Beheer en onderhoud. 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration. 2. Low Cost Measures. 3. Warnke Studie. 4.

Transcriptie

1 Beheer en onderhoud 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration (US Department of Transportation, Verenigde Staten) 2. Low Cost Measures (Elsamex Spanje) 3. Warnke Studie (Deutsche Straßenliga e.v., Bonn, Duitsland) 4. SWOV Studie (Swov-schrift 67 (R-96-9), Nederland)

2 Introductie De waarde van verkeersborden wordt in de praktijk vaak onderschat. heeft voor u een korte samenvatting gemaakt van onafhankelijke onderzoeken. Deze onderzoeken geven informatie over de relatie tussen verkeersborden en verkeersveiligheid. Er wordt een beeld gegeven van het belang van goed zichtbare verkeersborden voor de verkeersveiligheid. Deze onderzoeken kunnen u wellicht helpen de prioriteit voor verkeersborden te verhogen. Zij kunnen goede argumenten voor het beschikbaar stellen van budget voor het beheer en onderhoud in uw gemeente.

3 1. Federal Highway Administration (US Department of Transportation, Verenigde Staten)

4 Omschrijving onderzoek: In de Verenigde Staten is in de periode van 1975 tot 1995 onderzoek gedaan naar het rendement van verkeersveiligheidsmaatregelen. Conclusie: In de tabel op de volgende pagina is te zien dat verkeersborden een kosten-opbrengst ratio hebben van 22,4. Hiermee staat het op de derde plaats wat betreft de positieve verhouding tussen de kosten en opbrengsten van producten die de verkeersveiligheid bevorderen. Belang onderzoek: Dit onderzoek geeft een interessant beeld van de echt effectieve maatregelen over een langere om verkeersveiligheid te vergroten afgezet tegen de kosten. Door bezuinigingen moeten wegbeheerders steeds vaker afwegingen maken wat effectieve maatregelen zijn met een beperkt budget.

5 Onderzoeksresultaten: Beschrijving verbeterende maatregel Kostenopbrengsten ratio 1 Verlichting 26,8 2 Middenberm verhogen 22,6 3 Verkeersborden 22,4 4 Verplaatsen / verwijderen 17,7 lantaarnpalen 5 Verwijderen obstakels 10,7 6 Nieuwe 8,5 Verkeersregelinstallaties (VRI s) 7 Schokabsorbers 8,0 8 Nieuwe Middenberm 7,6 9 Nieuwe Geleiderail 7,5 10 Verbeteren van de 7,4 Verkeersregelinstallaties (VRI s)

6 2. Low Cost Measures (Elsamex Spanje)

7 Omschrijving onderzoek: In Spanje is onderzoek gedaan naar maatregelen ter bevordering van verkeersveiligheid en is gekeken of er een relatie kon worden vastgesteld tussen het verbeteren van verkeersborden en het aantal ongevallen. Conclusie: Het is gebleken dat op plaatsen waar de verkeersveiligheid wordt verbeterd door het plaatsen van verkeersborden, het percentage ongelukken daalt met 14%, het aantal dodelijke ongevallen daalt met 23%, en het aantal zwaar gewonden daalt met 21%. In de tabel op de volgende pagina is de verbetering van de verkeersveiligheid door bebording vergeleken met de gemiddelde verkeersveiligheid verbetering. Belang onderzoek: Uit dit onderzoek blijkt een relatie tussen verkeersborden en verkeersveiligheid. Het verbeteren van verkeersborden heeft een positief effect op de verkeersveiligheid.

8 Soort ongeluk Gemiddeld Verbetering bebording Daling % ongelukken met slachtoffers 11% 23% Daling % dodelijke ongelukken 33% 14% Daling % zwaar gewonden bij ongelukken 35% 21% Opmerking hierbij is dat de gemiddelde bebording als uitgangspunt is genomen. Door gebruik te maken van borden met een hogere reflectiewaarde zal het percentage hoogstwaarschijnlijk hoger uitvallen.

9 Maatregel Kostenopbrengsten ratio 1 Plaatsing van geleiding Geleiding bij opritten Wegdekreflectoren Waarschuwingsborden voor bochten + geleiderail 5 Waarschuwingsborden voor bochten 6 Verbetering verkeerstekens Verwijdering van overstroomde bestratinggebieden 8 Gebruik van verkeersdrempels Gebruik van geribbelde wegmarkeringen 10 Verbetering verkeersborden Geleiderail Geleiding bij wegverbindingen + geleiderail 13 Verlagen van de maximum snelheid 14 Verbeterde verbindingen Verbetering frictie coëfficiënt Kleine lay-out verbeteringen Verbetering van kruispunten Verbeterde toegang tot wegen Regulering van de snelheid bij in- en uitvoegstroken 20 Omzetting van kruispunten gemiddelde Terugverdientijd (Maanden)

10 3. Warnke Studie (Deutsche Straßenliga e.v., Bonn, Duitsland)

11 Doelstelling onderzoek: Sociaal economische kosten van verkeersongevallen gedurende nachten schemersituaties in niet stedelijk gebied kost de Duitse overheid jaarlijks 5,1 Miljard Euro. Kan er een daling in het aantal ongevallen en daarmee in de sociaal economische kosten van ongevallen worden verkregen door verkeersborden te verbeteren? Conclusie: Door gebruik te maken van verkeersborden voorzien van folie met een zeer hoge reflectiewaarde ontstaat een kostenreductie van 1%, wat neerkomt op een besparing van 51 miljoen euro op jaarbasis. Het plaatsen van verkeersborden die waarneembaar zijn van veraf is één van de weinige oplossingen die het aantal dodelijke verkeersslachtoffers bij nacht kan laten dalen. Om de verkeersveiligheid te vergroten, zou het aantal verkeersborden met een hoge reflectiewaarde moeten worden vergroot. Belang onderzoek: Een grootschalig onderzoek toont aan dat er een positieve relatie bestaat tussen goede verkeersborden (nachtzichtbaarheid) en het aantal ongevallen.

12 SWOV Studie (Swov-schrift 67 (R-96-9), Nederland)

13 Omschrijving onderzoek: Het belang van goede verkeersborden ten bate van de verkeersveiligheid beschrijven. Conclusie: Verkeersborden en wegbebakening hebben tot doel weggebruikers te attenderen op plaatselijk geldende verkeersregels en ze te waarschuwen voor mogelijk gevaarlijke situaties, zoals bijvoorbeeld een scherpe bocht. Nogal wat van deze boodschappen blijken echter door verkeersdeelnemers niet of nauwelijks te worden opgemerkt. In hoeverre gebeuren als gevolg hiervan ongevallen? En hoe zou de effectiviteit van borden en bebakening kunnen worden verbeterd? In opdracht van de Nederlandse Vereniging van fabrikanten van Verkeersborden en bebakeningsmateriaal (NVV) bracht de SWOV de bestaande kennis hierover in kaart.

14 Uit onderzoek is gebleken dat automobilisten slechts 10 tot 20% van de verkeersborden die zij passeren, opmerken. Ervaren bestuurders lijken bij voorkeur af te gaan op natuurlijke aanwijzingen op en om de weg. Bij de keuze van de rijsnelheid bijvoorbeeld, let men vooral op kenmerken van het wegdek, zoals rijbaanbreedte, indeling in banen en stroken en het wegverloop. Ook de aard van de bebouwing of begroeiing op de achtergrond speelt mee. Aan borden heeft men weinig behoefte. Toch zijn borden noodzakelijk voor de verkeersveiligheid - dat geldt althans voor borden met verkeersregels zoals de geldende snelheidslimiet, een open- of geslotenverklaring voor bepaalde voertuigen, een verplichte rijrichting, een verplichte plaats op de weg en de geldende voorrangsregeling. Deze regels zijn dermate cruciaal voor het voorkomen van gevaarlijke situaties dat er alles aan gedaan moet worden om de betreffende boodschap over te brengen aan alle weggebruikers en onder alle omstandigheden.

15 Centrale conclusie: Borden moeten, zo wordt in het SWOV-onderzoek geconcludeerd, snel gevonden en herkend kunnen worden door alle weggebruikers en onder alle omstandigheden, op momenten dat zij behoefte en/of gelegenheid hebben ernaar te kijken. Gegeven de voorkeur voor meer natuurlijke aanwijzingen, moeten voor het overbrengen van belangrijke boodschappen met verkeersborden hoge eisen gesteld worden aan de plaatsing en uitvoering van borden, alsmede aan het onderhoud ervan. Eisen aan de uitvoering van borden Het is bijvoorbeeld belangrijk om de uitvoering van verkeersborden af te stemmen op de zichtbaarheid, herkenbaarheid en leesbaarheid onder omstandigheden van duisternis. Er bestaat in dit verband veel belangstelling voor retro-reflecterend materiaal op borden. De gevolgen van veroudering en vervuiling vormen hier een factor om rekening mee te houden; uit onderzoek blijkt dat vervuiling leidt tot 10-15% minder retroreflectie en maar liefst 70% minder leesbaarheid.

16 Ook verschillen tussen weggebruikers zijn bij de uitvoering van borden van belang. Uit onderzoek komt naar voren dat bijvoorbeeld de leesbaarheid van borden voor individuele verkeersdeelnemers sterk kan variëren, als gevolg van verschillen in gezichtsscherpte. En ook wat de begrijpelijkheid van borden betreft zou rekening gehouden moeten worden met mogelijke verschillen tussen weggebruikers. Om belangrijke borden snel te kunnen vinden moeten zij op een aantal punten zoals plaats, vorm, afmeting en kleur op elkaar lijken. Tegelijkertijd moeten de belangrijke borden op deze punten afwijken van andere zichtbare onderdelen van de omgeving. Dat stelt dus ook eisen aan de omgeving. Belang onderzoek: Het onderzoek geeft een gedetailleerd inzicht in hoe weggebruikers borden waarnemen en wat belangrijke eisen zijn aan verkeersborden. Voor meer informatie over SWOV-schrift 67 (R-96-9) zie