Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Pieter Maeseele
|
|
- Koenraad Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Pieter Maeseele
2 Wie ben ik? Communicatiewetenschappen UA Media, Wetenschap & Democratie Media & Democratie - Evalueren van mate waarin media bijdragen aan breed democratisch debat Media & Wetenschap - Focus op vraagstukken zoals klimaatverandering, GGO s, het energievraagstuk, etc. Wetenschap & Democratie - Rol van wetenschap in de samenleving - Emanciperende rol 1
3 Typische verhaallijnen Er bestaat een wetenschappelijke consensus over de antropogene en catastrofische kenmerken van klimaatverandering Maar aangezien dit schadelijk is voor hun industriële belangen en conservatieve waarden, zijn verschillende maatschappelijke groepen erin geslaagd om die wetenschappelijke consensus in vraag te stellen Met als gevolg dat het debat op onrechtmatige wijze is gepolitiseerd en het klimaatbeleid een gebrek aan vooruitgang kent. 2
4 Typische verhaallijnen Er bestaat een wetenschappelijke consensus over de voordelen en onschadelijkheid van genetisch gewijzigd voedsel (GGO s) Maar aangezien dit schadelijk is voor hun groene ideologie en belangen, zijn verschillende maatschappelijke groepen erin geslaagd om die wetenschappelijke consensus in vraag te stellen Met als gevolg dat het debat op onrechtmatige wijze is gepolitiseerd en we achter lopen op de rest van de wereld wat betreft de ontwikkeling van GGO s 3
5 Typische verhaallijnen Belangrijkste argument: Vanuit democratisch oogpunt - Niet onrechtmatige politisering - Maar depolitisering Waarom? - Verbergen wat op het spel staat - Democratische strijd tussen alternatieve duurzame toekomsten 4
6 Wetenschap? 5
7 6
8 1. Technologische risico s en maatschappelijk debat 7
9 8
10 wetenschappelijke consensus Veronderstellingen van verhaallijnen: - Mogelijkheid van een gesloten wetenschappelijke consensus - Tegenstelling wetenschap versus waarden/belangen - Noodzakelijkheid en wenselijkheid van gelijkschakeling wetenschappelijke en maatschappelijke consensus - Directe link tussen wetenschap en beleid Traditionele dichotomieën - Wetenschap versus ideologie, politiek, religie, emoties 9
11 Traditionele dichotomieën Ongeldig, want: 1)Nieuwe risico s - Moderniseringsrisico s: (im)materieel en (on)zichtbaar - Wetenschap: noodzakelijk, maar onvoldoende - Onverenigbare epistemische culturen not-yet-knowns - known unknowns - unknown unknowns 10
12 Traditionele dichotomieën Ongeldig, want: 1)Nieuwe risico s - Moderniseringsrisico s: (im)materieel en (on)zichtbaar - Wetenschap: noodzakelijk, maar onvoldoende - Onverenigbare epistemische culturen not-yet-knowns - known unknowns - unknown unknowns 2)Commercialisering van wetenschap - Patentering, contractonderzoek, spin-offs - Invloed marktcriteria op focus onderzoek 11
13 12
14 Traditionele dichotomieën Ongeldig, want: 1) Nieuwe risico s 2) Commercialisering van wetenschap Gevolgen: - Selectief gebruik van wetenschap mogelijk - Politieke beslissing nodig over aanvaardbare onzekerheid - Consensus is onmogelijk: winnaars en verliezers - Dominante beeldvorming afhankelijk van economische & culturele middelen waarover men beschikt 13
15
16
17
18 Traditionele dichotomieën Ongeldig, want: 1) Nieuwe risico s 2) Commercialisering van wetenschap Gevolgen: - Selectief gebruik van wetenschap mogelijk - Politieke beslissing nodig over aanvaardbare onzekerheid - Consensus is onmogelijk: winnaars en verliezers - Dominante beeldvorming afhankelijk van economische & culturele middelen waarover men beschikt 17
19 Risicoconflicten Klimaatverandering, GGOs, kernenergie, nanotech Botsing van risicodefinities, gebaseerd op tegengestelde: (i) Rationaliteiten (ii) Waarden & (iii) Belangen Selectief gebruik van tegensprekelijk wetenschappelijk bewijs door maatschappelijke actoren die bredere sociale, economische en politieke agenda s nastreven 18
20 Risicoconflicten Klimaatverandering, GGOs, kernenergie, nanotech Botsing van risicodefinities, gebaseerd op tegengestelde: (i) Rationaliteiten (ii) Waarden & (iii) Belangen Onmogelijke schikking via wetenschappelijke gegevens Noodzakelijke schikking via waarden en belangen = politieke conflicten democratische strijd 19
21 Risicoconflicten Copernicaanse revolutie: - Weg van een focus op wetenschapscommunicatie vanuit een perspectief van een vanzelfsprekende wetenschappelijke consensus Ontkent bestaan risicoconflicten - Naar een focus op hoe sociale, economische en politieke agenda s de legitimiteit van bepaalde wetenschappelijke gegevens (en hun woordvoerders) beïnvloeden Vanuit risicoconflictenperspectief 20
22 Communicatieperspectief Traditionele model - Relatie wetenschap & samenleving = kwestie (en vooral een probleem ) van communicatie en informatie 21
23 WETENSCHAP SAMENLEVING Media Wetenschap Publiek Bucchi 2002: 129
24 Communicatieperspectief Traditionele model - Relatie wetenschap & samenleving = kwestie (en vooral een probleem ) van communicatie en informatie Mediasociologisch perspectief - Welke beeldvorming bestaat er van wetenschap en technologie in het publieke discours en hoe hangt dit samen met (ongelijke) toegang tot media en maatschappelijk debat? 23
25 MAATSCHAPPELIJKE ACTOREN Reflexief circuit MEDIA BURGERS
26 Onderzoeksvraag Hoe kunnen we publieke discoursen evalueren aan de hand van de mate waarin zij democratisch debat en burgerschap faciliteren/verhinderen? 25
27 Democratisch debat? 26
28 Democratisch debat Confrontatie van tegengestelde maatschappijprojecten Democratische strijd tussen alternatieve duurzame toekomsten Gevaar: depolitisering Doel: universele rationele consensus Uitwissen van ideologische tegenstellingen Uitsluitingsmechanismen: rationalisering en moralisering - Tegenstander wordt vijand - Wetenschap versus fundamentalisten, conservatieven, radicalen Goed bestuur - Beleid op basis van technocratische & marktoverwegingen 27
29
30 Democratisch debat Politiseren - benaderen als conflict tussen tegengestelde visies op onzekerheid, gebaseerd op tegengestelde waarden en belangen - relateren aan alternatieve maatschappijvisies die onderwerp gemaakt worden van publiek debat = democratisch debat tussen alternatieve duurzame toekomsten Depolitisering - Op basis van een morele of rationele consensus de legitieme, verantwoordelijke deelnemers en eisen onderscheiden van illegitieme, onverantwoordelijke deelnemers - Goed vs kwaad, rationeel vs irrationeel, wetenschappelijk vs onwetenschappelijk, economisch vs oneconomisch = sluiten van ruimte voor democratisch debat 29
31 Rationaliseren - Wetenschappelijk probleem Depolitisering Vertalen van een wetenschappelijke naar een politieke consensus Believers vs non-believers Instrumentalisering van wetenschap - Economisch probleem Betaalbaar versus onbetaalbaar Perspectief van nationale competitiviteit - Technologisch probleem Moraliseren - Moreel probleem Individuele levenstijl Globaal humanitair probleem - ons versus CO2 - GGO s moeten honger uit wereld helpen 30
32 31
33 32
34 33
35 Depolitisering: economisering Bron: Bonneux, DS, 18/11/2006 Bron: Wouters, DS, 09/11/
36 Depolitisering: verwetenschappelijken Bron: Van Holen, DM, 04/11/2006 Bron: Wouters, DS, 16/11/2000 Bron: Knip, DS, 24/09/
37 Redant, DS, 07/11/2006 Depolitisering: moralisering Al Gore geciteerd door De Foer, DS, 07/11/2006 Minten, DS, 19/11/
38 Resultaten: politisering Rabaey, DM, 24/11/2012 Kenis & Lievens, DWM, 06/12/
39 Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Hoe kan effectiever gecommuniceerd worden vanuit het perspectief van democratische politiek? Hoe kunnen we bijdragen aan het creëren van ruimte om conflict en meningsverschillen te registreren en uit te drukken? Verschuiving maken - Van communiceren van wetenschap - naar aanmoedigen van politiek conflict en democratische strijd Mensen deel maken van articuleren en vormgeven alternatieve toekomsten 38
RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN
Wim Weymans RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN Filosofische perspectieven Recht en samenleving anders bekeken Filosofische perspectieven Wim Weymans Acco Leuven / Den Haag Verantwoording 13 Inleiding 17
Nadere informatieEen Europese democratie: utopie of noodzaak?
Een Europese democratie: utopie of noodzaak? Prof. Stefan Rummens Hoger Instituut voor Wijsbegeerte 14 november 2016 Europa in crisis? Europa in crisis de EU verliest slagkracht de EU verliest legitimiteit
Nadere informatieTechnology Assessment: omgang met publieke zorgen
Kivi-Niria Technology Assessment: omgang met publieke zorgen Geert Munnichs Opzet Algemene introductie Wat is/doet het Rathenau Instituut? Publieksonderzoek Status uitkomsten Implicaties voor besluitvorming
Nadere informatieDe antwoorden van het antiglobalisme
Dirk Barrez A 350862 De antwoorden van het antiglobalisme Van Seattle tot Porto Alegre GLOBE II.II.II METS & SCHILT INHOUD Voorwoord - Anders en beter 13 Inleiding - Porto Alegre, een haven van blijheid
Nadere informatieKritische kanttekeningen bij het radicaliseringsparadigma. Nadia Fadil IMMRC Antropologie KU Leuven 20 September 2016
Kritische kanttekeningen bij het radicaliseringsparadigma Nadia Fadil IMMRC Antropologie KU Leuven 20 September 2016 Politieke Partij Radikalen (1968-1991) Radicalisering Procesmatig & lineair Subjectpositie
Nadere informatieReligie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief
Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief - Het christelijke belemmert de politiek niet, maar maakt haar juist mogelijk en waardevol - Pieter Jan Dijkman Vereniging voor Wijsbegeerte
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieDemocratie in tijden van populisme en technocratie. Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017
Democratie in tijden van populisme en technocratie Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017 1. Wat is democratie? 2. Populisme als stijl 3. Populisme als ideologie 4. Populisme als symptoom
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10683 20 april 2015 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 9 april 2015, nr. VO/741555,
Nadere informatiePolitieke legitimiteit
Politieke legitimiteit Op het snijvlak van wetenschap en samenleving Geerten Waling De Responsieve Rechtsstaat, 22 september 2016 Bij ons leer je de wereld kennen 1 Routeplanner Even voorstellen Wat is
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Het bestaan van God en het voortbestaan van religie 1 maximumscore 3 een uitleg hoe het volgens Anselmus mogelijk is dat Pauw en Witteman het bestaan van God ontkennen: het zijn
Nadere informatieBart Van Bouchaute Docent Politicologie Opleiding Sociaal Werk Arteveldehogeschool
Bart Van Bouchaute Docent Politicologie Opleiding Sociaal Werk Arteveldehogeschool Sociaal werk onder druk Debat over maatschappelijke positie sociaal werk Context: crisis/herstructurering welvaartsstaat
Nadere informatieBurgerschap 2.0. From global citizen to global teacher #3
Burgerschap 2.0 From global citizen to global teacher #3 Woordendiarree Waarom zoveel aandacht? Ontwikkelingen in beleid Nadruk op individuele verantwoordelijkheid van de burger (+ en-) Vermaatschappelijking
Nadere informatieWijsbegeerte? Een probleemstelling 11/02
Wijsbegeerte? Een probleemstelling 11/02 Karel Vinck, oud-topman van Bekaert, Umicore en de NMBS, lid van de inrichtende overheid van de K.U. Leuven Dirk Wouters, oud-topman van Alcatel, Siemens, nu gedelegeerd
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieVALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief
Nadere informatieInhoud 1 Gezinsopvoeding als politiek probleem 2 Zorgethiek: een politiek filosofisch vocabulaire
Inhoud 1 Gezinsopvoeding als politiek probleem 13 De probleemstelling 13 1.1 Goede gezinsopvoeding: een persoonlijk, maatschappelijk en politiek belang 13 1.2 Opvoedingsondersteuning 16 1.2.1 Wetenschappelijke
Nadere informatieonderzoek in transitie?
Transitieonderzoek: onderzoek in transitie? Erik Paredis (UGent) Yves De Weerdt (VITO) Frank Nevens (VITO) Opstartworkshop INTRAP 31 mei 2012, Leuven www.steunpunttrado.be Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor
Nadere informatieMaatschappijleer in kernvragen en -concepten
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten Deel I Kennis van de benaderingswijzen, het formele object Politiek-juridische concepten Kernvraag 1: Welke basisconcepten kent de politiek-juridische benaderingswijze?
Nadere informatieInhoud Deel I Wat is sociologie? Sociologie, een eerste omschrijving Sociologie als wetenschap Weerstanden tegen sociologie
Inhoud I Deel I 1 Wat is sociologie?.... 3 1.1 Sociologie, een eerste omschrijving.... 4 1.2 Sociologie als wetenschap... 6 1.3 Weerstanden tegen sociologie.... 8 1.4 Sociologie en verpleegkunde... 9 1.5
Nadere informatieDwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz
Datum 15-04-2015 Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz Barend van Heusden Marnix Academie Utrecht, 18 maart 2016 Datum 15-04-2015 2 Inleiding Een heel bekende tegenstelling:
Nadere informatie1. Van DO, over transities naar TM
Een slingerend pad. Transitiemanagement, beleidsverandering en duurzame ontwikkeling Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Hoorzitting MINA-raad, 30 september
Nadere informatieDeel I Achtergronden en benaderingen 15
Inhoud Deel I Achtergronden en benaderingen 15 1 Politiek, beleid en sturing: een positiebepaling 17 1.1 Inleiding 17 1.2 Politiek, beleid en sturing 20 1.2.1 Politiek 20 1.2.2 Allocatiemechanismen 23
Nadere informatiecultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg
cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg 1 Wat ga ik behandelen? moderniteit versus postmoderniteit korte geschiedenis verlichting en romantiek modernisme postmodernisme postmoderniteit
Nadere informatieEdukans Dik Verboom Sen. Program Advisor
Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor Religieuze Waarden, Onderwijs en Doel van deze workshop 1. 2. 3. Inzicht krijgen in religie als drijfveer voor sociaalmaatschappelijk handelen; Verkennen van morele
Nadere informatieMediation en conflictoplossing
Mediation en conflictoplossing Een onderzoek in opdracht van de VGM Laurens Bakker Instituut voor Rechtssociologie Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies Radboud Universiteit Nijmegen
Nadere informatieMogen leraren ook iets (terug) verwachten van de school en van de samenleving?
Mogen leraren ook iets (terug) verwachten van de school en van de samenleving? Aanzet tot een pedagogische agenda Maarten Simons KU Leuven Maarten.simons@kuleuven.be Als pedagoog?! Pedagogus: slaaf die
Nadere informatieMaagdenhuisbezetting 2015
Maagdenhuisbezetting 2015 Genoeg van de marktwerking en bureaucratisering in de publieke sector Tegen het universitaire rendementsdenken, dwz. eenzijdige focus op kwantiteit (veel publicaties, veel studenten,
Nadere informatieWELKOM IN HET TIJDPERK VAN DE REFLEXIVITEIT
Gaston Meskens Gaston Meskens > context filosofische reflectie, vanuit onderzoek bij het Centrum voor Ethiek en Waardenonderzoek (Faculteit Filosofie, Universiteit Gent) gevoed door een aantal engagementen:
Nadere informatieBesluit Geen globale terugval in actieve lidmaatschappen, wel onderlinge verschuivingen tussen verenigingen
Verenigingen (evolutie 1996 tot 2015) Meer dan de helft van de Vlamingen minstens actief in 1 vereniging, een kwart is minstens in 2 verenigingen actief: stabiele cijfers > bevolking tussen 18 en 75 jaar:
Nadere informatieinterface en stakeholder participatie
science-policy interface en stakeholder participatie Pieter Leroy Kennis voor klimaat Driebergen, 2 juli 2008 Hoe kom ik aan dit thema? Voorzitter stuurgroep MIRA: : productie van beleidsrelevante kennis,
Nadere informatieCommuniceren over wetenschap. Geert Vanpaemel KU Leuven
Communiceren over wetenschap Geert Vanpaemel KU Leuven 1. Inleiding 2. Algemene aanpak 3. Tips & Tricks Negatieve berichtgeving Naamgeving pesticiden, herbiciden, insecticiden, biociden Onvoorziene ecologische
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Opgave 3 Vreemder dan alles wat vreemd is 12 maximumscore 3 de twee manieren waarop je vanuit zingevingsvragen religies kunt analyseren: als waarden en als ervaring 2 een uitleg van de analyse van religie
Nadere informatieAnnette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
Nadere informatieGelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017
Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017
Nadere informatieNotitie burgerschapscompetenties in het MBO. Inleiding
Notitie burgerschapscompetenties in het MBO Inleiding In juni 2009 kwam de MBO Raad op verzoek van staatssecretaris Van Bijsterveldt met een advies over Leren, Loopbaan en Burgerschap (LLB). Een herziene
Nadere informatieCocreatie in de opsporing. Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht
Cocreatie in de opsporing Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht Cocreatie in de opsporing: Perspectief van de wetenschap Albert Meijer Universiteit Utrecht Politieacademie 11 september 2012 Even voorstellen
Nadere informatieNarrig burgerschap als basis voor zelfredzaamheid. Ira Helsloot Hoogleraar crisisbeheersing en fysieke veiligheid
Narrig burgerschap als basis voor zelfredzaamheid Ira Helsloot Hoogleraar crisisbeheersing en fysieke veiligheid Mijn centrale stelling De overheid verzwakt de zelfredzaamheid van burgers door: veel te
Nadere informatieWorkshop discoursanalyse. Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016
Workshop discoursanalyse Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016 (Heel korte) Inleiding tot discoursanalyse Uitgangspunt: De relatie TAAL WERKELIJKHEID - Geen strikt onderscheid - Taal is niet (enkel)
Nadere informatiePluralisme en Vlaamse nieuwsmedia
401 Pieter Maeseele, Laurens Van der Steen, Daniëlle Raeijmaekers, Robin Reul & Steve Paulussen* Pluralisme en Vlaamse nieuwsmedia De (hete) aardappel van de toekomst Inleiding Op 4 mei 2011 start onder
Nadere informatieMAATSCHAPPIJLEER II VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
MAATSCHAPPIJLEER II VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens. Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname
Nadere informatieCommunicatie vaardigheden COVA
Communicatie vaardigheden COVA Yuri Santana (13026003) maart 2014, Delft Inhoudsopgave Inleiding... 5 1. Observatielijst voorzitter... 6 1.1 HS versus GS... 8 2. Opdracht behorende bij conflict hanteren...
Nadere informatieMaatschappijwetenschappen
Maatschappijwetenschappen Wat is MAW? Verschil Maatschappijleer en MAW Maatschappijleer Verplicht 1 jaar Combinatiecijfer Maatschappijwetenschappen Keuzevak vwo 4, 5 en 6 SE en CE Doel: burgerschapsvorming
Nadere informatieMacht en waarden in de wereldpolitiek
Rik Coolsaet Macht en waarden in de wereldpolitiek Actuele vraagstukken in de internationale politiek Editie 2006-2007 2 Inhoud Inleiding... Deel 1. De jaren 90: het transitiedecennium 1. Van illusie naar
Nadere informatieOpvoedingsstijlen en pedagogische verwaarlozing Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012
Opvoedingsstijlen en pedagogische verwaarlozing opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 drs. Leonard Coffi, MBA Voorzitter StepAhead Curaçao Directeur Onderwijs en Wetenschap Ministerie van Onderwijs
Nadere informatie8763/19 jwe/gra/sp 1 TREE.1.B
Raad van de Europese Unie Brussel, 3 mei 2019 (OR. en) 8763/19 JEUN 64 EDUC 221 SOC 330 EMPL 245 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente
Nadere informatieDeel 5: Maatschappelijke veranderingen
Deel 5: Maatschappelijke veranderingen 5.1 Stabiliteit en verandering Maatschappelijke veranderingen zijn veranderingen in de maatschappelijke structuren. Ze kunnen variëren van een betekenisvolle overgang
Nadere informatieExamenprograma filosofie havo/vwo
Examenprograma filosofie havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieBasiscursus Natuur- en Milieueducatie NME in een wereld in verandering
Basiscursus Natuur- en Milieueducatie NME in een wereld in verandering Opdracht Neem 10 minuten de tijd om, samen met je tafelgenoten, na te denken over je eigen beroepspraktijk. Welke belangrijke maatschappelijke
Nadere informatieZo kijkt VVJ naar participatie 1
Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid
Nadere informatieBescheiden verpleegkundig leiders: co-creatie en de zoektocht naar persoonsgerichte zorg 2.0. Jan Jukema
Bescheiden verpleegkundig leiders: co-creatie en de zoektocht naar persoonsgerichte zorg 2.0 Jan Jukema Co-creatie en de zoektocht naar persoonsgerichte zorg 2.0 Bescheiden verpleegkundig leiders H.F.Niehof@nhl.nl
Nadere informatiePRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST
PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST De globale definitie van sociaal werk Sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering
Nadere informatieMaatschappelijke vorming
toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun
Nadere informatieExamen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2007 tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten
Nadere informatieCommunicatie vaardigheden
Communicatie vaardigheden Yuri Santana (13026003) Februari 2014, Delft Inhoudsopgave Inleiding... 5 Observatielijst voorzitter... 6 HS versus GS... 8 Opdracht behorende bij conflict hanteren... 9 Herkennen
Nadere informatieSamenvatting. Ingrijpen in het DNA van de mens - Morele en maatschappelijke implicaties van kiembaanmodificatie 5
Dit signalement gaat over kiembaanmodificatie: het veranderen van het DNA in een menselijk embryo. Deze techniek biedt mensen met een erfelijke ziekte nieuwe mogelijkheden om genetisch eigen kinderen te
Nadere informatieRisicoperceptie en - communicatie: de highlights. Tjabe Smid KLM Health Services VU Medisch Centrum
Risicoperceptie en - communicatie: de highlights Tjabe Smid KLM Health Services VU Medisch Centrum Inhoud II Risicoperceptie III Rollen en context IV Risicocommunicatie 28 april 2005 NVvA symposium 2 II.
Nadere informatieSAMENVATTING. EU-beleid, vertegenwoordiging, verantwoording en identificatie. Bij resultaten gaat het er om
0 SAMENVATTING De afwijzing van het Europees Grondwettelijk Verdrag door de Nederlandse bevolking in het referendum van juni 2005 was volgens velen de uitdrukking van een dieper liggend Nederlands onbehagen
Nadere informatieTransitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1
Enquête Doelgroepen ronde 1 MOVISIE 21-03-2013 Vragen In totaal hebben 73 personen de enquete ingevuld. De verdeling over de verschillende groepen staat in onderstaande tabel.. Vraag 1: Ik ben betrokken
Nadere informatieCultuur als motor voor transitie Pulse Transitienetwerk Cultuur - Juni 2016
Cultuur als motor voor transitie Pulse Transitienetwerk Cultuur - Juni 2016 In 1972 berekende de Club van Rome dat we zonder wijzigingen aan onze manier van leven tegen 2050 afstevenen op een ecologische
Nadere informatieDemocratie zonder secularisme: een pragmatistische kritiek op Habermas.
Samenvatting Democratie zonder secularisme: een pragmatistische kritiek op Habermas. Deze dissertatie is een onderzoek naar de plaats van religieuze taal in publieke discussies. De consensuspositie is
Nadere informatieSommige doelen zijn universeel en van alle tijden
Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze
Nadere informatieDe rol van de politie in onze samenleving Prof. E. Enhus
De rol van de politie in onze samenleving Prof. E. Enhus Onderzoeksgroep Crime and society (CRiS) Veiligheid, preventie and policing 8/02/2013 pag. 1 Structuur lezing 1. Rol van de politie: empirische
Nadere informatieActuele vragen met betrekking tot de vrijheid van onderwijs. Fenneke Zeldenrust
Actuele vragen met betrekking tot de vrijheid van onderwijs Fenneke Zeldenrust Vrijheid van onderwijs, artikel 23 Grondwet - Vrijheid van stichting - Vrijheid van richting - Vrijheid van inrichting Een
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieLANDSEXAMEN VWO
LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor
Nadere informatie1.3.1. De samenleving is organisch 26 1.3.2. De nationalistische correctie van het sociaal contract 28
Inhoud Over deze analyse 13 De structuur van dit onderzoek 14 De bronnen en citaten 16 Referenties 17 Dankwoord 17 1. Inleiding. De Wever en de schaduw van Burke 19 1.1. Edmund Burke, een moderne held?
Nadere informatieVier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid
Vier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid...... Op 5 juli 2018 stuurden EYE Filmmuseum, Beeld en Geluid en Mediawijzer.net een extra feedbackbrief naar het ontwikkelteam Digitale geletterdheid.
Nadere informatieTechniekfilosofie in de Dual Nature traditie. Peter kroes
Techniekfilosofie in de Dual Nature traditie Peter kroes Traditionele techniekfilosofie Techniek als geheel en de invloed van techniek op de samenleving Normatief standpunt Focus op morele kwesties Joseph
Nadere informatieDe toekomst van de rijksdienst
De toekomst van de rijksdienst als onderdeel van een multi-level governance systeem C.F. van den Berg casparvandenberg@gmail.com Centrum voor Publieke Sectorhervormingen Bestuurskunde Universiteit Leiden
Nadere informatieToekomstscenario s ROC ASA Utrecht Sport en bewegen
Toekomstscenario s ROC ASA Utrecht Sport en bewegen De weg naar de werkconferentie 1 Inhoud Centrale vraag Scenario-ontwikkeling Deskresearch Expertgesprekken Confrontatie Clusteren kernonzekerheden Scenario
Nadere informatieNAAR EEN MODERNE(RE) DEMOCRATIE
ProDemos Collegereeks Gezond Wantrouwen: Motor van de democratie? NAAR EEN MODERNE(RE) DEMOCRATIE om van der Meer Universiteit van Amsterdam - tukroodvlees.nl Aanpak van vertrouwen Een volwassen democratie
Nadere informatie2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden
2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden Opmerking:dit procesdoel zal normaal gezien bij elke les terugkomen. Het belang ervan is dat leerlingen beseffen dat heel veel keuzes in het leven waardegeladen
Nadere informatieVluchtelingen en burgers zijn geen mensen Vrijzinnige antwoorden op politieke uitdagingen
Vluchtelingen en burgers zijn geen mensen Vrijzinnige antwoorden op politieke uitdagingen 1 2 Vluchtelingen en burgers zijn geen mensen Jeroen Zandberg 3 Schrijver: Jeroen Zandberg ISBN: 9789463188043
Nadere informatieDoelgroep-denken; zet je leden centraal. Presentatie Motivaction Congres SportService Zwolle 1
Doelgroep-denken; zet je leden centraal Presentatie Motivaction Congres SportService Zwolle 1 Wie zijn wij? Ik squash, omdat ik dan kan spelen wanneer ik wil en het is een lekkere adrenalinekick. Ik heb
Nadere informatieWordt de klimaatwetenschap goed weergegeven in de media? Dr Bart Verheggen Amsterdam University College Klimaat Onderzoek & Communicatie
Wordt de klimaatwetenschap goed weergegeven in de media? Dr Bart Verheggen Amsterdam University College Klimaat Onderzoek & Communicatie http://klimaatverandering.wordpress.com/ @KlimaatVeranda http://ourchangingclimate.wordpress.com/
Nadere informatiePARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU
PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU Commissie politieke zaken 5.3.2009 AP/100.506/AM1-24 AMENDEMENTEN 1-24 Ontwerpverslag (AP/100.460) Co-rapporteurs: Ruth Magau (Zuid-Afrika) en Filip Kaczmarek
Nadere informatieEen verkenning van de relatie tussen taal en identiteit in Brussel en de Vlaamse Rand. Rudi Janssens
Een verkenning van de relatie tussen taal en identiteit in Brussel en de Vlaamse Rand Rudi Janssens Inhoud Identiteit: een actueel debat Taal en identiteit: een referentiekader De groei van een meertalige
Nadere informatieRisicoperceptie en -communicatie. Tjabe Smid KLM arbo services VU medisch centrum
Risicoperceptie en -communicatie Tjabe Smid KLM arbo services VU medisch centrum Inhoud I Belang van risicocommunicatie II Risicoperceptie III Rollen en context IV Risicocommunicatie 28 april 2005 NVvA
Nadere informatieVerbeelding van de samenleving
Verbeelding van de samenleving denken, dromen en doen na de verzorgingsstaat 11. extra bijeenkomst: vragen & discussie http://zorgenparticipatie.wordpress.com/ Verbeelding van de samenleving in 10 colleges
Nadere informatieDe Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen
1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle
Nadere informatieSamen leren leven: Wereldbeelden in perspectief
Samen leren leven: Wereldbeelden in perspectief Ph.D.; Onderzoeker, auteur, sociaal ondernemer www.annickdewitt.com annick@annickdewitt.com In deze presentatie I Het ideaal: Samen leren leven II De condities:
Nadere informatieWerkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs
Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,
Nadere informatieToezicht en moraliteit.
Toezicht en moraliteit. Over professionele waarden in de zorgsector Gabriël van den Brink Congres-NVTZ 10-11-2016 1 Moral sentiments in modern society Adam Smith (1723-1790) The Wealth of Nations (1776)
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39364 13 juli 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 5 juli 2017, nr. VO/1188661,
Nadere informatieVerbinden vanuit diversiteit
Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De
Nadere informatieEen democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.
Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat
Nadere informatieVan afwijkend naar verrijkend?
Van afwijkend naar verrijkend? Onderzoek naar genuanceerde en correcte beeldvorming van personen met een beperking in 10 jaar Vlaamse media Tina Goethals Vakgroep Orthopedagogiek Universiteit Gent Departement
Nadere informatieCommunity arts en cultuureducatie. Gudrun Beckmann, Amsterdam 6 februari 2013
Community arts en cultuureducatie Gudrun Beckmann, Amsterdam 6 februari 2013 Hoe kunnen cultuureducatie en community arts elkaar versterken, specifiek bij gemeenschappen in transitie Aanleiding: Onderzoeksarena
Nadere informatieOnzichtbare voice-over in beeld
Onzichtbare voice-over in beeld Een explorerend onderzoek naar de vormgeving van de documentaire in afstemming op het publiek met betrekking tot de onzichtbare voice-over in tekst en beeld Masterscriptie
Nadere informatieInhoudsopgave Politiek en politieke wetenschap Staat en macht Breuklijnen en ideologieën
1 Politiek en politieke wetenschap 17 1.1 Politiek 17 1.2 Variaties in politiek 19 1.2.1 Politiek en territorium 20 1.2.2 De verschuivende culturele grenzen van de politiek 21 1.2.3 De vormen en structuren
Nadere informatieVergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie
Vergaderen in West Betuwe Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Herindelingsadvies Par.4.3.: Samen met de samenleving West Betuwe Voert haar wettelijke
Nadere informatie1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding
Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit
Nadere informatie2.2 Ontdekken van morele problemen
2.2 Ontdekken van morele problemen 1 ste leerjaar 2 de leerjaar als we kiezen tussen - goed of slecht - rechtvaardig of onrechtvaardig - eerlijk of oneerlijk - solidair of niet solidair als waarden een
Nadere informatieMaatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles
Faculty of Science Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Marie-Christine Knippels & Roald Verhoeff Biologiedidactici Freudenthal
Nadere informatieFrom the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J.
From the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J. van der Pas Waarom staan sommige onderwerpen hoog op de agenda van de politiek,
Nadere informatiePTA maatschappijkunde KBL Bohemen cohort
Exameneenheden maatschappijkunde (sectorvak zorg & welzijn) ML2/K/1 Oriëntatie op leren en werken: De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en het belang van maatschappijkunde verwoorden.
Nadere informatieMaken transities de wereld duurzamer?
Maken transities de wereld duurzamer? Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Benelux conferentie 2014 Leren in Transitie 18 november 2014 Gent 1. Denken over
Nadere informatie