Leidinggeven aan jonge professionals?

Transcriptie

1 NIVRA Accountantsdag Leidinggeven aan jonge professionals? Niet te veel! Planning & control hebben hun beste tijd gehad Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap! Mathieu Weggeman Amsterdam, 24 november 2010 Wat is de huidige en wat is de gewenste verdeling van tijd over de 3 managementrollen? Ondernemen (kansen zien, NBD) Leiden (inspireren, faciliteren) Managen traditioneel; PDCA (regels en procedures) Ondernemen : innoveren, doorbraken regelen, allianties Leiden : communiceren met mensen, er zijn Managen traditioneel : planning & control, regels en procedures Modern Management = dingen gedaan krijgen voor en door mensen

2 De boodschap voor kennisintensieve organisaties: Het slechte nieuws: professionals zijn niet te managen door het opleggen van regels en procedures of door het toepassen van (proces) informatiesystemen (Mintzberg, 1979) DELLE W s =f(t w ) BOHICA Het goede nieuws: het energieniveau van professionals is een functie van de mogelijkheid zichzelf te identificeren met de values (hogere doelen) van de organisatie Vaak uitgedrukt in een mission statement of collectieve ambitie Dominant managementparadigma: planning & control met behulp van verticale regels en procedures - balanced score card - werkvoorschriften en protocollen - tijdschrijfsystemen - aan- en afwezigheidsregistraties - vakantiekaarten - afdelingsbudgetten - begrotingsrealisatieoverzichten - groepsplannen - voortgangsrapportages - functioneringsgesprekken - reisaanvraagformulieren - reisdeclaratieprocedures - inkoopbonnen en verantwoordingsrichtlijnen - regels voor het bezoeken van congressen, symposia, studiebijeenkomsten - regelingen voor het ontvangen en begeleiden van bezoekers - richtlijnen voor het spreken met de pers - sleutelprocedures - tekenbevoegdheden - parkeer(plaats)regelingen - arbo-rapportages - salarissystemen met toepassingsaanwijzingen - normgetallen voor aantal boeken, kopieën, secretaressen, cateraars e.d. per f.t.e. - kerstkaart verzendingsprocedures - macro s voor brieven, verslagen, rapporten, slides - taakomschrijvingen - meldingsprocedures voor van alles en nog wat - relatiemanagement richtlijnen - kwaliteitsrichtlijnen en ISO 9000-circussen - procedures voor het leegschudden van het hoofd in databases

3 Wet van Pareto ofwel: 80/20 regel De hoeveelheid bepalende objecten in een sociologische verzameling is doorgaans gering. Het merendeel van de objecten is over het algemeen relatief onbelangrijk. Deze bewering volgt globaal een patroon. Voorbeelden 80% van de klachten komt van 20% van de klanten 20% van de medewerkers van een vrijwilligersorganisatie doen 80% van het werk 80% van de problemen van een manager worden veroorzaakt door 20% van de medewerkers 80% van de weerstand tegen verandering komt van 20% van de medewerkers 20% van de beleidsnota bevat 80% van het nieuws met 20% van de oplossingen, wordt 80% van de problemen opgelost We gaan van een high-trust society naar een low-trust society, en hoe minder vertrouwen, hoe harder de roep om transparantie veel 'Tell me' (narratief) Liefdevolle liefdevolle bureaucratie of hypocratie of: hypocratie VERTROUWEN van het bevoegd gezag in de professionals weinig TREND - BERGAFWAARTS zorgeloze organisatie of non-organisatie 'Show me' 'Prove it to me' zacht ROEP OM TRANSPARANTIE door het bevoegd gezag hard

4 Managementambitie en kwaliteit als professional ambitie bekwaamheid beschikt over managementcapaciteiten beschikt niet over managementcapaciteiten wil manager worden *) goede manager enthousiaste mis-manager wil professional blijven meewerkend voorman of intern ondernemer (al dan niet goede) professional *) - niet meer zo goed in het vak? - daar waar deskundigheid ontbreekt, ontstaat als vanzelf de regelneef (Winsemius) NIVRA Accountantsdag Leidinggeven aan jonge professionals? Niet te veel! Planning & control hebben hun beste tijd gehad Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap! Mathieu Weggeman Amsterdam, 24 november 2010

5 Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Jonge Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen - medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak en sturen op flow - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC Shared values genereren synergiezoekend samenwerkingsgedrag The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity (Maister, 1985) Personal values Organizational values Shared values

6 HET GROTE MISVERSTAND ITEM Wat professionals belangrijk vinden: Wat managers denken dat professionals belangrijk vinden: Interessant werk 1 5 Waardering en bevestiging 2 8 Betrokkenheid 3 10 Arbeidszekerheid 4 2 Goed salaris 5 1 Promotie- en groeimogelijkheden 6 3 Goede arbeidsomstandigheden 7 4 Persoonlijke loyaliteit 8 6 Tactvol optreden werkgever 9 7 Hulp bij problemen 10 9 BRON SYSTEMATICA (Management Team) De jonge generatie wil een aangenaam en betekenisvol leven WAARDE PROTEST GENERATIE (>50) GENERATIE X 35< x <50 PRAGMATISCHE GENERATIE (<35) Kansen krijgen Intelligent zijn Fanatiek zijn Serieus zijn Je prettig voelen Hogerop komen Ervaring Spaarzaam zijn Gezag hebben Macht Gewoon zijn Behulpzaam zijn Een nuchter persoon zijn Erkenning krijgen (Bron: promotie onderzoek drs. Aart Bontekoning)

7 Universum Student Survey 2008; 4500 eindejaarsstudenten WO/HBO Wat maakt een baan aantrekkelijk? - 1 Uitdagend werk - 2 Professionele training en ontwikkeling - 3 Variatie in opdrachten De top-3 is dus inhoudelijk, daarna komen: - 4 Creatieve en dynamische werkomgeving - 5 Vriendelijke werkomgeving (PPP) - 6 Goede balans tussen werk- en privéleven - 7 Leiders die mijn ontwikkeling ondersteunen - 8 Uitzicht op een hoog salaris in de toekomst - 9 Mogelijkheid om te reizen - 10 Goede reputatie van het bedrijf "Uit onderzoek van werving en selectiebureau Ad Rem Young Consultants onder 527 hbo-ers en academisch afgestudeerden in februari 2008, bleek meer dan 50% binnen een jaar de eerste baan alweer te verlaten" Fragmenten van collectieve ambities: Disneyland We give our customers an experience of happiness????? We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live. It s an adventure and we re in it together Holec Johnson & Johnson Philips Research De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag maar ook: moet worden geleerd We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes

8 Collectieve ambitie van de Baak - De Baak past toe wat ze anderen leert. - We gaan met klanten de gevarenzone in bij het denken over mens, organisatie en samenleving - We streven naar het bereiken van collectieve flow - We werken liever creatief dan efficiënt; liever anders dan beter Wij willen net als de zee zijn, vrij en ongedwongen en van niemand De Baak: waar verbinding ruimte creëert waar kaders vrijheid geven waar groei verlies voorkomt waar gelijkheid verschillen laat zien waar onzakelijkheid winst oplevert. STELLING Zonder een op shared values gebaseerde collectieve ambitie, wordt de organisatie op den duur een eilandenrijk waar bureaucratie welig tiert en passie ver te zoeken is.

9 Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Jonge Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen - medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak en sturen op flow - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC Sturen op rijke output, tenzij. inputsturing throughput- of processturing outputsturing Input (wie) Arbeid Grondstoffen Kapitaal Vragen Kennis (= mensen) Throughput; werkproces (hoe) Output (wat) Producten/diensten Projectresultaten Milieueffecten Reputatie/image Antwoorden HOE = de professionele autonomie van de vakmens WAT = de strategische autonomie van de manager

10 Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Jonge Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen - medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak en sturen op flow - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC Door de steeds kortere halfwaardetijd van kennis, worden we op steeds jongere leeftijd minder goed in ons vak als we niets doen. HOOG VERWACHTE GROEI IN PERFORMANCE (verwachte bijdrage aan de organisatiedoelen) LAAG STER - high potential - bijdragen: innovatie en productie PRODUCTIETIJGER - gestabiliseerd - bijdrage: routinematige productie fase 2 fase 1 fase 3 fase 4 YP / trainee - al dan niet getalenteerde probleemmaker - bijdragen: innovatie en het voortdurend stellen van de waaromvraag VERTELLER - einde loopbaan als professional - bijdragen: non-core en weet alles van vroeger A standaard ontwikkeling van de kenniswerker B HOOG LAAG HUIDIGE PERFORMANCE (huidige bijdrage aan de organisatiedoelen)

11 DIFFERENTIEER IN AANSTURING EN MANAGEMENT AANDACHT STER/HI-PO: - limiteer het aantal innovatieprojecten - voorkom burn-out - monitor balans werk-privé - breng respect bij voor minder briljanten YP / TRAINEE: - geef vertrouwen maar ook: duidelijke opdrachten en heldere feedback - coach in de organisatiecultuur - geef korte stages op heel verschillende afdelingen - stimuleer assertiviteit PRODUCTIETIJGER: - schenk waardering - geef tijd en aandacht - voorkom vertellerschap (T-profiel, inverse Meester-Gezel relatie, bijscholing) VERTELLER: - ontdek potentiële stafkwaliteiten - school om - onze man in Azië - of neem afscheid Differentiëren ten behoeve van flow (Mihaly Csikszentmihalyi ) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress spanning Gebied waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog

12 De Werknemer 2.0 Vroeger was belangrijk: status langdurige carrière onderdeel groot geheel inhoud van het werk vaste baan imago werkgever > 40 uur = betrokken Nu is belangrijk: lifestyle werk kortlopende projecten herkenbare bijdrage idem + sociale contacten afwisseling idem + regelcapaciteit > 40 uur = niet zo slim (naar: van Steensel, 2007) Wat Werknemer 2.0 geleerd heeft van de spelletjes: Veel zelfvertrouwen: games geven veel positieve feedback stimuleert arrogantie Hoog tempo (=> hoge productiviteit) en risicobereid: ze gaan snel om met grote hoeveelheden informatie; hoe meer stimuli, hoe beter; optimistisch over het potentiële resultaat Competitie: vergroot de betrokkenheid bij de organisatie; ze hebben een hang naar heroïsme Gericht op Prestatie: ze houden van prestatiebeloning Gericht op samenwerking: sociaal samen spelen; kennis is geen macht Zelfsturend op de throughput: Geef me een concreet project en reken me af op het resultaat. Gericht op leren: nieuwe uitdagingen, variatie in taken, reizen; belangrijkste reden om een bedrijf te verlaten: het ontbreken van een talentontwikkelingsprogramma. (bron: ondermeer Beck & Wade, Harvard Business School Press, 2006)

13 Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Jonge Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen - medewerkers inspireren en betrekken bij de strategie - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak en sturen op flow - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC NIVRA Accountantsdag Leidinggeven aan jonge professionals? Niet te veel! Planning & control hebben hun beste tijd gehad Hoe dan wel? Dienend en vakdeskundig leiderschap! Mathieu Weggeman Amsterdam, 24 november 2010

14 De professional heeft recht op differentiatie en managers moeten durven differentiëren * Gelijke monniken, gelijke kappen What s good for Peter must be good for Paul * Niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken (Galjaard) Een duurzaam inzetbare professional, is iemand die blijft beschikken over state-of-the-art kennis (die dus geleerd heeft snel te leren) die het vak verder brengt, die innoveert die verantwoordelijkheid voelt en neemt voor zijn eigen taken en voor de collectieve ambitie van de groep (samenwerken) die zijn kennis deelt met anderen binnen en buiten de organisatie, gedreven door zijn betrokkenheid bij de organisatie en de samenleving die zich verantwoordelijk voelt voor zijn of haar eigen deskundigheidsbevordering die plezier heeft in zijn werk en dus ook houdt van de klanten

15 The five f s of the New Competitive Organization Focussed better Fast Flexible Friendly Fun core business get rid of bureaucrazy outward looking => innovative people, planet, profit If it s no fun, nobody is going to do any of this (Rosbeth Moss Kanter)