Bouwaanvragen. Opbrengst bouwleges

Transcriptie

1 Kwartaalrapportage 1. Inleiding Vorig jaar werd Nederland geconfronteerd met de kredietcrisis. In eerste instantie werd nog gedacht dat dit probleem zich zou beperken tot de VS. Niets blijkt minder waar. In de 2 e helft van 2 komen ook de banken in Europa in zwaar weer terecht. Tegen het einde van het jaar blijkt dat de crisis zich niet alleen beperkt tot de financiële wereld, maar dat ook de echte economie in de gevarenzone is gekomen. In de media volgen de onheilstijdingen elkaar rap op. Nationaal en internationaal staan de indicatoren voor de economie diep in het rood. Interessante vraag is natuurlijk hoe die economische crisis doorwerkt op onze eigen micro-economie hier in Zaltbommel. In de navolgende paragrafen gaan we hier op in en geven wij een eerste voorzet voor ons eigen Zaltbommels conjunctuurbeeld. 2. Conjunctuurbeeld Doelstelling van de op te stellen rapportage is het verkrijgen van een actueel beeld van de conjunctuur. Kenmerkend voor conjunctuur is immers het cyclische karakter. Perioden van economische groei worden afgewisseld met n waarin nauwelijks sprake is van groei, of zelfs van krimp. We weten hoe de situatie er nationaal en internationaal voor staat, maar hoe staat het met de Bommelse economie? Voor we hier iets over kunnen zeggen is het goed om een aantal indicatoren te bepalen die significant zijn voor die conjunctuur. Landelijk worden modellen gehanteerd die iets zeggen over verschillende aspecten van de economie. Zo heeft het CBS het zogenaamde conjunctuur dashboard geïintroduceerd. In dit dashboard worden een aantal indicatoren samengebracht die relevante informatie geven over de conjunctuur. Die indicatoren kunnen gerubriceerd worden naar een aantal gezichtspunten die gezamenlijk een beeld geven van de conjunctuur. Die gezichtspunten zijn: vertrouwensindicatoren (bijvoorbeeld consumenten en producentenvertrouwen, grote aankopen, orders); economische indicatoren (bijvoorbeeld BBP, investeringen, consumptie, rente, export) en arbeidsmarktindicatoren (bijvoorbeeld werkloosheid, vacatures, faillissementen). Nu heeft het CBS de beschikking over veel cijfermateriaal over een lange en zij kunnen daarom met een uitvoerige analyse komen. Voor onze gemeente ligt dit anders. Cijfermateriaal wordt niet op alle conjunctuuraspecten verzameld en bewaard. Toch is het met enig speurwerk (eigen cijfers en cijfers van het CWI, de Sociale Dienst Bommelerwaard en de Kamer van Koophandel) mogelijk om ook voor de Bommelse economie quick en dirty een aantal relevante indicatoren op te stellen die wel degelijk iets te melden hebben over onze economie. Economische indicatoren: Een mogelijk belangrijke indicator voor economische activiteiten in Zaltbommel is het aantal bouwaanvragen. Naast het aantal hebben we ook de legesopbrengst in beeld gebracht, omdat deze iets zegt over de omvang van de bouw. In de onderstaande tabellen wordt het beeld van de afgelopen jaren weergegeven.

2 Bouwaanvragen (bron: gemeente Zaltbommel BWT 4all) Reeks1 Opbrengst bouwleges opbrengst x 1., (bron: Gemeente Zaltbommel BWT 4all) Reeks1 Op grond van deze tabellen is maar één conclusie mogelijk: in de tweede helft van 2 is sprake van een forse daling van zowel het aantal bouwaanvragen als de daarmee corresponderende opbrengsten. Ook de gemiddelde omvang van de bouwkosten loopt terug in de 2 e helft van 2. Grote bouwvergunningen zijn minder verleent. Het lijkt daarom gerechtvaardigd om te veronderstellen dat de economische activiteiten die met bouwen samenhangen eveneens teruglopen. Indien de lijn van de laatste twee artalen zich doorzet zal het aantal verstrekte bouwvergunningen teruglopen van gemiddeld ruim 3 naar circa 2. Het spreekt voor zich dat dit geen goed nieuws is voor de bouwsector in onze gemeente Voor de gemeente zelf betekent het in ieder geval dat de legesinkomsten fors zullen afnemen. Een deel van onze formatie voor het cluster bouwen wordt ingehuurd. De terugval aan werk kan daarom voor een deel budgettair neutraal opgevangen worden.

3 Arbeidsmarkt indicatoren: In de onderstaande tabellen wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Zaltbommel en de regio. Zowel in Zaltbommel als in de regio zien we dat in de afgelopen jaren het aantal werkzoekenden is vermindert, terwijl het aantal vacatures constant blijft. Dit duidt erop dat de arbeidsparticipatie fors is toegenomen. Dit is veelal het gevolg van een toename van de werkgelegenheid en een geslaagde reïntegratie van niet werkende werkzoekenden. Arbeidsmarkt Zaltbommel werkzoekenden vacatures 2-2 (Bron: statistische informatie UWV werkbedrijf) Arbeidsmarkt Regio werkzoekenden vacatures (Bron: statistische informatie UWV werkbedrijf) Bovengenoemde tendens is overigens niet van toepassing voor het laatste artaal van 2. De laatste maanden van het jaar zien we het aantal werkzoekenden stijgen en het aantal vacatures afnemen. Vraag is natuurlijk hoe deze tendens zich doorzet. De meest recente cijfers van het CBS, d.d. 17 feb. 9, laten een verdieping zien van de crisis. In paragraaf 3 wordt hier verder op ingegaan. Tot slot nog een andere indicator voor de vitaliteit van onze economie: het aantal faillissementen en het aantal startende ondernemers. In de onderstaande tabellen wordt e.e.a. geschetst.

4 Aantal Faillissementen antal Zaltbommel Regio (Bron: Kamer van Koophandel starters en faillissementen d.d. 9 feb. 29) Startende ondernemingen aantal Zaltbommel Regio (Bron: Kamer van Koophandel starters en faillissementen d.d. 9 feb. 29) De cijfers laten op dit moment nog geen duidelijk beeld zien. Daarvoor is het aantal waarnemingen te gering. Op het oog lijkt zowel het aantal starters als ook het aantal faillissementen licht te groeien. Om hier conclusies aan te verbinden is voorbarig. 3. Cijfers Centraal Plan Bureau (CPB) Het Centraal Planbureau (CPB) presenteerde dinsdag 17 februari voorlopige voorspellingen voor de economische groei. De cijfers zijn slechter dan verwacht. De Nederlandse economie zal dit jaar krimpen met 3,5 procent, waar het CPB in december nog een veel kleinere krimp van,75 procent voorspelde. Het begrotingstekort dit jaar was afgelopen december nog geschat op 1,2 procent, maar komt nu volgens het CPB uit op 3 procent en volgend jaar zelfs op 5,5 procent. De gemiddelde koopkracht neemt nog wel toe, maar dat zal niet gelden voor de honderdduizenden die werkloos raken. De werkloosheid loopt dit jaar op tot 5,5 procent (425. mensen) en gaat in 21 zelfs richting de 9 procent (675. mensen). Bovenstaande cijfers zullen ook hun uitwerking hebben voor Zaltbommel. Teruglopen van economische groei betekent immers dat de tendens die al een beetje zichtbaar wordt in de

5 gepresenteerde tabellen versterkt zal doorzetten. Per 1 oktober bedroeg de werkloosheid in de Bommelerwaard ca. 1,7%. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de werkloosheid in Zaltbommel nog onder het landelijk gemiddelde blijft, maar dit verschil zal snel kleiner worden. Uiteindelijk zal ook in de Zaltbommel het werkloosheidspercentage ca. 8,75% bedragen. De toestroom naar de WWB zal hierdoor zeker toenemen en daarmee zullen ook de kosten voor onze gemeente stijgen. Conclusies en aanbevelingen Op grond van de verzamelde cijfers concluderen we dat in de 2-2 sprake is van een economische hoogconjunctuur. Het aantal bouwaanvragen ligt hoog, de werkloosheid loopt sterk terug en er zijn nauwelijks faillissementen. Gelet op de recente voorspellingen van het CPB lijkt deze tijd (voorlopig) voorbij en is er daadwerkelijk sprake van een recessie. Een recessie die ook voor de gemeente Zaltbommel gevolgen heeft. Aanbevolen wordt om de feitelijke cijfers scherp te blijven monitoren, analyses te maken en scenario s voor de toekomst te ontwikkelen. Belangrijk aandachtspunt moet zijn de verwachte stijging van de werkloosheid. Hoe zit het bestand in elkaar (leeftijd, opleidingsniveau, etc.) en hoe verhoudt dit zich tot het (kleiner wordende) aanbod van banen. Minstens zo belangrijk is het ontwikkelen van (financiële) scenario s voor de korte en middellange termijn. Wat betekent de economische crisis voor belangrijke financiële posten in de begroting, te weten: Algemene uitkering; Legesinkomsten; Rentebaten en lasten; Uitgaven Sociale Dienst; Grondexploitatie in relatie tot investeringsprogramma. Inzicht in deze posten is onontbeerlijk om te bepalen welke maatregelen noodzakelijk zijn en welke ruimte er is om beleid te ontwikkelen.