Was er maar een generatiekloof! Alles beter dan de generatie-stilte van nu.

Transcriptie

1 7 e Jaarcongres Verenigingsmanagement Generatieverschillen in organisaties Was er maar een generatiekloof! Alles beter dan de generatie-stilte van nu. Mathieu Weggeman Dan Haag, 17 november 2011 Generatieverschillen in organisaties Verschillen tussen generaties De attitude van de nieuwe medewerker

2 De stille generatie geboren: invloed in organisaties vanaf: 1965 kenmerkende opvattingen en waarden: De autoriteit weet wat goed is! - luisteren en gehoorzamen - gericht op het verwerven van persoonlijk gezag - zich beveiligende en cocoonende gepensioneerden - Waarden: materialistisch, conventioneel - Prioriteiten: kennis ( Jammer van de lage opleiding toen ), reizen, vrijwilligerswerk (levenslust) Generatieverzicht ebaseerd op Becker (Generaties en hun kansen, 1993), Bontekoning (2008), Gladwell (The Tipping Point, 2002) en Jensen (The Dream Society, 2001). De protestgeneratie; huidige regimebeheerders geboren: invloed in organisaties: vanaf 1980 Wij het volk weten wat goed is! - protesteerden tegen autoriteit; zitten nu zelf in topposities. - zijn verslaafd geworden aan beheersing en P&C - gericht op het verwerven van macht, geld, status - de golfende elite (Rotary, Skybox, Harley Davidson, Maladiven, sterrenrestaurants) - Waarden: hard werken, zuinig zijn, fatsoen, consensus (polderen) - Prioriteiten: vaste aanstelling (pensioen), carrière, gezin, privacy

3 Generatie X; ook wel de verloren generatie genoemd geboren: invloed in organisaties vanaf: 1990 Het volk weet wat goed is, maar wat het individu vindt is ook belangrijk! - bruggen bouwen - beetje aanpassen - verkeren in onopvallende maar stabiele netwerken; privé leven is bepalender dan het werkleven - Waarden: quality of life, niet overtuigen maar bewust maken, diversiteit is constructief, zorgen voor elkaar (vanuit een gevoelde verantwoordelijkheid daarvoor) - Prioriteiten: processen tussen mensen, professionaliseren De pragmatische generatie of de verwen-generatie geboren: invloed in organisaties vanaf: 2000 Lastige, verwende, aandachtvragende, niet loyale, egoïstische en materialistische professionals zonder doorzettingsvermogen. Watjes die als het moeilijk wordt, weg gaan of lichamelijke klachten gaan vertonen. Ik zelf weet wat goed is! - recht op zelfontplooiing; respect voor elkaar - luisteren naar een autoriteit om de autoriteit is een culturele vergissing van vorige generaties; zij zijn niet tegen luisteren, discussiëren of protesteren maar het moet wel nut hebben anders is het energieverspilling - gericht op concrete meetbare of voelbare resultaten; willen weten waar ze op afgerekend worden - het is leuk zolang als het leuk is; maken daarom deel uit van wisselende coalities; homo zappens - leven in de Global Casino dankzij ICT - Waarden: streven naar plezier en dynamiek, inhoud gaat boven positie, organiseren in netwerken, opportunistisch (kansen grijpen) - Prioriteiten: verbinding met leiders, snelheid (geen geduld)

4 De netwerk generatie geboren: invloed in organisaties : vanaf NU kenmerkende opvattingen en waarden: Wat goed is doet er niet toe! - hiërarchieloos en geen rankings omdat ieder in meerdere culturen en netwerken leeft - ben jezelf en feel good - niet links of rechts, maar issue-driven - kopen en verkopen verhalen en belevenissen (van de Information Age naar de Imagination Age) - hebben meerdere dramatische specialisaties - keigoed in multitasking en parallel processing - communiceren 24x7 binnen vlottende netwerken - informele elite: DJ s/vj s, designers, connectors - Waarden: hier en nu, originaliteit/creativiteit (niet aanpassen), leren (kennis is vluchtig, is alleen situationeel van belang) - Prioriteiten: participeren in netwerken (via social network media), ontwikkelen meervoudige identiteit (avatars) Werknemer 2.0 wil vooral kansen krijgen, zich prettig voelen en behulpzaam zijn WAARDE PROTEST GENERATIE (>50) GENERATIE X 35< x <50 PRAGMATISCHE GENERATIE (<35) Kansen krijgen Intelligent zijn Fanatiek zijn Serieus zijn Je prettig voelen Hogerop komen Ervaring Spaarzaam zijn Gezag hebben Macht uitoefenen Gewoon zijn Behulpzaam zijn Een nuchter persoon zijn Erkenning krijgen (Bron: dr. Aart Bontekoning)

5 Shared values genereren synergiezoekend samenwerkingsgedrag The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity (Maister, 1985) Personal values Organizational values Shared values VAN TEKST NAAR BEELD CULTUUR TEKST = sequentieel, analytisch, logisch, eenstemmig nodigt uit tot precisering BEELD = parallel, holistisch (het is er ineens helemaal), polyfoon, nodigt uit tot interpretaties O udere generatie: im pact Tekst > B eeld (the Inform ation A ge) Jongere generatie: impact Tekst < Beeld (the Imagineering Age) - beeldcultuur: komen de taal binnen als visuele gedichten - virtueel = reëel - het verhaal (narratief) = de waarheid

6 De protestgeneratie diskwalificeert de netwerkgeneratie, bijvoorbeeld door die posthistorisch te noemen. Hun reactie: so what? In een cultuur waarin de computer het belangrijkste instrument is, wordt de gehele wereld een database, waarin de elementen naar believen gerecombineerd kunnen worden (zie ook: Extreme make-over, Make me beautiful, The Matrix) Wat we zien, doet pijn aan ons historisch besef De jonge generatie ziet haar historische nieuwsgierigheid eerder bevredigd in TV-series en in meeslepende historische films The Last Samourai of in computergames waarmee ze oude beschavingen of historische veldslagen doet herleven (aldus de hooggeleerde de Mul in de NRC) Daarom moeten ze in de CITO-toets vragen krijgen als: Wat veroorzaakte de teloorgang van de wolindustrie in het district Lancaster aan het eind van de 19 e eeuw? Generatieverschillen in organisaties Verschillen tussen generaties De attitude van de nieuwe medewerker

7 KENMERKEN VAN DE INFORMELE ECONOMIE (voorlopige bevindingen) - Is ontstaan als gevolg van constructieve wrijving tussen generaties (met name tussen de protestgeneratie en de netwerkgeneratie) - Bottom-up ondernemerschap; werk is een bron van ontspanning; het is motiverend, creatief en boeiend (Robert Jensen, 1999) - Innovaties komen voort uit vonken die afvliegen van tegen elkaar opbotsende dynamische netwerken - Uitvoering vindt plaats in een orale- en beeldcultuur (i.t.t. de schriftelijke- en tekstcultuur van de regimebeheerders) - De informele economie is onbureaucratisch en niet ver-juridificeerd - Commitments zijn horizontaal in het netwerk, aan de eigen vakinhoudelijke specialisaties en aan de (KT) klus of taak (i.p.v. aan de hiërarchie en aan de organisatie ) - Parallel processing / multitasking is de voorkeursmanier van werken - Motivatie om mee te doen: flow, in mindere mate geld en zeker niet carrière Resultaten: Linux, Wikipedia, freeware, mediaproducties, new creative businesses etc. Linus Torvald Differentiëren ten behoeve van flow (Mihaly Csikszentmihalyi ) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress spanning Gebied waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog

8 ITEM De oudere generatie kent de jonge generatie niet! Wat professionals belangrijk vinden: Wat managers denken dat professionals belangrijk vinden: Interessant werk 1 5 Waardering en bevestiging 2 8 Betrokkenheid (PPP) 3 10 Arbeidszekerheid 4 2 Goed salaris (GSM) 5 1 Promotie- en groeimogelijkheden 6 3 Goede arbeidsomstandigheden 7 4 Persoonlijke loyaliteit 8 6 Tactvol optreden werkgever 9 7 Hulp bij problemen 10 9 BRON SYSTEMATICA (Management Team) Universum Student Survey 2008; 4500 eindejaarsstudenten WO/HBO Wat maakt een baan aantrekkelijk? - 1 Uitdagend werk - 2 Professionele training en ontwikkeling - 3 Variatie in opdrachten De top-3 is dus inhoudelijk, daarna komen: - 4 Creatieve en dynamische werkomgeving - 5 Vriendelijke werkomgeving (PPP) - 6 Goede balans tussen werk- en privéleven - 7 Leiders die mijn ontwikkeling ondersteunen - 8 Uitzicht op een hoog salaris in de toekomst - 9 Mogelijkheid om te reizen - 10 Goede reputatie van het bedrijf

9 De Werknemer 2.0 Vroeger was belangrijk: status langdurige carrière onderdeel groot geheel inhoud van het werk vaste baan imago werkgever > 40 uur = betrokken Nu is belangrijk: lifestyle werk kortlopende projecten herkenbare bijdrage idem + sociale contacten afwisseling idem + regelcapaciteit > 40 uur = niet zo slim (naar: van Steensel, 2007) Wat Werknemer 2.0 geleerd heeft van de spelletjes: Veel zelfvertrouwen: games geven veel positieve feedback stimuleert arrogantie Hoog tempo (=> hoge productiviteit) en risicobereid: ze gaan snel om met grote hoeveelheden informatie; hoe meer stimuli, hoe beter; optimistisch over het potentiële resultaat Competitie: vergroot de betrokkenheid bij de organisatie; ze hebben een hang naar heroïsme Gericht op Prestatie: ze houden van prestatiebeloning; kwalteit wordt strategisch ingezet: multi-taking mag kwaliteit kosten, levert snelheid op Gericht op samenwerking: sociaal samen spelen; kennis is geen macht Zelfsturend op de throughput: Geef me een concreet project en reken me af op het resultaat. Gericht op leren: nieuwe uitdagingen, variatie in taken, reizen; belangrijkste reden om een bedrijf te verlaten: het ontbreken van een talentontwikkelingsprogramma. (bron: ondermeer Beck & Wade, Harvard Business School Press, 2006)

10 Werknemer 2.0 vraagt managementkwaliteiten die bij vrouwen vaker aanwezig zijn dan bij mannen: - hebben een win-win attitude - zijn vaardig in multi-tasking - kunnen omgaan met chaos - accepteren irrationaliteiten - zijn breed georiënteerd (versus focus) - zijn goed in relatiebeheer Generatieverschillen in organisaties Verschillen tussen generaties De attitude van de nieuwe medewerker

11 Hoe houd je Werknemer 2.0 enthousiast over de organisatie? (1) NIET door p% meer salaris, een mooiere lease auto of een beter pensioen (boeitnie) WEL door toepassing van de volgende regels: - Ontwikkel samen met de mensen een collectieve ambitie: wat de organisatie doet moet betekenisvol zijn - Stuur op output; waar en wanneer je werkt, is triviaal (HNW) - Biedt leergelegenheid en uitdagingen (graded memberships in fuzzy structures) - Zorg voor optimale variatie in het werk - Sluit IAO s in plaats van CAO s, ( Ik ben single, vakidioot en wil 60 uur werken ) - Ga netjes om met de wereld (PPP, groen produceren, MVO, charity) Hoe houd je Werknemer 2.0 enthousiast over de organisatie? (2) Creëer een faciliterende infrastructuur: - vestig het bedrijf in de stad (niet op een industrieterrein) en stel het 24/7 open - bevrijdt mensen van gedoe (klussenbedrijf, boodschappendienst, stomerij e.d.) - voorzie in een kinderdagverblijf met didactische hulp; hondje mee kan ook - maak van de kantine een grand-café, ook met bio-food - voorzie in fitness & welness faciliteiten met een personal coach (Wii) - besteedt aandacht aan in house design en richt gevarieerde ruimtes in (voor chill out, lounging, videoconferencing, game playing, muziek maken studio e.d.)

12 Conclusie EUR-IBP onderzoek 2010: Werknemer 2.0 wil uitdagingen, snelle feedback en vertrouwen Waarden: - Stellen traditionele werkstructuren en hiërarchie ter discussie - Waarderen vooral leer- en groeimogelijkheden - Zoeken professionalisme en uitdagingen in plaats van geld en macht Vaardigheden: - Netwerken - Multi-tasking - (Productief) amenwerken Verwachtingen: - Bedrijfsreputatie en visie - Balans werk-privé - Snelle feedback, erkenning en vertrouwen De downside: Problemen waar ik leeftijdgenoten mee zie worstelen: - keuzestress - hang naar roem en - faalangst (De Volkskrant, 5 maart 2010)