Quick scan N18-N313 tijdens Zwarte Cross in Lievelde

Transcriptie

1 Quick scan N18-N313 tijdens Zwarte Cross in Lievelde Onderzoek naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie in combinatie met verkeersregelaar op het kruispunt N18-N313 te Lievelde tijdens het Zwarte Cross festival Datum 4 november 2010 Status Definitief

2 Colofon Uitgegeven door In opdracht van Contactpersoon Ministerie van Infrastructuur en Milieu RWS Dienst Verkeer en Scheepvaart Groene Golf Team Schoemakerstraat VK Delft Rijkswaterstaat Dienst Oost Nederland Willem Traag Informatie rapport Sarah Vanhuysse Telefoon Uitgevoerd door Sarah Vanhuysse, adviseur Rob de Wit, teambegeleider Informatie GGT Erna Schol, afdelingshoofd Telefoon Projectcode RWS_ON_05_2 Datum 4 november 2010 Status Definitief Versienummer 0.1 Pagina 2 van 20

3 Het Groene Golf Team geeft adviezen die er toe doen! Het Groene Golf Team biedt wegbeheerders ondersteuning op maat bij de zorg voor goed afgestelde verkeersmanagementsystemen (VM-systemen). Optimale doorstroming, verkeersveiligheid en milieu krijgen op die manier voortdurend aandacht. Voor wegbeheerders zou verkeerskundig functioneel onderhoud aan VM-systemen een automatisme moeten zijn, zo vindt het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Onderhoud van de VM-systemen is niet overal op orde. Vaak heeft dit te maken met instellingen die niet meer aansluiten op de huidige verkeerssituatie of met nieuw verkeersbeleid bij wegbeheerders. In de loop der tijd verandert de vraag naar mobiliteit en wijzigen verkeerspatronen. Maar ook liggen de prioriteiten van een wegbeheerder soms ergens anders: er zijn urgentere zaken of menskracht en middelen zijn niet of onvoldoende beschikbaar. De juiste afstelling van VM-systemen levert op veel manieren winst op: minder fijnstof, grotere verkeersveiligheid en minder wachttijden. In maatschappelijk opzicht is dit een aantrekkelijk rendement. Het Groene Golf Team helpt wegbeheerders met ondersteuning op maat, om ervoor te zorgen dat actuele VM-systemen een vanzelfsprekendheid zijn. Dit kan bijvoorbeeld door te adviseren over doorstroming en veiligheid. Ook adviseert het team wegbeheerders over de beleidsmatige aanpak van het onderhoud aan VMsystemen. De adviezen van het Groene Golf Team zijn niet gratis: ze worden gefinancierd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat en decentrale wegbeheerders. Het Groene Golf Team is een afdeling van de dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS) van Rijkswaterstaat. Het team is één van de zestig projecten uit het programma FileProof van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. FileProof is inmiddels afgerond, maar wegens succes is het voortbestaan van het Groene Golf Team verlengd tot Lag in de eerste jaren de focus op verkeersdoorstroming, vanaf 2010 ligt de aandacht op ondersteuning op maat aan wegbeheerders bij het functioneel onderhoud aan VM-systemen. Het Groene Golf Team bestaat uit ongeveer 20 afgestudeerde hbo ers en academici, die speciaal voor deze werkzaamheden zijn opgeleid. Zij worden vakkundig begeleid door professionals uit de markt. Het team werkt vanuit Delft en Den Bosch. Zie voor meer informatie over het Groene Golf Team: Pagina 3 van 20

4 Pagina 4 van 20

5 Inhoud Managementsamenvatting 7 1 Inleiding Aanleiding en doelstelling Werkwijze / Aanpak 1.3 Leeswijzer Situatieschets 11 3 Observatie Gemotoriseerd verkeer Advies Langzaam verkeer Advies Technische faciliteiten voor de verkeersregelaar Advies 17 4 Conclusie 19 Pagina 5 van 20

6 Pagina 6 van 20

7 Managementsamenvatting Rijkswaterstaat Oost Nederland heeft het Groene Golf Team (GGT) gevraagd een onderzoek te doen naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie (VRI) op het kruispunt N18 - N313 te Lievelde in combinatie met een verkeersregelaar 1 tijdens het Zwarte Cross festival. Het gaat om een vierarmig kruispunt waarvan tijdens het festival één tak afgesloten wordt. Deze tak fungeert als calamiteitenroute en route voor VIP s die het festival verlaten. Onderzoek Doel van het onderzoek is de huidige situatie inzichtelijk maken en te onderzoeken of verbeteringen mogelijk zijn door extra functionaliteiten in de regeling aan te brengen. Voor het onderzoek is de situatie geobserveerd. Uit de waarnemingen en analyse blijkt het volgende: de aanwezigheid van afzettingen leidt tot aarzelend rijden, met onnodig wachten tot gevolg, in afwezigheid van een verkeersregelaar leiden de afzettingen tot gevaarlijke manoeuvres, zoals over de middenberm rijden en het negeren van rood licht, bestuurders die passagiers afzetten blokkeren het doorgaand verkeer door op de weg stil te staan, voetgangers lopen langs de N18 en steken over waar dat niet veilig is, de technische faciliteiten van de verkeersregelaars werken goed, maar de functionaliteit is beperkt, in de huidige situatie zijn minstens twee verkeersregelaars nodig om alles in goede banen te leiden. Maatregelen Het GGT adviseert: de hiaattijden op de doorgaande richtingen aan te passen tijdens het festival, detectielussen pas uit te zetten als er een verkeersregelaar aanwezig is, het afzetten van passagiers beter op te vangen door een betere informatievoorziening of door het creëren van meer faciliteiten, meer functionaliteit in de VRI aanbrengen zodat de verkeersregelaars meer controle over de regeling te hebben. 1 Verkeersregelaars zijn burgers die ingezet worden bij evenementen en die opgeleid en bevoegd zijn het verkeer te regelen. Pagina 7 van 20

8 Pagina 8 van 20

9 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doelstelling Het Groene Golf Team (GGT) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat onderzoekt hoe met eenvoudige aanpassingen de doorstroming op met verkeerslichten geregelde kruispunten kan worden verbeterd. Op verzoek van Rijkswaterstaat (RWS) Oost Nederland heeft het GGT een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie (VRI) op het kruispunt N18 - N313 te Lievelde in combinatie met een verkeersregelaar tijdens het Zwarte Cross festival. De doelstelling is onderzoeken of extra functionaliteiten in de regeling de situatie kunnen verbeteren en het aandragen van ideeën voor deze functionaliteit. 1.2 Werkwijze / Aanpak Het GGT gaat observeren op het kruispunt tijdens een naar verwachting drukke periode van de toestroom naar het festival. Aan de hand van de gedane waarnemingen worden de problemen in kaart gebracht. Op basis hiervan adviseert het GGT over de mogelijke verbeteringen en het toevoegen van extra functionaliteit. RWS Oost Nederland kan deze verbeteringen bij het festival volgend jaar implementeren. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de situatie beschreven. In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste observaties uiteengezet op het gebied van gemotoriseerd verkeer, langzaam verkeer en technische ondersteuning van de verkeersregelaar. Deze observaties zullen steeds worden gevolgd door een paragraaf met aanbevelingen per onderwerp. Het rapport wordt afgesloten met een algemene conclusie. Pagina 9 van 20

10 Pagina 10 van 20

11 2 Situatieschets Figuur 1 Luchtfoto N18 N313 De N18, die Arnhem met Enschede verbindt, is een belangrijke verkeersader door de Achterhoek en Twente. De vormgeving is grotendeels die van een typische regionale, doorgaande weg: de meeste kruispunten bevinden zich buiten de bebouwde kom en er zijn geen fiets- of voetpaden. Het verkeer op de N18 is druk tijdens ochtend- en avondspits en in de periode van het Zwarte Cross festival zorgen de bezoekers voor extra verkeer. Het kruispunt N18-N313 is een ruim opgezet vierarmig kruispunt. De zuidelijke arm van de N313 (Hamelandseweg) wordt tijdens het Zwarte Cross festival afgesloten tot aan het parkeerterrein van het festival. Dit stuk van de N313 fungeert als calamiteitenroute. Op drukke momenten moet een verkeersregelaar op het kruispunt het verkeer in goede banen leiden. Deze beschikt over een afstandsbediening om aan VIP s die het festival verlaten via de afgesloten arm toch groen te tonen. Verder ligt er op ca. 160 m van deze kruising een ongeregelde oversteek voor het langzame verkeer. Ook hier staan tijdens het festival verkeersregelaars. Pagina 11 van 20

12 Omdat de Hamelandseweg (N313 zuid) als calamiteitenroute gereserveerd is, zijn de voorsorteervakken van de richtingen naar deze arm afgezet. Het gaat hier om de richtingen 3, 7 en 11 (zie fig. 2). Ook de linksaf-strook van de Hamelandseweg, richting 6, is afgezet. De detectielussen van deze richtingen zijn uitgeschakeld. Op richting 5 is alleen de koplus nog ingeschakeld, maar ingesteld op minimale gevoeligheid. Figuur 2 Schematische weergave (schaal onbekend) Pagina 12 van 20

13 3 Observatie De observatie door het GGT is op zondag 18 juli (7:30 tot 12:30) uitgevoerd. Tijdens deze periode was er niet zo veel verkeer als voorspeld. De verwachte problemen door extreme drukte zijn dan ook niet waargenomen. Er blijkt echter wel ruimte voor verbetering. De constateringen en aanbevelingen die uit de observatie voortkomen worden in de volgende paragrafen gepresenteerd. 3.1 Gemotoriseerd verkeer Bij de observatie kwamen een aantal problemen voor: Over het algemeen was de afwikkeling van het verkeer goed. Waren geen lange wachttijden. Door het afzetten van rijstroken werd er op de andere rijstroken aarzelend gereden. o Voertuigen op de N18 (richting 2 en 8) die gedetecteerd werden op een verweglus kregen of hielden groen, maar waren door hun lagere snelheid niet op tijd bij de stopstreep en moesten alsnog wachten. o De hiaten tussen voertuigen op richting 2 en 8 waren groter dan normaal. Pelotons voertuigen konden niet altijd als geheel doorrijden. Bestuurders die van plan waren de calamiteitenroute op te rijden, twijfelden over welk alternatief te nemen: voertuigen vanuit richting 11 besloten alsnog om rechtsaf te slaan (fig. 3, groene lijn); voertuigen op richting 3 konden geen U- bocht maken zonder door rood te rijden door de uitgeschakelde detectie. Voor de verkeersregelaar aanwezig was, werden de afzettingen grotendeels genegeerd: tussen 7:30 en 8:30 zijn er ca. 10 voertuigen de Hamelandseweg opgereden en kwam er een dertigtal voertuigen uit die richting. Dit was ongeveer 20% van het totale verkeer op het kruispunt in die periode. De afzettingen waren wel duidelijk, maar op rustige momenten erg ongeloofwaardig. o Doordat de detectielussen uitgeschakeld waren, kregen voertuigen op de afgezette stroken geen groen. Bestuurders op deze vakken reden dan ook door rood na een tijdje te hebben gewacht. Sommige bestuurders reden zelfs over de middenberm, vermoedelijk om de rood licht camera te vermijden (zie fig. 3, blauwe stippellijn). o Veel van de voertuigen die de Hamelandweg opreden, ontweken de hekken en reden daarom over de stroken voor richting 5 en 6 (zie fig. 3, oranje pijl en fig. 4). Dit alles kan gevaarlijke situaties opleveren. De verkeersregelaar kon deze problemen goed opvangen, behalve als er zich meerdere problemen tegelijk voordeden. Daarnaast heeft het GGT waargenomen dat de detectielussen op richting 2 niet gevoelig genoeg afgesteld zijn om alle motorrijders te detecteren. Op momenten dat het niet druk is, betekent dit dat niet-gedetecteerde motorrijders staan te wachten op ander verkeer op hun richting dat wel een aanvraag zet. Pagina 13 van 20

14 Figuur 3 Negeren van de afzetting (schaal onbekend) Figuur 4 Spookrijder richting zuid Pagina 14 van 20

15 3.1.1 Advies Het GGT adviseert om tijdens het festival de hiaattijden te verhogen, met name voor richting 2 en 8. Dit vangt de problemen door aarzelend rijden op. Daarnaast wordt geadviseerd om de koplussen van de richtingen 3, 6, 7 en 11 pas uit te schakelen als er een verkeersregelaar aanwezig is. Voor die tijd kan het negeren van de afzettingen wel ontmoedigd worden, bijvoorbeeld door de aanvraagfunctie via de koplus met een lange bezettijd te realiseren. Bovendien adviseert het GGT om te controleren of de gevoeligheid van alle detectielussen op het kruispunt goed afgesteld is. 3.2 Langzaam verkeer Onder normale omstandigheden is er alleen langzaam verkeer op de ongeregelde oversteek. Echter, vanaf het kruispunt kon men het festivalterrein zien liggen. Veel bestuurders van zowel auto s als bussen wilden dan ook hier hun passagiers laten uitstappen. Hiervoor waren geen voorzieningen; bestuurders stopten daarom op de weg of in de berm (zie fig. 5 en 6). Hierdoor werd het overige verkeer opgehouden en ontstonden gevaarlijke situaties. Het ging hierbij voornamelijk om verkeer vanaf Enschede. De voetgangers staken vervolgens over waar ze uitgestapt waren ondanks het ontbreken van een voetgangersoversteek (zie fig. 6). De voetgangersroute (zie fig. 7 en 8) was niet met borden aangegeven, verkeersregelaars moesten mensen hierop wijzen. Deze situatie kwam erg vaak voor. Door de combinatie van problemen met gemotoriseerd verkeer en langzaam verkeer was één verkeersregelaar op dit kruispunt niet afdoende. Figuur 5 Locaties afzetten passagiers (schaal onbekend) Pagina 15 van 20

16 Figuur 6 Afzetten passagiers en overstekende voetgangers Twee verkeersregelaars stonden in voor de veiligheid bij de ongeregelde oversteek voor het langzame verkeer. Zij hadden instructies om pelotons uit richting 8 te laten doorrijden en het langzaam verkeer tussen de pelotons door te laten oversteken. De coördinatie van de oversteek met het kruispunt door de verkeersregelaars verliep goed. Figuur 7 Voetgangersoversteek Advies Het GGT adviseert om meer duidelijkheid te scheppen over de voetgangersroutes. Hiervoor zijn twee mogelijkheden. De eerste is het faciliteren van het afzetten van voetgangers bij het kruispunt, bijvoorbeeld door middel van een tijdelijke kiss and ride plaats in de berm. Er moet dan ook rekening mee gehouden worden dat voetgangers vanaf die kiss and ride de kortste route naar het festival willen nemen (zie fig. 8). Een tweede optie is om de bestaande voetgangersroute te behouden, maar duidelijke bewegwijzering te plaatsen. Op de huidige festival-wegwijzers voor verkeer vanuit het oosten zijn enkel Zwarte Cross, Zwarte Cross backstage oost en Zwarte Cross backstage west aangegeven. Als het voor weggebruikers duidelijker is waar ze wel passagiers mogen afzetten, zullen ze eerder de borden volgen. Dit kan nog versterkt worden door de verkeersregelaar de mogelijkheid te geven om richting 1 met prioriteit groen te geven. Als voertuigen die op het kruispunt aankomen onmiddellijk groen krijgen, is de motivatie om door te rijden en passagiers verderop af te zetten groter. Pagina 16 van 20

17 Figuur 8 Huidige voetgangersroute en mogelijk alternatief 3.3 Technische faciliteiten voor de verkeersregelaar De verkeersregelaar op het kruispunt beschikt over een afstandsbediening. Met deze afstandsbediening wordt de koplus van richting 5 geactiveerd. Op deze manier kan groen gevraagd worden voor verkeer komende van de calamiteitenroute, vóór dat verkeer de koplus bereikt. De afstandsbediening functioneert goed als er een aanvraag gezet moet worden voor één voertuig op richting 5. Op sommige momenten is het echter wenselijk dat de verkeersregelaar prioriteit kan toekennen. Dit is nu niet mogelijk. De verkeersregelaar gebruikt daarom de afstandsbediening voordat een voertuig bij het kruispunt aankomt. Op deze manier wordt een gewone aanvraag gezet, waardoor het soms alsnog lang duurt voor het groen wordt of dat het groen juist al bijna voorbij is als het voertuig bij de stopstreep komt. Voor links afslaande voertuigen is het verwarrend dat ze naar het licht van richting 5 moeten kijken in plaats van dat van richting 6; de verkeersregelaar moet dit iedere keer aangeven. Het is een probleem dat het groen niet verlengd kan worden met de afstandsbediening/koplus. Daardoor rijden voertuigen door rood en gaat conflicterend verkeer al rijden Advies Het GGT adviseert om de verkeersregelaar meer controle te geven over de regeling. Dit is op meerdere manieren te bewerkstelligen. De afstandsbediening zou ook de lange lus van richting 5 kunnen activeren; dan kan de verkeersregelaar het groen vasthouden. Aanvullende oplossingen zijn het toevoegen van prioriteitsvoorzieningen en het mogelijk maken van blokgericht groen geven en fixeren. Hiermee kan een verkeersregelaar een richting sneller aan de beurt laten komen of langer groen geven. Er zijn dan aanpassingen aan de automaat en het regelprogramma nodig, Pagina 17 van 20

18 maar ook een aangepaste afstandsbediening. Zonder afstandsbediening zijn er minstens twee verkeersregelaars nodig: één bij de regelkast aan de noordelijke tak om de prioriteitsvoorzieningen te bedienen en één bij de afgesloten tak om de calamiteitenroute vrij te houden. Het GGT raadt aan enkele ervaren verkeersregelaars te betrekken bij het kiezen en ontwikkelen van een oplossing aangezien zij er op straat mee aan de slag gaan. Pagina 18 van 20

19 4 Conclusie In opdracht van Rijkswaterstaat Dienst Oost-Nederland is het Groene Golf Team gevraagd om op het kruispunt N18-N313 te Lievelde, tijdens het Zwarte Cross festival, een onderzoek te doen naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie in combinatie met een verkeersregelaar. Het Groene Team heeft hiervoor een quick scan uitgevoerd. Het Groene Golf Team heeft tijdens de quick scan op het kruispunt N18-N313 te Lichtenvoorde het volgende geconstateerd: de afwikkeling van het verkeer is over het algemeen goed; de aanwezigheid van afzettingen leidt tot aarzelend rijden, met onnodig wachten tot gevolg; in afwezigheid van een verkeersregelaar leiden de afzettingen tot gevaarlijke manoeuvres, zoals over de middenberm rijden en roodlichtnegatie; bestuurders die passagiers afzetten veroorzaken blokkades; voetgangers steken over waar dat niet veilig is; de technische faciliteiten voor de verkeersregelaars werken goed, maar de functionaliteit is beperkt; in de huidige situatie zijn minstens twee verkeersregelaars nodig om alles in goede banen te leiden. Op basis van deze bevindingen adviseert het GGT: de tijdsinstellingen op de doorgaande richtingen aan te passen tijdens het festival; de detectielussen pas uit te zetten als er een verkeersregelaar aanwezig is; het afzetten van passagiers beter op te vangen door een betere informatievoorziening of het creëren van meer faciliteiten hiervoor; de verkeersregelaars meer controle over de regeling te geven door middel van blokgericht groen tonen en fixeren. Pagina 19 van 20

20 Pagina 20 van 20