EVALUATIE BIBLIOTHEEKWERK LINGEWAAL 2015

Transcriptie

1 EVALUATIE BIBLIOTHEEKWERK LINGEWAAL 2015

2 2 INHOUDSOPGAVE Dorpsbibliotheek Heukelum Blz. 3 Zelfservicepunt Asperen Blz. 5 Dorpsbibliotheek Herwijnen Blz. 7 Zelfservicepunt Vuren Blz. 10 Spijk Blz. 12 Conclusies Blz. 13 INLEIDING Voor u ligt het Evaluatiedocument over het bibliotheekwerk in Lingewaal in Het stoppen van de Bibliobus heeft geleid tot nieuwe vormen van bibliotheekwerk in onze gemeente. Over de resultaten daarvan vindt u in dit document meer informatie. De cijfers zijn aangeleverd door Bibliotheek Rivierenland. De ledenaantallen van Lingewaalse burgers in de bibliotheken van Leerdam en Gorinchem zijn afkomstig van Bibliotheek AanZet. Tevens hebben enkele gebruikers van de educatieprogramma s van Bibliotheek Rivierenland hun mening daarover gegeven. Het document zelf is gemaakt door en onder verantwoording van de gemeente. Bibliotheek Rivierenland heeft kennis genomen van het resultaat.

3 3 DORPSBIBLIOTHEEK HEUKELUM Ontwikkeling In Heukelum is sinds februari een kleine dorpsbibliotheek gevestigd in Christelijke Basisschool De Wegwijzer. De samenwerking met de school verloopt goed: in de zomervakantie kon de bibliotheek gewoon open blijven en leerlingen uit groep 8 worden ingezet als bibliothecaris. Verbeterpunten zijn er ook: de bibliotheek heeft nog geen vrijwilligers, waardoor de openingstijden nog niet verruimd kunnen worden. Ook zijn het voornamelijk kinderen die de bibliotheek bezoeken en boeken lenen. Ouder lezerspubliek weet de weg naar de bibliotheek wat minder te vinden. CBS De Wegwijzer in Heukelum maakt ook gebruik van Bibliotheek op School (BoS). Hierdoor ontstaat er aansluiting van het bibliotheekaanbod bij onderwijsactiviteiten en krijgt de school ondersteuning bij leesbevordering en literatuureducatie. Daarnaast heeft De Wegwijzer 40u per jaar de beschikking over een Lees-mediacoach. Deze coach organiseert activiteiten om lezen te bevorderen, ondersteunt de school in het aanleren van mediawijsheid en scholen zij leescoördinatoren op binnen het personeelsbestand. De directrice van De Wegwijzer is erg te spreken over zowel BoS als de Lees-mediacoach. Openingstijden Maandag 14:30-17:30 uur (Fullservice) Donderdag 14:30-17:30 uur (Fullservice)

4 4 Cijfers Aantal leden Bibliotheek Rivierenland 4 e kwartaal 2014 (Bibliobus) 2 e Kwartaal 2015 (Bibliotheek) Toelichting De stijging van het aantal leden is te danken aan het aantal kinderen dat zich heeft aangemeld als lid. Hierbij gold dat ieder kind automatisch lid werd, tenzij het aangaf dit niet te willen. Er zijn 5 aanmeldingen door mensen boven de 20 jaar. Aantal uitleningen Totaal 2014 (Bibliobus) 1 e half jaar 2015 (Bibliotheek) Toelichting Het aantal uitleningen in het eerste half jaar van 2015 is al meer dan het totale aantal uitleningen in Dit is voornamelijk te verklaren door het lidmaatschap van de kinderen zij zorgen voor de meeste uitleningen (2116). Aantal leden uit Heukelum bij Bibliotheek AanZet

5 5 ZELFSERVICEPUNT ASPEREN Ontwikkeling In mei is in Dorpshuis E.M.M. een zelfservice bibliotheekpunt gerealiseerd. Hiermee kunnen leden van de bibliotheek boeken bestellen, ophalen en wegbrengen. Ook liggen er in het rek naast de zuil toptitels: boeken waar veel vraag naar is. Deze kunnen de leden lenen zonder ze besteld te hebben. In Asperen was er veel last van technische mankementen, waardoor de zuil niet altijd goed functioneerde. Bibliotheek Rivierenland moet met het Dorpshuis om tafel om afspraken te maken hoe men handelt bij zulke storingen. Tot op heden loopt dat nog niet soepel. Een ander verbeterpunt betreft de bekendheid en zichtbaarheid onder de inwoners van Asperen. Een bewustwordingscampagne behoort tot de mogelijkheden. Ook het Buurt Ontmoetingspunt kan in een positieve PR-campagne betrokken worden. Deze komt ook bijeen in het Dorpshuis. Vooralsnog is de zuil alleen bereikbaar gedurende de openingstijden van het Dorpshuis. Openingstijden Maandag 09:00-12:00 uur Woensdag 18:30-23:45 uur Donderdag 19:30-23:45 uur

6 6 Cijfers Aantal leden 4 e kwartaal 2014 (Bibliobus) 2 e Kwartaal 2015 (Bibliotheek) Toelichting Sinds de komst van een zelfservicepunt is het aantal leden in de kern Asperen gedaald. Een verklaring is moeilijk te geven. Wellicht dat burgers een echte bibliotheek prefereren boven een zuil. Bibliotheek Rivierenland onderzoekt de mogelijke oorzaken en de mogelijkheden voor een ledenwerfcampagne. Aantal uitleningen Totaal 2014 (Bibliobus) Mei t/m Aug 2015 (Bibliotheek) Toelichting Het aantal uitleningen is in de vier maanden dat de Zelfservicezuil in het Dorpshuis is gevestigd, gekelderd. Het is duidelijk dat technische mankementen geen goed doen aan het aantal uitleningen, maar zelfs die kunnen een dergelijk verschil met vorig jaar niet verklaren. Aantal leden uit Asperen bij Bibliotheek AanZet

7 7 DORPSBIBLIOTHEEK HERWIJNEN Overzicht De dorpsbibliotheek van Herwijnen is gevestigd in Dorpshuis De Poort. Daar zijn enkele boekenkasten geplaatst en een leestafel ingericht. In tegenstelling tot Heukelum zijn alle nieuwe geregistreerde leden voortgekomen uit bewuste keuzes. Positief aan deze vestiging is dat er al twaalf vrijwilligers actief zijn. Hierdoor kan de bibliotheek in plaats van twee, vijf dagdelen per week open zijn. Ook heeft Bibliotheek Rivierenland in Herwijnen het afgelopen jaar enkele activiteiten georganiseerd. Zo was er een Ebookcafé en werd er een Apple-Watchdemonstratie gehouden. Zulke activiteiten wil Bibliotheek Rivierenland vaker gaan houden, om vorm te geven aan haar onderwijs- en ontmoetingsfunctie. In de planning staat een demonstratie 3D-printen, een creatieve cursus van 10 lessen en een Workshop Zeer Korte Verhalen Schrijven. Een andere activiteit die op stapel staat is het inrichten van een taalpunt met een collectie voor laaggeletterden, oefenmaterialen en een laptop met oefenprogramma s. Ook in Herwijnen maakt de Christelijke basisschool gebruik van Bibliotheek op School (BoS). Twee keer per schooljaar kreeg zij een collectie boeken te leen die zij kon toevoegen aan de eigen bibliotheek. De leerlingen waren erg enthousiast over de nieuwe boeken. Verder gaf de lees-mediacoach in de klas lessen over leesbevordering en mediawijsheid. Tevens heeft deze bij de leerlingen van groep 4 t/m 8 een monitor afgenomen. De resultaten zijn meegenomen naar het nieuwe schooljaar zodat er aantal gerichte activiteiten plaats kunnen vinden. De samenwerking wordt als plezierig ervaren.

8 8 Ten slotte verzorgt Bibliotheek Rivierenland de boekenuitleen van Kinderdagopvang De Kinderkamer. Deze boeken worden via de peuters ook uitgeleend aan de ouders. Ook levert de bibliotheek pakketten bij thema s en komt zij op Nationale Voorleesdag voorlezen bij de Kinderdagopvang. De leidster van De Kinderkamer is enthousiast over de samenwerking. Openingstijden Dinsdag 14:00-17:30 uur en 18:00-20:00 uur (Fullservice) Woensdag 10:00-12:00 uur en 14:00-16:00 uur Vrijdag 10:00-12:00 uur Cijfers Aantal leden 4 e kwartaal 2014 (Bibliobus) 2 e Kwartaal 2015 (Bibliotheek) Toelichting De toename van het aantal leden is het bewijs van het succes van de dorpsbibliotheek in de kern Herwijnen. De groep nieuwe leden bevat zowel kinderen als volwassenen. Aantal uitleningen Totaal 2014 (Bibliobus) 1 e half jaar 2015 (Bibliotheek) Toelichting Het aantal uitleningen in het eerste half jaar van 2015 ligt op koers om het aantal van 2014 te overtreffen. De geringe mate van stijging is te verklaren door het gunstige tijdstip waarop de Bibliobus in Herwijnen stopte: vrijdagavond. Dit is een avond waarop veel burgers nog even voor het weekend wat boeken gingen uitzoeken. Bezoekersaantallen Activiteiten Workshop E-books Demonstratie Apple-Watch 7 6 Toelichting Het aantal bezoekers voor deze activiteiten lijkt wat laag. Dit is een vertekend beeld bij dezelfde activiteiten in andere dorpen trokken deze activiteiten hetzelfde aantal of zelfs minder bezoekers. Zo had de Workshop E-books in Ammerzoden/Beesd maar 1 bezoeker en de variant in Geldermalsen 8. De Apple-Watch Demonstratie trekt in Geldermalsen wisselend tussen de 2 en 12 bezoekers.

9 9 Aantal leden uit Herwijnen bij Bibliotheek AanZet

10 10 ZELFSERVICEPUNT VUREN Ontwikkeling In Vuren is een zelfservice bibliotheekpunt ingericht in de supermarkt Spar Van der Beek. Ook in Vuren gaf de zuil enkele opstartproblemen die nu zijn verholpen. De constructieve houding van de beheerder zorgt ervoor dat problemen snel worden gesignaleerd en klanten snel wegwijs worden gemaakt. In Vuren werkt ook kinderdagopvang De Kinderkamer samen met Bibliotheek Rivierenland. Evenals bij de vestiging in Herwijnen verzorgt Bibliotheek Rivierenland de boekenuitleen van De Kinderkamer. Deze boeken worden via de peuters ook uitgeleend aan de ouders. Ook levert de bibliotheek pakketten bij thema s en komt zij op Nationale Voorleesdag voorlezen bij de Kinderdagopvang. De leidster van De Kinderkamer is enthousiast over de samenwerking. Alle materialen worden uitgewisseld met m.m.v. De Spar. Openingstijden Maandag t/m zaterdag 08:00-20:00 uur. Cijfers Aantal leden 4 e kwartaal 2014 (Bibliobus) 2 e Kwartaal 2015 (Bibliotheek) Toelichting Voor Vuren geldt hetzelfde als in Asperen. Het aantal leden is lichtelijk gedaald, waarschijnlijk doordat burgers soms moeilijk hun weg richting de zuil weten te vinden. Nu de

11 11 technische mankementen verholpen lijken te zijn zal het ledenaantal naar verwachting stagneren en in de toekomst mogelijk weer stijgen. Aantal uitleningen Totaal 2014 (Bibliobus) 1 e half jaar 2015 (Bibliotheek) Toelichting Hoewel de daling van het aantal leden relatief beperkt is gebleven is het aantal uitleningen in Vuren gekelderd. Slechts 260x werd een boek opgehaald bij de zuil in Vuren. Ook hiervoor geldt dat nu de technische problemen verholpen lijken te zijn, het aantal uitleningen naar verwachting weer gaat stijgen. Aantal leden uit Vuren bij Bibliotheek AanZet

12 12 SPIJK Bibliotheek Rivierenland kreeg subsidie voor twee zelfservicepunten in Lingewaal. Op basis van de ledenaantallen is gekozen om deze te plaatsen in Asperen en Vuren. Omdat de zuilen een pilot betreft en het succes ervan dus nog niet gegarandeerd was, is besloten om een dergelijke zuil (nog) niet uit eigen middelen te bekostigen. In 2016 zal in samenwerking met Bibliotheek Rivierenland een leestafel worden ingericht met daarop wat kranten en tijdschriften. Hiermee wil het college ook meer inzetten op de ontmoetingsfunctie. De Spijkse basisschool De Hoeksteen maakt gebruik van Bibliotheek op School. Ze hebben de beschikking over een rijdende bibliotheekkar met twee boeken per leerling. Deze collectie wordt elk half jaar gewisseld. Binnenkort wordt deze collectie aangevuld met boeken van de school zelf en kunnen de leerlingen, maar ook de peuters van de peuteropvang, ook lenen voor thuis. Bovenbouwkinderen worden opgeleid om dit uitlenen te begeleiden. In Spijk wordt ook de lees-mediacoach ingezet. Dit project duurt drie jaar zodat de basisschool er zorg voor draagt dat Mediawijsheid een jaarlijks terugkerend thema wordt. Een ander voorbeeld van een activiteit door de lees-mediacoach is een voorlichtingsavond voor ouders over het belang van voorlezen. De directrice van De Hoeksteen is enthousiast over de inzet van de leesmediacoach en het bibliotheekwerk op haar school. Aantal leden 4 e kwartaal 2014 (Bibliobus) 2 e Kwartaal 2015 (Bibliotheek) Toelichting Hoewel Spijk geen bibliotheekvestiging (meer) heeft is de daling van het aantal leden beperkt gebleven. Aantal leden uit Spijk bij Bibliotheek AanZet

13 13 CONCLUSIES Naar aanleiding van de observaties bij de bibliotheekvestigingen zelf en de cijfers met hun toelichting kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 1. Zelfservicepunten zijn vooralsnog weinig succesvol Uit de cijfers van Vuren en Asperen blijkt dat de uitleenzuilen niet tot veel uitleningen leiden. Hoewel hier wat opstartproblemen aan ten grondslag liggen, verklaren deze niet de implosie in uitleenaantallen. Let wel voor geheel Rivierenland betreffen deze zuilen een pilot. Daarvan kan logischerwijs de conclusie ook blijken dat ze niet succesvol zijn. 2. De manifestdoelgroepen worden wisselend bereikt De Manifestdoelgroep Jeugd weet de bibliotheek goed te vinden. Zeker de jongere leden in Heukelum en Herwijnen zorgen voor een flinke stijging in het aantal uitleningen. De scholen die gebruik maken van Bibliotheek op School en de Lees-mediacoach zijn daar erg over te spreken. De doelgroep ouderen weet de bibliotheekvestigingen minder te vinden. Met name de zuilen vormen wellicht een belemmering. Over de doelgroep mensen met een beperking zijn geen cijfers te verkrijgen. Wel zijn de bibliotheekvestigingen allen goed bereikbaar voor mensen met een rolstoel. 3. Extra activiteiten zijn een succes De extra activiteiten die Bibliotheek Rivierenland heeft georganiseerd in de kern Herwijnen trekt, zeker in vergelijking met andere dorpen in de regio, veel bezoekers. Dit past goed bij de enkele doelstellingen van de bibliotheek: het bieden van een ruim geopende, aantrekkelijke huiskamer en studieplaats voor de gemeenschap en het organiseren van educatieve, culturele en maatschappelijke activiteiten in de bibliotheek. Kritiekpunt is dat dergelijke activiteiten ook in andere kernen georganiseerd kunnen worden. Hiervoor geldt wel dat medewerking van locatie-eigenaren voorwaarde is. In 2015 is Bibliotheek Rivierenland voortvarend van start gegaan om in Lingewaal bibliotheekwerk uit te rollen als vervanging van de Bibliobus. Dit is ten dele succesvol gebleken, maar verbeterpunten zijn er ook. Deze zijn besproken met Bibliotheek Rivierenland en kunnen in 2016 naar verwachting worden opgepakt. Daar komt bij dat Lingewaal heel lang mobiele voorzieningen gehad heeft, waardoor de nieuwe vestigingen en haal-en brengpunten tijd nodig hebben om onderdeel van de gemeenschap te worden. Een klein jaar is daarvoor te kort.