Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, Migratie en Mobiliteit

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, Migratie en Mobiliteit Samenvatting door een scholier 1112 woorden 19 juni ,8 11 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Atlantis Urbanisatie (tot 1960)» 19e eeuw; weinig mensen v. platteland naar de stad» Steden groeiden nauwelijks» Na 1870 urbanisatie; trek van het platteland naar de steden» urbanisatie op regionaal schaalniveau (binnen provincies)» Urbanisatie op nationaal ruimtelijk schaalniveau (v. sterk agrarische provincies naar Noord- en Zuid- Holland; ging vooral om arbeidsmigranten) 2 Push factoren: Opkomende mechanisatie v/d landbouw. Eind 19e eeuw; landbouwcrisis; extra afstotende werking. Jaren 50 vertrekoverschot vanuit noordelijke & zuidelijke delen van NL.» door de verdere mechanisatie v/d landbouw na WOII en de sterke industrialisatie i/d westelijke provincies. Het verdwijnen van de ambachtelijke huisnijverheid op het platteland. (kon de concurrentie met de industrie niet aan) Pullfactor: Toename van de industriële werkgelegenheid in de steden Meer voorzieningen Expulsiegebieden: (afstontings)gebieden die jarenlang achter elkaar een vertrek overschot kennen. Attractiegebieden: (aantrekkings)gebieden, het westen van Nederland Suburbanisatie ( ) 1960» eind a/d urbanisatie» suburbanisatie: weg naar het omliggende platteland.» Zoeken naar nieuwe woning en woonomgeving & relatief gunstige ligging ten opzichte v/d steden.» Veel mensen verhuisden toen v. Amsterdam naar bosrijke gebieden etc. (het Gooi) > goede spoorwegverbinding was belangrijk voor dagelijkse reis naar het werk. Pagina 1 van 5

2 Jaren 60» migratie massaler.» Welvaartstijging & toenemend autobezit: migratie mogelijk voor maatschappelijke middengroep.» Woningnood i/d steden is groot, woningen geen goede kwaliteit; beperkte speelruimte Migratie naar de randgemeenten was nauwelijks meer te stoppen. Coniferensyndroom: nieuwbouwwijken met bochtige straten rezen uit de grond, er kwamen woonerven en eengezinswoningen met tuintjes en coniferen. Agglomeraties: steden met de daaraan vastgegroeide gemeenten. Overheid; suburbanisatie (in het westen) reguleren: groeikernenbeleid. Groeikernen: de overheid wees een beperkt aantal dorpen aan die mensen uit de grote steden moesten opvangen. Deze dorpen mochten uitgroeien tot grote woonkernen. De overige dorpen mochten alleen voor hun eigen bevolking bouwen. Selectieve migratie: bepaalde groepen mensen waren sterk vertegenwoordigd bij het verhuizen naar andere gebieden. Desurbanisatie ( )» Sterk inwonersverlies bedreigde stedelijke gemeenten en vastgegroeide woonkernen/plaatsen op korte afstand v/d steden.» Steden met eromheen liggende gemeenten kregen een negatief binnenlands migratiesaldo.» De verder van de steden afgelegen gebieden: positief binnenlands migratiesaldo.» Desurbanisatie: Suburbanisatie over grotere afstand met een daling van de bevolking in en om de steden.» Aantrekkingskracht als woongebied» Pensioenmigratie (beperkt; voor ouderen i/d Randstad zijn de pull-factoren sociale contacten en gevarieerder woningaanbod nog erg groot) Re-urbanisatie (1980, maar vooral na 1990) Door selectieve migratie» stadbesturen steeds minder belastinggeld Compacte-stadbeleid (omdat verpaupering dreigde): de stad moest weer5 aantrekkelijk gemaakt worden als woongebied.» 19e eeuw stadswijken werden gerenoveerd of gesaneerd» Binnensteden werden aantrekkelijker gemaakt» Overheid schonk aandacht a/d herinrichting van steden Na 1980» re-urbanisatie: Jonge, goedopgeleide mensen met een hoog inkomen, (yuppen Young urban professional- & dinkies double income no kids-) vestigden zich in of nabij de binnensteden. Pagina 2 van 5

3 » nabijheid van voorzieningen sociale netwerken opbouwen centraal gelegen appartementen VINEX-locaties: (voor gezinnen i/d buurt v/d steden) compleet nieuwe wijken met woningbouw in allerlei categorieën. Goed openbaar vervoer; verkeerscentrum van auto s inperken. Deelgebieden in NL: geleden. - Landsdeel Noord: o Op landbouw gericht o Binnenlands vertrekoverschot tot 50 o Binnenlands vestigingsoverschot 60 (nu alleen Drenthe nog) o Friesland & Groningen negatief saldo o Op kleiner schaalniveau; Friesland & Groningen maar een klein negatief migratiesaldo in sommige gebieden - Landsdeel Zuid: o Zeeland Brabant Limburg; 70 flink vestigingsoverschot o 80 & 90 binnenlands migratiesaldo tamelijk klein o Tussen zuidelijke provincies; duidelijke verschillen in migratiesaldi o Limburg» uitzonderingspositie in dit landsdeel o COROP-gebied in Brabant» negatief migratiesaldo - Landsdeel Oost o 50 vertrekoverschot met West en Zuid (Noord toen al positief saldo) o Laatste decennia; binnenlands vestigingsoverschot (met alle landsdelen) - Landsdeel West o Tot 1960 binnenlands vestigingsoverschot o Tussen migratie stromen per saldo nar het zuiden en oosten o West lever nu allen per saldo mensen aan Oost o Laatste jaren weer spraken van toenemende aantrekkingskracht o Per saldo komen meer arbeidsmigranten, dan er vertrekken o Noordelijke vleugel randstad; gunstige economische ontwikkeling o Degene die vertrekken: woonmigranten: migreren omdat ze in een andere woning of nieuwe woonomgeving willen leven. o Utrecht» vestigingsoverschot o Noord- en Zuid-Holland negatief binnenlands migratiesaldo Binnenlandse migratie heeft allerlei gevolgen gehad op infrastructuur, woningbouw en economie. Gevolgen van urbanisatie: (op nationaal en regionaal niveau) - Op nationaal niveau: o Toename van mensen i/h Westen (ruimtelijk gevolg) Pagina 3 van 5

4 o Toename i/d economische groei (arbeidskrachten in het Westen leverden een extra bijdrage a/d productie i/d 2e / 3e sector. - Op regionaal niveau: o Arbeidsaanbod werd in de expulsiegebieden (vb. Noorden) minder groot. (economisch gevolg)» minder werkloosheid op het platteland o Vertrek jonge mensen» vergrijzing (demografisch gevolg)» vertrekgebied minder aanlokkelijk voor het bedrijfsleven. Hangt ook af v/h tempo v/d bevolkingsgroei. o Ruimtelijke en sociale effecten: kleine-kernenproblematiek: voorzieningen verdwenen; waren door de teruglopende bevolking niet meer rendabel.» leefbaarheid achteruit. o Congestieverschijnselen: geluid- stankoverlast & files.» door de snelle groei van steden. Arbeiderswijken; vaak dicht bij de fabrieken gebouwd. o Druk op de woningmarkt nam toe; grondprijzen, huur- en koopprijzen stegen. Gevolgen van suburbanisatie - Op nationaal niveau: nauwelijks» migranten bleven binnen dezelfde regio - Op regionaal niveau: o Positieve effecten bewoners; woonomgeving met meer ruimte en groen o Negatieve effecten milieu: woon- werk, woon- winkel en woon- recreatief verkeer nam toe. Eisen ook extra ruimte; door infrastructuur kostbare ruimte versnipperd. o Selectieve migratie (in wijken met vertrekoverschot)» vergrijzing. Gemiddeld inkomen daalt, doordat de koopkrachtige bevolking vertrok. o Sommige wijkvoorzieningen verdwenen; door afname koopkracht. Gevolgen van re-urbanisatie - Op lokaal en regionaal niveau: o Combinatie werken en wonen i/d stad verdween» vermindering verkeersstromen richting de steden o Meer woningen, wijkvoorzieningen, winkels in de binnensteden. Leefbaarheid vergroot door opknappen oude wijken. o Inwoneraantal i/d steden nam toe Nederland» emigratieoverschot (vooral naar Canada, VS, Australië & Nieuw-Zeeland) Grote werkloosheid door slechte economische situatie & terugloop aantal arbeidsplaatsen in de landbouw Bevolkingsgroei versterkte de prikkel om te emigreren Regering voerde bewuste emigratiepolitiek In tegenstelling tot emigratie» immigratie sterke schommelingen personen uit voormalig Nederlands-Indië In Molukkers; overheid beschouwde deze groep als tijdelijke migranten Tussen 1952 & 1955: personen; Indische Nederlanders (nakomelingen van Nederlandse mannen & Pagina 4 van 5

5 Indonesische vrouwen (moesten kiezen voor nationaliteit) Eind jaren 50; personen: Indonesië ontvouwde plannen om Nieuw-Guinea in te lijven Eind jaren 50: ontstond tekort aan laaggeschoold personeel. NL trok gastarbeiders aan uit Zuid-Europese landen. (later volgden Marokkanen en Turken) Het als tijdelijke bedoelde verblijf kreeg geleidelijk een permanent karakter Aantal gastarbeiders in 1973: personen. Jaren 60 immigratie vanuit Suriname en Nederlandse Antillen: kozen voor betere arbeidsmarkt in NL 1973-midden jaren 80 Twee immigratiegolven; periode na oliecrisis in 1973 Gezinshereniging: gastarbeiders (Middellandse-Zeegebied) met voldoende inkomen en woonruimte voor gezinnen mochten vrouw en kinderen naar NL halen. Onafhankelijkheid Suriname (1975) uit vrees voor politieke moeilijkheden (+ betere onderwijs- en werkmogelijkheden» belangrijke oorzaken volksverhuizing) Midden jaren 80 tot nu Gezinshereniging nam af; gezinsvormende migratie nam toe. (de eerste groep gastarbeiders haalden uit hun land van herkomst huwelijkskandidaten voor hun kinderen; de 2e generatie) Aantal asielzoekers en vluchtelingen neemt toe Per jaar meer dan immigranten naar NL ; 30% Nederlandse nationaliteit Retourmigratie (remigratie): migranten van begin 60: terug naar land van herkomst Jongere mensen; eigen bedrijf op zetten 4.2 Jaren 50: emigratiebeleid: - Er heerste woningnood - Sprake van overbevolking - Dreigde werkloosheid Huidig toelatingsbeleid hangt samen met internationale verdragen: staan boven de NL wet. Sommige verdragen» betrekking op internationale arbeidsmigratie. Pagina 5 van 5