Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2, Migratie en mobiliteit

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2, Migratie en mobiliteit Samenvatting door een scholier 2279 woorden 26 maart ,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Atlantis Hoofdstuk 1 - Migratie, zorg of zegen 1.1 verhuizen wisselen van woning binnen een gemeente gemeente en provincies administratieve (of bestuurlijke) gebieden migratie verhuizen van het ene naar het andere administratieve gebied binnenlandse migratie vertrek- en vestigingsgebied ligt in hetzelfde land buitenlandse migratie migratie over landsgrenzen heen intraregionale migratie migreren binnen landsdeel of provincie interregionale migratie van woonplaats wisselen tussen twee landsdelen/provincies migratiesaldo verschil tussen vertrek en vestiging binnenlands migratiesaldo = je vermindert het aantal migranten met het aantal emigranten buitenlands migratiesaldo = kijkt alleen naar personen die binnen een land tussen gebieden verhuizen absolute cijfers = totaal aantal migranten, relatieve cijfers = gem. aantal migranten per 1000 inw. relatief wanneer je cijfers uit gebieden met elkaar moet vergelijken % van de immigranten bezit Nederlandse nationaliteit. vreemdelingen in Nederland wonende personen zonder Nederlandse nationaliteit naturalisatie vreemdelingen die Nederlandse nationaliteit krijgen als ze aan de volgende voorwaarden voldoen: - zijn 5 jaar in Nederland gevestigd - geen bedenkingen tegen verblijf voor onbepaalde tijd - de aanvrager moet ingeburgerd zijn - de aanvrager moet goed gedrag hebben vertoond - de aanvrager moet afstand doen van zijn huidige nationaliteit 1.3 etnische minderheid kenmerken: - van een bepaalde nationaliteit - vormen binnen een gebied een minderheid Pagina 1 van 8

2 - bevinden zich in een sociaaleconomische achterstandspositie bij arbeid, onderwijs en huisvesting bijvoorbeeld: Turken, Marokkanen, Antilliaanse, etc. 2.1 interactietheorie van Ullman theorie waarmee hij migratie én verplaatsing van goederen, energie en informatie kan verklaren. - Complementariteit gebieden vullen elkaar aan - Intervening Opportunity tussenliggende mogelijkheid - Transferability transporteerbaarheid 2.2 push-pullmodel - kenmerken van het vertrek- en vestigingsgebied elk gebied heeft afstotende (push) en aantrekkende (pull) factoren. Kans op migreren is groot als de pushfactoren in het vertrekgebied en pullfactoren in het mogelijke vestigingsgebied overheersen. - Tussenliggende hindernissen zaken die de eventuele migratie bemoeilijken - Persoonlijke kenmerken perceptie = manier waarop mensen tegen een gebied aankijken Over het algemeen één reden de doorslag economisch, politiek of sociaal motief. Cirkelmigratie migrant gaat met zekere regelmaat terug naar herkomstgebied Seizoensmigratie vraag naar oogstarbeiders kan een tijdelijke pullfactor zijn 3.1 Tot 1960, urbanisatie migratie van het platteland naar de stad Pushfactoren - opkomende mechanisatie landbouw - het verdwijnen van de ambachtelijke huisnijverheid kon de concurrentie met de industrie niet aan Pullfactoren - toename industriële werkgelegenheid steden - beter betaald werk - meer voorzieningen op het gebied van onderwijs, winkels en gezondheidszorg expulsiegebieden gebieden die jarenlang een vertrekoverschot kennen attractiegebieden aantrekkingsgebieden , Suburbanisatie migratie van stad naar platteland rondom de steden Pushfactoren - woningnood in de steden groot en de woningen hadden niet zo n goede kwaliteit - stankoverlast, herrie en toenemend verkeersoverlast agglomeraties vastgegroeide gemeentes aan steden groeikernenbeleid overheid wees beperkt aantal dorpen, groeikernen, aan die mensen uit grote steden moest opvangen selectieve migratie alleen bepaalde groepen mensen migreerden , Desurbanisatie suburbanisatie steeds verder van de stad Vooral naar gebieden ver van de Randstad, woongebied als aantrekkingskracht Na 1980, Reurbanisatie mensen uit de (wijde) omgeving migreren weer naar de steden Compacte-Stadbeleid stad moest weer aantrekkelijk worden gemaakt als woongebied Pullfactoren Pagina 2 van 8

3 - nabijheid van voorzieningen - veel mogelijkheden om sociale voorzieningen op te bouwen - centraal gelegen appartementen - gevarieerde arbeidsmarkt VINEX-locaties compleet nieuwe wijken Landsdeel Noord sterk op landbouw gericht, vertrekoverschot tot jaren 60, daarna vestigingsoverschot, nu alleen nog Drenthe vestigingsoverschot - Landsdeel Zuid vestigingsoverschot tot jaren 70 - Landsdeel Oost vertrekoverschot tot jaren 50, nu vestigingsoverschot - Landsdeel West tot jaren 60 vestigingsoverschot, nu toenemende vestiging 3.3 Gevolgen urbanisatie: nationaal niveau - toename mensen westelijke deel Nederland - economische groei regionaal niveau - arbeidsaanbod in expulsiegebieden minder groot - vertrek jonge mensen vergrijzing - kleine-kernenproblematiek - toenemende mate van congestieverschijnselen, zoals geluid- en stankoverlast en files - druk op woningmarkt nam toe Gevolgen suburbanisatie: - positieve effecten bewoners zelf, kwamen terecht in omgeving met meer groen - negatieve effecten milieu, toenemende verkeersstromen - selectieve migratie in wijken met een vertrekoverschot leidt tot vergrijzing - sommige wijkvoorzieningen in de steden verdwenen Gevolgen re-urbanisatie: - combinatie werken en wonen in de stad verminderd verkeersstromen richting de steden - meer woningen, wijkvoorzieningen en winkels in de binnensteden. Leefbaarheid werd vergroot - inwoneraantal in de steden nam toe emigratieoverschot, grote werkloosheid door slechte economische situatie in de industrie en handel - ± immigranten uit Indonesië na de onafhankelijkheid in Molukkers, tijdelijke immigranten personen tussen Indische Nederlanders - eind jaren 50 laatste golf mensen tekort aan laaggeschoolde arbeiders gastarbeiders, was tijdelijk bedoeld maar werd permanent 1973-Eind jaren 80 Pagina 3 van 8

4 - gezinshereniging gastarbeiders haalden gezinnen naar Nederland - onafhankelijkheid Suriname 1975, kwamen omdat ze bang waren voor politieke moeilijkheden Midden jaren 80-Nu - gezinsvormende migratie halen uit land van herkomst huwelijkskandidaten voor hun kinderen - aantal asielzoekers en vluchtelingen neemt toe 4.2 Verdrag van Maastricht (1991) EU-lidstaten hebben vastgelegd dat hun onderdanen zich in lidstaten mogen vestigen en in lidstaten mogen werken Akkoord van Schengen(1985) afschaffing van grenscontroles tussen de landen die het akkoord tekenden (1950) Akkoord voor de Rechten van de Mens hierna begon gezinshereniging, want iedereen heeft het recht op een gezin volgens dit verdrag Belangrijkste verblijfdoelen gezinsvorming, gezinshereniging, arbeid, studie en asiel Verblijfsvergunning officiële toestemming om in een land te verblijven Vluchtelingenverdrag van Genève(1951) staat in wie als vluchteling moet worden aangemerkt, iemand die gegronde redenen heeft om te vrezen voor vervolging vanwege godsdienstige of politieke overtuiging, nationaliteit, ras of het behoren tot een bepaalde sociale groep Verdrag van Dublin(1997) het eerste land waar de asielzoeker terecht komt of waarvoor hij/zij een visum heeft, is verantwoordelijk voor de asielaanvraag Vreemdelingenwet mogen land niet binnen tenzij: - met hun komst een wezenlijk Nederlands belang gediend is - verdragen daartoe verplichten - er zwaarwegende humanitaire redenen zijn voor toelating Toegelaten asielzoekers kunnen de volgende status hebben: - A-status op basis van Vluchtelingenverdrag van Genève - C-status verblijfsvergunning - Voorwaardelijke vergunning tot verblijf te maken met de situatie land van herkomst - Alleenstaande minderjarige asielzoekers geprobeerd familie in land van herkomst te vinden 4.3 Verspreiding vluchtelingen in Nederland bepaald door: - spreiding van bedrijfstakken - aanwezigheid van landgenoten - spreidingsbeleid van de overheid - ligging ten opzichte van buurlanden ruimtelijke segregatie sociaaleconomische groepen concentreren zich sterk in bepaalde stadsdelen oorzaken lokale spreiding: - beschikbaarheid van goedkope huisvesting -beleid van de woonbouw verenigingen en de lokale overheid - kettingmigratie allochtonen zoeken elkaar op - de aanwezigheid van voorzieningen voor allochtonen 4.4 bij vergrijzing, immigranten oplossing? Nee, immigranten worden zelf ook ouder en je kunt je afvragen of Pagina 4 van 8

5 ze wel hetzelfde opleidingsniveau hebben multiculturele samenleving een maatschappij waarin bevolkingsgroepen met verschillende culturen op voet van gelijkwaardigheid naast elkaar leven. acculturatie verandering van culturen door contact met elkaar assimilatie immigranten passen hun cultuur volledig aan integratie wederzijdse beïnvloeding 5.1 Na WO2 veel immigratie, in elk land wonen wel mensen die daar niet geboren zijn 5.2 WO2-begin jaren 60 - veel Europeanen gevlucht, keerden terug na totstandkoming nieuwe grenzen - door dekolonisatie migratie naar vroegere koloniale mogendheden - emigratie naar Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland door beperkte economische groei en een sterke bevolkingsgroei Jaren gastarbeiders nodig door hoger opgeleide autochtonen uit Zuid-Europese landen, doordat het IJzeren Gordijn immigranten uit Oost-Europa blokkeerden - Cirkelmigratie van migranten Na Europese landen stopten met werven arbeidskrachten door verslechtering economie Toch nog migratiemogelijkheden naar Europese landen: - gezinsvorming/gezinshereniging - migratie als asielzoeker of vluchteling - illegale migratie Verdeling Europese landen beïnvloed door vier factoren: - Verdeling van industrie en diensten ten tijde van de arbeidsmigratie - Oude koloniale banden - Aanwezigheid van groepen allochtone landgenoten in de latere migratiefasen - De relatieve ligging van Unielanden ten opzichte van de herkomstlanden Decompartimentering opheffen van de ruimtelijke scheiding tussen twee of meer gebieden Compartimentering ruimtelijke scheiding tussen twee of meer gebieden als gevolg van de aanleg van (spoor)wegen, kanalen en dergelijke 5.3 Pushfactoren voor Turkije en Marokko: - demografische factoren - economische factoren dalende welvaart, verlies arbeidsplaatsen landbouw wordt niet gecompenseerd ruraal-urbane migratie migratie van platteland naar stad ruraal-rurale migratie migratie tussen plattelandsgebieden - politieke factoren bijv. niet respecteren mensenrechten, politieke onrust en problematiek van etnische minderheden 5.4 Herkenbare immigratiestromen: Pagina 5 van 8

6 - Traditionele attractiegebieden Noord-Amerika, Oceanië en Pacifische eilanden. - Het oude afstotingsgebied inmiddels is dit een attractiegebied, (West-)Europa. - Oud attractiegebied nu afstotingsgebied, Latijns-Amerika. - Afstotingsgebied Afrika. - Een gemengd beeld Azië, hier tref je attractiegebieden aan (denk aan olieproducerende landen in het Golfgebied, de Filippijnen, Hongkong, Singapore, Japan, Korea en Maleisië. Ook gedwongen migratie vluchtelingenstromen in de wereld. 5.5 Landen verschillen in economie, demografie, toelatingsbeleid, veiligheid en vrijheid. Economisch grote kloof tussen Noord en Zuid. Toelatingsbeleid VS en Europa verandert, eerst lieten ze vrij makkelijk mensen toe, nu niet meer. Migratiequotum beperking aantal immigranten 5.6 Zolang economische verschillen blijven tussen het (mondiale) centrum en de periferie (het rijke en het arme deel van de wereld), blijft er migratie bestaan. Urbaan-urbane migratie vertrek van stad naar grotere steden Getrapte migratie wanneer urbaan-urbane migratie zich een aantal keer herhaald. Primate City Gigantisch grote stad, qua inwonersaantal vele malen groter dan andere steden Urbanisatiegraad het percentage mensen dat in ontwikkelingslanden in de steden woont 5.7 Migratie gevolgen voor vertrekgebied: - Brain-drain hoogopgeleide mannen en vrouwen vertrekken, deel van kennis verdwijnt in gebied - Migranten maken geld over naar moederland Migratie gevolgen voor vestigingsgebied: - De verhouding tussen opbrengsten en kosten is veranderd - Migratie heeft effect op de collectieve sector - In landen van vertrek wordt de bevolkingsomvang kleiner dan in het land van vestiging - De samenstelling van de bevolking verandert, vooral in vestigingsgebieden Hoofdstuk 2 Mobiliteit, waar gaan we heen? 1.1 Mobiliteit de mate van gemak waarmee mensen zich kunnen verplaatsen Reizigerskilometers de vervoersprestatie voor personen Factoren die mate van mobiliteit bepalen - het aantal activiteiten die een persoon onderneemt (frequentie) - de wisseling in de activiteiten (de variatie in richting) - de te overbruggen kilometers tussen de (wisselende) activiteiten (de omvang) 1.2 Groei in mobiliteit door zes factoren beïnvloed: - Ruimtelijke schaalvergroting mensen ondernemen activiteiten die verder van huis liggen - Maatschappelijke ontwikkelingen het aantal verplaatsingen in toegenomen door de volgende maatschappelijke ontwikkelingen: individualisering, emancipatie, arbeidsparticipatie, maatschappelijke uitsluiting tegengaan Pagina 6 van 8

7 - Bevolkingstoename - Welvaartsgroei - Veranderingen in de economie - Aanbod vervoersmogelijkheden 2.1 Ruimtelijke concentratie mensen woonden zo dicht mogelijk bij elkaar en bij het werk negentiende-eeuwse arbeiderswijken smalle straten en weinig groenvoorzieningen Tussenoorlogse wijken (tuindorpen) meer huizen gebouwd tussen oorlogen, betere kwaliteit Naoorloogse wijken (jaren 50) systeembouw, snel en goedkoop woningen bouwen Hoogbouwwijken (jaren 60) hoogbouw, ruime straten, modern autoverkeer, veel parkeerplaatsen, gemeenschappelijk groen Gevarieerde woningbouw (jaren 70) eengezinswoning met tuin, kronkelige straten, kleinschalige structuur, gevarieerde woningbouw Woongelegenheid in stedelijke centra cityvorming woonfunctie vervangen door winkels, horeca, banken en kantoren, brede wegen voor bereikbaarheid. 2.2 jonge gezinnen naar buitenwijken, oude mensen achter gebleven in stad vergrijzing Voordelen ruimtelijke concentratie: - gering beslag op (landelijke) ruimte - sneller halen van drempelwaarde van voorzieningen - lagere milieubelasting en lager gebruik van grondstoffen - geringere kosten openbaar vervoer gebundelde deconcentratie overheidsbeleid om suburbanisanten te concentreren in door de overheid aangewezen groeikernen 2.3 Re-urbanisatie mensen terug naar de stad door nabijheid van werk, hoog voorzieningenniveau 2.4 Kleine-kernenproblematiek door migratie veroorzaakte problemen op het gebied van dienstverlening in zeer kleine kernen van landelijke gebieden peri-urbaan landelijk gebied binnen dagelijkse invloedssfeer van de steden extra-urbaan landelijk gebied buiten dagelijkse invloedssfeer van de steden 3.1 Ontwikkelingen in mobiliteit hebben invloed op: - luchtkwaliteit - geluidshinder - verstening en versnippering (compartimentering) van de leefomgeving 3.2 Gebruikswaarde de belangrijkste functies in een gebied Belevingswaarde Hoe een groep personen de omgeving beleeft Toekomstwaarde de kwaliteit van een gebied op langere termijn 4.1 Schaalvergroting in het toerisme bestaat uit: Pagina 7 van 8

8 - het aantal mensen op vakantie (vakantieparticipatie) - de afgelegde reisafstand - het gemiddeld aantal keren per persoon per jaar op vakantie (vakantie-intensiteit) Je kunt verschillende typen toerisme onderscheiden - massatoerisme het gaat om zon, zee en strand (rustvakantie) - elitetoerisme het gaat om landschappelijke en culturele zaken (natuur- en cultuurvakantie) - sport- en actievakantie - het zoeken naar culturele, klimatologische of landschappelijke complementariteit 4.2 Meer mensen gaan op vakantie door de volgende factoren: - Toename vrije tijd - Welvaartsgroei - Openstelling staatsgrenzen - Toename communicatiemogelijkheden - Toename mobiliteit Minder bereikbaarheid, meer files - Milieu lijdt onder mobiliteit 5.2 Overheid wil mobiliteit terugdringen door: - Locatiebeleid Beleid bij ruimtelijke (her)inrichting. Hierbij moeten bedrijven op een goed bereikbare locatie gepland worden om congestieverschijnselen te voorkomen en om vermindering van het autogebruik te bevorderen - Congestiebeleid Beleid gericht op het verminderen van congestiegebieden door de capaciteit (m.b.t. verkeer) bestaande infrastructuur te vergroten - Mobiliteitsbeleid Beleid gericht op het beheersen van de automobiliteit waarbij het verminderen van het autogebruik, het bevorderen van het openbaar vervoer en het vergroten van de capaciteit van de bestaande infrastructuur centraal staat. Deze aandachtsvelden in het overheidsbeleid krijgen vorm in een aantal maatregelen: - verandering van het inrichtingsbeleid - verandering van het parkeerbeleid - herinrichting van de binnensteden - uitbreiding telecommunicatie - spreiding van werk- en openingstijden - verandering van het prijsbeleid Pagina 8 van 8