DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG Locatie Brinnr. 16IK Plaats Rijsenhout Reg.nr Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling rapport Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Haarlemmermeer. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Haarlemmermeer. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: Werkwijze onderzoek is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: o Groepsbezoeken in de groep 1/2 o gesprekken met leerkrachten o gesprekken met ouders o gesprekken met de intern begeleider en de directeur Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: o De voorwaarden van VVE o De ouders o De kwaliteit van de educatie o Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden o Het pedagogisch klimaat o Het educatief handelen o De ontwikkeling, zorg en begeleiding o De kwaliteitszorg o De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool o De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 22, waarvan 4 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 22, waarvan 1 doelgroepkleuter 2. HET TOTAALBEELD Basisschool is een gezellige dorpsschool. De school heeft te maken met teruglopend aantal leerlingen. Dit zorgt ervoor dat de formatie van de school ook te weinig is voor dubbele bezetting in de kleutergroepen. Daarentegen zorgt de terugloop in leerlingen voorlopig ook voor relatief kleine groepen in de onderbouw. Beide kleutergroepen hadden tijdens het bezoek 22 leerlingen. De kwaliteit van VVE is op veel onderdelen voldoende ontwikkeld om bij te dragen aan een succesvolle ontwikkeling van de leerlingen. De school werkt met de nieuwe versie van Piramide. De leerkrachten bieden het aanbod conform de richtlijnen van de methode aan. De thema s worden gezamenlijk voorbereid. Er wordt gewerkt met groepsplannen om ervoor te zorgen dat ze het onderwijs voldoende afstemmen op de behoefte van individuele leerlingen. Binnen de groepen heerst een vriendelijke sfeer waarin de kinderen zich veilig voelen. De leidsters zijn positief en stimulerend zowel in houding als in taalgebruik. Onderdelen die nog verdere ontwikkeling nodig hebben liggen op het vlak van de doorgaande lijn en kwaliteitszorg. Zo is het jammer dat de basisschool nog geen doorgaande lijn heeft met peuterspeelzaal t Roefje. De basisschool en de peuterspeelzaal staan voor de opgave om de komende jaren een doorgaande lijn in het aanbod, de zorg en de aanpak te realiseren en om deze doorgaande lijn ook te borgen. De bereidheid tot samenwerking, zowel op het niveau van de leiding als op het niveau van de werkvloer, is groot. Dit is een belangrijke voorwaarde om de kwaliteit van de VVE met zijn allen te behouden en waar nodig te verbeteren. Sinds kort is deze bereidheid om samen te werken omgezet in daadwerkelijk plannen maken om een brede school te worden. Er wordt nu samen met onder andere de Stichting Kinderopvang Haarlemmermeer (SKH) een visie en plan van aanpak ontwikkeld om de doorgaande lijn vorm te geven. Verder kan de school ook haar kwaliteitszorg nog aanscherpen door specifieke doelen voor VVE hierin op te nemen. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 7

4 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS 3 Naam gemeente Haarlemmermeer A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Piramide A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 2 A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 2 De basisschool heeft maar beperkt formatie beschikbaar voor extra begeleiding. Momenteel is er voor maximaal 45 minuten tot één uur per kleutergroep beschikbaar voor extra begeleiding buiten de groep (A3). Van de twee leerkrachten die de kleutergroepen bemensen is er maar één gecertificeerd voor het VVE-programma (A5.4). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool 3 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal 3 De ouders die de inspectie gesproken heeft zijn tevreden over de school. Zij spreken van een warme sfeer. Bij de intake worden zij uitgebreid geïnformeerd over de werkwijze op de school. Ook krijgen zij regelmatig de kans om bij VVE-activiteiten te participeren. Gedurende de kleuterperiode worden zij drie keer per jaar uitgenodigd voor een gesprek over hun kinderen. De school heeft echter nog geen specifiek ouderbeleid ontwikkeld waarin zij haar doelen voor VVE heeft vastgelegd (B1). Voor een dergelijk ouderbeleid is het nodig dat de school de specifieke kenmerken van de ouderpopulatie in kaart brengt. Deze analyse, de eigen uitgangspunten en de wensen van ouders kan dan vertalen naar eigen beleid. Verder kan de school ouders meer stimuleren om ook thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten uit te voeren. Volgens de ouders wordt er wel een themabrief mee naar huis gestuurd, maar wordt door leerkrachten daar niet op teruggekomen of ouders deze opdrachten werkelijk uitvoeren met hun kinderen. Door meer aandacht te besteden aan bijvoorbeeld instructie voor ouders bij de themabrief en terug te koppelen kan de school ouders handvatten bieden om hun kinderen te begeleiding in hun ontwikkeling (B4). C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 3 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 3 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol 3 C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 3 C2.3 De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke 3 competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en 3 taaluitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leerkrachten is goed op elkaar nvt afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de 3 taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen 3 kinderen C3.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en 3 verrijken het spelen en werken C3.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de 3 ontwikkeling van de individuele kinderen Het pedagogisch en didactisch handelen laten een positief beeld zien. In de groepen heerst een vriendelijke sfeer, de leerkrachten zijn ondersteunend en stimuleren de leerlingen. Ook het educatief handelen is op alle onderdelen voldoende ontwikkeld. De beide leerkrachten werken met groepsplannen. Deze groepsplannen zijn leidraad voor het handelen van de leerkrachten. Leerlingen die extra aandacht nodig hebben, krijgen deze in kleine kring of individueel van de leerkracht. Ook voor sterke leerlingen is er aandacht. Deze leerlingen worden aan het werk gezet met uitdagend materiaal. De klaslokalen zijn zo ingericht dat leerlingen zelfstandig kunnen werken. In de klassen hangen naast werkjes voor de kinderen ook materialen die aansluiten bij het thema van dat moment. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep 2 en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg 3 nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer 3 de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 3 zorg bijhouden Voor het volgen van de brede ontwikkeling van de kleuters wordt twee keer per jaar Pravoo ingevuld en worden de toetsen 'Taal voor kleuters' en' Rekenen voor kleuters' in groep 1 en groep 2 afgenomen. De toetsgegevens worden naast de observatiegegevens gebruikt voor vroegtijdige signalering van achterstanden en aandachtskinderen worden aangeduid. De aandachtskinderen krijgen gedurende een half jaar extra aandacht tijdens de lessen. Op basis van de uitslag van een nieuwe toets worden weer nieuwe groepsplannen samengesteld. Deze huidige werkwijze is een vorm van Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 klassenmanagement en differentiatie tussen de leerlingen. Voor de kleuters worden er echter nog geen kortlopende individuele handelingsplannen opgesteld. Het stimuleren van een ontwikkelingsachterstand gebeurt zoveel mogelijk binnen de groepsplannen. Voor sommige aandachtskinderen is deze werkwijze wellicht te weinig doelgericht, omdat een individuele analyse en aanpak voor hun specifieke probleem of aandachtgebied ontbreekt (D1.2). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool 2 E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E3 De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 3 E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en 3 voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 3 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE 2 gekeken De kwaliteitszorg van de school is in grote lijnen voldoende ontwikkeld. Zo is de school dit schooljaar gestart met het opbrengstgericht werken. De resultaten van de leerlingen worden geëvalueerd en geanalyseerd. Ook de andere aspecten van het onderwijs en leren worden regelmatig geëvalueerd. Voor verbeteractiviteiten stelt de school verbeterplannen op (E3, E4 en E5). Binnen de basisschool is er op dit moment niemand die specifiek belast is met het coördineren van VVE. En ook is niet duidelijk of de school regelmatig alle aspecten van VVE evalueert (E1 en E2). Verder kan de school zich nog ontwikkelen door het aanscherpen van haar kwaliteitszorgcyclus waarin ook aandacht is voor het evalueren van de kwaliteit van VVE. In de beleidsdocumenten van de school wordt op verschillende plaatsen melding gemaakt van de aanwezigheid van de voorschool (schoolgids en schoolplan). Deze documenten bevatten echter geen specifieke paragraaf voor de doelen die de school zich op dit punt stelt (E1, E2 en E6). F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F3 De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de 2 instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de vroegschool is afgestemd op dat van de voorschool 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de vroegschool is 2 afgestemd op dat van de voorschool F6 De manier om met ouders om te gaan op de vroegschool is afgestemd op 2 die van de voorschool F7 De interne begeleiding en zorg op vroegschool zijn afgestemd op die van de 2 voorschool De samenwerking en daarmee ook de doorgaande lijn met Peuterspeelzaal t Roefje moet nog helemaal van de grond komen. Er wordt gebruik gemaakt van hetzelfde VVE programma, maar er is geen VVE-coördinator die de doorgaande lijn tussen de school en de peuterspeelzaal verder kan ontwikkelen en borgen. Doordat er geen structurele functionerende coördinatie tussen de peuterspeelzaal en de school is, is er ook geen overleg over de inhoud van het programma, de thema s, het aanbod en het pedagogisch- en educatief handelen. Beide locaties werken op hun eigen wijze aan de voor- en vroegschoolse educatie. Ook de wijze waarop de beide locatie omgaan met ouders is verschillend. Hetzelfde geldt voor de zorg- en begeleiding. In het verleden vond er wel een warme overdracht plaats, maar dat is sinds dit schooljaar ook niet meer het geval. Wel hebben zowel de basisschool als de peuterspeelzaal aangegeven de samenwerking te willen verstevigen. Dit is goed nieuws omdat de doorgaande lijn op alle onderdelen nog verder ontwikkeld kan worden (F1t/m F7). Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau 3 G3 Verlengde kleuterperiode 3 Op gemeentelijk niveau zijn er geen afspraken over het volgen van leerlingen. Om die reden wordt G1 niet beoordeeld. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7