Basisrioleringsplan gemeente Asten 2012

Transcriptie

1 Basisrioleringsplan gemeente Asten 2012 Gemeente Asten 17 september 2012 Definitief 9W5804A0

2

3 ROYAL HASKONINGDHV WATER Boschveldweg 21 Postbus AM 's-hertogenbosch Telefoon Fax Internet Arnhem KvK Documenttitel Basisrioleringsplan gemeente Asten 2012 Verkorte documenttitel Status Definitief Datum 17 september 2012 Projectnaam GRP- Projectnummer 9W5804A0 Opdrachtgever Gemeente Asten Referentie Auteur(s) Collegiale toets ing. M.D. Pijpers Ing. C.T.A. de Bont Datum/paraaf Vrijgegeven door ir. H. Herbermann Datum/paraaf

4

5 INHOUDSOPGAVE Blz. 1 INLEIDING Aanleiding Doel van het rapport Werkwijze Leeswijzer 2 2 UITGANGSPUNTEN Plangebied Rioleringsbeleid overheden Landelijk gebied Beleid waterkwaliteitsbeheerder waterschap Aa en Maas Beleidsdoelstelling gemeente Basisinspanning en rendement randvoorziening Herkomst van de gegevens 5 3 RIOLERING BESTAANDE SITUATIE Beschrijving plangebied Beschrijving van het rioolstelsel Algemeen Beschrijving per bemalingsgebied Rioleringstechnische gegevens Inwoners, aantal woningen en droogweerafvoer Verhard oppervlak Rioolgemalen Overstorten Onderdrempelberging in leidingen en randvoorzieningen Pompovercapaciteit Ledigingstijd Hydraulisch functioneren huidige rioolstelsel Algemeen Hydraulisch functioneren Asten Hydraulisch functioneren Ommel Hydraulisch functioneren Heusden Toetsing vuilemissie rioolstelsel huidige situatie 51 4 MAATREGELEN Inleiding Uitgangspunten berekeningen plansituatie Optimalisatiekansen bemalingsgebied Asten kom Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Liender-Loverbosch Samenvatting huidige situatie 62 Definitief - i - 17 september 2012

6 4.4.2 Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Logtenstraat Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Vlinderveld Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Hazeldonk Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Ostade Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Appelbuurt Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Nobisweg Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Ommel Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie Bemalingsgebied Heusden Samenvatting huidige situatie Maatregelen Conclusie 72 5 CONCLUSIE EN ADVIES Inleiding Huidig functioneren riolering Optimalisatiekansen Optimalisatie water-op-straat Optimalisatie emissie Aanvullend advies Meten is weten Invloed afvalwater gemeente Someren september ii - Definitief

7 BIJLAGEN: Bijlage 1: Werkwijze emissieberekeningen. Bijlage 2: Schematisatie bemalingsgebieden. Bijlage 3: Transportstelsel van waterschap Aa en Maas rond Asten met gemaal- en overstortlocaties per bemalingsgebied. Bijlage 4: DWA-debieten buitengebied, aanvullende gegevens Bijlage 5: Toekomstige ontwikkelingen Definitief - iii - 17 september 2012

8 17 september iv - Definitief

9 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Door de gemeente Asten is aan Haskoning Nederland BV opdracht gegeven voor het opstellen en uitwerken van het Basisrioleringsplan (BRP) en het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vgrp) Dit rapport omvat het basisrioleringsplan van de kernen Asten, Ommel en Heusden en beschrijft: Beleidsdoelstellingen; Situatie en gegevens van het rioolstelsel (Inventarisatie); Uitgangspunten; Analyse van het rioleringssysteem: o hydraulische en vuilemissieberekeningen; o toetsing functioneren rioolstelsel; Verbeteringsmaatregelen. 1.2 Doel van het rapport Het doel van voorliggend basisrioleringsplan (BRP) is het controleren van het hydraulische en emissie technische functioneren van de huidige riolering en het bepalen van optimalisaties. Dit basisrioleringsplan is een technisch document. Het rapport is bedoeld als onderbouwing van de milieutechnische aanpassing aan het rioolstelsel en is geschreven voor de ambtenaren van de gemeente die belast zijn met het beheer van de riolering en ambtenaren van het waterschap die betrokken zijn als toetser, adviseur en vergunningverlener. In het rapport vindt u de antwoorden op de volgende vragen: 1. hoe functioneert het rioolstelsel in de huidige situatie?; 2. voldoet het rioolstelsel in de huidige situatie aan de normen?; 3. Welke maatregelen kunnen er getroffen worden om het rioolstelsel verder te optimaliseren? 1.3 Werkwijze Voor de berekeningen van het rioleringsstelsel van de gemeente Asten is een aantal werkzaamheden uitgevoerd, namelijk: Fase 1: Inventariseren van het verharde oppervlak; Inventariseren aantal inwoners, lozing bedrijven en injecties van de aanwezige drukriolering; Inventariseren van gescheiden riolering; Controleren van de aangeleverde gegevens, op invoerfouten en tekortkomingen. Maken van een hydraulisch rekenbestand in Infoworks. Definitief september 2012

10 Fase 2: Uitvoeren hydraulische berekeningen conform Leidraad Riolering C2100 van huidige situatie en uitvoeren vuilemissieberekeningen volgens de notitie van de CIW juni 2001, Eenduidige basisinspanning van de toekomstige situatie; Toetsing rioleringssysteem aan de normen van de waterkwantiteits-, waterkwaliteits-, en rioleringsbeheerder; Opstellen maatregelen pakket hydraulisch functioneren en opstellen maatregelen pakket milieutechnisch functioneren. Het inventariseren en uitwerken van de afkoppelkansen. Fase 3: Opstellen rapport. 1.4 Leeswijzer Naast een algemene inleiding in hoofdstuk 1, is in hoofdstuk 2 ingegaan op het beleidskader en in hoofdstuk 3 op de uitgangspunten. In hoofdstuk 4 is de huidige situatie van het rioolstelsel van de kernen Asten, Heusden en Ommel beschreven; hier zijn ook de hydraulische en vuiluitworp berekeningen van de huidige situatie beschreven. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van diverse maatregelen welke de riolering in de gemeente verder optimaliseren. Niet het voldoen aan de hydraulische normen maar doelmatigheid is een van de belangrijkste afwegingen geweest om maatregelen wel of niet op te nemen. 17 september Definitief

11 2 UITGANGSPUNTEN 2.1 Plangebied De gemeente Asten ligt ten zuiden van Helmond. De ligging van de gemeente is grafisch weergegeven in figuur 2.1. Figuur 2.1: Ligging gemeente Asten 2.2 Rioleringsbeleid overheden Landelijk gebied In 1992 is een aanbeveling gedaan door de Commissie Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (CUWVO) om de vuilemissie uit rioolstelsels te beperken. In deze aanbeveling werd uitgegaan van de vuiluitworp van een fictief referentiestelsel door een zogeheten basisinspanning te definiëren. De vuiluitworp uit het referentiestelsel werd als norm voor de toegestane vuiluitworp van een stelsel gehanteerd. Dit is de zogenaamde basisinspanning. In 2001 is de definitie voor de basisinspanning door de Commissie Integraal Waterbeheer (CIW) vernieuwd. Met de interpretatie van de éénduidige basisinspanning is geen nieuw beleid geformuleerd. Het eerdere vastgestelde beleid is slechts op operationeel vlak nader uitgewerkt. Het referentiestelsel is als uitgangspunt genomen voor het vaststellen van de maatstaf voor de jaarlijkse gemiddelde vuilemissie. De maatstaf is een emissie uitgedrukt in kg CZV per hectare per jaar en wordt gemeentebreed getotaliseerd over alle gemengde rioolstelsels en wordt toegepast op het aangesloten verharde oppervlak van het bemalingsgebied. Hieraan mag het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze afgekoppeld verhard oppervlak worden Definitief september 2012

12 toegevoegd. De basisinspanning wordt per kern gerealiseerd, maar uiteindelijk gemeentebreed beoordeeld. Alle gemengde rioolstelsels in Nederland moesten voor 2005 aan deze maatstaf voldaan hebben. In overleg met de waterkwaliteitsbeheerders is het mogelijk om hiervan af te wijken en aanvullende afspraken te maken. Voor de toetsing is een aantal uitgangspunten van toepassing. De uitgangspunten en een nadere uitwerking van het landelijke beleid is te vinden in paragraaf 2.3 en bijlage Beleid waterkwaliteitsbeheerder waterschap Aa en Maas Voor de gemeente Asten ligt de taak van waterkwaliteits- en waterkwantiteitsbeheer bij waterschap Aa en Maas. Dit betekent dat voor lozingen op oppervlaktewater en voor het afvoeren van rioolwater naar de zuivering toestemming aan waterschap Aa en Maas dient te worden gevraagd. Ook voor de afvoer van hemelwater op het oppervlaktewater is de toestemming van waterschap Aa en Maas vereist. De gemeente Asten heeft de basisinspanning reeds bereikt en de maatregelen die voor het bereiken van de basisinspanning dienden te worden uitgevoerd, zijn ook allen uitgevoerd. Op basis van de in dit rapport opgenomen vuiluitworpberekeningen worden dan ook geen nieuwe maatregelen voorgesteld met het specifieke doel de vuilemissie terug te dringen. Mochten er uit deze berekeningen echter duidelijke knelpunten naar voren komen met betrekking tot vuilemissie, dan kunnen deze in de toekomst aangepakt worden. De volgende uitgangspunten ten aanzien van de emissie uit gemengde rioolstelsels worden gehanteerd: Een pompovercapaciteit van 0,7 mm/uur ten opzichte van het totale aangesloten verharde oppervlak; Nieuwbouw wordt in principe niet aangesloten op het gemengde systeem; Voor de maximale DWA-belasting van inwoners wordt uitgegaan van 10l/inw/uur; Mocht uit berekeningen blijken dat in de huidige situatie (nog) niet wordt voldaan aan de basisinspanning, maar dat de gemeente in het verleden al wel alle in de Wvo-vergunning afgesproken maatregelen heeft getroffen, dan eist het waterschap niet alsnog aanvullende maatregelen. Het volgende uitgangspunt ten aanzien van verbeterd gescheiden rioolstelsels wordt gehanteerd: Een pompovercapaciteit van 0,2 mm/uur ten opzichte van het totale aangesloten verharde oppervlak (zowel woningen als bedrijven). Het volgende uitgangspunt ten aanzien van alle rioolstelsels wordt gehanteerd: Een vrije uitstroom achter de overstorten en uitlaten. 17 september Definitief

13 2.2.3 Beleidsdoelstelling gemeente De beleidsdoelstelling van de gemeente Asten is verwoord in het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vgrp) voor de periode Ten tijde van het schrijven van dit BRP was het vgrp nog niet door de gemeente vastgesteld. De hoofddoelen waren al goeddeels vastgelegd, echter de uitwerking van de hoofddoelen in functionele eisen waren nog niet volledig uitgekristalliseerd en daarom niet meegenomen in deze paragraaf. Er zijn drie (hoofd)doelen die ten grondslag liggen aan de gemeentelijke zorg voor de inzameling en het transport van afvalwater: 1. Doelmatig inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater; 2. Doelmatig inzamelen en verwerken van hemelwater; 3. Voorkomen dat grondwater de bestemming van een gebied structureel nadelig beïnvloedt. 2.3 Basisinspanning en rendement randvoorziening Als uitgangspunten voor het realiseren van de basisinspanning wordt het voorstel van de CIW gehanteerd: Maatstaf vuilemissie bestaande rioolstelsel: 50 kg/(ha jr) CZV over het totale aangesloten verhard oppervlak, vermeerderd met het oppervlak dat op milieuhygiënische wijze is afgekoppeld; Gemiddelde concentratie CZV tijdens overstortingen: 250 mg/l, ofwel 0,25 kg/m 3. Het waterschap Aa en Maas hanteert voor het bezinkingsrendement van een bergbezinkvoorziening: met een berging van 1,5 mm of meer 45% rendement. Dit resulteert in een gemiddelde CZV-concentratie van 137,5 mg/l, ofwel 0,1375 kg/m 3 ; met een berging van minder dan 1,5 mm, per 0,1 mm vermindering een afname van 3% t.o.v. het rendement van 45%. Bij een bergbezinkvoorziening van 1,3 mm resulteert dit in een gemiddelde CZV-concentratie van 152,5 mg/l, ofwel 0,1525 kg/m 3 ; 2.4 Herkomst van de gegevens De volgende tabel geeft een overzicht van de herkomst van de gegevens die bij het opstellen van dit rapport zijn gebruikt. Definitief september 2012

14 Tabel 2.1: Overzicht herkomst van de gebruikte gegevens Soort gegevens Bron Opmerking Put- en leidinggegevens De geografische gegevens van de putten en leidingen zijn door de gemeente digitaal aangeleverd. Royal Haskoning heeft deze in het eigen rioolbeheersysteem geïmporteerd. De put en leidinggegevens zijn bijgewerkt aan de hand van revisietekeningen. De volgende recente ontwikkelingen zijn in het model meegenomen: Mgr. Den Dubbeldenstraat Pr. Bernhardstraat-Burg. Frenckenstraat Tuinstraat Overduidelijke invoerfouten zijn opgespoord aan de hand van dekkings- en verhanglijnen en gecorrigeerd. Op een aantal punten is extra toelichting gevraagd bij de gemeente. Verhard oppervlak Het verhard oppervlak is door Royal Haskoning opnieuw geïnventariseerd aan de hand van de GBKN en luchtfoto s. Deze inventarisatie is door de gemeente gecontroleerd. Bij de bepaling van het verhard oppervlak is onderscheid gemaakt in vier verschillende typen (verhard open, verhard gesloten, daken vlak en daken hellend). Daarnaast is bepaald dat voor de kernen nog een extra percentage van 12,3 % bij de geïnventariseerde verharding opgeteld moet worden om verhardingen als opritten e.d. mee te nemen in het rekenmodel. En is voor de bedrijventerreinen Oliemolen en Hoogvelt het verhard oppervlak verhoogt naar 90% van het bruto oppervlak. Bevolkingsgegevens De gegevens over het aantal inwoners, de woningaantallen e.d. zijn verstrekt door de gemeente. Ten opzichte van 2005 is het aantal inwoners in 2011 niet gestegen. Voor de verdeling over de bemalingsgebieden is ongeveer dezelfde onderverdeling aangehouden als in het vorige BRP. Voor de kern Asten is een inschatting gemaakt voor het aantal inwoners in bemalingsgebied Vlinderveld omdat deze in het vorige BRP nog niet was opgenomen. 17 september Definitief

15 Soort gegevens Bron Opmerking Droogweerafvoer De droogweerafvoer is bepaald op basis van 10 liter per inwoner per uur en aan de hand van de bedrijfsafvalwaterafvoer uit het vorige BRP (2007). Voor het nieuwe bedrijventerrein Hazeldonk is uitgegaan van de norm uit de Leidraad Riolering van 0,5 m 3 /uur/ha bruto verhard oppervlak. Voor de camping Kranenven is 5 liter per inwoner per uur aangehouden met een gemiddelde bezetting van 2,5 personen per plaats (gelijk aan BRP 2007). De 5 liter is ontleend aan de Leidraad Riolering. Voor recreatiepark Prinsenmeer heeft de gemeente aangegeven dat kan worden uitgegaan van een debiet van 56 m 3 /dag. In OAS-verband wordt een meet-en monitoringsprogramma opgezet. Ten tijde van het schrijven van dit BRP waren er nog geen gegevens bekend over o.a. het DWAdebiet van de bedrijventerreinen binnen de kern van Asten. Overstorten Pompcapaciteit Gegevens over de overstorten zijn verstrekt door de gemeente. Aanvullend zijn door ingenieursbureau Coenradie BV diverse drempels opnieuw ingemeten. Gegevens over de pompcapaciteit van de diverse gemalen zijn verstrekt door de gemeente. De gemaalcapaciteit van het eindgemaal Ommel, Heusden en naar de RWZI Asten is verstrekt door het Waterschap. In het rekenmodel is voor de externe overstorten gerekend met een vrije uitloop. Dit betekend dat er vanuit wordt gegaan dat de buitenwaterstand geen invloed heeft op het debiet uit de overstort. In het rekenmodel is voor de waterschapsgemalen niet de werkelijke pompcapaciteit ingesteld maar de normcapaciteit van 0,7 mm/uur. Toegestane pompovercapaciteit De toegestane pompcapaciteit bedraagt de droogweerafvoer, vermeerderd met de injecties en de pompovercapaciteit ter grootte van 0,7 mm/uur, ofwel 7 m³/uur per hectare over het verhard oppervlak. Voor verbeterd gescheiden stelsel is de toegestane pompovercapaciteit 0,2 mm/uur. Gegevens kelder en in- en uitslagpeil van de gemalen De in dit plan beschouwde gemalen zijn eigendom van de gemeente Asten. De gemalen van de kernen Ommel en Heusden, en het gemaal naar de RWZI zijn eigendom van het waterschap. Voor zover voorhanden is gebruik gemaakt van de door het waterschap en gemeente verstrekte gegevens van de in en uitslagpeilen. Daar waar geen gegevens voorhanden waren is uitgegaan van theoretisch in- en uitslagpeilen. In het rekenmodel is voor het vijzelgemaal van de RWZI gebruik gemaakt van een inslagpeil dat op binnen-onderkant-buis ligt van de inkomende leiding vanuit Asten kom. Definitief september 2012

16 17 september Definitief

17 3 RIOLERING BESTAANDE SITUATIE 3.1 Beschrijving plangebied De kern Asten behoort tot de gemeente Asten. Asten ligt in de Peel ongeveer 15 km ten zuiden van Helmond. Figuur 3.1 toont de ligging van Asten en de bijbehorende kernen Heusden en Ommel. Figuur 3.1: Ligging kernen gemeente Asten 3.2 Beschrijving van het rioolstelsel Algemeen In de gemeente Asten ligt overwegend gemengde vrijverval riolering. Vier bemalingsgebieden aan de randen van de kern Asten zijn voorzien van een verbeterd gescheiden stelsel. Daarnaast wordt in verschillende bemalingsgebieden lokaal regenwater afgekoppeld en geïnfiltreerd in de bodem. Het huishoudelijk afvalwater, bedrijfsafvalwater (DWA) en hemelwater van de kernen Asten en Ommel, dat in de gemengde riolering terecht komt wordt in één gezamenlijke vrijvervalleiding opgevangen en afgevoerd naar de RWZI Asten. De kern Heusden voert via een eigen persleiding rechtstreeks af naar de RWZI Asten. Het rioolstelsel van Asten, Heusden en Ommel is onderverdeeld in 13 rioleringsgebieden. Deze zijn weergegeven in tabel 3.1. Een schematische weergave van alle bemalingsgebieden, gemalen en overstorten is opgenomen in bijlage 2. Definitief september 2012

18 Tabel 3.1: Overzicht van de bemalingsgebieden en het type stelsel Rioleringsgebied Stelseltype 1 Asten gemengd / gescheiden 2 Liender Loverbosch gemengd 3 Logtenstraat gemengd / gescheiden 4 Vlinderveld (verbeterd) gescheiden 5 Koestraat gescheiden* 6 Hazeldonk verbeterd gescheiden 7 Ostade gemengd 8 Oliemolen-Hoogvelt gemengd 9 Appelbuurt verbeterd gescheiden 10 Nobisweg verbeterd gescheiden 11 Hotel Nobis (particulier) gescheiden 12 Ommel gemengd 12a Oostappen, Prinsenmeer (particulier) gescheiden 13 Heusden gemengd * Nog in ontwikkeling. Niet meegenomen in verdere rapportage. 12a Figuur 3.2: Overzicht riolering en bemalingsgebieden binnen de gemeente Asten 17 september Definitief

19 3.2.2 Beschrijving per bemalingsgebied Hieronder zijn de verschillende rioleringsgebieden kort beschreven. 1. Asten kom Het gebied Asten kom is het hoofdbemalingsgebied. Dit gebied met een bruto oppervlak van 227 hectare is grotendeels gemengd gerioleerd en voert onder vrijverval af naar de ontvangstput van het waterschap aan de zuidzijde van de kern. Globaal is 45% van het bruto oppervlak verhard, wat uitkomt op ca. 100 hectare. Op diverse locaties prikken aan de randen van het bemalingsgebied de persleidingen in die het DWA van de woningen en bedrijven uit het buitengebied afvoeren. Het maaiveld in Asten kom ligt hoger dan de omliggende bemalingsgebieden. Naar de randen van de kern van Asten loopt het maaiveld af. Er zijn in de kom verschillende hogere punten te vinden zoals langs de weg Voordeldonk, bij de Zagershof en bij Kesselcamp, zie figuur 3.2. Figuur 3.2: Overzicht maaiveldhoogten in de kernen Asten en Ommel met rood omlijnd de bemalingsgebieden In de loop van de jaren zijn er verschillende afkoppelprojecten door de gemeente tot uitvoering gebracht. Het afgekoppelde regenwater wordt hierbij voornamelijk geïnfiltreerd in de bodem door middel van IT-riolering, infiltratiekratten waterpasserende verharding of wadi s. Op een aantal locaties is al RWA-riolering aangelegd maar komt dit riool nog uit op de gemengde riolering. Bij toekomstige werkzaamheden worden deze RWA-rioleringen zo aangesloten dat het regenwater daadwerkelijk wordt afgekoppeld. Het bemalingsgebied Asten Kom is middels interne overstorten verbonden met de bemalingsgebieden Liender-Loverbosch, Logtenstraat en Oliemolen-Hoogvelt en hebben bij hogere waterstanden in de gemengde riolering hydraulisch invloed op elkaar. Asten kom beschikt over drie externe overstorten welke alle zijn voorzien van een bergbezinkbassin (Bergweg, Kleine Bergdijk en Beatrixlaan). 2. Liender-Loverbosch In bemalingsgebied Liender-Loverbosch ligt gemengde riolering die middels een gemaal van de gemeente afvoert naar Asten kom. Het gebied ligt relatief vlak en heeft een verhard oppervlak van bijna 19 hectare, wat 46% van het bruto oppervlak is. Door middel van twee interne overstorten, kruising Mercuriusstraat Lienderweg en kruising Ommelseweg-Neptunusstraat, is dit bemalingsgebied verbonden met Asten Kom. Nabij het tenniscomplex aan de Lienderweg, is dit bemalingsgebied tevens middels een interne overstort verbonden met bemalingsgebied Logtenstraat. Wanneer de gemaalcapaciteit ontoereikend is en de berging in de riolering is benut kan het teveel aan water in de riolering geborgen worden in het bergbezinkbassin aan de Floralaan. Dit bassin stort bij volledige vulling over in het nabijgelegen oppervlaktewater. Definitief september 2012

20 3. Logtenstraat De gemengde riolering in bemalingsgebied Logtenstraat voert het afvalwater via een gemaal af op Asten kom. In de hoek van de Klaproosstraat en de Lienderweg is het bemalingsgebied Logtenstraat op diverse locaties verbonden met bemalingsgebied Asten kom. Door de diepteligging van de riolering in de Klaproosstraat het tegengestelde afschot van de leidingen op de grens van het bemalingsgebied hebben beide gebieden in DWA-situatie hydraulisch geen invloed op elkaar. Bij neerslagsituaties hebben beide gebieden wel degelijk invloed op elkaar. Naast de verbinding met Asten kom is het gebied middels een interne overstort nabij het tenniscomplex verbonden met Liender-Loverbosch. Het bemalingsgebied heeft geen externe overstorten. In het vorige BRP werd er vanuit gegaan dat er ook diverse interne overstorten tussen Logtenstraat en Asten kom aanwezig waren. Tijdens inmetingen van diverse drempels voor onderhavig BRP is gebleken dat op deze locaties geen drempels aanwezig waren. In een aantal gevallen was er helemaal geen verbinding tussen deze twee bemalingsgebieden. 4. Vlinderveld Aan de oostzijde van de kern Asten ligt de nieuwbouwwijk Vlinderveld met een bruto oppervlak van 6,6 hectare. Hier is een gescheiden riolering aangelegd. Aan de zuidzijde van de nieuwe wijk ligt een verbeterd gescheiden stelsel ( t Haakske). Vlinderveld is een apart bemalingsgebied waarbij het afvalwater middels een gemaal wordt afgevoerd naar Asten kom. 5. Koestraat Ten noorden van bemalingsgebied Vlinderveld is het nieuwbouwproject Loverboschoost gepland (bruto 7,3 hectare). Dit wordt een apart bemalingsgebied (5. Koestraat) met een gescheiden stelsel. Het vuilwater wordt met een gemaal naar het gemaal van bemalingsgebied Vlinderveld verpompt. Omdat dit gebied ten tijde van het schrijven van dit BRP nog niet volledig is gerealiseerd is het niet verder opgenomen in dit BRP. 6. Hazeldonk Hazeldonk is een nieuw bedrijventerrein aan de zuidzijde van de kern Asten en heeft een bruto oppervlak van 4,8 hectare. Hiervan is circa 50% verhard. De verharding is aangesloten op de RWA-leiding van het verbeterd gescheiden stelsel dat in het bedrijventerrein ligt. Het vuilwater en de first flush worden afgepompt naar de vrijvervalleiding die rechtstreeks naar de RWZI Asten loopt. Het regenwater dat niet wordt afgepompt wordt via een externe overstort op een nabijgelegen sloot geloosd. 7. Ostade Het bemalingsgebied Ostade is voorzien van gemengde riolering. Het afvalwater wordt met een gemaal afgepompt naar Asten kom. Naast berging in het stelsel beschikt dit gebied ook over een bergbezinkbassin aan de Rootweg. Wanneer het bassin volledig is gevuld stort het over op de nabijgelegen watergang. Het stelsel is hydraulisch niet verbonden met het bergbezinkbassin aan de Beatrixlaan (bemalingsgebied Asten kom). 17 september Definitief

21 8. Oliemolen-Hoogvelt Op het bedrijventerrein Oliemolen-Hoogvelt zijn voornamelijk bedrijven gevestigd maar staan ook enkele woningen. In dit BRP is er van uitgegaan dat circa 90% van het bruto oppervlak (10,7 hectare bruto) verhard is. Er is een gemengd stelsel aanwezig. Het afvalwater wordt via een tweetal gemalen afgevoerd naar Asten kom. Via een interne overstort is het gebied ook nog verbonden met Asten kom. Aan de noordzijde van het bedrijventerrein is een externe overstort aangelegd. 9. Appelbuurt De Appelbuurt is een relatief nieuwe woonwijk met een bruto oppervlak van bijna 10 hectare, waarin een verbeterd gescheiden stelsel is aangelegd. De first flush wordt in de vuilwaterriolering gepompt. De vuilwaterriolering loost middels een gemaal het afvalwater op de vuilwaterriolering in het bemalingsgebied Nobisweg. Het regenwater dat niet wordt afgepompt wordt in de sloot aan de oostzijde van het gebied geloosd. 10. Nobisweg Op het bedrijventerrein Nobisweg is evenals in de Appelbuurt een verbeterd gescheiden riolering aangelegd. Met een bruto oppervlak van 18,7 hectare en een netto verhard oppervlak van 16,4 hectare is het terrein voor bijna 90% verhard. Het afvalwater en de first flush worden met een gemaal naar de persleiding van het waterschap gepompt. Deze transportleiding komt uiteindelijk in het bemalingsgebied Asten kom uit. Vanuit hier wordt het afvalwater onder vrijverval afgevoerd naar de RWZI Asten. 11. Hotel Nobis Hotel Nobis is een particulier stelsel op particulier terrein dat direct is aangesloten op de persleiding van het waterschap. Het Nobisterrein is gemengd gerioleerd met een aangesloten oppervlak van 4,0 hectare. De geïnstalleerde pompcapaciteit evenals de aanwezigheid van eventuele overstorten is niet bekend. 12. Ommel De kern van Ommel is één bemalingsgebied en is bijna volledig gemengd gerioleerd. Het bruto oppervlak van het gebied is circa 30 hectare waarvan ongeveer een kwart is verhard. Het maaiveld is ter hoogte van het Onze Lieve Vrouwplein het hoogst en loopt naar de randen toe af. Het zuidwesten van Ommel ligt lager dan het noordoosten, zie ook figuur 3.2. Aan de zuidzijde prikt het recreatiepark Prinsenmeer in op de riolering van Ommel. Daarnaast prikken op diverse locaties aan de randen van het bemalingsgebied de persleidingen in die het DWA van de woningen uit het buitengebied en de camping Kranenven afvoeren. Het afvalwater van Ommel en haar buitengebied wordt met een waterschapsgemaal op de persleiding van het waterschap, welke afkomstig is vanuit Vlierden, gepompt. Deze persleiding komt aan de zuidzijde van Asten kom uit op de gemengde riolering vanwaar het onder vrijverval naar de RWZI Asten stroomt. Naast de berging is het stelsel heeft Definitief september 2012

22 Ommel aan de zuidwestzijde bij de Dionysiusstraat een bergbezinkbassin met een externe overstort. 12a. Oostappen recreatiepark Prinsenmeer Oostappen recreatiepark Prinsenmeer is een particulier stelsel op particulier terrein, dat loost op een gemaal in beheer van de gemeente aan de Beekstraat. Het stelsel is een vuilwaterstelsel en bevat nog een tussengemaal. Ten behoeve van de lediging van het zwembad zijn bufferputten aangelegd met een externe overstort welke in eigendom van het recreatiepark zijn. Tot 2006 loosde ook camping Kranenven op het stelsel van Oostappen. Hierdoor had de gemeente tot 2006 de zorg voor het transportriool. Momenteel staat de riolering op Oostappen recreatiepark Prinsenmeer volledig op zichzelf en is in volledig in eigendom, beheer en onderhoud bij het recreatiepark. 13. Heusden Heusden heeft grotendeels een gemengd stelsel. In het nieuwbouwproject aan de Vaarssenhof is een gescheiden stelsel aangelegd waarbij het regenwater rechtstreeks op de nabijgelegen sloten wordt geloosd. De DWA-riolering is aangesloten op de gemengde riolering van de kern. Al het afvalwater wordt met een waterschapsgemaal rechtstreeks naar de RWZI Asten afgevoerd. Heusden heeft een bruto oppervlak van bijna 60 hectare. Hiervan is iets meer dan een kwart verhard. Het maaiveld loopt vanuit het centrum af naar de randen van de kern. Ook de Antoniusstraat, welke het centrum doorkruist ligt lager dan de omgeving, zie figuur 3.3. In het noorden ligt, net buiten de bebouwde kom aan de Voorste Heusden, het bergbezinkbassin van Heusden. Figuur 3.3: Overzicht maaiveldhoogten Heusden 3.3 Rioleringstechnische gegevens Inwoners, aantal woningen en droogweerafvoer De gemeente Asten telt inwoners. Voor de onderverdeling per bemalingsgebied is in grote lijnen de het voorgaande BRP (2007) aangehouden. In tabel 3.2 is een overzicht gegeven van de droogweerafvoer in de huidige situatie. Voor het berekenen van het DWA-debiet is gerekend met 10 liter per inwoner per uur gedurende 12 uur per dag. 17 september Definitief

23 Tabel 3.2: Overzicht droogweerafvoer in de huidige situatie Nr. Bemalingsgebied Inwoners 1 DWA (m 3 /uur) (100l/inw/dag) 1 Asten Kom ,65 Injecties (m 3 /uur) 2 Totale DWAbelasting (m 3 /uur) 77,65 2 Liender-Loverbosch ,26 32,26 3 Logtenstraat 931 9,31 9,31 4 Vlinderveld (sluitpost) ,22 2,22 6 Hazeldonk 0 2,40 4 2,40 7 Ostade 399 3,99 3,99 8 Oliemolen-Hoogvelt 12 26, ,12 9 Appelbuurt 358 3,58 3,58 10 Nobisweg 0 23, ,00 11 Hotel Nobis n.v.t. 1,16 7 1,16 12 Ommel 581 5,81 10, ,00 13 Heusden ,34 9, , Totaal ,68 20,14 220,82 Deze getallen in deze kolom zijn exclusief de inwoners in het buitengebied. De DWA van de woningen in het buitengebied die inprikken op de kern Asten zijn verdisconteerd in het aantal inwoners van de kern (voornamelijk bemalingsgebied Vlinderveld). De DWA van de bedrijven, welke op de kern van Asten lozen, is niet meegenomen in de berekeningen en de tabel omdat deze ten tijde van de berekeningen nog niet bekend waren. Omdat bij het eindgemaal (vijzelgemaal RWZI Asten) is gerekend met de normcapaciteit (DWA-afvoer+0,7 mm van het verhard oppervlak) zal bij een toename van de DWA-stroom ook de normcapaciteit toenemen. De verwachting is dat het eindresultaat niet veel wordt beïnvloed. In bijlage 4 is een overzicht gegeven van de verwachte situatie van DWA-afvoer in het buitengebied van de kern Asten. Dit inwonersaantal is als sluitpost gebruikt. In principe zijn per bemalingsgebied dezelfde aantal inwoners toegekend als in het voorgaande BRP uit Omdat de bemalingsgebieden niet één op één overeenkomen en voor de kern van Asten niet is gerekend met inprikkingen vanuit het buitengebied, is het resterende inwonerstal aan de nieuwbouwlocatie Vlinderveld toegekend. Dit gebied was in het vorige BRP nog niet opgenomen. Bepaald op basis van het bruto oppervlak van het bedrijventerrein en de in de Leidraad riolering opgenomen norm van 0,5 m 3 per uur per hectare voor droge industrie. Het DWA-debiet van de bedrijven in bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt is overgenomen uit het vorige BRP (26,00 m 3 /uur). Het DWA-debiet van de bedrijven in bemalingsgebied Nobisweg is overgenomen uit het vorige BRP. Het DWA van Hotel Nobis is bepaald aan de hand van drinkwaterverbruikcijfers uit Het betrof een verbruik van m 3 /jaar. De eigenaar heeft in de aanvraag van de lozingsvergunning aangegeven dat er dagelijks naar schatting 27 m 3 /dag wordt geloosd aan proceswater en 0,5 m 3 /dag aan schrobwater. Het maximale debiet is naar schatting 6 m 3 /uur. Doordat hiervoor genoemde gegevens ten tijde van de modelberekeningen nog niet beschikbaar waren, is in de berekeningen uitgegaan van de gegevens uit het vorige BRP (0,1 m 3 /uur). De invloed van deze inprik op de resultaten is nihil, omdat het lozingspunt van Hotel Nobis in de omgeving van de RWZI op het stelsel wordt geloosd. Daarnaast is de pompcapaciteit afgestemd op dwa+0,7 mm/h poc. Dit betekent dat een debietverschil in de inprik één op één wordt door vertaald naar de pompcapaciteit van de RWZI. Voor het buitengebied van Ommel is gerekend met 377 inwoners, een injectie van camping Kranenven van 1,75 m 3 /uur en een injectie van recreatiepark Prinsenmeer van 4,67 m 3 /uur. Voor het buitengebied van Heusden is gerekend met 995 inwoners. Definitief september 2012

24 3.3.2 Verhard oppervlak Het verhard oppervlak is voor dit BRP opnieuw bepaald aan de hand van de meest recente GBKN-kaarten en luchtfoto s. Daarnaast is, als gevolg van een groot aandeel van particuliere verharding, aanvullend voor de bedrijventerreinen Oliemolen-Hoogvelt en Nobisweg in overleg met de gemeente besloten om uit te gaan van een verhardingspercentage van 90%. Voor de kernen is in aanvulling op het bepaald verhard oppervlak 12,3% extra verharding toegekend in verband met de aanwezige verhardingen op particulier terrein, denk aan opritten en terrassen, welke waarschijnlijk afstomen op openbare verharding of zijn aangesloten op de riolering. Het verhard oppervlak is in tabel 3.3 per bemalingsgebied weergegeven en onderverdeeld in verschillende types verharding. Hierbij is ook onderscheid gemaakt tussen het verhard oppervlak dat is aangesloten op de gemengde riolering, tabel 3.3a, en de verharding die is aangesloten op (verbeterd) gescheiden riolering, tabel 3.3b. Tabel 3.3a: Overzicht verhard oppervlak per bemalingsgebied aangesloten op de gemengde riolering Bemalingsgebied Verhard oppervlak op de gemengde riolering in hectare Nr. Naam Dak hellend Dak vlak Particuliere verharding Open verharding Gesloten verharding Totaal 1 Asten Kom 28,37 24,22 10,98 28,34 8,45 100,36 2 Liender- Loverbosch 5,07 2,78 2,04 5,82 2,89 18,60 3 Logtenstraat 2,75 2,23 1,23 3,09 1,88 11,17 4 Vlinderveld 0,00 0,01 0,00 0,00 0,00 0,01 7 Ostade 2,26 1,67 0,79 1,67 0,88 7,28 8 Oliemolen- Hoogvelt 1,00 4,83 0,52 0,00 4,83 11,18 11 Hotel Nobisweg 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 12 Ommel 2,98 0,81 0,86 2,09 1,11 7,84 14 Heusden 6,81 2,55 1,84 3,50 2,10 16,80 Totaal op gemengde riolering 173,24 17 september Definitief

25 Tabel 3.3b: Overzicht verhard oppervlak per bemalingsgebied aangesloten op de (verbeterd) gescheiden riolering Bemalingsgebied Verhard oppervlak op de (verbeterd) gescheiden riolering in hectare Nr. Naam Dak hellend Dak vlak Particuliere verharding Open verharding Gesloten verharding Totaal 1 Asten Kom 0,30 0,33 0,26 1,11 0,43 2,42 3 Logtenstraat 0,00 0,40 0,19 0,67 0,48 1,75 4 Vlinderveld 0,87 0,02 0,18 0,17 0,41 1,64 6 Hazeldonk 0,10 1,45 0,26 0,16 0,42 2,39 9 Appelbuurt 1,32 1,09 0,47 1,46 0,00 4,35 10 Nobisweg 0,00 7,48 0,00 7,22 1,73 16,42 12 Ommel 0,04 0,01 0,01 0,00 0,00 0,05 13 Heusden 0,54 0,11 0,12 0,29 0 1,06 Totaal op (verbeterd) gescheiden riolering 30,07 Het totale bruto oppervlak van de bemalingsgebieden is ongeveer 460 hectare. Uit de bovenstaande tabellen is te halen dat van deze 460 hectare 44% is verhard. Ook is af te lezen dat van deze verharding 15% is afgekoppeld en of (verbeterd) gescheiden gerioleerd. Het resterende oppervlak van 85% is aangesloten op de gemengde riolering. In het BRP van 2007 is gerekend met 160 hectare aan verhard oppervlak dat op de gemengde riolering was aangesloten. In het huidige BRP wordt gerekend met circa 171 hectare aan verharding op de gemengde riolering. Dit is gemiddeld over alle gebieden circa 7% meer ten opzichten van de situatie in Deze verandering aan verhard oppervlak is voornamelijk ontstaan doordat voor dit BRP het verhard oppervlak binnen de kernen opnieuw geïnventariseerd is en in veel mindere maten beïnvloed door nieuwbouwlocaties binnen de gemeente Rioolgemalen Het afvalwater van de gemeente Asten wordt verwerkt in de RWZI Asten aan de Waardjesweg te Asten. De RWZI heeft een ontvangstkelder van waaruit het afvalwater met grote vijzelgemalen de zuivering in wordt gepompt. In deze kelder komt een vrijvervalriolering van de kern Asten uit inclusief het afvalwater van de kernen Ommel en Vlierden. Ook het afvalwater van de kernen Someren, Someren-Eind, Someren-Heide en Lierop komen hier uit. Het afvalwater van de kernen Heusden, Neerkant, Helenaveen en Liessel lozen in de zogenaamde Stripperput van de RWZI. Om het afvalwater van de gemeente Asten af te voeren naar de RWZI worden zowel gemalen van de gemeente als van het waterschap ingezet. De kernen Ommel en Heusden zijn voorzien van een waterschapsgemaal dat het afvalwater via een persleiding afvoert. Ook diversen particulieren hebben eigen gemalen of pompen, zoals Oostappen Recreatiepark Prinsenmeer, Hotel-Nobis, Plukon Ommel en Legro Potgrond. Verder zijn alle bemalingsgebieden voorzien van twee of meer pompen welke het afvalwater afvoeren. Een uitzondering hierop is Asten kom. Het water in dit gebied Definitief september 2012

26 stroomt onder vrij verval naar de ontvangstkelder van de RWZI. Hier brengen drie vijzels het water omhoog. Op de volgende pagina wordt per bemalingsgebied kort ingegaan op de aanwezige rioolgemalen. Gegevens als het in- en uitslagpeil en de capaciteit zijn per pomp opgenomen in tabel 3.4. De blauw gemarkeerde rijen in de tabel betreft regenwaterriolering waarvan de first flush wordt afgepompt. In bijlage 3 is een tekening opgenomen van waterschap Aa en Maas met daarop het transportstelsel rond Asten en de gemaal- en overstortlocaties per bemalingsgebied. Bijlage 2 geeft een schematische weergave van de bemalingsgebieden en overstortlocaties. Tabel 3.4: Overzicht rioolgemalen Bemalingsgebied Nr. Naam Locatie gemaal Asten kom Waardjesweg Lozingslocatie RWZI Asten Pompnr. (m. Inslagpeil Gemaal N.A.P.) Geïnstalleerde Uitslagpeil Capaciteit (m. N.A.P.) (m 3 /uur) A ,10 21, Liender- Loverbosch Plutostraat 2 A0492 A ,65 19, ,00 19, Logtenstraat Tuinstraat A0596 A ,30 22, ,60 22, Vlinderveld t Haakske A1449 A ,26 22, ,64 21, Vlinderveld Vlinderveld A1579 A ,64 21, Hazeldonk Van Kuppenveldweg 4 A1483 A1483-a 1 21,80 21, ,40 20, Hazeldonk Van Kuppenveldweg 4 A1432 A ,80 20, ,94 20, ,60 20, Ostade Beatrixlaan A0217 A , Oliemolen- 1 21,60 20,30 54 Oliemolen 6 A0005 A1268 Hoogvelt 2 30,00 20, Oliemolen- 1 20,25 19, Laagveld 3 A0005 A1409 Hoogvelt 2 30,00 19, Appelbuurt Boskoop 28 A1327 A ,70 21, ,00 21, Appelbuurt Boskoop 28 A1209 A ,65 21, ,00 21, ,70 20, Nobisweg Stikker A1221 A ,00 20, ,47 19, Nobisweg Stikker A0408 A ,00 19, Hotel Nobis Nobisweg A september Definitief

27 Bemalingsgebied Geïnstalleerde Lozingslocatinr. (m. N.A.P.) (m. N.A.P.) Pomp- Inslagpeil Uitslagpeil Locatie gemaal Gemaal Capaciteit Nr. Naam (m 3 /uur) 12 Ommel Marialaan 11 A0408 O ,10 20, A Recreatiepark Prinsenmeer Beekstraat O4008 P0129A Heusden Vaarsenhof A0567 H ,15 21, Deze waarde betreft de werkelijke capaciteit van het vijzelgemaal dat het water vanuit de ontvangskelder afvoert naar de RWZI. Omdat een deel van deze capaciteit is gereserveerd voor het afvalwater van andere kernen (vb. Someren, Vlierden) is in het rioleringsmodel de capaciteit van dit gemaal aangepast aan de normcapaciteit. Voor het vijzelgemaal in een normcapaciteit van 1339 m 3 /uur berekent (zie paragraaf ). Idem. aan noot 1. De normcapaciteit voor het gemaal in Ommel is berekend op 71 m 3 /uur. Idem. aan noot 1. De normcapaciteit voor het gemaal in Heusden is berekend op 129 m 3 /uur. 1. Asten kom Het afvalwater in bemalingsgebied Asten kom stroomt onder vrij verval af naar de onvangstkelder van RWZI Asten. Naast het afvalwater van Asten kom zelf wordt met gemalen op diverse locaties afvalwater van de overige bemalingsgebieden (met uitzondering van Heusden) op het gemengde stelsel geloosd. Ook dit water stroomt uiteindelijk onder vrij verval naar de ontvangstkelder. De persleiding vanuit het noorden waarop de bemalingsgebieden Ommel/recreatiepark Prinsenmeer en Nobisweg/Appelbuurt zijn aangesloten, voert ook het afvalwater van hotel Nobis, de kern Vlierden en Plukon Ommel af. De debieten van deze laatste twee zijn niet meegenomen bij de modellering van de riolering. Het afvalwater in de ontvangstkelder wordt middels vijzelgemalen naar de RWZI gepompt. In het rioleringsmodel is de capaciteit van het RWZI-gemaal voor de berekeningen teruggezet naar een capaciteit welke gelijk is aan normcapaciteit. Voor deze capaciteit heeft het waterschap Aa en Maas een afnameplicht. Voor het bepalen van de normcapaciteit zijn de normcapaciteiten van de afzonderlijke bemalingsgebieden die op Asten kom lozen opgeteld waarbij de normcapaciteit van Plukon Ommel en de kern Vlierden niet zijn meegenomen. In paragraaf wordt een verdere toelichting gegeven. 2. Liender-Loverbosch Bemalingsgebied Liender-Loverbosch heeft op de Plutostraat een gemaal staan met twee pompen. De pompen draaien om toerbeurt en voeren het water uit het gemengde stelsel af naar Asten kom (kruising Emmastraat-Hemel). 3. Logtenstraat In de westelijke punt van bemalingsgebied Logtenstraat is bij de Tuinstraat een gemaal gerealiseerd met twee pompen die om toerbeurt draaien. Het afvalwater uit het gemengde stelsel wordt circa 50 meter westwaarts gepompt, kruising Logtenstraat- Leliestraat, in bemalingsgebied Asten kom. 4. Vlinderveld De first flush van het RWA-stelsel in t Haakske in bemalingsgebied Vlinderveld wordt met een pomp afgevoerd naar het naastgelegen DWA-stelsel. Het DWA-stelsel voert het water af naar het gemaal aan de noordwestzijde van het gebied. Dit Definitief september 2012

28 dubbelpompsgemaal pompt het water af naar Asten kom (kruising Leverkruid- Longkruid). Het in ontwikkeling zijnde bemalingsgebied Koestraat heeft eengemaal aan de straat Roten. Het toekomstige DWA wordt verpompt tot nabij de pompkelder van het gemaal van Vlinderveld, waarna het door het gemaal van Vlinderveld wordt afgevoerd. 6. Hazeldonk Het DWA in bemalingsgebied Hazeldonk en de first flush uit het RWA-stelsel wordt met een gemaal dat is voorzien van drie pompen afgevoerd naar Asten kom (Waardjesweg). De pompen draaien om toerbeurt. De first flush wordt met een enkele pomp het DWAstelsel ingepompt. 7. Ostade Het gemengde stelsel in bemalingsgebied Ostade loopt af naar het zuid westen. Hier staat aan de Beatrixlaan een gemaal met twee pompen welke het water afvoert naar Asten kom, kruising Beatrixlaan-Heerbaan. 8. Oliemolen-Hoogvelt In het bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt zijn twee gemalen gerealiseerd. Het noordelijke gemaal aan de Laagveld (twee pompen) en het zuidelijke gemaal aan de Oliemolen (twee pompen). Beide gemalen verpompen het water uit het gemengde stelsel af naar Asten kom, kruising t Hoogvelt-Ommelseweg. 9. Appelbuurt Het verbeterd gescheiden stelsel in bemalingsgebied Appelbuurt heeft aan de noordzijde een gemaal met twee pompen (draaien om toerbeurt) staan die het DWA en de first flush afvoeren naar bemalingsgebied Nobisweg. Voor het afvoeren van de first flush is het RWA-stelsel voorzien van een gemaal met twee pompen welke om toerbeurt draaien. 10. Nobisweg Het bemalingsgebied Nobisweg is op dezelfde manier aangesloten als de Appelbuurt, alleen loost hier het gemaal het DWA en de first flush, van zowel het eigen gebied als van bemalingsgebied Appelbuurt, op de persleiding van het waterschap. De persleiding van het waterschap betreft dezelfde persleiding waarop de kernen Vlierden, Ommel en het particuliere terreinen Plukon Ommel en Hotel Nobis zijn aangesloten. Deze persleiding komt in de Asten kom uit bij de Albert van Cuijckstraat. 11. Hotel Nobis Het particuliere terrein van Hotel Nobis is niet aangesloten op de gemeentelijke riolering maar loost het DWA rechtstreeks op de persleiding van het waterschap. Het betreft dezelfde persleiding als voor bemalingsgebied Nobisweg, zie vorige paragraaf. Voor zover bekend is het verhard oppervlak van het terrein (bruto oppervlak circa 8 hectare) niet aangesloten op de riolering. 12. Ommel De recreatiepark Prinsenmeer loost het DWA via een gemaal van de gemeente op de gemengde riolering aan de zuidzijde van de kern Ommel. Vanuit daar stroomt het afvalwater van het recreatiepark, de kern Ommel en het buitengebied naar het zuidelijk gelegen gemaal van het waterschap. 17 september Definitief

29 13. Heusden Het afvalwater van de kern Heusden en het buitengebied dat inprikt op de kern stroomt af naar het noordwestelijk gelegen gemaal van het waterschap. De persleiding vanaf Heusden prikt in op de persleiding afkomstig van het waterschapsgemaal De Hutten. Gemaal de Hutten verpompt het afvalwater van de kernen Helenaveen, Neerkant en Liessel naar de stripperput van de RWZI. De pompcapaciteit is in de huidige situatie lager dan de vereiste normcapaciteit van 0,7 mm POC. Voor de berekeningen in het model t.b.v. de basisinspanning is rekening gehouden met de normcapaciteit en niet met de werkelijke capaciteit Overstorten De gemengde riolering binnen de gemeente Asten heeft negen externe overstorten. Van de negen overstorten worden er zeven voorafgegaan aan een bergbezinkbassin. De externe overstort in bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt en één van de vier externe overstorten in bemalingsgebied Asten kom (t.p.v. Heesakkerweg) lozen bij te hoge waterstanden in de riolering het overtollige water direct op het oppervlaktewater. Er bevinden zich ook diverse interne overstorten in het gebied. Naast de acht interne overstorten voorafgaand aan de bergbezinkbassins bevinden zich drie interne overstorten op de grens van de bemalingsgebieden. Door deze interne overstorten is er bij hoge waterstanden in de riolering interactie tussen de bemalingsgebieden Asten kom Oliemolen-Hoogvelt, Asten kom Liender-Loverbosch en Logtenstraat Liender- Loverbosch. In de schematisatie van de riolering van de gemeente Asten welke is opgenomen in bijlage 2, zijn ook de aanwezige interne en externe overstorten opgenomen. In tabel 3.5 zijn de specifieke kenmerken van de interne en externe overstorten opgenomen. Tabel 3.5: Overzicht overstorten, gegevens januari Bemalingsgebied Nr. Naam Type stelsel Putnummer overstort Locatie Intern / Extern Drempelhoogte (m t.o.v. N.A.P.) (m) Vrije ruimte 1 Asten Kom gemengd A Beatrixlaan Intern 23,69 6,0 0,29 1 Asten Kom gemengd A Beatrixlaan Extern 23,06 5,0 0,27 1 Asten Kom gemengd A Bergweg Intern 23,62 15,7 0,47 1 Asten Kom gemengd A Bergweg Extern 23,83 15,0 1,06 1 Asten Kom gemengd A Kleine Bergdijk Intern 23,80 4,0 0,68 1 Asten Kom gemengd A Kleine Bergdijk Extern 23,34 8,0 0,36 1 Asten Kom gemengd A Heesakkerweg Extern 24,33 0,6 0,50 1 Asten Kom 2 RWA A1614 Schutter-Havikstr. Extern 24,62 Ø 0,20 n.v.t. 1&8 1&2 Asten kom Hoogvelt Asten Kom Drempellengte Oliemolen- Liender- Loverbosch gemengd A Ommelseweg Intern 24,67 2,7 0,54 gemengd A Mercuriusstraat Intern 24,75 5,0 0,73 (m) Definitief september 2012

30 2 2 2&3 Loverbosch, gemengd A Lotusstraat Intern 24,96 6,6 0,28 Logtenstraat Bemalingsgebied Drempelhoogte (m lengte ruimte Drempel- Vrije Type Putnummer Intern / Locatie Nr. Naam stelsel overstort Extern t.o.v. N.A.P.) (m) (m) Liender- Loverbosch gemengd A Floralaan Intern 22,80 25,0 0,60 Liender- Loverbosch gemengd A Floralaan Extern 22,75 22,0 0,65 Liender- 4 Vlinderveld 2 RWA A1438 Haakske Extern 23,51 Ø 0,25 n.v.t. 6 Hazeldonk RWA A Hazeldonk Intern 23,30 1,6 0,52 6 Hazeldonk RWA A Hazeldonk Extern 23,34 2,1 0,65 7 Ostade gemengd A Rootweg Intern 23,08 4,0 0,35 7 Ostade gemengd A Rootweg Extern 23,02 4,0 0,30 8 Oliemolen- Hoogvelt gemengd A Oliemolen Extern 22,59 2,3 0,41 9 Appelbuurt 2 RWA A1295 Boskoop Extern 22,33 Ø 0,40 n.v.t. 10 Nobisweg RWA A Stikker Extern 22,58 5,0 0,40 12 Ommel gemengd O Dionysusstraat Intern 22,60 2,5 0,23 12 Ommel gemengd O Dionysusstraat Extern 22,56 2,5 0,26 12 Ommel 1 RWA O4087 Kluizendries Extern 22,26 Ø 0,60 n.v.t. 13 Heusden gemengd H Voorste Heusden Intern 24,80 2,5 0,50 13 Heusden gemengd H Voorste Heusden Extern 23,90 2,5 0,29 13 Heusden 2 RWA H3194 Kuijperlaan Extern 25,31 Ø 0,25 n.v.t. 13 Heusden 2 RWA H3191 Kuijperlaan Extern 25,35 Ø 0,25 n.v.t. 1 2 In januari 2012 zijn vrijwel alle drempelhoogten en vrije ruimten boven de drempels ingemeten. De resultaten van de inmetingen zijn vergeleken met de toen reeds beschikbare gegevens. Hieruit bleek dat een aantal van de nieuw ingemeten hoogten erg afweek van de beschikbare gegevens. Deze punten zijn voor een tweede maal ingemeten. Die resultaten zijn verwerkt in deze tabel. De drempellengte is van de door de gemeente verstrekte bouwtekeningen van de betreffende voorzieningen afgehaald. Deze overstorten hebben geen drempel. De hoogteligging van de aankomende leiding bepaalt de drempelhoogte. Ter indicatie is de leidingdiameter opgenomen ter plaatse van de drempellengte Onderdrempelberging in leidingen en randvoorzieningen In tabel 3.6 is de onderdrempelberging en de totale berging per bemalingsgebied in de gemengde riolering. De berging is bepaald aan de hand van het rioleringsmodel en betreft alleen de berging in de leidingen. De berging in de bergbezinkbassins is apart opgenomen in de tabel. 17 september Definitief

31 Tabel 3.6: Overzicht berging in leidingen en bergbezinkbassins (gemengde riolering) Nr. Bergbezinkbassin Locatie berging Onderdrempel- Bemalingsgebied stuw Maatgevende leidingen (m 3 ) Berging in (mm) 1 Asten kom - 23,69 Beatrixlaan intern ,71 Bergweg 23,62 Bergweg intern 702 0,70 1 Kleine Bergdijk 23,34 Kleine Bergdijk extern 585 0,58 1 Beatrixlaan 23,06 Beatrixlaan extern 518 0,52 1 Subtotaal Asten kom ,51 2 Liender- Loverbosch - 22,80 Floralaan intern ,41 Floralaan 22,75 Floralaan extern ,05 Subtotaal Liender-Loverbosch ,46 3 Logtenstraat - 24,96 Lotusstraat intern 297 2,66 7 Ostade - 23,08 Rootweg intern 364 5,00 Rootweg 23,02 Rootweg extern 114 1,57 Subtotaal Ostade 478 6,57 8 Oliemolen- 22,59 Oliemolen extern Hoogveld ,90 12 Ommel - 22,60 Dionysiusstraat intern 179 2,28 Dionysiusstraat 22,56 Dionysiusstraat extern 156 1,99 Subtotaal Ommel 335 4,27 13 Heusden - 24,80 Voortse Heusden intern ,67 Voorste Heusden 23,90 Voortse Heusden extern 179 1,07 1 Subtotaal Heusden ,73 De berging in die bassin is bepaald op basis van het totaal verhard oppervlak van Asten kom (100,36 ha). In werkelijkheid is het afstromend verhard oppervlak op het bassin kleiner doordat het aangesloten verhard oppervlak in het gebied verdeelt zich over de berging in het gebied. Indicatief is aan de hand van de overstortdebieten van de externe overstorten de berging per bassin bepaald. Deze is voor het bergbezinkbassin Bergweg 4,92 mm, voor het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk 1,55 mm en voor het bergbezinkbassin 1,07 mm. In vergelijking met het vorige BRP uit 2007 is in bijna alle gebieden door een toename aan verhard oppervlak de relatieve berging in de gebieden afgenomen. De toename aan verhard oppervlak dat is aangesloten is te verklaren doordat voor dit BRP het verhard oppervlak opnieuw is bepaald. Door deze toename aan verhard oppervlak en een gelijk blijvende bergingscapaciteit in het stelsel en het bassin neemt het aantal mm berging af Pompovercapaciteit Het waterschap Aa en Maas heeft een afnameverplichting van 0,7 mm/uur per hectare aangesloten verhard oppervlak op het gemengde stelsel en 0,2mm/uur per hectare aangesloten verhard oppervlak op het verbeterd gescheiden stelsel. In tabel 3.7 is voor de gemengde riolering en de vuilwaterriolering per bemalingsgebied de pompovercapaciteit weergegeven. Definitief september 2012

32 Zoals vermeld in paragraaf Rioolgemalen, is voor het RWZI-gemaal en voor de waterschapsgemalen van Ommel en Heusden in het rekenmodel een fictieve gemaalcapaciteit opgenomen welke gelijk is aan de afnameverplichting van Waterschap Aa en Maas (0,7 mm/uur). Voor de kernen Ommel en Heusden is de normcapaciteit van het gemaal gelijk aan de berekende capaciteit voor die betreffende kern. Voor het RWZI-gemaal is een optelling gemaakt van de normcapaciteit van alle bemalingsgebieden die in het rekenmodel invloed hebben. Tabel 3.7: Berekeningen pompovercapaciteit (POC) en de normcapaciteit Nr. DWA Verhard Verhard Normcapaciteit Bemalingsgebied VGS 1 (mm/uur) (m³/uur) GEM / Norm POC POC belasting oppervlak oppervlak (m³/uur) GEM (ha.) VGS (ha) (m³ /uur) 1 Asten Kom GEM 77,7 100,4-0,7 702,5 780,2 2 Liender- Loverbosch GEM 32,3 18,6-0,7 130,2 162,5 3 Logtenstraat GEM 9,3 11,2-0,7 78,2 87,5 4 Vlinderveld VGS 2,2-0,5 0,2 1,1 3,3 6 Hazeldonk VGS 2,4-2,4 0,2 4,8 7,2 7 Ostade GEM 4,0 7,3-0,7 50,9 54,9 8 Oliemolen- Hoogvelt GEM 26,1 11,2-0,7 78,3 104,4 9 Appelbuurt VGS 3,6-4,3 0,2 8,7 12,3 10 Nobisweg VGS 23,0-16,4 0,2 32,8 55,8 12 Ommel GEM 16,0 7,8-0,7 54,9 70,9 1 Totaal Asten kom 196,5 156,4 23,7 n.v.t. 1142,4 1338,9 13 Heusden GEM 24,3 16,8-0,7 117,6 141,9 1 2 Gemengd stelsel (GEM) / Verbeterd gescheiden stelsel (VGS) Dit is de werkelijke pompcapaciteit. In het rioleringsmodel is bij dit gemaal de normcapaciteit ingevoerd Ledigingstijd Met behulp van het rioleringsmodel van de huidige situatie is de ledigingstijd voor de gemengde stelsels bepaald. Deze waarden zijn opgenomen in tabel 3.8. In paragraaf Beleidsdoelstelling gemeente zijn ter overweging doelstellingen opgenomen met betrekking tot ledigingstijd. De doelstelling voor stelsels met randvoorzieningen kan zijn om de ledigingstijd maximaal 20 uur te laten bedragen. De doelstelling voor stelsels zonder randvoorzieningen kan zijn om de ledigingstijd maximaal 10 á 15 uur te laten bedragen. 17 september Definitief

33 Tabel 3.8: Ledigingstijd per bemalingsgebied met een gemengd stelsel in huidige situatie Bemalingsgebied Nr. Naam Ledigingstijd (uur) Voldoet aan doelstelling? 1 Asten Kom 9,25 Ja 2 Liender-Loverbosch 18 Ja 3 Logtenstraat 3,5 Ja 4 Vlinderveld RWA: 1 DWA: 6 Ja 6 Hazeldonk RWA: 5 DWA: X Ja 7 Ostade 6 Ja 8 Oliemolen-Hoogvelt Laagveld: Oliemolen: 9 Appelbuurt RWA: DWA: 10 Nobisweg RWA: DWA: 8,25 6 Ja 4,25 4,0 Ja 14 Ja 14,75 12 Ommel 5,5 Ja 13 Heusden 14 Ja Uit bovenstaande tabel blijkt dat de ledigingstijden binnen de doelstellingen blijven die in het vgrp zijn gesteld. 3.4 Hydraulisch functioneren huidige rioolstelsel Algemeen Hoe een stelsel in theorie hydraulisch functioneert, kan inzichtelijk gemaakt worden met het uitvoeren van een gebeurtenisberekening. Voor de stelsels in de gemeente Asten is gebruik gemaakt van een bui 08 situatie (een tweejaarsbui) conform de Leidraad Riolering, module C2100. In bijlage 1 is een beschrijving gegeven van de werkwijze bij het uitvoeren van de berekeningen. Daarnaast zijn ook de neerslaggebeurtenissen bui 06 (een jaarlijkse bui), bui 09 (een vijfjaarsbui) en een bui 10 (een tienjaarsbui) doorgerekend. Met bui 06 wordt een beeld verkregen van de meest kritieke locaties binnen het rioleringsstelsel. Bui 09 en 10 geven een doorkijk naar de toekomst. De verwachting is dat deze zeer hevige buien met het veranderende klimaat steeds vaker voor gaan komen. Er zijn per kern afbeeldingen opgenomen met door het rioleringsmodel berekende water-op-straat locaties, zichtbaar aan de blauwe en blauw omcirkelde putten. Hoe meer blauwe cirkels, hoe groter de omvang van water-op-straat op die locatie. De omvang van water-op-straat is vrij fors op plaatsen waar de water-op-straat -cirkels geclusterd voorkomen. Definitief september 2012

34 De water-op-straat locaties zijn berekend met het rioleringsmodel. Het is hiermee nog niet gezegd, dat water-op-straat in werkelijkheid voorkomt. Het is mogelijk dat de situatie in werkelijkheid minder ernstig is (water-op-straat leidt niet tot wateroverlast en schade) of geheel niet voorkomt. Ook kan het zijn dat op andere locaties waar geen water-opstraat wordt berekend er in de praktijk wel wateroverlast wordt ervaren. In deze paragraaf wordt per kern geanalyseerd op welke locaties er water-op-straat wordt berekend, wat hier de mogelijke oorzaak van is en of de theorie overeenkomt met de praktijk Hydraulisch functioneren Asten Bui 08 Voor de kern Asten wordt in het rioleringsmodel bij bui 08 in bijna alle bemalingsgebieden water-op-straat berekend, zie figuur 3.4. In tabel 3.9 is onderscheidt gemaakt tussen de volgende locaties: Tabel 3.9: Clusters met water-op-straat locaties in de kern Asten bij bui 08 Nr. Bemalingsgebied Locatie Kleur op kaart Wateroverlast bekend 1 Asten kom Centrum -west Rood Burgemeester Wijnenstraat, Driehoekstraat, Wilhelminastraat en Heenbaan Hoogvelt Licht blauw Nee 2 Liender-Loverbosch Neptunisstraat Roze Nee Saturnusstraat Elfenbank- Mintgroen Elfenbank Elzevlam 3 Logtenstraat Margrietstraat Licht groen Margrietstraat, Lienderweg 6 Hazeldonk Bruin Nee 7 Ostade Geel Beatrixlaan 8 Oliemolen-Hoogvelt Oliemolen- Paars Oliemolen (beperkte mate) Ommelseweg 9 Appelbuurt Winston- Groen Boskoop Boskoop-Elstar 10 Nobisweg Oost en west Blauw Planker 17 september Definitief

35 Figuur 3.4: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 08 (T=2) kern Asten Asten kom - centrum Voor het bemalingsgebied Asten kom wordt in het rioleringsmodel bij bui 08 op diverse locaties water-op-straat berekend. Van de zeven wateroverlastlocaties die bij de gemeente bekend zijn voor de kern Asten liggen er vier in dit bemalingsgebied. Het betreft de Burgemeester Wijnenstraat ter hoogte van het winkelcentrum, de Driehoekstraat, Wilhelminastraat en de Heerbaan, in het zuidwesten van Asten kom. De wateroverlastlocaties zijn met tekstblokken in figuur 3.5 aangegeven. De riolering in het centrum van Asten heeft verschillende afvoerroutes. De twee belangrijkste routes zijn naar het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk en naar het bergbezinkbassin aan de Beatrixlaan. In figuur 3.5 is een lengtedoorsnede te zien van het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk via het centrum naar het bergbezinkbassin Beatrixlaan. Definitief september 2012

36 Burg. Wijnenstr. Driehoekstr. Wilhelminastr. Heerbaan m AD m A A A Figuur 3.5: Lengtedoorsnede bergbezinkbassin Kleine Bergdijk via Asten centrum naar bergbezinkbassin Beatrixlaan, bij bui 08 met maximale waterstanden Uit de lengtedoorsnede is af te leiden dat door een verlaging van het maaiveld ter plaatse van de Burgemeester Wijnenstraat er water-op-straat wordt berekend. Hier treedt in de praktijk ook wateroverlast op, zie figuur 3.6. Het winkelcentrum aan het Burgemeester Ruttenplein is grotendeels afgekoppeld maar de RWA-riolering is vooralsnog aangesloten op de gemengde riolering in de Burgemeester Wijnenstraat. De gemeente is voornemens in 2013 de Burgemeester Wijnenstraat eveneens te voorzien van een gescheiden stelsel. Hierbij is van belang dat het RWA-stelsel volledig is losgekoppeld van de gemende riolering door bijvoorbeeld het creëren van een lozingspunt. Hierdoor zal een groot deel van het verhard oppervlak in het centrum niet meer aangesloten zijn op de gemengde riolering. Waarschijnlijk levert dit naast de verbetering in de burgemeester Wijnenstraat ook in de Wilhelminastraat een verlaging van de waterspiegelverhanglijn op. A1029 A1027 A1019! 325 A A A A A A A A A A A september Definitief A A A A A0145 A A A A A Figuur 3.6: Wateroverlast in de Burgemeester Wijnenstraat op 23 augustus 2011 A A A0252 A A A A A A0260 A A0262 A A A A1430

37 Binnen de rode cirkel in figuur 3.4 is te zien dat er meerdere clusters met water-opstraat zijn berekend. Voor zowel de Heerbaan als ook bij de Bokelcamp en Driehoekstraat geldt dat door de hoge waterspiegelverhanglijn ter plaatse van de Wilhelminastraat de verlaging in het maaiveld op deze locaties zorgt voor het berekende water-op-straat. Ter illustratie is figuur 3.7 opgenomen met daarin de lengtedoorsnede van de Heerbaan tot de kruising Wilhelminastraat Albert van Cuijckstraat. Ter plaatse van de Driehoekstraat en de Heerbaan wordt ook in de praktijk wateroverlast ervaren, zie figuur 3.8. Driehoekstraat Bokelcamp Heerbaan m AD m A A A A A A Figuur 3.7: Lengtedoorsnede van Heerbaan tot kruising Wilhelminastraat Albert van Cuijckstraat, bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A Definitief september 2012

38 Figuur 3.8: Wateroverlast ter plaatse van de Heerbaan op 23 augustus 2011 Noordelijk van het winkelcentrum op het Prins Bernhardstraat wordt ook water-op-straat berekend. Ook de afvoerroute vanuit hier loopt naar de Wilhelminastraat. Alleen ter plaatse van de interne overstort naar bemalingsgebied Liender-Loverbosch loopt de waterspiegelverhanglijn af naar de interne overstort. Net als op de andere locaties in Asten centrum zorgt een tekort aan afvoercapaciteit in de Wilhelminastraat voor een te hoge waterspiegelverhanglijn. Asten kom - Hoogvelt Het bedrijventerrein Molenakkers ligt voornamelijk in het bemalingsgebied Oliemolen- Hoogvelt en loopt in zuidelijke richting door in bemalingsgebied Asten kom. Net als in het vorige BRP wordt er in het huidige rekenmodel in het zuidelijke deel van het bedrijventerrein veel water-op-straat berekend ter plaatse van de Keskesweg, Moleneind en Molenakkers. In de eerste helft van 2012 start de gemeente met vervangingswerkzaamheden op deze locaties. Hierbij worden diameters geoptimaliseerd en wordt zoveel mogelijk afgekoppeld (naar verwachting 30% van het particulier terrein en 100% van de openbare weg). Er vindt geen verdere vermazing van het stelsel plaats zodat omliggend gebied en de overstort in bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt niet zwaarder worden belast. Omdat ten tijden van het schrijven van dit BRP deze locatie wordt aangepast wordt niet verder ingegaan op deze locatie. 17 september Definitief

39 Liender-Loverbosch Neptunisstraat Ter plaatse van de Neptunisstraat wordt er water-op-straat berekend. Deze eindstreng wordt gevoed door het omliggende verhard oppervlak en via een kleine, ondiep liggende leiding die bemalingsgebied Asten kom met Liender-Loverbosch verbindt. In de lengtedoorsnede (figuur 3.9) is te zien dat vanaf de Meteoorstraat de waterspiegelverhanglijn steiler op gaat lopen. Deze loopt sneller op dan het maaiveld waardoor er water-op-straat wordt berekend. De afvoercapaciteit van de leidingen in de Meteoorstraat en de Neptunisstraat is te beperkt. De gemeente herkent deze water-opstraat locatie niet A A A A A A A A A Figuur 3.9: Lengtedoorsnede van Neptunisstraat tot het bergbezinkbassin Floralaan, bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A A A0869 A A A A Definitief september 2012

40 Liender-Loverbosch Elfenbank Aan de zuidoostzijde van bemalingsgebied Liender-Loverbosch wordt bij de Elzevlam en Elfenbank water-op-straat berekend. In het lengteprofiel is te zien dat de waterspiegelverhanglijn langzaam oploopt maar dat door een aantal laagten in het maaiveld er water op straat ontstaat, zie figuur De gemeente herkent de water-op-straat in de Elzevlam niet. Ter plaatse van het lage maaiveld aan de Elzevlam heeft in het verleden de externe overstort gelegen. Deze is met de komst van het bergbezinkbassin Floralaan gesaneerd. Mogelijk kloppen de maaiveldhoogten niet of kan het water makkelijk oppervlakkig afstromen naar de nabijgelegen watergang. Ter plaatse van de Elfenbank wordt de water-op-straat wel herkend. In het lengteprofiel is te zien dat vanaf put A1048 de buisdiameter toeneemt. Voor deze put is de riolering ø400 mm en na de put ligt een ø 1000 mm. Op deze put komt vanuit het zuiden de leiding vanaf de interne overstort tussen bemalingsgebied Logtenstraat en Liender-Loverbosch aan. Dit geeft echter geen problemen voor de waterspiegelverhanglijn. Elzevlam Elfenbank A0860! A0865 A0861 A0859 A0857 A0856 A0855 A1056 A1055 A1054 A1053 A1052 A1051 A1050 A1049 A1048 A1069 A1070 A1072 A1073 A1075 A1078 A Figuur 3.10: Lengtedoorsnede van Elfenbank tot en met bergbezinkbassin Floralaan, bij bui 08 met maximale waterstanden september Definitief

41 Logtenstraat In de Logtenstraat spelen verschillende zaken. De afvoerroute van het afvalwater bij grote buien is via de verschillende interne drempel die vanuit de Klaproosstraat middels verhoogde leidingen naar Asten kom (Floraplein, Daliastraat en Lienderweg) zijn aangelegd. Door de hoge waterstanden in Asten kom, Figuur 3.11: De laag gelegen woning Margrietstraat 13 heeft bij water op straat al snel waterschade veroorzaakt door de beperkte afvoercapaciteit van de Wilhelminastraat, kan het bemalingsgebied haar water niet afdoende kwijt. Zeker met het relatief hoge percentage aan verhard oppervlak in deze wijk zorgt dit voor problemen. Als een aantal specifieke locaties met water-op-straat wordt bekeken valt het volgende op. De hoogte van de waterspiegelverhanglijn in Asten kom waar het gebied op afwatert, is al dermate hoog dat bij de lagere delen van het bemalingsgebied Logtenstraat er al water-op-straat ontstaat. Dit is het geval bij de Jasmijnstraat en Floralaan maar ook bij de Margrietstraat waar in de praktijk ook wateroverlast wordt ervaren (zie figuur 3.11 voor de situatie ter plaatse van de wateroverlastlocatie in de Margrietstraat). In figuur 3.12 is een lengtedoorsnede opgenomen van de Margrietstraat en een deel van Asten kom A A A A0711 A A A A Figuur 3.12: Lengtedoorsnede van de Margrietstraat naar de Logtenstraat (bemalingsgebied Asten kom,) bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A A A A Definitief september 2012

42 Op de Lienderweg ten oosten van de interne overstort naar Liender-Loverbosch speelt naast het lage maaiveld aldaar ook de hoge drempelhoogte van de interne overstort een rol in het ontstaan van water-op-straat zie figuur Bij de gemeente is bekend dat op de Lienderweg ter hoogte van de kruising met de Laurierstraat bij hevige neerslag er water op straat blijft staan. Lienderweg t.h.v. Laurierstraat m AD m Figuur 3.13: Lengtedoorsnede van de Lienderweg via de interne overstort (sprong in waterspiegelverhanglijn ) naar de Elfenbank (Liender-Loverbosch,) bij bui 08 met maximale waterstanden A1041 A1040! 218 A A A A september Definitief

43 Hazeldonk In bemalingsgebied Hazeldonk treden zowel aan de noordzijde (Heesakkerweg) als aan de westzijde (Hazeldonk) water-op-straat situaties op doordat er niet genoeg water via de RWA-riolering afgevoerd kan worden. Op beide locaties wordt dit veroorzaakt door de beperkte afvoercapaciteit van de afvoerende leiding naar de externe overstort in de zijstraat van de Van Kuppenveldweg. In figuur 3.14 is de lengtedoorsnede opgenomen van de Heesakkerweg naar de externe overstort. De gemeente herkent op de hiervoor genoemde locatie met water-op-straat niet A A A Figuur 3.14: Lengtedoorsnede RWA-riolering van de Heesakkerweg naar de externe overstort aan de Van Kuppenveldweg, bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A A Definitief september 2012

44 Ostade In de meest zuidelijke streng ter plaatse van de Beatrixlaan in bemalingsgebied Ostade ontstaat water-op-straat. Doordat de streng aan de rand van de kern ligt en hier het maaiveld lager is dan in de rest van het bemalingsgebied ontstaat er hier water-opstraat. Hier ontstaat al vrij snel water op straat (na 31 minuten) en blijft het in theorie ook vrij lang staan (1 uur en 27 minuten). Dit komt omdat deze streng vrij laag ligt en in DWA-situaties al het water van het gebied ontvangt om het af te pompen naar Asten kom. Als het stelsel zich bij neerslag begint te vullen stroomt het eerst richting de Beatrixlaan en verandert pas later in de richting van het bergbezinkbassin aan de Rootweg. De afvoerende leiding van het bergbezinkbassin aan de Rootweg ligt circa 50 cm lager dan het laagste maaiveld aan de Beatrixlaan. Als de waterspiegelverhanglijn vanaf dit punt opbouwt zorgt een stijging van 50 cm over een lengte van bijna 900 meter voor een water-op-straat situatie bij de Beatrixlaan. In figuur 3.15 is de lengtedoorsnede van het hierboven doorgesproken traject opgenomen. De water-op-straat situatie aan het einde van de streng in de Beatrixlaan wordt in de praktijk niet ervaren. Mogelijk kan het water dat op straat komt te staan gemakkelijk oppervlakkig kan wegstromen de kern uit. Wel wordt ter plaatse van de Willem Alexanderstraat waterhinder ervaren. Het water dat op straat blijft staan kan niet oppervlakkig wegstromen en blijft voor een verkeersdrempel staan A A A A A A A A A A Figuur 3.15: Lengtedoorsnede van de Beatrixlaan naar de externe overstort aan de Van Kuppenveldweg, bij bui 08 met maximale waterstanden A0293 A0294 A A A A A A A0327 A0333 A A A0328 A september Definitief

45 Oliemolen-Hoogvelt Op het bedrijventerrein wordt ter plaatse van Oliemolen 4, 6 en 12 (noordelijk deel van de straat Oliemolen) water-op-straat berekend. Uit de lengtedoorsnede vanaf deze locatie naar de externe overstort blijkt dat de afvoercapaciteit van de riolering ontoereikend is om neerslag van de grote hoeveelheid aangesloten verhard oppervlak af te voeren. De waterspiegelverhanglijn loopt vanaf de kruising met Laagveld sterk op waardoor ter plaatse van de Oliemolen waar het maaiveld lager ligt er water-op-straat wordt berekend, zie figuur De gemeente herkent deze water-op-straat situatie. Bij hevige neerslag ontstaat hier in beperkte mate water op straat A1269 A A A A A Figuur 3.16: Lengtedoorsnede van de Oliemolen, over particulier terrein naar de externe overstort aan de Ommelseweg, bij bui 08 met maximale waterstanden A1393 A A A A1397 A A A Definitief september 2012

46 Appelbuurt De verharding in de Appelbuurt is aangesloten op de RWA-riolering die vrij uitstroomt op het oppervlaktewater. Bij een bui 08 ontstaat er door de hele wijk water-op-straat. In figuur 3.17 is een lengtedoorsnede opgenomen waarin te zien is dat de waterspiegelverhanglijn al vanaf de overstort vrij sterk oploopt. Hierdoor ontstaan op de lagere delen in de wijk water-op-straat. De steile waterspiegelverhanglijn duidt op onvoldoende afvoercapaciteit van de RWA-riolering. Bij de gemeente is bekend dat op de Boskoop bij hevige neerslag water op straat blijft staan. Boskoop m AD m A A A A A A A A Figuur 3.17: Lengtedoorsnede van de Winston naar de externe overstort aan de Boskoop, bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A A september Definitief

47 Nobisweg Het bedrijventerrein is bijna volledig verhard waarbij de verharding is aangesloten op de RWA-riolering. Bij een bui 08 ontstaat verspreid over het gebied water-op-straat. Ter plaatse van de externe overstort staat de waterspiegelverhanglijn circa 80 cm onder het maaiveld maar deze loopt snel op naarmate de buisdiameters afnemen. Aan de westzijde van het gebied zorgt de hoge waterspiegelverhanglijn gecombineerd met een aantal laagten in het maaiveld voor water-op-straat. Aan de oostzijde van het terrein is alleen een te hoge waterspiegelverhanglijn al voor het water-op-straat, zie figuur De grote hoeveelheid hemelwater die van de verharding afkomstig is moet via relatief kleine leidingen afgevoerd worden naar de transportroute door Linieijzer en Stikker naar Kortijzer. Bij de gemeente is bekend dat op de Planker bij hevige neerslag water op straat blijft staan. Planker A1222! 6 A A A A A A Figuur 3.18: Lengtedoorsnede van de RWA-riolering in de Planker en Stikker naar de externe overstort aan de Kortijzer, bij bui 08 met maximale waterstanden A A A A A A A Definitief september 2012

48 Bui 06 Aan de hand van een bui 06 situatie (een jaarlijkse bui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Asten. In figuur 3.19 zijn de water-op-straat locaties grafisch weergegeven. Dit zijn de meest kritieke punten binnen het stelsel waar het snelst water-op-straat ontstaat. Figuur 3.19: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 6 (T=1) Asten Bui 09 en bui 10 Aan de hand van een bui 09 situatie (een vijfjaars bui) en een bui 10 situatie (een tienjaars bui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Asten. Bui 09 en 10 geven een doorkijk naar de toekomst waarin wordt verwacht dat door klimaatsverandering heviger en langduriger buien steeds vaker voor gaan komen. In figuur 3.20 en 3.21 zijn de water-op-straat locaties van respectievelijk bui 09 en 10 grafisch weergegeven. De hoeveelheid water op straat neemt verder toe en ook het aantal locaties waar water-op-straat wordt berekend breidt zich uit. 17 september Definitief

49 Figuur 3.20: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 9 (T=5) Asten Definitief september 2012

50 Figuur 3.21: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 10 (T=10) Asten Hydraulisch functioneren Ommel Bui 08 Voor de kern Ommel wordt in het rioleringsmodel bij bui 08 op een aantal locaties waterop-straat berekend, zie figuur De water-op-straat locaties bevinden zich ter plaatse van de Jan van Havenstraat (rood omcirkeld) en in de omgeving van de Kluisstaat (blauw omcirkeld). In de kluisstraat is op twee locaties ook in de praktijk sprake van wateroverlast. 17 september Definitief

51 Wateroverlast in de praktijk. Kluisstraat Figuur 3.22: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 08 (T=2) Ommel Bij de Jan van Havenstraat is in de lengtedoorsnede te zien dat de waterspiegelverhanglijn vanaf het bergbezinkbassin geleidelijk oploopt met het maaiveld, zie (figuur 3.23). Aan het begin van de Jan van Havenstraat loopt het maaiveld iets naar beneden waardoor de waterspiegelverhanglijn boven het maaiveld uitkomt en er water-op-straat wordt berekend. Ook is te zien dat de leiding tussen de putten O4006 en O4051 (kruising Marialaan, Jan van Havenstraat) knijpt waardoor de waterspiegelverhanglijn op sneller oploopt. De gemeente herkent deze wateroverlastlocatie niet. Mogelijk dat het water dat bij hevige neerslag op straat komt te staan oppervlakkig afstoomt de kern uit. Op de Kruisstraat en in de omgeving ervan (blauw omcirkeld) wordt water-op-straat berekend. Uit de lengtedoorsnede is af te leiden dat de verlaging in het maaiveld ter plaatse van de Kruisstraat zorgt voor een waterspiegelverhanglijn die boven het maaiveld uitkomt, zie figuur Bij de gemeente is bekend dat zowel aan de westzijde van de Kluisstraat als ook ter hoogte van de kruising met de Pastoor Vogelsstraat er bij hevige neerslag wateroverlast ontstaat. Voor beide locaties geldt dat de waterspiegelverhanglijn het sterkst oploopt aan de zuidzijde van Ommel in de Marialaan en de Dionysiusstraat. Door de riolering hier te vergroten daalt de waterspiegelverhanglijn in de rest van de kern. Definitief september 2012

52 Figuur 3.23: Lengtedoorsnede Ommel zuid, van Jan van Havenstraat naar de Dionysiusstraat (bergbezinkbassin), bij bui 08 met maximale waterstanden O4011! O4010 O4009 O4008 O4007 O4004 O4005 O4006 O4013 O4016 O4015 O4018 O4019 O4020 O4021 O4022 O4023 O4024 O4090 O4025 O4026 O4027 O4028 O4029 O4030 O4011! O4010 O4009 O4008 O4007 O4004 O4005 O4006 O4051 O4052 O4060 O4061 O4062 O4063 O4064 O4065 O4066 O Figuur 3.24: Lengtedoorsnede Ommel west, van Kruisstraat naar de Dionysiusstraat (bergbezinkbassin) bij bui 08 met maximale waterstanden september Definitief

53 Bui 06 Aan de hand van een bui 06 situatie (een jaarlijkse bui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Ommel. In figuur 3.25 zijn de water-op-straat locaties grafisch weergegeven. Dit zijn de meest kritieke punten binnen het stelsel waar het snelst water-op-straat ontstaat. Er is in vergelijking met een bui 08 situatie weinig verschil te zien tussen de locaties met waterop-straat. Wel is er een afname in hoeveelheid water-op-straat. Figuur 3.25: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 6 (T=1) Ommel Bui 09 en bui 10 Aan de hand van een bui 09 situatie (een vijfjaarsbui) en een bui 10 situatie (een tienjaarsbui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Ommel. Bui 09 en 10 geven een doorkijk naar de toekomst waarin wordt verwacht dat door klimaatsverandering heviger en langduriger buien steeds vaker voor gaan komen. In figuur 3.26 en 3.27zijn de water-op-straat locaties grafisch weergegeven. De hoeveelheid water-op-straat neemt verder toe en ook de Kloosterstraat en Marialaan (nabij het gemaal) krijgen te kampen met water-op-straat. Definitief september 2012

54 Figuur 3.26: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 9 (T=5) Ommel Figuur 3.27: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 10 (T=10) Ommel 17 september Definitief

55 3.4.4 Hydraulisch functioneren Heusden Bui 08 Voor de kern Heusden wordt in het rioleringsmodel bij bui 08 op een aantal locaties water-op-straat berekend, zie figuur De meeste water-op-straat locaties bevinden zich in het zuiden van Heusden. Bij de gemeente zijn twee wateroverlastlocaties bekend. Eén ter hoogte van het bergbezinkbassin aan de Voorste Heusden en één ter plaatse van het Vorstermansplein. Wateroverlast in de praktijk. Voorste Heusden Wateroverlast in de praktijk. Vorstermansplein Figuur 3.28: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 08 (T=2) Heusden Bij de Antoniusstraat (blauwe cirkel), helemaal bovenstrooms van het stelsel, wordt water op straat berekend. De afstand tot de overstort is vanuit hier het langst. In figuur 3.29 is te zien dat vanaf de overstort de waterspiegelverhanglijn net onder het maaiveld en ook gelijk met het maaiveld oploopt. Door de daling van het maaiveld vanaf de kruising Hooidries, Antoniusstraat naar het zuiden komt de waterspiegelverhanglijn boven het maaiveld uit met theoretisch water-op-straat als gevolg. Daarnaast is te zien dat ter plaatse van de interne overstortdrempel er een sprong in de waterspiegelverhanglijn zit. Dit wordt veroorzaakt door de door de hoogte van de interne drempel. Definitief september 2012

56 Ook voor de Heistraat (paarse cirkel), de Vinkert (groene cirkel) Vorstermansplein (rode cirkel) en Den Bleek-Vaarsenhof (oranje cirkel) geldt dat door een verlaging van het maaiveld er water-op-straat situaties ontstaat H H3005 H3006 H3007 H3008 H3009 H H3011 H3012 H3013 H3014 H3016 H H3037 H3087 H3086 H Figuur 3.29: Lengtedoorsnede Heusden van zuid (Antoniusstraat) naar noord (overstort), bij bui 08 met maximale waterstanden H3084 H3083 H3082 H3081 H3080 H3076 H3125 H3126 H3127 H3128 H H3131 H3132 H H H H In de praktijk wordt in Heusden bij het Vorstermansplein en ter hoogte van het bergbezinkbassin aan de Voorste Heusden ook werkelijk wateroverlast ervaren, zie figuur Op beide locaties wordt in meer of mindere mate ook water-op-straat berekend. Het maaiveld ter plaatse van het Vorstermansplein ligt lager dan het maaiveld in de Voorste Heusden. Daar waar de waterspiegelverhanglijn in de Voorste Heusden net onder het maaiveld blijft komt deze door het lagere maaiveld op het plein boven het maaiveld uit en zorg hier voor water-op-straat. Een lengtedoorsnede van de riolering rond het Vorstermansplein naar de externe overstort is weergegeven in figuur september Definitief

57 H H H H H H3040 H H3088 H H H H Figuur 3.30: Lengtedoorsnede Heusden van het Vorstermansplein naar de externe overstort, bij bui 08 met maximale waterstanden H H H H H H H H H H Ter plaatse van het bergbezinkbassin ligt de waterspiegelverhanglijn al dicht onder het maaiveld. Dit wordt veroorzaakt door de hoogte van de interne drempel van het bergbezinkbassin. Bij de wateroverlastlocatie aan de Voorste Heusden wordt in het model al water-op-straat berekend. Met het verlagen van de interne drempel van het bergbezinkbassin zal de waterspiegelverhanglijn zakken waardoor het aantal water-op-straat situaties in Heusden bij bui08 zal afnemen. Dit heeft echter gevolgen voor de bergingscapaciteit van het bassin. De mogelijk te nemen maatregelen worden in hoofdstuk 4 verder uitgewerkt. Bui 06 Aan de hand van een bui 06 situatie (een jaarlijkse bui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Heusden. In figuur 3.31 zijn de water-op-straat locaties grafisch weergegeven. Dit zijn de meest kritieke punten binnen het stelsel waar het snelst water-op-straat ontstaat. Er is in vergelijking met een bui 08 situatie weinig verschil te zien tussen de locaties met water-op-straat. Wel is er een afname in hoeveelheid water-op-straat. Definitief september 2012

58 Figuur 3.31: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 06 (T=1) Heusden Bui 09 en bui 10 Aan de hand van een bui 09 situatie (een vijfjaarsbui) en een bui 10 situatie (een tienjaarsbui) conform de Leidraad Riolering, module C2100 zijn aanvullende gebeurtenisberekeningen uitgevoerd voor de kern Heusden. Bui 09 en 10 geven een doorkijk naar de toekomst waarin wordt verwacht dat door klimaatsverandering heviger en langduriger buien steeds vaker voor gaan komen. In figuur 3.32 en 3.33 is zijn de water-op-straat locaties grafisch weergegeven. De hoeveelheid water op straat neemt verder toe en ook het aantal locaties waar water-opstraat wordt berekend breid zich uit. 17 september Definitief

59 Figuur 3.32: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 09 (T=5) Heusden Figuur 3.33: Water-op-straat bij belasting model huidige situatie met bui 10 (T=10) Heusden 3.5 Milieutechnisch functioneren rioolstelsel huidige situatie Toetsing vuilemissie riolering huidige situatie De kernen Asten en Ommel zijn via de persleiding van het waterschap hydraulisch met elkaar verbonden. De kern Heusden is niet hydraulisch met deze gebieden verbonden, de persleiding vanuit Heusden voert direct af naar de ontvangstput van het waterschap. Echter omdat de basisinspanning gemeentebreed wordt bekeken zijn in deze paragraaf alle kernen meegenomen. Bij de bepaling van de vuilemissie uit het referentiestelsel is uitgegaan van het werkelijk op het gemengde rioolstelsel aangesloten verhard oppervlak. Op de riolering van de gemeente Asten is in totaal 173,24 hectare verhard oppervlak aangesloten. Omdat delen van het gebied milieuhygiënisch afgekoppeld zijn, mag het afgekoppelde oppervlak meegenomen worden in de basisinspanning. Het oppervlak bedraagt 4,17 hectare en bestaat uit het verhard oppervlak dat is aangesloten op de gescheiden riolering in de bemalingsgebieden Asten kom en Logtenstraat. Hierdoor bedraagt de basisinspanning voor de kernen Asten, Ommel en Heusden gezamenlijk (173,24+4,17) x 50 = kg CZV/jr. CIW Basisinspanning: kg CZV/jr. Definitief september 2012

60 Bij het uitvoeren van een reeksberekening is het rioolstelsel door een serie opeenvolgende regenbuien belast. De neerslaggegevens hiervoor zijn afkomstig van het KNMI en betreffen de neerslaggegevens van De Bilt van 1955 tot en met 1964 (10 jaar). Een nadere beschrijving van de werkwijze van de emissieberekeningen is gegeven in bijlage 1. In tabel 3.10 en 3.11 zijn de resultaten van de emissieberekening weergegeven. Tabel 3.10: Resultaten reeksberekening per jaar voor de kernen Asten en Ommel Locatie Gemiddeld aantal overstortingen (per jaar) Gemiddeld overstortvolume (m 3 /jaar) (mg/l) CZV Emissie (kg/jaar) A0332 Rootweg ,5 263 A0368 Heesakkerweg ,0 64 A0860 Floralaan , A1037 Kleine Bergdijk , A1400 Ommelseweg , A1419 Bergweg , A1429 Beatrixlaan , H3138 Voorste Heusden ,5 883 O4011 Dionysiusstraat ,5 705 Overstort CZV-concentratie Basisinspanning (kg/jaar) Totaal tekort Uit de resultaten van de reeksberekening blijkt dat de totale emissie gelijk is aan kg CZV per jaar. Volgens de basisinspanning mag de totale emissie maximaal kg CZV per jaar bedragen. Gemeentebreed voldoet Asten niet aan de basisinspanning. Echter uit de waterkwaliteitsspoortoetsing zijn geen aandachtspunten naar voren gekomen. In tabel 3.11 zijn de piekvolumes voor een T=1 en T=2 situatie opgenomen. Met deze volumes kan bepaald worden of er zich, als gevolg van de pieken, waterkwaliteitsproblemen voordoen Tabel 3.11: Overzicht resultaten piekvolumes Asten, Heusden en Ommel Overstort Locatie T=1 Volume (m³) T=2 Volume (m³) A0332 Rootweg A0368 Heesakkerweg A0860 Floralaan A1037 Kleine Bergdijk A1400 Ommelseweg A1419 Bergweg A1429 Beatrixlaan H3138 Voorste Heusden O4011 Dionysiusstraat september Definitief

61 3.5.2 Huidig milieutechnisch functioneren Asten De riooltechnische gegevens voor Asten en Ommel uit hoofdstuk 3.3 geven aan dat zowel de berging als de pompcapaciteit in bepaalde bemalingsgebieden ontoereikend is. Uit de reeksberekeningen blijkt dat in de huidige situatie niet wordt voldaan aan de basisinspanning. Uit de reeksberekening blijkt ook dat het bergbezinkbassin aan de Floralaan gemiddeld drie keer per jaar overstort. Dit is relatief weinig ten opzichten van de andere bergbezinkbassin. In hoofdstuk 4 Maatregelen wordt ook ingegaan op het beter benutten van het bergbezinkbassin aan de Floralaan Huidig milieutechnisch functioneren Ommel Het huidige rioleringsstelsel heeft onvoldoende afvoercapaciteit om water-op-straat situaties te voorkomen. De riooltechnische gegevens voor Ommel uit hoofdstuk 3.3 geven aan dat de berging in het stelsel en het bassin tezamen op 4,3 mm ligt, 4,7 mm minder dan gewenst voor een gemengd stelsel. De pompcapaciteit van het waterschapsgemaal voldoet in de huidige situatie aan de normcapaciteit Huidig milieutechnisch functioneren Heusden De riooltechnische gegevens voor Heusden uit hoofdstuk 3.3 geven aan dat de berging in het stelsel en het bassin tezamen op 7,7 mm ligt, 1,3 mm minder dan gewenst voor een gemengd stelsel. Ook de pompcapaciteit van het waterschapsgemaal is in de huidige situatie lager dan de normcapaciteit. Definitief september 2012

62 17 september Definitief

63 4 MAATREGELEN 4.1 Inleiding Aan de hand van de kenmerken van het rioolstelsel en de berekeningsresultaten van de huidige situatie kan worden bepaald welke maatregelen nodig zijn om het hydraulisch functioneren van de riolering in de kernen van Asten te optimaliseren. In dit BRP is voornamelijk de focus gelegd op het optimaliseren van rioolstelsel ten behoeve van de locaties waar in de praktijk ook daadwerkelijk waterhinder / -overlast wordt ervaren. Hierbij is een sterke link gelegd met de weg- en rioolwerkzaamheden die de gemeente de komende jaren op de planning heeft staan. Ook is er specifiek gekeken waar er op het gebied van berging binnen de bemalingsgebieden nog ruimte was voor optimalisatie door het toepassen van tijdschakelingen op pompen of het verlagen van interne drempels. De optimalisatiemaatregelen geven ten opzichte van de huidige situatie een verbetering van de hoeveelheid emissie op het oppervlaktewater. Het is echter niet zo dat er is geoptimaliseerd totdat de Asten gemeentebreed aan de basisinspanning voldoet. In dit hoofdstuk zal eerst kort ingegaan worden op de prognose voor de toename aan DWA voor de komende jaren. Vervolgens worden per kern per bemalingsgebied de optimalisatiekansen beschreven. 4.2 Uitgangspunten berekeningen plansituatie Voor de komende jaren tot en met 2030 heeft de gemeente Asten voor de woningbouw een prognose opgesteld. Hierin wordt per kern een aanname gedaan van het verwachte aantal woningen dat gerealiseerd wordt. De gemeente heeft geen prognose voor te realiseren bedrijven binnen de gemeente. In tabel 4.1 is een samenvatting van de prognose opgenomen en is berekend wat de toename aan DWA zal zijn wanneer alle woningen gerealiseerd zijn. Hierbij is uitgegaan van een gemiddeld aantal inwoners van 2,4 inwoners per woning. Ook wordt er bij de berekening niet vanuit gegaan dat er elders binnen de gemeente woningen, en daarmee ook inwoners / DWA komen te vervallen. In bijlage 5 is de woningbouwmonitor opgenomen waarin een totaaloverzicht wordt gegeven van de prognose. Tabel 4.1: samenvatting woningbouwmonitor met berekende hoeveelheid DWA Toename aan aantal woningen per kern t/m Asten Heusden Ommel Totale gemeente Extra aantal inwoners 62,4 117,6 441,6 350,4 321,6 751, Extra hoeveelheid DWA in m 3 /uur 0,62 1,18 4,42 3,50 3,22 7,51 5,76 1,46 Totale toename aan DWA t/m 2030 inclusief ambitie (aanvullende ambitie) 27,67 m 3 /uur Definitief september 2012

64 In overleg met de gemeente zijn er geen aanvullende berekeningen uitgevoerd om het effect van de toename aan DWA te bepalen. Uitgaande dat de huidige prognose (woningbouwmonitor versie januari 2012) over een periode van circa 20 jaar wordt gerealiseerd zal het huidige DWA-debiet van 221 m 3 /uur met circa 13% toenemen. 4.3 Optimalisatiekansen bemalingsgebied Asten kom Samenvatting huidige situatie Er zijn verschillende bemalingsgebieden die op diverse locaties op het bemalingsgebied Asten kom inprikken. Asten kom loost onder vrij verval op de ontvangstkelder van de RWZI Asten. Met een stelselberging van 4,7 mm in de riolering en 1,8 mm in de bergbezinkbassins is de totale berging beneden de gewenste (norm)berging van 9 mm. Asten kom heeft geen eigen pomp, het vijzelgemaal van de RWZI voert naast het afvalwater van Asten kom ook het afvalwater van diverse andere kernen af. Voor dit gemaal is geen pompovercapaciteit bepaald. Wel is aangegeven wat de gewenste afvoer is voor de gemeente Asten op basis van de afvoerverplichting. In hoofdstuk is het hydraulisch functioneren van de riolering getoetst aan de hand van een normbui 08 uit de leidraad riolering. Op diverse locaties wordt water-op-straat berekend. Van een deel van deze locaties is bij de gemeente bekend dat er bij hevige neerslag ook daadwerkelijk wateroverlast ontstaat Maatregelen Het berekende water-op-straat in bemalingsgebied Asten kom kan worden gereduceerd door de volgende maatregelen: Het vergroten van de gemengde riolering in de Burgemeester Wijnenstraat en het aanleggen van HWA-riolering; Het vergroten van de gemengde riolering in de Wilhelminastraat; Het vergroten van de afvoerroute in de Heerbaan naar het noordelijk gelegen bergbezinkbassin Kleine Bergdijk. De emissie die via de overstorten op het oppervlaktewater terechtkomt kan door de volgende maatregel verder verminderd worden: Het verlagen van de interne drempel ter plaatse van de Mercuriusstraat naar bemalingsgebied Liender-Loverbosch. Gemengde riolering Burgemeester Wijnenstraat vergroten en het aanleggen van HWAriolering Voor de Burgemeester Wijnenstraat zijn reeds werkzaamheden aan de riolering gepland. De aanleiding van deze maatregel is het voorgaande BRP. Hierin is aangegeven dat een tweede afvoerroute vanuit het centrum gewenst is om de afvoercapaciteit te vergroten. In het BRP is aangegeven dat deze afvoerroute in de Mgr. Den Dubbeldenstraat kan komen te liggen. Echter bij de verdere voorbereiding van deze werkzaamheden bleek in de praktijk dat er onvoldoende ruimte in den Mgr. Den Dubbeldenstraat aanwezig was. Royal Haskoning heeft daarna op verzoek van de gemeente Asten naar alternatieven gekeken. Een van de alternatieven was het vergroten van de riolering in de Burgemeester Wijnenstraat in combinatie met het afkoppelen van het verharde oppervlak. 17 september Definitief

65 De bestaande gemengde riolering wordt vanaf het Koningsplein tot en met de Schoolstraat vergroot naar een ø800 mm. Hiermee wordt de afvoerroute vanuit het centrum waar veel water-op-straat wordt berekend en waar ook wateroverlast is, richting het bergbezinkbassin aan de Kleine Bergdijk verder geoptimaliseerd. Om de gemende riolering in het centrum verder te ontlasten en de in het centrum reeds aangelegde HWA-riolering beter te laten functioneren is het voornemen om naast de gemende riolering ook nieuw IT-riool aan te leggen. Geadviseerd wordt hierop de volledige wegverharding van de Burgemeester Wijnenstraat (circa 1,0 ha) en voorzijde van aangrenzende woningen (circa 0,55 ha) aan te sluiten. In figuur 4.2 is een lengtedoorsnede opgenomen van de Burgemeester Wijnenstraat (rechts) naar het bergbezinkbassin bij de Kleine Bergdijk (links). Te zien is dat in vergelijking met de bestaande situatie (figuur 4.1) de waterspiegelverhanglijn is gedaald tot het maaiveld. Om de afvoercapaciteit verder te verbeteren dient de riolering richting bergbezinkbassin de Kleine Bergdijk in de toekomst te worden vergroot Wateroverlastlocatie 27.0 Burg. Ruttenplein A Figuur 4.1: Lengtedoorsnede Burgemeester Wijnenstraat naar het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk, bestaande situatie zonder maatregelen, bij bui 08 met maximale waterstanden A1035 A A A A A A1029 A A1027 A1019! 325 A1019! 325 A A A A A A Figuur 4.2: Lengtedoorsnede Burgemeester Wijnenstraat naar het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk, toekomstige situatie met maatregelen, bij bui 08 met maximale waterstanden. Gemengde riolering in de Wilhelminastraat vergroten De gemengde riolering in de Wilhelminastraat is een belangrijke ader in zowel DWAsituatie (afvoer van afvalwater richting de RWZI) als in neerslagsituaties (afvoer naar het bergbezinkbassin Beatrixlaan). Doordat de riolering een belangrijke functie heeft als transportroute van het centrum naar het bergbezinkbassin aan de Beatrixlaan wordt geadviseerd het gehele tracé vanaf de kruising Wilhelminastraat-Kerkstraat tot en met de kruising Heesakkerweg Rootweg) te vergroten naar een ø1000 mm. A A0084 A A A0080 A0080 A0079 A A A0090 A A A A A A A A A A A0141 A0141 A A A A A0144 A A0145 A Definitief september 2012

66 Vooralsnog is gekozen voor een diameter van maximaal 1000 mm in verband met de reeds aanwezige streng van ø1000 mm van de Heesakkerweg naar de interne overstort naar het bergbezinkbassin Beatrixlaan. Als de gemeente kans ziet deze ook te vervangen dan is het het overwegen waard de leidingen nog een slag verder te vergroten naar ø1250 mm. Met de vergroting wordt het water op straat in de Wilhelminastraat en in het centrum niet weg gerekend. Wel is, zoals in figuur 4.3 is te zien, er een positief effect op de maximale waterstanden in de putten in het centrum. Doordat de vergrootte leidingen het water vanuit het centrum versneld afvoeren, verslechterd in het zuiden de maximale waterstand met maximaal 16 cm. Er komen echter geen nieuwe water-op-straat locaties in het zuiden bij en ter plaatse van de wateroverlastlocatie in de Driehoekstraat en in het centrum verbeterd de situatie. Maximale waterstandsverlaging / -verhoging in m 1 1 De positieve getallen (groene kleuren op kaart) betreffen waterstandsverlagingen in meters. De negatieve getallen (rode kleuren op kaart) betreffen waterstandsverhogingen in meters. Figuur 4.3: Overzicht van het effect van de vergroting van de riolering in de Wilhelminastraat tot en met de kruising Heesakkerweg - Rootweg ten opzichte van de huidige situatie. Het betreft een vergelijking tussen de maximale waterstanden bij bui 08 van de huidige situatie en de situatie met maatregel in de Wilhelminastraat. 17 september Definitief

67 Vergroten noordelijke afvoerroute Heerbaan Het zuidelijk deel van de Heerbaan heeft bij hevige neerslag te kampen met wateroverlast. Omdat in de bestaande situatie de zuidelijke riolering in Heerbaan het water afvoert richting de Wilhelminastraat, waar de waterspiegelverhanglijn al tegen het maaiveld staat (zie figuur 3.7), en de vergroting van de Wilhelminastraat hier onvoldoende effect heeft wordt een vergroting van een deel van de riolering in de Heerbaan geadviseerd. Met deze vergroting wordt ter plaatse van de wateroverlastlocatie voldoende daling van de waterspiegelverhanglijn gecreëerd. In figuur 4.4 en 4.5 zijn de bestaande en toekomstige maximale waterstanden bij bui 08 weergegeven. De vergroting van de riolering kan gecombineerd worden met de geplande wegwerkzaamheden aan de Heerbaan. Tussen de kruising Heerbaan Sommerscamp en de kruising Heerbaan Havercamp wordt een diametervergroting naar ø700 mm geadviseerd waarbij de riolering vanaf de water-op-straat locatie onder verhang afloopt in noordelijke richting en aansluit op de riolering in de Heerbaan. In het meest zuidelijke deel van de Heerbaan wordt een diametervergroting naar ø400 mm geadviseerd A A A A1029 A A1019! 325 A A A A0084 Figuur 4.4: Lengtedoorsnede Heerbaan naar het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk, bestaande situatie zonder maatregelen, bij bui 08 met maximale waterstanden. A0173 A A A A A A A0215 A0216 A0217 A0219 A0220 A0221 A Te vervangen riolering vanaf de water-op-straat locatie onder verhang laten afvoeren op de bestaande riolering Heerbaan Vergroting naar: Ø700 mm Ø400 mm A A A A1029 A A1019! 325 A A A A0084 A0173 A A A A A A A0215 A0216 A0217 A0219 A0220 A0221 A Figuur 4.5: Lengtedoorsnede Heerbaan naar het bergbezinkbassin Kleine Bergdijk, toekomstige situatie met maatregelen, bij bui 08 met maximale waterstanden. Verlagen interne drempel t.p.v. Mercuriusstraat Uit de reeksberekeningen is gebleken dat het bergbezinkbassin Floralaan gemiddeld drie keer per jaar overstort. Dit is relatief weinig. Dit is te verklaren doordat in het bemalingsgebied Liender-Loverbosch, waar het bassin in ligt, zowel de stelselberging als de berging in het bassin ver boven de norm ligt van 7 mm in het stelsel en 2 mm in het bassin (in de bestaande situatie respectievelijk 10,4 mm en 7,1 mm). Het Definitief september 2012

68 bergbezinkbassin Floralaan is bij de aanleg zo gedimensioneerd dat de berging ook voor de bemalingsgebieden Asten kom en Logtenstraat benut kan worden. Echter door de hoogte van de interne drempels tussen de bemalingsgebieden kan het water onvoldoende richting het bergbezinkbassin stromen. Om het bergbezinkbassin Floralaan beter te kunnen benutten en de bemalingsgebieden Asten kom en Logtenstraat te ontlasten is met behulp van een modelberekening bij een bui 08 het effect bekeken als de interne drempels worden verwijderd. In figuur 4.6 is te zien dat er in Asten kom nauwelijks een verbetering optreed in de maximale waterstanden bij bui 08. In het bemalingsgebied Logtenstraat is wel een duidelijke verlaging te zien van de maximale waterstanden bij bui 08. In het gehele bemalingsgebied Liender-Loverbosch is een verhoging van de maximale waterstanden bij bui 08 te zien van maximaal 10 cm als gevolg van een betere benutting van de beschikbare berging in dit gebied. Er komen geen nieuwe water-op-straat locaties bij. Maximale waterstandsverlaging/ -verhoging in m 1 Bloemenwijk 1 De positieve getallen (groene kleuren op kaart) betreffen waterstandsverlagingen in meters. De negatieve getallen (rode kleuren op kaart) betreffen waterstandsverhogingen in meters. Figuur 4.6: Het effect op de maximale waterstanden bij bui 08 bij het verwijderen van de interne drempels ter plaatse van de Mercuriusstraat en de tennisbanen. Om de onderdrempelberging in het bemalingsgebied Asten kom niet verder te laten afnemen wordt geadviseerd de drempelhoogte van de interne drempel ter hoogte van 17 september Definitief

69 de Mercuriusstraat te verlagen tot NAP 23,69 m (maatgevende drempelhoogte voor het bepalen van de onderdrempelberging). Voor de interne drempel ter hoogte van de tennisbanen wordt geadviseerd de drempel te verwijderen. Dit levert een verbetering van de situatie in bemalingsgebied Logtenstraat en de Bloemenwijk van Asten kom. De water-op-straat locatie ter plaatse van de kruising Lienderweg Laurierstraat wordt met deze maatregel ook grotendeels opgelost. Door het verwijderen van de interne drempel wordt de onderdrempelberging in het gebied Logtenstraat verwaarloosbaar klein. De maatgevende drempelhoogte wordt voor het bemalingsgebied Logtenstraat nu gelijkgesteld aan die van het gebied Liender- Loverbosch en gaat van een hoogte van NAP +24,96 m naar NAP +22,80 m (interne drempel bergbezinkbassin Floralaan). Echter door de grote hoeveelheid berging in Liender-Loverbosch wordt de onderdrempelberging van beide gebieden samen 6,5 mm en een berging in het bassin van 4,4 mm. De totale berging voor beide gebieden komt met deze maatregel nog tot boven de norm van 9 mm. Reeksberekening Om de effecten van de hierboven beschreven maatregelen op de lozingsfrequentie en -debiet van de bergbezinkbassins inzichtelijk te krijgen is een nieuwe reeksberekening uitgevoerd. In tabel 4.2 is een overzicht gegeven van de resultaten van de reeksberekeningen van de huidige situatie en de situatie met de hiervoor genoemde maatregelen in Asten kom en de in paragraaf 4.12 beschreven maatregel voor de kern Heusden. De grootste verbetering wordt veroorzaakt doordat de berging van bemalingsgebied Liender-Loverbosch en het bergbezinkbassin Floralaan beter wordt benut. De reductie van de CZV-emissie ten opzichte van de huidige situatie is bijna 17% ten opzicht van de totale emissie van de gemeente Asten. Tabel 4.2: Vergelijking van de reeksberekening van de huidige situatie en de situatie met uitgevoerde maatregelen in Asten kom en Heusden Overstort Gemiddeld aantal overstortingen per jaar CZV emissie in Gemiddeld CZV emissie in aantal over- kg/jaar % stortingen kg/jaar % per jaar Locatie Huidige situatie Situatie met maatregelen Toe- / afname CZV emissie in kg/jaar A0332 Rootweg A0368 Heesakkerweg A0860 Floralaan A1037 Kleine Bergdijk A1400 Ommelseweg A1419 Bergweg A1429 Beatrixlaan O4011 Dionysiusstraat H3138 Voorste Heusden Totaal % % CIW-basisinspanning: kg CZV/jaar tekort tekort Definitief september 2012

70 In tabel 4.3 zijn de piekvolumes voor een T=1 en T=2 situatie voor de huidige situatie en de situatie met uitgevoerde maatregelen in Asten kom en Heusden. Ook is de toe- of afname van het aantal m 3 opgenomen. Met deze volumes kan bepaald worden of er zich in de toekomst na het uitvoeren van de maatregelen mogelijk waterkwaliteitsproblemen gaan voordoen. Tabel 4.3: Overzicht resultaten piekvolumes Asten, Heusden en Ommel van de huidige situatie en de situatie met uitgevoerde maatregelen in Asten kom en Heusden Overstort Locatie Piekvolumes huidige situatie Piekvolumes na uitvoeren maatregelen Verschil tussen beide situaties T=1 (m³) T=2 (m³) T=1 (m³) T=2 (m³) T=1 (m³) T=2 (m³) A0332 Rootweg A0368 Heesakkerweg A0860 Floralaan A1037 Kleine Bergdijk A1400 Ommelseweg A1419 Bergweg A1429 Beatrixlaan H3138 Voorste Heusden O4011 Dionysiusstraat Conclusie Voor het bemalingsgebied Asten zijn verschillende kansen (zie voorgaande paragraven) om het stelselfunctioneren verder te optimaliseren en daarmee het aantal water-opstraat locaties en wateroverlastsituaties verder te verminderen. Wanneer de verschillende maatregelen zijn uitgevoerd is dit ook zeer gunstig voor de CZV-emissie vanuit de overstorten naar het oppervlaktewater. 4.4 Bemalingsgebied Liender-Loverbosch Samenvatting huidige situatie Het bemalingsgebied Liender-Loverbosch heeft een gemengd stelsel. Met een onderdrempelberging van 10,4 mm en een bergbezinkbassin met 7,1 mm beschikt dit bemalingsgebied over ruim voldoende berging. Het afvalwater wordt middels een pomp in het bemalingsgebied Asten kom gepompt. Uit de berekeningen van de huidige situatie is gebleken dat de beschikbare berging onvoldoende benut wordt. In het gebied wordt bij de hydraulische toetsing met bui 08 bij de Neptunisstraat, de Elzevlam en de Elfenbank water-op-straat berekend. Bij de gemeente is alleen ter plaatse van de Elfenbank bekend dat hier bij hevige regen water op straat blijft staan, maar dit leidt in de praktijk niet tot overlast, omdat het water oppervlakkig kan afstromen Maatregelen Zoals in paragraaf is beschreven wordt geadviseerd om de interne drempels tussen dit bemalingsgebied en de bemalingsgebieden Asten kom en Logtenstraat te 17 september Definitief

71 verlagen. Hierdoor wordt de maximale waterstand in de putten bij een normbui 08 iets verhoogd. Dit levert echter geen nieuwe water-op-straat locaties op. De waterspiegelverhanglijn vanaf de Elfenbank naar het bergbezinkbassin Floralaan loopt geleidelijk op. Er zijn geen specifieke leidingen aan te wijzen die een probleem vormen voor de afvoercapaciteit. De wateroverlast wordt hier waarschijnlijk veroorzaakt door de hoge waterspiegelverhanglijn (als gevolg van onvoldoende afvoercapaciteit over het gehele tracé en een lange afstand tot het bergbezinkbassin) en de verlaging van het maaiveld. Er zijn geen directe knelpunten aan te wijzen. Voor de komende periode zijn er geen weg- of rioolwerkzaamheden in dit gebied gepland. Maatregelen als afkoppelen of het vergroten van grote delen van de riolering zijn hierdoor vanuit kostenoogpunt niet aan te bevelen. Er kan bijvoorbeeld makkelijker naar een lokale maatregel worden gezocht zoals het oppervlakkig laten afstormen van overtollig hemelwater richting openbaar gebied of een nabijgelegen sloot Conclusie Voor het bemalingsgebied Lieder-Loverbosch worden geen maatregelen geadviseerd. Ter plaatse van de Elfenbank waar de gemeente de water-op-straat situatie vanuit de praktijk herkent is het, het meest effectief om een lokale maatregel toe te passen. 4.5 Bemalingsgebied Logtenstraat Samenvatting huidige situatie Het bemalingsgebied Logtenstraat heeft geen eigen externe overstort. Het overschot aan water in de riolering wordt via een interne drempel bij de tennisbanen afgevoerd richting het bemalingsgebied Liender-Loverbosch. Ook zijn er verschillende hooggelegen verbindingen met de Bloemenbuurt in bemalingsgebied Asten kom. Het gemengde stelsel beschikt over een pomp welke het afvalwater naar Asten kom verpompt. De pomp voldoet niet aan de normcapaciteit van 0,7 mm/uur. Ook de onderdrempelberging is niet toereikend, 2,7 mm i.p.v. de gestelde 7 mm voor een gemengd stelsel. Echter doordat het bemalingsgebied geen eigen overstort heeft en het water afvoert naar de omliggende bemalingsgebieden heeft dit geen negatief effect op de emissie vanuit dit gebied. In het gebied worden op verschillende locaties water-op-straat berekend bij een normbui 08. Het betreft de Jasmijnstraat, Floralaan, Margrietstraat en de Lienderweg ter hoogte van de kruising met de Laurierstraat. Van de laatste twee locaties is bij de gemeente bekend dat hier ook daadwerkelijk bij hevige neerslag water op straat blijft staan. De hoge waterspiegelverhanglijn gecombineerd met het lagere maaiveld zorgt zeker bij de Margrietstraat voor de nodige wateroverlast. Dit is ook de eerste locatie binnen de gemeente waar water-op-straat ontstaat bij hevige neerslag Maatregelen De in beschreven verlaging van de interne drempel ter hoogte van de tennisbanen heeft een positief effect op een groot deel van het bemalingsgebied. De water-op-straat locatie aan de Lienderweg ter hoogte van de kruising met de Laurierstraat wordt hiermee grotendeels voorkomen. Echter voor de overige water-op-straat locaties helpt Definitief september 2012

72 deze maatregel onvoldoende. Afkoppelen van verharding zal hier een verlichting van de druk op het gemengde rioleringsstelsel geven maar voor de komende periode heeft de gemeente hier weinig weg- en rioleringswerkzaamheden gepland. Bij de Margrietstraat is het aan te bevelen een lokale maatregel te treffen. Er kan gedacht worden aan een verbinding tussen het laagste punt in de Margrietstraat, bij de kruising met de Lotusstraat, en het IT-riool in de Tuinstraat en de nabij gelegen parkvijver. Hierbij dient er op gelet te worden dat het waterniveau in de parkvijver niet hoger kan komen dan het maaiveld in de Margrietstraat Conclusie Door onvoldoende afvoercapaciteit ontstaat in dit bemalingsgebied bij de hydraulische toetsing met bui 08 op meerdere locaties water-op-straat. Het verwijderen van de interne drempel geeft een verbetering van de maximale waterstanden bij een bui 08. Om de wateroverlast ter plaatse van de Margietstraat aan te pakken is een lokale maatregel noodzakelijk. Wanneer bij toekomstige werkzaamheden mogelijkheid wordt gezien om verhard oppervlak in dit gebied af te koppen dient dit zeker de aanbeveling. 4.6 Bemalingsgebied Vlinderveld Samenvatting huidige situatie In de nieuwbouwwijk Vlinderveld ligt een verbeterd gescheiden systeem. De pomp die het regenwater van dit gebied naar Asten kom verpomp beschikt over te veel capaciteit, 14 m 3 /uur ten opzichte van een normcapaciteit van 3,3 m 3 /uur. Hierdoor wordt veel schoon regenwater (circa 70% van de totale hoeveelheid neerslag per jaar) verpompt naar de RWZI. Daarnaast wordt het gemengde stelsel van Asten kom tijdens regenval onnodig belast en dit heeft een negatieve invloed op de vuiluitworp van het gemengde rioolstelsel. Uit de hydraulische toetsing van het stelsel aan bui 08 komen geen water-op-straat locaties naar voren, waaruit geconcludeerd kan worden dat de afvoercapaciteit voldoende is Maatregelen Door het regenwatergemaal te voorzien van een tijdschakeling (is mogelijk met Aquaview) of zelfs helemaal de uit te zetten zal er minder worden overgestort vanuit het gemengde rioolstelsel. Daarnaast wordt er fors minder water naar de zuivering verpompt. Hierdoor gaat het rendement op de zuivering omhoog, de kosten omlaag en het energieverbruik van alle gemalen in het tracé richting de zuivering omlaag Conclusie Om Asten kom en de zuivering te ontlasten dient de gemeente te overwegen om het RWA-gemaal in dit bemalingsgebied te voorzien van een tijdschakeling of het gemaal bij neerslag tijdelijk stil te zetten. 17 september Definitief

73 4.7 Bemalingsgebied Hazeldonk Samenvatting huidige situatie In bemalingsgebied Hazeldonk ligt een verbeterd gescheiden systeem. Het afvalwater en de first flush worden middels een pomp afgepompt naar Asten kom. Het RWAgemaal beschikt over te veel capaciteit, 14 m 3 /uur ten opzichte van een normcapaciteit van 4,8 m 3 /uur. Zie voor de nadelen hiervan paragraaf Maatregelen In het gebied zijn bij de gemeente geen wateroverlastlocaties bekend. Uit de hydraulische berekeningen blijkt echter dat het RWA-stelsel over onvoldoende afvoercapaciteit beschikt om al het regenwater af te voeren. Het is voornamelijk de laatste streng naar de overstort die het meeste knijpt. Net als in het bemalingsgebied Vlinderveld kan ter optimalisatie het RWA-gemaal worden aangepast, zie paragraaf Conclusie Er is geen wateroverlast in het gebied bekend. Er worden hier dan ook geen maatregelen ter optimalisatie van het RWA-stelsel geadviseerd. Wel dient de gemeente, om Asten kom te ontlasten, te overwegen om het RWA-gemaal in dit bemalingsgebied te voorzien van een tijdschakeling of het gemaal bij neerslag tijdelijk stil te zetten. 4.8 Bemalingsgebied Ostade Samenvatting huidige situatie Het bemalingsgebied Ostade heeft een gemengd stelsel. Een pomp in het zuidwesten van het gebied zorgt voor de afvoer van het afvalwater naar Asten kom. De pomp met een capaciteit van 47 m 3 /uur beschikt echter niet over voldoende capaciteit om aan de norm te voldoen (normcapaciteit 55 m 3 /uur). Het gebied heeft een onderdrempelberging van 5 mm en een berging in het bergbezinkbassin Rootweg van 1,6 mm. Ook de berging is in dit gebied dus beneden de norm. Alleen ter plaatse van de meest zuidelijke streng in de Beatrixlaan wordt bij een bui 08 water-op-straat berekend. Er is hier bij de gemeente echter geen wateroverlast bekend. Wel wordt ter plaatse van de Willem Alexanderstraat waterhinder ervaren. Het water dat op straat blijft staan kan niet oppervlakkig wegstromen en blijft voor een verkeersdrempel staan Maatregelen De waterhinder ter plaatse van de Willem Alexanderstraat kan mogelijk lokaal worden opgelost door extra afwateringsmogelijkheden voor de verkeersdrempel te realiseren. Verder wordt geadviseerd wanneer de gemeente hier mogelijkheid toe ziet een deel van de verharding in dit gebied af te koppelen van de gemengde riolering. Hierdoor neemt Definitief september 2012

74 de berging in het stelsel verder toe en neemt de pompovercapaciteit relatief gezien (in mm/h) toe. Het is niet aan te bevelen de pompcapaciteit verder te vergroten naar de normcapaciteit. Het ontvangende bemalingsgebied Asten kom heeft eveneens onvoldoende ruimte om dit extra water te kunnen bergen Conclusie De waterhinder in het gebied kan het beste lokaal worden opgelost. Er wordt geadviseerd, wanneer de gemeente hier kans toe ziet, delen van de verharding af te koppelen van de gemengde riolering 4.9 Bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt Samenvatting huidige situatie Het bemalingsgebied Oliemolen-Hoogvelt betreft een bedrijventerrein met een groot verhard oppervlak (t.o.v. het bruto oppervlak). Het afvalwater in het gemengde stelsel wordt vanuit twee locaties afgepompt naar Asten kom. Bij hevige neerslag kan overtollig water via de externe overstort aan de noordzijde van het gebied het stelsel verlaten. Het betreft een overstort zonder bergbezinkvoorziening. Naast het eigen afval- en hemelwater komt er bij hevige neerslag ook water vanuit Asten kom via de interne drempel het gebied binnen. De pompen in het gebied beschikken tezamen over voldoende capaciteit (162 m 3 /uur) om aan de norm te voldoen( 104 m 3 /uur). De onderdrempelberekening is 5,9 mm in plaats van de gewenste 7 mm voor een gemengd stelsel. In het zuidwesten van het gebied wordt water-op-straat berekend. Een te lage afvoercapaciteit gecombineerd met een laag maaiveld zorgt hier voor problemen. Ook in de praktijk is deze locatie, zij het in beperkte mate, als locatie met waterhinder bekend bij de gemeente Maatregelen Om de water-op-straat locatie in het zuidwesten op te kunnen lossen dient een groot deel van de riolering richting de externe overstort vergroot te worden. De gemeente heeft aangegeven dat de riolering hier nog van voldoende kwaliteit is en voorlopig nog niet vervangen wordt. Wel wordt de parallelbaan van de Ommelseweg herstraat. Hier zal de gemeente de mogelijkheid tot afkoppelen van wegen en percelen overwegen Conclusie Het is voorlopig niet efficiënt om de water-op-straat locatie aan te pakken. Bij de herstrating van de parallelbaan Ommelseweg worden de mogelijkheid tot afkoppeling van wegen en percelen aldaar bekeken en waar mogelijk tijdens de werkzaamheden meegenomen. Op deze manier wordt het gemengde stelsel tijdens regenval minder belast. 17 september Definitief

75 4.10 Bemalingsgebied Appelbuurt Samenvatting huidige situatie In de Appelbuurt is een verbeterd gescheiden stelsel aangelegd. De pomp die het regenwater van dit gebied naar bemalingsgebied Nobisweg verpomp beschikt over te veel capaciteit, 22 m 3 /uur ten opzichte van een normcapaciteit van 8,7 m 3 /uur. Hierdoor wordt veel schoon regenwater verpompt naar de RWZI. Daarnaast wordt het gemengde stelsel van Asten kom tijdens regenval onnodig belast en dit heeft een negatieve invloed op de vuiluitworp van het gemengde rioolstelsel. Het regenwaterstelsel beschikt over onvoldoende capaciteit om bij een bui 08 al het water af te voeren. Verspreid over het hele gebied wordt water-op-straat berekend. Bij de gemeente is alleen waterhinder ter plaatse van de Boskoop bekend Maatregelen Om de RWA-riolering over voldoende afvoercapaciteit te laten beschikken is het noodzakelijk de riolering over langere afstand te vergroten. Omdat deze wijk nog niet erg oud is en de riolering nog lang niet aan vervanging toe is dient er voor het oplossen van de waterhinderlocatie aan de Boskoop gezocht te worden naar een lokale oplossing. Net als in het bemalingsgebied Vlinderveld kan ter optimalisatie het RWA-gemaal worden aangepast, zie paragraaf Een andere mogelijkheid is om het gemaal op te heffen en daarvoor in de plaats een uitlaat te realiseren die op de nabij gelegen sloot loost. Zo ontstaat een gescheiden stelsel in plaats van het verbeterd gescheiden stelsel. Bij deze optie zijn de waterstanden en de bodemhoogte van de sloot wel bepalend voor mogelijke realisatie van deze optie. Dit dient verder onderzocht te worden Conclusie De bestaande RWA-riolering beschikt over onvoldoende afvoercapaciteit om het regenwater in het gebied voldoende af te voeren. Vervanging van de recent aangelegde RWA-riolering is niet wenselijk. Er dient een lokale maatregel getroffen te worden om de situatie ter plaatse van de waterhinderlocatie te verbeteren. Daarnaast dient de gemeente, om het bemalingsgebied Asten kom te ontlasten, te overwegen om het RWA-gemaal in dit bemalingsgebied te voorzien van een tijdschakeling, het gemaal bij neerslag tijdelijk stil te zetten of het gemaal op te heffen en daarvoor in de plaats een uitlaat te realiseren waardoor een gescheiden stelsel ontstaat Bemalingsgebied Nobisweg Samenvatting huidige situatie In het bemalingsgebied Nobisweg is een verbeterd gescheiden systeem aanwezig. Via een pomp loost dit bemalingsgebied het afvalwater en de first flush van zowel het eigen gebied als van bemalingsgebied Appelbuurt op de persleiding van het waterschap. Deze Definitief september 2012

76 persleiding komt in Asten kom uit. De pomp die het regenwater van dit gebied naar bemalingsgebied Nobisweg verpomp beschikt over net te veel capaciteit, 36 m 3 /uur ten opzichte van een normcapaciteit van 33 m 3 /uur. Zie voor de nadelen hiervan paragraaf Uit de hydraulische berekeningen met bui 08 blijkt dat de RWA-riolering onvoldoende afvoercapaciteit heeft. Zowel in het oosten als in het westen van het gebied wordt waterop-straat berekend. Het overgrote deel van het terrein is verhard wat voor een grote belasting op het RWA-stelsel zorgt. Bij de gemeente is bekend dat op de Planker bij hevige neerslag waterhinder ontstaat Maatregelen Om de RWA-riolering over voldoende afvoercapaciteit te laten beschikken is het noodzakelijk de riolering over langere afstand te vergroten. Omdat dit bedrijventerrein nog niet erg oud is en de riolering nog lang niet aan vervanging toe is dient er voor het oplossen van de waterhinderlocatie op de Planker gezocht te worden naar een lokale oplossing. De gemeente heeft aangegeven dat de mogelijkheid bestaat om een tweede overstort te realiseren die op de Beekerloop afvoert. De grond tot de Beekerloop is al in het bezit van de gemeente. Net als in het bemalingsgebied Vlinderveld kan ter optimalisatie het RWA-gemaal worden aangepast, zie paragraaf Conclusie De bestaande RWA-riolering beschikt over onvoldoende afvoercapaciteit om het regenwater in het gebied voldoende af te voeren. Vervanging van de recent aangelegde RWA-riolering is niet wenselijk. Er dient een lokale maatregel getroffen te worden om de situatie ter plaatse van de waterhinderlocatie te verbeteren. Ook kan ter optimalisatie het RWA-gemaal worden voorzien van een tijdschakelaar of bij neerslag tijdelijk stilgezet worden Bemalingsgebied Ommel Samenvatting huidige situatie De kern Ommel is voorzien van een gemengd stelsel, een bergbezinkbassin en een pomp die het water uit de kern op de persleiding van het waterschap loost. Deze persleiding komt uit in het bemalingsgebied Asten kom. De pomp met een capaciteit van 90 m 3 /uur voldoet aan de normcapaciteit (71 m 3 /uur). Met een onderdrempelberging van 2,3 mm (i.p.v. 7 mm) en een berging in het bergbezinkbassin Dionysiusstraat van 2,0 mm (voldoet aan de norm van 2,0 mm) voldoet de totale berging in de kern niet. Bij het toetsen van het stelsel aan een normbui 08 wordt op een aantal locaties waterop-straat berekend. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de Jan van Havenstraat en in de omgeving van de Kluisstaat. In de Kluisstraat is op twee locaties ook in de praktijk sprake van wateroverlast. 17 september Definitief

77 Maatregelen Er zijn maatregelen gewenst ter plaatse van de wateroverlastlocaties aan de Kluisstraat. In de bestaande situatie is te zien dat voornamelijk aan het einde van de streng (Dionysiusstraat en Marialaan) de afvoercapaciteit van de riolering beperkt is. Door de riolering op deze locaties verder te vergroten (van een ø 600 mm naar een ø 800 mm) zal de waterspiegelverhanglijn langzamer oplopen. Echter de aansluitende streng in de Kluisstraat tussen de kruising met de Pastoor Vogelsstraat en de Marialaan de vormt vervolgens ook een knelpunt. Door ook deze streng te vergroten (van een ø 400 mm naar een ø 600 mm) zal de waterspiegelverhanglijn voor het grootste deel van de Kluisstraat beneden het maaiveld blijven. Echter aan het einde van de Kluisstraat zal ondanks deze maatregel door het lage maaiveld bij hevige neerslag water-op-straat blijven ontstaan (zie figuur 4.6). O4011! O4010 O4009 O4008 O4007 O4004 O4005 O4006 O4013 O4016 O4015 O4018 O4019 O4020 O4021 O4022 O4023 O4024 O4090 O4025 O4026 O4027 O4028 O4029 O Figuur 4.6: Lengtedoorsnede Kluisstraat naar het bergbezinkbassin Dionysiusstraat, toekomstige situatie met diametervergroting in de Dionysiusstraat, Marialaan en het zuidelijke deel van de Kluisstraat, bij bui 08 met maximale waterstanden. 440 De optie om in de Kluisstraat af te koppelen levert onvoldoende verlaging van de waterspiegelverhanglijn op maar zorgt wel voor een verdere verlaging van de waterspiegelverhanglijn, zie figuur 4.7. Daarnaast zorgt de aanleg van een HWA-stelsel er voor dat het water dat via de gemengde riolering op straat komt te staan via de HWAriolering wordt afgevoerd. Dit is niet zichtbaar in de figuur O4011! O4010 O4009 O4008 O4007 O4004 O4005 O4006 O4013 O4016 O4015 O4018 O4019 O4020 O4021 O4022 O4023 O4024 O4090 O4025 O4026 O4027 O4028 O4029 O Figuur 4.7: Lengtedoorsnede Kluisstraat naar het bergbezinkbassin Dionysiusstraat, toekomstige situatie met diametervergroting van de zuidelijke strengen en het afkoppelen van het noordelijk deel van de Kluisstraat, bij bui 08 met maximale waterstanden. Omdat vooralsnog geen weg- of rioleringswerkzaamheden in deze omgeving zijn gepland voor de komende periode wordt geadviseerd om ter plaatse van de wateroverlastlocaties te zoeken naar een lokale maatregel. Te denken valt bijvoorbeeld aan de aanleg van een extra kolkenleiding ter plaatse van de wateroverlastlocatie, welke het overtollige water op straat op een nabij gelegen sloot kan lozen. Deze kolkenleiding dient voldoende afvoercapaciteit te hebben om zowel het lokale water als het toestromende water af te kunnen voeren Definitief september 2012

78 Conclusie Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om de situatie ter plaatse van de wateroverlastlocaties te verbeteren. Om ter plaatse van de Kluisstraat bij een normbui 08 geen water-op-straat situaties te laten ontstaan zijn grootschalige vervangingswerkzaamheden noodzakelijk. Het is aan de gemeente om een keus te maken tussen een lokale maatregel of een structurelere verbetering van het gehele stelsel van Ommel Bemalingsgebied Heusden Samenvatting huidige situatie In de kern Heusden ligt een gemengd stelsel. Aan de noordoostzijde ligt aan de Voorste Heusden het bergbezinkbassin. Aan de noordwestzijde ligt het waterschapsgemaal welke het water uit de riolering in de persleiding van het waterschap pompt. Deze persleiding loost direct op de ontvangstkelder van de RWZI Asten. Het gemaal van het waterschap voldoet met zijn 94 m 3 /uur niet aan de normcapaciteit van 142 m 3 /uur. De onderdrempelberging in de kern voldoet nagenoeg aan de norm, 6,7 mm (norm 7 mm). De berging in het bassin is echter minder dan de norm, 1,1 mm (norm 2 mm). Voor de kern Heusden wordt bij bui 08 op een aantal locaties water-op-straat berekend. De meeste water-op-straat locaties bevinden zich in het zuiden van Heusden. Bij de gemeente zijn twee locaties met waterhinder bekend. Eén ter hoogte van het bergbezinkbassin aan de Voorste Heusden en één ter plaatse van het Vorstermansplein Maatregelen De waterspiegelverhanglijn loopt vanaf de interne drempel naar het zuiden geleidelijk op. Er zijn geen specifieke knelpunten waar optimalisatie van het stelsel kan worden gerealiseerd. Echter de interne drempel naar het bergbezinkbassin ligt erg hoog en zorgt ervoor dat de waterspiegelverhanglijn vanaf daar al vrijwel op maaiveldhoogte ligt, zie figuur 4.8. Door de drempel te verlagen zal de waterspiegelverhanglijn dalen wat positieve effecten heeft op de maximale waterstanden bij bijvoorbeeld een bui 08, zie figuur Grote sprong in de waterspiegelverhanglijn door de hoogte van de interne stuw H H H H H H H H3088 H H H H H H H H H H H H H H Figuur 4.8: Lengtedoorsnede Heusden van het Vorstermansplein naar de externe overstort, bij bui 08 met maximale waterstanden. 17 september Definitief

79 Figuur 4.9: Effect van het verlagen van de interne drempel op de maximale waterstanden bij een bui 08 in de kern Heusden. Het verlagen van de drempel betekend echter wel dat de onderdrempelberging in het stelsel kleiner wordt. Bij een verlaging van de interne drempel met 40 cm neemt de berging in het stelsel af met 118 m 3. De nieuwe berging wordt hiermee 1002 m 3, wat overeenkomt met een berging van 5,97 mm. Met het verlagen van de drempel met 40 cm voldoet het stelsel nog steeds aan deze basisinspanning. De gegevens zijn opgenomen in tabel 4.2. Definitief september 2012

80 Als de kern Heusden los wordt bekeken ten opzichten van de gemeentebrede basisinspanning voldoet de kern in de huidige situatie aan de basisinspanning. Dit lijkt in tegenspraak met het feit dat het waterschapsgemaal onvoldoende capaciteit heeft (94 m 3 /uur t.o.v. een normcapaciteit van 142 m 3 /uur) en er onvoldoende berging aanwezig is (7,7 mm i.p.v. 9 mm). Hier kunnen echter de volgende verklaringen voor worden gegeven: De huidige berging in Heusden is bijna 8 mm i.p.v. de norm van 9 mm. Dit is geen groot verschil. Verder wordt in de berekeningen ook de dynamische berging in het stelsel (de berging in de riolering boven de drempel van het bergbezinkbassin) meegenomen. Dit is echter niet terug te zien in bijvoorbeeld de tabel met bergingsgetallen in de rapportage; Daarnaast is er bij de berekeningen van uitgegaan dat het waterschapsgemaal voldoet aan de normcapaciteit. De uiteindelijke pompovercapaciteit wordt bepaald aan de hand van deze normcapaciteit en het DWA-aanbod op dat moment. Door de DWA-curve kan de pompovercapaciteit dus variëren tussen 0,7 mm/uur of iets meer (bij minder DWA-aanbod zoals in de nacht); Uit de reeksberekening voor de kern Heusden blijkt dat de kern weliswaar voldoet aan de basisinspanning maar dat het slechts een klein overschot betreft van 26 kg CZV-emissie per jaar. Op basis van deze gegevens is het niet vreemd dat Heusden ondanks een tekort aan berging in het stelsel en het bassin voldoet aan de basisinspanning Conclusie In overleg met het waterschap moet worden besloten of de toename aan emissie ter plaatse van de externe overstort aan de Voorste Heusden op de een probleem vormt. Ook de capaciteit van de pomp van het waterschap is een punt van aandacht. 17 september Definitief

81 5 CONCLUSIE EN ADVIES 5.1 Inleiding De gemeente Asten heeft Royal Haskoning de opdracht verstrekt voor het actualiseren van het basisrioleringsplan (BRP) voor de kernen binnen de gemeente. Het huidige BRP dateert uit 2007 en is verouderd. De resultaten uit dit BRP worden voor zover van toepassing meegenomen in het vgrp dat op dit moment geschreven wordt. Het doel van voorliggend BRP is het controleren van het hydraulische en emissie technische functioneren van de huidige riolering en het bepalen van optimalisaties. Dit BRP is een technisch document. Het rapport is bedoeld als onderbouwing van de hydraulische en milieutechnische aanpassing aan het rioolstelsel en is geschreven voor de ambtenaren van de gemeente die belast zijn met het beheer van de riolering en ambtenaren van het Waterschap die betrokken zijn als toetser, adviseur en vergunningverlener. In het rapport vindt u de antwoorden op de volgende vragen: 1. Hoe functioneert het rioolstelsel in de huidige situatie? 2. Voldoet het rioolstelsel in de huidige situatie aan de normen? 3. Welke maatregelen kunnen er getroffen worden om het rioolstelsel verder te optimaliseren? 5.2 Huidig functioneren riolering De huidige situatie van het rioolstelsels van de kernen Asten, Heusden en Ommel zijn in dit BRP getoetst conform Leidraad Riolering C2100 met behulp van een aantal standaardbuien en een tienjarige neerslagreeks. De belangrijkste bevindingen ten aanzien van het hydraulisch en milieutechnisch functioneren zijn: De afvoercapaciteit is in alle drie de kernen onvoldoende om te voorkomen dat bij een bui08 water-op-straat wordt berekend; Met name in het centrumgebied van Asten, de Kluisstraat e.o. in Ommel en in het hele zuidelijke gedeelte van de kern Heusden wordt water op straat berekend met een forse omvang. Voor een deel van de locaties wordt in de praktijk ook waterhinder / -overlast ervaren; Ook bij bui06 wordt er eveneens in alle kernen water-op-straat berekend op vrijwel alle locaties waar ook bij bui08 water-op-straat wordt berekend. De bui geeft inzicht in de (theoretische) hydraulische knelpunten van het rioolstelsel; Er wordt gemeentebreed niet voldaan aan de basisinspanning. Dit komt doordat op één na alle bemalingsgebieden over onvoldoende berging beschikken. Alleen het bemalingsgebied Liender-Loverbosch beschikt over ruim voldoende berging. Ook de pompcapaciteit voldoet in de meeste gebieden niet aan de norm. Dit is echter geen punt van aandacht omdat de berging van het bemalingsgebied Asten kom, waar de meeste gemalen op uitkomen, zelf ook een bergingstekort heeft; De geïnstalleerde pompcapaciteit voor het waterschapsgemaal van Ommel voldoet ruim aan de berekende normcapaciteit. Het waterschapsgemaal van de kern Heusden heeft echter een tekort. Omdat het afvalwater van de kern Asten door het vijzelgemaal van de RWZI Asten wordt afgevoerd en dit gemaal ook Definitief september 2012

82 voor diverse andere kernen binnen en buiten de gemeente Asten wordt gebruikt is het functioneren ten opzichte van de norm voor dit gemaal niet bepaald; De theoretische reeksberekening berekent gemiddeld drie externe overstortwerkingen per jaar voor het bergbezinkbassin aan de Floralaan waar andere bergbezinkbassins binnen de kern Asten 11 tot 15 keer per jaar overstorten. Bij de gemeente is bekend dat het bergbezinkbassin aan de Floralaan weinig overstort. Binnen de gemeente zijn uit de waterkwaliteitsspoortoetsing geen probleemlocaties naar voren gekomen. Ook zijn er geen hydraulische knelpunten in de stedelijke wateropgave. Echter de Beekerloop die in het verleden wel als knelpunt was aangemerkt in de stedelijke wateropgave blijft ook nu nog een aandachtspunt. De afvoercapaciteit van de Beekerloop blijft beperkt waardoor de externe drempels van de Floralaan, Boskoop, Stikker en Oliemolen mogelijk verdrinken en er interactie op gaat treden tussen het oppervlaktewater en de riolering. 5.3 Optimalisatiekansen In dit BRP is voornamelijk de focus gelegd op het optimaliseren van rioolstelsel ten behoeve van de locaties waar in de praktijk ook daadwerkelijk waterhinder / -overlast wordt ervaren. Hierbij is een sterke link gelegd met de weg- en rioolwerkzaamheden die de gemeente de komende jaren op de planning heeft staan. Ook is er specifiek gekeken waar er op het gebied van berging binnen de bemalingsgebieden nog ruimte was voor optimalisatie door het toepassen van tijdschakelingen op pompen of het verlagen van interne drempels. De optimalisatiemaatregelen geven ten opzichte van de huidige situatie een verbetering van de hoeveelheid emissie op het oppervlaktewater. Het is echter niet zo dat er is geoptimaliseerd totdat gemeentebreed aan de basisinspanning wordt voldaan Optimalisatie water-op-straat Vervangen gemengde riolering Burgemeester Wijnenstraat door een grotere diameter waardoor een tweede afvoerroute vanuit het centrum wordt gecreëerd. Parallel aan de gemengde riolering dient IT-riolering aangelegd te worden voor de aansluiting van de RWA-riolering in het centrum en het nog af te koppelen verhard oppervlak (wegen en voorzijde woningen) in de Burgemeester Wijnenstraat. Deze maatregel is reeds door de gemeente gepland; De riolering in de Wilhelminastraat heeft een belangrijke functie als transportroute van het centrum naar het bergbezinkbassin aan de Beatrixlaan. Geadviseerd wordt het gehele tracé vanaf de kruising Wilhelminastraat- Kerkstraat tot en met de kruising Heesakkerweg Rootweg) te vergroten; Om de situatie ter plaatse van de wateroverlastlocatie aan de Heerbaan te verbeteren dient de riolering in de Heerbaan vergroot te worden waarbij het afschot over de gehele streng richting het noorden loopt. Deze aanpassing aan de riolering kan worden meegenomen met de, door de gemeente reeds geplande, wegwerkzaamheden voor de Heerbaan; Bij de geplande wegreconstructie aan de parallelbaan van de Ommelseweg zijn er kansen om een deel van het verhard oppervlak van dat aan deze weg grenst 17 september Definitief

83 en de wegverharding zelf af te koppelen. De gemengde riolering in deze weg welke onvoldoende afvoercapaciteit heeft, is nog van voldoende kwaliteit en wordt, op aangeven van de gemeente, niet vervangen; Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om de situatie ter plaatse van de wateroverlastlocaties aan de Kluisstraat in Ommel te verbeteren. Hiervoor zijn voornamelijk grootschalige vervangingswerkzaamheden noodzakelijk. Er dient een keus te worden gemaakt op welke termijn welke maatregelen uitgevoerd kunnen gaan worden; Het verlagen van de interne drempel van het bergbezinkbassin in Heusden heeft een gunstig effect op de maximale waterstanden in de putten voor een groot deel van Heusden. Echter door een afname van de stelselberging neemt de emissie naar het oppervlaktewater toe; Ter plaatse van de Mariastraat, Elfenbank en Willem Alexanderstraat zijn lokale maatregelen het meest effectief om de wateroverlast die daar in de praktijk wordt ervaren te verminderen; Voor de bemalingsgebieden Vlinderveld, Hazeldonk, Appelbuurt en Nobisweg, welke voorzien zijn van een verbeterd gescheiden stelsel, dient de gemeente te overwegen om de RWA-gemalen in deze gebieden te voorzien van een tijdschakelaar of de gemalen bij neerslag tijdelijk uit te laten staan. Hierdoor wordt de zuivering en bemalingsgebied Asten kom ontlast Optimalisatie emissie Het verlagen van de interne drempels ter plaatse van de Mercuriusstraat en de Lienderweg (t.h.v. de tennisbanen). Met deze maatregel wordt de berging in het bemalingsgebied Liender-Loverbosch beter benut. Tezamen met de drie maatregelen die zijn voorgesteld in Asten kom (Burgemeester Wijnenstraat, Wilhelminastraat en Heerbaan) en de maatregel in Heusden (interne drempel verlagen) zorgt deze maatregen voor een andere verdeling van het tussen de externe overstorten met een reductie van de CZV-emissie van bijna 17% ten opzichte van de huidige situatie. 5.4 Aanvullend advies Meten is weten Door de gemeente wordt op een aantal locaties in de riolering (gemalen en nabij bergezinkbassins) het niveau gemeten. Echter doordat de trendgegevens niet beschikbaar zijn, kunnen we achteraf het stelselfunctioneren niet beoordelen. De logfrequentie in het scadasysteem van de gemeente (Aquaview) is één of 5 minuten. Deze één of 5 minuten gegevens worden in de huidige situatie na een ingestelde tijd (bijvoorbeeld 60 dagen) ingedikt naar uur en naar daggegevens. Dit betekent dat de gedetailleerde trendgegevens na verloop van tijd verloren gaan, waardoor achteraf geen analyses uitgevoerd kunnen worden naar het stelselfunctioneren. Wij adviseren om de trendgegevens (één of vijf minuten gegevens) te bewaren door deze dagelijks automatisch aan het systeem te onttrekken. Uw leverancier heeft in samenwerking met Royal Haskoning hiervoor een exportmodule vervaardigd. Wij adviseren u deze module aan te schaffen en in te richten, zodat de gewenste gegevens behouden blijven. Definitief september 2012

84 5.4.2 Invloed afvalwater gemeente Someren In dit BRP is specifiek gekeken naar de afvalwaterketen binnen de gemeente Asten. Zoals in deze rapportage reeds is aangegeven lozen naast de kernen van de gemeente Asten ook andere kernen van de gemeente Someren en Deurne hun afvalwater en regenwater op het eindgemaal van de waterzuivering Asten. Doordat de kern Asten onder vrij verval het afvalwater loost op de ontvangstput van de RWZI Asten is het mogelijk dat wanneer andere kernen via een persleiding teveel afvalwater lozen in de ontvangstput, deze het afvalwater vanuit de kern Asten wegdrukken. In dit BRP is echter uitgegaan van een optimale werking van het totale systeem waarbij de pompcapaciteit van het vijzelgemaal in de ontvangstput van de RWZI gelijk is gesteld aan de normcapaciteit. Geadviseerd wordt om een integrale berekening uit te voeren op strengniveau, zodat de invloed van de andere gemeenten in beeld wordt gebracht. 17 september Definitief

85 Bijlage 1 Werkwijze emissieberekeningen Definitief 17 september 2012

86 17 september 2012 Definitief

87 1 WERKWIJZE CAPACITEITBEREKENINGEN 1.1 Inleiding De in dit rapport gehanteerde berekeningmethodiek sluit aan bij de methodiek die in de Leidraad Riolering van de stichting Rioned in module C2100 is beschreven. De kern van de module C2100 bestaat uit twee typen berekeningen, namelijk gebeurtenisberekeningen en reeksberekeningen. Voor een beschrijving van beide soorten berekeningen wordt verwezen naar paragraaf 1.6 van deze bijlage. 1.2 Software Voor de berekening van het stelsel is gebruik gemaakt van het computerprogramma INFOWORKS CS versie 9.5 van Wallingford Software Ltd. 1.3 Berekeningsmethodiek en rekenmodel Op basis van de put- en leidinggegevens en het verhard oppervlak is een INFOWORKS CS rekenbestand gemaakt. De speciale putten zoals overstorten, gemalen en stuwvoorzieningen zijn aan dit rekenbestand toegevoegd. 1.4 Rekenparameters Bij de berekeningen met het programma INFOWORKS CS dienen diverse rekenparameters ingevoerd te worden. Droogweerafvoer De droogweerafvoer is gemodelleerd als over de dag gemiddelde permanente invoer en is ingevoerd als injectie op een aantal putten van het vrijverval rioolstelsel. Tijdstap Een belangrijke parameter is de tijdstap voor de berekening. Bij gebeurtenisberekeningen wordt een tijdstap van 60 seconden gebruikt. Bij reeksberekeningen wordt een tijdstap van 300 seconden gebruikt. Runoff De runoff-parameter wordt gebruikt om de afstroming van het water naar de put te schematiseren. Hiervoor wordt geheel conform de Leidraad Riolering het NWRW 4.3 model gebruikt. Voor de beschrijving van dit model wordt verwezen naar de bijlage I van module C2100 van de Leidraad Riolering. Voor de overige rekenparameters worden standaardwaarden gebruikt. Hiervoor wordt verwezen naar bijlage II van module C2100 van de Leidraad Riolering. 1.5 Modellering rioolstelsel Voor de modellering van de structuur van het stelsel is gebruik gemaakt van de gegevens uit het rioolbeheerprogramma. Voor zover niet specifiek benoemd zijn de regenwaterriolen die op verschillende plaatsen in het stelsel voorkomen buiten beschouwing gelaten. Bijlage 1 17 september Definitief

88 1.6 Neerslag Gebeurtenisberekeningen Een gebeurtenisberekening is een berekening waarbij een leeg stelsel wordt belast door een individuele bui met een vooraf vastgestelde intensiteit. De gebeurtenisberekeningen hebben tot doel de afvoercapaciteit van het rioolstelsel (water-op-straat situaties) te beoordelen. In module C2100 van de Leidraad Riolering zijn tien standaardbuien gedefinieerd. Deze buien worden gekarakteriseerd door de hoeveelheid neerslag en de verdeling ervan over de tijd. Over het algemeen wordt een rioolstelsel met standaardbui07 of 08 (tweejaarsbui met de piek respectievelijk voorin of achterin) doorgerekend. Figuur 2.1 Neerslaggebeurtenis 07 (tweejaarsbui, piek voorin) uit Leidraad Riolering Figuur 2.2 Neerslaggebeurtenis 08 (tweejaarsbui, piek achterin) uit Leidraad Riolering Bijlage 1 Definitief september 2012

89 Daarnaast kan het stelsel worden doorgerekend met een permanente bui met een intensiteit van 60 l/s/ha. Met deze bui wordt het stelsel helemaal gevuld. Door deze bui abrupt te laten eindigen, maar de berekening nog enige tijd te laten doorlopen, kan de ledigingstijd van het stelsel worden bepaald. Tevens kan het rioolstelsel worden doorgerekend met standaardbuien 09 en 10 voor bijzondere gevallen waarbij standaardbui07 en 08 onvoldoende zekerheid bieden met betrekking tot wateroverlast. Een bui06 berekend water-op-straat op locaties die extra gevoelig zijn voor wateroverlast. Figuur 2.3 Neerslaggebeurtenis 06 (éénjaarsbui, piek achterin) uit Leidraad Riolering Figuur 2.4 Neerslaggebeurtenis 09 (vijfjaarsbui, piek voorin) uit Leidraad Riolering Bijlage 1 17 september Definitief

90 Figuur 2.5 Neerslaggebeurtenis 10 (tienjaarsbui, piek voorin) uit Leidraad Riolering Reeksberekening Een reeksberekening is een berekening waarbij het rioolstelsel wordt belast door een serie opeenvolgende regenbuien (historische buienreeks). De reeksberekeningen hebben tot doel het hydraulisch gedrag van overstorten en gemalen in een rioolstelsel te beoordelen en dienen uiteindelijk om een uitspraak te doen over de vuiluitworp van het rioolstelsel. Met behulp van deze berekeningen worden de plannen gemaakt voor de maatregelen ter vermindering van de vuiluitworp. Het verschil met gebeurtenisberekeningen is dat het stelsel bij aanvang van een nieuwe bui niet per definitie leeg hoeft te zijn. Het gevolg hiervan is dat een aantal opeenvolgende kleinere buien tot een overstorting kan leiden terwijl dit voor elke afzonderlijke bui niet het geval is. Voor de reeksberekening wordt normaliter gebruik gemaakt van de van het KNMI verkregen neerslaggegevens van De Bilt van 1955 tot 1979 bij een 25-jarige reeksberekening en van 1955 tot 1964 bij een 10-jarige reeksberekening. Doel van de reeksberekening is de bepaling van de verschillende overstortvolumes over deze periode. Door aan dit volume per overstort een vuilvracht te koppelen kan hieruit tevens een indicatie voor de vuilemissie ten gevolge van overstortingen uit het rioolstelsel worden verkregen. Schematisatie regenreeks De rioolstelsels worden doorgerekend met een geschematiseerde regenreeks: Droge periodes die veel langer duren dan de ledigingstijd worden overgeslagen; Buien met neerslaghoeveelheden veel kleiner dan de berging die in ieder geval niet tot overstortingen zullen leiden worden eruit gefilterd. De regenreeks wordt daardoor verdeeld in een groot aantal buien. Bijlage 1 Definitief september 2012

91 2 TOELICHTING OP DE VUILUITWORPBEREKENING 2.1 Eenduidige basisinspanning Landelijk beleid In 1992 verscheen de CUWVO-aanbeveling om de vuilemissie te beperken door deze via een eerste generieke stap te brengen op het niveau van een theoretische referentiewaarde, de zogeheten basisinspanning. Deze basisinspanning is door de CUWVO beschreven en gedefinieerd met behulp van de vuilemissie uit een referentiestelsel. In 1997 bleek uit een onderzoek van VROM dat er onder gemeenten en waterbeheerders in het algemeen een breed draagvlak voor het principe van de basisinspanning bestond, doch dat er behoefte was aan een meer eenduidige definitie van deze basisinspanning, met name voor bestaande gemengde stelsels. Daarom is deze definitie vernieuwd. Met de interpretatie van de éénduidige basisinspanning is geen nieuw beleid geformuleerd. Het eerdere vastgestelde beleid is slechts op operationeel vlak nader uitgewerkt. De maatstaf voor de vuilemissie van gemengde stelsels is mede gebaseerd op de CUWVO-aanbevelingen en de nadere uitwerking hiervan door de Werkgroep Riolering West-Nederland (WRW). Het referentiestelsel is als uitgangspunt genomen voor het vaststellen van de maatstaf voor de jaarlijkse gemiddelde vuilemissie. De maatstaf voor de vuilemissie is uitgedrukt in kilogrammen CZV-emissie per hectare verhard rekenoppervlak per jaar. De maatstaf is een emissie van 50 kg CZV/(ha j) en wordt gemeentebreed getotaliseerd over alle gemengde rioolstelsels en wordt toegepast op het aangesloten verharde oppervlak van het bemalingsgebied. Hieraan mag worden toegevoegd het, in verband met de emissiereductie in het kader van de basisinspanning, op milieuhygiënisch verantwoorde wijze afgekoppeld verhard oppervlak. De meetmethode voor de toetsing van de vuilemissie aan de maatstaf is grotendeels gebaseerd op de Leidraad Riolering, Module C2100 Rioleringsberekeningen, hydraulisch functioneren en de NWRWonderzoekresultaten. Voor de toetsing zijn de volgende uitgangspunten van toepassing: De jaargemiddelde vuilemissie van bestaande gemengde stelsels mag de maatstaf niet overschrijden; Gemeentebreed dient aan de jaargemiddelde vuilemissie uit gemengde stelsels te worden voldaan; Overstortende volumen dienen te worden berekend volgens de Leidraad Riolering, Module C2100: Hydraulisch functioneren, met een reeksberekening over de 10- jarige regenreeks van De Bilt van ; De gemiddelde CZV-concentratie tijdens overstortingen bedraagt 250 mg/l; Het gemiddelde bezinkingsrendement van de randvoorziening is 45%; Het toepassen van resultaten van metingen bij de bepaling van de basisinspanning is slechts in specifieke omstandigheden, na overleg met de waterbeheerder, toegestaan. Bijlage 1 Definitief september 2012

92 2.1.2 Maatstaf Deze systematiek voor de definitie van de basisinspanning is afzonderlijk uitgewerkt voor gemengde, verbeterd gescheiden en gescheiden stelseltypen. De aard van de lozingen uit de verschillende stelseltypen en de effecten er van op het oppervlaktewater zijn dermate verschillend, dat één alomvattende basisinspanning voor alle stelseltypen niet haalbaar is gebleken. De belangrijkste uitgangspunten vanuit de basisinspanning voor een gemengd stelsel zijn een onderdrempelberging van 7 mm, een pompovercapaciteit van 0,7 mm/uur en een berging van 2 mm in een randvoorziening. Bovenstaande heeft geresulteerd in een maatstaf voor de vuilemissie uit het gemengde rioolstelsel. Hieronder worden beknopt de maatstaven en meetmethoden weergegeven, welke bij de emissieberekeningen worden gehanteerd. De maatstaven en meetmethoden zijn ontleend aan het rapport Eenduidige basisinspanning; nadere uitwerking van de definitie van de basisinspanning van de Commissie Integraal Waterbeheer (CIW). Gidsparameter Als zogenaamde gidsparameter voor alle vervuilende stoffen wordt de CZV, het Chemisch Zuurstof Verbruik, aangehouden, omdat deze parameter de effecten op langere termijn en de regionale effecten in het oppervlaktewater weerspiegelt. Tevens hebben de NWRW-onderzoeken aangetoond dat er een zekere correlatie bestaat tussen CZV en diverse vervuilende stoffen. De eenheid om de emissie van CZV uit te drukken is kilogram per hectare per jaar (kg/(ha jaar)) Gekozen is voor hectares om de volgende redenen: beperking van het aantal dimensies in de algehele methodiek van de basisinspanning; gebruikmaking van de inventarisatie van oppervlakken in het kader van het onderzoek naar het hydraulisch functioneren volgens de Leidraad Riolering, module C2100. Bijlage 1 Definitief september 2012

93 Bestaande gemengde stelsels Maatstaf 50 kg CZV/(ha.jaar). Maatstaf wordt gemeentebreed getotaliseerd over alle gemengde stelsels. Maatstaf wordt toegepast op het aangesloten verharde oppervlak van het bemalingsgebied. Hieraan mag worden toegevoegd het, in verband met de emissiereductie in het kader van de basisinspanning, op milieuhygiënische verantwoorde wijze afgekoppeld oppervlak. Meetmethode Toetsing gebaseerd op Leidraad Riolering, Module C2100 Rioleringsberekeningen, hydraulisch functioneren en de NWRW onderzoeksresultaten. Voor toetsing zijn de volgende uitgangspunten van toepassing: De jaargemiddelde vuilemissie van bestaande gemengde stelsels mag de maatstaf niet overschrijden. Gemeentebreed dient aan de jaargemiddelde vuilemissie uit gemengde stelsels te worden voldaan. Overstortende volumen dienen te worden berekend met een reeksberekening over de 10 jarige regenreeks van De Bilt van De gemiddelde concentratie CZV tijdens overstortingen bedraagt: 250 mg/l. Het gemiddelde bezinkingsrendement van de randvoorziening is 45%. Het toepassen van resultaten van metingen bij de bepaling van de basisinspanning is slechts in specifieke omstandigheden, na overleg met de waterkwaliteitsbeheerder, toegestaan. In de meetmethode mogen maatregelen die de volumen van de overstortingen reduceren, met de handhaving van de defaults voor concentratie, zonder meer worden verrekend. Maatregelen die, buiten specifieke randvoorzieningen, de concentratie beïnvloeden mogen uitsluitend na toestemming van de waterkwaliteitsbeheerder verrekend worden in de basisinspanning. Maatwerkoverleg De uitgangspunten voor een bovengrens aan de pompovercapaciteit en voor de beoordeling van piekemissies binnen de basisinspanning dienen in een maatwerkoverleg tussen gemeente en waterkwaliteitsbeheerder te worden ingevuld. (Bestaande) Verbeterd Gescheiden Stelsels Maatstaf Berging van 2-4 mm betrokken op het aangesloten oppervlak. Pompovercapaciteit van 0,2 mm/uur betrokken op het aangesloten oppervlak. Indien sprake is van licht verontreinigd oppervlak, en in de praktijk geen problemen met de waterkwaliteit optreden, kunnen de maatstaven door de waterkwaliteitsbeheerder worden bijgesteld. Meetmethode Toetsing aan de maatstaven voor berging en pompovercapaciteit. (Bestaande) Gescheiden stelsels Maatstaf Indien sprake is van licht verontreinigd oppervlak, verkeerde aansluitingen ontbreken en in de praktijk geen problemen met de waterkwaliteit optreden, wordt ombouw tot een verbeterd gescheiden stelsel niet noodzakelijk geacht. Bij ombouw gelden dezelfde maatstaven als bij een verbeterd gescheiden stelsel. Meetmethode Bij ombouw gelden dezelfde meetmethoden als bij een verbeterd gescheiden stelsel. Bijlage 1 Definitief september 2012

94 De maatstaf mag worden gehanteerd over het totale verharde oppervlak binnen bemalingsgebieden voorzien van gemengde stelsels. Het verharde oppervlak dient in omvang bepaald te worden volgens de vigerende versie van de Leidraad Riolering, Module C2100: Hydraulisch functioneren. Toelichting bij de toepassing van de maatstaf: Niet-aangekoppelde en op milieuhygiënisch verantwoorde wijze afgekoppelde verharde oppervlakken binnen het beschouwde bemalingsgebied, dragen wel bij aan de maatstaf; Verharde oppervlakken, gelegen binnen het beschouwde bemalingsgebied, die niet zijn aangekoppeld op het gemengde stelsel, maar afwateren naar een openbaar regenwaterriool, dragen niet bij aan de maatstaf; Het verharde oppervlak van bebouwing en wegen, waarvan de DWA middels vrijvervalriolen aan de rand van het beschouwde bemalingsgebied zijn aangesloten, dragen niet bij aan de maatstaf. Indien in deze situatie enkele verharde oppervlakken wèl zijn aangesloten, dragen uitsluitend de aangesloten verharde oppervlakken bij aan de maatstaf Meetmethode De meetmethode is een eenduidige en reproduceerbare berekeningsmethode, waarmee de theoretische vuilemissie wordt berekend en vervolgens aan de gestelde maatstaf wordt getoetst. De meetmethode gaat uit van theoretische uitgangspunten voor de diverse parameters, waarbij slechts bij uitzondering meetresultaten mogen worden toegepast. De meetmethode is grotendeels gebaseerd op de Leidraad Riolering, Module C2100: Hydraulisch functioneren. De vuilemissie wordt bepaald uit het overstortend volume en de concentratie van de gidsparameter voor de vuilemissie. Dus: Vuilemissie = Volume x Concentratie Concentratie vuilemissie Voor de bepaling van de vuilemissie wordt uitgegaan van de gegevens zoals die zijn weergegeven in de NWRW onderzoeken. Op basis van diverse bemonsterd stelsel wordt voor de gemiddelde concentratie CZV uitgegaan van de gemiddelde concentratie zoals wordt gehanteerd door de Commissie Integraal Waterbeheer (CIW). Voor de bepaling van de gemiddelde concentratie CZV voor externe overstortingen vanuit bergbezinkvoorzieningen is door de WRW een bezinkingsrendement aanbevolen. Dit bezinkingsrendement heeft een positief effect op de uiteindelijke vuilemissie vanuit het rioolstelsel. Het bezinkingsrendement voor bergbezinkvoorzieningen is bepaald op 45%. Bijlage 1 Definitief september 2012

95 Overzicht vuilgehalten overstortwater conform CIW Eénduidige Basisinspanning. para- stelsel Gebeurtenis vuilgehalten over- Bezinkingsrendement meter stortwater (mg/l) percentage (%) soort CZV gemengd Gemiddeld BBV CZV vgs Gemiddeld BBV Bijlage 1 Definitief september 2012

96

97 Bijlage 2 Schematisatie bemalingsgebieden Definitief 17 september 2012

98

99 Bijlage 2 Definitief september 2012