De relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen: veneuze trombose behandelen met statine?
|
|
- Brigitta de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2 De relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen: veneuze trombose behandelen met statine? The relationship between venous thrombosis and arterial cardiovascular diseases: should we treat venous thrombosis with statins? W.M. Lijfering, S.C. Cannegieter, F.R. Rosendaal, S. Middeldorp, H.R. Büller en P.W. Kamphuisen Samenvatting Hoewel veneus en arterieel vaatlijden van oudsher wordt gezien als het gevolg van 2 verschillende pathofysiologische mechanismen, toont onderzoek van de laatste jaren aan dat deze categorische indeling van het vaatsysteem mogelijk te strikt is. Dit overzichtsartikel vat de huidige literatuurgegevens samen over de relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen (gedefinieerd als myocardinfarct en/of ischemisch herseninfarct), en gaat in op het mogelijk beschermende effect van statinegebruik op het ontstaan van veneuze trombose. De mogelijke klinische implicaties van deze bevindingen worden besproken. (Ned Tijdschr Hematol 2011;8:58-63) Summary Venous thrombosis and arterial cardiovascular disease (defined as myocardial infarction or ischemic stroke) are traditionally regarded as two different diseases with respect to pathophysiology. Research findings of the past few years suggest that this categorical distinction may be too strict. In this review, we briefly discuss the current literature on this issue from an epidemiological point of view. In addition, we comment on the possibly protective effect of statin use on the occurrence of venous thrombosis. The possible clinical implications of these findings are discussed. Inleiding Veneuze trombose is een aandoening die bij ongeveer 1-2 per personen per jaar optreedt. 1 De belangrijkste manifestaties van veneuze trombose zijn diepe veneuze trombose (DVT) en longembolie. Patiënten die een eerste veneuze trombose doormaken, hebben een grote kans op het ontwikkelen van een recidief. 2 Deze kans is het grootst in de eerste maanden na de acute episode, waarna het risico langzaam afneemt (zie Figuur 1, pagina 59). De kans op recidief is voornamelijk aanwezig bij patiënten die geen bekende uitlokkende tromboserisicofactor (zoals bijvoorbeeld chirurgie of immobilisatie) hebben op het moment van de eerste veneuze trombose. Recidiverende veneuze trombose leidt in vele gevallen tot langdurige behandeling met vitamine-k-antagonisten, hetgeen kan leiden tot ernstige bijwerkingen, zoals (orgaan)bloedingen. 3 Andere (medicamenteuze) behandeling ter voorkoming van recidiverende veneuze trombose is derhalve gewenst, liefst zonder de ernstige bijwerking van bloedingen. Ook lijkt Auteurs: dhr. dr. W.M. Lijfering, epidemioloog, mw. dr. S.C. Cannegieter, epidemioloog, dhr. prof. dr. F.R. Rosendaal, epidemioloog, afdeling Klinische Epidemiologie, Leids Universitair Medisch Centrum, mw. dr. S. Middeldorp, internist, dhr. prof. dr. H.R. Büller, internist, dhr. dr. P.W. Kamphuisen, internist-vasculair geneeskundige, afdeling Vasculaire Geneeskunde, Academisch Medisch Centrum. Correspondentie graag richten aan dhr. dr. W.M. Lijfering, epidemioloog, afdeling Klinische Epidemiologie, Leids Universitair Medisch Centrum, Albinusdreef 2, 2300 RC Leiden, tel.: , adres: w.m.lijfering@lumc.nl Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Trefwoorden: atherosclerose, statine, veneuze trombose Key words: atherosclerosis, statins, venous thrombosis 5 8
2 Figuur 1. Absoluut risico op recidief veneuze trombose. Figuur met toestemming overgenomen uit Prandoni P, et al. Haematologica 2007;92: veneuze trombose geassocieerd te zijn met arteriële cardiovasculaire aandoeningen (gedefinieerd als myocardinfarct en/of ischemisch herseninfarct), wat de morbiditeit en mortaliteit van patiënten met veneuze trombose verder doet toenemen. 4-6 Aangezien behandeling met een statine het veneuzetromboserisico met 40-50% vermindert, zou deze medicatie mogelijk een rol kunnen spelen in de preventie van veneuze trombose. 7-9 Een tweede belangrijke vraag is of patiënten met veneuze trombose niet uitgebreid moeten worden onderzocht op onderliggende arteriële cardiovasculaire ziekten. 10 Dit overzichtsartikel vat de huidige literatuurgegevens samen over de relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen, en gaat in op het mogelijk beschermende effect van statinegebruik op het ontstaan van veneuze trombose. De mogelijke klinische implicaties van deze bevindingen worden besproken. Relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen Hoewel veneus en arterieel vaatlijden van oudsher wordt beschouwd als het gevolg van 2 verschillende pathofysiologische mechanismen, toont onderzoek van de laatste jaren aan dat deze categorische indeling van het vaatsysteem mogelijk te strikt is. 11 Zo blijken klassieke cardiovasculaire risicofactoren, zoals bijvoorbeeld overgewicht (zie Figuur 2) en roken, de kans op veneuze trombose te verhogen In een groot populatieonderzoek werd een verband gevonden tussen veneuze trombose en het ontstaan van myocardinfarct en ischemisch herseninfarct, een bevinding die sindsdien meerdere keren is bevestigd. 4-6 Het is vooralsnog onduidelijk of een pathofysiologisch mechanisme de relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen kan verklaren of dat de verklaring moet worden gezocht in onderliggende factoren (zoals bijvoorbeeld leeftijd) die tot beide ziekten kunnen leiden, zonder dat hiertoe een causaal verband nodig is. Studies die deze relatie onderzoeken, moeten dan ook rekening houden met leeftijd en liefst ook met andere factoren die geassocieerd zijn met beide ziektebeelden, zoals geslacht, pilgebruik, roken en overgewicht/obesitas. Overigens heeft de grootste studie tot nu toe (n= ), die heeft gepubliceerd over het verband tussen veneuze trombose en opeenvolgend arterieel cardiovasculair lijden, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht. 4 Een oorzaak die de relatie vanuit pathofysiologisch oogpunt zou kunnen verklaren, is inflammatie. Atherosclerose, inflammatie en arteriële cardiovasculaire aandoeningen zijn nauw met elkaar verbonden. 15 Toegenomen inflammatie lijkt gepaard 5 9
3 NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR HEMATOLOGIE 2 te gaan met een verhoogd risico op veneuze trombose. Zo hebben 3 recente prospectieve cohortstudies aangetoond dat het risico op een eerste veneuze trombose 1,5-3-maal toeneemt bij een verhoogde concentratie van de inflammatoire merker C-reactieve proteïne (CRP) Een verhoogde CRP-concentratie was in 1 van deze studies gecorreleerd met een verhoogde concentratie van stollingsfactor VIII, een bekende risicofactor voor zowel veneuze trombose als voor arteriële cardiovasculaire aandoeningen. 16,19 Een andere studie (die geen informatie gaf over stollingsfactoren) toonde dat het risico op veneuze trombose het hoogst was wanneer verhoogde CRPwaarden werden gevonden vlak voor het optreden van veneuze trombose. 17 Een recente publicatie van de Copenhagen Heart Study toont echter aan dat CRP zelf niet een oorzakelijke factor is die het veneuzetromboserisico verhoogt, maar een afgeleide is voor een onderliggende (onbekende) ziekte of aandoening die wel het tromboserisico verhoogt. 18 De auteurs vonden een ongeveer 1,5-2,5-voudig verhoogd risico op veneuze trombose bij verhoogde CRP-waarden, maar dit effect bleek niet aanwezig te zijn voor genen die de CRP-concentratie verhogen. Deze resultaten suggereren dat CRP zelf niet een oorzakelijke factor kan zijn voor het optreden van veneuze trombose. 18 Wel laten deze resultaten de mogelijkheid open dat een onderliggende (onbekende) factor veneuze trombose teweegbrengt, waarbij het tegelijkertijd stijgende CRP een inert bijproduct is. Atherosclerose een onbekende factor? In 2003 werd voor het eerst gepubliceerd dat atherosclerose (gemeten met behulp van echografisch onderzoek van de A. carotis communis intimamediadikte (IMD)) tweemaal vaker voorkwam bij patiënten met onverklaarde veneuze trombose, dan bij leeftijden geslacht-gematchte controlepersonen. 20 In dit onderzoek werd de IMD-meting verricht nadat veneuze trombose had plaatsgevonden. Hieruit zou dus kunnen worden opgemaakt dat veneuze trombose atherosclerose veroorzaakt. Dit is echter gezien de korte tijdspanne tussen de veneuze trombose en het vaatonderzoek onwaarschijnlijk, hoewel het wel een verklaring zou kunnen geven waarom patiënten met name op de korte termijn na het doormaken van veneuze trombose een hoog risico hebben op het ontwikkelen van een cardiovasculaire aandoening. 4 Figuur 2. Relatie tussen body mass index (BMI) en kans op veneuze trombose (*gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht). Figuur met toestemming overgenomen uit Pomp ER, et al. Br J Haematol 2007;139: Een andere reden om de relatie tussen veneuze trombose en atherosclerose met enige voorzichtigheid te benaderen, is dat 2 prospectieve cohortstudies geen onafhankelijk verband vonden tussen atherosclerose en het optreden van veneuze trombose. 21,22 Weliswaar werd in de Atherosclerosis Risk in Communities Study een dosis-responsrelatie gevonden tussen toenemende IMD en veneuzetromboserisico, met respectievelijk relatieve risico s van 1,0, 1,2, 1,6, en 1,5, maar dit effect verdween volledig nadat deze risico s werden gecorrigeerd voor andere onderliggende cardiovasculaire risicofactoren. 22 Deze negatieve bevinding moet echter ook met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Ten eerste is de uitkomst gebaseerd op slechts 1 IMD-meting, die mogelijk jaren voorafgaand aan de veneuze trombose heeft plaatsgevonden. Ten tweede zouden de correcties van cardiovasculaire riscofactoren kunnen hebben geleid tot correcties binnen het causale pad, wat de negatieve bevinding ook zou kunnen verklaren. Het is daarom onduidelijk of na het optreden van veneuze trombose een toename van atherosclerose plaatsvindt of dat patiënten die uiteindelijk veneuze trombose ontwikkelen een grotere a-priorikans hebben op de vorming van atherosclerose, bijvoorbeeld omdat ze onderliggende cardiovasculaire risicofactoren hebben (zoals overgewicht of roken). Een onderzoek dat 1 van deze verbanden zou kunnen aantonen dan wel uitsluiten, is voor zover bekend nog niet gepubliceerd. 6 0
4 Statine ter preventie van veneuze trombose Behandeling met statine werd geïntroduceerd in de jaren 80 van de vorige eeuw. 23 Door remming van hydroxymethylglutarylco-enzym-a-reductase wordt de low-density -lipoproteïnecholesterolconcentratie verlaagd. Statine vermindert de kans op morbiditeit en cardiovasculaire sterfte bij patiënten met arteriële cardiovasculaire aandoeningen. 24 Zowel observationeel als experimenteel onderzoek toonde recentelijk aan dat statine het risico op een eerste veneuze trombose met 40-50% verlaagt. 7-9 Dit is opmerkelijk aangezien hiervoor geen pathofysiologisch mechanisme bekend is. Dyslipidemie verhoogt het veneuzetromboserisico immers niet en leidt evenmin tot hypercoagulabiliteit. 23,24,27 Daarnaast verlagen andere cholesterolverlagende middelen, zoals fibraten, het veneuzetromboserisico niet. 7,9 Er bestaat op dit moment dan ook scepsis of de geobserveerde reductie van veneuze trombose door statinegebruik echt is of een gevolg van andere bijkomende moeilijk te meten factoren, zoals bijvoorbeeld een zogenoemde healthy user bias. De enige klinische experimentele studie, die een effect van statine op veneuzetromboserisico heeft laten zien, is de Justification for the Use of statins in primary Prevention: an Intervention Trial Evaluating Rosuvastatin (JUPITER)-studie. 8 In deze studie zijn oudere deelnemers geselecteerd met een CRP-concentratie van 2,0 mg per liter of meer, wat mogelijk mede oorzaak kan zijn dat deze studie een beschermend effect vond van statinegebruik voor veneuze trombose. Wel zou statine de vorming van trombine kunnen verminderen. 28,29 Dit zou een mogelijke verklaring zijn van het gunstige effect van statine op veneuze trombose. Of deze hypothese juist is blijft onduidelijk, omdat de resultaten van de verschillende studies over het effect van statinebehandeling op stollingsfactoren uiteenlopen. In een gerandomiseerd onderzoek van Dangas et al. bleek pravastatine bijvoorbeeld het fibrinogeengehalte te verhogen in vergelijking met placebo. 30 Een andere mogelijke verklaring voor het verlagen van de kans op veneuze trombose door statine komt voort uit de inflammatiehypothese. Deze hypothese veronderstelt dat statine naast een cholesterolverlagend effect ook een anti-inflammatoire werking bezit. 33,34 In hoeverre deze anti-inflammatoire werking van statine de kans op veneuze trombose verlaagt, dient verder te worden onderzocht. Klinische relevantie De publicaties over de relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen hebben zich voornamelijk gericht op het aantonen van een verband tussen deze aandoeningen, maar niet op een oorzakelijke relatie. Dit laatste is echter van essentieel belang voordat de klinische relevantie van deze associatie kan worden bepaald. Indien de associatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen causaal is (bijvoorbeeld via atherosclerose), zouden patiënten met veneuze trombose niet alleen moeten worden behandeld met vitamine-k-antagonisten, maar tevens worden onderzocht op de aanwezigheid van (risicofactoren voor) atherosclerose. Indien aanwezig, zouden strategieën die zich richten op het verminderen van atherosclerose nuttig kunnen zijn. Indien de relatie tussen veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen niet causaal is, is het onjuist om patiënten met veneuze trombose te behandelen ter preventie van arteriële cardiovasculaire aandoeningen. Hetzelfde geldt voor behandeling met een statine. Het gunstige effect van statinetherapie op een eerste veneuze trombose is klinisch gezien niet interessant, omdat het aantal mensen dat moet worden behandeld met statine om 1 veneuze trombose te voorkomen door de relatief lage incidentie van veneuze trombose in de bevolking (1-2 per per jaar) hoog uitvalt. 1,31 Mogelijk is dit anders bij patiënten die een hoge kans hebben op veneuze trombose, zoals patiënten met eerdere veneuze trombose. De noodzaak bestaat dan ook om dit door een dubbelblinde placebogecontroleerde studie bij patiënten met een recente veneuze trombose te onderzoeken. Conclusie Veneuze trombose en arteriële cardiovasculaire aandoeningen zijn met elkaar geassocieerd, maar het is onduidelijk in hoeverre dit verband oorzakelijk is of kan worden verklaard via onderliggende cardiovasculaire risicofactoren, zoals roken of overgewicht. De bevinding dat statine het risico op eerste veneuze trombose verlaagt, is veelbelovend. Verder onderzoek moet uitwijzen wat het mechanisme is van de beschermende werking van statine en of patiënten met een hoog risico op veneuze trombose eveneens baat hebben bij statinebehandeling, alvorens hieraan klinische implicaties kunnen worden verbonden. 6 1
5 NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR HEMATOLOGIE 2 Aanwijzingen voor de praktijk 1. Overgewicht en roken verhogen het veneuzetromboserisico en er is een verband gevonden tussen veneuze trombose en daaropvolgende arteriële cardiovasculaire aandoeningen. Het lijkt hierom raadzaam om verder cardiovasculair onderzoek te verrichten bij patiënten met veneuze trombose. 2. Statines verminderen het risico op een eerste veneuze trombose met 40-50%. Gezien het weinig voorkomen van veneuze trombose in de algehele bevolking is deze bevinding echter niet klinisch relevant. Ook is het pathofysiologische mechanisme die tot deze bescherming kan leiden niet opgehelderd. 3. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen wat het mechanisme is van de beschermende werking van statine op veneuze trombose en of patiënten met een hoog tromboserisico eveneens baat hebben bij statinebehandeling, alvorens hieraan klinische implicaties kunnen worden verbonden. Referenties 1. Naess IA, Christiansen SC, Romundstad P, Cannegieter SC, Rosendaal FR, Hammerstrøm J. Incidence and mortality of venous thrombosis: a populationbased study. J Thromb Haemost 2007;5: Prandoni P, Noventa F, Ghirarduzzi A, Pengo V, Bernardi E, Pesavento R, et al. The risk of recurrent venous thromboembolism after discontinuing anticoagulation in patients with acute proximal deep vein thrombosis or pulmonary embolism. A prospective cohort study in 1,626 patients. Haematologica 2007;92: Veeger NJ, Piersma-Wichers M, Tijssen JG, Hillege HL, Van der Meer J. Individual time within target range in patients treated with vitamin K antagonists: main determinant of quality of anticoagulation and predictor of clinical outcome. A retrospective study of 2300 consecutive patients with venous thromboembolism. Br J Haematol 2005;128: Sørensen HT, Horvath-Puho E, Pedersen L, Baron JA, Prandoni P. Venous thromboembolism and subsequent hospitalisation due to acute arterial cardiovascular events: a 20-year cohort study. Lancet 2007;370: Klok FA, Mos IC, Broek L, Tamsma JT, Rosendaal FR, De Roos A, Huisman MV. Risk of arterial cardiovascular events in patients after pulmonary embolism. Blood 2009;114: Becattini C, Vedovati MC, Ageno W, Dentali F, Agnelli G. Incidence of arterial cardiovascular events after venous thromboembolism: a systematic review and a meta-analysis. J Thromb Haemost 2010;8: Ramcharan AS, Van Stralen KJ, Snoep JD, Mantel-Teeuwisse AK, Rosendaal FR, Doggen CJ. HMG-CoA reductase inhibitors, other lipid-lowering medication, antiplatelet therapy, and the risk of venous thrombosis. J Thromb Haemost 2009;7: Glynn RJ, Danielson E, Fonseca FA, Genest J, Gotto AM Jr, Kastelein JJ, et al. A randomized trial of rosuvastatin in the prevention of venous thromboembolism. N Engl J Med 2009;360: Squizzato A, Galli M, Romualdi E, Dentali F, Kamphuisen PW, Guasti L, et al. Statins, fibrates, and venous thromboembolism: a meta-analysis. Eur Heart J 2010;31: Piazza G, Goldhaber SZ. Venous thromboembolism and atherothrombosis: an integrated approach. Circulation 2010;121: Lowe GD. Arterial disease and venous thrombosis: are they related, and if so, what should we do about it? J Thromb Haemost 2006;4: Ageno W, Becattini C, Brighton T, Selby R, Kamphuisen PW. Cardiovascular risk factors and venous thromboembolism: a meta-analysis. Circulation 2008;117: Pomp ER, Le Cessie S, Rosendaal FR, Doggen CJ. Risk of venous thrombosis: obesity and its joint effect with oral contraceptive use and prothrombotic mutations. Br J Haematol 2007;139: Pomp ER, Rosendaal FR, Doggen CJ. Smoking increases the risk of venous thrombosis and acts synergistically with oral contraceptive use. Am J Hematol 2008;83: Ross R. Atherosclerosis - an inflammatory disease. N Engl J Med 1999; 340: Folsom AR, Lutsey PL, Astor BC, Cushman M. C-reactive protein and venous thromboembolism. A prospective investigation in the ARIC cohort. Thromb Haemost 2009;102: Quist-Paulsen P, Naess IA, Cannegieter SC, Romundstad PR, Christiansen SC, Rosendaal FR, Hammerstrøm J. Arterial cardiovascular risk factors and venous thrombosis: results from a population-based, prospective study (the HUNT 2). Haematologica 2010;95: Zacho J, Tybjaerg-Hansen A, Nordestgaard BG. C-reactive protein and risk of venous thromboembolism in the general population. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2010;30: Bank I, Libourel EJ, Middeldorp S, Hamulyák K, Van Pampus EC, Koopman MM, et al. Elevated levels of FVIII:C within families are associated with an increased risk for venous and arterial thrombosis. J Thromb Haemost 2005;3: Prandoni P, Bilora F, Marchiori A, Bernardi E, Petrobelli F, Lensing AW, et al. An association between atherosclerosis and venous thrombosis. 6 2
6 N Engl J Med 2003;348: Van der Hagen PB, Folsom AR, Jenny NS, Heckbert SR, O Meara ES, Reich LM, et al. Subclinical atherosclerosis and the risk of future venous thrombosis in the Cardiovascular Health Study. J Thromb Haemost 2006; 4: Reich LM, Folsom AR, Key NS, Boland LL, Heckbert SR, Rosamond WD, Cushman M. Prospective study of subclinical atherosclerosis as a risk factor for venous thromboembolism. J Thromb Haemost 2006;4: The Lipid Research Clinics Coronary Primary Prevention Trial investigators results. I. Reduction in incidence of coronary heart disease. JAMA 1984;251: Baigent C, Keech A, Kearney PM, Blackwell L, Buck G, Pollicino C, et al. Cholesterol Treatment Trialists (CTT) Collaborators. Efficacy and safety of cholesterol-lowering treatment: prospective meta-analysis of data from 90,056 participants in 14 randomised trials of statins. Lancet 2005;366: Glynn RJ, Rosner B. Comparison of risk factors for the competing risks of coronary heart disease, stroke, and venous thromboembolism. Am J Epidemiol 2005;162: Holst AG, Jensen G, Prescott E. Risk factors for venous thromboembolism: results from the Copenhagen City Heart Study. Circulation 2010;121: Chamberlain AM, Folsom AR, Heckbert SR, Rosamond WD, Cushman M. High-density lipoprotein cholesterol and venous thromboembolism in the Longitudinal Investigation of Thromboembolism Etiology (LITE). Blood 2008;112: Undas A, Brummel-Ziedins KE, Mann KG. Statins and blood coagulation. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2005;25: Szczeklik A, Musial J, Undas A, Gajewski P, Gora P, Swadzba J, Jankowski M. Inhibition of thrombin generation by simvastatin and lack of additive effects of aspirin in patients with marked hypercholesterolemia. J Am Coll Cardiol 1999;33: Dangas G, Badimon JJ, Smith DA, Unger AH, Levine D, Shao JH, et al. Pravastatin therapy in hyperlipidemia: effects on thrombus formation and the systemic hemostatic profile. J Am Coll Cardiol 1999;33: Cushman M. A new indication for statins to prevent venous thromboembolism? Not yet. J Thromb Haemost 2009;7: Baglin T, Luddington R, Brown K, Baglin C. Incidence of recurrent venous thromboembolism in relation to clinical and thrombophilic risk factors: prospective cohort study. Lancet 2003;362: Ridker PM. Testing the inflammatory hypothesis of atherothrombosis: scientific rationale for the cardiovascular inflammation reduction trial (CIRT). J Thromb Haemost 2009;7(Suppl 1): Nordestgaard BG. Does elevated C-reactive protein cause human atherothrombosis? Novel insights from genetics, intervention trials, and elsewhere. Curr Opin Lipidol 2009;20: Ontvangen 16 november 2010, geaccepteerd 3 februari
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28736 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Debeij, Jan Title: The effect of thyroid hormone on haemostasis and thrombosis
Nadere informatiePCSK9-remming: voor welke patienten?
PCSK9-remming: voor welke patienten? Symposium tijdens het NVVC voorjaarscongres 2016 Noordwijkerhout, 1 april 2016 F.L.J. Visseren Disclosures Afdeling Vasculaire Geneeskunde UMC Utrecht: Onderzoek wordt
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31463 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ocak, Gürbey Title: Vascular complications in kidney disease Issue Date: 2015-01-14
Nadere informatieSamenvatting en Discussie
101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een
Nadere informatie(hoofdstuk 2) vatting Samen
The Multiple Environmental and Genetic Assessment of risk factors for venous thrombosis (MEGA studie) is een groot patiënt-controle onderzoek naar risicofactoren voor veneuze trombose. In deze studie zijn
Nadere informatieBack to lipids lange termijn effecten van sta6nes
Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatieKGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines.
KGBN Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. A/ ISCHEMIC STROKE / TIA & geen CHD : Heart Protection Study : Subgroep stroke antec. gerandomiseerd naar simvastatine
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieWelke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?
Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieDoc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings
HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY
Nadere informatieVoortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden
Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Traditionele behandeling van VTE UFH LMWH Fondap. Vitamin-K antagonists Vitamin-K
Nadere informatieCVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21764 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Mos, Inge Christina Maria Title: A more granular view on pulmonary embolism Issue
Nadere informatieVoorbereiding Eindwerk
Voorbereiding Eindwerk Dirk Devroey 29 september 2006 Lesdoelstellingen Hulp bij het maken van het eindwerk Hoe doe ik een literatuur onderzoek - Systemic review - Meta-analyse Hoe verzamel ik mijn gegevens
Nadere informatieLipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?
Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,
Nadere informatieUpdate PCSK9 trials. Vascular Rounds MUMC
Update PCSK9 trials Vascular Rounds MUMC 16 mei 2017 Frank L.J. Visseren Disclosures Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatie20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019
20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019 Deelnemers aan de UCC-SMART studie (n = 13.466) Mannen: 8749 Vrouwen: 4717 Diagnose bij de start van UCC-SMART Aantal jaren gevolgd
Nadere informatieDe pil bij vrouwen met verhoogd tromboserisico
17 februari 2016 De pil bij vrouwen met verhoogd tromboserisico Karina Meijer Minisymposium ter gelegenheid van de promotie van Lies van Vlijmen 170216 De pil Met stip populairste anticonceptivum Veneuze
Nadere informatieVitaminetherapie voor hyperhomocysteïnemie. recidief veneuze trombose niet
Vitaminetherapie voor hyperhomocysteïnemie reduceert het risico op recidief veneuze trombose niet Auteurs Trefwoorden G.M.J. Bos, H.P.J. Willems, H.J. Blom, W.B.J. Gerrits, F.R. Rosendaal en M. den Heijer
Nadere informatieOvergebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?
Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Annette Galema-Boers, MANP 24-11-2017 Clinic for dyslipidemias and inherited cardiovascular diseases
Nadere informatieSchrik om het hart! CoRPS. Dr. Annelieke Roest. Promotoren: Peter de Jonge, PhD. Johan Denollet, PhD
Schrik om het hart! Center of Research on Psychology in Somatic diseases Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD Dr. Annelieke Roest Anxiety and Depression In Coronary Heart Disease: Annelieke
Nadere informatieObesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Nadere informatieBijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts
Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3 de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland Dinsdag 19 mei 2015 Promotietraject In de dagelijkse
Nadere informatieWat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis
Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieLangetermijnprognose na een acute longembolie
6 Langetermijnprognose na een acute longembolie Long-term prognosis of acute pulmonary embolism drs. P.L. den Exter 1, drs. T. van der Hulle 2, prof. dr. M.V. Huisman 3 en dr. F.A. Klok 2 Samenvatting
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieCholesterol, *Vergeleken met de uitgangswaarde die de patiënten in medische onderzoeken hadden.
Repatha is een nieuwe behandeling die het slechte cholesterol (LDL-cholesterol) verlaagt met circa 60%*. Deze verlaging komt bovenop de verlaging die u misschien al met andere geneesmiddelen hebt behaald
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieNawoord. Uiteraard gaat mijn dank uit naar Stijn Halkes en Jos Kroon die mij terzijde willen staan als paranimf.
Nawoord Nawoord Het tot stand komen van een proefschrift vereist teamwork. Het is uiteindelijk een groot team geworden en ik wil iedereen bedanken voor alle ondersteuning, adviezen en vriendschap. In het
Nadere informatiePreventie in de spreekkamer met U-Prevent
Preventie in de spreekkamer met U-Prevent Symposium Circulatory Health 30-11-2018 Jannick A.N. Dorresteijn Fellow vasculaire geneeskunde klinisch epidemioloog J.A.N.Dorresteijn2@umcutrecht.nl Hoe doet
Nadere informatieDoel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011
Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties Haffner, NEJM 998 microvasculaire afwijkingen nefropathie retinopathie neuropathie macrovasculaire afwijkingen coronaire hartziekten cerebrovasculaire
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatieStatines en cardiovasculaire preventie: de 'Heart Protection Study'
Statines en cardiovasculaire preventie: de 'Heart Protection Study' Heart Protection Study Collaborative Group. MRC/BHF Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in 20 536 high-risk
Nadere informatieDe Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.
RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede
Nadere informatieChemotherapie en stolling
Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieReuma, atherosclerose & anti-inflammatie. Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum
Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum Reumatoïde artritis & Atherosclerose Mortaliteit en doodsoorzaken bij RA Mortaliteit Verhoogde
Nadere informatieSamenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Nadere informatieGoedkeuring in EU maakt de weg vrij om LIXIANA (edoxaban) in alle Europese lidstaten beschikbaar te maken
LIXIANA (edoxaban) eenmaal daags van Daiichi Sankyo in de EU goedgekeurd voor preventie van beroerte bij nonvalvulair atriumfibrilleren en voor behandeling en preventie van recidiverende DVT en LE Goedkeuring
Nadere informatieRisk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease
Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited
Nadere informatieS. Kuipers. Chapter 9. Samenvatting
S. Kuipers Chapter 9 Veneuze trombose is een aandoening waarbij zich een bloedstolsel vormt op de verkeerde plaats, meestal in een van de venen van het been. Hierdoor wordt de terugvloed van het bloed
Nadere informatieBehandeleffect bij individuele patiënten voorspellen*
Stand van zaken Behandeleffect bij individuele patiënten voorspellen* Methodologie van onderzoek 6: predictiemodel op basis van klinische trials J.A.N. (Jannick) Dorresteijn, A.M.J. (Annemarie) Wassink,
Nadere informatieKanker en het hart. de ultieme uitdaging?
Kanker en het hart de ultieme uitdaging? Rienk Rienks, cardioloog UMCU/CMH Hoe groot is het probleem? Stollingstoornissen bij kanker Kanker van het hart Hartproblemen bij (de behandeling van) kanker Nederland:
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieDiabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures
Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:
Nadere informatieHet Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen
REACTIEVE AGRESSIE Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve Agressie Pien S. Martens Open Universiteit Heerlen Naam student: Pien Sophie Martens Studentnummer: 850945172
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatieSTIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer
STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of
Nadere informatieInfections, inflammation and venous thrombosis; an epidemiological perspective Tichelaar, Ynse Ieuwe Gerardus Vladimir
University of Groningen Infections, inflammation and venous thrombosis; an epidemiological perspective Tichelaar, Ynse Ieuwe Gerardus Vladimir IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's
Nadere informatieGezondheidsvoordelen
Gezondheidsvoordelen Hart- en vaatziekten De focus op zuivelproducten en hart- en vaatziekten wordt vaak in verband gebracht met verzadigd vet. Omdat zuivelproducten verzadigde vetzuren bevatten en bijdragen
Nadere informatieINVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken
Nadere informatieBijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.
Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het
Nadere informatienederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid
Nadere informatieDe Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Nadere informatieBehandeling VTE: aandachtspunten vanuit de 2 e lijn
Behandeling VTE: aandachtspunten vanuit de 2 e lijn F.A. (Erik) Klok MD, PhD Department of Thrombosis and Hemostasis LUMC, Leiden, Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Disclosures None Affiliation/financial interest
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:
Nadere informatie«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond»
«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond» «PUO Stollingsproblemen: Antico: Basics» 1 4 sprekers 14u00 14u45: Stolling: what s in it for me? 14u45 15u30: Neverending story: nieuwe moleculen en nieuwe
Nadere informatie.192. Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico:
Samenvatting Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico: de aanwezigheid van risicofactoren onder Amsterdammers met een Turkse en Marokkaanse etnische achtergrond. De incidentie van hart- en vaatziekten
Nadere informatieMDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB
MDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB B. J. Snel AIOS anesthesiologie Rowland MJ, Hadjipavlou G. Delayed cerebral ischemia after subarachnoid haemorrage: looking beyond vasospasm. Br J
Nadere informatieLanger leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012
ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 169 170 Samenvatting Samenvatting Jicht is een reumatische ziekte die wordt veroorzaakt door het neerslaan van urinezuur (in de vorm van kleine naaldvormige kristallen) in en rond de gewrichten.
Nadere informatieConfounding opzet & interpretatie van mensgebonden onderzoek
Confounding opzet & interpretatie van mensgebonden onderzoek b.siegerink@lumc.nl Klinische epidemiologie expositie veroorzaakt uitkomst in domein 1 Onderzoeksvraag Expositie Uitkomst in Domein Onderzoeksvraag
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieHartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken
1 Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken Smoking Cessation in Cardiac Patients Esther Kers-Cappon Begeleiding door:
Nadere informatieDiagnostiek, preventie en behandeling van veneuze trombose: een overzichtsartikel betreffende de hierover recent verschenen CBO-consensus
O v e r z i c h t s a r t i k e l e n Diagnostiek, preventie en behandeling van veneuze trombose: een overzichtsartikel betreffende de hierover recent verschenen CBO-consensus Auteurs Trefwoorden W.M.
Nadere informatieStatine-intolerantie: update en behandelsuggesties
Statine-intolerantie: update en behandelsuggesties Vascular Rounds 16 mei 2017 Marion Knippels AIOS interne geneeskunde Vasculair geneeskundige i.o. Klinisch farmacoloog i.o. Disclosure potential conflicts
Nadere informatieCARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Nadere informatieKlinische implicaties van de EVOLVE studie
ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie
Nadere informatieOok een woord van dank voor al mijn vrienden. Het leven is meer dan werken en studeren en ik wil jullie danken voor jullie inbreng buiten werktijd.
Dankwoord Vele personen hebben, direct of indirect, een rol gespeeld bij de totstandkoming van dit proefschrift. Een aantal van hen wil ik op terughoudende wijze, zoals passend binnen de Leidse traditie
Nadere informatieCholesterol, Pas onlangs gehoord dat u een te hoog cholesterol hebt? Of worstelt u er al jaren mee? U staat hierin niet alleen!
Cholesterol, IK KRIJG JE ONDER DE DUIM. Een hoog LDL-cholesterol verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. 1,2 In deze brochure leest u hoe u dat verlaagt en zo het risico op een hartaanval of beroerte
Nadere informatieBETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN
BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon
Nadere informatieModererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal
Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between
Nadere informatiegedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang? gedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang?
Is er een samenhang tussen seksuele attituden en gedragsintenties voor veilig seksueel Is there a correlation between sexual attitudes and the intention to engage in sexually safe behaviour? Does gender
Nadere informatieMyocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG
Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Presentatie vandaag Epidemiologie myocardinfarct Diagnostiek
Nadere informatieHerstart antistolling na bloeding. Karina Meijer internist-hematoloog UMCG
Herstart antistolling na bloeding Karina Meijer internist-hematoloog UMCG 020318 Disclosures Onderzoeksgeld van Bayer en Pfizer (voor hemofiliegerelateerde projecten), van Sanquin voor PCC studie Speaker
Nadere informatieCHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 156 Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin de veranderingen in het vermogen van plasma om de uitstroom (efflux) van cholesterol uit cellen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66111 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Streit, S.R. Title: Perspectives on treating hypertension in old age : the burden
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pasha, Sharif Mohammed Title: Venous and arterial thromboembolism : prevention
Nadere informatieBehandeling van Diabetische Dyslipidemie: - plaats van de statines - PCSK-9 inhibitoren. Ann Mertens, MD, PhD dienst Endocrinologie
Behandeling van Diabetische Dyslipidemie: - plaats van de statines - PCSK-9 inhibitoren Ann Mertens, MD, PhD dienst Endocrinologie Inschatten van cardiovasculair risico: SCORE-tabellen à Streefdoel LDL-C:
Nadere informatieHet verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Nadere informatieRelatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën
Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual
Nadere informatieDirecte orale antistollingsmiddelen. Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde
Directe orale antistollingsmiddelen Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde Kerngetallen Gebruikers orale antistolling Nederland 350.000 patiënten acenocoumarol
Nadere informatieNederlandse samenvatting
198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd
Nadere informatieJ.M.T. Hendriksen, R.E.G. Schutgens, G.J. Geersing, R. Oudega en K.G.M. Moons
4 Het VISTA-onderzoek: effectiviteit en veiligheid van het gebruik van een predictiemodel voor het bepalen van de optimale duur van antistolling na een spontane veneuze trombose Venous thromboembolism:
Nadere informatieSummary Chapter one chapter two chapter three
Appendix 1 2 3 4 5 6 7 Summary Infections with intestinal worms (named soiltransmitted helminths ) and micronutrientdeficienciesaretwomajorglobalhealthproblems,especiallyinchildren. Both conditions are
Nadere informatie