Self-explaining roads: de leesbare weg. Tim De Ceunynck Universiteit Hasselt Instituut voor Mobiliteit

Transcriptie

1 Self-explaining roads: de leesbare weg Tim De Ceunynck Universiteit Hasselt Instituut voor Mobiliteit

2 Zelfverklarend vergevingsgezind Wat zijn leesbare of zelfverklarende wegen? Hoe begrijpelijk is de weg voor de weggebruiker? De wegomgeving lokt het gewenste (veilige) gedrag uit door zijn vormgeving Vergevingsgezinde weg: De weg is zo ontworpen dat de gevolgen beperkt zijn indien er iets verkeerd gaat en/of een ongeval plaatsvindt

3 Belang van zelfverklarende wegen: Verkeersgedrag slechts beperkt stuurbaar door signalisatie Verkeersgedrag wordt vooral bepaald/uitgelokt door het uitzicht van de weg + omgeving Dit automatisch uitgelokte gedrag wordt door de weggebruiker als logisch ervaren en roept dus minder weerstand op

4 Illustratie van beperkte sturende rol van signalisatie Experiment met kantmarkeringen die maximumsnelheid aangeven vond geen effect op rijsnelheid Daniels et al. (2010)

5 Reactie weggebruiker op situatie op de weg Weller et al. (2008)

6 Cues

7 Cues

8 Wat herken je?

9 Wat herken je?

10 Wegencategorisering People try to structure their world, by using abstract representations Try to get uniformity in representations from many people Create consistency in physical appearance of roads = categorisation

11 Wegencategorisering Principe: wegen verdelen in verschillende groepen met gelijkaardige functie en ontwerpkarakteristieken

12 Wegencategorisering Doel: Logisch samenhangend systeem creëren Hiërarchie tussen wegen één weg, één functie Creëren van eenduidige designstandaarden voor iedere categorie Kan een basis leggen voor het vaststellen van prioriteiten en plannen van investeringsprogramma s

13 Wegencategorisering

14 Wegencategorisering

15 Zelfverklarende wegen Relatie tussen perceptie, verwachtingen, menselijk gedrag en verkeersveiligheid Voorgestelde definitie: A self-explaining road is a road designed and built in such a way as to induce adequate behaviour. A perfectly designed self-explaining road would not require speed limit signs or any warning signs

16 Zelfverklarende wegen Bron: EU-RIPCORD, 2006

17 Zelfverklarende wegen Ontwerprichtlijnen om herkenbaarheid van wegtypes te verhogen (niet exhaustief): Homogeniteit binnen categorieën, heterogeniteit tussen categorieën m.b.t.: Straatmeubilair Type en vormgeving kruisingen Type-dwarsdoorsneden Bochten Grote verschillen in snelheid, richting en massa vermijden Beperkt aantal, maar duidelijke overgangen tussen categorieën Goede zichtbaarheid (ook s nachts) Geen tegenstrijdige signalen

18 Zelfverklarende wegen Bouwstenen : Langsmarkeringen: Vorm en kleur Doorlopend of onderbroken Al dan niet (fysiek) scheiden van rijrichtingen Rijstrookbreedte Type verharding Karakteristieken van de wegkant (beplanting, parkeermogelijkheid, straatmeubilair) Bebouwde omgeving (dichtheid bebouwing, type functie) Vormgeving kruispunten en overgangen Type/kleur voorzieningen voor kwetsbare weggebruikers

19 Zelfverklarende wegen Classificatie van een wegbeeld door weggebruiker Activeert scripts en schemata Leidt tot verwachtingen waar bepaalde weggebruikers en elementen worden verwacht Verwerking wegomgeving in twee stappen Holistische informatie ( automatisch) Activeert mentaal schema Actief zoeken naar specifieke elementen (vereist aanzienlijke cognitieve capaciteit)

20 Zelfverklarende wegen Positioneren van objecten op onverwachte plaatsen verhoogt zoektijd en kans op fouten Zoekgedrag is biased/eenzijdig richting plaatsen in het gezichtsveld waar objecten verwacht worden Bron: Theeuwes & Godthelp, 1995

21 Zelfverklarende wegen Vooral in veeleisende situaties is het dus belangrijk dat weggebruikers de omgeving snel en met een lage werkbelasting kunnen verwerken Bv. druk verkeer, slechte weersomstandigheden 37% van ongevallen: géén reactie van bestuurder Foutieve verwachtingen die worden ingegeven voor het wegontwerp kunnen dus leiden tot veiligheidsproblemen Invloed van opvallendheid van objecten is ondergeschikt aan hoe veeleisend de zoektaak is

22

23 Voorbeelden

24

25 Fietspad: Benadrukt lineariteit Illusie van bredere weg Grotere veiligheidsmarge hogere snelheden

26

27 Open wegbeeld Gesloten wegbeeld

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43 Aanbevolen literatuur: Theeuwes & Godthelp (1995). Self-explaining roads. Safety Science 19, pp