VOORWOORD 2 JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2014

2 INLEIDING 1 INHOUDSTAFEL VOORWOORD 2 JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 ACTIVITEITENVERSLAG FEITEN & CIJFERS MISSIE, VISIE, STRATEGIE 9 EFFICIËNTE EN BETROUWBARE DIENSTVERLENING 10 STERKE PARTNERSHIPS 24 EEN FLEXIBELE EN PARTICIPATIEVE ORGANISATIE 34 JAARVERSLAG CORPORATE GOVERNANCE 44 BEHEERSVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 48 VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN 54 JAARREKENING GLOSSARIUM 64

3 Belgocontrol Jaarverslag 2014 INLEIDING Belgocontrol is een autonoom overheidsbedrijf dat in 1998 werd opgericht met als belangrijkste missie de veiligheid te waarborgen van de luchtvaartnavigatie en dus ook van de passagiers en de overvlogen bevolking in het burgerlijke luchtruim waarvoor België verantwoordelijk is. Belgocontrol koppelt zijn opdracht van openbare dienst aan de hoge kwaliteit van zijn prestaties door kostenbeheersing, optimalisatie van de capaciteit, de vlotte doorstroming en de stiptheid van het luchtverkeer en duurzame ontwikkeling van de luchtvaart. Zijn activiteitenzone is één van de meest complexe luchtruimen van Europa en strekt zich uit van de grond de controle van de bewegingen op de luchthavens van Brussel-Nationaal, Antwerpen, Charleroi, Luik en Oostende tot op vliegniveau 245 of ± meter boven België en tussen vliegniveaus 145/165 en 245 voor het Groothertogdom Luxemburg. De sectoren boven het vliegniveau 245 vallen onder de bevoegdheid van het EUROCONTROLluchtverkeersleidingscentrum in Maastricht (Nederland), waaraan België het beheer van het luchtverkeer in dit hogere luchtruim overgedragen heeft. Belgocontrol biedt tal van andere diensten aan die onontbeerlijk zijn voor het waarborgen van een veilig luchtverkeer zoals het verlenen van precieze en betrouwbare in real time luchtvaart- en meteorologische informatie. Het bedrijf is tevens verantwoordelijk voor het beheer van de infrastructuur en voor alle systemen op het vlak van ATM-gegevensverwerking (Air Traffic Management), communicatie, navigatie en surveillance (radarbewaking) die noodzakelijk zijn voor zijn eigen activiteiten en die van zijn klanten: luchtvaartmaatschappijen en andere luchtruimgebruikers, de Belgische luchthavens en de overheid. Het bedrijf levert ook opleidings- en consultancydiensten aan zijn externe klanten. Als verlener van geïntegreerde diensten speelt Belgocontrol een actieve rol in de luchtvaartsector en valoriseert het zijn deskundigheid op internationaal vlak, volledig in lijn met de filosofie van een eengemaakt Europees luchtruim. De herschikking daarvan in functionele luchtruimblokken (FAB s: Functional Airspace Blocks) waartoe de lidstaten van de Europese Unie zich hebben verbonden, is één van de meest zichtbare resultaten van de verordeningen in het kader van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. Samen met zijn partners uit Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Zwitserland, heeft Belgocontrol het gemeenschappelijk luchtruimblok FABEC opgericht (FAB Europe Central) met als doel de efficiëntie van de luchtvaartnavigatie in het hart van Europa te verbeteren. 1

4 VOORWOORD VOORWOORD VAN JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER 2 Enkele tragische gebeurtenissen vorig jaar hebben er de internationale gemeenschap nog eens op gewezen dat er terecht zeer veel aandacht besteed wordt aan veiligheid in alle aspecten van de luchtvaart. Ook het onmiskenbare belang van de opdracht van luchtverkeersleiders en de enorme verantwoordelijkheid die ermee gepaard gaat, mogen daarbij niet uit het oog verloren worden. Die opdracht en die verantwoordelijkheid neemt Belgocontrol uiterst ernstig. De cijfers in dit jaarverslag tonen dat ook aan. Meer nog, ze bewijzen dat we in onze opdracht slagen. Voor Belgocontrol blijft de verkeersveiligheid in het Belgische luchtruim onze topprioriteit. Vele uitdagingen dienen zich aan in de voortdurend veranderende omgeving waarin Belgocontrol opereert. Het komt er de volgende jaren op aan om op allerlei vlakken mee in de spits te blijven. Dat moeten en zullen we doen we via cruciale investeringen, in mensen én infrastructuur. Zo kunnen we onze sterke dienstverlening aanhouden en verder verbeteren én het belang van een nationale service provider blijven aantonen. Die investeringen kunnen wij aan omdat we voortaan ook correct zullen worden vergoed voor de diensten die wij leveren. Op initiatief van het Directiecomité werden in 2013 een stakeholder s survey en een bevraging bij het personeel uitgevoerd. In 2014 ontvingen wij de resultaten van die enquêtes. Ze vormden voor ons een interessante bron van informatie voor het uitwerken van onze nieuwe strategische visie onder de noemer Wings Ahead die zich laat samenvatten in drie grote pijlers: een efficiënte en betrouwbare dienstverlening, sterke partnerships en een flexibele en participatieve organisatie. Efficiënte en betrouwbare dienstverlening Het nieuwe beheerscontract, dat op 1 juli 2014 van kracht werd, zorgt voor een goed evenwicht: de financiering van Belgocontrol wordt gegarandeerd op lange termijn en legt ons bedrijf ook ambitieuze doelstellingen op inzake kwaliteit en efficiëntie van onze diensten. Het geeft Belgocontrol de goede voedingsbodem om te kunnen groeien zoals een financieel gezond bedrijf. Het beheerscontract legt ook de opdrachten en voornaamste doelstellingen van Johan Decuyper Gedelegeerd Bestuurder

5 Belgocontrol vast. Wij blijven aan al onze klanten en al onze stakeholders een efficiënte kwaliteitsvolle dienst garanderen en zullen het niveau van die dienstverlening zelfs nog verbeteren. Ons engagement reikt verder dan enkel maar een opdracht of een doelstelling; het is de ambitie en de drijvende kracht van al onze medewerkers. Zo wil Belgocontrol op het vlak van capaciteit een proactieve rol spelen in de CDM (Collaborative Decision Making) en samen met luchthavenuitbaters en luchtvaartmaatschappijen alles in het werk stellen om de capaciteit en de nagestreefde stiptheid in alle omstandigheden zo veel mogelijk te garanderen. Maar ook de leefbaarheid op en rond de luchthaven ligt ons heel na aan het hart. Het invoeren van de CDO-procedures of green landings op Brussels Airport met minder kerosineverbruik, minder CO 2 -uitstoot en minder geluidshinder als resultaat is daar een goed voorbeeld van. Die procedure werd al dubbel zoveel gebruikt tussen de invoering ervan in juni vorig jaar en het einde van het jaar. Sterke partnerships Wij willen investeren in de relatie met onze stakeholders, zowel publiek als privé. Wij zullen luisteren naar hun bezorgdheden en samen zoeken naar oplossingen voor hun verzuchtingen. Op die manier komen we tot een solide samenwerking met elk van hen. Momenteel beheert zowel Defensie als Belgocontrol het Belgische luchtruim, dat een van de ingewikkeldste en dichtst bevlogen van heel Europa is. Wij hebben elk onze eigen CNS- (Communication, Navigation, Surveillance), meteo- en luchtvaartinformatiediensten. Onze twee organisaties staan onder zware financiële druk. Wij moeten zo snel mogelijk samenwerkingsakkoorden bereiken die voordelig zijn voor de twee organisaties. De Belgische en Luxemburgse regeringen gaven Belgocontrol en ANA Lux de opdracht om te onderzoeken op welke manier we in de toekomst nog nauwer kunnen samenwerken. Die samenwerking op Europees niveau is trouwens een logische evolutie, die sowieso vooruitgang oplevert. Maar ze zet de verhoudingen tussen lidstaten en de verschillende Europese luchtverkeersleiders ook op scherp. Uiteraard wil elke ANSP (Air Navigation Service Provider) zoveel mogelijk routes en verkeer in zijn luchtruim om zo de unit rate en dus ook de kosten voor luchtvaartmaatschappijen te drukken, om die laatste kortere routes aan te bieden en om de bereikbaarheid van onze luchthavens te garanderen. Belgocontrol, het DGLV (Directoraat-Generaal Luchtvaart) en Defensie ontwikkelen daarom een gezamenlijke visie op het Belgische luchtruim. Ook Eurocontrol-MUAC is daarbij nauw betrokken. Het belang van zo n gezamenlijke visie is moeilijk te overschatten. Het gaat immers om de rol van onze luchthavens als elementaire economische groeipolen voor ons land. Daarom is het van wezenlijk belang dat alle stakeholders van de Belgische luchtvaartsector op één lijn zitten en samen de (economische) belangen van ons land verdedigen op internationaal niveau. Flexibele organisatie De vooropgestelde doelstellingen halen is een gezamenlijke opdracht van het voltallige personeel van Belgocontrol. Om dit te ondersteunen wordt een nieuwe bedrijfscultuur uitgebouwd samen met de personeelsleden. Deze nieuwe manier van werken moet de beoogde doelstellingen op vlak van efficiëntie en klantvriendelijkheid helpen realiseren is voor Belgocontrol een kanteljaar geweest waarin we de lijnen voor de toekomst hebben uitgezet. De ingeslagen weg zullen we verder volgen in 2015, voor een versterkte bedrijfsvoering en een nog betere dienstverlening ten behoeve van al onze stakeholders en klanten. Eind 2015 moeten de veranderingen op verschillende vlakken al duidelijk zichtbaar zijn. Wij willen investeren in de relatie met onze stakeholders. Wij zullen luisteren naar hun bezorgdheden en samen zoeken naar oplossingen voor hun verzuchtingen. Johan Decuyper, Gedelegeerd Bestuurder VOORWOORD VAN JOHAN DECUYPER, GEDELEGEERD BESTUURDER Belgocontrol Rapport Jaarverslag annuel

6 VOORWOORD VOORWOORD VAN RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 Wij maken het elke dag mee: de luchtvaartsector is volop in ontwikkeling. Technologische vooruitgang, uitbreiding van luchthavens, nieuwe verbindingen, prijzenoorlogen om vliegtuigtickets... Stilstand is achteruitgang en dat klopt des te meer in de wereld van de luchtvaart. In onze branche, de luchtverkeersleiding, geldt hetzelfde adagio. Er woedt een hevige internationale concurrentie om de bezetting en het beheer van het luchtruim. Door de strijd om passagiers zijn er meer reizigers en een hogere bezettingsgraad van de vliegtuigen, maar ook minder bewegingen, wat een hap uit de inkomsten van de ANSP s betekent. En in die context moeten wij de capaciteit, de veiligheid en het voortbestaan van het luchtverkeer verzekeren. Als Raad van Bestuur is het onze taak om Belgocontrol op koers te houden. Wij zijn ervan overtuigd dat wij ons bedrijf zo gepositioneerd hebben dat het de talrijke uitdagingen aankan waarmee het wordt geconfronteerd. Het is bovendien ook bemoedigend vast te stellen dat onze medewerkers de handschoen opnemen en de goede keuzes maken, in lijn met de weg die wij als Raad van Bestuur uitstippelen. Het vernieuwde directiecomité werkte de strategische roadmap uit voor de toekomst van het bedrijf. Elke directie kent haar taak in die strategie en zet alles op alles om die te doen slagen. Op korte termijn zijn heel wat projecten opgestart die onze dienstverlening verder zullen optimaliseren. Dat komt niet alleen onze klanten ten goede, maar ook onze medewerkers die hierin een extra motivatie vinden. Het voorbije jaar kreeg het organogram verdere invulling op management niveau. Een aantal medewerkers ging een nieuwe uitdaging aan binnen het bedrijf en zette een stapje hogerop. Voor andere functies werden externe mensen aangetrokken. Zo kwam een hechte ploeg tot stand die zich voluit achter de gezamenlijke doelstellingen schaart en enthousiast werk wil maken van de toekomst van Belgocontrol. Er waait wel degelijk een frisse wind door het bedrijf. En dan zijn er de vaste waarden: de medewerkers die Belgocontrol dragen, dag in dag uit, sinds jaar en dag. De luchtverkeersleiders in de torens en CANAC, de medewerkers van de meteodienst, de technische mensen, de opleiders, de onderhoudsploegen, het keukenpersoneel, de administratieve medewerkers,... Elke dag weer geven zij blijk van een unieke knowhow, een onnavolgbare professionele houding en een lovenswaardige trouw aan het bedrijf. Renaud Lorand Voorzitter van de Raad van Bestuur

7 Wij gaan de diensten die wij verlenen handhaven en, sterker nog, wij gaan ze verder verbeteren. Daartoe beschikken wij intern over een unieke knowhow en een hoog niveau van professionalisme. Maar het werk van de Raad van Bestuur stopt natuurlijk nooit. Ook dit jaar willen wij onze stempel op het beleid drukken en een aantal projecten ontwikkelen. Belgocontrol ontpopt zich van zwarte doos tot een transparant bedrijf. Wij willen volop inzetten op die evolutie naar meer openheid. Belgocontrol wil een betrouwbare en degelijke partner blijven voor alle actoren van de luchtvaartsector. Wij zijn ervan overtuigd dat wanneer wij allemaal onze krachten bundelen, zowel die van onze medewerkers als die van de leden van de Raad van Bestuur, wij genoeg invloed kunnen hebben op de maatschappij en op de politieke keuzes om het economische belang van onze luchthavens te blijven aantonen en hun voortbestaan te garanderen. België is geen eiland. Luchtverkeer is een internationaal gegeven. Ook in onze sector heeft ons land er alle belang bij om samenwerkingsverbanden aan te gaan en te onderhouden. Wij zijn als land te klein om de internationale concurrentie alleen aan te gaan. Als wij zelf willen blijven instaan voor Renaud Lorand, Voorzitter van de Raad van Bestuur het beheer van ons luchtruim, moeten we als Belgocontrol niet alleen onze meerwaarde aantonen voor die taak maar ons ook inpassen in een groter geheel zodat het Belgische luchtruim een aparte maar onmisbare schakel blijft binnen het nieuwe eengemaakte Europese luchtruim. Wij moeten daarom onze rol binnen FABEC (Functional Airspace Block Europe Central) blijven opnemen en waar mogelijk versterken. Bij het uitwerken van de Single European Sky is het beter bondgenoten te hebben en gezamenlijke belangen te verdedigen dan alleen te komen staan. Wij moeten engagementen binnen FABEC nauwgezet nakomen zodat we ook in dat verband een betrouwbare partner zijn waarop de andere lidstaten kunnen rekenen en waar wij indien nodig op hen kunnen rekenen. Ten slotte kan ik enkel maar het belang van ons derde beheerscontract onderstrepen. Het bevat drie pijlers die cruciaal zijn voor de toekomst van Belgocontrol en die verweven zijn met elkaar. De eerste is voor ons een engagement. Wij gaan de diensten die wij verlenen handhaven en, sterker nog, wij gaan ze verder verbeteren. Daartoe beschikken wij over een unieke knowhow en een hoog niveau van professionalisme. Uit bevragingen bij onze stakeholders blijkt trouwens dat het net die kwaliteiten zijn die gewaardeerd worden bij Belgocontrol. Die kennis sterkt ons in onze motivatie. Alhoewel onze dienstverlening op punt staat, moeten wij blijven analyseren hoe wij efficiënter kunnen werken en daarbij nog kunnen besparen, wat ook in het beheerscontract staat. Er werden reeds ambitieuze beslissingen genomen op dat gebied: dankzij de door Belgocontrol geleverde inspanningen om de kosten te drukken, werden de verliezen die we voorheen leden verder teruggedrongen in 2014, zoals al het jaar daarvoor het geval was. En last but not least de derde pijler. De inspanningen die van Belgocontrol gevraagd worden, zijn recht evenredig met de return die wij ervan krijgen: sinds 1 januari kunnen wij aan klanten heffingen aanrekenen die evenredig zijn aan de diensten die wij leveren. Dat zorgt voor een gezonde financiële basis voor het uitbouwen van een rendabele werking. Wie de toekomst als tegenwind ervaart, loopt in de verkeerde richting. Dat is bij Belgocontrol niet het geval. Wij zijn een nieuwe richting ingeslagen en zien de toekomst hoopvol tegemoet. VOORWOORD VAN RENAUD LORAND, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR Belgocontrol Jaarverslag

8 ACTIVITEITENVERSLAG 2014

9 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 FEITEN & CIJFERS MISSIE, VISIE, STRATEGIE 9 EFFICIËNTE EN BETROUWBARE DIENSTVERLENING 10 BEWEGINGEN 12 VEILIGHEID 14 EN-ROUTEVERTRAGING 17 MILIEU 19 KOSTENEFFICIËNTIE 21 STERKE PARTNERSHIPS 24 EEN FLEXIBELE EN PARTICIPATIEVE ORGANISATIE 34 Belgocontrol Jaarverslag

10 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 FEITEN & CIJFERS ,02 minuten gemiddelde en-route- ATFM-vertraging per vlucht bewegingen beheerd door Belgocontrol EVOLUTIE VAN HET AANTAL BEWEGINGEN BEHEERD DOOR BELGOCONTROL +2,1% In 2014 behandelde Belgocontrol bewegingen, 2,1 % meer dan in EVOLUTIE VAN HET AANTAL INCIDENTEN VAN TYPE A (ERNSTIG) EN B (BELANGRIJK) A B Vanaf 2010 neemt het aantal meest ernstige incidenten (A en B) geleidelijk af. FABEC LVNL Skyguide DFS DSNA MUAC Belgocontrol DE GEMIDDELDE EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING PER VLUCHT / PER ANSP VAN HET FABEC IN ,47 0,56 0,08 0, ,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 Minuten Determined Unit Rate in EUR DE BELGISCH-LUXEMBURGSE DETERMINED UNIT RATE IN REËLE TERMEN (PRIJZEN VAN 2009) 70, ,5% 67, ,5% 65, ,5% 63, Het eenheidstarief (in reële termen) van België-Luxemburg bedroeg 63,21 in 2014, t.o.v. 65,47 in Het daalde met 3,5%. Aantal medewerkers op 31/ EVOLUTIE VAN DE PERSONEELSSTERKTE -143 / -15% MAART FOCS FABEC vertrouwde de haalbaarheidsstudie van het FOCS (Flow Optimisation Concept Scenario) toe aan Belgocontrol, de initiatiefnemer van het concept. APRIL Derde beheerscontract Op 11 april 2014 werd het derde beheerscontract afgesloten tussen de Belgische Staat en Belgocontrol. Het trad op 1 juli in werking. Prestatie vormt de rode draad doorheen het beheerscontract en het haalt daarbij versterkte samenwerkingsverbanden aan, in het bijzonder met de Staat, alsook meer transparantie bij de activiteiten van Belgocontrol en een nieuw financieringssysteem voor de terminaldiensten. MEI / JUNI Procedures voor groene landingen op Brussels Airport In de AIP van 29 mei publiceerde Belgocontrol de CDO procedures (Continuous Descent Operations), ook groene landingen genoemd, voor banen 25R, 25L en 19. Die procedures werden op 26 juni van kracht en vormen een krachtige aanzet tot minder uitstoot en geluidshinder rond de luchthaven. SEPTEMBER Samenwerking met Defensie De samenwerking tussen Belgocontrol en Defensie heeft concreet gestalte gekregen met de installatie van een nieuwe naderingsradar te Florennes. Die radar zal een surveillancedienst leveren, zowel voor de burgerlijke luchthaven van Charleroi als voor de militaire luchtmachtbasis van Florennes. Alle nodige overeenkomsten werden op 5 september afgesloten.

11 MISSIE VISIE STRATEGIE Belgocontrol staat in voor de veilige en vlotte doorstroming, de capaciteit en de stiptheid van het luchtverkeer in overvlucht en bij nadering en beheert de bewegingen op de vijf openbare Belgische luchthavens. De luchtverkeersleidingsector in Europa is in constante evolutie op economisch, technologisch en operationeel vlak. Belgocontrol wil proactief inspelen op deze evoluties en de omgeving van morgen mee vorm geven door de verwezenlijking van de volgende visie: Belgocontrol wil een belangrijke rol blijven spelen in het luchtverkeer in het hart van het Europese luchtruim en voor de Belgische luchthavens, door een performante en innovatieve dienstverlening in overleg met zijn stakeholders. Met deze visie wil Belgocontrol de geprivilegieerde partner van de luchtruimgebruikers en de luchthavens blijven door hun kwaliteitsvolle, performante en innovatieve diensten te verlenen. OOSTENDE ANTWERPEN BRUSSEL CHARLEROI LUIK Om de visie te verwezenlijken wil Belgocontrol zijn diensten snel laten evolueren in overleg met zijn klanten met een drieledige strategie: 1) Sterke Partnerships: Actief partnerships ontwikkelen met de andere actoren van de luchtverkeersleiding in België en in Europa. 2) Betrouwbare en Efficiënte dienstverlening: Nieuwe werkingsmiddelen en werkmethodes ontwikkelen, waarbij innovatie, proactiviteit, verantwoordelijkheid nemen en transparantie centraal staan. 3) Flexibele en participatieve organisatie: Samen bouwen aan een werkomgeving waarin iedereen het beste van zichzelf kan geven, waarbij het accent wordt gelegd op persoonlijke ontwikkeling, en waarbij medewerkers trots zijn op het bedrijf. MISSIE, VISIE, STRATEGIE Wil deze strategie slagen, dan zullen het engagement en de bijdrage van alle medewerkers nodig zijn. Luchtruim ( FL245) boven België en het Groothertogdom Luxemburg NOVEMBER Meteo De samenwerking tussen Belgocontrol en het KMI (Koninklijk Meteorologisch Instituut) heeft een nieuw hoogtepunt bereikt. De gegevens van de meteoradar te Jabbeke, die eigendom is van het KMI, worden voortaan geïntegreerd in het meteosysteem van Belgocontrol. Dankzij die samenwerking verkrijgt het Met Office van Belgocontrol een betere dekking van de meteofenomenen afkomstig van de kust en de zee. DECEMBER Versterkte veiligheid op de luchthaven van Luik Er werd een overeenkomst ondertekend tussen Belgocontrol, de SOWAER (Société Wallonne des Aéroports), de luchthaven van Luik en het Waals Gewest ter lancering van het A SMGCS project te Luik. Het A SMGCS bestaat uit een reeks uitrustingen, zoals grondradars of stop bars, die samen een geautomatiseerd systeem vormen om de piloten op de taxiwegen van de luchthaven te leiden bij elk soort zicht. DECEMBER Samen met zijn partner, Brussels Airport Company, heeft Belgocontrol de website batc.be gelanceerd. Daarop kan in alle transparantie het huidige en geplande gebruik van de banen worden geraadpleegd, alsook de door de vliegtuigen gevolgde trajecten rond de luchthaven en alle nuttige informatie over het beheer van de vertrekken en aankomsten. De site batc.be ging online op 11 februari DECEMBER Wings Ahead Onder de noemer Wings Ahead werd de aftrap gegeven voor het uitrollen van de nieuwe strategische visie van Belgocontrol die voelbaar zal zijn doorheen heel het bedrijf. Op het einde van de rit moet het Belgocontrol sterker maken om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. Belgocontrol Jaarverslag

12

13 EFFICIËNTE EN BETROUWBARE DIENSTVERLENING In 2014 sloot Belgocontrol een derde beheerscontract af waardoor het een nieuwe start kon nemen en op een gezonde financiële basis terugvallen. Daarnaast vernieuwde het zijn engagementen om efficiënte en betrouwbare diensten te verlenen, op maat van de verwachtingen van zijn klanten. Om dat te bereiken startte het bedrijf met de implementatie van zijn nieuwe strategie, die erop gericht is een nieuw, transparanter en performanter Belgocontrol uit te bouwen. De prestaties van 2014 toonden aan dat die nieuwe dynamiek aanslaat. Belgocontrol Jaarverslag 2014 EFFICIENT SERVICE 11

14 12 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 BEWEGINGEN: OPNIEUW GROEI In 2014 beheerde Belgocontrol in totaal bewegingen, wat een stijging betekent met 2,1% ten opzichte van het verkeersvolume in Die groei is uitgesprokener op Brussels Airport, waar het verkeer met 6,85% opveerde in vergelijking met het jaar daarvoor. Het CANAC 2-verkeersleidingscentrum hield gedurende 2014 een relatief stabiel groeitempo aan en kan een stijging met 2,07% voorleggen vergeleken met Die vooruitgang ligt in de lijn van de verkeersramingen van 2013 en zit lichtjes onder het Europese gemiddelde. De regionale luchthavens daarentegen gaan er met 1,65% wat op achteruit. Het CANAC 2-verkeersleidingscentrum dat het naderings- en en-routeverkeer tot op vliegniveau 245 beheert, controleerde in bewegingen, of een toename met 2,07% in vergelijking met De verkeerscijfers stegen gestaag over heel het jaar, met groeipieken (>3%) in juni, juli en oktober. De groei van het door CANAC 2 beheerde verkeer ligt lager dan de gemiddelde stijging van het verkeer in de en-routeverkeersleidingscentra van de 41 Eurocontrol-lidstaten die in ,75% bedroeg, maar is wel hoger dan de gecumuleerde gemiddelde stijging (+1,76%) in de FABEC-verkeersleidingscentra. Dat de verkeerscijfers opnieuw met groei aanknopen is zeker goed nieuws en kan als een opsteker voor de Belgische economie bestempeld worden, maar mag niet verhullen dat de verkeersvolumes nog steeds vrij laag zijn. In absolute waarden ligt het door CANAC 2 beheerde verkeersvolume nog altijd 7,5% lager dan het niveau van 2008, net voor de economische crisis het luchtverkeer in haar greep kreeg. De naweeën van die crisis zijn vandaag de dag nog voelbaar en in 2014 begon het verkeer weer uit het dal van 2013 te klimmen. Sprong voorwaarts voor Brussels Airport Het verkeer op Brussels Airport herstelde zich op spectaculaire wijze en steeg met 6,85% in 2014 in vergelijking met het verkeersvolume van De luchtverkeersleiders van Belgocontrol beheerden er bewegingen tegenover het jaar daarvoor. Die toename is zeer bemoedigend en weerspiegelt de groeiende aantrekkingskracht van de luchthaven voor de luchtvaartmaatschappijen. Hoewel het aantal passagiers alleen maar is toegenomen op de luchthaven, steeg het aantal vluchten niet recht evenredig. Dat komt door de strategie van de luchtvaartmaatschappijen die de bezettingsgraad van hun toestellen willen optimaliseren en gebruik willen maken van grotere vliegtuigen. Het gemiddelde MTOW (Maximum Take-Off Weight) op de luchthaven voor het passagiers- en gemengde verkeer steeg trouwens van 59,55 ton in 2008 tot 74,87 ton in Het aantal vluchten dat sinds 2008 voortdurend terugliep, lijkt nu weer de opwaartse trend van de passagiersaantallen te volgen, ook al stijgt het niet zo snel. Met 21,9 miljoen passagiers in 2014 verpulverde Brussels Airport immers zijn record dat nog dateerde van In vergelijking met 2013 nam het aantal passagiers toe met 14,6%. De stijging van de verkeersvolumes is te danken aan nieuwe bestemmingen en aan de komst van nieuwe luchtvaartmaatschappijen, zoals Ryanair in februari 2014 of Emirates in september De regionale luchthavens tegen de trend in In tegenstelling tot Brussels Airport hadden de regionale luchthavens het in 2014 niet onder de markt. Algemeen beschouwd dook het luchtverkeer op de vier regionale luchthavens, Antwerpen, Charleroi, Luik en Oostende, 1,65% in het rood, met gecontroleerde bewegingen. Enkel Liège Airport hield stand dankzij een gunstigere economische conjunctuur en de heropleving van het vrachtverkeer. Zo steeg het aantal bewegingen op de luchthaven van Luik met 5,58%. Als we enkel de com merciële vluchten in aanmerking nemen (IFR), komt de stijging dicht in de buurt van 10%. Het aantal commerciële vluchten daalt echter op alle andere regionale luchthavens, zelfs in Charleroi dat zo n situatie niet meer meemaakte sinds De overheveling van een deel van het aanbod van Ryanair naar Brussels Airport verklaart deels deze terugloop. Groei in FABEC FABEC had in vluchten op de teller, wat een stijging met 1,4% betekent ten opzichte van Per land beschouwd, zitten de verkeersvolumes voor de overvluchten in de lift, in tegenstelling tot Duitsland tekende de

15 -1,65%3 kleinste vooruitgang op met 1,05%, gevolgd door Zwitserland (1,2%), Frankrijk (1,83%) en Nederland (2,06%). MUAC, dat het hogere luchtruim van België, Luxemburg, Nederland en het noordoosten van Duitsland (boven voet) beheert, kon een beter rapport voorleggen, met een stijging van 2,4%. Wat betreft het terminalverkeer, zet Brussels Airport de sterkste groeicijfers (+6,8%) van alle grote FABEC-luchthavens neer (i.e. degene die deel uitmaken van de top 20 van de Eurocontrol-lidstaten). De drukst bevlogen FABEC-luchthaven, Paris Charles De Gaulle, ging erop achteruit (-1,47%), net als Orly (-1,08%). Op alle Duitse luchthavens van de Europese top 20 daalde het aantal bewegingen lichtjes (Frankfurt -0,8%, München -1,32%, Düsseldorf -0,11%). De Zwitserse luchthavens zitten maar net in de zwarte cijfers (Genève +1,9%, Zürich +0,81%). De belangrijkste luchthaven van Nederland, Schiphol, gaat er dan weer duidelijk op vooruit (+2,96%) CANAC 2 - BEWEGINGEN (in duizendtallen) +2,07% REGIONALE LUCHTHAVENS - BEWEGINGEN (in duizendtallen) EFFICIENT SERVICE Eurocontrol raamt de jaarlijkse groei van het lucht verkeer binnen het FABEC tot 2020 op ca. 2% BRUSSEL-NATIONAAL - BEWEGINGEN (in duizendtallen) +6,85% REGIONALE LUCHTHAVENS - IFR-BEWEGINGEN (in duizendtallen) -5,09% -3,93% -4,73% +9,34% Belgocontrol Jaarverslag OOSTENDE ANTWERPEN CHARLEROI LUIK

16 14 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 > Incidenten van categorie A en B waarbij Belgocontrol een verantwoordelijkheid draagt, zijn in 2014 gedaald met 20% ten opzichte van Er vielen slechts vier incidenten van categorie A & B te betreuren. > Procentueel bedraagt het aantal incidenten van categorie A en B vs. het aantal bewegingen 0,000384%. Belgocontrol deed nooit beter op vlak van veiligheid. > Belgocontrol behaalt alle kwaliteitsdoelstellingen van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim inzake veiligheid. Proactiviteit en reactiviteit Het systeem voor het beheer van de veiligheid (SMS) steunt op 3 actiedomeinen, zowel proactieve als reactieve. 1. Proactief: DE SYSTEMATISCHE ANALYSE VAN HET RISICO VERBONDEN MET VERANDERING. Alle nieuwe systemen, procedures, technologieën, uitrustingen en operationele concepten worden grondig geanalyseerd met de veiligheid als invalshoek. In 2014 werden er 50 veranderingen genotifieerd aan de BSA-ANS, waarvan de belangrijkste te maken hadden met de toepassing van de regeringsmaatregelen inzake de vertrekroutes op Brussels Airport. 2. Proactief: DE PERMANENTE AUDIT VAN HET VEILIGHEIDSNIVEAU. Er worden interne en externe audits uitgevoerd om de processen met een verhoogd risico te identificeren en correctieve acties te ondernemen. Nadat Belgocontrol zijn certificatie als verlener van luchtvaartnavigatiediensten in juni 2013 bevestigd zag, voerde de BSA-ANS opvolgingsaudits uit in de installaties van Belgocontrol op de luchthavens van Oostende in maart 2014, van Antwerpen in mei 2014 en van Charleroi in oktober Zowel de kwaliteit van de luchtvaartgegevens als het Safety Management System zelf werden grondig onder de loep genomen in 2014 en beantwoordden aan de vereisten. Het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA) heeft in 2014 ook een inspectie uitgevoerd en kon vaststellen dat het systeem voor het beheer van de veiligheid (SMS) van Belgocontrol overeenstemt met de Europese normen. 3. Reactief: SYSTEMATISCH RAPPORTEREN OVER EN ANALYSEREN VAN VOORVALLEN IN VERBAND MET DE VEILIGHEID (SRO Safety Related Occurrences). Elk incident wordt gemeld en geïnventariseerd. Vervolgens wordt het geanalyseerd om er de nuttige lessen uit te trekken en te vermijden dat een gelijkaardig incident zich nog voordoet. In 2014 werden er 622 incidenten gemeld. Daarbij draagt Belgocontrol een verantwoordelijkheid in 27 incidenten, waarvan 1 van categorie A (ernstig), 3 van categorie B (belangrijk), 12 van categorie C (betekenisvol) en 11 van categorie E (zonder impact op de veiligheid). VEILIGHEID: PRESTATIES OP HOOG NIVEAU Belgocontrol heeft alle Europese doelstellingen bereikt inzake veiligheid van het luchtverkeer. Maar Belgocontrol is vastberaden om die doelstellingen royaal te overschrijden. Het allerhoogste niveau van veiligheid verzekeren aan de gebruikers is zijn bestaansreden en vormt tevens de basis waarop de prestaties en de kwaliteit van zijn diensten gestoeld zijn. De resultaten van 2014 bewijzen eens te meer dat de veiligheid, als topprioriteit van het bedrijf, nog continu verbeterd wordt en hoge toppen scheert. Aantal incidenten historisch laag Voor deze prestatie-indicator legt Belgocontrol zichzelf als doelstelling op dat de limiet van 1 incident van categorie A of B per gecontroleerde bewegingen niet mag worden overschreden. Dat betekent dat incidenten van categorie A en B amper 0,0010% van het totale aantal gecontroleerde bewegingen mogen uitmaken. In 2014 leverde Belgocontrol, met een score van 0,000384%, ofwel minder dan 4 incidenten van categorie A en B per miljoen bewegingen, de beste prestatie op het gebied van veiligheid sinds de oprichting van het bedrijf. Die score is des te opmerkelijker omdat hij werd behaald in een context van groeiend luchtverkeer. Doordrongen van de veiligheidscultuur Voor het vijfde jaar op rij steeg het aantal gerap porteerde incidenten: terwijl er nog 466 incidenten werden gemeld in 2013, bedroeg dat aantal al 622 in Die fikse stijging met 33% betekent niet dat er meer incidenten zijn, maar dat ze systematischer worden gerapporteerd door de luchtverkeersleiders. Het aantal incidenten waarin Belgocontrol een verantwoordelijkheid draagt, is trouwens lichtjes gedaald, van 28 in 2013 tot 27 in Sinds Belgocontrol zijn systeem voor het beheer van de veiligheid (SMS Safety Management System) in 2004 heeft ingevoerd, heeft het bedrijf geen enkele inspanning geschuwd om de veiligheids cultuur intern te promoten. Die cultuur is geïntegreerd op alle niveaus, op zo n manier dat elke medewerker er zich van bewust is dat hij het verschil kan maken. De luchtverkeersleiders bekleden uiteraard een eerstelijns functie in dat verband. Zo heeft Belgocontrol hun in juli 2013 een gemakkelijk en gebruiksvriendelijk systeem ter beschikking gesteld waarmee ze elektronisch voorvallen kunnen rapporteren. In 2014 werd de procedure om de TCAS en Callsign confusion in het systeem in te voeren nog vereenvoudigd. De nieuwe stijging met 33% van het aantal gerapporteerde incidenten werd positief be invloed door die vereenvoudigde werkwijze.

17 0,0020 0,0015 0,0010 0,0005 EVOLUTIE VAN HET AANTAL INCIDENTEN A EN B IN VERHOUDING TOT HET AANTAL BEWEGINGEN (%) 0, Tolerantiedrempel A&B ~ Bewegingen Doel < ,00038% Met 4 incidenten (categorie A en B) per miljoen bewegingen behaalt Belgocontrol een zeer goede score van 0,00038%. Daarmee scoort het beduidend lager dan de doelstelling van 0,0010% en de tolerantiedrempel van 0,0015%. EVOLUTIE VAN HET AANTAL INCIDENTEN VAN TYPE A (ERNSTIG) EN B (BELANGRIJK) A B EVOLUTIE VAN HET AANTAL VOORVALLEN GERAPPORTEERD DOOR DE LUCHTVERKEERSLEIDERS VAN BELGOCONTROL TYPE INCIDENTEN GEMELD DOOR ALLE ATS-UNITS IN 2014 Verblinding door laserpennen Schending van het luchtruim Overschrijding van de minimale separatieafstand Inadequate separatieafstand RWY incursion RWY excursion Niet-gerespecteerde ATC clearance Niet-gerespecteerde ATM procedure Rapporteren van ongevallen Verwarring identificatie vliegtuig Niet- naleving van LoA Transponderprobleem TCAS rapporten Werkmethodes Andere EVOLUTIE VAN INCIDENTEN (SRO - SAFETY RELATED OCCURENCES) VOLGENS GRAAD VAN ERNST A - Ernstig B - Belangrijk C - Betekenisvol D - Onbepaald E - Zonder impact op de veiligheid TOTAAL % Σ van aantal voorvallen gerapporteerd door de verkeersleiders van Belgocontrol % Δ Het aantal meldingen van voorvallen is gestegen van 466 meldingen in 2013 naar 622 in Deze stijging van 33% betekent niet dat er zich meer incidenten voordeden, maar wel dat ze meer systematisch werden gemeld door de luchtverkeersleiders. EBOS EBLG EBCI EBAW ACC APP EBBR TWR De meest frequente types van incidenten Belgocontrol was slechts verantwoordelijk voor een minderheid van incidenten (27 op 622, of 4,3%). Zoals vorig jaar was het vaakst voorkomende incident in 2014 pogingen tot verblinding van piloten of verkeersleiders door laserpennen. Een tweede type van incident dat frequent voorkomt, is het binnenvliegen van een gecontroleerd luchtruim door VFR-piloten (Visual Flight Rules vlucht op zicht) zonder voorafgaande toestemming van de daarvoor verantwoordelijke luchtverkeersleiding. Die twee fenomenen worden vooral, maar niet uitsluitend, gemeld door de regionale luchthavens. Het feit dat Belgocontrol systematisch incidenten rapporteert, heeft ertoe bijgedragen dat die problemen voortaan aangepakt worden: ze worden namelijk erkend als luchtvaartrisico en in het nationaal veiligheidsplan opgenomen. Het systematisch blijven rapporteren van die incidenten zorgt ervoor dat veiligheidsaspecten hoog op de agenda blijven staan voor de bevoegde autoriteiten. EFFICIENT SERVICE Belgocontrol Jaarverslag

18 16 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 Projecten ter versterking van de veiligheid op de luchthaven van Luik De luchthaven van Luik is in volle expansie. Het commerciële luchtverkeer groeide er met bijna 10% in Om die ontwikkeling te ondersteunen en meer veiligheid te bieden, leidt Belgocontrol een project om er een A-SMGCS (Advanced Surface Movement Guidance and Control System) te installeren. Het A-SMGCS bestaat uit een reeks uitrustingen, zoals grondradars of stop-bars, die deel uitmaken van een geautomatiseerd systeem dat de piloten bij elk soort zicht moet leiden op de taxiways van de luchthaven en de piloten indien nodig waarschuwt met een alarm wanneer er een risico op een gevaarlijke situatie ontstaat. Op 23 december 2014 werd een overeenkomst gesloten tussen Belgocontrol, de SOWAER (Société wallonne des Aéroports), de luchthaven van Luik en het Waals Gewest voor de lancering van het A-SMGCS-project op de luchthaven van Luik. Het project zal van start gaan in Een tweede project voor de luchthaven van Luik betreft de vervanging van het ILS (Instrument Landing System) van banen 23L (cat. III) en 05R (cat. I). Die laatste baan zal dan uitgerust zijn met een ILS van cat. III waardoor vliegtuigen in alle veiligheid kunnen landen, zelfs bij zeer slecht zicht. In 2014 werd de aftrap voor dat project gegeven door een openbare aanbesteding voor gespecialiseerde toeleveranciers. De bestelling zal volgen in de loop van Wat betreft het binnenvliegen van luchtruimgedeeltes zonder toestemming, leidde de gecoördineerde actie tussen het Directoraatgeneraal Luchtvaart (FOD Mobiliteit), de Lucht component van Defensie, EUROCONTROL, Belgocontrol en de sportieve en recreatieve luchtvaartfederaties tot de uitwerking van een brochure die moet zorgen voor een grotere sensibilisering bij de VFR-piloten. In december 2014 werd een nieuwe uitgave van die brochure gepubliceerd voor het doelpubliek, die o.a. kan geraadpleegd worden via de applicatie voor luchtvaart- en meteogegevens AIM Meteo briefing op de website van Belgocontrol. Momenteel wordt een volledige gids, bestemd voor de VFR-piloten, voorbereid en zullen er specifieke initiatieven worden genomen om het lagere luchtruim te vereenvoudigen. Veiligheid volgens de strengste Europese normen Europese kwaliteitsdoelstellingen inzake veiligheid werden in het prestatieplan van FABEC omgezet. Het publiceren en het promoten van een Just culture-beleid maken daar deel van uit. De Just culture wil aanmoedigen dat luchtverkeersleiders veiligheidsgerelateerde voorvallen gaan rapporteren. Ze berust op het principe dat een verkeersleider enkel op de vingers kan worden getikt voor een opzettelijke fout of ernstig verzuim. Er geldt een Just culture-beleid bij Belgocontrol en we werken samen met onze FABEC-partners om een gezamenlijke methodologie op punt te stellen. Een tweede Europese doelstelling is het gebruik van de gestandaardiseerde Risk Analysis Tool (RAT), tegen december 2014 ten laatste, om de ernst van de incidenten te evalueren. Belgocontrol maakt al sinds januari 2010 systematisch gebruik van de RAT en voldoet daarmee dus aan de Europese vereisten. De derde Europese doelstelling betreft de maturiteit van het beheer van de veiligheid bij de luchtvaartnavigatiedienstverleners. Elk jaar werkt Belgocontrol mee aan een audit waarmee de efficiëntie van zijn veiligheidsbeheer wordt gemeten. Zo worden er 26 doelstellingen, verspreid over 11 domeinen, onder de loep genomen en wordt er een score van 1 tot 5 (van laag naar hoog) aan toegekend. Voor deze eerste referentieperiode ( ) is er geen streefcijfer, maar een maturiteitsscore van 3 voldoet aan de Europese wetgeving. In 2014 behaalde Belgocontrol een 3 voor 9 van de 26 doelstellingen, een 4 voor 12 doelstellingen en een 5 voor 5 doelstellingen. MATURITEIT VAN HET SMS (SAFETY MANAGEMENT SYSTEM) Aantal doelstellingen per maturiteitsniveau Scores behaald door het Safety Management System van Belgocontrol voor de 26 doelstellingen uit de Safety Maturity Survey (1 = laagste score, 5 = hoogste score). Na een audit van de BSA (Belgian Supervisory Authority) werden deze resultaten aan het EASA (European Aviation Safety Agency) doorgegeven. Identificatie van de voertuigen en Safety nets op Brussels Airport: nog meer veiligheid op de banen Een runway incursion, het betreden van een actieve baan door een vliegtuig of een dienstvoertuig zonder voorafgaande toestemming, vormt een ernstig incident op een luchthaven. Daarom is het cruciaal dat de luchtverkeersleiding de bewegingen van vliegtuigen en dienst - voertuigen op elk moment en op een optimale manier kan controleren op de luchthavensite. De vliegtuigen die op Brussels Airport opstijgen en landen, hebben een transponder aan boord, waardoor de verkeersleiders ze kunnen lokaliseren en automatisch identificeren op de schermen van het AMS-systeem (Airport Movement System). Dat systeem implementeert het A-SMGCS-concept (Advanced Surface Movement Guidance and Control System) op Brussels Airport. Het in 2013 opgestarte VTS-project (Vehicle Tracking System), dat bestaat in het uitrusten van dienstwagens en voertuigen van de brandweer, luchthaveninspectie en bird control unit met transponders, werd voortgezet in Op die manier kunnen al die voertuigen voortaan worden gelokaliseerd en geïdentificeerd in de manoeuvreerzone van de luchthaven. Vanaf de zomer van 2015 zullen voertuigen die niet zijn uitgerust met een transponder, de zone niet langer autonoom mogen binnenrijden. In 2014 ging Belgocontrol van start met het operationeel valideren van de Safety nets. Die veiligheidsnetten, ontwikkeld door Belgocontrol zelf, waarschuwen de verkeersleider bij een mogelijke conflictsituatie, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van dienstwagens op start- of landingsbanen. De Safety nets zullen eind 2015 operationeel worden.

19 > Doelstelling behaald: Belgocontrol heeft zijn bijdrage tot de FABEC-doelstelling tot vermindering van de en-routevertraging, voor 2014 vastgelegd op 0,13 minuten per vlucht, royaal behaald. > De beste prestatie van FABEC: Belgocontrol zet de beste prestatie neer van het FABEC in termen van en-routevertraging op het einde van deze eerste referentieperiode. Met 0,02 minuten gemiddelde en-routevertraging per vlucht laat Belgocontrol zijn Zwitserse partner Skyguide achter zich (0,10 minuten gemiddelde vertraging per vlucht). > FABEC mist op een haar na zijn doelstelling: de algemene FABEC- doelstelling op het vlak van capaciteit was om de gemiddelde en-routevertraging te beperken tot 0,50 minuten per vlucht. In 2014 noteerde het FABEC een gemiddelde vertraging met 0,56 minuten per vlucht. > Oorzaken van de vertragingen: 51% van de door Belgocontrol gegenereerde en-routevertraging vindt zijn oorsprong in fenomenen waarop het bedrijf geen vat heeft. EN-ROUTEVERTRAGING: EN-ROUTEVERTRAGING HISTORISCH LAAG Wat betreft en-routevertraging leverde Belgocontrol in 2014 zijn beste prestatie ooit. Dankzij de acties die Belgocontrol onderneemt om zijn prestaties inzake enroutevertraging te verbeteren voert het bedrijf de FABEC-ranglijst aan. Met een bijna verwaarloosbare en-routevertraging bewijst Belgocontrol dat het belang van zijn klanten de drijfveer vormt voor zijn acties. Het FABEC heeft zijn doelstelling net niet gehaald, maar Belgocontrol toont aan dat het meer dan klaar is voor de uitdagingen van de tweede referentieperiode van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim inzake het verminderen van vertragingen. De en-routevertraging terugdringen: een gezamenlijke FABEC-doelstelling Voor deze eerste referentieperiode ( ) heeft de Europese Commissie de gemiddelde en-route-atfmvertraging per vlucht als prestatie-indicator gekozen. Vertragingen kosten immers handenvol geld aan de luchtvaartmaatschappijen en hebben bovendien een negatieve impact op het milieu door het nutteloze brandstofverbruik. De prestatie op het vlak van en-routevertraging wordt beoordeeld door de Performance Review Body van de Europese Commissie op het niveau van de FAB s (Functional Airspace Blocks) op basis van hun prestatieplan. FABEC had voor ,50 minuten en-routevertraging per vlucht als doelstelling in zijn prestatieplan ingeschreven. Voor 2012 en 2013 werden tussenwaarden vastgelegd van respectievelijk 0,77 minuten en 0,68 minuten. Belgocontrol overtreft de verwachtingen In aansluiting op de algemene doelstelling van FABEC inzake en-routecapaciteit kreeg elke lidstaat een bijdrage tot die doelstelling toegewezen. Om positief bij te dragen tot de FABEC-doelstelling moest Belgocontrol de gemiddelde ATFM-vertraging, gegenereerd door zijn CANAC 2-verkeersleidingscentrum, doen dalen tot 0,15 minuten per vlucht in 2012, tot 0,14 minuten in 2013 en tot 0,13 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 EVOLUTIE VAN DE GEMIDDELDE EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING PER VLUCHT VEROORZAAKT DOOR BELGOCONTROL (in minuten) 0,24 0, , , ,15 0, minuten in Belgocontrol slaagde elk jaar met vlag en wimpel en zette in 2014, met een uitzonderlijk resultaat van 0,02 minuten en route vertraging per vlucht, de beste capaciteits prestatie neer van alle 7 dienstverleners die lid zijn van FABEC. Die prestatie was tevens de beste sinds de oprichting van Belgocontrol. Met zulke prestaties draagt Belgocontrol er onmiskenbaar toe bij dat de en-route vertraging in FABEC afneemt. Belgocontrol blijft een on misbare baken in het capaciteitsbeheer, in de kwaliteit van zijn dienstverlening en in de uitbouw van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim. 0,14 0, ,13 0, Gemiddelde en-route vertraging (alle oorzaken) Doelstellingen (alle oorzaken) EFFICIENT SERVICE Belgocontrol Jaarverslag

20 ACTIVITEITENVERSLAG 2014 Toch heeft FABEC zijn doelstelling op het einde van deze eerste referentieperiode ( ) niet gehaald. Zijn gecumuleerde gemiddelde en-route-atfm-vertraging bedroeg immers 0,56 minuten per vlucht, in vergelijking met de doelstelling van 0,50 minuten. Op het einde van deze eerste referentieperiode worden de prestaties van alle FABEC-leden bijgesteld, ongeacht hun individuele score, aangezien de Commissie de prestatie in termen van en-routevertraging evalueert op het niveau van FABEC in zijn geheel. Voor deze eerste referentieperiode volgen er nog geen sancties of financiële stimuli. Ze worden echter wel ingevoerd in de tweede referentieperiode ( ). Oorzaken van de vertragingen De Europese wetgeving inzake de luchtvaartnavigatiedienstverlening onderscheidt twee types van oorzaken van vertraging: de oorzaken waarop de dienstverlener invloed heeft, aangeduid met het letterwoord CRSTMP 1, en die waarop hij geen vat heeft. In de eerste groep zitten bijvoorbeeld de en-routevertragingen verbonden aan de personeelsbezetting van de verkeersleiders of de beschikbaarheid van technische uitrustingen die nodig zijn voor luchtverkeersleiding. Tot de laatste groep behoren onder andere weersomstandigheden en stakingen. Het onderscheid tussen de twee, dat tot 2014 louter indicatief gemaakt werd, zal een doorslaggevende rol spelen bij de beoordeling van de prestatie inzake en-routevertraging tijdens de 2 e referentieperiode ( ). In 2014 vond 51,2% van de en-routevertraging, gegenereerd door Belgocontrol, zijn oorsprong in fenomenen waarop het geen invloed heeft. Dat is minder dan in 2013 (70%), maar de gemiddelde vertraging veroorzaakt door Belgocontrol zelf is met 75% verminderd in een jaar tijd (en daalde van 0,08 minuten in 2013 tot 0,02 minuten per vlucht in 2014). Maar hoe meer de vertragingen teruglopen, hoe vluchtiger de oorzaken zijn en hoe groter de impact van de geringste storing op het eindresultaat mogelijkerwijs is. CRSTMP-oorzaken De CRSTMP 2 - oorzaken groeperen de oorzaken van vertraging waarop Belgocontrol rechtstreeks invloed kan hebben. Hieronder vormde de ATC-capaciteit, m.a.w. de structurele personeelsbezetting van verkeersleiders om te beantwoorden aan de vraag naar verkeer, de oorzaak van 37,4% van de en-routevertragingen in Een niet-gepland tekort aan personeelsbezetting (ATC Staffing) lag aan de basis van 10,4% van de vertragingen. Ten slotte was 1% te wijten aan de technische uitrusting nodig voor de luchtverkeersleiding. In FABEC De voornaamste oorzaak van en-routevertraging in FABEC is de ATC-capaciteit, die aan de basis ligt van 40% van de en-routevertragingen. De tweede oorzaak van en-routevertraging ligt in de stakingen van de verkeersleiders, goed voor een aandeel van 21%. Vervolgens zijn er de weersomstandigheden, die aan de grondslag lagen van 19% van de totale vertragingsduur in Brussels Airport, stipte luchthaven Voor het beheer van de stiptheid op Brussels Airport wordt grotendeels een beroep gedaan op het AMS, het systeem voor torenluchtverkeersleiding ontwikkeld door Belgocontrol. Niet enkel de controletorens van de vijf openbare luchthavens zijn ermee uitgerust, maar ook de Flight offices van die luchthavens en het CANAC 2-verkeersleidingscentrum. Het AMS implementeert het concept van Collaborative Decision Making (CDM) en zorgt voor een permanente uitwisseling van informatie tussen de verschillende actoren in de luchthaven activiteiten om de stiptheid optimaal te beheren. De stiptheid op Brussels Airport ging erop vooruit ten opzichte van De taxitijd bleef onder de 15 minuten voor 97,83% van de vluchten (96,99% in 2013) en 89,17% van de vertrekken vond plaats binnen de tolerantiedrempel van 3 minuten in vergelijking met het voorziene uurrooster (88,98% in 2013) ATC Capacity, ATC Routing, ATC Staffing, ATC Equipment, Airspace Management, Special Events EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING PER VLUCHT PER ANSP VAN FABEC / RESULTATEN FABEC 0,56 LVNL OORZAKEN VAN DE EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING VOOR BELGOCONTROL OORZAKEN VAN DE EN-ROUTE-ATFM-VERTRAGING VOOR FABEC Skyguide 1% 7% 10% 37% 19% 40% 18 DFS DSNA MUAC 0,02 Belgocontrol 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0, Minuten % 32% ATC capaciteit Stakingen (ATC) Stakingen (niet-atc) ATC staffing Uitrustingen (ATC) Weersomstandigheden 4% 6% 5% 4% 1% 21% ATC capaciteit Stakingen (ATC) Airspace management Andere Speciale gebeurtenissen ATC staffing Uitrustingen (ATC) Weersomstandigheden