Van tuintjes tot technologie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Van tuintjes tot technologie"

Godelieve Segers
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Van tuintjes tot technologie Elke Rogge Joost Dessein 8 mei 2014 Studienamiddag stadslandbouw Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Landbouw en Maatschappij

2 Inleiding 1. Over definities en typologieën 2. Over contextuele factoren 3. Over discoursen Betekenis Stadslandbouw Discours Contextuele factoren

3 Definitie - Typologie Andere termen: stadsnabije landbouw, geïntegreerde landbouw, stadslandbouw en stadstuinieren Grootste gemene deler: Voedselproductie in/rondom stad geïntegreerd in stad Geïntegreerd = multifunctionaliteit = sociale, ecologische doelstellingen naast economische Typologie om structuur aan te brengen en om de voorbeelden te situeren 3

4 Definitie - Typologie Locatie: Centrum Commerciële landbouw in het centrum Recreatieve, sociale(- economische) landbouw in het centrum Functie: Commercieel Commerciële landbouw in de periurbane zones Recreatieve, sociale (-economische) landbouw in periurbane zones Functie: Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Locatie: peri-urbaan 4

5 Definitie - Typologie Commercieel traditionele landbouw in stedelijke omgeving CSA Voedselparken Voedseltorens Daktuinieren Verticaal tuinieren Aquaponics Hydroponics Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Gemeenschapstuinen Moestuinen/volkstuinen Familietuinen (privé) Guerrilla tuinieren Educatieve tuinen/ vormingstuinen Kunst/Sensibilisering 5

6 Problematiek van het afbakenen 1. Urbane-rurale processen 2. Context-afhankelijkheid Socio-politieke, economische en fysieke realiteit 3. Discours 6

1. Urbane en rurale verandering Stadslandbouw heeft geen patent op multifunctionaliteit Andere vormen van landbouw en rurale processen - groene zorg, landschapsopbouw, recreatie, initiatieven die

7 1. Urbane en rurale verandering Stadslandbouw heeft geen patent op multifunctionaliteit Andere vormen van landbouw en rurale processen - groene zorg, landschapsopbouw, recreatie, initiatieven die producent en consument samenbrengen: ook hier staat multifunctionaliteit centraal en wordt dit niet puur tot de zijfuncties herleid Door het stadslandbouw te noemen plaats je het oppositioneel tegen nietstadslandbouw 7

8 2. Fysieke en socio-politieke factoren Fysieke realiteit binnen stad waar je niet onderuit kan Vb. Klimaat, grondtype, water, Vb. Gent: type landbouwbedrijven, aantal landbouwbedrijven 8

9 2. Fysieke en socio-politieke factoren Socio-politieke realiteit binnen stad waar je niet onderuit kan Stadslandbouw vraagt om multi-level governance, maar ontwikkelt vnl. op stadsniveau. Onvermogen wetgeving op hogere niveau s aan te kaarten Vb. Competitieregels Europa Vb. Landgebruik in Vlaanderen 9

10 3. Discours Contouren van stadslandbouw vernauwd/verbreed door (socio-politieke, geografische, economische, ) factoren eigen aan de context Discours Aanname dat taal en tekst vormen van sociale praktijken zijn, en dus mee de sociale realiteit gaan beïnvloeden. Het discours van invloedrijke stakeholders binnen een bepaalde context tekent mee de contouren uit voor de inhoud en functies van stasdlandbouw Betekenis Stadslandbouw Discours Contextuele factoren 10

11 Duurzame landbouw 11

12 3. Discours Discoursen in de stadslandbouw Gelinkt aan functies/objectieven - Sociaal - Economisch - Ecologisch - Afhankelijk van heersend(e) discours(en), krijgt het concept stadslandbouw een andere invulling in een bepaalde context 12

13 Twee voorbeelden die inspelen op de kernstad Locatie: Centrum Commerciële landbouw in het centrum Recreatieve, sociale(- economische) landbouw in het centrum Functie: Commercieel Commerciële landbouw in de periurbane zones Recreatieve, sociale (-economische) landbouw in periurbane zones Functie: Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Locatie: peri-urbaan 13

14 Twee voorbeelden die inspelen op de kernstad Locatie: Centrum Commerciële landbouw in het centrum Recreatieve, sociale(- economische) landbouw in het centrum Functie: Commercieel Commerciële landbouw in de periurbane zones Recreatieve, sociale (-economische) landbouw in periurbane zones Functie: Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Locatie: peri-urbaan 14

15 3. Discours Vb. 1 Gent Voedselstrategie 'Gent en garde' moet Gents eten duurzamer maken woensdag, 16 oktober Redactie Landbouwleven Lokale voedselstrategie waarin stadslandouw als onderdeel ervan is opgenomen (~voeding) Stad Gent neemt een coördinerende, faciliterende rol aan In de praktijk: ondersteunen en promoten stadslandbouwprojecten, 15

16 3. Discours Vb. 1 Gent Eerder traditionele stadslandbouw in Gent als gevolg van een traditioneel discours vnl. groenten in volle grond Eerder sociaal(-economisch) van insteek 16

17 3. Discours Vb. 2 Gent versus Warsaw (Polen) Beleid rond landbouwgrond Gent Studie ruimtelijke visie op landbouw in de stad (2014) Doel: in kaart brengen van, behouden en promoten van landbouw in (en voor) de stad Warsaw Article 5b, added to the Protection of Agricultural Land and Forest Land Act in 2008 Study of Conditions and Directions of Spatial Development and Land Use Development Plan (also called Local Plan) 17

18 3. Discours Vb. 2 Gent versus Warsaw (Polen) 18

19 3. Discours Vb. 2 Gent versus Warsaw (Polen) Maatschappelijk draagvlak Claims over gezondheid, lucht- en bodemkwaliteit Attitude tegenover publieke ruimte Reputatie landbouw en landbouwers 19

20 Vb. 3 kansen voor stadsnabije landbouw in de Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai Locatie: Centrum Commerciële landbouw in het centrum Recreatieve, sociale(- economische) landbouw in het centrum Functie: Commercieel Commerciële landbouw in de periurbane zones Recreatieve, sociale (-economische) landbouw in periurbane zones Functie: Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Locatie: peri-urbaan 20

21 Vb. 3 kansen voor stadsnabije landbouw in de Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai Locatie: Centrum Commerciële landbouw in het centrum Recreatieve, sociale(- economische) landbouw in het centrum Functie: Commercieel Commerciële landbouw in de periurbane zones Recreatieve, sociale (-economische) landbouw in periurbane zones Functie: Sociaal-ecologisch Sociaal-economisch Locatie: peri-urbaan 21

23 De dynamiek van peri-urbane gebieden kan een kans bieden voor de omgevende landbouw

24 De provincie West-Vlaanderen schreef een studie uit om de kansen in kaart te brengen die de nabijheid van de stad aan de landbouw biedt Eurometropool: Lille- Kortrijk - Tournai

25 Stap 1: inventaris van alle activiteiten op landbouwbedrijven - Combinatie van economische en ruimtelijke databanken in een GIS-omgeving - Ruimtelijke analyses op de resultaten Stap 2: inzicht krijgen in de geplande initiatieven in de regio - 10 diepte interviews bij lokale actoren Stap 3: Formuleren van een visie voor toekomstige ontwikkelingen in het peri-urbane gebied rond Kortrijk - Focusgroep met 25 sleutelfiguren uit de regio

27 % 40% 152

29 Diepte interviews met landbouwers, regionale organisaties, landbouworganisaties, stedelijke diensten,. Geen initiatieven die inspelen op de nabijheid van de stad Gebrek aan management en marketing skills van de landbouwers Contracten met de grote verwerkende bedrijven verhinderen vaak parallelle projecten Politieke onwil om vernieuwende initiatieven te stimuleren en toe te laten

Focusgroep met 25 sleutelfiguren uit de regio Drie parallelle sporen om de kansen die de nabijheid van de stad biedt te benutten Zoek kansen voor de

30 Focusgroep met 25 sleutelfiguren uit de regio Drie parallelle sporen om de kansen die de nabijheid van de stad biedt te benutten Zoek kansen voor de gangbare landbouw Zet in op korte keten Verken de mogelijkheden van landbouw in de stad Voor elk spoor werden voorbeelden en een instrumentarium aangereikt

31 Vanuit de overheden was er een sterke wil om een beleid te ontwikkelen voor het peri-urbane gebied. Strategieën en visie ontwikkelen bleek moeilijk door het gebrek aan bestaande initiatieven Beleidsmakers hadden een breed scala aan bottum-up initiatieven verwacht die ze als basis konden gebruiken om een beleid uit te werken.

terug te vinden Zijn deze (iddylische) opportuniteiten niet

32 De alomtegenwoordige hypothese dat de nabijheid van de stad veel kansen biedt voor de stad is hier nog niet op het veld terug te vinden Zijn deze (iddylische) opportuniteiten niet meer dan een discours? Een beeld dat we hoog willen houden?

33 Conclusie Drie verschillende contexten Drie verschillende vormen van stadslandbouw Steeds bepaalt het denkkader/discours in belangrijke mate hoe men naar stadslandbouw kijken, de problemen die men aantreft en de oplossingen die men voorstelt Deze denkkaders bepalen in belangrijke hoe stadslandouw vorm krijgt Betekenis Stadslandbouw Discours Contextuele factoren 33

34 Conclusie Telkens spelen actoren en hun machtsverhoudingen een belangrijke rol Als men als beleid de ontwikkelingen in stadslandbouw wil ondersteunen/sturen is het van belang dat men inzicht heeft deze denkkaders Pleidooi voor geïntegreerd onderzoek/aanpak. Combinatie van verschillende disciplines: agronomen, sociologen, architecten, stedenbouwkundigen, beleidsmakers, sociale ondernemers, marketing, business planners, Pleidooi voor gebiedsgericht onderzoek/aanpak 34

35 Foto: Noémie Benoit Bedankt voor de aandacht. Vragen? Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Landbouw en maatschappij Burg. Van Gansberghelaan 115, bus Merelbeke Tel

Vergelijkbare documenten

Un tour de horizon: buiten- en binnenlandse inspirerende voorbeelden van eetbare groen dat onze steden verovert en mensen samenbrengt

Un tour de horizon: buiten- en binnenlandse inspirerende voorbeelden van eetbare groen dat onze steden verovert en mensen samenbrengt De heer Frank Petit-Jean Provincie West-Vlaanderen Gebiedsgerichte