VOA. Guideline Traffic Safety in Road Design. Zoran Kenjic Rijkswaterstaat. Defining road safety demands for road design. Jaap Groot Rijkswaterstaat

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VOA. Guideline Traffic Safety in Road Design. Zoran Kenjic Rijkswaterstaat. Defining road safety demands for road design. Jaap Groot Rijkswaterstaat"

Transcriptie

1 VOA Guideline Traffic Safety in Road Design Zoran Kenjic Defining road safety demands for road design Jaap Groot Michel Lambers Adviesdienst Mens & Veiligheid Hessel de Jong

2 Content VOA: Guideline Traffic Safety in Road Design Why VOA Position VOA VOA Auditing method Relation to Sustainable roads Road Design and Human Factors: Two struggles How to formulate generic requirements for actual real world situations? To whom are we designing for? Case: Tunnel A2Maastricht 2 VOA june,

3 What is VOA? Guideline Traffic Safety in Road Design Based on Human Factor Practical guideline for road-engineers/roadsafety specialist/ roadsafety auditors In progress (first concept: June 2014) Knowledge & requirements Auditing method Fundamentals 3 VOA june,

4 VOA Guideline Traffic Safety in Road Design 4 VOA

5 Why VOA? More conflicting interests More complex infrastructure Political issues New concepts Less space Planning proces Different market approach Knowledge & experience Securing Traffic Safety in Road Design 5 VOA

6 Why VOA? Securing Traffic Safety in Road Design Requirements for traffic safety in road design to secure safety Giving a guideline for auditing road design Fundamental knowledge on traffic safety Back ground information How to make a safe road design? Is this road design safe? Is this problem acceptable? How to compensate for safety problems? 6 VOA

7 Safety culture ladder 7 VOA

8 Position VOA VOA is a tool: In all plan phases Is one measuring rod European Directive Initial phase Decision 1 e phase Exploration 2 e phase Exploration Decision Road Safety Impact Assesment Elementary design Decision Road Safety Audits (4) Realisation Usage Road Safety Inspection 8 VOA

9 VOA Auditing Method Human Road Safety principle Indicator Requirement Expectations Road User Detecting Understand Ability Willingness Vehicle Physical forces Road Forgivingness 9 VOA

10 VOA Auditing Method Identifying Traffic Safety problems Location Characteristics Compensation Overall verdict Risks left Meeteenheden Score 1 Score 2 Score 3 Score 4 Score 5 Verwachtingspatroon Uniformiteit Richtlijnen voor: Sterke afwijkingen van de Sterke afwijkingen van de Kleine afwijkingen van de Ontwerp voldoet aan de Ontwerp voldoet ruimschoots Geometrisch wegontwerp richtlijnen van zowel richtlijnen op één van de richtlijnen op meerdere minimumeisen van de aan de richtlijnen. Bewegwijzering Bebakening en markering geometrisch wegontwerp als aspecten van geometrisch aspecten van geometrisch richtlijnen. bewegwijzering en markering wegontwerp, bewegwijzering wegontwerp, bewegwijzering of markering of markering Overeenkomst omliggend wegennet Horizontaal/vertikaal alignement Het ontwerp heeft op alle Het ontwerp heeft op drie van Het ontwerp heeft op twee van Het wegontwerp heeft op één Het wegontwerp sluit aan bij Indeling dwarsprofiel meeteenheden afwijkende de meeteenheden afwijkende de meeteenheden afwijkende van de vier meeteenheden de eigenschappen van het Vormgeving discontinuïteiten Knooppunts-/Kruispuntvorm eigenschappen (meer dan 10% eigenschappen (meer dan 10% eigenschappen (meer dan 10% afwijkende eigenschappen omliggend wegennet (minder afwijking). afwijking). afwijking). (meer dan 10% afwijking). dan 10% afwijking op elk van de vier meeteenheden). Zichtbaarheid Zichtlengte Zichtlengte Voldoet niet aan minimale Voldoet aan minimale waarde Hoofdrijbaan: voldoet aan Hoofdrijbaan: voldoet aan Hoofdrijbaan: voldoet ruim aan waarde voor stopzichtlengte. stopzicht maatgevende zichtlengte. anticipatiezicht anticipatiezicht (meer dan 10% Overig: voldoet ruim aan Overig: voldoet aan groter). stopzicht. maatgevende zichtlengte. Overig: voldoet ruim aan maatgevende zichtlengte (meer dan 10% groter). Verkeerstekens en bewegwijzering Verkeerstekens en bewegwijzering volgens geldende Ernstige afwijking op de drie Afwijking op drie van de drie Afwijking op twee van de drie Afwijking op één van de drie Uitvoering verkeerstekens en richtlijnen: genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van bewegwijzering voldoet - Grootte - Indeling verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en volledig aan richtlijnen - Plaatsing bewegwijzering bewegwijzering bewegwijzering bewegwijzering Contrast Zichtbaarheid: Door invloeden van omgeving Door invloeden van omgeving De plaatsing van informatie is Voldoende opvallendheid van De relevante informatie valt - verkeersborden t.o.v. achtergrond is de relevante informatie niet is de relevante informatie niet ideaal ten opzichte van verkeerstekens en markering. extra op. - markering op asfalt - verkeerstekens bij duisternis te zien. slecht zichtbaar. omgeving. - donker gat door verlichting (bij duisternis) Volgorderlijkheid Eén verzwarende rijtaak gelijktijdig Opeenvolging discontinuïteiten Twee of meer 'tegengestelde' Twee of meer 'gelijkgerichte' Samenvoeging in scherpe boog Discontinuïteiten zijn achter Discontinuïteiten zijn achter discontinuïteiten gelijktijdig discontinuïteiten gelijktijdig. (NOA2007, tabel 3-3) elkaar gesitueerd. elkaar gesitueerd. Convergentie- en Convergentie- en divergentiepunten in ruime divergentiepunten in boog (volgens NOA2007, tabel rechtstand. 3-3). Geen nieuwe informatie tijdens rijtaak Plaatsing informatie na vorige discontinuïteit. Ingewikkelde nieuwe Nieuwe informatie ter hoogte Nieuwe informatie direct na Nieuwe informatie na volledig Nieuwe informatie na informatie ter hoogte van van (voorgaande) voorgaande discontinuïteit maken uitvoerende voorgaande discontinuïteit met (voorgaande) discontinuïteit. discontinuïteit. manoeuvre voldoende afstand om hier rustig op te anticiperen. Voldoende afstand tussen beslismomenten Turbulentieafstanden Voldoet niet aan Voldoet niet aan Voldoet niet aan Voldoet aan de Voldoet ruimschoots aan de turbulentieafstand (meer dan turbulentieafstand (meer dan turbulentieafstanden, maar turbulentieafstanden volgens turbulentieafstanden (meer 10% afwijking) bij 10% afwijking) bij binnen 10% afwijking de richtlijnen (NOA2007) dan 1,5 x de benodigde lengte). discontinuïteiten die een discontinuïteiten die geen verplichte rijstrookwisseling verplichte rijstrookwisseling hebben. hebben. Herkenbaarheid Herkenbaar wegbeeld Wegkenmerken herkenbaarheid Afwezigheid van meer dan Afwezigheid van twee van de Afwezigheid van één van de Alle wegkenmerken Alle wegkenmerken voldoen - rijrichtingscheiding twee van de wegkenmerken wegkenmerken wegkenmerken herkenbaarheid voldoen. en er is een ruime - kantmarkering en vluchtstrook - Reflector- en hectometerpaaltjes herkenbaarheid herkenbaarheid herkenbaarheid landschappelijke omgeving. Samenhang in wegbeeld Samenhang van informatie in wegbeeld Er is tegenstrijdigheid in de Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, - wegontwerp informatie in het ontwerp, verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en - verkeerstekens - bewegwijzering verkeerstekens en bewegwijzering kunnen tot bewegwijzering kunnen tot bewegwijzering zijn neutraal. bewegwijzering ondersteunen bewegwijzering. verwarring leiden, met verwarring leiden, maar zonder en versterken elkaar. mogelijke ernstige gevolgen. ernstige gevolgen. Misleiding in wegbeeld Wegontwerp t.o.v. structuur landschap Risico op misleiding door Risico op misleiding door Fout in wegbeeld Omgeving en geometrisch Omgeving en geometrisch - fouten in het wegbeeld structuur omgeving en fout in structuur omgeving wegontwerp ondersteunen wegontwep ondersteunen - structuur de omgeving. wegbeeld elkaar elkaar en geen fouten in het wegbeeld Geloofwaardigheid Geloofwaardigheid wegbeeld Samenhang van snelheidslimiet en ontwerpsnelheid Ontwerpsnelheid is lager dan Snelheidslimiet op Snelheidslimiet lager dan Ontwerpsnelheid 120km/u en Ontwerpsnelheid 120km/u en snelheidslimiet in overige hoofdrijbaan is lager dan 100km/u, maar snelheidslimiet 100km/u of 130 snelheidslimiet 120km/u situaties 80km/u (ongeacht ontwerpsnelheid is 100km/u of km/u. ontwerpsnelheid) hoger. Ontwerpsnelheid 100km/u en snelheidslimiet 100km/u. Draagvlak verkeersmaatregelen Ondersteuning verkeersmaatregel door hele wegbeeld Er zijn omstandigheden waarbij Er ontstaat een grote kans op Er ontstaat een grote kans op Het wegbeeld (incl. Het wegbeeld (incl. het wegbeeld en overtredingen van de overtredingen van de verkeerssituatie) ondersteunt verkeerssituatie) ondersteunt verkeerssituatie tegengesteld verkeersmaatregel en de verkeersmaatregel en de ingestelde verkeersmaatregel ingestelde verkeersmaatregel is aan de verkeersmaatregel. verkeersveiligheidsrisico s zijn verkeersveiligheidsrisico s zijn in de maatgevende in alle omstandigheden. aanzienlijk. beperkt. omstandigheden. Manoeuvre Ruimte voor uitvoeren manoevre Lengte voor het uitvoeren van de manoeuvre Benodigde lengtes zijn Benodigde lengte voldoen niet Benodigde lengtes voldoen Rijstrookwisseling minimum Lengte rijstrookwisseling - rijstrookwisseling dermate kort, dat de aan richtlijn en niet aan richtlijn, maar weefvaklengtes (NOA). Acceleratie- en - acceleratielengte - deceleratielengte noodzakelijk manoeuvre niet verkeersbeweging wordt door verkeersbeweging wordt door Acceleratie- en deceleratielengtes voldoen op een veilige wijze uitgevoerd veel verkeer gemaakt. weinig verkeer gemaakt. deceleratielengtes minimum ruimschoots aan richtlijn kan worden. volgens richtlijn (NOA). (NOA). Kans op belemmering manoeuvre Kans op belemmering door: Verkeersomstandigheden Risico op wachtrijvorming I/C-verhouding hoger dan 0,8 I/C-verhouding lager dan 0,8 of I/C-verhouding tussen 0,4 en - Verkeersdrukte maken het fysiek onmogelijk waardoor manoeuvres of en hoeveelheid vrachtverkeer hoeveelheid vrachtverkeer is 0,8 en hoeveelheid - Hoeveelheid vrachtverkeer - Kans op wachtrijvorming om de manoeuvre uit te doorstroming op andere is hoger dan 900 vtg per etmaal minder dan 900 per etmaal vrachtverkeer is minder dan voeren richtingen worden belemmerd 900 vtg per etmaal (snelheidsverschillen). Fysieke kracht op voertuig Kwaliteit verharding Stroefheid Zeer slecht wegdek Stroefheid onder grenswaarde Kleine gaten in de weg, Verharding voldoet aan Verharding voldoet aan alle Vlakheid met instelling lagere verzakkingen minimumeisen richtlijnen richtlijnen snelheidslimiet, grote gaten in de weg Helling en verkanting Snelheidsverschillen door stijgende/dalende helling Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage kleiner dan Hellingspercentage kleiner dan Hoge naderingssnelheid na dalende helling 5%, snelheidsterugval is groter 5% en snelheidsterugval is 5% en snelheidsterugval is 5% (NOA tabel 3-18). 3% (NOA tabel 3-17). Verkantingsovergang dan 20km/uur en afwezigheid groter dan 20km/uur, maar minder dan 20km/uur. Verkanting volgens maximum Verkanting volgens wensbeeld. van kruipstrook. aanwezigheid van kruipstrook. van richtlijn. Verkanting groter dan 8%. Atmosferische omstandigheden De invloed van regen, sneeuwval en wind op de verkeersveiligheid - soort verharding, afwatering - sneeuwberging - plaatsing geluidsschermen - kans op mist Vergevingsgezindheid Breedte rijstrook/redresseerstrook/vluchtstrook Maatvoering van rijstrook/redresseerstrook/vluchtstrook Rijstrook of redresseerstrook is Ontbreken vluchtstrook Alle elementen in dwarsprofiel Eén van de drie voldoet aan het Breedte voldoet aan maximum minder dan minimum van NOA op minimum minimum van NOA of AGR van NOA of AGR of AGR Bergingszone/obstakelvrije zone Maatvoering van bergingszone/obstakelvrije zone Kleiner dan objectafstand Geen bergingszone en geen Geen bergingszone of te kleine Bergingszone en Brede obstakelvrije (NOA2007, tabel 7-17) obstakelvrije zone, maar wel obstakelvrije zone, maar groter obstakelafstand volgens middenberm en buitenberm voldoende objectafstand. dan AGR. minimum van richtlijn (obstakelafstand volgens NOA) (NOA2007) Afscherming obstakels Aanwezigheid geleiderail of barrier Geen afscherming van Geen afscherming, maar de Afscherming van obstakels met Afscherming van obstakels met Obstakelvrije zone en obstakels obstakels bevinden zich in de barrier geleiderail botsvriendelijke obstakels buitenste helft van de wenselijke obstakelvrije zone. 10 VOA june,

11 Human Factors The neccesity to include human factors function of the road from road user perspective Main goal: Formulate specific requirements (Sub)goal: The need to understand HF within road design and make this explicitly. 11 VOA

12 First struggle How to formulate generic requirements for actual real world situations? 12 VOA

13 Second struggle To whom are we designing for? 13 VOA

14 Limit of VOA Extreme aspects Behavioural aspects Pure behaviour Human Factors Engineering Human Factors within design Engineering: Road construction/ design Pure road design Extreme factors e.g. drinking and driving. excessive speed Behaviour aspects 1) Individual limits/ differences) e.g.age, Fatigue, emotion 2) Limits of acceptance e.g. credibility of speed limits Human limits (functional use) e.g. perception, comprehensibility task complexity Requirements for use of infra speed vehicle Function of lanes 14 VOA

15 Limit of VOA Extreme aspects Behavioural aspects Pure behaviour Human Factors Engineering Human Factors within design VOA Engineering: Road construction/ design Pure road design 15 VOA

16 Case:Tunnel A2 Maastricht 16 VOA

17 Meeteenheden Score 1 Score 2 Score 3 Score 4 Score 5 Verwachtingspatroon Uniformiteit Richtlijnen voor: Sterke afwijkingen van de Sterke afwijkingen van de Kleine afwijkingen van de Ontwerp voldoet aan de Ontwerp voldoet ruimschoots Geometrisch wegontwerp richtlijnen van zowel richtlijnen op één van de richtlijnen op meerdere minimumeisen van de aan de richtlijnen. Bewegwijzering Bebakening en markering geometrisch wegontwerp als aspecten van geometrisch aspecten van geometrisch richtlijnen. bewegwijzering en markering wegontwerp, bewegwijzering wegontwerp, bewegwijzering of markering of markering Overeenkomst omliggend wegennet Horizontaal/vertikaal alignement Het ontwerp heeft op alle Het ontwerp heeft op drie van Het ontwerp heeft op twee van Het wegontwerp heeft op één Het wegontwerp sluit aan bij Indeling dwarsprofiel meeteenheden afwijkende de meeteenheden afwijkende de meeteenheden afwijkende van de vier meeteenheden de eigenschappen van het Vormgeving discontinuïteiten Knooppunts-/Kruispuntvorm eigenschappen (meer dan 10% eigenschappen (meer dan 10% eigenschappen (meer dan 10% afwijkende eigenschappen omliggend wegennet (minder afwijking). afwijking). afwijking). (meer dan 10% afwijking). dan 10% afwijking op elk van de vier meeteenheden). Zichtbaarheid Zichtlengte Zichtlengte Voldoet niet aan minimale Voldoet aan minimale waarde Hoofdrijbaan: voldoet aan Hoofdrijbaan: voldoet aan Hoofdrijbaan: voldoet ruim aan waarde voor stopzichtlengte. stopzicht maatgevende zichtlengte. anticipatiezicht anticipatiezicht (meer dan 10% Overig: voldoet ruim aan Overig: voldoet aan groter). stopzicht. maatgevende zichtlengte. Overig: voldoet ruim aan maatgevende zichtlengte (meer dan 10% groter). Verkeerstekens en bewegwijzering Verkeerstekens en bewegwijzering volgens geldende Ernstige afwijking op de drie Afwijking op drie van de drie Afwijking op twee van de drie Afwijking op één van de drie Uitvoering verkeerstekens en richtlijnen: genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van genoemde eigenschappen van bewegwijzering voldoet - Grootte - Indeling verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en volledig aan richtlijnen - Plaatsing bewegwijzering bewegwijzering bewegwijzering bewegwijzering Contrast Zichtbaarheid: Door invloeden van omgeving Door invloeden van omgeving De plaatsing van informatie is Voldoende opvallendheid van De relevante informatie valt - verkeersborden t.o.v. achtergrond is de relevante informatie niet is de relevante informatie niet ideaal ten opzichte van verkeerstekens en markering. extra op. - markering op asfalt - verkeerstekens bij duisternis te zien. slecht zichtbaar. omgeving. - donker gat door verlichting (bij duisternis) Volgorderlijkheid Eén verzwarende rijtaak gelijktijdig Opeenvolging discontinuïteiten Twee of meer 'tegengestelde' Twee of meer 'gelijkgerichte' Samenvoeging in scherpe boog Discontinuïteiten zijn achter Discontinuïteiten zijn achter discontinuïteiten gelijktijdig discontinuïteiten gelijktijdig. (NOA2007, tabel 3-3) elkaar gesitueerd. elkaar gesitueerd. Convergentie- en Convergentie- en divergentiepunten in ruime divergentiepunten in boog (volgens NOA2007, tabel rechtstand. 3-3). Geen nieuwe informatie tijdens rijtaak Plaatsing informatie na vorige discontinuïteit. Ingewikkelde nieuwe Nieuwe informatie ter hoogte Nieuwe informatie direct na Nieuwe informatie na volledig Nieuwe informatie na informatie ter hoogte van van (voorgaande) voorgaande discontinuïteit maken uitvoerende voorgaande discontinuïteit met (voorgaande) discontinuïteit. discontinuïteit. manoeuvre voldoende afstand om hier rustig op te anticiperen. Voldoende afstand tussen beslismomenten Turbulentieafstanden Voldoet niet aan Voldoet niet aan Voldoet niet aan Voldoet aan de Voldoet ruimschoots aan de turbulentieafstand (meer dan turbulentieafstand (meer dan turbulentieafstanden, maar turbulentieafstanden volgens turbulentieafstanden (meer 10% afwijking) bij 10% afwijking) bij binnen 10% afwijking de richtlijnen (NOA2007) dan 1,5 x de benodigde lengte). discontinuïteiten die een discontinuïteiten die geen verplichte rijstrookwisseling verplichte rijstrookwisseling hebben. hebben. Herkenbaarheid Herkenbaar wegbeeld Wegkenmerken herkenbaarheid Afwezigheid van meer dan Afwezigheid van twee van de Afwezigheid van één van de Alle wegkenmerken Alle wegkenmerken voldoen - rijrichtingscheiding twee van de wegkenmerken wegkenmerken wegkenmerken herkenbaarheid voldoen. en er is een ruime - kantmarkering en vluchtstrook - Reflector- en hectometerpaaltjes herkenbaarheid herkenbaarheid herkenbaarheid landschappelijke omgeving. Samenhang in wegbeeld Samenhang van informatie in wegbeeld Er is tegenstrijdigheid in de Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, Geometrisch wegontwerp, - wegontwerp informatie in het ontwerp, verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en verkeerstekens en - verkeerstekens - bewegwijzering verkeerstekens en bewegwijzering kunnen tot bewegwijzering kunnen tot bewegwijzering zijn neutraal. bewegwijzering ondersteunen bewegwijzering. verwarring leiden, met verwarring leiden, maar zonder en versterken elkaar. mogelijke ernstige gevolgen. ernstige gevolgen. Misleiding in wegbeeld Wegontwerp t.o.v. structuur landschap Risico op misleiding door Risico op misleiding door Fout in wegbeeld Omgeving en geometrisch Omgeving en geometrisch - fouten in het wegbeeld structuur omgeving en fout in structuur omgeving wegontwerp ondersteunen wegontwep ondersteunen - structuur de omgeving. wegbeeld elkaar elkaar en geen fouten in het wegbeeld Geloofwaardigheid Geloofwaardigheid wegbeeld Samenhang van snelheidslimiet en ontwerpsnelheid Ontwerpsnelheid is lager dan Snelheidslimiet op Snelheidslimiet lager dan Ontwerpsnelheid 120km/u en Ontwerpsnelheid 120km/u en snelheidslimiet in overige hoofdrijbaan is lager dan 100km/u, maar snelheidslimiet 100km/u of 130 snelheidslimiet 120km/u situaties 80km/u (ongeacht ontwerpsnelheid is 100km/u of km/u. ontwerpsnelheid) hoger. Ontwerpsnelheid 100km/u en snelheidslimiet 100km/u. Draagvlak verkeersmaatregelen Ondersteuning verkeersmaatregel door hele wegbeeld Er zijn omstandigheden waarbij Er ontstaat een grote kans op Er ontstaat een grote kans op Het wegbeeld (incl. Het wegbeeld (incl. het wegbeeld en overtredingen van de overtredingen van de verkeerssituatie) ondersteunt verkeerssituatie) ondersteunt verkeerssituatie tegengesteld verkeersmaatregel en de verkeersmaatregel en de ingestelde verkeersmaatregel ingestelde verkeersmaatregel is aan de verkeersmaatregel. verkeersveiligheidsrisico s zijn verkeersveiligheidsrisico s zijn in de maatgevende in alle omstandigheden. aanzienlijk. beperkt. omstandigheden. Manoeuvre Ruimte voor uitvoeren manoevre Lengte voor het uitvoeren van de manoeuvre Benodigde lengtes zijn Benodigde lengte voldoen niet Benodigde lengtes voldoen Rijstrookwisseling minimum Lengte rijstrookwisseling - rijstrookwisseling dermate kort, dat de aan richtlijn en niet aan richtlijn, maar weefvaklengtes (NOA). Acceleratie- en - acceleratielengte - deceleratielengte noodzakelijk manoeuvre niet verkeersbeweging wordt door verkeersbeweging wordt door Acceleratie- en deceleratielengtes voldoen op een veilige wijze uitgevoerd veel verkeer gemaakt. weinig verkeer gemaakt. deceleratielengtes minimum ruimschoots aan richtlijn kan worden. volgens richtlijn (NOA). (NOA). Kans op belemmering manoeuvre Kans op belemmering door: Verkeersomstandigheden Risico op wachtrijvorming I/C-verhouding hoger dan 0,8 I/C-verhouding lager dan 0,8 of I/C-verhouding tussen 0,4 en - Verkeersdrukte maken het fysiek onmogelijk waardoor manoeuvres of en hoeveelheid vrachtverkeer hoeveelheid vrachtverkeer is 0,8 en hoeveelheid - Hoeveelheid vrachtverkeer - Kans op wachtrijvorming om de manoeuvre uit te doorstroming op andere is hoger dan 900 vtg per etmaal minder dan 900 per etmaal vrachtverkeer is minder dan voeren richtingen worden belemmerd 900 vtg per etmaal (snelheidsverschillen). Fysieke kracht op voertuig Kwaliteit verharding Stroefheid Zeer slecht wegdek Stroefheid onder grenswaarde Kleine gaten in de weg, Verharding voldoet aan Verharding voldoet aan alle Vlakheid met instelling lagere verzakkingen minimumeisen richtlijnen richtlijnen snelheidslimiet, grote gaten in de weg Helling en verkanting Snelheidsverschillen door stijgende/dalende helling Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage groter dan Hellingspercentage kleiner dan Hellingspercentage kleiner dan Hoge naderingssnelheid na dalende helling 5%, snelheidsterugval is groter 5% en snelheidsterugval is 5% en snelheidsterugval is 5% (NOA tabel 3-18). 3% (NOA tabel 3-17). Verkantingsovergang dan 20km/uur en afwezigheid groter dan 20km/uur, maar minder dan 20km/uur. Verkanting volgens maximum Verkanting volgens wensbeeld. van kruipstrook. aanwezigheid van kruipstrook. van richtlijn. Verkanting groter dan 8%. Atmosferische omstandigheden De invloed van regen, sneeuwval en wind op de verkeersveiligheid - soort verharding, afwatering - sneeuwberging - plaatsing geluidsschermen - kans op mist Vergevingsgezindheid Breedte rijstrook/redresseerstrook/vluchtstrook Maatvoering van rijstrook/redresseerstrook/vluchtstrook Rijstrook of redresseerstrook is Ontbreken vluchtstrook Alle elementen in dwarsprofiel Eén van de drie voldoet aan het Breedte voldoet aan maximum minder dan minimum van NOA op minimum minimum van NOA of AGR van NOA of AGR of AGR Bergingszone/obstakelvrije zone Maatvoering van bergingszone/obstakelvrije zone Kleiner dan objectafstand Geen bergingszone en geen Geen bergingszone of te kleine Bergingszone en Brede obstakelvrije (NOA2007, tabel 7-17) obstakelvrije zone, maar wel obstakelvrije zone, maar groter obstakelafstand volgens middenberm en buitenberm voldoende objectafstand. dan AGR. minimum van richtlijn (obstakelafstand volgens NOA) (NOA2007) Afscherming obstakels Aanwezigheid geleiderail of barrier Geen afscherming van Geen afscherming, maar de Afscherming van obstakels met Afscherming van obstakels met Obstakelvrije zone en obstakels obstakels bevinden zich in de barrier geleiderail botsvriendelijke obstakels buitenste helft van de wenselijke obstakelvrije zone. Case:Tunnel A2 A2 Maastricht 17 VOA

18 Consequences for Road users Tunnel entrance and merging Combination of two complex tasks HF-rules Solution Create time for detecting and maneuvering 18 VOA

19 Thank you Zoran Kenjić, Mr. C. Eng. Specialist for Road Safety Design Ministry of Infrastructure and Enviroment, The Nederlands 19 VOA

Ontwerp van Verkeersinfrastructuur

Ontwerp van Verkeersinfrastructuur Ontwerp van Verkeersinfrastructuur Horizontaal en verticaal alignement Jan Van Den Bossche Grontmij Antwerpen 28 april 2014 Vlaamse Stichting Verkeerskunde Horizontaal en verticaal alignement Bronnen:

Nadere informatie

Voorspelbaar gedrag door herkenbare wegen. De Nederlandse aanpak

Voorspelbaar gedrag door herkenbare wegen. De Nederlandse aanpak Voorspelbaar gedrag door herkenbare wegen De Nederlandse aanpak Voorspelbaar gedrag door herkenbare wegen De Nederlandse aanpak Robert Louwerse Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV

Nadere informatie

GEOMETRISCH WEGONTWERP

GEOMETRISCH WEGONTWERP GEOMETRISCH WEGONTWERP Inleiding Hoofdprincipes Capaciteit + intensiteit Duurzaam veilig Gedrag bestuurders May 11, 2012 1 INLEIDING Ontwerper vs gebruiker - Verkeersfunctie van de weg - Veiligheid van

Nadere informatie

Elementaire ontwerpen. MIRT-verkenning corridorstudie Amsterdam- Hoorn

Elementaire ontwerpen. MIRT-verkenning corridorstudie Amsterdam- Hoorn Elementaire ontwerpen MIRT-verkenning corridorstudie Amsterdam- Hoorn Opbouw 1. Doel presentatie 2. Ontwerpen knp Zaandam Functioneel (waarom) Ontwerp richtingen Keuzes in pakketten 3. Overige ontwerpen

Nadere informatie

KRITISCHE ONTWERPELEMENTEN EN VERKEERSSAMENSTELLING 130 KM/UUR

KRITISCHE ONTWERPELEMENTEN EN VERKEERSSAMENSTELLING 130 KM/UUR KRITISCHE ONTWERPELEMENTEN EN VERKEERSSAMENSTELLING 130 KM/UUR RIJKSWATERSTAAT DIENST VERKEER EN SCHEEPVAART 31 oktober 2011 075833121 - Definitief D01011.000601.0100 075833121:0.1 - Definitief ARCADIS

Nadere informatie

Snelheid op gewestwegen buiten de bebouwde kom. Stuurgroep Verkeer en mobiliteit

Snelheid op gewestwegen buiten de bebouwde kom. Stuurgroep Verkeer en mobiliteit Dienstorder MOW/AWV/2016/2 d.d. 26 januari 2016 Titel: Voorgesteld door: (stuurgroep) Kenniscluster: Doelgroep: Verspreiding: Snelheid op gewestwegen buiten de bebouwde kom Stuurgroep Verkeer en mobiliteit

Nadere informatie

Plaatsing van Referentiepunten. Dienstorder

Plaatsing van Referentiepunten. Dienstorder Plaatsing van Referentiepunten Dienstorder Algemene plaatsingsvoorwaarden Plaatsing en uitvoering: Voldoen aan SB250 Steun met bord en oranje en/of witte reflector in de lijn van de reflectorpalen. Berm

Nadere informatie

A15, Papendrecht Sliedrecht-Oost VVA fase 1

A15, Papendrecht Sliedrecht-Oost VVA fase 1 KOVA A15, Papendrecht Sliedrecht-Oost VVA fase 1 KoVa nr. 17024 13 juli 2017 Eindrapportage Auditleider: Erik Mansvelder Auditor: Martin de Haan Dit rapport is opgesteld conform het vigerend Voorschrift

Nadere informatie

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.5.2018 COM(2018) 274 final ANNEX 1 BIJLAGE bij het Voorstel voor een richtlijn van het EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 2008/96/EG betreffende het

Nadere informatie

Snel inzicht in verkeersonveiligheid met pragmatische Human Factors-beoordeling

Snel inzicht in verkeersonveiligheid met pragmatische Human Factors-beoordeling Snel inzicht in verkeersonveiligheid met pragmatische Human Factors-beoordeling Jos Vrieling - Arcadis Hessel de Jong - Arcadis Ronald Hartman - gemeente Veenendaal Samenvatting Arcadis heeft een Human

Nadere informatie

RICHTLIJNEN FIETSROUTES PLUS 2016

RICHTLIJNEN FIETSROUTES PLUS 2016 VERBINDEN MET DE FIETS Bijlagen RICHTLIJNEN FIETSROUTES PLUS 2016 SAMENHANG 1. Herkenbaarheid als doorgaande Fietsroute Plus, bijvoorbeeld door minimaal twee continu toe te passen 2. Zo veel mogelijk eenduidigheid

Nadere informatie

Kracht van Utrecht. De ladder van Verdaas Trede 5. Beter benutten bestaande infra: Opties voor binnen de bak van Amelisweerd

Kracht van Utrecht. De ladder van Verdaas Trede 5. Beter benutten bestaande infra: Opties voor binnen de bak van Amelisweerd Kracht van Utrecht De ladder van Verdaas Trede 5 Beter benutten bestaande infra: Opties voor binnen de bak van Amelisweerd MER 2 de fase en Kosten-Baten-Analyse-Aspecten Ir. Jan Fransen Drs. Jan Morren

Nadere informatie

De verkeersveiligheidsaudit is in opmars! En wat is daaruit te leren?

De verkeersveiligheidsaudit is in opmars! En wat is daaruit te leren? De verkeersveiligheidsaudit is in opmars! En wat is daaruit te leren? Dirk de Baan, Royal HaskoningDHV met bijdrage van Betty van de Wetering, Royal HaskoningDHV Samenvatting Sinds 2009 is het aantal uitgevoerde

Nadere informatie

Nieuwe Ontwerprichtlijn Autosnelwegen NOA

Nieuwe Ontwerprichtlijn Autosnelwegen NOA Nieuwe Ontwerprichtlijn Autosnelwegen NOA NOA Nieuwe Ontwerprichtlijn Autosnelwegen Colofon De NOA is een uitgave van Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer Totstandkoming in samenwerking met

Nadere informatie

Verslag expert judgement DVS hoofdvarianten Planstudie Ring Utrecht A27/A12

Verslag expert judgement DVS hoofdvarianten Planstudie Ring Utrecht A27/A12 RWS Utrecht, Projectteam Ring Utrecht DVS Ontwerp en Inrichting DVS Veiligheid Verslag expert judgement DVS hoofdvarianten Planstudie Ring Utrecht A27/A12 Doel: in kader van het trechterproces vastleggen

Nadere informatie

Basiskenmerken Wegontwerp

Basiskenmerken Wegontwerp Basiskenmerken Wegontwerp Dirk de Baan (Royal Haskoning) John Boender (CROW) NVVC luisterbijdrage 1.8 Donderdag 19 april 2012 Vraagstelling BKO (voorheen: NMB) 1. Welke CROW-richtlijnen verdienen aanscherping

Nadere informatie

VERKEERSVEILIGHEIDSRAPPORT

VERKEERSVEILIGHEIDSRAPPORT OOSTERWEELVERBINDING linkeroever met aansluiting aan Charles de Costerlaan TEN-wegen Verkeersveiligheidsaudit, fase ontwerp 1. INLEIDING 1.1 Dit verslag beschrijft fase 2 van de verkeersveiligheidsaudit

Nadere informatie

6 Vormgeving. 6.1 Wegbeeld. Wegbeeld A20. Naturel en neutraal. Wegbeeld A15

6 Vormgeving. 6.1 Wegbeeld. Wegbeeld A20. Naturel en neutraal. Wegbeeld A15 6 Vormgeving 6.1 Wegbeeld Het wegbeeld omvat alle zaken die onderdeel zijn van het functionele systeem van de snelweg, dat wil zeggen de weg zelf en de weginrichting. ls algemeen uitgangspunt geldt dat

Nadere informatie

De 2+1-weg: N50 Zwolle-Kampen Rob de Bruijn (Rijkswaterstaat Oost-Nederland)

De 2+1-weg: N50 Zwolle-Kampen Rob de Bruijn (Rijkswaterstaat Oost-Nederland) 1 De 2+1-weg: N50 Zwolle-Kampen (Rijkswaterstaat Oost-Nederland) De N50, een belangrijke schakel in het hoofdwegennet, is een enkelbaans autoweg (1x2 rijstroken) met een stroomfunctie en een maximum snelheid

Nadere informatie

Bedrijfsontsluiting Dodewaardsestraat te Opheusden

Bedrijfsontsluiting Dodewaardsestraat te Opheusden notitie Werknummer opdrachtgever GNb1401 Gemeente Neder-Betuwe datum van aan 21 juli 2014 R. Vermeulen Bedrijf Kegelaar Transport B.V. Aanleiding Op 25 februari 2013 heeft Megaborn voor de gemeente Neder-Betuwe

Nadere informatie

2 Uitvoering van de beoordeling

2 Uitvoering van de beoordeling Deventer Den Haag Eindhoven Snipperlingsdijk 4 Casuariestraat 9a Emmasingel 15 7417 BJ Deventer 2511 VB Den Haag 5611 AZ Eindhoven Postbus 161 7400 AD Deventer Leeuwarden Amsterdam T +31 (0)570 666 222

Nadere informatie

Dilemma s over provinciale wegen. Technische briefing 18 januari 2017 Chris Pit

Dilemma s over provinciale wegen. Technische briefing 18 januari 2017 Chris Pit Dilemma s over provinciale wegen Technische briefing 18 januari 2017 Chris Pit Wegennetvisie = nieuwe functionele indeling van de provinciale wegen Indeling in: Stroomwegen Gebiedsontsuitingswegen Erftoegangswegen

Nadere informatie

Windmolens Knooppunt Deil

Windmolens Knooppunt Deil Bosch & Van Rijn Windmolens Knooppunt Deil Wegbeeldanalyse Verkeersveiligheid Bosch & Van Rijn Windmolens Knooppunt Deil Wegbeeldanalyse verkeersveiligheid Datum 8 mei 2017 BOV001/Adr/0004.02 Kenmerk Eerste

Nadere informatie

Formuleblad CT2710 Lever dit blad onbeschreven in als je klaar bent

Formuleblad CT2710 Lever dit blad onbeschreven in als je klaar bent Formuleblad CT710 ever dit blad onbeschreven in als je klaar bent Versie januari 011 1 Geometrisch ontwerpen van wegen 7iv R 10 v + 9h waarin: R: boogstraal v: ontwerpsnelheid h: verkanting [%] R h z =

Nadere informatie

Dr. ir. Jaap Vreeswijk, MAPtm 25 oktober Use cases

Dr. ir. Jaap Vreeswijk, MAPtm 25 oktober Use cases Dr. ir. Jaap Vreeswijk, MAPtm 25 oktober 2016 Use cases Expertsessie use cases 15-09-2016 20 aanwezigen Agendapunten: CODECS, internationale aansluiting Functie, belang en gebruik van use cases Definities,

Nadere informatie

Introductie en basisbegrippen

Introductie en basisbegrippen Analyse van ontwerp van verkeersinfrastructuur Inhoud 2 Introductie en basisbegrippen Ergonomisch wegontwerp Profielen Overzicht wetten, vademecums, richtlijnen Inrichtingsprincipes per wegcategorie 1

Nadere informatie

Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl

Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl (Bijdragenr. 90) Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl Auteur: Dirk de Baan (Royal Haskoning) Co-auteurs: John Boender (CROW) Nicole van der Velden (Royal Haskoning) Samenvatting Op

Nadere informatie

VIND: proactief meten van de verkeersveiligheid

VIND: proactief meten van de verkeersveiligheid VIND: proactief meten van de verkeersveiligheid Hans Drolenga, Sweco Nederland B.V. Yvonne Janssen-Stans, Rijkswaterstaat Jurgen Koppen, Rijkswaterstaat Verkeersveiligheidsbeleid was in het verleden hoofdzakelijk

Nadere informatie

Bijlage 2b. Verkeersveiligheidsaudit

Bijlage 2b. Verkeersveiligheidsaudit Bijlage 2b Verkeersveiligheidsaudit Zuidelijke ringweg Groningen Optimalisatie Julianaplein Verkeersveiligheidsaudit fase 1 Rijkswaterstaat Aanpak Ring Zuid 25 februari 2016 Definitief rapport BE4590 HASKONINGDHV

Nadere informatie

A2 Vonderen - Kerensheide Verkeersveiligheidsaudit fase 1. Opdrachtgever: Arcadis. 12 februari 2016 Definitief rapport Projectnummer: BE4485

A2 Vonderen - Kerensheide Verkeersveiligheidsaudit fase 1. Opdrachtgever: Arcadis. 12 februari 2016 Definitief rapport Projectnummer: BE4485 A2 Vonderen - Kerensheide Verkeersveiligheidsaudit fase 1 Opdrachtgever: Arcadis 12 februari 2016 Definitief rapport Projectnummer: BE4485 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. TRANSPORT AND PLANNING George Hintzenweg

Nadere informatie

Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl

Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl Categorisering en Basiskenmerken Wegontwerp nieuwe stijl Dirk de Baan, Royal Haskoning John Boender, CROW Samenvatting Op verzoek van het Nationaal MobiliteitsBeraad (NMB) zijn door CROW de Basiskenmerken

Nadere informatie

Inrichting wegen Duurzaam Veilig

Inrichting wegen Duurzaam Veilig Handleiding Inrichting wegen Duurzaam Veilig Groningen, 18 januari 2005 Gedeputeerde Staten der Provincie Groningen Handleiding Inrichting Wegen 1 Inhoudsopgave Blz. 1. Inleiding 2 2. Inrichtingseisen

Nadere informatie

Verkeerstechnische berekening... 2 Deel A: Algemeen verklarend...3 Horizontaal alignement... 3 De overgangsboog... 3 De cirkelboog...

Verkeerstechnische berekening... 2 Deel A: Algemeen verklarend...3 Horizontaal alignement... 3 De overgangsboog... 3 De cirkelboog... Verkeerstechnische berekening... Deel A: Algemeen verklarend...3 Horizontaal alignement... 3 De overgangsboog... 3 De cirkelboog... 5 Uitvoegingen... 6 Splitsingen... 7 Rangeerbanen... 8 Invoegingen...

Nadere informatie

Self-explaining roads: de leesbare weg. Tim De Ceunynck Universiteit Hasselt Instituut voor Mobiliteit

Self-explaining roads: de leesbare weg. Tim De Ceunynck Universiteit Hasselt Instituut voor Mobiliteit Self-explaining roads: de leesbare weg Tim De Ceunynck Universiteit Hasselt Instituut voor Mobiliteit tim.deceunynck@uhasselt.be Zelfverklarend vergevingsgezind Wat zijn leesbare of zelfverklarende wegen?

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

Verkeersveiligheidanalyse Rijkswaterstaat West Nederland Noord

Verkeersveiligheidanalyse Rijkswaterstaat West Nederland Noord Besluit tot wijziging van het Tracébesluit omlegging A9 Badhoevedorp Verkeersveiligheidanalyse Rijkswaterstaat West Nederland Noord Maart 2017 Besluit tot wijziging van het Tracébesluit omlegging A9 Badhoevedorp

Nadere informatie

Kader attentieverhogende elementen t.h.v. schoolomgevingen

Kader attentieverhogende elementen t.h.v. schoolomgevingen Kader attentieverhogende elementen t.h.v. schoolomgevingen Status: definitief Versie - 18/10/018 Bijkomende niet-juridische markeringen en verticale elementen t.h.v. schoolomgevingen De schoolomgeving

Nadere informatie

Memo. 1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. datum 10 december 2015 aan Johan Vos en Rob van der Vlies

Memo. 1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. datum 10 december 2015 aan Johan Vos en Rob van der Vlies Memo datum 10 december 2015 aan van Johan Vos en Rob van der Vlies kopie Henk Otten project A27 Houten - Hooipolder projectnr. 401317 betreft Ontwerpverantwoording aansluiting Gorinchem Noord 1 Inleiding

Nadere informatie

Concept of Feedback. P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay

Concept of Feedback. P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay Concept of Feedback P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay Recap Goal of the course: understanding and learning Assignments: optional to start with Contact hour with TAs: Monday AN: time? Meeting

Nadere informatie

Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet

Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet Informatie over de mogelijkheden en toepassing van de Verkeersveiligheidsaudit op het onderliggend wegennet. Deze brochure is gebaseerd op de

Nadere informatie

Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes. Daneel Geysen OVAM

Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes. Daneel Geysen OVAM Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes Daneel Geysen OVAM 1 Co-authors: Geysen Daneel 1,KamsmaTom 2, Van den Bulck Sofie 1, Van Gestel Griet 1 1 OVAM

Nadere informatie

PIJLER 2 Consistente snelheidsregimes bevorderen leesbaarheid van de weg (Fiche 12)

PIJLER 2 Consistente snelheidsregimes bevorderen leesbaarheid van de weg (Fiche 12) Pagina 50 van 126 PIJLER 2 Consistente snelheidsregimes bevorderen leesbaarheid van de weg (Fiche 12) Een helder snelheidsbeleid voorkomt misverstanden én ongevallen. We zorgen voor eenduidige, geloofwaardige

Nadere informatie

Enterprise Portfolio Management

Enterprise Portfolio Management Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2

Nadere informatie

TAW s - Projectleiders/werfleiders/werfcontroleurs - Team exploitatie/districten - Verkeer & Signalisatie/Wegendatabank-opmeters

TAW s - Projectleiders/werfleiders/werfcontroleurs - Team exploitatie/districten - Verkeer & Signalisatie/Wegendatabank-opmeters Dienstorder MOW/AWV/2018/13 d.d. 7 december 2018 Titel: Voorgesteld door: (stuurgroep) Plaatsing van Referentiepunten Werkgroep Referentiepunten Informatiefolder: 2.7.1 Doelgroep: Voor wie van toepassing?

Nadere informatie

RWS INFORMATIE Kader wegontwerpproces

RWS INFORMATIE Kader wegontwerpproces RWS INFORMATIE Kader wegontwerpproces Datum 12 december 2017 Status DEFINITIEF 1.0 RWS INFORMATIE DEFINITIEF Kader wegontwerpproces 12 december 201712 december 2017 Colofon Uitgegeven door RWS-GPO Informatie

Nadere informatie

Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet

Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet Handleiding Verkeersveiligheidsaudit onderliggend wegennet Informatie over de mogelijkheden en toepassing van de Verkeersveiligheidsaudit op het onderliggend wegennet. 1 Deze brochure is gebaseerd op de

Nadere informatie

Meer verkeersveiligheid met minder borden Joris Willems (PCVO Handel, afdeling verkeerskunde (HSV) Diepenbeek.

Meer verkeersveiligheid met minder borden Joris Willems (PCVO Handel, afdeling verkeerskunde (HSV) Diepenbeek. Meer verkeersveiligheid met minder borden Joris Willems (PCVO Handel, afdeling verkeerskunde (HSV) Diepenbeek www.pcvohandel.be Inhoud Sociaal verkeerskundige achtergronden Waarom zijn (veel) verkeersborden

Nadere informatie

Aanvullende toelichting over Meest Milieuvriendelijke Alternatief en niet-verbreden van de bak in de A27 bij Ring Utrecht A27/A12

Aanvullende toelichting over Meest Milieuvriendelijke Alternatief en niet-verbreden van de bak in de A27 bij Ring Utrecht A27/A12 Aanvullende toelichting over Meest Milieuvriendelijke Alternatief en niet-verbreden van de bak in de A27 bij Ring Utrecht A27/A12 Datum: 21 juni 2011 Besproken/vastgesteld: Bestuurlijke Stuurgroep Ring

Nadere informatie

Signalisatie bebakening op de divergentiepunten van verkeersknooppunten en uitritten

Signalisatie bebakening op de divergentiepunten van verkeersknooppunten en uitritten Dienstorder MOW/AWV/2019/6 d.d. 4 september 2019 Titel: Voorgesteld door: (stuurgroep) Informatiefolders: Signalisatie bebakening op de divergentiepunten van verkeersknooppunten en uitritten Stuurgroep

Nadere informatie

VIOS: Veiligheid In en Om School (Safety In and Around Schools)

VIOS: Veiligheid In en Om School (Safety In and Around Schools) VIOS: Veiligheid In en Om School (Safety In and Around Schools) Kim Kranenborg TNO Human Factors P.O Box 23 3769 ZG Soesterberg +31 346 356267 kranenborg@tm.tno.nl Knowledge for business VIOS: Veiligheid

Nadere informatie

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering

Nadere informatie

Voortbouwen op de BGT

Voortbouwen op de BGT Voortbouwen op de BGT BGT IMGeo als basis voor andere sectoren Arnoud de Boer Open GeoDag 2 september 2015 Informatiemodel Geografie Voordelen BGT Overheid werkt op zelfde basiskaart Betere Dienstverlening

Nadere informatie

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System

Nadere informatie

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014 Process Mining and audit support within financial services KPMG IT Advisory 18 June 2014 Agenda INTRODUCTION APPROACH 3 CASE STUDIES LEASONS LEARNED 1 APPROACH Process Mining Approach Five step program

Nadere informatie

ViA15 Reactienota Verkeersveiligheidsaudit Auditfase 1

ViA15 Reactienota Verkeersveiligheidsaudit Auditfase 1 ViA15 Reactienota Verkeersveiligheidsaudit Auditfase 1 RWS Projectbureau ViA15 21 februari 2017 Versie Definitief D1.0 BC2109 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. INFRASTRUCTURE Barbarossastraat 35 Postbus 151

Nadere informatie

Quick-scan duurzaam veilig

Quick-scan duurzaam veilig Quick-scan duurzaam veilig Kaspar Koolstra Hogeschool van Amsterdam k.koolstra@hva.nl Bijdrage aan het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk 19 en 20 november 2009, Antwerpen Samenvatting Quick-scan

Nadere informatie

P r o v i n c i e F l e v o l a n d

P r o v i n c i e F l e v o l a n d P r o v i n c i e F l e v o l a n d N o t a C o m m i s s i e Onderwerp Aanbeveling voor de verduidelijking van snelheidslimieten langs provinciale wegen. Samenvatting Een te hoge snelheid vormt in veel

Nadere informatie

Veiligheid Spitsstroken

Veiligheid Spitsstroken Veiligheid Spitsstroken Kader voor verkeersveiligheidsmaatregelen bij planvorming en realisatie van spitsstroken links en rechts, inclusief een factsheet per compenserende maatregel Datum 8 april 2013

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsaudit Fase 1 A27 Houten Hooipolder Inpassend Ontwerp

Verkeersveiligheidsaudit Fase 1 A27 Houten Hooipolder Inpassend Ontwerp Verkeersveiligheidsaudit Fase 1 27 Houten Hooipolder Inpassend Ontwerp Opdrachtgever Flow27 Datum 17 september 2015 Type document Eindrapportage Kenmerk 15-FLO1504221-VV-002-v1.0 Status Definitief uditteam

Nadere informatie

CTB1420 Transport & Planning Geometrisch ontwerp - alignementen

CTB1420 Transport & Planning Geometrisch ontwerp - alignementen CTB1420 Transport & Planning Geometrisch ontwerp - alignementen Paul Wiggenraad, Transport & Planning 18-06-18 30-5-2017 Delft University of Technology CTB1420: Geometrie 2 Agenda presentatie Historie

Nadere informatie

Verkeersmaatregelen werk in uitvoering. Maatregelen op autosnelwegen September 2013 Ludolf Schouten

Verkeersmaatregelen werk in uitvoering. Maatregelen op autosnelwegen September 2013 Ludolf Schouten Verkeersmaatregelen werk in uitvoering Maatregelen op autosnelwegen September 2013 Ludolf Schouten 1 Programma 13.20 Aanleiding en achtergronden 13.40 Nieuwe structuur 14.10 Test 14.30 Werkgroep aan het

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

Usability evaluation of a guideline implementation systym for cardiac rehabilitation: Think aloud study

Usability evaluation of a guideline implementation systym for cardiac rehabilitation: Think aloud study Usability evaluation of a guideline implementation systym for cardiac rehabilitation: Think aloud study Mariëtte VAN ENGEN-VERHEUL, Linda PEUTE, Ellen KILSDONK, Niels PEEK, Monique JASPERS Mariëtte van

Nadere informatie

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008 Competencies atlas Self service instrument to support jobsearch Naam auteur 19-9-2008 Definitie competency The aggregate of knowledge, skills, qualities and personal characteristics needed to successfully

Nadere informatie

EuroRAP Road Protection Score

EuroRAP Road Protection Score EuroRAP Road Protection Score Samenvatting Verkeersveiligheid staat hoog op de Europese en de Nederlandse agenda. Het European Road Assessment Programme (EuroRAP) wil eraan bijdragen om de verkeersveiligheid

Nadere informatie

Landelijke Smart Mobility Ronde Tafel Human Behaviour

Landelijke Smart Mobility Ronde Tafel Human Behaviour Landelijke Smart Mobility Ronde Tafel Human Behaviour Landelijke Ronde Tafels voor Smart Mobility Samen werken aan randvoorwaarden voor versnelling en opschalen van implementatie Programma 13:00 13:10

Nadere informatie

Wegontwerp en Tunnelveiligheid. Jan Van Steirteghem Projectdirecteur Coentunnel Construction v.o.f.

Wegontwerp en Tunnelveiligheid. Jan Van Steirteghem Projectdirecteur Coentunnel Construction v.o.f. Wegontwerp en Tunnelveiligheid Jan Van Steirteghem Projectdirecteur Coentunnel Construction v.o.f. Woord vooraf Tunnelveiligheid in de brede zin is een beladen onderwerp waar deze presentatie verder NIET

Nadere informatie

DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek

DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek INTRODUCTION Senior Human Factors Researcher @TNO, Soesterberg, The Netherlands adaptive maritime automation

Nadere informatie

Handboek Ontwerpcriteria Wegen

Handboek Ontwerpcriteria Wegen Dienst Beheer Infrastructuur Handboek Ontwerpcriteria Wegen Versie 4.0 September 2012 Dienst Beheer Infrastructuur Handboek Ontwerpcriteria Wegen Versie 4.0 Provincie Zuid-Holland, september 2012 Inleiding

Nadere informatie

EERSTE HULP BIJ MOTOR ONGELUKKEN

EERSTE HULP BIJ MOTOR ONGELUKKEN EERSTE HULP BIJ MOTOR ONGELUKKEN INCIDENT MANAGEMENT Wat is Incident Management? IM is het geheel aan maatregelen die beogen de weg zo snel mogelijk voor het verkeer vrij te maken nadat een incident heeft

Nadere informatie

HOV in t Gooi Haltes Eemnes

HOV in t Gooi Haltes Eemnes HOV in t Gooi Haltes Eemnes Projectspecifieke Programma van Eisen Deeltraject 4 Concept In opdracht van de provincie Noord-Holland Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 18 juni 2013 Verantwoording Titel : HOV

Nadere informatie

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid prof. dr. Frauke Ohl Animal Welfare & Laboratory Animal Science; Dept. Animals in Science & Society Veterinary Faculty, Utrecht University, NL Council of

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

Vlaams Parlement, 4 februari 2016 Hoorzitting over de uitvoering van het 70 km/u-beleid

Vlaams Parlement, 4 februari 2016 Hoorzitting over de uitvoering van het 70 km/u-beleid Vlaams Parlement, 4 februari 2016 Hoorzitting over de uitvoering van het 70 km/u-beleid Advies en standpunt van het BIVV Marc Broeckaert Wouter Van den Berghe Overzicht Uitgangssituatie Is bordenvermindering

Nadere informatie

Vergevingsgezinde infrastructuur voor motorrijders

Vergevingsgezinde infrastructuur voor motorrijders Vergevingsgezinde infrastructuur voor motorrijders Kris Redant Vergevingsgezinde infrastructuur voor motorrijders 1. Statistieken 2. De motorrijder op de weg 3. Geometrie / Wegontwerp 4. Oppervlakkenmerken

Nadere informatie

ETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept

ETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept ETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept 7 juni 2012 KNX Professionals bijeenkomst Nieuwegein Annemieke van Dorland KNX trainingscentrum ABB Ede (in collaboration with KNX Association) 12/06/12 Folie 1 ETS

Nadere informatie

Dienstorder !"##$% &'(()*+,-(()*+( $. / ' Dienstorder MOW/AWV 2008/16. Verspreiding: *

Dienstorder !##$% &'(()*+,-(()*+( $. / ' Dienstorder MOW/AWV 2008/16. Verspreiding: * Dienstorder!"##$% &'(()*+,-(()*+( $. / ' Dienstorder MOW/AWV 008/16 Verspreiding: * uw kenmerk ons kenmerk bijlagen 1 vragen naar / e-mail telefoonnummer datum ir. Armand Rouffaert 0 553 78 01 armand.rouffaert@mow.vlaanderen.be

Nadere informatie

Herkenbaarheid van overgangen tussen wegen buiten de bebouwde kom: de rol van het wegvak en het kruispunt

Herkenbaarheid van overgangen tussen wegen buiten de bebouwde kom: de rol van het wegvak en het kruispunt B47 Herkenbaarheid van overgangen tussen wegen buiten de bebouwde kom: de rol van het wegvak en het kruispunt Agnieszka Stelling-Konczak, (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV,

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Impacts of automated driving

Impacts of automated driving Impacts of automated driving Prof Dr Bart van Arem Director TU Delft Transport Institute 1 Impact of Automated driving Infrastructuur Digital infrastructuur Verkeersafwikkeling Mobiliteit en ruimte Veiligheid

Nadere informatie

PARKEERBEBORDING FORMULE. PARKEERBEBORDING Verkeerspolitie Rotterdam-Koos van Rossen. Wat heeft de politie voor handhaving nodig?

PARKEERBEBORDING FORMULE. PARKEERBEBORDING Verkeerspolitie Rotterdam-Koos van Rossen. Wat heeft de politie voor handhaving nodig? PARKEERBEBORDING FORMULE PARKEERBEBORDING Inhoud presentatie Wat heeft de politie voor handhaving nodig? Wetgeving Hoe ver gaan we? Correcte toepassing verkeersmaatregelen Wat heeft de politie voor handhaving

Nadere informatie

The role of local municipalities and labor market regions in adult education: monitoring quality

The role of local municipalities and labor market regions in adult education: monitoring quality Deze dia-indeling is zo gemaakt dat zelf een afbeelding kan worden geplaatst. Klik met de rechtermuisknop in de achtergrond en kies Achtergrond opmaken. Klik op Opvulling met figuur of bitmappatroon en

Nadere informatie

ROUNDER SENSE OF PURPOSE verder werken aan de leerkracht-competenties duurzaamheid

ROUNDER SENSE OF PURPOSE verder werken aan de leerkracht-competenties duurzaamheid ROUNDER SENSE OF PURPOSE verder werken aan de leerkracht-competenties duurzaamheid HAN-PABO Arnhem 16/1/ 18 André de Hamer Rounder Sense of Purpose Wat? Waarom? Waar? Wanneer? Hoe? Wat? Uitgewerkte leerkrachtcompetenties

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu ijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ontwerp en Inrichting Spitsstroken Datum 8 april 2013 Status Definitief Ontwerp en Inrichting Spitsstroken Datum 8 april 2013 Status Definitief Wijzigingen

Nadere informatie

A27 Houten Hooipolder Verkeersveiligheidsaudit fase 1 Inpassend Ontwerp scope wijziging OTB

A27 Houten Hooipolder Verkeersveiligheidsaudit fase 1 Inpassend Ontwerp scope wijziging OTB KOV 27 Houten Hooipolder Inpassend Ontwerp scope wijziging OTB Deel : Rijkswegengebied KoVa nr. 18.008 4 april 2018 Eindrapportage uditleider : rjan Peet uditor : Minco Kramer Dit rapport is opgesteld

Nadere informatie

Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV) Dr. R.J. Davidse (SWOV) Ing. L.C. van Sluijs (Provincie Zeeland)

Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV) Dr. R.J. Davidse (SWOV) Ing. L.C. van Sluijs (Provincie Zeeland) (bijdragenr. 134) Over bermen, bochten en bomen: verkeerstechnische resultaten van diepteonderzoek naar bermongevallen Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV)

Nadere informatie

Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV) Dr. R.J. Davidse (SWOV) Ing. L.C. van Sluijs (Provincie Zeeland)

Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV) Dr. R.J. Davidse (SWOV) Ing. L.C. van Sluijs (Provincie Zeeland) (bijdragenr. 135) Over bermen, bochten en bomen: verkeerstechnische resultaten van diepteonderzoek naar bermongevallen Ir. W.J.R. Louwerse (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV)

Nadere informatie

De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata

De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik makend van GPS- en Versnellingsmeterdata The relationship Between the Physical Environment and Physical Activity in Children

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist.

Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist. Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist www.bpmo-academy.nl Wat doet een IT Cyber Security Specialist? De Cyber Security Specialist is verantwoordelijk voor de beveiliging van de technologische infrastructuur

Nadere informatie

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:

Nadere informatie

Essentiële herkenbaarheidskenmerken

Essentiële herkenbaarheidskenmerken Bijlage 9 Essentiële herkenbaarheidskenmerken Bijlage 9 Essentiële herkenbaarheidskenmerken Algemene Duurzaam Veilig Inrichtingscriteria Bibeko GOW ETW (A) ETW (B) Snelheid km/u 50 30 30 Fiets Fietspad/fietsstrook

Nadere informatie

380 kv cabling - Randstad North Ring

380 kv cabling - Randstad North Ring Sjouke Pieter Bootsma Senior manager Large Projects NL Randstad 380 kv: closing the ring Connection between: Maasvlakte (Rotterdam-area) and Beverwijk (Amsterdam area) Total investment 220 M + 650 M South-ring

Nadere informatie

Beheer en onderhoud. 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration. 2. Low Cost Measures. 3. Warnke Studie. 4.

Beheer en onderhoud. 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration. 2. Low Cost Measures. 3. Warnke Studie. 4. Beheer en onderhoud 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration (US Department of Transportation, Verenigde Staten) 2. Low Cost Measures (Elsamex Spanje) 3. Warnke Studie (Deutsche

Nadere informatie

Verkeersadvies fietspad Malpie Valkenswaard - eindconcept

Verkeersadvies fietspad Malpie Valkenswaard - eindconcept Onderwerp Verkeersadvies fietspad Malpie Valkenswaard - eindconcept Aan Gemeente Valkenswaard onze referentie 16161.1 D14 mem01-c dhe Verzend datum 4 september 2017 projectnummer 16161.1 Opgesteld door

Nadere informatie

Work to Work mediation

Work to Work mediation Work to Work mediation Mobility Centre Automotive Theo Keulen 19-9-2008 Policy Context Flexibility,mobility and sustainable employability are key words in modern labour market policy Work to work arrangements

Nadere informatie

ESCMID Online Lecture Library. by author

ESCMID Online Lecture Library. by author ESCMID, June 1, 2016 Ezoon: Game-based elearning Environment for Shared Decision Making Support & Risk Communication During Outbreaks Dr. Olga Kulyk Anne Woezik, MSc. Dr. Annemarie Braakman-Jansen Dr.

Nadere informatie

Doel van vandaag. Verkeersveiligheid en Leefbaarheid in de wijken. Wat is een veilige woonstraat? Wat is een veilige gebiedontsluitingsweg?

Doel van vandaag. Verkeersveiligheid en Leefbaarheid in de wijken. Wat is een veilige woonstraat? Wat is een veilige gebiedontsluitingsweg? Doel van vandaag Verkeersveiligheid en Leefbaarheid in de wijken Wat is een veilige woonstraat? Wat is een veilige gebiedontsluitingsweg? Wat is een leefbare woonstraat? En misschien: Wat is een leefbare

Nadere informatie

Waarom deze cursus. Werkzaamheden langs en op de weg leveren gevaarlijke situaties op!

Waarom deze cursus. Werkzaamheden langs en op de weg leveren gevaarlijke situaties op! Waarom deze cursus Werkzaamheden langs en op de weg leveren gevaarlijke situaties op! Veel ongelukken bij werk in uitvoering Vaak omdat weggebruikers verkeerstekens niet (goed) begrijpen Waarom deze cursus

Nadere informatie