliotheek Zuid Hollandse Delta neemt een gedeelte van deze investering voor haar rekening. Het investeringsoverzicht houdt geen rekening met aanpassingen aan schoolgebouwen, omdat deze nog onbekend zijn. Feit is wel dat de aanpassingen beperkt kunnen blijven vanwege de keuze om voor senioren aparte locaties in te richten. Investeringsoverzicht: Investeringen BOS Rockanje (1 locatie) - verhuiskosten inrichting scholen collectie voor 416 leerlingen computers en media Subtotaal Rockanje: Investeringen BOS Oostvoorne (5 locaties) - verhuiskosten inrichting scholen collecties voor 799 leerlingen computers en media Subtotaal Oostvoorne: Investeringen leespunt De Stuifakkers: - inrichting collectie (top 100) ICT, selfservice en digitale media Subtotaal Stuifakkers: Investeringen leespunt De Leemgaarde - inrichting collectie (top 100) ICT, selfservice en digitale media Subtotaal Leemgaarde: Totale investering:

14 Jaarlijks exploitatieoverzicht: Inkomsten: bijdrage scholen ( 10 per leerling) bijdrage volwassen leden subtotaal inkomsten: Uitgaven: bijdrage energie en schoonmaak personele lasten deskundigheidsbevordering administratie bestuur en organisatie 500 transport automatisering collecties en media specifieke kosten (o.a. activiteiten) back office subtotaal uitgaven: Exploitatieresultaat: -/ Financiële consequenties Het exploitatieresultaat van -/ wordt gedekt met de jaarlijkse subsidie van de gemeente, dit wordt het nieuwe, jaarlijkse subsidiebedrag. Het huidige subsidiebedrag (2014) bedraagt Dit betekent een structurele besparing op de jaarlijkse subsidie van Met de realisatie van de nieuwe bibliotheekfunctie in Westvoorne zoals in deze notitie omschreven, bespaart de gemeente dus structureel ruim 30% op de subsidieverlening aan de bibliotheek vanaf De éénmalige investering voor het realiseren van de BOS- locaties en de twee locaties voor volwassenen/peuters en senioren bedraagt De Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta neemt van dit bedrag een investering van voor haar rekening. De gemeente wordt gevraagd het restant bedrag ad te investeren. De raad wordt voorgesteld een renteloze lening ter grootte van aan de Bibliotheek Zuid Hollandse Delta te verstrekken. Deze lening heeft een looptijd van 10 jaar. Aflossingen ( gedurende 10 jaar) vinden plaats vanuit subsidieverlening. Uit de begroting van de gemeente Westvoorne blijkt dat vanaf het jaar 2015 structureel moet worden bezuinigd op de subsidie aan de bibliotheek. In 2014 bedraagt de subsidie in de begroting aan de bibliotheek Het subsidieplafond voor het bibliotheekwerk is vanaf 2015 in de begroting meerjarig afgeraamd tot een bedrag van De voorlopig berekende subsidiebehoefte aan de bibliotheek voor de jaren vanaf 2015 is Met het restant ( / ) van kan de jaarlijkse aflossing van de renteloze lening worden voldaan. 14

15 Met deze constructie wordt geen uitname uit de Algemene reserve van de gemeente gedaan en wordt tevens het weerstandvermogen niet negatief beïnvloed. De bibliotheek neemt ook een gedeelte van de investering voor haar rekening: van de totale investering van De bijdrage vanuit het onderwijs en de Catharinastichting vloeien voort uit het om niet beschikbaar stellen van de ruimten. De bibliotheek zal wel een bijdrage betalen aan energieen schoonmaaklasten aan de basisscholen. 15

16 6 Consequenties accommodaties Met de BOS wordt ook verdere invulling gegeven aan de brede schoolvisie van de gemeente Westvoorne (Visiedocument Brede school 2012). Hiermee wordt bereikt dat de gemeente, het onderwijs en maatschappelijke partners intensief met elkaar samenwerken in het belang van de schoolgaande kinderen. Bijkomend voordeel is de bredere invulling die daarmee wordt gegeven aan de schoolgebouwen om zodoende de leegstaande of leegkomende lokalen optimaal te benutten. Uiteraard heeft dit als consequentie dat de huidige accommodaties waarin de bibliotheek nu is gevestigd, worden verlaten en leeg komen te staan. De mogelijkheden met andere functies voor deze accommodaties worden momenteel verder onderzocht en uitgewerkt. Hierover wordt u nader en separaat geïnformeerd door de werkgroep Onroerend goed. De huurinkomsten die de huidige bibliotheekvestigingen momenteel voor de gemeente opleveren bedragen per jaar: Rockanje Oostvoorne Totaal Deze huurinkomsten vervallen vanaf het jaar Door de betreffende accommodaties op een andere manier in te vullen of te verkopen, kunnen deze gederfde inkomsten worden vervangen door inkomsten uit andere bronnen. Deze nieuwe invulling wordt momenteel onderzocht door de werkgroep Onroerend goed. 16

17 7 Samenvatting Het voorliggende voorstel behelst een forse herstructurering van het bibliotheekwerk in de gemeente Westvoorne. De transitie betekent een sterke focus op de twee doelgroepen jeugd en senioren. Deze twee minder mobiele doelgroepen hebben behoefte aan voorzieningen dicht bij huis. Jeugd Alle jeugd in de leeftijd 0 tot en met 12 jaar kunnen een evenredig beroep doen op de producten en diensten van Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta en alle jeugd wordt in gelijke mate gestimuleerd, ongeacht de (thuis)situatie waarin zij verkeert. Senioren Het bibliotheekwerk voor senioren in Westvoorne is er op gericht om deze inwoners van Westvoorne vooral een zinvolle dagbesteding te geven en op regelmatige basis contacten aan te bieden, onder andere ter voorkoming van eenzaamheid. Voor deze herstructurering is een eenmalige investering van de gemeente Westvoorne benodigd van in Deze investering wordt in twee jaar terugverdiend vanwege de structureel lagere jaarlijkse subsidie aan de bibliotheek (besparing per jaar ) die de herstructurering mogelijk maakt. De nieuwe focus van het bibliotheekwerk in de gemeente Westvoorne moet er ook toe bijdragen, dat gemeente, onderwijs, zorginstellingen (met eventuele andere partners) en de bibliotheekorganisatie streven naar een structurele vorm van samenwerking ten behoeve van alle inwoners van Westvoorne. Tegelijkertijd wordt de brede schoolvisie van Westvoorne hiermee in positieve zin uitgedragen. 17