Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit

Transcriptie

1 Prinsjesdaglezing

2 Agenda De Rit van Rutte II De kool en de geit 2

3

4 Nederlandse economie is tijdens Rutte II weer gaan groeien % % groei raming regeerakkoord 4

5 .. en de werkloosheid is gedaald x Seizoensgecorrigeerd (Eurostat definitie) % beroepsbevolking Werkloosheid (r) Werkgelegenheid (l) Arbeidsaanbod (l) Raming werkloosheid in 2017 bij regeerakkoord (r) 3 5

6 Wel blijft het bbp nog steeds flink achter op de trend = = feitelijke groei groei zonder crisis 6

7 ..en de binnenlandse bestedingen zijn de crisis nauwelijks ontstegen 10 0 % Nederlands BBP-volume en bestedingscomponenten, % verschil met 08K1, werkelijke ontwikkkeling en Rabobank voorspelling % Particuliere consumptie Private investeringen BBP 7

8 Het EMU saldo is fors verbeterd %-BBP %-BBP realisatie EMU-saldo raming EMU-saldo bij regeerakkoord 8

9 ..en de schuld is gestabiliseerd 70 %-BBP realisatie EMU-schuld %-BBP

10 ..en dat is deels te danken aan forse ingrepen onder Rutte II mrd mrd Rutte I Lenteakkoord Rutte II Begrotingsafspraken miljard-pakket Overig

11 ..waarbij de lasten van huishoudens en bedrijven flink werden verhoogd mrd mrd totaal Totale beleidsmatige lastenontwikkeling bedrijven huishoudens -5 11

12 Er zijn ook veel structurele hervormingen gerealiseerd.. Arbeidsmarkt Zorg Financiële sector Woningmarkt Participatiewet Wet Werk en Zekerheid Herfstakkoord Sociaal akkoord Hervorming langdurige zorg Zorgakkoord beperking volumestijging Verhoging bankbuffers Gedragsmaatregelen (bankierseed, zorgplicht, bonussen) Versobering hypotheekrenteaftrek Verlaging LTV Huurverhoging Verhuurdersheffing Pensioen Fiscaliteit Onderwijs Duurzaamheid Verhoging AOW Pensioenakkoord Aanpassing belastingtarieven Aanpassing kortingen Invoering leenstelsel Onderwijsakkoord Levenlangleren krediet Energieakkoord Klimaatakkoord Gasakkoord Rijksbrede programma CE 12

13 Structurele hervormingen..waardoor de begroting nu houdbaar is 5 3 % % Houdbaarheidssaldo als percentage van het bbp, 2010 en houdbaarheidssaldo -5 13

14 Een heikel punt blijft de ontwikkeling van de consumptie Index Index België Duitsland Frankrijk Italië Nederland 90 14

15 en huishoudens profiteren niet van economische groei 15

16 NL se huishoudens zijn, gemiddeld genomen, vermogend huizenvermogen pensioenvermogen deposito's overige bezittingen %-BBP 16

17 ..maar hebben ook forse (hypotheek)schulden nettovermogen hypotheekschuld andere schulden %-BBP 17

18 Lange balansen vragen om anticyclisch begrotingsbeleid.. Als huizenprijzen dalen en/of pensioenen gekort worden, gaan huishoudens minder uitgeven Ze zijn namelijk wel rijk, maar kunnen moeilijk schuiven tussen verschillende potjes Onderbesteding/ balansrecessie ligt dan op de loer Ruim begrotingsbeleid is in een dergelijke situatie nodig Zeker als het monetaire beleid geen soelaas meer biedt 18

19 ..maar het begrotingsbeleid was de afgelopen jaren vooral procyclisch verandering in het primair structureel saldo procyclisch beleid 2 anticyclisch beleid anticyclisch beleid procyclisch beleid -5 output gap 19

20 De rit van Rutte II Het vertrouwen in regering vertoont een neergaande lijn % Start Rutte-II Begin opleving % Bos redt banken Start Rutte-I economie Val Balkenende IV Percentage dat regering een 6 of hoger geeft (op een schaal van 1-10) per kwartaal, gewogen gegevens Val Rutte-I Onrust akkoorden 40 35

21 De kool en de geit

22 De kool en de geit Op Prinsjesdag worden veel cadeautjes uitgedeeld.. Prinsjesdag 2016 staat vooral in teken van verkiezingen Dat betekent dat het kabinet hervormingsmoe is geworden, waarschijnlijk door verkiezingskoorts Daarom neemt het kabinet een aantal verzachtende maatregelen om de pijn van het beleid van de afgelopen jaren te verzachten Voor ieder is er wat wils: koopkrachtstijging voor nagenoeg iedereen en geld voor bedrijven Het begrotingstekort neemt verder af doordat de economie doorgroeit 22

23 De kool en de geit..maar dat gebeurt niet netjes volgens de nationale begrotingsregels Rijkbegroting in enge zin Sociale zekerheid Zorg 23

24 Investeren in groei Diagnose De eurozone heeft nog steeds te maken met onderbesteding De budgettaire consolidatie in veel landen zorgt ervoor dat ook de monetaire expansie niet gaat werken Tegelijkertijd zijn de besteedbare inkomens in Nederland de afgelopen vijftien jaar niet toegenomen..is de inflatie in Nederland laag. en is er nog steeds sprake van een negatieve output gap. Als er ruimte is en die is er ligt een investeringsagenda op Europees niveau voor de hand. 24

25 Investeren in groei Nederland heeft ruimte om te investeren

26 Investeren in groei Een proactieve investeringsagenda Door de lage rente op staatsobligaties zijn er zeer veel projecten te bedenken waarbij het maatschappelijk rendement hoger is dan de kosten Denk daarbij aan projecten op het gebied van innovatie, duurzaamheid, infrastructuur. Hoe meer in Europees verband geregeld en aanbesteed wordt, hoe beter dat is voor een impuls aan de Europese bestedingen én voor het verminderen van de onevenwichtigheden. Door deze maatschappelijke investeringen buiten de Nederlandse uitgavenkaders te plaatsen, gaat het niet ten koste van de begrotingsdiscipline Door het in Europees verband te doen, profiteert ook Nederland van zo n begrotingsimpuls.

27 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? economie.rabobank.com 27