Strategieën voor ruimtelijke ontwikkeling. 1) Duurzame ontwikkeling, governance, gebiedsontwikkeling, monitoring en kennisvragen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Strategieën voor ruimtelijke ontwikkeling. 1) Duurzame ontwikkeling, governance, gebiedsontwikkeling, monitoring en kennisvragen"

Transcriptie

1 Strategieën voor ruimtelijke ontwikkeling 1) Duurzame ontwikkeling, governance, gebiedsontwikkeling, monitoring en kennisvragen Ina Horlings Lezing Waddenacademie, 2-12-

2 Opgaven voor de Waddenregio 1. Integrale duurzame ontwikkeling (oa klimaatverandering, vb plannen afsluitdijk), verbinden people, planet en profit, toepassing principes als cradle to cradle (duurzaam bedrijventerrein Oosterwolde) 2. Koppeling van Wadden + regio+internationaal, regio is meer dan recreatief doorgangsgebied, van buiten naar binnen kijken. 3. Ecologie+ Economie: USP s benutten voor nieuwe allianties. Thema s bv: water, voedsel (zilte landbouw, waddenproducten), residentieel wonen. 4. Gebiedsgerichte monitoring

3 Het Telosmodel: Onderscheid in drie kapitalen Duurzame ontwikkeling is optimalisatie van het geheel van economisch, ecologisch en sociaal-cultureel kapitaal. Houdbaar over generaties heen (TIJD) Houdbaar zijn op alle schaalniveaus: lokaal tot internationaal (RUIMTE) Duurzaamheidsbalans als integraal monitoring instrument voor de Waddenregio People, Planet, Profit. Maar ook: Pneuma Proces

4 II. Governance in de Waddenregio: voorbij de maakbaarheid - De regio bestaat niet (netwerksamenleving, erosie van grenzen, probleemgerichte benadering) - Toenemende complexiteit, nieuwe uitdagingen, duurzaamheidsproblemen en nieuwe actoren in de arena - Het regionale gat, een zwart gat met bestuurlijke drukte? - Toenemende noodzaak tot multi-actor en multi-level samenwerking (VROM-raad ) - Locked-in situaties als gevolg van procedures, regulering en instituties, behoefte aan handelingsruimte & slagkracht. - Nieuwe maatschappelijke (stedelijke) wensen en een misfit tussen ontwikkelingen en landschappelijke inrichting

5 De Wet op de beleidsaccumulatie (In t Veld) Accountability Performance Regels Monitoring Planning en control Transparantie

6 Een nieuw perspectief: Vitale coalities: (Boeren)Bedrijven, Burgers, Bestuur

7 III. Verhaallijnen en gebiedsbranding 7

8 Branding van het Groene Woud

9 Nieuwe Markten aanpak: Verbinden van ecologie en economie Actor benadering voor bij het plan Verleiden van private partijen tot investeringen die als nieuwe drager voor het landschap kan fungeren. Kansenkaarten verbinden ruimtelijke kenmerken met economisch ontwikkelingspotentieel Doel is creeren van allianties op basis van nieuwe PMC s Formuleren van een storyline

10 kansenkaarten

11 Inventarisatie van sectoren en marktkansen

12 PILOT Helende Hellingen

13 Voorbeeld van een pilotproject: Volle Smaken, een alliantie tussen restaurants, producenten en retail in hartje Maastricht (Mosae Forum)

14 Alliantie landschap en recreatie, IBA-projecten in Duitsland 14

15 15

16 IV. Gebiedsgerichte monitoring; Opbouw Duurzaamheidbala wetenschap Invloed stakeholders!!

17 Een kapitaal is opgebouwd uit voorraden, zijn elementen die over langere periode deomvang en kwaliteit van een kapitaal beïnvloeden

18 Economisch kapitaal Ecologisch Kapitaal Sociaal-cultureel kapitaal Arbeid Natuur Burgerschap Kapitaalgoederen Bodem Solidariteit Kennis Lucht Gezondheid Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden Delfstoffen Onderwijs Economische structuur Oppervlakte-water Woonomgeving Grondstoffen Grondwater Veiligheid Landschap Identiteit en diversiteit Kunst en cultureel erfgoed

19 Een voorbeeld: Indicatoren bij de eisen van de voorraad arbeid Benutting arbeidspotentieel Verhouding werkgelegenheid-arbeidspotentieel Spanning op de arbeidsmarkt Ontgroening en vergrijzing Werkloosheid Aantal mensen dat in de WAO zit Aantal mensen dat minimaal een startkwalificatie bezit Aandeel hoogopgeleiden

20 Arbeid

21 Het economisch kapitaal Rode kaarten: arbeidsongeschiktheid prod. duurzame energie energiebesparing bedr. veroud. bedr. terreinen

22 Wat maakt de Telos-aanpak interessant? Integrale benadering. Je leert over de grenzen van je eigen domein heen kijken. De interactieve benadering. De streefdoelen ontstaan in debat met de samenleving (burgers, belangengroepen, stakeholders) Vormt basis voor een helder monitoringinstrument: de ambities/streefdoelen worden afgezet tegen de geleverde prestaties Geeft een helder afwegingskader om voorgenomen beleid te toetsen Een goed communicatiemiddel

23 Tot slot: Vier cruciale kennisvragen voor de Wadden Hoe duurzaam is de Waddenregio? (duurzaamheidsbalans) Welke kansen en knelpunten zijn er om te komen tot vitale coalities (analyse agenda s coalities, modes of alignment en bronnen)? Welke verhaallijn kan leidend zijn voor de Waddenregio (regionale identiteit)? Welke integrale ontwikkelingsperspectieven zijn kansrijk, uitgaande van nieuwe private allianties? (Nieuwe markten aanpak)

24 Dank u voor uw aandacht! Dankwoord:

De Duurzaamheidbalans. Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling

De Duurzaamheidbalans. Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling De Duurzaamheidbalans Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Opbouw presentatie Wat is Telos? Telos visie op duurzame ontwikkeling De duurzaamheidbalans Toepassingsgebieden Wat maakt de DB interessant?

Nadere informatie

Bezuinigingen in crisistijd vanuit duurzaamheid Gebruik van PPPscan voor Casus Werkplaats

Bezuinigingen in crisistijd vanuit duurzaamheid Gebruik van PPPscan voor Casus Werkplaats Bezuinigingen in crisistijd vanuit duurzaamheid Gebruik van PPPscan voor Casus Werkplaats John Dagevos & Hans Mommaas Tilburg, 20 juni 2012 Opbouw workshop De PPPscan in vogelvlucht Hoe de PPPscan te gebruiken?

Nadere informatie

Wat betekenen de duurzaamheid scores van de 25 grootste steden?

Wat betekenen de duurzaamheid scores van de 25 grootste steden? Wat betekenen de duurzaamheid scores van de 25 grootste steden? Een Telos studie voor het Ministerie van BZK door Bastiaan Zoeteman en Ruben Smeets 20 juni 2012 www.telos.nl Aanleiding voor de studie -Vingeroefening

Nadere informatie

Het nieuwste Brabant voor gemeenten

Het nieuwste Brabant voor gemeenten Het nieuwste Brabant voor gemeenten.besturen vanuit regionale samenhang Hans Mommaas VBG Tilburg, 25 juni Inhoud: even afstand nemen om beter te zien De duurzame regio als perspectief Het regionale sociale

Nadere informatie

Son & Breugel in de regio: het vervolg in 60 beelden.. Hans Mommaas John Dagevos Ruben Smeets

Son & Breugel in de regio: het vervolg in 60 beelden.. Hans Mommaas John Dagevos Ruben Smeets Son & Breugel in de regio: het vervolg in 60 beelden.. Hans Mommaas John Dagevos Ruben Smeets inhoud: 1. reprise: het toenemende belang van de regio 2. maar wat is de regio? 3. drieluik positie son & breugel

Nadere informatie

Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg. Wordt Tilburg daarmee duurzamer?

Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg. Wordt Tilburg daarmee duurzamer? Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg Wordt Tilburg daarmee duurzamer? Robert Kint Gemeente Tilburg robert.kint@tilburg.nl 013 542 83 94 Inhoud 1. Duurzame gemeente Tilburg 2. Duurzaamheidbalans

Nadere informatie

In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam

In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam LEESWIJZER In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam 29/5/18 1 INTEGRAAL KOERSDEBAT LANGETERMIJNVISIE

Nadere informatie

Hartslag Cafe 15 februari 2018 John Dagevos. Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten

Hartslag Cafe 15 februari 2018 John Dagevos. Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten Hartslag Cafe 15 februari 2018 Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten Inhoud presentatie Wat verstaan we eigenlijk onder leefbaarheid? LEMON Telos instrumenten Feiten en kaarten over

Nadere informatie

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Op 11 september 2018 zijn zo n 80 medewerkers van verschillende Noord- en Midden-Limburgse gemeenten, het Waterschap, het Rijk, Provinciale Staten, andere

Nadere informatie

Programma STRONG. landsdelige bijeenkomsten. Toets probleemstelling

Programma STRONG. landsdelige bijeenkomsten. Toets probleemstelling Programma STRONG landsdelige bijeenkomsten Toets probleemstelling Inhoud: Wat is STRONG, Structuurvisie Ondergrond, Probleemstelling? Oogst provinciale workshops 2013 Opbouw Probleemstelling Thema s probleemstelling

Nadere informatie

NEXT Landscape. OmgevingslabXL. 15 mei 2017 Susanne Vleeshouwers (gemeente Tilburg)

NEXT Landscape. OmgevingslabXL. 15 mei 2017 Susanne Vleeshouwers (gemeente Tilburg) NEXT Landscape OmgevingslabXL 15 mei 2017 Susanne Vleeshouwers (gemeente Tilburg) NEXT Landscape..? Van traditionele ordening. Economie Ecologie Sociaal naar nieuwe economische dragers. Dat verdient beter

Nadere informatie

Gebiedsontwikkeling. The Missing Link. Een gebied op de kaart zetten met identiteit

Gebiedsontwikkeling. The Missing Link. Een gebied op de kaart zetten met identiteit Gebiedsontwikkeling Een gebied op de kaart zetten met identiteit Overtuigende plannen met het verhaal van de plek Een plek met een herkenbare identiteit draagt bij aan het welzijn van de mensen die er

Nadere informatie

Duurzaamheidsbenchmark Heerhugowaard. Bergen, 13 april 2018 Drs. J. Dagevos

Duurzaamheidsbenchmark Heerhugowaard. Bergen, 13 april 2018 Drs. J. Dagevos Duurzaamheidsbenchmark Heerhugowaard Bergen, 13 april 2018 Drs. J. Dagevos Inhoud presentatie De opdracht Telos visie op duurzame ontwikkeling Methodologie en aanpak Overview van de resultaten per kapitaal

Nadere informatie

Het belang van regionaal erfgoed

Het belang van regionaal erfgoed Het belang van regionaal erfgoed Slotmanifestatie Landschapscanon Het Groene Woud Prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld Oirschot, 15 juni 2015 Inhoud Wat is erfgoed ook al weer? Culturele duurzaamheid Soorten

Nadere informatie

Kennisdeling: het verknopen van projecten en onderzoekslijnen Of hoe Telos toegetreden is tot de AWPG. Breda, 9 november 2018 John Dagevos (Telos)

Kennisdeling: het verknopen van projecten en onderzoekslijnen Of hoe Telos toegetreden is tot de AWPG. Breda, 9 november 2018 John Dagevos (Telos) Kennisdeling: het verknopen van projecten en onderzoekslijnen Of hoe Telos toegetreden is tot de AWPG Breda, 9 november 2018 John Dagevos (Telos) Een ode aan Isa Houd me gezonder (laat me uit), geeft ruimte

Nadere informatie

Omgevingsvisie Zwolle Actuele opgaven van de stad. 23 januari 2018 Saskia Engbers

Omgevingsvisie Zwolle Actuele opgaven van de stad. 23 januari 2018 Saskia Engbers Omgevingsvisie Zwolle Actuele opgaven van de stad 23 januari 2018 Saskia Engbers Presentatie 1. Structuurplan 2020 en Omgevingsvisie 2030 2. Principe meervoudige waardecreatie 3. Opgaven en ambities van

Nadere informatie

De stad als onderneming?

De stad als onderneming? IkZitopZuidZ id De stad als onderneming? Willem Sulsters & Hidde van der Veer Conferentie Kansrijk ondernemen in de krachtwijken Rotterdam, 14 oktober 2009 IkZitopZuid Wie zijn wij? IZoZ is een privaat

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep B

Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep B gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0029 Penvoerder: Sectorkamer techniek en gebouwde omgeving Gevalideerd door: Sectorkamer techniek en gebouwde

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep A

Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep A behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid Duurzaamheid in : kansen en inspiratie Het s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid Leefomgeving Dit project draagt bij aan een gezond woon- en werkklimaat

Nadere informatie

Nationale Monitor Duurzame Gemeenten 2015

Nationale Monitor Duurzame Gemeenten 2015 Nationale Monitor Duurzame Gemeenten 2015 Bastiaan Zoeteman, Monique van der Zande, Ruben Smeets, Corné Wentink, John Dagevos en Hans Mommaas Telos, TSC, Tilburg University www.telos.nl Inhoud presentatie

Nadere informatie

Statenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel

Statenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 13 juni 2017 Portefeuillehouder: Bom - Lemstra, AW Uiterlijke beslistermijn: n.v.t. Behandeld ambtenaar : mw L.G.J van Westbroek E-mailadres: lgj.van.westbroek@pzh.nl Telefoonnummer:

Nadere informatie

De rol van gemeenten bij Duurzame Ontwikkeling. John Dagevos Tilburg 4 februari 2015

De rol van gemeenten bij Duurzame Ontwikkeling. John Dagevos Tilburg 4 februari 2015 De rol van gemeenten bij Duurzame Ontwikkeling Tilburg 4 februari 2015 Opbouw presenta.e Wat bedoelen we met duurzame ontwikkeling? Hoe meten we duurzame ontwikkeling? Twee perspec:even: Vanuit de eigen

Nadere informatie

De toekomst van zorg en ondersteuning

De toekomst van zorg en ondersteuning De toekomst van zorg en ondersteuning Van Verzorgingsstaat naar Verzorgingssteden Opening Huis voor Sociaal Domein 23 maart 2017 Kim Putters Sociaal en Cultureel Planbureau @SCPonderzoek Is Nederland een

Nadere informatie

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep C

Duurzaamheid in het beroep C Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep C gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0030 Penvoerder: Sectorkamer techniek en gebouwde omgeving Gevalideerd door: Sectorkamer techniek en gebouwde

Nadere informatie

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040 Het Hart van Holland Regionale Agenda Omgevingsvisie 2040 GEMEENTERAAD KAAG & BRAASSEM 7 DECEMBER 2016 JEROEN TRAUDES kaag en braassem katwijk leiden leiderdorp noordwijk oegstgeest teylingen voorschoten

Nadere informatie

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' 'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende

Nadere informatie

De mens aan de kust. Wadden UNESCO Werelderfgoed. Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben

De mens aan de kust. Wadden UNESCO Werelderfgoed. Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben Wadden UNESCO Werelderfgoed De mens aan de kust Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben Presentatie in de serie Waddenkust Forum St. Nicolaaskerk, Blije, 21 november

Nadere informatie

Leve het werkmilieu. ZEE EVENT 10/11/10 Jeanet van Antwerpen Partner-bestuurder

Leve het werkmilieu. ZEE EVENT 10/11/10 Jeanet van Antwerpen Partner-bestuurder Leve het werkmilieu ZEE EVENT 10/11/10 Jeanet van Antwerpen Partner-bestuurder Opbouw Context: zekerheden van de toekomst Duurzaamheid gebiedsontwikkeling en werkmilieus Sturingsknoppen: ruimtelijk, financieel,

Nadere informatie

Een toekomst voor Stratum

Een toekomst voor Stratum Een toekomst voor Stratum 27 januari 2016 Presentatie Wat is een gebiedsprogramma Stratum in haar geheel Kanaalzone en de Groene Gordel Het Woonhart In gesprek 1 Gebiedsprogramma Wat is een gebiedsprogramma?

Nadere informatie

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011 Nieuwe Kijk op Wegen in het Landschap Ontwerponderzoek december 2011 14 1. Inleiding 15 16 1.1 AANLEIDING Infrastructuur is de ruggengraat van het landschap. De komende jaren wordt er veel geïnvesteerd

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep B

Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep B behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie

Duurzaamheid gemeenten doorgelicht

Duurzaamheid gemeenten doorgelicht Duurzaamheid gemeenten doorgelicht Notitie n.a.v. de nationale monitor duurzame gemeenten 2015 1. Inleiding Duurzaamheid is een complex begrip. Om dit complexe begrip meetbaar te maken heeft het onderzoeksbureau

Nadere informatie

Agenda workshop De vrijetijdssector en gebiedsontwikkeling

Agenda workshop De vrijetijdssector en gebiedsontwikkeling Agenda workshop De vrijetijdssector en gebiedsontwikkeling 1. Voorstelronde 2. Presentatie Rob Berkers: theoretisch 3. Presentatie Lennert Langerak: praktisch 4. Discussie 5. Afsluiting De vrijetijdssector

Nadere informatie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal

Nadere informatie

kijk wij presenteren u

kijk wij presenteren u wij presenteren u... 22-5-2017 1 Omgevingsvisie Zwolle Een integrale visie BNSP Omgevingstour 18 mei 2017 Saskia Engbers Aanleiding. Jaar van de Ruimte : MANIFEST 2040 7 onvermijdelijke opgaven en 5 principes

Nadere informatie

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015

Nadere informatie

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17

Inhoud. Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17 Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17 A. DEMOGRAFIE 19 Trefwoorden 19 Vaststellingen 19 De stand van zaken 19 1 De grenzen van Brussel 19 2 Bevolkingsverloop 22 3 Leeftijden en

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

Triple P Alblasserwaard- Vijfheerenlanden. Piet Hoogendoorn, directievoorzitter Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost

Triple P Alblasserwaard- Vijfheerenlanden. Piet Hoogendoorn, directievoorzitter Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost Triple P Alblasserwaard- Vijfheerenlanden Piet Hoogendoorn, directievoorzitter Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost Doel van het onderzoek Inzicht bieden in de sociale, economische en ecologische sterkten

Nadere informatie

Ecologie & BREEAM. Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht

Ecologie & BREEAM. Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht Ecologie & BREEAM Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht Duurzame ontwikkeling Even terug naar de basis Duurzame ontwikkeling De basis Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften

Nadere informatie

Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw

Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw een visie over de hervormingen in de landbouw Oktober 2013 nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Inleiding Landbouwbeleid heeft grote invloed op

Nadere informatie

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland. Waarden van landbouw en boeren Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.nl) Twee perspectieven Wat vinden we van waarde(n)? Boeren

Nadere informatie

Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie

Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie Landschap, water en ondergrond Meer informatie: https://www.regiogv.nl/gemeenteraden/ruimtemobiliteit/samenwerking-omgevingsvisie/ 1 Inhoud 1. Proces samenwerking

Nadere informatie

OOST-VLAAMS KERNGEBIED. 22 februari 2018

OOST-VLAAMS KERNGEBIED. 22 februari 2018 OOST-VLAAMS KERNGEBIED 22 februari 2018 Wat is het Oost Vlaams Kerngebied? Een Vlaams strategisch project 2015-1 e projectaanvraag: regionale samenwerking met 21 gemeenten - Thema s: demografie, mobiliteit,

Nadere informatie

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,

Nadere informatie

Grenzen verleggen in het Waddengebied. Maarten Hajer

Grenzen verleggen in het Waddengebied. Maarten Hajer Grenzen verleggen in het Waddengebied Maarten Hajer De Waddenzee versterken: ja, maar hoe? 2 Waar J.C. Bloem niet geldt 3 En dan: wat is natuur nog in dit land? Waddenzee van (inter)nationaal belang Grootste

Nadere informatie

Extern verbinden. samenwerken met andere partijen

Extern verbinden. samenwerken met andere partijen Extern verbinden samenwerken met andere partijen Theo de Bruijn Masterclass Nieuwe Coalities voor een klimaatbestendige Stad 21 november 2017 AANDACHT VOOR PROCES EN ROL Welke maatregelen zie je? Wie zou

Nadere informatie

JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016

JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016 JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016 Verdere verstedelijking Groei concentreert zich in grotere steden o omvang van de stad o ligging ten opzichte van het economisch kerngebied o aanwezigheid van hoger

Nadere informatie

Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan!

Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan! Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan! RUIMTE VOOR OPLOSSINGEN 1 Inleiding Het inzetbare platteland Nederland kent de komende jaren een aantal urgente

Nadere informatie

Conferentie gebiedsontwikkeling

Conferentie gebiedsontwikkeling Conferentie gebiedsontwikkeling 31 oktober 2017 Dorpshuis Swanla Voorwoord Wethouder Hordijk #OntwikkelZuidplas Programma Opening door wethouder Hordijk Toelichting op het programma Presentatie een reis

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep C

Duurzaamheid in het beroep C Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep C behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie

ERFGOED, ERFBETER, ERFBEST. Cultuurhistorische waarden: inventariseren, vastleggen en ontwerpen Februari 2012

ERFGOED, ERFBETER, ERFBEST. Cultuurhistorische waarden: inventariseren, vastleggen en ontwerpen Februari 2012 ERFGOED, ERFBETER, ERFBEST Cultuurhistorische waarden: inventariseren, vastleggen en ontwerpen Februari 2012 Cultureel Erfgoed Wat is er aan de hand De bescherming van het cultureel erfgoed koppelen aan

Nadere informatie

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Organisch stof als sleutelelement? Margot de Cleen en Co Molenaar Urgentie maatschappelijke opgaven: 2030 is morgen Mondiale

Nadere informatie

upspiral randerij -

upspiral randerij - meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier

Nadere informatie

STAD & NATUUR EN STARING ADVIES

STAD & NATUUR EN STARING ADVIES STAD & NATUUR EN STARING ADVIES Ruimte in het stedelijk gebied is schaars en verliest aan kwaliteit. Bij het zoeken naar oplossingen voor structurele problemen wordt steeds meer van de ruimtelijke ordening

Nadere informatie

De Zeven van de Vereniging van Brabantse Gemeenten

De Zeven van de Vereniging van Brabantse Gemeenten De Zeven van de Vereniging van Brabantse Gemeenten INHOUDSOPGAVE Inleiding 2 Bestuurlijke transitie: op weg naar nieuwe verhoudingen tussen overheid en burger 3 Een sterk netwerk: naar een symbiose van

Nadere informatie

Beter worden in wat we samen zijn!

Beter worden in wat we samen zijn! Beter worden in wat we samen zijn! Wie zijn we? Wat doen we? De gemeenten in de regio Stedendriehoek werken samen. Samen staan we sterk en maken we ons sterk voor het nog verder verbeteren van het VESTIGINGSKLIMAAT.

Nadere informatie

gebiedsontwikkeling & erfgoed

gebiedsontwikkeling & erfgoed gebiedsontwikkeling & erfgoed op zoek naar mogelijkheden om processen van gebiedsontwikkeling te versnellen en te verbeteren Philip Drontmann Twynsta Gudde Thessa Fonds The Missing Link antwoorden gezocht

Nadere informatie

Betekenis van circulaire economie voor de grondketen

Betekenis van circulaire economie voor de grondketen Betekenis van circulaire economie voor de grondketen Bodembreed 13 november 2018 Mark in t Veld (Tauw) Jeroen Nagel (RWS) RWS Duurzame Leefomgeving 2 Rijkswaterstaat Circulaire Economie GWW & RWS RWS is

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Verbinden gezondheid & ruimte

Verbinden gezondheid & ruimte Verbinden gezondheid & ruimte Annette Duivenvoorden Projectleider Platform31 Opbouw - Stellingen - Thema gezondheid & ruimte - Inventaris- en boodschappenlijst - Drie strategieën: gezondheid een plek in

Nadere informatie

Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen

Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen Datum: 20 juni 2007 Aanleiding Een belangrijk uitgangspunt van het provinciaal beleid is een

Nadere informatie

Overijssels Ontwikkelmodel

Overijssels Ontwikkelmodel Overijssels Ontwikkelmodel Inzicht in duurzaamheid geeft toekomst met uitzicht! Door Egbert Dijk op 20 oktober 2011 Inhoud Wat is duurzame ontwikkeling? Omgevingsvisie Overijssel Processtappen duurzame

Nadere informatie

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening ** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.

Nadere informatie

Vergelijkende duurzaamheidbeoordeling van de 25 grootste steden van Nederland. volgens de Telos duurzaamheidbalans methode

Vergelijkende duurzaamheidbeoordeling van de 25 grootste steden van Nederland. volgens de Telos duurzaamheidbalans methode Vergelijkende duurzaamheidbeoordeling van de 25 grootste steden van Nederland volgens de Telos duurzaamheidbalans methode Documentnummer: 11.060 Warandelaan 2 5037 AB Tilburg Postbus 90153 5000 LE Tilburg

Nadere informatie

Geel in omgevingsvisies

Geel in omgevingsvisies Geel in omgevingsvisies De RWS-bijdrage aan de nationale, provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies Peter Harmsen Adviseur ruimtelijke ontwikkelingen Waar zijn we van? 2 RWS BEDRIJFSINFORMATIE Duurzame

Nadere informatie

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur Geïntegreerde netwerken en knooppunten: veranderingen in de maatschappij Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur Project uitwerking en planvoorbereiding Advies verkenningen Onderzoek duurzame stedenbouw

Nadere informatie

Krimp in Fryslân. Inwonertal

Krimp in Fryslân. Inwonertal Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige

Nadere informatie

Voorbespreking Duurzaamheid 30 juni 2009 Toelichting op het programma en notitie Duurzaamheid

Voorbespreking Duurzaamheid 30 juni 2009 Toelichting op het programma en notitie Duurzaamheid Voorbespreking Duurzaamheid 30 juni 2009 Toelichting op het programma en notitie Duurzaamheid Programma 1. Introductie door de wethouder, Henk Muis 2. Het monitoren van duurzaamheid; inleiding door John

Nadere informatie

Gezond Stedelijk Leven

Gezond Stedelijk Leven Gezond Stedelijk Leven Bestuurstafel Gezond Utrecht 22 juni 2017 Hier komt tekst Toke Tom Themadirecteur Sociaal Hier komt ook tekst Gemeente Utrecht Sociaal domein Utrecht 1. Profiel van de stad Gezond

Nadere informatie

Omgevingswet in de praktijk en de lessen voor digitalisering. Gerwin Gabry KuiperCompagnons

Omgevingswet in de praktijk en de lessen voor digitalisering. Gerwin Gabry KuiperCompagnons Omgevingswet in de praktijk en de lessen voor digitalisering Gerwin Gabry KuiperCompagnons Gerwin Gabry Sociaal-geograaf/planoloog Visievorming leefomgeving Cursussen Omgevingswet Commissie voor de mer

Nadere informatie

FODI Federatie van Oppervlakte Delfstoffenwinnende Industrieën

FODI Federatie van Oppervlakte Delfstoffenwinnende Industrieën FODI Federatie van Oppervlakte Delfstoffenwinnende Industrieën Koepel van het Nederlandse grondstofwinnende bedrijfsleven De leden van FODI zijn in principe brancheorganisaties. Zand (beton, wegfundering)

Nadere informatie

Conferentie Kennis voor Klimaat. WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland

Conferentie Kennis voor Klimaat. WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland Conferentie Kennis voor Klimaat WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland Vz: Cees Moons Organisatie: Aad Sedee & Aalt Leusink 27 november 2008 Context Adaptatieprogramma

Nadere informatie

Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal

Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Berg en Dal Buck Consultants International Nijmegen, 25 maart 2016 1 Economisch DNA

Nadere informatie

Omgevingswet. Aanzet voor een implementatie plan Niet alles kan tegelijk Veel is duidelijk veel nog niet

Omgevingswet. Aanzet voor een implementatie plan Niet alles kan tegelijk Veel is duidelijk veel nog niet Omgevingswet Aanzet voor een implementatie plan Niet alles kan tegelijk Veel is duidelijk veel nog niet Doel van de presentatie Informatie over de Omgevingswet Stand van zaken van de invoering van de wet

Nadere informatie

Noord-Nederland en OP EFRO

Noord-Nederland en OP EFRO N o o r d - N e d e r l a n d Noord-Nederland en OP EFRO versterking van de noordelijke economie O P E F R O De afgelopen jaren heeft Noord-Nederland hard gewerkt aan de versterking van haar sociaal economische

Nadere informatie

BLOEMKOOLWIJK. sociaal klimaat

BLOEMKOOLWIJK. sociaal klimaat ACHTERSTANDSWIJK BLOEMKOOLWIJK KRACHTWIJK _ Ieder voor zich Hoofd boven water houden Niet betrokken sociaal klimaat Mix betrokken en ieder voor zich Leukje hofjes bloeien, andere vervallen Waar gaat het

Nadere informatie

Strategische Agenda. Concept strategische agenda Regio Midden-Holland Vast te stellen in: AB Regio Midden-Holland 6 juli 2016

Strategische Agenda. Concept strategische agenda Regio Midden-Holland Vast te stellen in: AB Regio Midden-Holland 6 juli 2016 Strategische Agenda Concept strategische agenda Regio Midden-Holland Vast te stellen in: AB Regio Midden-Holland 6 juli 2016 Versie 14 juni 2016 Kernboodschap Vitaal, duurzaam en innovatief Versterken

Nadere informatie

Landschap en Ruimtelijke Kwaliteit

Landschap en Ruimtelijke Kwaliteit Landschap en Ruimtelijke Kwaliteit Even terugkijken Successen van de afgelopen tijd Uniek systeem voor duurzaam beheer Zelfstandige Landschapsfondsen Betrokkenheid ANV s en andere lokale partijen Voorbeeld

Nadere informatie

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Symposium 10 jaar Samenwerking RWS-RuG Groningen, 22 november 2017 prof.dr. Jos Arts Hoogleraar milieu- en infrastructuurplanning, RUG Strategisch adviseur duurzame

Nadere informatie

Kadernota Participatie en Inkomen. Raadsinformatieavond 14 januari 2014

Kadernota Participatie en Inkomen. Raadsinformatieavond 14 januari 2014 Kadernota Participatie en Inkomen Raadsinformatieavond 14 januari 2014 Opbouw 1. Urgentie/aanleiding 2. Gekozen insteek en proces 3. Drieledige veranderstrategie a. Versterken bedrijvigheid en stimuleren

Nadere informatie

Perspectief voor de Achterhoek

Perspectief voor de Achterhoek Perspectief voor de Achterhoek 1 Perspectief voor de Achterhoek Aanleiding Op 23 september organiseerde De Maatschappij met Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek een interactieve bijeenkomst met als doel

Nadere informatie

De begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting

De begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting De begroting van de provincie Utrecht voor 2012 Een samenvatting Hoeveel gaat de provincie Utrecht in 2012 uitgeven? Waaraan en waarom? Dat leest u in deze samenvatting. U zult zien dat wij voor 2012 duidelijke

Nadere informatie

Ondergronds ordenen in Arnhem

Ondergronds ordenen in Arnhem 1 Marion Visser Gemeente Arnhem Afdeling Milieu Structuurvisie Duurzame ontwikkeling, Arnhem in 2040: balans people, planet, profit Onderwerp PEOPLE PLANET 2 PROFIT / PROSPERITY Prettig toeven in een gezond

Nadere informatie

DUURZAME INFRASTRUCTUUR

DUURZAME INFRASTRUCTUUR DUURZAME INFRASTRUCTUUR wisselwerking van stad, spoor, snelweg en fietspad TON VENHOEVEN VENHOEVENCS architecture+urbanism Krimp werkgelegenheid Percentage 65+ Woon-werkverkeer Grondprijzen 2007, Toegevoegde

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en

Nadere informatie

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Na een regionale werkconferentie in Venlo, zijn op 24 september 2018 zo n 70 medewerkers van verschillende Zuid-Limburgse gemeenten, het Waterschap, het Rijk,

Nadere informatie

Ruimte om wensen waar te maken Roelofs maakt het mogelijk

Ruimte om wensen waar te maken Roelofs maakt het mogelijk Ruimte om wensen waar te maken Roelofs maakt het mogelijk Meer waarde door integraliteit Een doelmatige (her)inrichting en beheer van de openbare ruimte vraagt steeds meer om de integratie van advies,

Nadere informatie

Een bredere kijk op het landbouwlandschap

Een bredere kijk op het landbouwlandschap Een bredere kijk op het landbouwlandschap Studiedag Onderzoek Ruimte Vlaanderen Ruimte Vlaanderen 28 november 2013 Achtergrond Beleidsstudie: Drukfactoren in agrarische gebieden en opmaak van een ruimtelijk

Nadere informatie

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve evenementen V.

Nadere informatie

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;

Nadere informatie

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN NL NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN AGE- STANDPUNT IN HET KADER VAN HET 2007 - EUROPEES JAAR VAN GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN The European Older People s Platform La Plate-forme européenne des Personnes

Nadere informatie

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Dag van de Praktijk Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Programma Presentatie Wat is DPL Ondergrond? Wat is het gewone DPL? Doel, toepassingen

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

Kennis voor gemeentelijk beleid: de Kenniswerkplaats stedelijke arbeidsmarkt

Kennis voor gemeentelijk beleid: de Kenniswerkplaats stedelijke arbeidsmarkt Kennis voor gemeentelijk beleid: de Kenniswerkplaats stedelijke arbeidsmarkt Jaap de Koning Inhoud Wat is en doet de Kenniswerkplaats? Gekozen aanpak Prioritaire thema s Aansluiting bij lopende initiatieven

Nadere informatie