Rapport. 21 maart Communicatietrends en ontwikkelingen in de praktijk. CommunicatiePanel Datum: maart 2016

Transcriptie

1 Rapport Communicatietrends en ontwikkelingen in de praktijk 21 maart 2016 CommunicatiePanel Datum: maart 2016

2 Achtergrond van het onderzoek Doel onderzoek Het CommunicatiePanel heeft naar aanleiding van een Masterclass van Jan Rotmans en een bijeenkomst van Noelle Aarts onderzoek uitgevoerd naar trends en ontwikkelingen in communicatie. Het communicatielandschap is volop in beweging. Jan Rotmans spreekt in zijn masterclass over een kantelende samenleving en Noelle Aarts betoogt in haar bijeenkomst dat de communicatieprofessionals steeds meer als dialoogbegeleider zal gaan optreden. Doelstelling Dit onderzoek geeft inzicht in welke mate organisaties en communicatieprofessionals de Logeion trends in de praktijk herkennen en of en hoe zij een aantal ontwikkelingen in de samenleving en het communicatievak ervaren (zoals bijvoorbeeld de kanteling van de samenleving of een opmars van de dialoog als communicatie-instrument). Doelgroep De doelgroep bestaat uit communicatieprofessionals in Nederland. Methode Kwantitatief online onderzoek: leden van het CommunicatiePanel zijn uitgenodigd via . Het was tevens mogelijk om middels een open link deel te nemen aan het onderzoek. De vragenlijst bestond uit ongeveer 24 vragen. Periode 28 december januari 2016 Respons Bron: CommunicatiePanel Bruto steekproef: 799 Netto steekproef: 95 (12%) Bron: open link Netto steekproef: 50 Totale steekproef waarop uitspraken in rapportage zijn gebaseerd is n=145. 2

3 Inzichten Logeion trends Beweging in communicatie Positie communicatievak Communicatieprofessionals herkennen in beleid en werkwijze vooral de trends 'Netwerksamenleving' en 'Realtime'. Dit geldt in mindere mate voor Menselijke maat (51%) en Be real (47%). Communicatieprofessionals geven als frictie punten aan dat organisaties lastig mee kunnen schakelen in deze trends. Het blijkt een behoorlijke opgave medewerkers en MT in deze veranderingen mee te nemen. Volgens meer dan de helft van de communicatieprofessionals is de inzet van methode en middelen in 2014/2015 toch nog gericht op zenden. Men ziet in 2015/2016 wel een verschuiving in de richting van pro-activiteit (77%) en co-creatie (77%). 76% van de communicatieprofessionals ziet dat er een kanteling gaande is waarin lokale burger initiatieven floreren. 51% van de deelnemers verwacht hierdoor veel verandering in zijn of haar werkzaamheden. Slechts 2 op de 5 geeft aan dat het communicatievak bruist van innovatie. De meerderheid geeft aan dat het communicatievak nuchter en wellicht wat conservatief is. Desondanks zal 87% van de communicatieprofessionals, volgens de trend, zich in 2016 meer gaan bezighouden om de dialoog met de doelgroep aan te wakkeren. In 2015 bestond 40% van de werktijd al uit dialoog voeren, dit percentage zal dus in 2016 alleen maar toenemen. Persoonlijke ontwikkeling Met de kanteling van de samenleving op het netvlies ziet 86% van de communicatieprofessionals hun dialoogvaardigheden als aandachtspunt voor de nabije toekomst. Naast het leren voeren en faciliteren van dialogen zijn accountability, social media en trainings-/coachingsvaardigheden ook genoemde aandachtspunten voor

4 Logeion trends 4

5 De Logeion trends De vier trends die door Logeion gedefinieerd zijn worden als volgt omschreven: Netwerksamenleving, Real Time, Be Real en Menselijke maat. Netwerksamenleving Onze maatschappij vertoont allerlei trekken van horizontalisering, maar op andere plekken lijken verschillen juist toe te nemen en treedt er verwijdering op tussen groepen. Be Real Het is niet genoeg dat organisaties alleen maar transparant proberen te zijn. Organisaties moeten nu midden in de markt en samenleving staan. Ze moeten zich bewust zijn van het feit, dat de samenleving ook middenin hén staat. Real Time Organisaties zullen zich er bewust van moeten zijn dat iedereen meekijkt, altijd. Dit biedt -zeker voor de communicatie- nieuwe kansen maar dwingt ook ons beter te oriënteren op mogelijkheden en risico s. Menselijke maat Juist in een tijd waarin de schaal steeds groter lijkt te worden en de afstand tussen mensen en organisaties ook, groeit de behoefte aan individueel contact. We willen vertrouwen geven aan organisaties die dat verdienen. 5

6 Logeion trends Bedrijven en (communicatie)afdelingen herkennen vooral de trends Netwerksamenleving en Realtime. Verandering in de communicatie van het bedrijf/afdeling Top-2 Netwerksamenleving 4% 6% 21% 46% 23% 70% Realtime 1% 21% 39% 30% 70% Menselijke maat 3% 10% 35% 33% 19% 52% Be real 3% 12% 37% 32% 15% 4 Helemaal niet Redelijk weinig Neutraal Redelijk veel Veel Verandering in de organisatie van het bedrijf/afdeling Top-2 Netwerksamenleving 5% 6% 20% 52% 1 70% Realtime 3% 13% 25% 39% 20% 59% Menselijke maat 12% 34% 27% 19% 46% Be real 7% 17% 3 26% 12% 3 Helemaal niet Redelijk weinig Neutraal Redelijk veel Veel Vraag: In hoeverre neem je verschuivingen waar in beleid en werkwijze in lijn met deze trend als het gaat om n=145 6

7 Fricties Logeion trends De communicatieafdeling is vaak sneller en flexibeler dan de rest van de organisatie. Daarnaast blijkt het een uitdaging om medewerkers en het MT bij veranderingen mee te krijgen. Ervaren fricties Opmerkingen van respondenten (n=1) Rest van organisatie niet zo snel - De afdeling Communicatie/Marketing wil meestal veel en veel sneller dan de rest van de organisatie mee kan. - De afdeling Communicatie adapt sneller en is flexibeler. MT meenemen in veranderingen - Het meenemen van zittende MT en directie, en ook van een (groot deel van de) medewerkers. Behoudendheid, veranderangst. - Boodschap ligt meestal al buiten, voordat directie beseft dat ze hadden moeten handelen. Vraag: Welke fricties ervaar je doordat de organisatie en de afdeling Communicatie/Marketing een ander tempo van aanpassen hebben aan een veranderende omgeving? n=145 7

8 Beweging in communicatie 8

9 Zenden en reactieve communicatie De huidige inzet van middelen en methode is met name gericht op zenden. 3 op 4 geeft aan dat dit ten opzichte van vorig jaar wel is verschoven. Communicatie is in mindere mate reactief. Percentage inzet methode zenden Percentage inzet methode reactief 1% Geen mening 100% zenden 2% 4% 10% Geen mening 100% reactief 23% 20% 14% 12% 90% zenden 80% zenden 70% zenden 60% zenden 50% zenden 40% zenden 30% zenden 14% 9% 17% 16% 90% reactief 80% reactief 70% reactief 60% reactief 50% reactief 40% reactief 30% reactief 1% 2% 20% zenden 10% zenden 0% zenden 15% 9% 20% reactief 10% reactief 0% reactief Verandering inzet methode zenden 5% 74% 21% Verandering inzet methode reactief 11% 60% 30% Sterk verschoven Gebleven zoals het is Enigszins verschoven Sterk verschoven Gebleven zoals het is Enigszins verschoven Vraag: Ons huidig percentage van inzet van middelen en methoden dat is te typeren als zenden is: n=145 Vraag: In hoeverre is dit in 2015 wel of niet verschoven ten opzichte van vorig jaar. n=141 Vraag: Ons huidig percentage van inzet van middelen en methoden dat is te typeren als reactief is: n=145 Vraag: In hoeverre is dit in 2015 wel of niet verschoven ten opzichte van vorig jaar. n=139 9

10 Pro-activiteit en co-creatie Communicatie is in mindere mate pro-actief of gericht op co-creatie. Communicatieprofessionals zien in 2015/2016 een verschuiving in de richting van proactiviteit (77%) en co-creatie (77%). Percentage inzet methode pro-actief Percentage inzet methode co-creatie 4% 2% 6% 5% 13% 12% 19% 16% 5% Geen mening 100% pro-actief 90% pro-actief 80% pro-actief 70% pro-actief 60% pro-actief 50% pro-actief 40% pro-actief 30% pro-actief 20% pro-actief 10% pro-actief 0% pro-actief 1% 5% Geen mening 100% co-creactie 6% 90% co-creactie 4% 7% 80% co-creactie 15% 11% 30% 12% 70% co-creactie 60% co-creactie 50% co-creactie 40% co-creactie 30% co-creactie 20% co-creactie 10% co-creactie 0% co-creactie Verandering inzet methode pro-actief 14% 63% 24% Verandering inzet methode co-creatie 13% 64% 22% Sterk verschoven Gebleven zoals het is Enigszins verschoven Sterk verschoven Gebleven zoals het is Enigszins verschoven Vraag: Ons huidig percentage van inzet van middelen en methoden dat is te typeren als pro-actief is: n=145 Vraag: In hoeverre is dit in 2015 wel of niet verschoven ten opzichte van vorig jaar. n=132 Vraag: Ons huidig percentage van inzet van middelen en methoden dat is te typeren als co-creëren is: n=145 Vraag: In hoeverre is dit in 2015 wel of niet verschoven ten opzichte van vorig jaar. n=125 10

11 Kantelende samenleving 3 op 4 communicatieprofessionals verwachten in 2016 een kanteling van de samenleving waarin lokale initiatieven van onderop floreren. Ruim de helft van de deelnemers verwacht hierdoor veel verandering in zijn of haar werkzaamheden. Kanteling in % 10% Invloed van kanteling op werkzaamheden 2% 10% Geen mening 57% Helemaal mee oneens Enigzins mee oneens Neutraal 51% Anders, namelijk Radicaal Veel Enigzins mee eens Helemaal mee eens 3 Weinig Helemaal niet 19% Vraag: Gaan we in 2016 kantelen? n=145 Vraag: In welke mate ervaar jij of verwacht jij dat jouw werk als communicatieprofessional in 2016 als gevolg van een toenemende behoefte aan eerlijkheid, transparantie en authenticiteit zal veranderen bij burgers en/of klanten? n=145 11

12 Positie communicatievak 12

13 Positie communicatievak Slechts 1 op de 5 ondervraagden ziet het communicatievak bruisen van innovatie. Accountability wordt door de meerderheid van de communicatieprofessionals als positief gezien. Positie communicatievak Mening over accountability Ik zie het communicatievak als het nuchtere baken in een wereld die achter allerlei vluchtige trends aanholt. 2 Accountability is goed. Het gaat er niet om wat we doen, maar hoe we dat doen en wat we daarmee teweeg brengen. 74% Ik zie het communicatievak als conservatief. 26% Accountability is een onmogelijke wens. Ik zie het communicatievak bruisen van innovatie. 1 Accountability is goed. We gaan/moeten hier veel energie in steken in % Anders, namelijk 2 Anders, namelijk 14% Vraag: Hoe ervaar jij het communicatievak als speler in een veranderende wereld? n=145 Vraag: Welke van de onderstaande stellingen past het best bij jouw mening? n=145 13

14 Bezig met dialoog 87% van de communicatieprofessionals geeft aan zich in 2016 meer bezig te willen gaan houden met het aanwakkeren van de dialoog met de doelgroep. In 2015 waren communicatieprofessionals hier al tot 40% van de werktijd mee bezig. Bezig met faciliteren van dialogen in 2016 Dialoog in 2016 Geen mening 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 3% 9% 9% 12% 1 17% 15% 7% % ondervraagden dat aangeeft % werktijd bezig met voeren/faciliteren van dialoog Niet meer dan nu 13% Enigszins meer dan nu Veel meer dan nu 43% 44% Meer dialoog in mijn organisatie door: Vraag: Kun je aangeven hoeveel procent je van je werktijd je afgelopen jaar (2015) bezig was met voeren of faciliteren van dialoog binnen en/of buiten de eigen organisatie? n=145 Vraag: In hoeverre verwacht je in 2016 meer aandacht te gaan besteden aan directe dialoog met (interne) klanten of doelgroepen? n=145 Vraag: Hoe gaat jouw organisatie in 2016 concreet voor (meer) dialoog zorgen? n=126 14

15 Persoonlijke ontwikkeling 15

16 Persoonlijke ontwikkeling Een grote meerderheid van de ondervraagden wil zijn/haar dialoogvaardigheid verbeteren. Accountability, social media en trainings-/coachingsvaardigheden zijn andere vaker genoemde activiteiten waarin men zich zou willen bijscholen. Vergroten dialoogvaardigheid Andere bijscholingsactiviteiten 14% 86% Ja, daar wil ik in investeren Nee, dat is voor mij geen aandachtspunt Vaker genoemde punten: - Dialoogvaardigheden - Accountability - Social media - Trainings-/coachingsvaardigheden Vraag: Zie je voor jezelf het vergroten van dialoogvaardigheden als aandachtspunt voor de toekomst? n=145 Vraag: Als ik in 2016 zelf een bijscholingsactiviteit voor mijzelf zou mogen uitkiezen, dan zou dit zijn: n=145 16