Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn?

Transcriptie

1 Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn? Jo Bijttebier 12/10/2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Landbouw & Maatschappij Beleidsdomein Landbouw en Visserij

2 Vicieuze cirkel Vraag Aanbod Extra investering Hogere productiekosten 2

3 Vicieuze cirkel Vraag Aanbod Extra investering Hogere productiekosten 3

4 Vicieuze cirkel Vraag Aanbod Extra investering Hogere productiekosten 4

5 Vicieuze cirkel Dierenwelzijn van de landbouwhuisdieren = verantwoordelijkheid van verschillende actoren 1. Consument 2. Overheid 3. Distributiesector 4. Producent 5

6 De consument Dubbele moraal van de consument Vraag naar meer dierenwelzijn Maar lage willingness to pay In Vlaanderen: Burger: 36% vindt dierenwelzijn belangrijk Consument: 11% is bereid een meerprijs te betalen (Vanhonacker et al., 2007) 6

7 De consument Dubbele moraal van de consument Dierenwelzijn als productkenmerk is geen topprioriteit Kwaliteit, gezond, voedselveiligheid zijn belangrijker Dierenwelzijn als productkenmerk is moeilijk herkenbaar (EU barometer,2005) >50% van de Belgen leiden diervriendelijkheid zelden af van de verpakking Duidelijke informatie op de verpakking = meer oog van de consument voor dierenwelzijn sneller aanvaarden van een meerprijs Meer investeren in dierenwelzijn als productattribuut kan het koopgedrag sturen 7

8 De overheid Dierenwelzijn = collectieve verantwoordelijkheid taak van de overheid 1. Regelgeven/wetgeving Randvoorwaarden dierenwelzijn moeten nageleefd worden sinds 1 januari 2005 Indien niet: directe inkomenssteun wordt verlaagd 2. Controleren 3. Ondersteunen VLIF steun (bv bouwen en verbeteren van bedrijfsgebouwen, groepshuisvesting zeugen, leghennen, ) 4. Onderzoek 8

9 De distributiesector Als schakel tussen consument en producent 1. Aanbod beperken tot diervriendelijk veehouderijsysteem (vb geen batterij eieren meer) 2. Productdifferentiatie Dierenwelzijn als nieuw label (gevaar voor information overload) Dierenwelzijn integreren in bestaand label Integreren van dierenwelzijn in de lastenboeken van huismerken van warenhuizen POSITIEF imago (past dit wel in het beleid van de laagste prijzen?) MAAR : Is de distributiesector overtuigd van het welslagen van integratie van dierenwelzijn in hun bedrijfsvoering? 9

10 De landbouwer Moeilijke dialoog tussen landbouwer en consument: Perceptie dierenwelzijn is beter volgens landbouwer (Vanhonacker et al., 2008) Natuurlijk gedrag, pijn, stress en beschikbare ruimte Consument wordt vaak onwetendheid, hypocrisie verweten Verantwoordelijk voor de eigenlijke uitvoering: Aanpassingen in het bedrijfsmanagement Aanpassingen in de bedrijfsinrichting huisvesting De attitude van de landbouwer 10

11 De melkveesector PERCEPTIE VAN DIERENWELZIJN IN BELGIË (EU BAROMETER 2005) Sectoren Melkvee: 79% van de consumenten heeft positieve perceptie Varkens: 46% van de consumenten heeft positieve perceptie Leghennen: 26% van de consumenten heeft positieve perceptie Verbeteren welzijn is prioritair bij leghennen en vleeskippen, gevolgd door varkens. Melkvee op de vijfde plaats. Dierenwelzijn op individuele bedrijven verder optimaliseren Economische instrumenten de beste aanpak voor verbeteren dierenwelzijn in de melkveehouderij? 11

12 De melkveehouder PARTICIPATORISCHE PROCESSEN Discussiegroepen (bv melkveecafés, dairyman) Analyse welzijn, monitoring op individuele bedrijven Visueel voorstellen, onderling vergelijkbaar maken van bedrijven MOTIFS Economisch Sociaal Ondernemer schap Ecologisch 12

13 De melkveehouder PARTICIPATORISCHE PROCESSEN Discussie en bespreking in de groep Erkennen en herkennen van problemen Belang van vakmanschap: problemen zijn soms multifactorieel en niet altijd eenduidig wat oorzaak betreft Ervaringen onderling uitwisselen = sociaal leren 13

14 De melkveehouder EVALUATIE DIERENWELZIJN OP INDIVIDUELE BEDRIJVEN Snel, goedkoop, transparant en informatief Verschillende systemen zijn beschikbaar met elk voor- en nadelen Indicatoren geven een indicatie over het probleem herhaalbaar, haalbaar, betrouwbaar en relevant zijn Vb: % magere koeien conditie % koeien met kale hakken huidbeschadigingen % kreupele koeien klauwgezondheid 14

15 De melkveehouder EVALUATIE DIERENWELZIJN OP INDIVIDUELE BEDRIJVEN Huisvesting- en managementgerelateerde indicatoren Mate waarin veehouder inspanningen doet om tegemoet te komen aan dierenwelzijn Eenvoudig meetbaar herhaalbaar Risicobeoordeling voor verminderd welzijn Vb beschikbare oppervlakte/dier Diergerelateerde indicatoren Eigenlijke welzijnsniveau Moeilijker te meten Tijdrovend Vb percentage kreupele koeien Combinatie! 15

16 De melkveehouder PARTICIPATORISCHE PROCESSEN Focusgroepen en workshops Meerdere stakeholders (consumentengroepen, melkveehouders, dierenwelzijnsorganisaties, ) Verschillende visies bespreekbaar maken Bevorderen van dialoog tussen verschillende actoren 16

17 De melkveehouder Positief imago behouden = uitdagingen niet negeren Intensivering van de melkveehouderij: #bedrijven daalt maar grootte neemt toe Familiale arbeid, partner buitenshuis Jaar rond opstallen van het melkvee door schaalvergroting, robotmelken, grootte huiskavel, In Nederland: Stichting Weidegang Topic van verschillende onderzoeksprojecten 17

18 Dank voor jullie aandacht Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Landbouw & Maatschappij Beleidsdomein Landbouw en Visserij