BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 7 maart 2019 Onderwerp: Themabijeenkomst Omgevingswet

Transcriptie

1 BESLUITENLIJST Voorronde Open Huis Datum: 7 maart 2019 Onderwerp: Themabijeenkomst Omgevingswet Voorzitter: dhr. H.J. Hoitink Griffier: dhr. M.A.J.R. Hermans Leden: dhr. C.J. Kool (CDA), dhr. F.A. Schenk (De Liberalen), mw. W. Toersen (De Liberalen), dhr. L.N. Vernie (CDA), mw. N. van der Voort (P21), mw. W. Zuidweg (P21) Portefeuillehouder: wethouder J.J. Eijbersen Presentator: dhr. J. Dolstra (Stantec) Ambtelijke ondersteuning: mw. M. Balkema, dhr. F. Odijk, mw. D. Suijck Insprekers: dhr. J. Dolstra (Stantec), mw. K. Liemburg (Stantec), Korte samenvatting bespreking: De voorzitter opent de vergadering om uur en heet iedereen welkom. Onderwerp van deze vergadering is themabijeenkomst Omgevingswet. Dit wordt een bijzondere bijeenkomst waarin de raadsleden in beweging moeten komen. De bijeenkomst begint met een presentatie waarna hij de zaak uit handen geeft. De heer Dolstra is bij verschillende gemeenten actief met de Omgevingswet. Hij wil vanavond komen tot een combinatie van zenden en interactie maken. Hij poneert de volgende stelling: "De Omgevingswet is een goede ontwikkeling". Hij vraagt de aanwezigen of ze het daarmee wel/niet eens zijn en verzoekt hen zich te verzamelen bij hun mening. Hij vraagt een aantal aanwezigen waarom zij een bepaalde positie hebben gekozen. De heer Kool denkt dat de intentie goed is. Nu de uitvoering nog. Mevrouw Van der Voort is net zo afwachtend en is het eens. Mevrouw Toersen vindt de diversiteit en het betrekken van verschillende leefaspecten fantastisch, maar het is heel ingewikkeld om tot iets te komen. Veel regels moeten bij elkaar worden gebracht in een bepaalde tijdspanne. Een leefdeel kan zich sneller ontwikkelen dan een ander. Zij vindt het ingewikkeld hoe dan een besluit wordt genomen. De heer Vernie is het eens met de stelling. Hij heeft de ontwikkeling van de omgevingsvisie meegemaakt en denkt dat dit daarop volgt. Het voordeel van een Omgevingswet en omgevingsvisie is dat meer mogelijk is en niet alles volgens dezelfde regels gaat. Mevrouw Zuidweg denkt dat dit het begin is van een meer integrale kijk op de verschillende aspecten in de leefomgeving. Het is goed als daarnaar wordt gekeken en als deze bij elkaar wordt gebracht. Mevrouw Balkema memoreert dat voor de gehele organisatie een basiscursus is georganiseerd. De raad is diverse keren over het proces en de inhoud van de Omgevingswet bijgepraat onder andere in het kader van de omgevingsvisie. Op dit moment is een traject gaande van visie en impactbepaling waarin wordt bepaald met welk ambitieniveau de gemeente deze wet wil oppakken. Dit traject moet resulteren in een routekaart op weg naar de verdere uitvoering van de Omgevingswet. De werkprocessen op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en vergunningver-

2 2 lening zijn in kaart gebracht en geprobeerd is deze op elkaar te laten aansluiten. Wethouder Spil is de coördinerend bestuurder van de Omgevingswet. De door de raad in 2017 vastgestelde omgevingsvisie Kromme Rijngebied wordt op dit moment uitgevoerd. Het in november 2018 door de raad vastgestelde paraplubestemmingsplan herziening buitengebied is een deeluitwerking van de omgevingsvisie met als doel de regelgeving eenvoudiger te maken en te flexibiliseren. In 2018 is in de kadernota Budget beschikbaar gesteld voor het opstellen van een omgevingsvisie voor de dorpen en landgoederen en voor een omgevingsplan voor het buitengebied als verdere uitwerking van de omgevingsvisie. In de sessie van eind april 2019 wordt meegedeeld wat de komende twee jaar wordt gedaan. De heer Dolstra toont een aantal sheets over de Omgevingswet die leidt tot veranderende rollen: meer verantwoordelijkheid bij de samenleving en meer keuzevrijheid. De aanvrager is verantwoordelijk voor het vormgeven van participatie en moet in zijn aanvraag aangeven hoe daarmee is omgegaan. De gemeente moet hiervoor meer loslaten en minder regels hanteren. Het toezicht en de handhaving zullen veranderen. Het is belangrijk dat partijen onderling vertrouwen hebben. De Omgevingswet vraagt om loslaten binnen kaders. De insteek om te gaan van 'nee, tenzij' naar 'ja, mits' betekent ook iets voor rol van de gemeenteraad. Bij de mate van participatie door de omgeving hoort een bestuursstijl die past bij de ruimte die wordt gegeven. Hij vraagt allen na te denken over de plaats waar de gemeente Bunnik bestuurlijk staat op de participatieladder en of dit verschilt met de ambtelijke organisatie. Ook vraagt hij waar de burger staat en of hierover generiek iets kan worden gezegd of dat dit per thema/gebied verschilt. Mevrouw Van der Voort denkt dat het wisselt per gebied/project en dat de gemeente is gestegen op de ladder. Het proces met de omgevingsvisie is daar een goed voorbeeld van. Ook bij het herinrichten van speeltoestellen en kleine erven heeft de burger inspraak op de leefomgeving. De heer Vernie denkt dat de gemeente tussen de participatieve stijl en de consultatieve stijl zit. Bij de Strategische Agenda werd de uitgenodigde groep betrokken. Hij denkt dat de gemeente de neiging heeft te klimmen op de ladder. Mevrouw Zuidweg deelt dat beeld en ziet goede voorbeelden in Werkhoven. Zij denkt dat het erg afhankelijk is van het project waar het om gaat. De heer Dolstra stelt dat de Omgevingswet binnen bandbreedtes meer bestuurlijke afwegingsruimte biedt aan het lokale bevoegde gezag op een aantal thema's: geluid, luchtkwaliteit, ruimtelijke afwegingen. Als gebruik wordt gemaakt van bestuurlijke afwegingsruimte moet worden aangetoond dat aan een norm kan worden voldaan. Voor onderwerpen als externe veiligheid of omgevingsveiligheid geldt deze bestuurlijke afwegingsruimte niet. Dit wordt geregeld in de rijksregelgeving. Door de manier waarop regels worden opgenomen in het omgevingsplan wordt meer of minder ruimte voor afwijkingen geboden en kan afwegingsruimte worden gecreëerd. In de Omgevingswet zit een experimenteerbepaling om tijdelijk te kunnen afwijken en daardoor een ontwikkeling mogelijk te maken. In de Omgevingswet zit een generieke gelijkwaardigheidsbepaling waarmee het beoogde doel van maatregelen ook op een andere manier kan worden bereikt. Binnen een bepaalde bandbreedte kan worden geschoven met of afgeweken van instructies van de provincie of het rijk. Mevrouw Zuidweg vraagt wat het grote voordeel is van iets meer bandbreedte.

3 3 De heer Dolstra antwoordt dat hierdoor meer lokaal maatwerk kan worden geleverd en lokale keuzes kunnen worden gemaakt. De heer Kool informeert hoe dit moet worden gezien in het kader van de Europese wetgeving. De heer Dolstra meldt dat de Omgevingswet een Nederlandse wet is. Waar Europese richtlijnen gelden, is de keuze om daar geen koppen op te zetten. In Europees verband loopt het project 'Make it Work' waarin wordt gekeken naar de beweging die in Nederland wordt gemaakt. Noorwegen heeft een instrument dat veel lijkt op het omgevingsplan dat nu wordt geïntroduceerd. Het is goed als de manier waarop de Europese richtlijnen worden opgesteld aansluit bij de Nederlandse wetgeving en het gedachtegoed van de Omgevingswet. Hij heeft geen plaatje van het mengpaneel in zijn presentatie opgenomen, maar in het mengpaneel is te zien dat er een regeling geldt vanuit het rijk. Als deze wordt gehanteerd, hoeft niets te worden gedaan. Hiervan kan worden afgeweken door een strengere norm te stellen of door het geven van meer ruimte. Zo wordt ruimte gecreëerd binnen de kaders van de Europese wetgeving. In 2011/2012 is het rijk gaan nadenken over een Omgevingswet met als doelen: meer voorspelbaarheid bereiken in de besluitvorming (+2/-0); een meer integrale (samenhangende) besluitvorming (+4/-1); het vergroten van de bestuurlijke afwegingsruimte (+1/-1); snellere en betere besluitvorming (+3/-2). Hij vraagt de aanwezigen bij handopsteking aan te geven welk verbeterdoel het meest belangrijkste is. Hij vraagt de aanwezigen bij handopsteking aan te geven welk verbeterdoel het minst belangrijk is ). De Omgevingswet is opgebouwd rond zes kerninstrumenten: de omgevingsvisie, het programma, het omgevingsplan, de algemene rijksregels (vier algemene maatregelen van bestuur en een ministeriële regeling), de omgevingsvergunning en het projectbesluit. Het projectbesluit is geen instrument van de gemeente, maar is een bevoegdheid van het rijk, de provincie en het waterschap waarmee een door de gemeente opgesteld omgevingsplan kan worden gewijzigd. In de hand-out zijn de bevoegdheden van de raad versus het college uitgewerkt. Het vaststellen van een omgevingsvisie is een bevoegdheid van de raad. De uitwerking in programma's en het vaststellen van een programma is een bevoegdheid van het college. Het omgevingsplan wordt vastgesteld door de raad, maar een deel kan worden gedelegeerd aan het college. Het college kan afwijken van het omgevingsplan door het verlenen van een omgevingsvergunning. In de huidige situatie staat informatie in veel verschillende beleidsstukken (de structuurvisie, het milieubeleidsplan, het waterplan, het natuurplan en het verkeer- en vervoerplan). Onder de Omgevingswet moet dit worden samengebracht in een voor het hele grondgebied van de gemeente geldende omgevingsvisie. Dat vergroot het inzicht in het gemeentelijke beleid voor de fysieke leefomgeving. De geest van de wet is om zoveel mogelijk beleid in een omgevingsvisie op te nemen. De heer Vernie vraagt zich af of de omgevingsvisie geen optelsom wordt van de verschillende beleidsterreinen. De heer Dolstra geeft aan dat er vaak tegenstrijdigheden zijn in de beleidsstukken waardoor verschillen optreden. De omgevingsvisie brengt dit meer bij elkaar waarbij moet worden gesproken over de verschillen. De heer Vernie vraagt of het kernteam Omgevingswet ervoor gaat zorgen dat dit één taal wordt. De heer Odijk geeft als voorbeeld de omgevingsvisie Kromme Rijngebied,

4 4 waarbij bewust is gekozen de stapel beleidsdocumenten niet aan elkaar te nieten maar om tot een integrale benadering te komen. Uit het gebied zijn vraagstukken opgehaald rond de thema's die er leven. Vervolgens is geprobeerd oplossingen te bedenken voor de punten die naar voren zijn gekomen en daarop het beleid af te stemmen. Niet alleen de gemeente, maar ook de samenleving kan zaken oppakken en/of oplossen. De heer Dolstra vervolgt dat er voor de programma's waarin de omgevingsvisie de strategische richting aangeeft twee instrumenten zijn voor de verdere uitwerking: programma: een uitwerking om doelen te bereiken. Er zijn verplichte programma's. Als een Europese richtlijn wordt overschreden moet een programma worden opgesteld om de norm alsnog te halen. Als de raad een omgevingswaarde in het omgevingsplan opneemt, dan moet deze worden gemonitord en als deze wordt overschreden moeten maatregelen worden genomen. Er zijn ook onverplichte programma's die kunnen worden ingezet; pragmatische aanpak. Er is een gemeentelijk omgevingsplan. De provincie heeft een omgevingsverordening. Het rijk heeft algemene rijksregels. Het waterschap heeft de waterschapsverordening. Het omgevingsplan en de waterschapsverordening vragen om afstemming met het waterschap. Vanuit het rijk en de provincie worden instructies gegeven aan de gemeente die moeten worden verwerkt in het omgevingsplan. De gemeente stelt een omgevingsvisie op. Tussen de nationale en provinciale omgevingsvisie zit geen formele lijn met de gemeentelijke omgevingsvisie. Het is wel goed gebruik om naar elkaars beleid te kijken en er rekening mee de houden. Op het moment dat besluitvorming plaatsvindt die andere overheden beïnvloedt, vraagt de Omgevingswet afstemming te zoeken. De veranderstrategie heeft ermee te maken hoe een overheid de Omgevingswet ziet en wil aanpakken. Het is belangrijk dat de strategie past bij de organisatie. De kwadranten gaan uit van twee assen: veranderen aan de bovenkant; aanpassen aan de onderkant; een interne focus of moet de Omgevingswet samen met de samenleving worden opgepakt. Er zijn vier kwadranten: consoliderend (intern); calculerend (intern); onderscheidend (samen met de samenleving); vernieuwend (maximaal gebruikmaken van de mogelijkheden van de Omgevingswet). Het assenkruis is op de vloer getekend. Hij vraagt allen plaats te nemen op een plek in het kwadrant als zij hun hart volgen en hun keuze uit te leggen. Mevrouw Toersen denkt het netjes in orde moet worden gemaakt, maar dat er oog moet zijn voor laaghangend fruit of mooie kansen. Mevrouw Van der Voort vindt een externe focus belangrijk, maar het selectief aanpassen sprak haar ook aan. Bij veranderingen moet goed worden nagedacht welke kant men op wil en hoe dat uitpakt. Kleinere veranderingen geven vaak meer succes dan grote veranderingen, vandaar de keuze voor calculerend/onderscheidend. De heer Dolstra denkt dat veranderen noodzakelijk is. Hoe snel de verandering gaat, is afhankelijk van de parameters die worden meegegeven. Hij is benieuwd hoe vernieuwend alles kan zijn en hij vraagt zich af of het van onderaf wordt gedragen of dat het vanuit een top-downbenadering wordt uitgewerkt. Hij denkt dat de maatschappij daar nog niet erg mee bezig is, maar hoopt dat de verandering van buiten naar binnen gaat.

5 5 De heer Schenk vindt vooral de externe focus belangrijk. Op basis daarvan moet worden gekeken wat wordt vernieuwd en waarmee als eerste wordt gestart. Met de Omgevingswet gaat er veel veranderen. Niet alles kan in een keer. Mevrouw Zuidweg denkt dat als het niet vernieuwend wordt aangepakt, dat men dan een papierwinkel krijgt met een nietje erdoor. Zij vindt dat er op een vernieuwende manier naar wordt gekeken en dat alle aspecten van de leefomgeving op een goede manier bij elkaar moeten komen. Dat is een nieuwe manier van kijken naar dergelijke vraagstukken. De heer Vernie voelt dat hij gewenst gedrag vertoont. Vernieuwen is prettig, maar hij ziet het ook als het spitten van de tuin. Als iets wordt gekeerd, moet het goed worden gedaan. Hij denkt dat de regio en de omgeving om vernieuwingen vraagt, zeker bij de snelheid van beslissen. De heer Dolstra vraagt de aanwezigen nu te kijken naar de strategie die Bunnik moet hanteren en op basis daarvan een positie te kiezen. Dit leidt niet tot wijzigingen in de posities. De Omgevingswet heeft gevolgen voor de rollen van gemeenteraadsleden. Hij toont een filmpje waarin Pascale Georgopoulou dat toelicht. Hij vraagt de aanwezige raadsleden wat zij als belangrijkste wijziging zien in hun rollen. De heer Vernie heeft geleerd dat er drie zijn, maar ziet nu dat het er vier zijn. Hij neemt aan dat de meest in het oog springende verandering de verbindende rol is. Mevrouw Van der Voort ziet ook een verandering in de controlerende rol. Raadsleden moeten dingen loslaten. De heer Dolstra meldt dat in de volgende bijeenkomst meer de diepte wordt ingegaan op het omgevingsplan. Dit is een belangrijk instrument voor de gemeente waarin de lokale regelgeving voor de fysieke leefomgeving samenkomt (bestemmingsplannen, verordeningen). De bruidsschat (de decentralisatie van rijksregelgeving) komt aan de orde. Het omgevingsplan is er van rechtswege vanaf het moment van inwerkingtreden van de Omgevingswet, maar er is overgangsrecht in de periode vanaf 2021 tot In 2029 is het einde van de transitiefase en moeten de gemeenten allemaal beschikken over een volledig omgevingsplan volgens de Omgevingswet. Voor de volgende bijeenkomst zal input van de raad worden gevraagd. Hij vraagt de raadsleden wat zij willen meegeven aan het kernteam Omgevingswet en wat zij willen meegeven voor de volgende sessie met de raad. Deze punten kunnen op de flipover worden gezet. De heer Dolstra vraagt of de heer Dolstra kan schetsen wat de overheid voor bedoeling heeft op het gebied van financiën en personele planning. Wat gaat het betekenen voor de verschillende overheden? De heer Dolstra wijst erop dat de Omgevingswet zo min mogelijk aan de bevoegdheidsverdeling komt. In de Wabo is vastgelegd dat de gemeente het bevoegd gezag is en dat er uitzonderingen zijn voor het waterschap, de provincie en het rijk. Dat blijft zo. Wat het betekent voor de mensen, de financiën en het ambtelijk apparaat hangt voor een deel af van wat in het omgevingsplan wordt geregeld. De voorzitter nodigt de raadsleden uit om naar de flipover te gaan en hun opmerkingen daar op te schrijven. Hij bedankt de heer Dolstra voor zijn presentatie en de rest van het team voor de aanwezigheid en wenst hen succes met het

6 6 vervolg. Hij sluit de bijeenkomst om uur. Besproken in technisch overleg d.d. 28 maart 2019 Vastgesteld d.d. 28 maart 2019