Nederlands-Duitse grensstreek Sociaal-economische foto

Transcriptie

1 Nederlands-Duitse grensstreek Sociaal-economische foto 1 Rabobank Groep

2 Duits-Nederlandse grensstreek Inhoudsopgave Demografie Dynamiek, groen-grijs, beroepsbevolking, inkomen, migratie Werkgelegenheid Banen, structuur, dynamiek, Regionale economie Ruimtegebruik Voorzieningen Zorg, wonen, Verkeersintensiteit Globale conclusies 2 Rabobank Groep

3 Duits-Nederlandse grensstreek 3 Rabobank Groep

4 Bevolkingsdichtheid Noorden leeg Bevolkingsconcentraties in Ruhrgebied, KAN-gebied, 4 Rabobank Groep

5 Bevolkingsgroei Bevolkingsafname in grote delen van het Ruhrgebied Matige groei en zelfs bevolkingsafname in grote steden en kustgemeenten (Ostfriesland) Bevolkingsgroei vindt met name plaats buiten de grote steden. 5 Rabobank Groep

6 Bevolkingsgroei 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% Duitsland Nederland Bevolkingsgroei in Nederlandse grensstreek is iets lager dan landelijk. Groei in Duitsland ligt echter nog veel lager. De Duitse grensstreek laat een iets sterkere groei zien dan landelijk 0,5% 0,0% grensstreek land 6 Rabobank Groep

7 Grijze en Groene druk Sterke vergrijsde bevolking in: Noord-Duitsland Ruhrgebied Groot aandeel kinderen in bevolking in: Noord-Duitsland (Cloppenburg) Overijssel 7 Rabobank Groep

8 Potentiële beroepsbevolking Potentiële beroepsbevolking (15-65 jaar) groot in: Munster en Osnabrück KAN-regio Groningen 8 Rabobank Groep

9 Potentiële beroepsbevolking NL grensstreek Nederland 19% 18% 67% 68% 14% 14% Duitse bevolking sterk vergrijsd en ontgroend. Potentiële beroepsbevolking relatief kleiner dan in Nederland. Grensstreek aan beide kanten relatief iets minder mensen in de potentiële beroepsbevolking D grensstreek 16% 65% 19% Duitsland 14% 67% 19% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rabobank Groep

10 Ontwikkeling groene en grijze druk Zeer sterke ontgroening en vergrijzing van de bevolking in Duitse grensstreek 10 Rabobank Groep

11 Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking Afname potentiële beroepsbevolking met name in Ruhrgebied en kustgemeenten in Noord- Duitsland (Ostfriesland) 11 Rabobank Groep

12 Inkomen Gemiddeld persoonsinkomen ligt in het noorden van de grensstreek (zowel Nederland als Duitsland) lager. 12 Rabobank Groep

13 Migratie Migratie vanuit stedelijk gebied (Ruhrgebied) naar omliggend landelijk gebied Positief migratiesaldo in het overgrote deel van Noord-Duitsland Grote delen Oost- Nederland kampen met vertrekoverschotten 13 Rabobank Groep

14 Buitenlandse migratie Grensgebieden tegen Twente en Achterhoek trekken veel buitenlandse migranten (Nederlanders) 14 Rabobank Groep

15 Geboortesaldo Geboortesaldo laag in Ruhrgebied en Noord- Duitsland (Ostfriesland) De Nederlandse grensstreek kent een hoog geboortesaldo 15 Rabobank Groep

16 Nationaliteit Aandeel inwoners met de buitenlandse nationaliteit hoger in Duitse grensstreek Met name in Ruhrgebied 16 Rabobank Groep

17 Nationaliteit (ontwikkeling) Aandeel inwoners met de buitenlandse nationaliteit neemt sterk toe in noorden en direct aanliggend Duits gebied langs de gehele grens Afname aandeel inwoners met buitenlandse nationaliteit in grote delen van het Ruhrgebied, KANregio, Twente, Achterhoek 17 Rabobank Groep

18 Werkgelegenheid (opleidingsniveau) Duitse grensstreek Nederlandse grensstreek 15% 26% 23% 31% 59% Primair niveau 46% Duitsland 12% 29% Secundair niveau Nederland Tertiair niveau 22% 34% 59% 44% 18 Rabobank Groep

19 Opleidingsniveau werkende beroepsbevolking (25tm65) Duitse grensstreek: Groot aandeel in secundaire opleidingen NL grensstreek Groot aandeel primair opgeleiden en tertiair opgeleiden 19 Rabobank Groep

20 Werkloosheid 2005 Hoge werkloosheid in het noorden, Ruhrgebied en Ostfriesland 20 Rabobank Groep

21 Banengroei totaal Banengroei in Duitse grensstreek blijft achter bij die in Nederlandse grensstreek. 21 Rabobank Groep

22 Werkgelegenheid in landbouw, visserij en bosbouw Sterke agrarische sector in Noord-Duitsland Sterke (glas)tuinbouw in Noord-Limburg 22 Rabobank Groep

23 Werkgelegenheid in dienstensector Veel dienstverlening in Ruhrgebied en Noord- Duitsland 23 Rabobank Groep

24 Banengroei in de dienstensector Sterke groei aantal banen in dienstverlening, met name in Nederlandse grensstreek 24 Rabobank Groep

25 Werkgelegenheid in bouw, industrie en delfstoffen Nog steeds veel industrie in met name Cloppenburg In de Nederlandse grensstreek is de industrie met name in Noord-Limburg, Achterhoek, Twente, Zuidoost Drenthe en Oost Groningen sterk vertegenwoordigd 25 Rabobank Groep

26 Banengroei in de secundaire sector Sterke verdienstelijking gaat gepaard met deïndustrialisering 26 Rabobank Groep

27 Startersdynamiek Achterblijvend aantal startende ondernemers (vergeleken met landelijke gemiddelden) aan beide kanten van de grens 27 Rabobank Groep

28 Bruto Regionaal Product Hoog BRP in Essen Weinig productie in noorden Opvallend hoog BRP Overig Groningen door aanwezigheid aardgas Slochteren 28 Rabobank Groep

29 Bruto Regionaal Product Sterke groei BRP in Nederlandse grensstreek Opvallend sterke groei in Overig Groningen (Slochteren) en Delfzijl Lage groei en afname BRP in Ostfriesland en gebieden rondom het Ruhrgebied 29 Rabobank Groep

30 Bruto Regionaal Product Nederland Duitsland Achterblijvend BRP in grensstreek in zowel Nederland als Duitsland grensstreek land 30 Rabobank Groep

31 Ruimtegebruik: Aandeel bebouwd gebied Sterk stedelijk grondgebruik in Ruhrgebied Rest van de grensstreek is relatief dun bebouwd 31 Rabobank Groep

32 Ruimtegebruik: landbouw Grondgebruik: groot aandeel landbouw in Noorden 32 Rabobank Groep

33 Ruimtegebruik: akkerbouw Landbouw in Duitse grensstreek sterk gericht op akkerbouw Nederlandse grensstreek: meer veeteelt en (glas)tuinbouw 33 Rabobank Groep

34 Zorgvoorzieningen Duitse grensstreek beter voorzien van zorg 34 Rabobank Groep

35 Zorgvoorzieningen Duitse grensstreek beter voorzien van zorg 35 Rabobank Groep

36 Woningvoorraad Zeer veel kleine gemeenten in Noord- Duitsland 36 Rabobank Groep

37 Groei woningvoorraad Sterke groei woningvoorraad in kleine gemeenten in Noord- Duitsland 37 Rabobank Groep

38 Groei woningvoorraad Sterke groei woningvoorraad in Duitse grensstreek ( ) 8% 7% Duitsland Nederland 6% 5% 5,7% 4% 3% 4,1% 3,7% 3,0% 2% 1% 0% Grensstreek Land 38 Rabobank Groep

39 Verkeersintensiteit Belangrijkste grensovergangen voor wegvervoer liggen richting het Ruhrgebied 39 Rabobank Groep

40 Globale conclusies (algemeen) Gebied met ruimte, voldoende voorzieningen en een aantrekkelijk arbeidspotentieel: investeringsruimte tegen lage kosten, in de nabijheid van omvangrijke economische- en bevolkingsconcentraties en met een behoorlijke bereikbaarheid. Potenties van het gebied zijn lang onderbelicht gebleven door de grensligging 40 Rabobank Groep

41 Globale conclusies (overeenkomsten) Wat lagere dynamiek (economisch, sociaal), dan de centrumgebieden van beide landen. Het is een echte maakregio, met in het noordelijk deel aan beide zijden dominantie van de agrarische sector. De dienstverlening is uitgezonderd in de grote steden ondervertegenwoordigd. Vergrijzing en ontgroening zien we aan beide zijden van de grens, hier en daar zelfs met een lichte krimp van de bevolkingsomvang, met name in het Duitse deel van het gebied. Goed opgeleide beroepsbevolking en nog een behoorlijke arbeidsreserve bij de potentiële beroepsbevolking. Kustgebieden in het noordelijk deel scoren aan beide zijden van de grens wat lager. In het algemeen goede bereikbaarheid, via een aantal internationale transportassen. 41 Rabobank Groep

42 Globale conclusies (verschillen) Schaalverschillen in bestuurlijke indeling (veel relatief kleine gemeenten in de Duitse grensstreek). Het Nederlands deel is in het algemeen iets welvarender dan het Duitse deel. Dit komt ook tot uiting in een lager werkloosheidscijfer. De banengroei in de Duitse grensstreek is in de afgelopen jaren achtergebleven bij die in de Nederlandse grensstreek. Overigens zien we deze verschillen ook op nationaal niveau. Het Nederlandse deel van het onderzochte gebied heeft in het algemeen iets meer stedelijke kenmerken. Sterke groei van de woningvoorraad in de Duitse grensstreek. Het Duitse deel van het gebied heeft relatief veel zorgvoorzieningen. Daarmee ontwikkelt het Duitse deel van het gebied zich steeds meer tot een aantrekkelijke woonregio. 42 Rabobank Groep

43 Colofon Deze regioschets van de Duits-Nederlandse grensstreek is een uitgave van het Directoraat Kennis en Economisch Onderzoek van Rabobank Nederland, in opdracht VNO-NCW Midden en Noord en het Directoraat MKB van Rabobank Nederland. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt. Overname van de inhoud met bronvermelding Rabobank Nederland (2007) - is toegestaan. Het directoraat aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval, dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten. Directoraat Kennis en Economisch Onderzoek, april Rabobank Groep