Hoe RFT kan helpen om taal effectiever in te zetten in therapie
|
|
- Helena Bos
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe RFT kan helpen om taal effectiever in te zetten in therapie Interventies RFT principes Mede gebaseerd op een workshop van Matthieu Villatte
2 Wat gaan we doen? Waarom RFT? Wat is RFT? Hoe hangen RFT en therapie samen? Hoe kunnen we RFT gebruiken om onze talige interventies te begrijpen en te verfijnen? Oefenen
3 WAAROM RFT?
4 Taal schept problemen: door taal ontstaan vervelende ervaringen of door taal worden zij vervelender
5 Taal biedt een oplossing We kunnen taal gebruiken om problemen op te lossen we kunnen taal gebruiken om cliënten (terug) in contact te brengen met hun directe ervaring.
6 RFT gaat uit van taal als gedrag Leggen van, begrijpen van en reageren op verbanden tussen zaken
7 Relational Frame Theory Biedt een gedragsanalytische verklaring voor de wijze waarop taal van invloed is op het gedrag (handelen, voelen, denken) van mensen. Bouwt voort op het werk van Skinner (gedragsanalyse van verbaal (regelgeleid) gedrag) en Sidman (analyse van verbale training bij kinderen met leermoeilijkheden)
8 Waarom niet gewoon operante en klassieke conditionering?
9 Waarom niet gewoon cognitieve psychologie? Cognitieve psychologie is in hoge mate gebaseerd op een mechanistische wetenschapsfilosofie Maakt gebruik van hypothetische tussenliggende mechanismen, waardoor een theorie per definitie niet meer rechtstreeks toetsbaar is
10 Waarom geen taaltheorie van linguisten? Dat zou betekenen dat we verschillende theorieën naast elkaar gebruiken In het Functioneel Contextualisme zijn we op zoek naar verklaringen die spaarzaam zijn en breed toepasbaar (met weinig principes veel kunnen verklaren) en die diepte hebben (aansluiten bij bevindingen uit andere wetenschappelijke disciplines)
11 WAT IS RFT?
12 RFT heeft zijn eigen taal RFT gaat over gedrag-in-context Het gedrag is: het leggen van arbitraire relaties tussen gebeurtenissen middels wederkerige en combinerende implicatie, waarbij transformatie van stimulusfuncties optreedt. De context is: verbale conventies die aanleiding geven tot het leggen van relaties en tot transformatie van stimulusfuncties
13 Huh?? Laten we dat eens stap voor stap bekijken
14 Wederkerige implicatie Als je leert dat = Wat is dan de relatie tussen en?
15 RFT gaat ervan uit dat kinderen een uitgebreide taaltraining krijgen waarin ze leren dat als = dan ook =
16 Combinerende implicatie Als er meer stimuli betrokken zijn, gebeurt er iets nieuws. Stel je leert = en =
17 Je kunt nu zelf afleiden: = en = Dat is in feite wederkerige implicatie
18 Maar je kunt ook afleiden = en = Je maakt zelf nieuwe combinaties. Daarom: combinerende implicatie
19 Combinerende implicatie
20 Dus Twee relaties gegeven (direct geleerd), vier relaties zelf, automatisch afgeleid. Bij drie relaties tussen vier stimuli kun je negen zelf afleiden. Exponentieel
21 Transformatie van stimulusfuncties Als de betekenis of functie van een stimulus verandert ten gevolge van de relatie die deze stimulus heeft met een andere stimulus Voorbeeld: u bent een fan van Nelson Mandela en u bent niet erg gesteld op Mark Rutte. Nu hoort u dat deze twee mannen vrienden zijn. De kans bestaat dat Mark Rutte een positievere betekenis voor u krijgt.
22 Voorbeelden van stimulusfuncties Waarschuwing Beloning en straf Discriminatieve stimulus Betekenis/emotie Introductie RFT
23 Transformatie: Relaties leggen kan functies veranderen. =
24 Arbitraire eigenschappen Volgens afspraak toegekend als eigenschap Bijvoorbeeld: Cognitief gedragstherapeut Of: Churchill was een groot staatsheer (groot is hier symbolisch bedoeld). Staat tegenover fysieke, non-arbitraire eigenschappen, die men met de zintuigen kan waarnemen.
25 DUS het leggen van arbitraire relaties tussen gebeurtenissen middels wederkerige en combinerende implicatie, waarbij transformatie van stimulusfuncties optreedt. Dit gedrag wordt in eerste instantie bekrachtigd door de sociale omgeving Op den duur vindt bekrachtiging plaats door interne coherentie: het is logisch
26 Soorten frames
27 Frame van gelijkheid: Benoemen appel A-P-P-E-L
28 Frame van gelijkheid: analogie Is als
29 Frame van verschil: anders dan
30 Conditioneel ALS DAN
31 Vergelijking: dan Is meer dan
32 Hiërarchisch frame: onderdeel van FRUIT
33 Deiktisch kader Het perspectief van de spreker. Ik, hier, nu (etc). Geen ik zonder jij, geen hier zonder daar, geen nu zonder eerder of later. Het perspectief ik-hier-nu noemen we zelf-alscontext. Het perspectief dat we innemen is een context voor de ervaringen die we waarnemen. Hoe leert een kind wat ik is? Je kunt het niet aanwijzen Introductie RFT
34 Zelf: van inhoud naar context Ik zie hoor voel beweeg denk ben publiek bekenden het een gespannenheid mijn opwinding gedragstherapeut geroezemoes aan heeft en scherm airco mijn het man nu hartslag stem deze muis dit publiek verder mond zoemen zin? dia
35 Deiktisch kader Als we eenmaal in staat zijn om dit kader aan te brengen, dan ontstaat een blijvend onderscheid tussen de spreker, die ik-hier-nu is en dat waarover gesproken wordt, dat altijd daar-en-toen is (zelfs als ik over mijzelf spreek). ZELF bestaat uit het gedrag: verbaal reageren op je eigen gedrag (spreken en denken over wat je doet, voelt en denkt)
36 ZELF Zelfbeeld: een uitgebreid beschrijvend en evaluerend netwerk dat iemand over zichzelf construeert. Wordt problematisch als zelfevaluaties worden opgevat als gefundeerd in het verleden en onveranderbaar Kennend zelf: doorgaand verbale discriminatie van psychologische gebeurtenissen aangaande zichzelf. Om verbaal te reageren op je eigen gedrag moet je dit gedrag eerst opmerken.
37 We kunnen frames met elkaar in verband brengen hiërarchisch IK hiërarchisch JIJ SUCCESVOL MISLUKKING CREATIEF vergelijkend NIET CREATIEF SLIM DOM
38 IK is hierarchisch verbonden met mijn ervaringen IK Angst ik ben stom Blijheid Herinnering aan mijn 18 e verjaardag Geur Jeuk
39 (Het gedrag is: het leggen van arbitraire relaties tussen gebeurtenissen middels wederkerige en combinerende implicatie, waarbij transformatie van stimulusfuncties optreedt.) De context is: verbale conventies die aanleiding geven tot het leggen van relaties en tot transformatie van stimulusfuncties
40 Relaties leggen staat onder controle van de context Zoek dezelfde! Nee, Goed dat zo! hetzelfde! is zo! niet
41 Hoe hangen RFT en therapie samen?
42 Denken en praten zijn als het vormen van relationele netwerken
43 Netwerken in therapie Wat ervaar je als je je angstig voelt? ervaar voelt als wat angstig
44 Transformatie in therapie Als ik drink voel ik me beter. voel beter
45 Transformatie in therapie Hoe beinvloedt dat je leven op de lange duur? voel beter lange duur leven beinvloedt
46 Hoe kunnen we RFT gebruiken om onze talige interventies te begrijpen en te verfijnen?
47 Je leert snel en zonder directe consequenties
48 Probleem met relaties en afleiding Je kunt geen elementen uit het netwerk verwijderen
49 I. Verander de context Ik hou er niet van mijn gevoel te delen. AFWIJZING GEVOELENS DELEN
50 I. Verander de context Wat voor Mijn verschil vrouw zou en het ik zouden maken een als je intiemere in je relatie betekenisvolle meer je gevoel relatie zou delen? hebben. VERSCHIL GEVOEL DELEN RELATIE INTIEMER VROUW RELATIE AFWIJZING GEVOEL DELEN BETEKENIS VOL
51 II. Bruikbare functies ontwikkelen VERSCHIL RELATIE INTIEMER GEVOEL DELEN RELATIE AFWIJZING GEVOEL GEVOEL DELEN DELEN BETEKENIS VOL
52 Functies veranderen door de context te veranderen An unexamined life is not worth living Socrates
53 III. Stimuleren van functionele coherentie waarheid effectiviteit begrij pen Korte termijn Lange termijn
54 III. Stimuleren van functionele coherentie Helpend! INTIEMER Waar! AFWIJZING RELATIE GEVOEL DELEN BETEKENIS VOL
55 Insensitiviteit door regels UIT Reacties worden overgegeneraliseerd en vertonen weerstand tot verandering
56 IV Vergroten van sensitiviteit voor de context INTIEMER INTIEMER RELATIE RELATIE AFWIJZING GEVOEL DELEN BETEKENIS VOL BETEKENIS VOL
57 Vermijden van de taalvalkuilen Context veranderen Bruikbare functies ontwikkelen Functionele coherentie bevorderen Gevoeligheid voor context vergroten Afleiding zonder einde Transformatie van functie Logische coherentie Insensitiviteit
58 OEFENEN
59 Toenemen van contextuele sensitiviteit: lok observatie van ervaring uit (tacting) Nonverbaal/direct zintuigelijke ervaringen lichamelijke sensaties Verbaal/afgeleid Tijd en ruimte: hier-nu, daartoen Analogie/metafoor Perspectief nemen: ik-jijanderen
60 Toenemen van contextuele sensitiviteit: lok beschrijving van de ervaring uit (tacting) percepties sensaties gedachten emoties externe omgeving Verschuif van evalueren naar beschrijven Objectief benoemen Als de client het niet weet Analogie: voelt als Perspectief nemen: ik zou Meer precisie en nuance Onderscheid Vergelijking
61 CASUS Manon is een 36-jarige vrouw. Zij komt in therapie om te veranderen en een betere relatie met haar partner te krijgen Ze praat niet over haar gevoel: ik ben niet gewend om over mijzelf te praten Ze vertoont problemen met het waarnemen van en praten over haar emoties en interne ervaringen in het algemeen Als gevraagd wordt hoe ze zich voelt, zegt ze dat ze het niet weet of dat ze gestressed is
62 oefening: observeren en beschrijven Cliënt: Vertel iets wat gebeurt is in je relatie afgelopen week, wat moeilijk was. Worstel met het observeren en beschrijven van wat je ervaart Reageer natuurlijk op de therapeut Therapeut: help te oriënteren op de context die niet gezien wordt help te verschuiven van evalueren naar objectief benoemen Als de cliënt vastzit, gebruik analogie en perspectief nemen Maak het daarna preciezer met vergelijking en onderscheid Observator: Merk op wanneer de therapeut iets van het bovenstaande doet. Zorg dat je specifieke feedback kunt geven (voorbeelden). ZIE HANDOUT 1
63 feedback: observeren en beschrijven Observator Specificeer voorbeelden van het doelgedrag ÉÉN ding om te oefenen voor verbetering Cliënt Reacties die anderen niet konden zien? Merkte je een verandering op? Therapeut Vragen voor cliënt en observator Ideeën voor verder oefenen
64 Gedragsverandering bewerkstelligen Functionele coherentie dmv normalisatie en effectiviteit (tracking) Normaliseer reponsen op antecedenten Conditioneel kader als..dan om te normaliseren Perspectief nemen om gemeenschappelijkheid te creëren: Ikjij of jij-een ander Lok een inschatting van effectiviteit uit Conditioneel kader als..dan om effectiviteit van responsen vast te stellen Vergelijkend kader om de effectiviteit van alternatieve opties te bepalen Hiërarchisch kader om responsen te verbinden aan een hoger doel
65 oefening: Normalisatie en effectiviteit Cliënt: - Cliënt die intieme relaties vermijdt of - Cliënt die zijn werk kwijt is en geen ander werk wil zoeken omdat het oneerlijk is en hij dat niet zou hoeven doen Therapeut: Normaliseer respons op antecedenten Conditioneel kader van antecedenten Perspectief nemen om gemeenschappelijkheid te creëren Lok een inschatting van effectiviteit uit Conditioneel kader van consequenties om effectiviteit van responsen vast te stellen Vergelijkend kader om de effectiviteit van alternatieve opties te bepalen Hiërarchisch kader om responsen te verbinden aan een hoger doel Observator: Merk op als de therapeut iets hiervan doet. Zorg dat je specifieke feedback kunt geven (voorbeelden). ZIE HANDOUT 2
66 feedback: Normalisatie en effectiviteit Observator Specificeer voorbeelden van het doelgedrag ÉÉN ding om te oefenen voor verbetering Cliënt Reacties die anderen niet konden zien? Merkte je een verandering op? Therapeut Vragen voor cliënt en observator Ideeën voor verder oefenen
67 VRAGEN?
Introductie Relational Frame Theory (RFT) Najaarsconferentie 2011 Jacqueline A-Tjak, PsyQ en A-Tjak Cursussen
Introductie Relational Frame Theory (RFT) Najaarsconferentie 2011 Jacqueline A-Tjak, PsyQ en A-Tjak Cursussen Wat gaan we doen? Waarom is RFT belangrijk? Introductie Functioneel Contextualisme (F.C.) Introductie
Nadere informatieAcceptance &CommitmentTherapy (ACT) SASKIA TALBOOM EMILE VAN BELLINGEN JORIS CORTHOUTS. bij psychosegewaarwordingen: Zoeken naar wat werkt
Acceptance &CommitmentTherapy (ACT) SASKIA TALBOOM EMILE VAN BELLINGEN JORIS CORTHOUTS bij psychosegewaarwordingen: Zoeken naar wat werkt Wat gaan we doen? Psychose bekijken door een functioneel contextualistische
Nadere informatieVELON CONGRES 19 MAART 2019 WORKSHOP KENNISMAKEN MET ACT MONIQUE BEKKER
VELON CONGRES 19 MAART 2019 WORKSHOP KENNISMAKEN MET ACT MONIQUE BEKKER M.BEKKER@BOPADVIES.NL WIE IS LOES?? ACCEPTANCE AND COMMITMENT THERAPY (ACT) 6 zuilen: Past binnen agogisch bekaam (er wordt binnen
Nadere informatieHet versterken van betekenis en motivatie
25/09/13 Het versterken van betekenis en motivatie Mijn missie Ellen Excelmans Psycholoog/tabakoloog VRGT Oefenen is niet presteren Taal is een probleem 1 25/09/13 Valkuilen van taal Valkuilen van taal
Nadere informatieIndividuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 2 2-1
Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 2 2-1 Wat stond in dagdeel 1 centraal? Introductie en protocol Motiveren tot gedragsverandering: Inventarisatie nadelen gebruik
Nadere informatieACT en Authenticiteit
ACT en Authenticiteit Weg met het keurslijf, ruimte voor jezelf. Datum: 25-09-2015 Door: Tim Batink Locatie: Bussum even voorstellen Tim Batink, MSc GZ-Psycholoog i.o., Cognitief Gedragstherapeut VGCt,
Nadere informatieWelkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Even mezelf voorstellen Boeken - Jansen, G.: Denk wat je wilt, doe wat je droomt - Jansen, G.: Leef! - Jansen, G.: Laat los: ruimte
Nadere informatieProgramma. 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen
Programma 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen ADHD BIJ ADOLESCENTEN problemen EF/motivatie ADHD gedrag Adolescentie: Middelbare school Minder oudercontrole
Nadere informatieFrustratietolerantie-training bij stotterende kleuters
Frustratietolerantie-training bij stotterende kleuters Bettie Smets 36 STE VVL CONGRES 20 MAART 2015 FLANDERS EXPO, GENT frustratietolerantie drempel van verdraagzaamheid voor prikkels die een aversieve
Nadere informatieTHEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo
Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare
Nadere informatieBio (EEG) feedback. Reflecties vanuit de klinische praktijk. Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven
Bio (EEG) feedback Reflecties vanuit de klinische praktijk Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven Neurofeedback -Een vraag uit de spreekkamer- Minimaal 1500 Literatuur 2008 literatuur search
Nadere informatieAcceptance and Commitment Therapy: hoe nieuw taalgebruik kan bijdragen aan een rijker leven
Page 1 of 6 Artikelen Acceptance and Commitment Therapy: hoe nieuw taalgebruik kan bijdragen aan een rijker leven Jacqueline A-Tjak* Psychopraxis jaargang 11, nummer 4 p. 124-130 Trefwoorden: ACT, Relational
Nadere informatieWERKEN MET ONTKENNING EN WEERSTAND AAN TOEKOMSTIGE VEILIGHEID. Judith Yntema
WERKEN MET ONTKENNING EN WEERSTAND AAN TOEKOMSTIGE VEILIGHEID Judith Yntema Wat is waarheid? J. Yntema 30 september 2015 Wat is weerstand? Redenen voor ontkenning Angst voor verstoting/verlating Angst
Nadere informatieVoorwoord...1. Inleiding...3. De denkwijze van een ACT-therapeut...7
Inhoudsopgave 1 Voorwoord...1 Inleiding...3 De denkwijze van een ACT-therapeut...7 1.1 Doen wat werkt...8 1.2 Acceptatie, defusie, mindfulness en het zelf (Acceptance)... 12 1.3 Waarden en toegewijd handelen
Nadere informatieHandelingsgerichte procesdiagnostiek
Handelingsgerichte procesdiagnostiek De analyse van individuele leerprocessen als aanknopingspunt voor de behandeling van patiënten binnen de GGZ Gwenny Janssen & Annemieke Hendriks 20-04-2012 Agenda Context:
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN. Feedback = een concrete uitspraak over het gedrag van een ander, met een specifiek doel voor ogen
FEEDBACK GEVEN Feedback geven is een van de meest directe manieren om gedrag te sturen. Zeker op de korte termijn, maar zeker ook op de langere termijn is feedback heel krachtig. Maar effectief feedback
Nadere informatieWerkboek een nieuwe geest in 28 dagen Doe het zelf mindset transformatie voor de moedige mens _ en wereldverbeteraar.
Module 2. Afleren. Dag 11. NEE zeggen tegen je beperkende overtuigingen. Met onderstaande oefening ga je NEE leren zeggen tegen overtuigingen die je beperken. Dit klinkt kinderlijk simpel maar herinner
Nadere informatieWelkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers
Welkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers Hondje van Pavlov Gedragstherapie 1ste generatie: klassieke en operante conditionering (outside the black box) =Gedrag wordt contextueel bepaald
Nadere informatieMini symposium 5 leefstijlen bij sterven
Mini symposium 5 leefstijlen bij sterven Gent 25 april 2013 Opzet Opstarten Toelichting op STEM Introductie in leefstijlen bij sterven + casuïstiekbespreking Verschillen in omgaan met verdriet Afsluiting
Nadere informatieIndividuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1
Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 4 4-1 Wat stond in dagdeel 3 centraal? Terugval en noodmaatregelen Aanvullingen functie-analyse Omgaan met trek 4-2 Programma
Nadere informatieTaxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent
Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste
Nadere informatieZakelijk aspect. zender boodschap ontvanger Relationele aspect. Feedback
Tweeëndertig coachingsprincipes0f1 : 1. Coachen is communiceren. Een coach dient kennis te hebben van het communicatieproces. Een coach beheerst sociale vaardigheden als luisteren, feedback geven en helder
Nadere informatieEMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA
EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatieWaarom deze workshop? Wat houdt mij tegen. Wat gaan we doen? Wat gaan we doen? Waarin kan ik groeien?
Waarom deze workshop? Wat houdt mij tegen de Broekriem Enschede, 9 november 2016 Hoe ben je hier terecht gekomen? Wat verwacht je van de workshop? Wat verwacht je van mij? Waarmee wil je weggaan? Wat verwacht
Nadere informatieSessie 1 19 Introductiebijeenkomst
Inhoud I Introductie op het begrip Theory of Mind 7 II Visie op de behandeling van de mens met autisme 9 III Overzicht van de ToM-behandeling 13 IV Programma ToM-behandeling 15 V Gebruik van het werkboek
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie. Afdeling Psychiatrie
Cognitieve gedragstherapie Afdeling Psychiatrie Cognitieve gedragstherapie Wat is cognitieve gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie bestaat uit twee onderdelen; cognitieve therapie en gedragstherapie.
Nadere informatiePSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE. Zelfbeeldmodule BEHANDELING
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Zelfbeeldmodule BEHANDELING Zelfbeeldmodule introductie We werken in deze zelfbeeldmodule van 20 weken onder andere met dit boek, dat u eventueel zelf kunt aanschaffen, om het
Nadere informatieSociale vaardigheden.
Sociale vaardigheden www.psysense.be waarschuwing Het is geen receptenboek Elke mens is een individu Ass of geen ass. Dit gaat over wat je wilt, en biedt ev. middelen om te bereiken wat je wilt, maar ass
Nadere informatie1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington
1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington 2. Autisme: Kwalitatieve verschillen op 3 gebieden: taalvaardigheden, sociale vaardigheden en beperkte/
Nadere informatieKernachtig communiceren
Kernachtig communiceren De draad van mijn verhaal Generaliseren en concretiseren Hoofd en bijzaken Werken met tijdlijnen Verbaliseren en visualiseren De kern van mijn boodschap Taalpatronen Samenvatten
Nadere informatieRelational Frame Theory (RFT)
Relational Frame Theory (RFT) Voor normale mensen zoals ik, met een IQ beneden de 170 Gijs Jansen De eerste twee jaar dat ik ACT beoefende, liep ik met een grote boog om alles wat RFT was heen. Ik vond
Nadere informatieDenken kun je Leren!
Denken kun je Leren! Bekijk de twee vragen hieronder. Op welke manier verschillen deze twee vragen van elkaar? (Bedenk het antwoord voor jezelf draai je naar degene waar je het dichtste bij zit bespreek
Nadere informatieHOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?
HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen
Nadere informatie* Kleuters uitdagen werkt!
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met
Nadere informatieANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger
ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN
Nadere informatieReflectie en feedback
Reflectie en feedback Doelen bijeenkomst Kennis uitbreiden over reflectie en feedback Vaardigheden oefenen met stimuleren van reflectie Hoe in te bedden in de organisatie (wie, wanneer, teamoverzicht,
Nadere informatieDialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen
Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatieRijke Lessen. zetten je aan het denken. Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag
Rijke Lessen zetten je aan het denken Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag Onthouden Kunnen ophalen
Nadere informatieHoe we onze ervaringen creëren
Hoe we onze ervaringen creëren Als je wilt veranderen zul je een eerste stap mogen maken in het onderzoeken van je filters en hoe je jouw realiteit creëert. Binnen NLP is er een model wat je meer inzicht
Nadere informatieDelfin EMDR en hypnotherapie cognitieve therapie Page 1 of 5
Delfin EMDR en hypnotherapie cognitieve therapie Page 1 of 5 DE THEORIE DE PRAKTIJK OVEREENKOMSTEN Cognitieve therapie Naast een paar grote verschillen heeft de moderne hypnotherapie veel overeenkomsten
Nadere informatieWorkshop samen talenten benutten
Workshop samen talenten benutten Doelgroep: organisaties die met vrijwilligers met een beperking willen werken Doel: kennis en vaardigheden overdracht voor het werken met mensen met een beperking Bijeenkomst
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik
Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling
Nadere informatieMetacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis. Colin van der Heiden. Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013
Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis Colin van der Heiden Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013 PROGRAMMA inleiding metacognitieve theorie video-demonstratie en oefening: uitvragen
Nadere informatieDEEL 1: VERSCHIJNSELEN VAN STOTTEREN BIJ VOLWASSENEN
4 Inhoud INLEIDING 10 DEEL 1: VERSCHIJNSELEN VAN STOTTEREN BIJ VOLWASSENEN 14 1. Inleiding 15 2. Probleemstelling en klacht 16 2.1. De groep van volwassenen 16 2.2.1. Aantal, leeftijd en geslacht 17 2.2.2.
Nadere informatieMINDFUL EXPOSURE EN VERWERKING
MINDFUL EXPOSURE EN VERWERKING (Handout in cursussen MBCT, Ger Schurink, 2009) Inleiding Bij veel emotionele problemen speelt het verleden een grote rol. De actuele situatie doet, automatisch en vaak onbewust,
Nadere informatieDe Tijger Ontwaakt: Workshop Somatic Experiencing. Effecten van Trauma. Slang of touw?: automatische reacties. Congres Vitaliteit en (Zelf)coaching
Congres Vitaliteit en (Zelf)coaching De Tijger Ontwaakt: Workshop Somatic Experiencing traumaverwerking volgens Dr. Peter A. Levine Spreker: Sybren Post traumahealing.org of traumahealing.eu 1 Effecten
Nadere informatie1 Het sociale ontwikkelingstraject
1 Het sociale ontwikkelingstraject Tijdens de schoolleeftijd valt de nadruk sterk op de cognitieve ontwikkeling. De sociale ontwikkeling is in die periode echter minstens zo belangrijk. Goed leren lezen,
Nadere informatieCASI MODEL (Pag 122) Stappen. Antwoorden
CASI MODEL (Pag 122) HOE KANSRIJK IS UW CAMPAGNE? Het Campagne Strategie Instrument (CASI) is een hulpmiddel om tot onderbouwde keuzes te komen voor het opzetten van een campagne. Het gaat hierbij om campagnes
Nadere informatieFebruari 2012 Workshop Eviont
Het Brein heeft een doel nodig! Februari 2012 Workshop Eviont Het Brein heeft een doel nodig! Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE...2 LEESWIJZER...3 INLEIDING...4 STAP 1: HET KADER...5 STAP 2: STATE, GEDRAG EN
Nadere informatieMasterclass Ik doe wat ik geloof
Waarom doe ik wat ik doe Als mensen zijn we veel meer verantwoordelijk voor onze gevoelens en gedragingen dan we geneigd zijn te aanvaarden. Gevoel en gedrag worden in belangrijke mate bepaald door onze
Nadere informatieTherapeutische relatie en herstellen breuken. Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen
Therapeutische relatie en herstellen breuken Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen Inhoud Workshop Deze workshop gaat over de verschillende klinische processen
Nadere informatieDit is jouw leven, een nieuwe integrale interventie gericht op floreren. Ernst Bohlmeijer
Dit is jouw leven, een nieuwe integrale interventie gericht op floreren. Ernst Bohlmeijer Inhoud Oefeningen Uitleg achtergrond en inhoud Vragen I Sta eens stil bij een moment in je jeugd dat je helemaal
Nadere informatieAandachtgerichte Cognitieve Leertherapie. Leertherapie. Disfunctionele denkpatronen : Cognitieve gedragstherapie. Willem Fonteijn & Teun Bekkers
Leertherapie Aandachtgerichte Cognitieve Leertherapie beïnvloeden van facetten in het persoonlijk functioneren van de (aspirant)-gedragstherapeut welke een optimale beroepsuitoefening in de weg staan actief
Nadere informatieTabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2
Bijlage Romeo Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Romeo, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December
Nadere informatieStap 6: Wat is de kernovertuiging?
E-Learning: Hoe krijgen ze me zo gek als leidinggevende? Module 7/9 Stap 6: Wat is de kernovertuiging? De relevante vraag is hier: wat is het ergste wat er kan gebeuren als hij zijn controledrang loslaat?
Nadere informatieInhoudsopgave. Over Dingerdis Customer Care. Inleiding. 1. Situaties die weerstand oproepen. 2. Zes veel voorkomende vormen van weerstand
Ronald Dingerdis Inhoudsopgave Over Dingerdis Customer Care Inleiding 1. Situaties die weerstand oproepen 2. Zes veel voorkomende vormen van weerstand 3. Omgaan met weerstand van anderen 4. Omgaan met
Nadere informatietherapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]
therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Therapieën
Nadere informatieIndividuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 1 1-1
Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 1 1-1 Voorstellen Naam Kennis en kunde in Cognitieve gedragstherapie Eventuele specifieke leerwensen Maximaal 2 minuten 1-2
Nadere informatieAffirmaties, welke passen bij mij?
Affirmaties, welke passen bij mij? Veel mensen maken gebruik van affirmaties, om hun gevoel, zelfbeeld en gedachten positief te beïnvloeden. Regelmatig hoor ik van cliënten, dat hoe vaak ze ook affirmeren,
Nadere informatieRITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.
RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding
Nadere informatieDe oplossing van de ander.
De oplossing van de ander. Weer in contact met eigen kracht Peter Wesdorp Vragen Hoe kunnen we deze workshop zo nuttig mogelijk maken? Hoe weet je na afloop dat je er iets aan hebt gehad? Waar heb je last
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatiePsychomotorische Therapie
Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie
Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 3 Cognitieve gedragstherapie Een effectieve psychotherapie In deze brochure kunt u lezen
Nadere informatieDe leerkracht maakt het verschil!!!
De leerkracht maakt het verschil!!! Albert Janssens Stelling: leerlingen komen naar school om te leren. Vraag 1: Maar Wat is dat: leren? Leren is het bewust verwerven van kennis, inzichten, vaardigheden
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieOverzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen
Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke
Nadere informatieExecutieve functies in de klas: interventies
Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder
Nadere informatieHoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1
Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1 Even voorstellen 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 2 Ik geloof dat iedereen zijn eigen manier heeft om
Nadere informatieSkinner is dood, lang leve Skinner: een contextuele benadering van taal en cognitie
Boekbespreking 131 Skinner is dood, lang leve Skinner: een contextuele benadering van taal en cognitie Törneke N. (2010) Learning RFT. An Introduction to Relational Frame Theory and Its Clinical Application.
Nadere informatieHet veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback
Het veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback Ayse Dogan OPZ Geel- 6 Dec. 2012 Verloop Korte inleiding Reflectie- oefening Handvatten in veerkrachtig handelen bij feedback Tot slot Reflectie-
Nadere informatieHow2talk2kids. workshop. Malta. Juni 2007. Wouter Verboon
How2talk2kids workshop Malta Juni 2007 Wouter Verboon How2talk2kids Achtergrond Introductie in Nederland Workshop Herkenbaar? Valt wel mee, het is maar een schrammetje Is je beker weer omgevallen! Ik word
Nadere informatieDe Obsessief-Compulsieve stoornis: behandeling in de praktijk. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent
De Obsessief-Compulsieve stoornis: behandeling in de praktijk Dr. Leyman Lemke Deswarte Annelies 2013 Universitair Ziekenhuis Gent Inhoud workshop Kapstok: Het neurotische lussenmodel (NLM) (R. Schacht
Nadere informatieGeert De Bolster. HOE ZORGT MEN DAT HONDEN EN HUN MENSEN HET GOED HEBBEN? Training en communicatie of Communicatie en training?
HOE ZORGT MEN DAT HONDEN EN HUN MENSEN HET GOED HEBBEN? Training en communicatie of Communicatie en training? 1 2 1 3 Africhting Opvoeding Heropvoeding Door beloning en straf Hield ik nog van mijn hond?
Nadere informatieBijlage 20 Proces van classificeren beïnvloedingentactieken: gemaakte indelingen
Bijlage 20 Proces van classificeren beïnvloedingentactieken: gemaakte indelingen Met behulp van de korte beschrijvingen is geprobeerd om de beïnvloedingstactieken die bij elkaar horen bij elkaar te zetten
Nadere informatieHAND-OUT. Training Systemisch kijken naar kinderen, KIKI Training & Coaching
HAND-OUT Training Systemisch kijken naar kinderen, KIKI Training & Coaching Als je je kast niet zelf opruimt, zullen je kinderen het voor je moeten doen. Training Systemisch kijken naar kinderen, KIKI
Nadere informatieHET GESPREK: KOP ROMP STAART
HET GESPREK: KOP ROMP STAART Elk effectief gesprek heeft een zogenaamde kop romp staart structuur: een begin, een kern en een einde. Voorafgaand aan deze drie fasen is het cruciaal om elk gesprek zorgvuldig
Nadere informatieKinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd.
ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Zelfvertrouwen hoort bij ieder mens en het betekent dat je een reëel zelfbeeld hebt, waarin ruimte is voor sterke kanten, maar ook
Nadere informatieAu-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog
Au-tomutilatie Een groot probleem, een grote uitdaging Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog Inhoud Waarom verwonden cliënten zichzelf? Handelingsverlegenheid en machteloosheid bij begeleiders
Nadere informatieLES 2: Ontwikkel een mindset voor groei PRESENTATIE 1: Mindset-theorieën
De eerste presentatie behandelt een aantal theorieën die je helpen een mindset voor groei te ontwikkelen. Dat is essentieel als je effectiever gedrag wilt ontwikkelen. Je gedachten en overtuigingen zijn
Nadere informatieHoe help je iemand die aan zelfmoord denkt?
Hoe help je iemand die aan zelfmoord denkt? Bel bij accuut gevaar meteen Stel de vraag Als je denkt dat iemand aan zelfmoord denkt, vraag er dan naar. Kies de vraag die bij jou past. Of kies je eigen woorden,
Nadere informatieWacht maar tot ik groot ben!
www.geerttaghon.be Wacht maar tot ik groot ben! Omgaan met agressie bij kleine kinderen Geert Taghon 2013 Ontwikkeling kleine kind De wereld leren kennen en zich hieraan aanpassen (adaptatie) Processen
Nadere informatieWat is Psychomotorische kindertherapie (PKMT)?
SPEELS ONTWIKKELEN Wat is Psychomotorische kindertherapie (PKMT)? Psychomotorische kindertherapie is een therapie waarbinnen bewegen centraal staat voor kinderen met een ontwikkelingsleeftijd tot ongeveer
Nadere informatieHoogbegaafd en gevoelig
Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatieWoede, Wrok en Wraak Workshop Symposium Vereniging voor Pesso Psychotherapie
Woede, Wrok en Wraak Workshop Symposium Vereniging voor Pesso Psychotherapie Herman Veerbeek GZ-psycholoog, Cognitief Gedragstherapeut VGCT EMDR supervisor i.o. Forensisch Psychiatrische Polikliniek De
Nadere informatiecommunicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)
Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,
Nadere informatie1.0 Uitleg themataken en legenda
1.0 Uitleg themataken en legenda 1. In dit inleidend document wordt uitgelegd hoe je kunt werken met de themataken. Je vindt hieronder een toelichting op de symbolen en codes die gebruikt worden bij de
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieHSP bewust Leven vanuit je
HSP bewust Leven vanuit je Inzicht in Hoog gevoeligheid Veel mensen weten nog helemaal niet dat ze hoog gevoelig zijn totdat ze bij de huisarts zitten met een opstapeling van klachten die ze al jaren meedragen
Nadere informatieCounseling opleiding, lesmaand 1
Counseling opleiding, lesmaand 1 Inhoudsopgave Gebruiksaanwijzing Introductie: Dia 4: Opdracht 1: Het proef formulier: http:// www.psychowerk.com/counseling/maand1/ opdracht1.html Les 1: De wereld van
Nadere informatieObservatielijst bezoek op de werkplek Competentieprofiel
Observatielijst bezoek op de werkplek Competentieprofiel 1) Kunnen vragen en luisteren naar informatie over de kinderen Sleutelcompetentie: communicatie Je luistert naar wat je ouders hoort vertellen over
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel.
FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel. GRADED ACTIVITY & GRADUAL EXPOSURE. 1. Aanleiding / implicatie / modellen; respondente &
Nadere informatieSociaal angstigen krijgen een tweede kans na een negatieve eerste indruk
Sociaal angstigen krijgen een tweede kans na een negatieve eerste indruk Cognitive Therapy and Research (2012) Dr. Marisol Voncken and dr. Corine Dijk Stel Je komt een kennis tegen bij de supermarkt. Hij
Nadere informatieIn het afgelopen jaar heeft een groot aantal professionals de workshop Kennismaken met Oplossingsgericht Werken gevolgd.
Beste nieuwsbrieflezer, Leuk dat je deze (korte) nieuwsbrief hebt geopend. Ik stel het erg op prijs dat je interesse hebt. Hierbij stel ik je in kennis van het workshopaanbod voor de komende periode. Heb
Nadere informatie