Nederland en de crisis. Kees van Paridon

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nederland en de crisis. Kees van Paridon"

Transcriptie

1 Nederland en de crisis Kees van Paridon

2 Overzicht Vergelijking met crisis jaren 30 Belangrijkste oorzaken crisis nu Beleidsreacties en gevolgen Toekomstperspectief

3 Ontwikkeling economische groei jaren '30 crisis nu / / /2012

4 Ontwikkeling werkloosheid / / /2012 jaren '30 crisis nu

5 Ontwikkeling begrotingstekort jaren '30 crisis nu / / /2012

6 Ontwikkeling NL export jaren '30 crisis nu / / /2012

7 Belangrijkste oorzaken crisis Liberalisering en deregulering Nieuwe, gecompliceerde financiële producten Vergaande internationalisering Minder dan wel onvoldoende toezicht Steeds meer geld in omloop Beleid Amerikaanse centrale bank Gunstige economische ontwikkeling Stimuleren eigen woningbezit in VS Hogere huizenprijzen, aandelen, vermogens Heel veel mensen profiteerden, ook bij ons

8 Belangrijkste fases VS (en UK) hypotheekmarkt in problemen Hogere rente, hogere lasten Daardoor (hypotheek)banken in problemen Eerst kleinere, toen Lehman Brothers Vloedgolf van problemen bij alle banken Aanzienlijke reddingsoperaties cruciaal Wegvallen van vertrouwen Minder consumptie en investeringen Overheidsbestedingen min of meer op peil Minder inkomsten, daardoor grote tekorten

9 Gevolgen crisis Bedrijven: wegvallen vertrouwen Terugval investeringen en orders Consumenten: minder vertrouwen Vooral merkbaar bij grote aankopen Overheden Inkomsten sterk achteruit Gevolg: hoge tekorten en meer schulden Heftig, maar minder ernstig dan jaren 30 Grote verschillen tussen landen

10 Beleidsreacties Nationaal Op peil houden overheidsuitgaven Daarnaast steunmaatregelen, bankwezen Deeltijd-WW Internationaal Snel overleg G20, nieuwe rol IMF Voorkomen dat protectionisme weer opbloeit Steunpakketten voor afzonderlijke landen

11 Huidige situatie Gevolgen tot nu toe vooral merkbaar bij overheden en in mindere mate bedrijven Voor particulieren gevolgen veel minder Geringe stijging werkloosheid Inkomens min of meer op peil Nu fors bezuinigingsprogramma nodig Waarom? Wanneer bezuinigen? Waarop? Belangrijke verdelingsaspecten Zijn er nog andere opties?

12 Vooruitzichten Kwetsbare Euro Demografische ontwikkeling Doorwerking naar pensioenen Gevolgen voor arbeidsmarkt Dreigende tekort aan goed opgeleide mensen Oplopende uitgaven gezondheidszorg Verschuivingen wereldeconomie - globalisering Doorbraak China, positie VS en Europa Voor particulieren Stagnerende inkomensontwikkeling, hogere uitgaven Schuldenpositie particulieren wellicht ook een probleem

13 Denkbare opties Vasthouden aan wat we hebben Pensioenen, arbeidsmarkt, gezondheidszorg Leidt tot steeds hogere kosten, daardoor meer werkloosheid Aanpassen aan nieuwe omstandigheden Nog meer nadruk op goede opleiding Hogere pensioenleeftijd Gedifferentieerder loonontwikkeling Immigratie hoogopgeleiden onvermijdelijk

14 Nederland en Duitsland Beide landen economisch sterk Hervormingsprogramma loopt al langer NL vanaf 1983, D vanaf 2003 Daardoor beter voorbereid op een crisis Maar noodzaak voor verdere aanpassingen Duitse economie groeit zeer sterk Nederlandse economie profiteert daarvan

15 Beleid NL en D Nationaal Voortgaan met hervormingsbeleid Veel meer nadruk op scholing, op alle niveau s Betere samenwerking in grensregio s Internationaal Openhouden grenzen, geen protectionisme Gezamenlijk crisisbeleid waar nodig Betere toezichtsregels, zeker in Eurogebied

16 Afronding Belangrijke uitdagingen Crisis, globalisering, demografie Maar volop kansen voor beide landen Voortgaand hervormingsbeleid nodig Niet terugschrikken voor harde maatregelen Meer samenwerking over grenzen heen Probleem van de toekomst: Niet: waar vinden we de banen? Wel: waar vinden we de mensen?

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie

Nadere informatie

Begrotingsbeleid: Alles op zijn tijd! (column)

Begrotingsbeleid: Alles op zijn tijd! (column) 113 Begrotingsbeleid: Alles op zijn tijd! (column) C.W.A.M. van Paridon* Het zijn spannende tijden, zeker ook bij het begrotingsbeleid. In veel EU-landen stagneert de groei in 2012, loopt de werkloosheid

Nadere informatie

Kredietcrisis: oorzaken en gevolgen G.M.M. Gelauff

Kredietcrisis: oorzaken en gevolgen G.M.M. Gelauff : oorzaken en gevolgen G.M.M. Gelauff Opzet 1. Achtergronden financiële crisis 2. Gevolgen voor de economie 3. Maatregelen overheden 4. Gevolgen voor burgers 5. Kijk op de wereld 1. Achtergronden financiële

Nadere informatie

VVMA Congres 18 mei 2010

VVMA Congres 18 mei 2010 VVMA Congres 18 mei 2010 Jan Klaver, VNO-NCW Verwachtingen over Nederlandse economie, 2010-2015 1 Lijn van mijn verhaal 1. Impact economische crisis op Nederlandse economie en bedrijfsleven 2. Het herstel

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden

Nadere informatie

Visie op 2010 Hoop op herstel

Visie op 2010 Hoop op herstel Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?

Nadere informatie

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa De economische omgeving Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa Inhoud Wereldeconomie Traag herstel Verengde Staten Europa Nederland Ook 2017 een conjunctureel goed jaar Ons land staat er heel goed

Nadere informatie

Eindexamen economie havo II

Eindexamen economie havo II Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 minder Uit de toelichting moet

Nadere informatie

Prinsjesdag 2014. Stand van zaken MKB. Rabobank Nederland, september 2014

Prinsjesdag 2014. Stand van zaken MKB. Rabobank Nederland, september 2014 Prinsjesdag 2014 Stand van zaken MKB Rabobank Nederland, september 2014 Internationale omgeving Basisscenario De wereldeconomie groeit ook in 2014, met name in de VS, maar spectaculair is het allemaal

Nadere informatie

Centraal Economisch Plan 2019

Centraal Economisch Plan 2019 Economische groei terug naar normaal Internationale risico s raken de Nederlandse economie Centraal Economisch Plan bbp-groei, in % 2,9 1,5 2,5 2,2 2016 2017 2018 1,5 1,5 Krappe arbeidsmarkt met hogere

Nadere informatie

Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen

Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar

Nadere informatie

De economische wereldcrisis

De economische wereldcrisis De economische wereldcrisis (9.2) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de economische wereldcrisis van 1929 en waarom duurde die crisis zo lang? Kenmerkend aspect: De crisis van het wereldkapitalisme.

Nadere informatie

Terugblik. Maandbericht mei 2018

Terugblik. Maandbericht mei 2018 Maandbericht mei 2018 Terugblik Crisis Italië had weinig vat op aandelen in mei, veilige havens floreren Ondanks de politieke onrust in Italië zijn alle modelportefeuilles met een positief rendement geëindigd

Nadere informatie

Visiedocument Neutralis. Visiedocument Neutralis 2013-06- 07

Visiedocument Neutralis. Visiedocument Neutralis 2013-06- 07 Visiedocument Neutralis 1 Inhoudsopgave: 1. Doel Visiedocument.... 3 2. Ontwikkelingen in de wereldeconomie... 4 3. Ontwikkelingen in de Nederlandse economie. 6 4. Ontwikkelingen binnen de financiële branche

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-I 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 havo 2008-I

Eindexamen economie 1 havo 2008-I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 bij (1) primair bij (2) directe

Nadere informatie

Economie in 2015 Kans of kater?

Economie in 2015 Kans of kater? Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog

Nadere informatie

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur mai 3 mei 2013 Wat moet men onthouden? 1. Belgische economie sinds begin 2011 amper nog gegroeid 2. Uitvoer en investeringen

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 vwo 2001-I

Eindexamen economie 1 vwo 2001-I Opgave 1 Hoge druk op de arbeidsmarkt Gedurende een aantal jaren groeide de economie in Nederland snel waardoor de druk op de arbeidsmarkt steeds groter werd. Het toenemende personeelstekort deed de vrees

Nadere informatie

Persbericht. Hoop op een einde aan de crisis. Bevindingen van het GfK-onderzoek naar het consumentenklimaat in Europa in het derde kwartaal van 2013

Persbericht. Hoop op een einde aan de crisis. Bevindingen van het GfK-onderzoek naar het consumentenklimaat in Europa in het derde kwartaal van 2013 Persbericht 21 oktober 2013, 0:00 Hoop op een einde aan de crisis 21 oktober 2013 Rolf Bürkl T +49 911 395-3056 konsumklima@gfk.com Ursula Fleischmann Corporate Communications T +49 911 395-2745 F +49

Nadere informatie

Miljoenennota Helmer Vossers

Miljoenennota Helmer Vossers Helmer Vossers Helaas niet helemaal waar 8 5 1/2 2010 2011 69,5 66,0 0 1 3/4 Groei Werkloosheid Saldo 2010 Saldo 2011 Schuld 2011 (% bbp) (% beroepsbevolking) (% bbp) (% bbp) (% bbp) -4,0-6,3-5,8-5,6

Nadere informatie

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1 Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand

Nadere informatie

Bouwaanvragen. Opbrengst bouwleges

Bouwaanvragen. Opbrengst bouwleges Kwartaalrapportage 1. Inleiding Vorig jaar werd Nederland geconfronteerd met de kredietcrisis. In eerste instantie werd nog gedacht dat dit probleem zich zou beperken tot de VS. Niets blijkt minder waar.

Nadere informatie

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog

Nadere informatie

Internationale Spectator 5 2015 (jrg. 69) Item 5 van 5 ARTIKEL

Internationale Spectator 5 2015 (jrg. 69) Item 5 van 5 ARTIKEL ARTIKEL De Griekse tragedie: wie zonder zonde is Kees van Paridon Soms hoor je de uitspraak dat elke vorm van media-aandacht voor een bedrijf (of artiest) goed is, zelfs als er sprake is van negatieve

Nadere informatie

CPB Notitie. Economierapportage september De wereldeconomie

CPB Notitie. Economierapportage september De wereldeconomie CPB Notitie Nummer : 2002/69 Datum : 17 september 2002 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage september 2002 1 De economische groei in de industrielanden zal door de onrust op de financiële

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 havo I

Eindexamen economie 1 havo I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

Examen VWO. Economie 1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Economie 1 (nieuwe stijl) Economie 1 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 17 mei 13.30 16.30 uur 20 01 Voor dit examen zijn maximaal 65 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Economische opgeving. Wereldeconomie op een kruispunt

Economische opgeving. Wereldeconomie op een kruispunt Economische opgeving Wereldeconomie op een kruispunt Inhoud Blik op de wereld Risico s en onzekerheden Nederlandse economie 2 Internationale omgeving: doormodderen Groei van de wereldeconomie blijft dit

Nadere informatie

Welkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek

Welkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Welkom bij Visie op 216 Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Visie op 216 Stabiele groeivooruitzichten omgeven door onzekere wereldeconomie Tim Legierse 28 januari 216 Agenda Wereldeconomie Nederland Achterhoek

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-II 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening is:

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 27 JUNI UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 27 JUNI UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 27 JUNI 2016 15.30 17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie ALGEMENE ECONOMIE Maandag 27 juni 2016 B / 9 2016 NGO-ENS B / 9 Opgave 1 (20 punten)

Nadere informatie

Kentering op de Europese woningmarkten

Kentering op de Europese woningmarkten Na een hausse die twaalf jaar duurde, is nu in de meeste Europese landen waaronder Nederland een afvlakking van de huizenprijsstijging te zien. In enkele landen dalen de prijzen zelfs. Een belangrijke

Nadere informatie

Duurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief. Ton van der Wijst, 1 mei 2015

Duurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief. Ton van der Wijst, 1 mei 2015 Duurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief Ton van der Wijst, 1 mei 2015 Invalshoeken Globalisering Technologische ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Rol van steden

Nadere informatie

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,

Nadere informatie

Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen

Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen De voorbeelden in de casussen zijn verzonnen door de auteurs en komen niet noodzakelijkerwijs

Nadere informatie

Vier Crises. Richard Paping SIB/Ubbo Emmius: 14 februari 2011

Vier Crises. Richard Paping SIB/Ubbo Emmius: 14 februari 2011 Vier Crises Richard Paping SIB/Ubbo Emmius: 14 februari 2011 Definitie woord crisis: 1. Periode waarin iets heel erg slecht is 2. Acute noodsituatie 3. Periode van ernstige ontwrichting van het staatkundig,

Nadere informatie

Praktische opdracht Maatschappijleer De crisis in Griekenland

Praktische opdracht Maatschappijleer De crisis in Griekenland Praktische opdracht Maatschappijleer De crisis in Griekenland Praktische-opdracht door een scholier 2809 woorden 12 juni 2010 6,2 83 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Voor het vak maatschappijleer

Nadere informatie

Investeren in brede welvaart

Investeren in brede welvaart Investeren in brede welvaart Prinsjesdag 2019 Rogier Aalders 18 september 2019 Inhoud Wat doet het kabinet voor onze welvaart? Economische groei versus welvaart Huizenmarkt Wat zijn de problemen? Hoe zit

Nadere informatie

De Wet Werk en Zekerheid in economisch grillige tijden

De Wet Werk en Zekerheid in economisch grillige tijden WHITEPAPER SEPTEMBER 2014 De Wet Werk en Zekerheid in economisch grillige tijden Goed nieuws: de economische crisis lijkt voorbij te zijn. Het Centraal Planbureau 1 meldde in maart van dit jaar dat de

Nadere informatie

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : juli Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage juli De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Na de oorlog in Irak zijn de internationale spanningen afgenomen

Nadere informatie

Factsheet arbeidsmarkt Overijssel (bijlage bij Investeringsvoorstel Iedereen in Overijssel doet mee )

Factsheet arbeidsmarkt Overijssel (bijlage bij Investeringsvoorstel Iedereen in Overijssel doet mee ) Factsheet arbeidsmarkt Overijssel (bijlage bij Investeringsvoorstel Iedereen in Overijssel doet mee 2016-2019 ) Economische kerngetallen uit de begroting (kerntaak 5: Regionale Economie) Er zijn 3 kerngetallen

Nadere informatie

3.2 De omvang van de werkgelegenheid

3.2 De omvang van de werkgelegenheid 3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal

Nadere informatie

Visie op 2010. Frans de Jong, directievoorzitter. Rabobank West Betuwe

Visie op 2010. Frans de Jong, directievoorzitter. Rabobank West Betuwe Visie op 21 Frans de Jong, directievoorzitter 1 Rabobank West Betuwe Programma Welkomstwoord: directievoorzitter Frans de Jong Visie op 21: Allard Bruinshoofd Gelegenheid tot vragen en afsluitende borrel

Nadere informatie

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar THERE IS HELL TO PAY Kees de Kort AFS Capital Management PensioenSeminar Paniek op de financiële markten Geldmarktsteun ECB, Fed en BoE LEH FNM FRE WM WB AIG VS Europa NIBC IKB Northern Rock HBOS ING Fortis

Nadere informatie

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage maart 2003 1 De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Dit geldt zelfs indien door een voorspoedig

Nadere informatie

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014 Een uitdagende arbeidsmarkt Erik Oosterveld 24 juni 2014 Wat waren de gevolgen van de recessie? Hoeveel banen zijn er verloren gegaan? In welke sectoren heeft de recessie het hardst toegeslagen? Werkgelegenheid

Nadere informatie

10-jaars rente Duitsland. 10-jaars rente VS. Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2017

10-jaars rente Duitsland. 10-jaars rente VS. Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2017 In onze tweede nieuwsbrief nieuwe stijl blikken wij terug op het afgelopen kwartaal, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en presenteren wij onze visie op de financiële markten voor het komende kwartaal.

Nadere informatie

Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers

Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers Staat de Nederlandse economie er volgens u beter, slechter of ongeveer hetzelfde voor als 12 maanden

Nadere informatie

Samenvatting Miljoenennota 2011

Samenvatting Miljoenennota 2011 21 september 2010 Samenvatting Miljoenennota 2011 Op weg naar financieel herstel 1.Inleiding Pril economisch herstel 2011 wordt een overgangsjaar: het stimuleren van de economie maakt plaats voor het gezond

Nadere informatie

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit

Nadere informatie

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013 Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst

Nadere informatie

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre Welkom Prinsjesdaglezing 2 Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober 2 Rabobank Valkenswaard en Waalre Programma 6.3 uur Welkomstwoord Johan van de Louw, manager Bedrijven Rabobank Valkenswaard en Waalre

Nadere informatie

GROEI TECHNOLOGIEBEDRIJVEN STAGNEERT IN 2012

GROEI TECHNOLOGIEBEDRIJVEN STAGNEERT IN 2012 GROEI TECHNOLOGIEBEDRIJVEN STAGNEERT IN 2012 Thema s Productie Werkgelegenheid Investeringen Uitdagingen en risicofactoren Conclusies 2 Industriële omzet van de technologische industrie (2008 = 100) Eerder

Nadere informatie

Economie en financiële markten

Economie en financiële markten Economie en financiële markten Bob Homan ING Investment Office Den Haag, 11 oktober 2013 Vraag 1: Begraafplaats Margraten gesloten vanwege. 1. Bezuinigen bij de Nederlandse overheid 2. Op last van Europese

Nadere informatie

Iedereen betaalt btw. Daarnaast betaalt iedereen die werkt ook loon- of inkomstenbelasting.

Iedereen betaalt btw. Daarnaast betaalt iedereen die werkt ook loon- of inkomstenbelasting. Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a b c Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar vaste

Nadere informatie

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als %

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als % Inflatie Stijging algemene prijspeil Consumenten Prijs Indexcijfer Gewogen gemiddelde Voordeel: Mensen met schulden Nadeel: Mensen met loon, spaargeld Reële winst bedrijven daalt Rentekosten bedrijven

Nadere informatie

Welvarend Westfriesland

Welvarend Westfriesland Welvarend Westfriesland De visie van het bedrijfsleven op de regio. Ter inspiratie voor uw beleid in 2018 Welvarende Regio Onze regio kent een rijke geschiedenis van welvaart met ondernemende Westfriezen

Nadere informatie

Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder?

Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder? Blijvende onrust op de beurs: hoe nu verder? Zoals u waarschijnlijk weet, is de beurs nog steeds bijzonder nerveus en vooral negatief. De directe aanleiding is de tegenvallende groei in China waar wij

Nadere informatie

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011 Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële

Nadere informatie

Outlook 2016. Figuur 1: Invloed van Chinese groei op wereldwijde groei. (bron: Capital Economics) december 2015 Pagina 2 van 7

Outlook 2016. Figuur 1: Invloed van Chinese groei op wereldwijde groei. (bron: Capital Economics) december 2015 Pagina 2 van 7 Outlook 2016 Inleiding 2016 is in China het jaar van de aap. Apen zijn de genieën van de Chinese dierenriem. Ze leven in groepen, zijn intelligent en geestig. Niets is voor hen te moeilijk. Als het wel

Nadere informatie

De economische toestand in de (Limburgse) wereld: er zijn lichtpunten, maar als ondernemer moet je het wel zelf doen

De economische toestand in de (Limburgse) wereld: er zijn lichtpunten, maar als ondernemer moet je het wel zelf doen De economische toestand in de (Limburgse) wereld: er zijn lichtpunten, maar als ondernemer moet je het wel zelf doen Prof dr Hans Kasper 7 februari 2014 Agenda voor vandaag Onderwerpen 1. Recente studie

Nadere informatie

Naar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie

Naar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie Naar een leiderschapscrisis Visie zonder actie is hallucinatie Enkele risico s Spanningen tussen China en VS lopen verder op en monden uit in handelsoorlog Nieuwe spanningen binnen eurozone M.n. in de

Nadere informatie

Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Waarom is er besloten om te bezuinigen? Wordt de economie kapot bezuinigd?

Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Waarom is er besloten om te bezuinigen? Wordt de economie kapot bezuinigd? Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Er is een pakket van 6 miljard euro aan aanvullende bezuinigingen overeenkomen. De bezuinigingen worden hoofdzakelijk gevonden via uitgavenbeperkingen binnen

Nadere informatie

Economische vooruitzichten

Economische vooruitzichten Valt er nog wat te klagen? Economische vooruitzichten Jaap Koelewijn, 22 juni 2017 1 Agenda Nog even kort voorstellen Waarom duurde de crisis 10 jaar? Waarom gaat het beter? Wat zijn de bedreigingen? Adviezen

Nadere informatie

De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis

De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis De besparingen van Amerikaanse gezinnen bereikten vlak voor de crisis een naoorlogs dieptepunt. Na de crisis moeten huishoudens fors

Nadere informatie

Arbeidskosten per eenheid product

Arbeidskosten per eenheid product Arbeidskosten per eenheid product CPB Achtergronddocument, behorend bij: MEV 2012 September 2011 Martin Mellens CPB Memo Aan: Belangstellenden Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische-opdracht door 1859 woorden 2 juni 2014 5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opdracht 1: D. E. Met de term economische groei wordt

Nadere informatie

De economische crisis hoe de overspannen Amerikaanse huizenmarkt in een wereldwijde economische crisis ontaardde. Door: Jaap van Duijn

De economische crisis hoe de overspannen Amerikaanse huizenmarkt in een wereldwijde economische crisis ontaardde. Door: Jaap van Duijn De economische crisis hoe de overspannen Amerikaanse huizenmarkt in een wereldwijde economische crisis ontaardde Door: Jaap van Duijn 0 DE KREDIETCRISIS EN HOE NU VERDER Jaap van Duijn 5e Jaarcongres Controlling

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters In onze eerste nieuwsbrief nieuwe stijl willen wij terugblikken op het afgelopen kwartaal, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en uiteraard geven wij onze visie op de financiële markten. Terugblik

Nadere informatie

Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt

Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt vooruit'-bijeenkomsten, gehouden tussen 21 en 28 september 2010. Een

Nadere informatie

Samenvatting Miljoenennota Hoofdpunten beleid mln. 100 mln. 92 mln. 63 mln. 1,9 mld. 1,2 mld. 1,0 mld. 0,5 mld

Samenvatting Miljoenennota Hoofdpunten beleid mln. 100 mln. 92 mln. 63 mln. 1,9 mld. 1,2 mld. 1,0 mld. 0,5 mld Samenvatting Miljoenennota 219 Hoofdpunten beleid 219 Prioriteiten en actualiteiten Lager volume gaswinning 3 mln Ondersteuning regio Groningen 1 mln Voorbereiding brexit bij Douane en NVWA 92 mln Oprichting

Nadere informatie

Economische ontwikkelingen

Economische ontwikkelingen De recessie is nog niet ten einde, maar een lichte verbetering is zichtbaar. In het tweede kwartaal kwam vrijwel wereldwijd een einde aan het ongekende tempo van de teruggang. Dit blijkt vooral uit het

Nadere informatie

Grensoverschrijdende samenwerking

Grensoverschrijdende samenwerking Grensoverschrijdende samenwerking Woensdag 19 september 2012 Groningen, 13 mei 2011 Eems Dollard Regio (EDR) Op 28 februari 1977 opgericht en vanaf 1997 openbaar lichaam. 100 leden (gemeenten, Landkreise,

Nadere informatie

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECOMONIE MAANDAG 2 MAART UUR 13:00 UUR. Belangrijke informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECOMONIE MAANDAG 2 MAART UUR 13:00 UUR. Belangrijke informatie SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECOMONIE MAANDAG 2 MAART 2015 11.30 UUR 13:00 UUR Belangrijke informatie SPD Bedrijfsadministratie Algemene ecomonie Maandag 2 maart 2015 B / 9 2015 Stichting

Nadere informatie

Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit

Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit Prinsjesdaglezing Agenda De Rit van Rutte II De kool en de geit 2 Nederlandse economie is tijdens Rutte II weer gaan groeien 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 % % 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 5 4 3 2 1 0-1

Nadere informatie

Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein

Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein De Verenigde Staten gaan meestal voorop bij het herstel van de wereldeconomie. Maar terwijl een gerenommeerd onderzoeksburo recent verklaarde dat de Amerikaanse

Nadere informatie

Economische situatie 2010

Economische situatie 2010 Economische situatie 2010 Nederland en Drenthe Frits Oevering Kennis en Economisch Onderzoek Rabobank Nederland 1 Agenda Nederlandse economie: herstel, maar allesbehalve overtuigend Regionaal karakter

Nadere informatie

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 DE WERELD EN EUROPA IN 2017: De economische groei versnelde Het monetaire beleid bleef ondersteunend...

Nadere informatie

Op veel gebieden staat Nederland er goed voor

Op veel gebieden staat Nederland er goed voor Op veel gebieden staat Nederland er goed voor Welvaart en welzijn zijn meer dan economische groei In november 2017 startte het kabinet met een ambitieus programma en een duidelijke ambitie Vertrouwen in

Nadere informatie

Beursdagboek 24 Mei 2013.

Beursdagboek 24 Mei 2013. Beursdagboek 24 Mei 2013. Loopt Abenomics nu al op zijn laatste benen! Tijd 10:30 uur. Het was afgelopen nacht in Japan een angstige sessie voor de handelaren. Na eerst een winst van drie procent vlogen

Nadere informatie

De staat van de woningmarkt: is alles op orde of is er nog werk aan de winkel?

De staat van de woningmarkt: is alles op orde of is er nog werk aan de winkel? De staat van de woningmarkt: is alles op orde of is er nog werk aan de winkel? Peter Boelhouwer 03-02-2017 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Visie minister Blok: we zijn klaar

Nadere informatie

Eindexamen vwo economie 2014-I

Eindexamen vwo economie 2014-I Opgave 1 1 maximumscore 2 De kredietcrisis in de VS leidt ertoe dat Nederlandse banken verlies lijden op hun beleggingen in de VS en daardoor minder makkelijk krediet verstrekken aan bedrijven. Hierdoor

Nadere informatie

Vergrijzing; de noodzaak van verandering

Vergrijzing; de noodzaak van verandering Vergrijzing; de noodzaak van verandering Peter Kooiman CPB Vergrijzing 2006 2020 2040 Leeftijdsgroep 0-4,0 3,8 3,8 20-64 10,0 9,8 9,2 65+ 2,3 3,2 4,0 Totaal 16,4 16,8 17,0 Grijze druk Aantal 65+ gedeeld

Nadere informatie

Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke

Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke Serious Money. Taken Seriously. Actuele stand van zaken Repressie houdt aan Verbeteringen en verslechteringen in Zuid-Europa Regelingen

Nadere informatie

Begrippen: - Overheid: Onder overheid verstaan we het Rijk en de overige publiekrechtelijke lichamen, zoals provincies en gemeenten.

Begrippen: - Overheid: Onder overheid verstaan we het Rijk en de overige publiekrechtelijke lichamen, zoals provincies en gemeenten. Samenvatting door een scholier 919 woorden 20 juni 2007 6,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie Hoofdstuk 4 Productie door de overheid 4.1 De sector overheid - Overheid: Onder overheid

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-II

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-II Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat

Nadere informatie

Atradius Landenrapport

Atradius Landenrapport Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:

Nadere informatie

FINANCIELE ZEKERHEID. GfK September 2015. GfK 2015 Achmea Financiële Zekerheid september 2015

FINANCIELE ZEKERHEID. GfK September 2015. GfK 2015 Achmea Financiële Zekerheid september 2015 FINANCIELE ZEKERHEID GfK September 2015 1 Opvallende resultaten Meer dan de helft van de Nederlanders staat negatief tegenover de terugtredende overheid Financiële zekerheid: een aanzienlijk deel treft

Nadere informatie

Sectorprognoses Themabericht Lisette van de Hei

Sectorprognoses Themabericht Lisette van de Hei Sectorprognoses 2018 Themabericht Lisette van de Hei In 2018 zullen de zakelijke dienstverlening en de bouwnijverheid het hardst groeien De hoge consumptiegroei is voordelig voor de Nederlandse horeca

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-II 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2018

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 4 e kwartaal 2018 In deze nieuwsbrief blikken wij terug op de afgelopen kwartalen, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en presenteren wij onze visie op de financiële markten voor de komende periode. Terugblik afgelopen

Nadere informatie

Koufront vanuit het westen

Koufront vanuit het westen Koufront vanuit het westen De Nederlandse economie heeft twee zeer mooie jaren achter de rug. In 8 zal de BBP-groei door de verslechterde externe omgeving gedurende het jaar fors terugvallen. Voor 9 verwachten

Nadere informatie