De gemeente Heusden zal beginnen met de gescheiden inzameling op 1 oktober 2009.

Transcriptie

1 College Onderwerp: Inzameling kunststof verpakkingsafval Collegevoorstel Inleiding: In het Landelijk afvalbeheerplan (LAP) is vastgelegd dat alle Nederlandse gemeenten per 1 januari 2010 het kunststof verpakkingsafval gescheiden moeten inzamelen. Dit is nader besproken in hoofdstuk 9 van de diftarevaluatie, die op 12 mei 2009 door de gemeenteraad is vastgesteld. Met dit voorstel wordt de wijze waarop de gemeente Heusden omgaat met deze inzamelplicht weergegeven. Feitelijke informatie: De gemeente is verantwoordelijk voor de gescheiden inzameling van het verpakkingsdeel van de huishoudelijke deelstromen papier en karton, glas, metaal en kunststof (ten behoeve van de recycling). De wettelijke plicht voor inzameling van huishoudelijke afvalstoffen (waaronder verpakkingen) berust op artikel van de Wet Milieubeheer (Wm). De twee belangrijkste voordelen van het scheiden van verpakkingsafval zijn: 1 - het milieu wordt er beter van: door kunststof te hergebruiken, hoeft er minder van worden te vernietigd in verbrandingsovens. 2 - de burger hoeft minder te betalen (omdat de hoeveelheid restafval afneemt). De gemeente Heusden zal beginnen met de gescheiden inzameling op 1 oktober Afweging: Uit het rapport van K+V (zie bijlage) blijkt dat met name bij diftargemeenten een haalsysteem het meest succesvol is. Daarom wordt in de gemeente Heusden ook gekozen voor een haalsysteem. Hierbij kunnen de inwoners periodiek (vooralsnog eens per vier weken) kunststofverpakkingsafval in doorzichtige zakken aan de straat zetten. Deze zakken zullen voor de inwoners gratis af te halen zijn op de drie gemeentehuizen. Om voor een voldoende achtervang te zorgen, is het aanbevelenswaardig om een (pers)container voor kunststofverpakkingsafval op de milieustraat te plaatsen. Hiervoor is de ruimte beschikbaar. Via de diftarevaluatie is de raad al geïnformeerd over de inzameling van kunststofverpakkingsafval. Geadviseerd wordt om de raad nader te informeren door dit collegevoorstel ter kennisname toe te zenden. Inzet van middelen: dekking Gemeenten die in 2009 in de gehele gemeente kunststofverpakkingsafval gescheiden inzamelen, ontvangen van de stichting Nedvang de volgende vergoeding: een vergoeding van 475,- per ton voor de inzameling; een eenmalige aanvullende opstartvergoeding van 0,54 per inwoner; een vergoeding voor de communicatie van 0,11 per inwoner en een eenmalig communicatie pakket ter waarde van 0,43 per inwoner. Een transportvergoeding van 1,50 per ton per gereden km vanaf gemeentegrens tot het door Nedvang aangewezen overslagpunt (enkele reis); 1/3

2 College Onderwerp: Inzameling kunststof verpakkingsafval Vanaf 2010 gelden de volgende vergoedingen van Nedvang: een inzamelvergoeding van 475,00 per ton; een communicatievergoeding van 0,11 per inwoner; een transportvergoeding van 1,50 per kilometer, per ton vanaf de gemeentegrens tot de door Nedvang aangewezen overslaglocatie; De inzamelvergoeding voor 2011 en 2012 kan op basis van de resultaten van een benchmark worden aangepast. De resultaten van deze benchmark komen in 2010 beschikbaar. Over de opzet en de uitvoering maken Nedvang en VNG nog nadere afspraken. Deze vergoedingen zouden genoeg moeten zijn voor een kostenneutrale invoering van de gescheiden inzameling. De geschatte inzamelkosten bedragen ca ,- per jaar (het offertetraject loopt nog). De geschatte opbrengsten bedragen ca ,-. Doordat er minder containers met restafval opgehaald zullen worden, zal de opbrengst van het variabele deel van de afvalstoffenheffing beduidend minder zijn. Maar ook de verwerkingskosten van het restafval zullen minder zijn. Hiernaast zijn er kosten die gepaard gaan met de extra personele inzet op de milieustraat, die vooralsnog niet gedekt kunnen worden door de vergoedingen van NEDVANG. Deze kosten bedragen ,-- per jaar en kunnen ten laste worden gebracht van de begrotingspost voor de milieustraat. personele consequenties Voor de begeleiding van de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval bij de container op de milieustraat is een extra personele inzet van 12 uur per week vereist. Risico's: Het risico bestaat dat de 4-wekelijkse inzamelfrequentie voor het kunststofverpakkingsafval onvoldoende is als er meer ingezameld gaat worden dan nu wordt verwacht. Hoewel dit positieve financiële gevolgen kan hebben (meer ingezameld kunststofafval zorgt immers voor hogere vergoedingen en lagere verwerkingskosten van restafval), zal in dat geval de inzameling geïntensiveerd moeten worden. Bij het aanvragen van de offertes is rekening gehouden met een mogelijke inzamelfrequentie van 1 x per 3 weken en 1 x per 2 weken. Procedure: vervolgstappen Nadat de keuze voor de inzamelaar is gemaakt, zal in overleg met Nedvang het communicatie en uitvoeringstraject worden ingezet. Hierbij is sprake van een brief aan alle inwoners, publicaties, distributie van zakken etc. communicatie Bij de invoer zal de gemeente gebruik maken van het standaard-communicatiepakket van NEDVANG. In het communicatie pakket zitten genoeg zakken voor het eerste jaar, een informatiefolder en een brief van de gemeente. De exacte samenstelling van het startpakket zal in samenwerking met Nedvang worden bepaald. Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 2/3

3 College Onderwerp: Inzameling kunststof verpakkingsafval BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 8 september 2009; gelet op: het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP); besloten: - In te stemmen met de voorgestelde wijze van de inzameling van kunststof verpakkingsafval in de gemeente Heusden. - Het komende jaar te monitoren of de extra capaciteit, welke binnenkort zal worden aangetrokken, voor de gemeentewerf noodzakelijk is en hierover in augustus 2010 een evaluatie tegemoet te zien. - Dit collegebesluit ter kennisname aan de gemeenteraad te verzenden. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 3/3

4

5 Onderzoek gemeentelijke inzameling kunststof verpakkingen / Stichting Nedvang Arnhem: KplusV, 2008 Kenmerk Om praktische kennis en ervaring op te doen met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval en de daarmee samenhangende logistiek, alsmede inzicht te krijgen in de inzamel- en respons-resultaten en de kosten die verband houden met de verwijdering van kunststof verpakkingsafval, zijn vanaf mei 2007 onder regie van Nedvang en in samenspraak met de VNG in 32 gemeenten praktijkproeven opgestart. KplusV organisatieadvies is gevraagd onderzoek te doen naar de werking van de verschillende, binnen deze proeven, gebruikte inzamelsystemen en de daarbij horende verwijderingkosten. Het onderzoek is afgerond met een onderzoeksrapport. Trefwoorden: kunststof verpakkingsafval; huishoudelijk afval; restafval; inzamelsysteem; scheidingsresultaat, vervuilingsgraad; inzamelvergoeding; praktijkervaringen; gemeenten; afvalinzameling.

6

7 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Raamovereenkomst Opstelling van proeven Afronding en vaststelling vergoeding Verantwoording onderzoek Onderzoeksvragen 4 2 Uitvoering nader onderzoek registratiemodellen 5 3 Beschrijving praktijkproeven Inleiding Gehanteerde inzamelsystemen Haalsystemen Brengsystemen Verdeling inzamelsystemen in de proeven Opzet proeven per gemeente 10 4 Inzamelresultaten praktijkproeven Inleiding Protocol partijkeuringen KFF proeven KFF+ proeven Hoeveelheden en samenstelling Toelichting KFF proeven KFF+ proeven Onderscheid naar diftar KFF proeven KFF+ proeven Onderscheid naar inzamelsysteem KFF proeven KFF+ proeven Onderscheid naar stedelijkheidsklasse KFF proeven KFF+ proeven Rekenkundig kader praktijkproeven Conclusies 33 5 Praktijkervaringen Haalsystemen Inzamelmiddelen Inzamelmethoden De inzameling Brengsystemen Inzamelmiddelen Locatie en dichtheid De inzameling Vervuiling Communicatie en voorlichting Bewonerservaringen 42

8 5.6 Bestaande inzamelsystemen in Nederland Overzicht Analyse gemeenten uit werksessie 'bestaande systemen' 45 6 Inzamelprestaties gemeenten Inleiding Haalsystemen KFF proeven KFF+ proeven Brengsystemen KFF proeven KFF+ proeven Gevoeligheden Algemene gevoeligheden Gevoeligheden haalsysteem Gevoeligheden brengsysteem 58 7 Kosten praktijkproeven Inleiding Inzamelkosten Opbouw inzamelkosten Inzamelkosten haalproeven Inzamelkosten brengproeven Conclusies Communicatiekosten 64 8 Kostenanalyse 'Best guess' Inleiding Algemene uitgangspunten Best guess haalsysteem Uitgangspunten Uitwerking Best guess brengsysteem Uitgangspunten Uitwerking Gevoeligheidsanalyse Uitleg Haalsysteem Brengsysteem 76 9 Optimalisatie inzamelsystemen Volwassenheid van het systeem Ontwikkeling van het systeem Ontwikkeling inzamelkosten in Nederland Ontwikkeling PMD-inzameling België Ontwikkeling LVP-inzameling Duitsland Ontwikkeling kosten KFF Aanbevelingen Voorkeurssystemen Algemeen Aandachtspunten haalsystemen Aandachtspunten brengsystemen Kostenafrekening en vergoedingen Voorstel KplusV opzet vergoeding Kostenafrekening 88

9 11 Opschalingseffecten Verandering restafval Vervuilingsgraad Financiële risico's in de keten Aanbevelingen bij opschaling 92 Bijlagen A. Onderzoeksopzet B. Registratiemodel C. Doelstellingen vanuit Raamovereenkomst D. De verwijderingsketen na de inzameling E. Begeleidingscommissie

10

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De producenten en importeurs van verpakkingen, die zich hebben verenigd in Nedvang, zijn voornemens om door middel van afspraken met gemeenten en afvalinzamelbedrijven te komen tot een landelijk dekkend inzamelsysteem voor kunststof verpakkingen bij huishoudens. Dit met als onderliggend doel materiaalhergebruik en nuttige toepassing te bevorderen. Gemeenten spelen bij de inzameling van huishoudelijk afval een belangrijke uitvoerende rol. Om een landelijk inzamelsysteem te introduceren en te implementeren dient Nedvang daarom afspraken te maken met gemeenten. Een van deze afspraken heeft betrekking op de kostendekkende verwijderingvergoeding die gemeenten van de producenten en importeurs van verpakkingen vanuit het Afvalfonds dienen te ontvangen. Het voornemen van Nedvang had in eerste instantie alleen betrekking op kunststof flessen en flacons (KFF). Dit vloeide voort uit de verplichtingen uit het Besluit Verpakkingen, zoals dat sinds januari 2006 van toepassing is. Conform dit besluit worden producenten en importeurs van verpakkingen verantwoordelijk gesteld voor de gescheiden inzameling en recycling van verpakkingen, waaronder kunststof verpakkingen. Om praktische kennis en ervaring op te doen met de gescheiden inzameling van KFF en de daarmee samenhangende logistiek, alsmede inzicht te krijgen in de inzamel- en responsresultaten en de kosten die verband houden met de verwijdering van KFF, zijn onder regie van Nedvang en in samenspraak met de VNG vanaf mei 2007 in 21 gemeenten praktijkproeven opgestart. KplusV organisatieadvies is gevraagd onderzoek te doen naar de werking van de verschillende, binnen deze proeven, gebruikte inzamelsystemen en de daarbij horende verwijderingkosten. De onderzoeksopzet, die hiervoor is gekozen, is beschreven in bijlage A. Omdat gemeenten beperkte invloed kunnen uitoefenen op de keten vanaf de overslag, lag de nadruk van de praktijkproeven met name op het inzichtelijk krijgen van de integrale inzamelkosten en de hieraan ten grondslag liggende gevoeligheden. 1.2 Raamovereenkomst Lopende de KFF-praktijkproeven, is op 27 juli 2007 een Raamovereenkomst gesloten tussen VROM, het verpakkende bedrijfsleven en VNG over het verpakkingenbeleid met betrekking tot de invulling van producentenverantwoordelijkheid voor de gescheiden inzameling van verpakkingsafval voor de periode Doelstelling hierbij is een verhoging van het materiaalhergebruik voor kunststof verpakkingen van ten minste 38% in 2009 naar 42% in De oorspronkelijke doelstellingen voor de deelstromen 1 uit het Besluit Verpakkingen komen daarmee te vervallen. Deze Raamovereenkomst is vervolgens op 29 september 2008 voorzien van een Addendum, waarbij de integrale doelstelling voor kunststof van 38% materiaalhergebruik in 2009 is 1 Flessen > 0.5 liter: ten minste 95% dient apart te worden ingezameld en als materiaal te worden hergebruikt. Flessen <= 0.5 liter: ten minste 55% dient apart te worden ingezameld en als materiaal te worden hergebruikt. Overige kunststof verpakkingen: ten minste 45% nuttige toepassing en ten minste 27% dient als materiaal te worden hergebruikt. Pagina 1

12 verschoven naar 2010 en voor 2009 een integrale doelstelling is overeengekomen van 32% hergebruik. Het verhogen van het ambitieniveau en het afschaffen van de oorspronkelijke doelstellingen voor de deelstromen heeft consequenties voor de inzameling, de sortering en de verwerking en daarmee voor het businessmodel van Nedvang. Met alleen het gescheiden inzamelen van KFF kan een doelstelling van 42% materiaalhergebruik niet gehaald worden. Daarom heeft Nedvang, na de bij het onderzoek betrokken begeleidingscommissie 2 te hebben geraadpleegd voor advies, bepaald dat een verbreding van de in te zamelen kunststof fractie noodzakelijk zou zijn. Op basis van de doelstellingen uit de Raamovereenkomst heeft Nedvang voor 2009 een streefwaarde van gemiddeld 15 kg per aansluiting gedefinieerd voor de jaarlijks in te zamelen absolute hoeveelheden kunststof verpakkingen. Voor de onderbouwing van deze streefwaarde wordt verwezen naar bijlage C. 1.3 Opstelling van proeven De discussie over verbreding van de in te zamelen fractie, heeft geleid tot de vraag op welke wijze binnen de lopende KFF proeven hierop diende te worden ingespeeld. Besloten is de lopende proeven zonder aanpassingen af te ronden en daarnaast in een aantal nieuwe gemeenten proeven op te zetten met een inzameling van een bredere fractie van kunststof verpakkingen (ook wel KFF+ genoemd). De breedte van de fractie is hierbij vastgelegd in een (voorlopige) definitie, zie paragraaf Aan deze variant zit een aantal praktische voordelen ten opzichte van het omzetten van de lopende KFF proeven naar een brede variant. De communicatie richting de burgers in de betrokken gemeenten, de met betrokken afvalinzamelbedrijven gemaakte afspraken en de vastgelegde procedures voor de monitoring van de sortering en verwerking hoeven dan immers niet te worden aangepast. Daarnaast biedt deze variant de mogelijkheid om de resultaten van de KFF proeven naast de resultaten van de inzameling van de brede fractie te leggen en deze te vergelijken. Op deze manier kunnen uitspraken worden gedaan of de inzameling van KFF voldoende is om de doelstelling van 42% te halen of dat een brede inzameling tot een beter scheidingsresultaat leidt. Ook is er op deze manier meer inzicht in de effecten van de brede inzameling op de sortering en verwerking. Uiteindelijk zijn in 11 nieuwe gemeenten praktijkproeven opgezet met een inzameling van KFF+. In Arnhem is de lopende KFF-proef in een aantal wijken omgezet naar een 'brede proef'. Het totaal aantal onderzoeksgemeenten kwam daarmee op 32. Het onderzoek naar de inzameling van de KFF+ fractie is ook door KplusV uitgevoerd. 2 De taak van deze commissie was het geven van feedback en adviezen over het onderzoeksproces en het bespreken van de ervaringen. Zie ook bijlage A. Pagina 2

13 1.4 Afronding en vaststelling vergoeding De verschillende praktijkproeven zijn in de zomer van 2008 afgerond. Aangezien er al in 2009 een evaluatie van de inzameling van kunststof verpakkingen moet plaatsvinden conform de afspraken in de Raamovereenkomst, is er in opdracht van Nedvang parallel aan de praktijkproeven in de eerste helft van 2008 een theoretisch kostenonderzoek 3 uitgevoerd. Mede op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zijn het verpakkende bedrijfsleven en VNG op 10 april 2008 een voorlopige inzamelvergoeding van 367 per ton overeengekomen 4. Bij het vaststellen van de hoogte van deze inzamelvergoeding is uitgegaan van een zekere mate van inefficiëntie in de inzameling, welke is uitgedrukt in een responspercentage t.o.v. de aanname van 50%. De overeengekomen vergoeding geldt tot 31 december De definitieve vaststelling van de hoogte van de inzamelvergoeding voor kunststof verpakkingsafval zal mede op basis van de uitkomsten van de praktijkproeven en de doorvertaling hiervan, zoals beschreven in onderhavige rapportage, plaats moeten vinden. 1.5 Verantwoording onderzoek Gedurende het onderzoek is er relatief veel tijd aan afstemming, terugkoppeling en toetsing besteed. Dit had als doel om draagvlak, herkenning en gemeenschappelijkheid tussen de verschillende partijen te creëren. Het onderzoek is geen wetenschappelijk onderzoek, maar een praktisch onderzoek op basis van eerste inzamelervaringen van kunststof verpakkingen binnen een 30-tal gemeenten in Nederland. Meest ideaal zou een grotere onderzoekspopulatie zijn geweest, die een representatieve afspiegeling vormt van de samenstelling van Nederlandse gemeenten. Dit was helaas niet het geval. Nedvang was voor de opstart van de praktijkproeven afhankelijk van gemeenten, die zich willekeurig aandienden om een begin te maken met de gescheiden inzameling van kunststoffen. In sommige gevallen was ook sprake van dusdanig kleinschalige proeven, dat deze niet als representatief kunnen worden beschouwd voor een uitrol op grote schaal. Gegeven de opzet van sommige proeven en de beperkte omvang van de onderzoekspopulatie, geeft het onderzoek een indicatief beeld voor de introductie van een landelijk inzamelingssysteem voor kunststof verpakkingen in Nederland. De getrokken conclusies zijn dan ook niet altijd even statistisch verantwoord, waardoor bij de interpretatie hiervan de nodige voorzichtigheid dient te worden gehanteerd. 3 HKT Projecten, Kunststof verpakkingen van inzameling tot recycling kosten en baten, 18 mei Bron: VNG Ledenbrief 08/077, 24 april Gemeenten ontvangen daarnaast een transportvergoeding van 0,88 per ton per gereden kilometer vanaf de gemeentegrens tot aan een door Nedvang aangewezen overslagpunt. Pagina 3

14 1.6 Onderzoeksvragen Voorafgaand aan het onderzoek zijn door Nedvang meerdere onderzoeksvragen geformuleerd, welke kunnen worden geclusterd in de thema's inzameling, kosten en opschaling 5. De geformuleerde onderzoeksvragen kennen een nogal verschillende karakter, variërend van vragen die betrekking hebben op een soort van risicoanalyse tot meer beleidsmatige en contextuele vragen. Helaas moet achteraf worden geconstateerd dat de praktijkproeven dusdanig zijn verlopen en de resultaten van de proeven te beperkt zijn, om alle vooraf geformuleerde onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. In onderhavig rapport komen de volgende onderzoeksvragen aan de orde: Inzameling (hoofdstuk 4 en paragraaf 11.1) Hoe verhouden de inzamelsystemen zich in termen van respons, logistiek, sortering en verwerking? Zijn er basis van de onderzochte inzamelsystemen (en de verdere logistieke stappen) één of meer voorkeurssystemen te identificeren, eventueel te onderscheiden naar haal- en brengsystemen? Kosten (hoofdstuk 7, hoofdstuk 9 en paragraaf 11.2) Welk inzicht kan worden gegeven in de kosten van de inzameling en verderop in de verwijderingsketen? Wat zijn de financiële risico's voor de verschillende partijen in de verwijderingsketen? Opschaling (hoofdstuk 5, paragraaf 11.1 en hoofdstuk 12) Welke conclusies kunnen worden getrokken ten aanzien van vertaalbaarheid naar de nabije toekomst als systemen grootschaliger worden ingevoerd? Welke praktische ervaringen zijn van belang voor de verdere implementatie van een landelijk systeem? 5 Dit thema is van belang omdat de beantwoording van de onderzoeksvragen diende te gebeuren in het licht van een eindsituatie waarin de scheidingsdoelstellingen worden gehaald en een intensivering naar het wenselijke responsniveau. Pagina 4

15 2 Uitvoering nader onderzoek registratiemodellen Met enige regelmaat zijn tijdens de praktijkproeven middels het registratiemodel inzamelresultaten en kosteninformatie door de intentiepartners van Nedvang aangeleverd. Met name de tussentijdse resultaten van de kosten vertoonden dusdanige grote bandbreedtes tussen de verschillende proeven, dat is voorgesteld de aangeleverde registratiemodellen nader door een onafhankelijke accountant te laten onderzoeken. Nedvang heeft hiervoor PricewaterhouseCoopers Accountants NV, verder te noemen PwC, geselecteerd. Per intentiepartner is tenminste één nader onderzoek uitgevoerd, waarbij Nedvang de te bezoeken gemeenten heeft bepaald. Uiteindelijk zijn er 9 KFF gemeenten en 8 KFF+ gemeenten door PwC bezocht. Het nader onderzoek van PwC richtte zich in de basis op de kosten van de gescheiden inzameling van de kunststof verpakkingen, maar er is ook aandacht besteed aan de kerngegevens en de gerealiseerde milieuprestaties. De kosten van sortering en be- en verwerking van de ingezamelde kunststoffen zijn buiten de reikwijdte van het onderzoek van PwC gebleven. Doelstelling van het nader onderzoek was het vaststellen in hoeverre de gerapporteerde gegevens verifieerbaar waren, oftewel te onderbouwen waren met brondocumenten uit de (financiële) administratie van de intentiepartner. Uitgangspunt hierbij was dat de aangeleverde gegevens correct waren. Het nader onderzoek was er derhalve niet op gericht om de realiteit van de aangeleverde gegevens en de betrouwbaarheid van de (financiële) administratie van de intentiepartners vast te stellen. Op basis van de uitkomsten van het nader onderzoek zijn vervolgens door de betrokken intentiepartner, waar nodig, gegevens voor het registratiemodel aangepast. PwC heeft aansluitend bekeken op welke wijze aanpassingen zijn doorgevoerd. In haar conceptrapportage inzake het uitgevoerde nader onderzoek vermeldt PwC dat het invullen van het registratiemodel is onderschat. Op vrijwel alle kostenposten, zoals opgenomen in het registratiemodel, zijn er op basis van het nader onderzoek door de intentiepartners aanpassingen naar boven of naar beneden doorgevoerd. Het gemiddelde mutatiepercentage ten opzichte van de oorspronkelijk opgeleverde kosteninformatie bedroeg 53,5%. Daarnaast is tijdens het nader onderzoek door PwC geconstateerd dat intentiepartners veelal een eigen invulling hebben gegeven aan de in het registratiemodel in te vullen cellen en de handleiding met definities, die voor het invullen van het registratiemodel is opgesteld, beperkt hebben gebruikt. De wijze waarop de kosten waren toegerekend en geïnterpreteerd verschilt eveneens sterk per partner. PwC heeft verder de volgende bevindingen: Een aantal KFF gemeenten heeft geen gebruik gemaakt van het aangeboden registratiemodel, dat is opgesteld ten behoeve van de brede praktijkproeven. De onderlinge vergelijkbaarheid van de gegevens wordt hierdoor bemoeilijkt. In veel gevallen ontbreekt een nulmeting van het huishoudelijke restafval. In een aantal proefprojecten is volstaan met schattingen. Onderbouwingen in projectadministraties ontbreken in dat geval. Pagina 5

16 De opbouw van de in de registratiemodellen opgenomen tarieven is divers, waardoor onderlinge vergelijkbaarheid bemoeilijkt wordt. De opgenomen tarieven variëren onder meer in het wel of niet meenemen van overhead en risico- en winsttoeslagen. Door de intentiepartners worden, in geval van de brengvoorzieningen, verschillende containers gebruikt. De gebruikte containers variëren van volledige nieuwe containers tot economisch afgeschreven containers, die aangepast zijn om te gebruiken voor de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. Mede hierdoor ontstaat grote variëteit in gehanteerde kosten. De operationele wijze van invulling van de proef verschilt per gemeente. Daar waar in de ene gemeente bijvoorbeeld gedurende de gehele periode wekelijks schoonmaak- en opruimwerkzaamheden plaatsvinden, gebeurt dit in de andere gemeente totaal niet. Dit heeft ook een groot effect op de kosten. De opgevoerde communicatiekosten variëren sterk per intentiepartner, waardoor ook hier de vergelijkbaarheid bemoeilijkt wordt. Het nader onderzoek van PwC heeft duidelijk gemaakt, dat maar een beperkt deel van de proeven kan worden gebruikt voor een betrouwbare kostenanalyse, hetgeen natuurlijk spijtig is. Het mutatiepercentage van 53,5% is dusdanig hoog dat een analyse van de aangeleverde kosteninformatie van de 15 gemeenten, die niet aan het nader onderzoek zijn onderworpen, tot een te grote onzekerheid over de betrouwbaarheid van de cijfers leidt. Bij de analyse van de inzamelprestaties (hoofdstuk 6) en de kosten (hoofdstuk 7) blijven daarom deze gemeenten buiten beschouwing. De analyse van ingezamelde hoeveelheden en samenstelling van het ingezamelde materiaal (hoofdstuk 4) is wel gebaseerd op alle praktijkproeven. Daarnaast moet helaas worden geconcludeerd dat de uitkomsten van het nader onderzoek te veel spreiding geven om eenduidige conclusies te kunnen trekken over de reële hoogte van de inzamelkosten. Ter verifiëring van de aannames en uitgangspunten ten aanzien van een reële kostenberekening, hebben Nedvang en KplusV daarom besloten de begeleidingscommissie van het onderzoek te raadplegen. Op basis van de input van de begeleidingscommissie is de in hoofdstuk 8 beschreven kostenberekening verder uitgewerkt. Pagina 6

17 3 Beschrijving praktijkproeven 3.1 Inleiding Tijdens de praktijkproeven stond de inzameling van kunststof verpakkingen centraal. Inzameling is de eerste stap in de verwijderingsketen, verwijderingsketen, die verder nog bestaat uit transport en overslag, sortering, hergebruik van materialen en uiteindelijk eindverwerking van niet gerecyclede materialen. De inzameling kan niet los worden gezien van de andere elementen in de verwijderingsketen.. Daarom wordt in bijlage D ingegaan op deze elementen. Er zijn diverse mogelijkheden te bedenken om de inzameling van kunststof verpakkingen vorm te geven, variërend van het volledig scheiden aan de bron (bijvoorbeeld PP bij PP, PET bij PET, etc.) tot volledige lledige nascheiding uit het restafval. De Raamovereenkomst ging in eerste instantie alleen uit van een gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen om zo materiaalhergebruik en nuttige toepassing te stimuleren. Dit was dan ook de leidraad voor het opzetten tten van de praktijkproeven. Via het Addendum bij de Raamovereenkomst is daar iin een later stadium pas de mogelijkheid van nascheiding bijgekomen. Deze Deze optie is in het onderzoek buiten beschouwing gelaten. 3.2 Gehanteerde inzamelsystemen In de praktijkproeven is er onderscheid gemaakt in een tweetal categorieën inzamelsystemen: a. Huis-aan-huis huis haalsysteem, al dan niet gecombineerd met de inzameling van andere fracties, zoals oud-papier, oud blik, glas of textiel. b. Brengvoorzieningen, onder te verdelen in ondergrondse en bovengrondse containers. Figuur 1: Verschillende inzamelsystemen voor kunststof verpakkingen Pagina 7

18 3.2.1 Haalsystemen Bij haalsystemen worden kunststof verpakkingen huis-aan-huis ingezameld, al dan niet in combinatie met één of meer andere fractie(s). In het algemeen wordt verondersteld dat huisaan-huis inzameling veel gemak biedt voor de burger, waardoor deze eerder bereid is mee te werken aan gescheiden inzameling. Huis-aan-huis inzameling wordt echter niet overal uitvoerbaar geacht door bijvoorbeeld toenemend ruimtebeslag van een extra afvalbak of zak in of bij huis. Dit speelt met name in de meer verstedelijkte gebieden. Afhankelijk van de inzamelfrequentie kan ook het langdurig (in huis) bewaren van een (deels) natte fractie leiden tot onhygiënische situaties. Bij huis-aan-huis inzamelsystemen wordt vaak gebruik gemaakt van een inzamelmiddel, waarin de fractie door de burger kan worden aangeboden. Voor gft- en restafval is dit veelal een minicontainer, duocontainer en/of een vuilniszak. Voor droge componenten als glas, blik en drankenkartons wordt in de praktijk ook wel gebruik gemaakt van kratjes die door de gemeenten of inzamelaar beschikbaar zijn gesteld. Papier wordt steeds vaker ingezameld met speciale minicontainers. Nedvang heeft voor de kunststofinzameling gekozen speciale, doorzichtige zakken van 60 liter te laten produceren met daarop het Plastic Heroes logo. Hierdoor onderscheiden de zakken voor de kunststof fractie zich duidelijk van een reguliere vuilniszak voor restafval. De meeste gemeenten met een haalsysteem hebben er voor gekozen de kunststof verpakkingen gedurende de praktijkproef separaat in te zamelen. Een aantal gemeenten heeft geëxperimenteerd met inzameling van de kunststof verpakkingen in combinatie met één of meer andere fracties. Hierbij is zowel geëxperimenteerd met inzameling op dezelfde dag dat (een) andere fractie(s) werd(en) ingezameld, als inzameling in één en dezelfde inzamelronde met (een) andere fractie(s). In de gemeente Bergambacht zijn bijvoorbeeld kunststof flessen en flacons tegelijk ingezameld met papier en in de gemeente Zutphen kon een brede kunststof fractie worden aangeboden samen met het al langer bestaande kratje 6 voor glas, blik en drankenkartons. Binnen de gemeente Ede is in 3 separate wijken ervaring opgedaan met drie verschillende haalsystemen. Naast een wijk waarin op reguliere wijze zakken zijn ingezameld, was er een wijk waar burgers de mogelijkheid hadden om hun zakken in een lege papiercontainer aan te leveren en een wijk waar gebruik kon worden gemaakt van een lege restafvalcontainer, in beide gevallen de dag nadat de betreffende containers regulier waren geledigd 7. 6 Een dergelijk kratje wordt nauwelijks in andere gemeenten toegepast. 7 Omdat het onderzoekstechnisch interessant is om te bepalen of drie verschillende haalsystemen met een min of meer vergelijkbare onderzoekspopulatie en vergelijkbare communicatie-inspanningen etc. binnen één gemeente tot verschillende scheidingsresultaten en inzamelkosten leiden, zijn voor deze drie wijken aparte registratiemodellen ingevuld. Pagina 8

19 3.2.2 Brengsystemen Bij brengsystemen worden voorzieningen gecreëerd, waar burgers kunststof verpakkingen gescheiden kunnen aanleveren. Dit kunnen ondergrondse of bovengrondse verzamelcontainers zijn, vergelijkbaar met de glas- en papiercontainers, maar ook meer geavanceerde brengpunten, die te vergelijken zijn met de retoursystemen voor statiegeldflessen. Een belangrijk voordeel van een brengvoorziening is de mogelijkheid voor burgers zich op elk gewenst moment van het kunststof verpakkingsafval te ontdoen. Nadeel is dat burgers hiervoor eerst een bepaalde afstand moeten afleggen. Voorts vergen brengvoorzieningen relatief hoge investeringskosten. Bovendien worden brengvoorzieningen als anoniem(er) ervaren, waardoor een grotere kans op vervuiling optreed. Aangezien de toekomst van de gescheiden kunststofinzameling bij aanvang van de proeven onvoldoende duidelijk was, hebben weinig gemeenten gekozen voor de inrichting van een inzamelsysteem met nieuwe brengvoorzieningen. Veelal zijn bestaande bovengrondse inzamelcontainers voor glas geschikt gemaakt voor de inzameling van kunststof verpakkingen. Een aantal gemeenten heeft geïnvesteerd in volledig nieuwe containers, waarvan het alleen in Heemstede een ondergrondse infrastructuur betrof Verdeling inzamelsystemen in de proeven In totaal is er binnen 32 gemeenten ervaring opgedaan met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. Deze gemeenten hebben zich in de meeste gevallen zelf bij Nedvang aangediend om een begin te maken met de gescheiden inzameling van kunststoffen en hadden in beginsel zelf de vrijheid om te bepalen op welke wijze de inzameling bij de huishoudens zou worden georganiseerd. Hierdoor was het voor Nedvang niet mogelijk te komen tot een volledig evenwichtige verdeling over de breng- en haalsystemen, waarbij er ook nog eens kon worden gedifferentieerd op het al dan niet hebben van tariefdifferentiatie op afvalaanbod (diftar) en op de stedelijkheidsklasse. In sommige gevallen was ook sprake van dusdanig kleinschalige proeven, dat deze niet als representatief kunnen worden beschouwd voor een landelijke uitrol. In 12 proefgemeenten is huis-aan-huis ingezameld, de overige 20 gemeenten hebben gebruik gemaakt van een brengsysteem. In 21 gemeenten zijn alleen kunststof flessen en flacons gescheiden ingezameld. In Arnhem is de lopende KFF-proef in een aantal wijken omgezet naar een 'brede proef', waarmee het aantal praktijkproeven naar de inzameling van de brede kunststof fractie op 12 uitkomt. Wordt naar de gemeenten gekeken waar alleen kunststof flessen en flacons zijn ingezameld, dan is de verhouding 15 gemeenten met een brengsysteem en 6 gemeenten met een haalsysteem. Bij de gemeenten waar de brede fractie is ingezameld, is de verdeling tussen haal- en brengsystemen met 6 om 6 evenredig verdeeld. Van de 32 proefgemeenten waren er 7 met een bepaalde vorm van diftar. Dit komt overeen met bijna 22% van de onderzoekspopulatie. Daarmee ligt het percentage diftar gemeenten in de proeven lager dan de 34% van de Nederlandse gemeenten, die medio 2008 een bepaalde vorm van diftar had ingevoerd 8. 8 Bron: Afvalstoffenheffingen 2008; Uitvoering afvalbeheer, SenterNovem; mei Pagina 9

20 Niet alle proeven zijn gemeentebreed uitgevoerd, maar hadden betrekking op een wijk of een plaats. Per proef is voor het betreffende inzamelgebied de stedelijkheidsklasse bepaalt. Door het specificeren van de stedelijkheidsklasse per inzamelgebied, in plaats van per gemeente, ontstaat een zuiverder beeld van de scheidingsprestaties en kosten per stedelijkheidsklasse. Van de 32 onderzochte gemeenten hebben er 5 bij aanvang van de proeven een inzamelgebied aangewezen, waarvan de stedelijkheidsklasse afwijkt van die van de gehele gemeente. Het betreft de gemeenten Aalsmeer, Arnhem, Diemen, Heerhugowaard en Zutphen. 3.3 Opzet proeven per gemeente In de tabellen 1 en 2 wordt per onderzoeksgemeente een beschrijving gegeven van de wijze waarop de praktijkproeven zijn opgezet. Hierbij is onderscheid gemaakt naar het gehanteerde inzamelsysteem, alsmede de soort kunststof fractie die is ingezameld. Aspecten die aan de orde komen zijn: aantal dagen waarop onderzoeksresultaten betrekking hebben; betrokken intentiepartner; aantal aansluitingen in het inzamelgebied; stedelijkheidsklasse van het inzamelgebied; bebouwing in het inzamelgebied; wijze van inzameling; het al dan niet hebben van diftar; het al dan niet hebben ondergaan van een nader onderzoek door PwC 9. 9 De gemeenten waar geen nader onderzoek is uitgevoerd, zijn licht weergegeven. Pagina 10

21 Intentiepartner Aantal aansluitingen Aantal onderzoeksdagen Stedelijkheidsklasse Bebouwing Wijze inzameling Diftar Nader onderzoek KFF gemeenten Aalsmeer 122 De Meerlanden % laagbouw, 90% bebouwde kom zakken separaat ja ja Nieuwerkerk a/d IJssel 178 Cyclus % laagbouw, 89% bebouwde kom treintje papier en textiel ja nee Bergambacht 178 Cyclus De Ronde Venen 146 AVU Houten 213 AVU Wieringermeer 205 HVC % laagbouw, 84% bebouwde kom 91% laagbouw, 92% bebouwde kom 91% laagbouw, 100% bebouwde kom 90% laagbouw, 100% bebouwde kom combi papier nee nee zakken separaat (incl. container brengstation) zakken separaat (incl. container brengstation) nee nee ja nee combi papier nee nee KFF+ gemeenten Simpelveld 120 RD Zutphen 85 Berkel Milieu Barneveld 151 Gemeente Barneveld Deventer 87 Circulus Ede - wijk Gemeente Ede % laagbouw, 78% bebouwde kom 95% laagbouw, 100% bebouwde kom 90% laagbouw, 70% bebouwde kom 62% laagbouw, 100% bebouwde kom 100% laagbouw, 100% bebouwde kom zakken separaat ja ja treintje papier, blik, glas en drankenkartons zakken separaat nee ja zakken separaat nee nee zakken separaat nee ja ja ja Ede - wijk Gemeente Ede % laagbouw, 100% bebouwde kom zakken in lege papiercontainer nee ja Ede - wijk Gemeente Ede % laagbouw, 100% bebouwde kom zakken in lege restafvalcontainer nee ja Ridderkerk 152 AVR Van Gansewinkel % laagbouw, 100% bebouwde kom zakken separaat nee ja Tabel 1: Opzet praktijkproeven binnen de gemeenten met een haalsysteem Pagina 11

22 Intentiepartner Aantal aansluitingen Aantal onderzoeksdagen Stedelijkheidsklasse Bebouwing Wijze inzameling Diftar Nader onderzoek KFF gemeenten Heemstede 243 De Meerlanden % laagbouw, 90% bebouwde kom 8 ondergrondse en 2 bovengrondse containers ja ja Arnhem 264 SITA % laagbouw, 83% binnenstad 16 bovengrondse containers, samen blik (apart compartiment) nee ja Bodegraven 178 Cyclus Diemen 212 De Meerlanden % laagbouw, 83% bebouwde kom 85% laagbouw, 90% bebouwde kom 8 bovengrondse containers nee ja 16 bovengrondse containers nee nee Drechterland 200 HVC % laagbouw, 100% bebouwde kom 1 bovengrondse container nee nee Halderberge 151 Midwaste Heemskerk 200 HVC Heerhugowaard 94 HVC % laagbouw, 100% bebouwde kom 50% laagbouw, 100% bebouwde kom 87% laagbouw, 100% bebouwde kom 14 bovengrondse containers nee ja 3 bovengrondse containers nee ja 2 bovengrondse containers nee nee Hendrik-Ido-Ambacht 176 Midwaste % laagbouw, 100% bebouwde kom 35 bovengrondse containers, samen glas nee nee Leusden 228 AVU Lopik 249 AVU Nunspeet-Harderwijk 268 SITA % laagbouw, 90% bebouwde kom 100% laagbouw, 100% bebouwde kom 95% laagbouw, 87% bebouwde kom 14 bovengrondse containers nee nee 8 bovengrondse containers nee nee 13 bovengrondse containers nee ja Soest 197 AVU % laagbouw, 100% binnenstad 5 ondergrondse en 2 bovengrondse containers, 1 retourette nee nee Zeist 197 AVU % laagbouw, 50% bebouwde kom 11 bovengrondse containers nee ja Pagina 12

23 Intentiepartner Aantal aansluitingen Aantal onderzoeksdagen Stedelijkheidsklasse Bebouwing Wijze inzameling Diftar Nader onderzoek KFF+ gemeenten Apeldoorn 119 Circulus % laagbouw, 100% bebouwde kom 6 bovengrondse containers, 2 retourettes ja ja Nijmegen 239 Midwaste Enschede 115 Twente Milieu Tilburg 183 Midwaste Vlaardingen 83 Midwaste % laagbouw, 100% bebouwde kom 62% laagbouw, 100% bebouwde kom 77% laagbouw, 100% bebouwde kom 40% laagbouw, 30% binnenstad 35 bovengrondse containers ja nee 9 bovengrondse containers nee ja 46 bovengrondse containers nee ja 40 bovengrondse containers nee nee Tabel 2: Opzet praktijkproeven binnen de gemeenten met een brengsysteem Pagina 13

24 Pagina 14

25 4 Inzamelresultaten praktijkproeven 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de kwantitatieve resultaten gepresenteerd van de uitgevoerde praktijkproeven, waarbij onderscheid wordt gemaakt in de fracties KFF en KFF+. Het hoofdstuk gaat alleen over de ingezamelde hoeveelheden, samenstelling van het materiaal en de respons. De praktijkervaringen (kwalitatieve aspecten) en kosten komen in respectievelijk hoofdstuk 5 en 7 aan de orde. Tenzij anders vermeld zijn de ingezamelde hoeveelheden weergegeven per aansluiting. De onderzochte variabelen hierbij zijn het al dan niet hebben van diftar, de mate van verstedelijking en het soort inzamelsysteem. Ieder van deze variabelen hebben min of meer invloed op het te verwachten scheidingsresultaat en de vervuilingsgraad. Bij diftar bijvoorbeeld kennen gemeenten een financiële prikkel, waarmee burgers aan de bron worden gestimuleerd zo weinig mogelijk restafval aan te bieden. Via landelijke sorteeranalyses van SenterNovem is al langer bekend dat diftar gemeenten over het algemeen tot betere scheidingsresultaten komen dan gemeenten, die geen diftar hebben ingevoerd. Dit zou betekenen dat in diftar gemeenten gemiddeld gezien meer kunststof verpakkingen gescheiden worden ingezameld dan in nietdiftar gemeenten. Diftar gemeenten kennen daarentegen het risico dat de vervuilingsgraad van de (onbetaalde) gescheiden ingezamelde fracties, zoals oud papier en textiel 10 hoger uit valt. Dit risico bestaat daarmee ook bij de gescheiden inzameling van kunststoffen. Wat betreft de stedelijkheidsklasse wordt in het algemeen gesteld dat meer verstedelijkte gebieden door ruimtegebrek (zowel in huis als in de openbare ruimte) tot minder goede scheidingsprestaties komen. Zo is bij de uitwerking van het Landelijk Afvalbeheer Plan een gedifferentieerde doelstelling voor bronscheiding per stedelijkheidsklasse ontwikkeld, waarbij een zeer sterk stedelijke gemeente 43 procent bronscheiding dient te realiseren en een niet stedelijke gemeente 60 procent. Het soort inzamelsysteem tenslotte kan ook invloed hebben op de in te zamelen hoeveelheden en de samenstelling hiervan. Algemeen wordt bijvoorbeeld aangenomen dat het vervuilingsgraad stijgt naarmate de anonimiteit van het inzamelsysteem toeneemt. Dat zou betekenen dat brengsystemen een hogere vervuilingsgraad zouden moeten hebben dan haalsystemen. 10 Dit wordt over het algemeen aangehouden, maar is in het kader van dit onderzoek niet nader onderzocht. Afgezien van de financiële prikkel is het aannemelijk dat op termijn inwoners van diftar gemeenten over het algemeen meer bewust zijn van afvalscheiding, mede omdat invoering van diftar veelal gepaard gaat met een uitgebreid communicatietraject. Pagina 15

26 4.2 Protocol partijkeuringen De resultaten qua samenstelling zijn gebaseerd op de uitkomsten van de per gemeente uitgevoerde partijkeuringen van het ingezamelde materiaal. Voor de uitvoering van de partijkeuringen is door Nedvang een protocol 11 opgesteld, opdat de keuringen in de verschillende gemeenten en de rapportage op een uniforme wijze zouden worden uitgevoerd. Ook zijn er standaard foto's van het gesorteerde materiaal gemaakt KFF proeven De KFF fractie bestaat uit de volgende deelstromen, waarop tijdens de KFF proeven dan ook is gesorteerd: kunststof drankverpakkingen kleiner of gelijk aan 0,5 liter; kunststof drankverpakkingen groter dan 0,5 liter; kunststof flacons. De vervuiling bij de KFF fractie wordt gevormd: overige kunststof verpakkingen; kunststof niet-verpakkingen; restafval verpakkingen; overig restafval. Omdat de stroom overige kunststof verpakkingen in geval van een brede inzameling relevant is, wordt deze stroom bij het beschrijven van de KFF proeven apart gespecificeerd KFF+ proeven Bij de KFF+ proeven is een aantal deelstromen in het protocol voor de partijkeuringen nader gespecificeerd, mede op basis van de uitkomsten van de werksessie 'brede fractie kunststof' van 13 september Tijdens deze werksessie is als voorlopige definitie voor de brede kunststof fractie vastgelegd: Alle kunststof verpakkingen, met uitzondering van composietverpakkingen (zakken voor chips, pinda's en snacks), vacuümzakken voor koffie en soortgelijk, vervuilde patatbakjes (in verband met voedselresten en hygiëne), lege make-up artikelen en piepschuimverpakkingen. Op basis van deze definitie is binnen de KFF+ proeven gesorteerd op de volgende deelstromen: kunststof drankverpakkingen kleiner of gelijk aan 0,5 liter; kunststof drankverpakkingen groter dan 0,5 liter; kunststof flacons; folies, onderverdeeld in draagtassen en overig; kunststof verpakkingen vormvast; 11 Per gemeente zijn minimaal 3 keuringen uitgevoerd, waarbij per meting het monster circa 5 m 3 groot was. De totale ingezamelde fractie (uit inzamelwagen of ingezamelde container per gemeente) is eerst goed gemengd, waarna het monster random uit deze fractie getrokken is. Het monster diende droog, vers en onverkleind te worden gesorteerd. Als aanbeveling is door Nedvang meegegeven het monster voorafgaand aan de sortering overdekt op te slaan in een 5 of 10 m 3 container. Pagina 16

27 De vervuiling bij de KFF+ fractie wordt gevormd door: laminaten; piepschuimverpakkingen; kunststof niet-verpakkingen; restafval verpakkingen; overig restafval. 4.3 Hoeveelheden en samenstelling Toelichting Omdat de looptijd van de proeven niet in alle gemeenten even lang was, zijn de onderzoeksresultaten geëxtrapoleerd naar een jaar. De in deze en volgende paragrafen weergegeven hoeveelheden zijn, tenzij anders vermeld, inclusief vervuiling. Met vervuiling wordt hierbij bedoeld: eventueel aanhangend vuil en niet tot de in te zamelen fractie behorende reststromen. Bij aanvang van het onderzoek was het streven om de gegevens te baseren op een meetperiode van minimaal een half jaar. Doordat een aantal gemeenten later dan verwacht met hun inzamelproef van start is gegaan, is dat uiteindelijk niet voor alle gemeenten het geval geweest. Bij deze gemeenten weegt een lagere respons in de eerste weken na start van de inzameling zwaarder door, dan bij de gemeenten waar over een langere periode is gemeten. Door KplusV is nog overwogen om uitsluitend de laatste 3 maanden van de proeven in ogenschouw te nemen, maar omdat er ook proeven waren met een totale looptijd van 3 maanden, is niet voor deze optie gekozen. De weergegeven hoeveelheden zijn hierop derhalve niet gecorrigeerd KFF proeven Bij de KFF proeven zijn de resultaten van de gemeente Heerhugowaard buiten beschouwing gelaten. Door enkele personele wisselingen binnen deze gemeente, enkele weken na aanvang van de proef, kon een consistente en betrouwbare registratie van inzamelgegevens en kosten niet worden gewaarborgd. Er is toen door de gemeente, in samenspraak met betrokken intentiepartner HVC, mede gezien het kleinschalige karakter van de proef, besloten de proef te staken. De ingezamelde hoeveelheden kunststof flessen en flacons inclusief vervuiling per aansluiting van de overige KFF gemeenten zijn weergegeven in tabel 3. Het gemiddelde is hierbij gewogen op basis van het aantal aansluitingen in het inzamelgebied, welke daarom eveneens is weergegeven. Pagina 17

28 Aantal aansluitingen Hoeveelheid per aansl. per jaar (kg) Gemeente Heemskerk ,9 Gemeente Zeist ,0 Gemeente Soest ,0 Gemeente Diemen ,1 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ,1 Gemeente Aalsmeer (diftar) ,4 Gemeente Drechterland ,4 Gemeente Lopik ,6 Gemeente Nunspeet-Harderwijk ,8 Gemeente Arnhem ,8 Gemeente Halderberge ,8 Gemeente Heemstede (diftar) ,0 Gemeente Leusden ,6 Gemeente Bodegraven ,0 Gemeente Houten ,5 Gemeente De Ronde Venen ,9 Gemeente Wieringermeer ,7 Gemeente Nieuwerkerk a/d IJssel (diftar) ,0 Gemeente Bergambacht 553 6,7 Gewogen gemiddelde 2,3 Tabel 3: Ingezamelde hoeveelheden KFF inclusief vervuiling, geëxtrapoleerd op jaarbasis De gemiddelde gewogen hoeveelheid ingezamelde kunststof flessen en flacons inclusief vervuiling over alle KFF-proefgemeenten bedraagt 2,3 kg per aansluiting 12. Deze hoeveelheid komt overeen met 21% van het landelijk gemiddelde 13 van 11 kg aan flessen en flacons inclusief vervuiling in het huishoudelijk restafval per aansluiting. Bij de interpretatie van dit responspercentage dient rekening gehouden te worden met het feit dat er over de gemeenten een relatief grote spreiding in de aanwezigheid van kunststof flessen en flacons in het huishoudelijk restafval zit. De tijdens de nulmeting gemeten hoeveelheid kunststof flessen en flacons in het huishoudelijk restafval varieerden van circa 2,5 kg per aansluiting tot in sommige gemeenten 15 à 20 kg per aansluiting, hetgeen betekent dat het responspercentage per individuele gemeente ook sterk kan variëren. Geen enkele van de KFF-gemeenten heeft de in bijlage C genoemde streefwaarde van Nedvang van 15 kg per aansluiting per jaar gehaald. Er was in de meeste gemeenten weliswaar sprake van een gewenningsperiode, waardoor de respons naar verloop van tijd is opgelopen, maar gezien de grote verschillen ten opzichte van het gewenste responsniveau, mag worden geconcludeerd dat met alleen een gescheiden inzameling van kunststof flessen en flacons een respons van 15 kg per aansluiting, die Nedvang zich tot doel heeft gesteld, niet kan worden gerealiseerd. De gemiddeld gewogen vervuilingsgraad van de in de KFF-gemeenten ingezamelde fractie bedraagt 21% 14 (zie figuur 1). Dit betekent dat de ingezamelde 'pure' hoeveelheid kunststof 12 Het rekenkundig gemiddelde bedraagt 2,5 kg per aansluiting per jaar. 13 Bronnen: Samenstelling van het huishoudelijk restafval - Resultaten sorteeranalyses 2007; Uitvoering afvalbeheer, SenterNovem; februari Zie ook bijlage C. 14 Dit percentage is een gemiddelde, gewogen op basis van de respons per aansluiting per jaar. Pagina 18

29 flessen en flacons circa 1,8 kg per aansluiting per jaar bedraagt. De vervuiling bestaat voor circa 70% uit overige kunststof verpakkingen, hetgeen overeen komt met 15% van het totaal. 21% 16% 21% 42% <= 0.5 liter > 0.5 liter Flacons Vervuiling Figuur 1: Samenstelling ingezamelde hoeveelheden KFF KFF+ proeven Een vergelijkbaar totaaloverzicht als voor KFF kan ook worden opgesteld voor de KFF+ fractie. De ingezamelde hoeveelheden kunststof verpakkingsmateriaal (inclusief vervuiling) per aansluiting in de 11 betrokken gemeenten, geëxtrapoleerd op jaarbasis, zijn weergegeven in tabel 4. De gegevens zijn gebaseerd op een meetperiode variërend van 3 tot 5 maanden na aanvang van de proef, waarbij het gemiddelde over de proeven is gewogen op basis van het aantal aansluitingen in het inzamelgebied. Aantal aansluitingen Hoeveelheid per aansl. per jaar (kg) Gemeente Tilburg ,7 Gemeente Vlaardingen ,4 Gemeente Deventer ,5 Gemeente Enschede ,7 Gemeente Ridderkerk (gemiddeld) ,9 Bolnes ,8 Drievliet ,8 Gemeente Nijmegen (diftar) ,1 Gemeente Apeldoorn (diftar) ,2 Gemeente Ede (gemiddeld) ,3 Wijk losse zakken ,1 Wijk zak in papiercontainer ,0 Wijk zak in restafvalcontainer ,9 Gemeente Simpelveld (diftar) ,4 Gemeente Barneveld ,2 Gemeente Zutphen (diftar) ,1 Gewogen gemiddelde 7,9 Tabel 4: Ingezamelde hoeveelheden KFF+ inclusief vervuiling, geëxtrapoleerd op jaarbasis De gemiddelde gewogen hoeveelheid ingezamelde KFF+ (inclusief vervuiling) bedraagt 7,9 kg per aansluiting per jaar 15. Een dergelijk gemiddelde biedt perspectief voor de toekomst. Zeker 15 Het rekenkundig gemiddelde voor de KFF+ proeven bedraagt 11,4 kg per aansluiting per jaar, hetgeen 3,5 kg per aansluiting per jaar meer is dan het gewogen gemiddelde. Dit verschil wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de Pagina 19