Autismespectrumstoornissen bij volwassenen Een directief therapeutisch perspectief op behandeling en begeleiding

Transcriptie

1 Autismespectrumstoornissen bij volwassenen Een directief therapeutisch perspectief op behandeling en begeleiding Richard Vuijk Klinisch psycholoog AutismeSpectrumNederland SARR Expertisecentrum Autisme Praktijk voor ASS-scholing, supervisie & consultatie Twentestraat BD Rotterdam,

2 Gebrek aan zelfvertrouwen en faalangst zijn de fundamentele oorzaken van de moeite die mensen met ASS hebben met het leggen en onderhouden van contacten. a. Juist b. Onjuist

3 Een benaming voor autismespectrumstoornissen die eveneens de lading van de stoornis dekt: a. Communicatiestoornissen b. Sociale angststoornissen c. Empathiestoornissen d. Borderlinestoornissen van de kinderleeftijd

4 De meest voorkomende comorbide stoornis bij autisme is a. Verstandelijke beperking b. Psychotische stoornis c. Impulscontrole stoornis d. Ticstoornis

5 (Jong-)volwassenen met ASS ervaren vaak problemen als ze zelfstandig gaan wonen, omdat ze last hebben van scheidingsangst. a. Juist b. Onjuist

6 Een gestructureerde dagbesteding is bij mensen met ASS nodig om te voorkomen dat men vervalt in (teveel) autistische fascinaties/preoccupaties a. Juist b. Onjuist

7 Lorna Wing heeft wat betreft de sociale interactie subtypen genoemd binnen het autisme. Welk van onderstaande subtypen zullen we in de (ambulante) GGZ het minste zien? a. Formeel-hoogdravend b. Actief-maar-vreemd c. Passief d. Afzijdig

8 Behandeling ASS Een directieftherapeutisch referentiekader Directieve therapie als kapstok om je behandeling/begeleiding van mensen met ASS vanuit (bepaalde) visie gestalte te geven, want nog steeds geen evidence-based behandeling ASS volwassenen: Meer bewust en weloverwogen indiceren behandeling/begeleiding Handvat bij vormgeven behandeling/begeleiding (Vuijk, 2012)

9 Behandeling ASS Tien directieve therapiekenmerken 1. Therapeut geeft aanwijzingen of directieven 2. Beperkt aantal zittingen 3. Concrete, welomschreven doelen 4. Problemen in positieve context 5. Pragmatische aanpak 6. Gericht op actie 7. Gebruik van non-specifieke therapiefactoren 8. Eclectische benadering 9. Bedoeld voor gewone mensen 10. Bedoeld voor mensen met klachten (Vuijk, 2012; zie ook Van der Velden e.a., 2010)

10 Behandeling ASS Directieve therapie Geven van aanwijzingen of directieven Directieve (niet autoritaire) en positief bekrachtigende stijl Inzicht geven Uitleggen Verhelderen Verklaren (Vuijk, 2012; Blijd-Hoogewys & Ketelaars, 2008)

11 Behandeling ASS Directieve therapie Problemen in positieve context Niet alleen beperkingen, maar ook mogelijkheden: Zwak in empathie, sterk in systematiseren Niet alleen aanpassing omgeving meer: Mensen met ASS kunnen zelf hun klachten beïnvloeden (bv. mindfulness) (Vuijk, 2012)

12 Behandeling ASS Directieve therapie Pragmatische aanpak Wat werkt bij dit probleem, bij deze cliënt, in deze situatie? Op een creatieve manier gebruik maken van theorie, kennis, kunde/ervaring, behandelmodellen, protocollen, interventies Iedere cliënt met ASS is uniek: dat vraagt om een afgestemde behandeling (Vuijk, 2012)

13 Behandeling ASS Directieve therapie Gericht op actie Behandeling/begeleiding van mensen met ASS: Doen/actie staat centraal Toekomstgericht oplossen Niet primair gericht op reflectie gevoelens Veranderen van gedrag Verbeteren sociale en copingvaardigheden Oplossen van (sociale interactie)problemen (Vuijk, 2012)

14 Aanbevolen en geraadpleegde literatuur Blijd-Hoogewijs, E., & Ketelaars, K. (2008). Behandeling van ASS: psycho-educatie, gedragstherapieën, bejegening en psychofarmaca. In E.H. Horwitz, C.E.J. Ketelaars & A.M.D.N. van Lammeren (red.), Autisme Spectrum Stoornissen bij normaal begaafde volwassenen (pp ). Assen: Van Gorcum. Velden, K. van der, & Dyck, R. (2010). Wat is directieve therapie? In K. van der Velden, K. Hoogduin, & A. Lange (red.), Directieve therapie (pp ). Amsterdam: Boom. Vuijk, R. (2012). Directieve therapie voor volwassenen met autismespectrumstoornissen. Directieve Therapie, 32(4),