De goede doelstichting

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De goede doelstichting"

Alfons Dijkstra
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De goede doelstichting Naar een systeem van overheidstoezicht? Een rechtsvergelijkend onderzoek C.R.M. Versteegh Uitgeveri] LEMMA BV - Utrecht

2 DE GOEDE DOELSTICHTING - Inhoudsopgave VOORWOORD AFKORTINGEN ALGEMENE INLEIDING I HOOFDSTUK I WETGEVING EN RECHTTEN AANZIENVAN GOEDE DOELORGANISATIES, RECHTSVERGELIJKEND BESCHOUWD A. INLEIDING 12 B. ENGELS RECHT 12 I. Ontwikkeling van de charity Totstandkoming van de criteria Spanningtussen criteria enwerkelijkheid 18 II. Wetgeving spedfiek gericht op de problemen van de charity Wetgevingtegen misbruik Toezichthoudende instanties Rechtvaardigingvanhetoverheidstoezicht 25 III. Rechtsvormen van de charity Inleiding Trust Charitableunincorporatedassodation Charitable Company byguarantee Een hybride rechtsfiguur Nieuwe organisatievorm 38 I. Ontwikkeling van hetstichtingenrecht Historische ontwikkeling van hetgoededoei Aanzetten tot juridische regeling van hetdoelvermogen 40 3.Goeddoeliseenfiscaalbegrip Betekenisvanhetbegrip "gemeinnützig" 42

Wetgevingtegen misbruik 21 2. Toezichthoudende instanties 22 3. Rechtvaardigingvanhetoverheidstoezicht 25 III. Rechtsvormen van de charity 26 1. Inleiding 26 2. Trust 27 3.

3 DE GOEDE DOELSTICHTING - II. Rechtsvormenvoorhetgoededoel De zelfstandigeprivaatrechtelijke Stiftung De onzelfstandige Stiftung 52 III. Competentiedeelstaten Verschil in wetgeving Beieren Nordrhein-Westfalen 58 IV. Beschermingtegen de overheid 59 V. Hervormingsvoorstellen ste Juristendag Resultaten van de hervormingsvoorstellen 61 I. Ontwikkelingvanhetstichtingenrecht Historie vanhet "goededoel" Destichtingalsorganisatievoorhet"goededoer 65 3.Geenerkenningdoordewetgever, welerkenninginderechtspraak 66 II. Destichting Wettelijke regeling Materielle kenmerken Goeddoel isfiscaalrechtelijkbegrip Wordt de stichting voor onjuiste doeleinden gebruikt? 76 5.Toezichtopdenalevingvanhetstichtingsdoel Relativering van de betekenis van materiele kenmerken Hervormingsvoorstellen 82 E. VERGELIJKING TUSSEN HET ENGELSE, DUITSE EN NEDERLANDSE RECHT..84 F. CONCLUSIE 85 HOOFDSTUK II OPRICHTINGSKWESTIES A. INLEIDING 88 B. ENGELS RECHT I. Oprichting van de (charitabie) trust, unincorporated assodation en Company limitedby guarantee Oprichtingvan de charitabie trust Oprichtingvart de charitabie unincorporated assodation Oprichting van de Company limitedby guarantee 94 II. Oprichtingsakte Gebreken in de oprichtingsakte Interpretatie van de oprichterswil Toepassingvan decy-pres-leerbij de oprichting Voorbeelden van toepassingvan de cy-pres-leerbij de oprichting Interpretatie van hettestamenten de invloed van de rechtsvorm Registratie Registratie is een bestuursverplichting De registratieprocedure 105 HiHOÜDSOPGWE

Resultaten van de hervormingsvoorstellen 61 I. Ontwikkelingvanhetstichtingenrecht 63 1. Historie vanhet "goededoel" 63 2. Destichtingalsorganisatievoorhet"goededoer 65 3.

4 DE GOEDE DOELSTICHTING I. Oprichting van de zelfstandige Stiftung Bepalingen van het Bürgerliches Gesetzbuch Oprichting van de zelfstandige Stiftung bijleven prichtmgvandezelfstandigeStiftungbijlevenvolgenshetdeelstaatrecht Oprichting van de zelfstandige Stiftung bij testament 111 II. Oprichting van de onzelfstandige Stiftung 112 III. Oprichting van de onzelfstandige Stiftung bij leven Oprichting van de onzeflstandige Stiftung bij testament 114 IV. Oprichtingsakte 116 V Gebrekenin de oprichtingsakte 116 VI. Registratie 118 I. Oprichting van de stichting Oprichting bij leven en bij testament Vermogenstoedeling Positie van de notaris bij de oprichting 122 II. Oprichtingsakte Gebrekenin de oprichtingsakte Uitleg van de oprichterswil 124 III. Registratie 126 E. VERGELIJKINGTUSSEN HET ENGELSE, DUITSEEN NEDERLANDSE RECHT.128 F. CONCLUSIE 131 HOOFDSTUK III BEHEERSREGELS ENTOEZICHT OP HET BEHEER A. INLEIDING 134 B. ENGELS RECHT I. Beheer Vernieuwde charitywetgeving Positie bestuurder 136 II. Toezicht Wie kunnen toezicht uitoefenen? 147 III. Alternatievenvoor toezicht Arbitrage Mediation 165 I. Zelfstandige stichting 166 l.beheer 166 II. Toezicht Toezicht door de overheid Toezicht door een niet overheidsorgaan.: curatorium Publicatievanfinancielegegevens 179

Oprichting van de onzelfstandige Stiftung bij leven 112 1. Oprichting van de onzeflstandige Stiftung bij testament 114 IV. Oprichtingsakte 116 V Gebrekenin de oprichtingsakte 116 VI.

5 - DE GOEDE DOELSTICHTING - III. Onzeifstandige stichting Beheer Toezicht Stichtingenregister 183 I. Beheer van de stichting Positie van de bestuurder Eisen aanhetvermogensbeheer Registratie 196 II. Toezicht Handelen in strijdmetbestuursverplichting Externe toezichthoudende Organen Intern toezicht: Commissarissenmodel Corporate Governance 218 E. VERGEL1JKJNGTUSSEN HET ENGELSE, DUITSE EN NEDERLANDSE RECHT 220 F. CONCLUSIE 223 HOOFDSTUK IV MOMENTEN WAAROP DE BESTEMMINGVAN HET VERMÖGEN GEWIJZIGD KAN WORDEN A. INLEIDING 226 B. ENGELS RECHT I. Doelwijziging van de charitabie trust, charitabie unincorporated assodation ende charitabie Company volgens de cypresregel Toepassingvan decy-presregel Vöorwaarden voor toepassing van de cy-pres-regel Artikel 13 lid2vandecharitiesact Nietfunctionerenvandedoelorganisatie Vrijetoepassingvandecy-pres-leerdoorderechter Praktische toepassing van de cy-pres-ieer door de Commissioners bepleit 235 II. Wijziging van de bestemming van het doelvermogen Geenwettelijke regeling van de fusie Perikelen Vermogenssituatie van de charitabie Company 238 III. Ontbinding Algemeen Wettelijke regeling van de ontbinding Ontbindingvan de trust Ontbindingvan de unincorporated association Ontbindingvan de Company limitedby guarantee 243 INHOUDSOPGAYE

Intern toezicht: Commissarissenmodel 217 4. Corporate Governance 218 E. VERGEL1JKJNGTUSSEN HET ENGELSE, DUITSE EN NEDERLANDSE RECHT 220 F.

6 DE GOEDE DOELSTICHTING - I. Doelwijziging Zelfstandige Stiftung Onzelfstandige Stiftung 250 II. Pusie 252 III. Omzetting Umwandlung Afsplitsing van hetstichtingsvermogen van de zelfstandig Stiftung 254 IV. Ontbinding Zelfstandige Stiftung Onzelfstandige Stiftung 257 V. Verschillen tussen de stichtingenwet van Beieren en Nordrhein-Westfalen betreffende de zelfstandige Stiftung 259 VI. Vergelijking tussen de zelfstandige en de onzelfstandige Stiftung 259 I. Statuten-en doelwijziging Statuten-en doelwijziging door een orgaan Statuten-en doelwijziging door de rechter 262 II. Omzetting Wettelijke regeling Procedure Doel- en vermogensbescherming 267 III. Fusie Wettelijke regeling Procedure Vereisten voor juridische fusie Doel- en vermogensbescherming bij fusie Rechtsgevolgen van fusie 273 IV. Splitsing Wettelijke regeling Procedure Waarborgen voorschuldeisers Waarborgenvoordoelbescherming? 276 V. Ontbinding Ontbinding door een stichtingsorgaan of een "gebeurtenis"die volgens de Statuten tot ontbindingleidt Ontbinding door de rechter Ontbinding door Kamer van Koophandel Betekenis van de ontbinding voor het stichtingsvermogen 280 E. VERGELIJKING TUSSEN DE BESCHERMINGSOMVANG VOLGENS HET ENGELSE, DUITSE EN NEDERLANDSE RECHT. 282 F. CONCLUSIE 28S

Verschillen tussen de stichtingenwet van Beieren en Nordrhein-Westfalen betreffende de zelfstandige Stiftung 259 VI. Vergelijking tussen de zelfstandige en de onzelfstandige Stiftung 259 I.

7 - DE GOEDE DOELSTICHTING - HOOFDSTUKV BELANGEN EN BELANGHEBBENDEN A. INLEIDING 288 B. ENGELS RECHT I. Belanghebbenden bij de organisatie Hetprocesrechtelijke begrip belanghebbende Rechten van belanghebbenden 292 II. Belanghebbenden bij vermogensbeheer Inleiding Attorney-General Trustees Stichting/executeur-testamentair Begunstigde 298 6Donor Schuldeisers 301 III. Belanghebbenden bij de wijziging van de bestemming van het doelvermogen Belanghebbenden bij doelwijziging en fusie Belanghebbenden bij ontbinding 306 I. Belanghebbenden bij de organisatie De begrippen "belanghebbenden bij" en "begunstigde van" een organisatie Stichtervan de zelfstandige Stiftung Stichtervan de onzelfstandige Stiftung Begunstigde van de zelfstandige Stiftung Begunstigde van de onzelfstandige Stiftung 311 II. Belanghebbenden bij wijziging van de bestemming van het doelvermogen Belanghebbenden bij Statuten- en doelwijziging, fusie, ontbindingvan de zelfstandige Stiftung Belanghebbenden bij Statuten- en doelwijziging, fusie, ontbindingvan de onzelfstandige Stiftung 315 III. Met welke belangen houdt de overheid rekening? 316 I. Belanghebbenden bij de organisatie Het begrip belanghebbende GKN-arrest Het begrip belang bij fusie op basis van het Niac- arrest Betekenis van de twee-kringen-leer in het Niac- arrest 320 II. Belanghebbenden bij vermogensbeheer 321 III. Belanghebbenden bij wijziging van de bestemming van het doelvermogen Statuten-en doelwijziging Omzetting Fusie Spütsing Ontbinding 335 MHOUDSOKATE

Begunstigde 298 6Donor 299 7. Schuldeisers 301 III. Belanghebbenden bij de wijziging van de bestemming van het doelvermogen 302 1.

8 - DE GOEDE DOELSTICHTING - E. VERGELIJK1NG TUSSEN DE BESCHERM1NGSOMVANGVOLGENS HET ENGELSE, DUITSE EN NEDERLANDSE RECHT Belanghebbenden bij vermogensbeheer Belanghebbenden bij wijziging van de bestemming van het doelvermogen Belanghebbenden bij ontbinding 343 F. CONCLUS1E HOOFDSTUKVI CONCLUSIES EN AANBEVELINGENVOOR DE NEDERLANDSE WETGEVER A. SAMENVATTING EN CONCLUSIES UIT DEVOORAFGAANDE HOOFDSTUKXENVOOR HET NEDERLANDSE RECHT. 346 B. DE NEDERLANDSE STICHTING ALS DOELORGANISTIE 349 I. Onderscheidinstichtingen Huidige wettelijke regeling is niet voldoende ingesteld op goede doelstichtingen Noodzaak van wettelijke erkenning tussen commerdele en niet-commerdele stichtingen Categoriaal onderscheid van stichtingen 351 II. Vormen van bestaand toezicht 352 l.rechterlijkeinstanties Niet-rechterlijke instanties 354 III. Disdplinair toezicht Rechterlijkesancties Andere sancties 360 IV. Het stellen van eisen ter bescherming van het goede doel Eisen aan de oprichting Eisen tenbehoeve van de organisatie Eisen tenbehoeve van het vermogensbeheer 363 V. Overheidsbemoeienis Legitimatie van overheidsbemoeienis Meer overheidsbemoeienis? verheidinrelatietotoprichter/schenker 371 C. VOORSTELLEN TOT VERBETERING 373 I. Voorstellen tot verbetering binnen het bestaandesysteem 373 l.inleiding Voorstellen 373 II. Suggestie tot verbetering buken het bestaande systeem Inleiding Vergunningsysteem Uitvoering van een vergunningsysteem Zelfstandigbestuursorgaan als vorm van toezicht CBF als zelfstandigbestuursorgaan? Samenstelling, taken en bevoegdheden van het ZBO 384 D. AFRONDING 385

SAMENVATTING EN CONCLUSIES UIT DEVOORAFGAANDE HOOFDSTUKXENVOOR HET NEDERLANDSE RECHT. 346 B. DE NEDERLANDSE STICHTING ALS DOELORGANISTIE 349 I. Onderscheidinstichtingen 349 1.

9 - DE GOEDE DOELSTICHTING - ZUSAMMENFASSUNG 388 SUMMARY 404 UITSPRAKENREG1STER 415 VERWERKTE RAPPORTEN 420 VERWERKTE LITERATUUR 423 TREFWOORDENREGISTER 441

Vergelijkbare documenten

ZEGGENSCHAPSRECHTEN VAN HOUDERS VAN EEN RECHT VAN PAND OF VRUCHTGEBRUIK OP AANDELEN OP NAAM. door. Mr. K.I.J. Visser

ZEGGENSCHAPSRECHTEN VAN HOUDERS VAN EEN RECHT VAN PAND OF VRUCHTGEBRUIK OP AANDELEN OP NAAM door Mr. K.I.J. Visser Kluwer - Deventer - 2004 Voorwoord Inleiding V 1 Hoofdstuk I Toekenning van stemrecht